Werkstuk Economie Kredietcrisis

Transcriptie

1 Werkstuk Economie Kredietcrisis Werkstuk door een scholier 3116 woorden 25 juni ,4 31 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding De kredietcrisis is in het kort gezegd, een economische crisis die in begon door verschillende redenen, zoals ongelofelijk lage hypotheekrentes, banken die geld leenden aan mensen die niet kredietwaardig waren, enzovoort. In dit rapport ga ik verder in op wat de kredietcrisis inhoudt, de oorzaak van de crisis, wat de gevolgen van de crisis zijn, de verandering van de kredietcrisis naar de eurocrisis, een mogelijke oplossing voor het probleem, en hoe het verder moet in de toekomst met de kredietcrisis. 1. Probleemanalyse De kredietcrisis begon in De crisis ontstond doordat de huizenmarkt van de Verenigde Staten stil kwam te staan. Daardoor werden de hypotheken steeds minder waard. Hierdoor kwam een aantal financiële instellingen in de problemen en verloren uiteindelijk honderden miljarden. Omdat het onduidelijk was welke financiële instellingen het betrof, groeide het onderlinge wantrouwen. Het gevolg was dat de banken elkaar geen geld meer leenden. 1.2 Aanleiding Het opmerkelijke aan de kredietcrisis is dat, doordat veel instanties zuinig deden met hun kapitaal, het probleem alleen maar erger werd. Veel banken zijn hierdoor failliet gegaan, overgenomen of genationaliseerd. Door de verstoring tussen de deelmarkten is niet goed aan te geven welke gebeurtenissen elkaar op welke wijze beïnvloeden. Je kunt dus alleen maar zeggen dat de problemen rond de Amerikaanse hypotheken de aanleiding vormden tot de kredietcrisis Verloop van de kredietcrisis Vanaf het begin van 2010 veranderde de crisis, de crisis was overgeslagen naar de overheid van een aantal landen. Dit leidde tot een crisis in Griekenland. Portugal, Italië, Ierland en Spanje dreigden kort daarna ook in een financiële crisis terecht te komen. De EU kwam toen met een reddingsplan van 500 miljard, terwijl slechts de helft was toegestaan. Pagina 1 van 7

2 2. Probleemoorzaak Al vanaf 2001 had de Amerikaanse woningmarkt een sterke verandering laten zien, waarvoor verschillende oorzaken zijn aan te wijzen. Na de aanslagen van 11 september ging het op financieel gebied niet goed met Amerika, wat voor het Amerikaanse stelsel van centrale banken de aanleiding was om de rente sterk te verlagen, tot 0,25% in Hierdoor werden leningen en hypotheken zichtbaar goedkoper. Dit was voornamelijk zo voor hypotheken met een variabele rente. De tweede reden kwam door een toename van het hoeveelheid liquiditeit in het financiële systeem, aan de ene kant veroorzaakt door injecties door centrale banken en aan de andere kant door een massa van voor belegging beschikbaar kapitaal. De derde reden werd gevormd door de ontwikkeling van een groot aantal nieuwe hypotheekvormen in de Verenigde Staten. Dat kwam door de volgende factoren: De verificatie van de inkomensgegevens van de hypotheekaanvragers werd versoepeld, variërend van het hanteren van te weinig inkomensgegevens tot het geheel overslaan van dit onderzoek. Het verstrekken van een groter leenbedrag in verhouding tot de waarde van het onderpand. Het hanteren van een lage aanvangsrente die na enige tijd zou stijgen. Het hanteren van de mogelijkheid dat gedurende de eerste periode rente slechts gedeeltelijk betaald werd, en het niet betaalde aan de hoofdsom werd toegevoegd. De grootste verandering was echter dat de banken aan iedereen geld uitleenden. In de Verenigde Staten wordt er veel waarde gehecht aan de kredietwaardigheid van degene die de hypotheek of lening aanvraagt. Als de persoon niet kredietwaardig genoeg was, verstrekte de bank geen hypotheek of lening. Maar vanaf 2002 deden banken dat wel. De vierde reden werd gevormd door het afschaffen van de regelgeving en het niet nakomen van de nog wel geldende regelgeving. In maart 2010 verklaarde de Amerikaanse minister van financiën, Geithner, dat tekortschietende regelgeving en gebrekkig toezicht een grote rol gespeeld had bij het ontstaan van de crisis. 