Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo.

Transcriptie

1 Samenvatting door D woorden 7 februari keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1; De werknemer Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo. Belangrijk want: Met een diploma heb je meer kans op een baan met goede arbeidsvoorwaarden. Staan in een arbeidsovereenkomst. Dit zijn afspraken tussen werknemer en werkgever over loon, vakantiedagen, werktijden en reiskostenvergoeding. *De werknemer is verplicht om arbeid te verrichten. *De werkgever is verplicht om loon uit te betalen. De arbeidsovereenkomst bestaat uit 2 delen: Primaire arbeidsvoorwaarden Afspraken over je salaris, vakantie en werktijden. Secundaire arbeidsvoorwaarden Overige arbeidsvoorwaarden, zoals afspraken over scholing, een auto van de zaak, kerstpakketten of ouderschapsverlof. Collectieve Arbeidsovereenkomst (cao) Afspraken voor arbeidsvoorwaarden van een bedrijf of een hele branche worden hierin vastgelegd. Een cao wordt afgesloten door werkgeverorganisaties en werknemersorganisaties vakbonden Pagina 1 van 7

2 Arbeidsovereenkomst een arbeidsovereenkomst moet voldoen aan een aantal wettelijke eisen. De werkgever mag hier alleen van afwijken als de overeenkomst gunstiger voor de werknemer wordt. De overheid regelt dit in wetten om de werknemers te beschermen. Er zijn 3 wetten: Wet Minimumloon Hierin staat dat je geen lager loon mag afspreken dan het minimumloon. Arbeidstijdenwet Deze wet bepaald hoe lang je mag werken, hoeveel pauze je hebt en hoeveel vakantiedagen je mag opnemen. Arbowet (arbeidsomstandighedenwet) Hierin staat hoe werkgevers ervoor moeten zorgen dat werknemers veilig en gezond hun werk kunnen doen. voorbeelden van regels zijn geluid, licht en een goede bureaustoel. In een arbeidsovereenkomst is meestal een proeftijd opgenomen. Proeftijd een soort kennismakingsperiode waarin de werknemer of de werkgever de arbeidsovereenkomst direct kan beëindigen. * Duurt maximaal 2 maanden. Opzegtermijn Heb je als werknemer na 2 maanden proeftijd als je wilt stoppen met je baan. De werkgever moet zich ook aan deze opzegtermijn houden als hij de werknemer wil ontslaan. Ontslag op staande voet Bij diefstal, geweld, ongewenste intimiteiten, gebruik van alcohol of drugs tijden het werk kan de werkgever de arbeidsovereenkomst direct verbreken. Er zijn twee soorten arbeidsovereenkomsten: Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd Arbeidsovereenkomst waarbij geen einddatum is afgesproken. Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd Een tijdelijke arbeidsovereenkomst. Paragraaf 2; Aan het werk Arbeidsmotieven Dit zijn redenen om te willen werken. Voorbeelden zijn: Pagina 2 van 7

3 *Het verdienen van geld *Werken is vaak leuk *Werk geeft je status *Je kunt je ontwikkelen *Je krijgt meer sociale contacten Sommige mensen vinden de contacten die je op doet tijdens het werk zo leuk dat ze het werk doen zonder betaald te worden; Vrijwilligerswerk. Binnen een bedrijf heb je verschillende soorten werk: Leidinggevend werk Wordt gedaan door een afdelingsleider, manager of directeur. Taken: *Je bent er verantwoordelijk voor dat het werk binnen het bedrijf goed wordt uitgevoerd *Je plant veel *Je moet dingen organiseren Uitvoerend werk Werk met veel uitvoerende taken. Als leidinggevende ben je meestal hooggeschoold maar ook als uitvoerende kan je hooggeschoold zijn. Bijvoorbeeld een arts. Omdat werk steeds verandert is het belangrijk dat je blijft bijscholen. Extra scholing om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen in je eigen vakgebied. Omscholen Als je je gaat omscholen, ga je leren voor een heel ander beroep. Bijvoorbeeld wanneer je ontslagen bent en een totaal ander beroep weer wilt gaan doen of als je werk verdwijnt. Dit is bijvoorbeeld gebeurd bij mensen die in de mijnbouw werkten. Arbeidsmarkt vraag naar aanbod van arbeiders. Aanbod van arbeid Alle mensen die werken of werk zoeken. Vraag naar arbeid Werkgevers vragen naar werkkracht; dit is de werkgelegenheid. Pagina 3 van 7