3. Persoonlijk effect. Bijna iedereen heeft last van de kredietcrisis. Door de kredietcrisis word er flink bezuinigd op van alles. Hierdoor wordt iedereen wel geraakt door de kredietcrisis. In de tabel hieronder is duidelijk te zien wanneer de kredietcrisis begon. Ook is te zien dat er vanaf het begin al flink is bezuinigd miljard 259 miljard 346 miljard 347 miljard 371 miljard 3.1. Bezuinigingen Zo werd er in 2010 al flink bezuinigd. Onder anderen op de kinderopvang, publieke omroepen, subsidies voor cultuur, basisverzekering, bijstand, Wajong, ontwikkelings samenwerking, bijdrage aan Europa, defensie, migratie en Pagina 2 van 7

3 inburgering en vooral is er bezuinigd op de ambtenaren. Veel van deze bezuinigingen zijn gevolgen van de kredietcrisis. Om een paar voorbeelden te geven: De AOW leeftijd is verhoogd van 65 jaar naar 67 jaar. Men moet langer werken, zodat de AOW minder lang uitbetaald hoeft te worden. De energierekeningen werden verhoogd, om de subsidies voor windmolens en zonnepanelen te bekostigen. Het geld wat de regering daarvoor had, gaat ergens anders heen. Daarom laten ze het de mensen zelf betalen. Het minimumloon werd verlaagd. Er moest ruim 600 miljoen euro bespaard worden op defensie in vier jaar. De dekking van de basisverzekering werd beperkt. In 2011 heeft het kabinet veranderingen doorgesproken. Zo werd er onder andere gesproken over een langstudeerdersboete. Als je langer over je opleiding doet dan verwacht, moet je een boete betalen. Er werd ook gesproken over BTW-verhoging, de BTW zal niet langer 19% bedragen maar 21%. 4. Gevolgen De gevolgen van de kredietcrisis, voor heel Europa, zijn erg groot. Doordat banken aan iedereen geld uitleenden, stegen de huizenprijzen. Iedereen kon het toch wel betalen, ook al moesten ze er een lening voor aanvragen. De rente was laag, dus zag men er bijna geen verlies in. De stijgende huizenprijzen leidde tot grote belangstelling, en dat leidde weer tot nog meer prijsstijging. Een huis werd niet langer meer gezien als onderkomen, maar als ruilobject. Het doel van een steeds groter wordende groep huizenkopers was: een huis kopen, opknappen en na korte tijd weer verkopen met een flinke winst. Door een behoorlijk lage instaprente kon men grote bedragen lenen, maar het huis moest dan wel verkocht worden voordat de normale rente in zou gaan. Wat niet altijd lukte, omdat het aanbod op een gegeven moment groter was dan de vraag. 4.1 Gevolgen voor Nederland De Nederlandse staatsschuld is de laatste jaren flink omhoog geschoten. Nederland had in 2010 een staatsschuld van In het jaar 1990 was dat nog In 20 jaar is de schuld dus verdubbeld. Hieronder is een duidelijk overzicht gemaakt van de staatsschuld van 2006 tot Hierin is duidelijk te zien wanneer de crisis in Nederland begon miljard 259 miljard 346 miljard 347 miljard 371 miljard bron: ICESAVE In Nederland is de crisis begonnen op het moment dat het met de IJslandse bank ICESAVE slecht ging. Toen men daar lucht van kreeg, haalden mensen al hun spaargeld daar weg. Dat leidde tot het faillissement van de bank. De bank had namelijk geen geld meer om te investeren en meer geld te verdienen. De bank had al veel geld verloren, dus kregen veel mensen niet al hun geld terug, sommige kregen zelfs niks terug. 4.2 Gevolgen voor Europa Pagina 3 van 7

4 Vanaf 2010 raakten verschillende overheden in de problemen. Met name Griekenland kreeg een grote staatsschuld. Al snel volgden Spanje, Portugal, Ierland en Italië Griekenland op. Die landen met een hoge staatsschuld, zoals bovengenoemde, bevinden zich in een zogenaamde dept trap (gevangen in schuld). Als je zo n slechte financiële positie hebt, leidt dat ertoe dat er een hogere rente betaald moet worden over de schuld. Hierdoor wordt de schuld alleen maar hoger, met als gevolg dat je er in vast blijft zitten en dan ben je gevangen in schuld Vrees voor een bankrun Na de financiële markten, lijkt nu ook de bevolking van Spanje, Italië en Griekenland het vertrouwen in hun eigen banken kwijt te zijn. De angst voor een bankrun wordt steeds groter. De Grieken haalden in 2009 in 3 dagen ruim 1 miljard weg bij hun banken. De Spanjaarden maakten zich ook zorgen, in datzelfde jaar haalden ze in één week ook 1 miljard weg bij de Bankia bank. De Italianen hadden ook geen vertrouwen meer in hun banken, de meeste banken in Italië behoren namelijk tot de laagst gewaardeerde banken binnen de EU. Als dat nog erger wordt, is het bijna onmogelijk voor Italië om nog leningen af te sluiten Griekenland Griekenland kreeg door de kredietcrisis een hele grote staatsschuld. Door de Eurocrisis moest de regering van Griekenland een belangrijke beslissing nemen, namelijk: waar wordt er op bezuinigd. Op sommige dingen kun je op een gegeven moment niet meer op bezuinigen, zoals de zorg. In juni 2012 is er een nieuwe regering gekozen. Deze nieuwe regering zal de Europese Unie, De Europese Centrale Bank en het IMF vragen de afgesproken 11,7 miljard euro aan bezuinigingen uit te spreiden over vier jaar in plaats van twee jaar. Zo hoeven ze niet meer te bezuinigen op dingen waar ze niet op kunnen bezuinigen. 5. Oplossing De oplossing van de kredietcrisis is aan de ene kant heel ingewikkeld, maar aan de andere kant ook niet. Het enige wat er moet gebeuren is het geld laten rollen. Als iedereen zijn geld vasthoudt, valt er nergens meer geld vandaag te halen. Rijke mensen blijven rijk, arme mensen blijven arm. Toch ligt het niet zo simpel. Het geld laten rollen kun je niet alleen doen, het heeft alleen nut als iedereen het doet. Maar het is begrijpelijk waarom het probleem nog niet verholpen is, want mensen zijn bang om hun geld te verliezen. Iedereen weet dat je er met zijn allen wat aan kunt doen, maar niemand verwacht dat de ander je helpt, iedereen denkt dat zij de enige zijn die in staat zijn het probleem op te lossen. Zo geef je bij de oplossing ook weer een probleem. Ten tweede is het verstandig als alle landen, die nu last hebben van de kredietcrisis, blijven bezuinigen. Zo komt er ook elke keer een beetje geld binnen. Alleen je kunt niet altijd bezuinigen, soms heb je niks meer om op te bezuinigen. Pagina 4 van 7

5 Zoals op de zorg, zoals Griekenland nu doet. In de ziekenhuizen in Griekenland moeten de patiënten of familie van de patiënten zelf heb beddengoed meenemen omdat dat niet meer in het budget past. Medicijnen zijn weliswaar belangrijker, maar de kwaliteit van het ziekenhuis moet niet aan de bezuinigingen ten onder gaan. Het is dus heel onverstandig om te bezuinigen op vlakken waar het niet mogelijk is. 6. Aanbeveling Omdat er geen echte oplossing is kan ik ook niks aanbevelen. Wel vind ik dat het kan worden opgelost op een andere manier dan de Nederlandse regering nu doet. De Nederlandse regering is nu voornamelijk aan het bezuinigen, maar je kunt niet op alles bezuinigen. Sommige dingen zijn belangrijk, en daar wordt de economie van het land alleen maar slechter van. Vooral vind ik dat de Nederlandse regering rekening moet houden met jongeren en de mensen met een laag inkomen. Bijvoorbeeld: de Nederlandse regering besloot in 2010 om te bezuinigen op de zorgtoeslag. In totaal hoopte ze dat dit 2 miljard aan bezuinigen op zou brengen. Ik vind ook dat niet alle bezuinigingen voor iedereen opgaan, mensen met een lager inkomen zijn daar vaak de dupe van. Ik vind dat er naar het inkomen moet worden gekeken en dat ze aan de hand daarvan gaan kijken wat het beste is. Ook wordt er voor bijna 700 miljoen aan maatregelen geschrapt die waren bedoeld om de economie te verbeteren. Ze willen twee dingen bereiken; de staatsschuld verminderen/aflossen en de Nederlandse economie op gang helpen. Door het een na te streven laten ze het ander varen. 7. Toekomst De vooruitzichten van de kredietcrisis zien er bij elk land anders uit. Daarom staat hieronder per land beschreven hoe het nu gaat en wat er gaat gebeuren als dit zo verder gaat. 7.1 Vooruitzichten Nederland De economie van Nederland is de laatste tijd erg verslechterd, maar het is aan het verbeteren. Het overheidstekort is verbeterd van 4,6% van het bbp (bruto binnenlands product) in 2011 naar 4,1% van het bbp in De bezuinigingen in Nederland helpen dus vrij goed, want de staatsschuld daalt. Als we zo door blijven gaan zijn we over een paar jaar van de kredietcrisis af. 7.2 Vooruitzichten Griekenland Griekenland zat flink in de schulden, en vroeg toen noodhulp aan bij het IMF. Griekenland kreeg een bedrag van 110 miljard, dat is veel meer dan Ierland en Portugal ontvingen. Sinds juni 2012 heeft Griekenland een nieuwe regering, deze regering zegt veel te bezuinigen en er alles aan te zullen Pagina 5 van 7

6 doen om de crisis uit te komen. Een Grieks Faillissement betekent de ondergang van de euro. Daarom is de druk op Griekenland heel groot. 7.3 Vooruitzichten Ierland In 2010 ging het niet goed met de twee grootste banken van Ierland. Allied Irish Banks verloor 20 procent en Bank of Ireland verloor 10 procent. De banken moesten genationaliseerd worden. Ierland vroeg toen noodhulp aan, en kreeg 67,5 miljard. De derde grote bank van Ierland, Anglo Irish, werd een jaar daarvoor al genationaliseerd. Dit alles komt doordat het slecht ging op de Ierse vastgoedmarkt. Als dit zo door gaat, zal het niet al te goed aflopen met de financiële staat van Ierland. 7.4 Vooruitzichten Spanje De toekomst van Spanje ziet er niet goed uit. In het laatste bericht over Spanje staat namelijk dat Spanje formeel om steun moet vragen voor de noodlijdende banken. De EU dringt aan om het zo snel mogelijk te doen, omdat de financiële omstandigheden van Spanje steeds slechter worden. Als bekend wordt dat het te slecht gaat, wil niemand Spanje meer steunen. Er is berekend dat Spanje zo n 62 miljard nodig heeft om zijn banken er weer boven op te laten komen. Het ziet er dus niet goed uit voor Spanje. Als er geen hulp komt, gaan de banken failliet. 7.5 Vooruitzichten Portugal In 2011 heeft Portugal een akkoord bereikt, met het IMF en de EU, over steun aan het land. Er zou dan 78 miljard aan het land worden overgemaakt voor steun. Dat zou genoeg zijn om voor drie jaar de financiën op orde te stellen. Portugal is het derde euroland, na Griekenland en Ierland, dat vraagt om steun. Tot 2014 heeft Portugal genoeg geld om het financieel functioneren van het land te verbeteren. Het ziet er nu niet al te slecht uit voor Portugal. 7.6 Vooruitzichten Italië De Italiaanse banken zijn vanaf 2009 al afgewaardeerd, Als dat zo verder gaat is het voor Italië geel moeilijk om in de toekomst aan leningen te komen. Dan krijgt Italië hetzelfde probleem als Spanje nu heeft. Dan zal het er in te toekomst niet rooskleurig uitzien voor Italië. Er moet dus snel wat aan gebeuren. 8. De huidige huizenmarkt als gevolg van de kredietcrisis (artikel) Starters zullen het vanaf volgend jaar nog moeilijker hebben met het vinden van een woning. De financiële crisis (kredietcrisis) die in 2008/2009 is begonnen, is geleidelijk overgegaan in de eurocrisis met alle gevolgen van dien. Van veel nieuwbouw is geen sprake en woningen staan erg lang te koop, als ze al worden verkocht. Dagelijks worden woningcorporaties geconfronteerd met de gevolgen: - De verkopen van bestaand bezit verlopen moeizaam en de marktwaarden nemen af. Pagina 6 van 7

7 - Leveranciers en samenwerkingspartners zijn minder betrouwbaar. - Marktpartijen kunnen hun bedoelingen niet meer waarmaken. - Banken zijn minder bereid tot financiering, scherpen hun contractvoorwaarden aan en brengen hogere risicoopslagen in rekening. Maar woningcorporaties hebben op korte termijn ook profijt van de crisis, alle aannemers schrijven namelijk flink scherp in op nieuwbouwprojecten. Tegenwoordig is het moeilijk voor starters om een woning te vinden. Door het tekort aan woningen hebben starters weinig mogelijkheden. Woningen zijn te duur voor starters, en de nu geldende wet- en regelgeving helpt ook niet bepaald mee. Zo kunnen starters zich bijvoorbeeld alleen inschrijven op de wachtlijst in de gemeente waar ze op dat moment wonen. En op het moment is de wachttijd voor die wachtlijst minimaal vijf jaar in sommige regio s. Kortom de huizenmarkt komt stil te liggen omdat er geen nieuwe afnemers op de markt komen. En het wordt alleen maar erger meldt de ING. Starters, die cruciaal zijn om de woningmarkt op gang te helpen, zullen vanaf volgend jaar nog moeilijker kunnen instromen. 9. Conclusie De kredietcrisis betekent globaal, de crisis die in 2008/2009 onder andere ontstond door: De aanslagen op het World Trade Center van 11 september in de Verenigde Staten. De dusdanig lage rente van de hypotheken waardoor de mensen er geen verlies meer inzagen. Ze leenden dus meer en vaker. Een ding wat mensen vaak deden, was: een huis kopen, opknappen en weer doorverkopen met een flinke winst. Een toename van de hoeveelheid liquiditeiten. Een aantal nieuwe hypotheekvormen in de Verenigde Staten. Banken die (te) gemakkelijk geld uitleenden (De banken leenden geld uit aan mensen die niet kredietwaardig waren, zij konden het geld dus niet terug betalen). De gevolgen daarvan waren groot voor bijna iedereen. Veel landen kregen een grote staatsschuld. Iedereen moest inleveren en landen gingen bezuinigen. Griekenland, Spanje, Portugal, Ierland en Italië zijn de landen met de meeste staatsschuld. Griekenland, Ierland en Portugal hebben zelfs noodhulp aangevraagd, dat hebben ze gekregen, daardoor konden ze de economie in hun land een beetje op weg helpen. Griekenland is dat niet in één keer gelukt, dus dit land heeft nog een keer noodhulp aangevraagd en heeft het ook opnieuw gekregen. Met Griekenland gaat het nu nog steeds slecht. De andere landen hebben het ook moeilijk met de crisis maar redden het beter op eigen kracht dan Griekenland. Het probleem kan opgelost worden door het geld te laten `rollen`. Dat is niet zo simpel als het lijkt. Iedereen is bang om geld te verliezen. Dus het gaat nog lang duren voordat het probleem in opgelost. Pagina 7 van 7