4 Krappe arbeidsmarkt Als er veel vraag is naar arbeid maar en weinig aanbod is. Een bedrijf heeft dan weinig keus uit werknemers. *Vaak stijgen de lonen dan en krijgen werknemers betere arbeidsvoorwaarden. Ruime arbeidsmarkt Als er veel aanbod en weinig vraag is naar arbeid. Er is dan een overschot aan werknemers. Er is dus sprake van werkeloosheid. *Werkgevers kunnen mensen aannemen tegen lagere lonen en slechtere arbeidsvoorwaarden. De situatie op de arbeidsmarkt is erg gevoelig voor verandering in de conjunctuur. Is de op- en neergaande beweging in de economie. Je kunt die beweging zien door naar het inkomen van een land te kijken en hoe de arbeidsmarkt zich ontwikkelt. Hoog conjunctuur: veel werkgelegenheid en er wordt veel verdient. Laag conjunctuur: weinig werkgelegenheid en er wordt weinig verdient. Paragraaf 3; Soorten werkloosheid Beroepsbevolking Alle mensen van 15 jaar tot de AOW-leeftijd die ten minste 12 uur per week willen en kunnen werken. Het werkloze deel van de beroepsbevolking Mensen die wel willen werken maar geen werk kunnen vinden omdat dat er niet is. (Het CBS houdt bij hoeveel procent van de bevolking in Nederland werkloos is.) Wie horen niet bij de beroepsbevolking? Mensen die niet willen of kunnen werken, langdurig ziek zijn of studeren. Als je werkloos bent en op zoek bent naar een baan, schrijf je je in bij het UWV-werkbedrijf. Hier worden mensen belijdt bij het zoeken naar een baan en wordt het versterken van uitkeringen verzorgt. Pagina 4 van 7

5 Verborgen werkloosheid Werkloosheid dat niet geregistreerd is. Mensen de wel een baan zoeken, maar niet ingeschreven zijn bij het UWV. Verborgen werkgelegenheid Werkgelegenheid dat niet terug te zien is in cijfers. *vrijwilligerswerk *zwart werk Belangrijkste vormen van werkloosheid zijn: Conjuncturele werkloosheid Werkloosheid die ontstaat door een afname van de vraag naar goederen en diensten. *Consumenten kopen minder producten, bedrijven produceren daardoor minder waardoor er werkloosheid ontstaat. Structurele werkloosheid Werkloosheid die ontstaat door een ander productieproces of het verplaatsten van de productie; *bedrijf gaat naar ander land of nieuwe techniek zorgt er voor dat werk verdwijnt. *Bedrijf verdwijnt omdat er geen vraag meer is naar het product. Tijdelijke vormen van werkloosheid zijn: Seizoenswerkloosheid Dit ontstaat doordat er geen werkgelegenheid is in een bepaalt seizoen. *Bijvoorbeeld bij werk in de landbouw of in een strandtent. Frictiewerkloosheid Dit ontstaat doordat vraag een aanbod op de arbeidsmarkt elkaar niet kunnen vinden. *Schoolverlaters die niet meteen een baan kunnen vinden. Paragraaf 4; Werkloosheid bestrijden WW-uitkering (werkloosheidsuitkering) Je hebt recht op een WW-uitkering als je genoeg arbeidsverleden hebt en je werkloos bent geworden. WWB (Wet Werk en Bijstand uitkering via de WWB als tijdelijke overbrugging naar een baan. Je hebt recht op deze uitkering als je je niet in je eigen onderhoud kunt voorzien. Als er veel mensen werkloos zijn, kost dat de samenleving veel geld. De bijstand wordt immers betaald uit belastinggeld. De overheid probeert daarom de werkloosheid zo laag mogelijk te houden. De maatregelen die de overheid kan nemen hangt af van de soort werkeloosheid die er is. Pagina 5 van 7

6 Sociale premies Premies die je betaald voor sociale verzekeringen. Sociale premies Premies die je betaald voor sociale verzekeringen. Loonsubsidie Subsidie op het loon voor het in dienst nemen van een (gedeeltelijk) arbeidsongeschikte of werkloze. Deze subsidie geeft de overheid soms om het voor bedrijven weer aantrekkelijk te maken om personeel aan te nemen. Dit kan de conjuncturele werkloosheid verminderen. Wat kan de overheid doen om het soort werkloosheid te verminderen en waarom doen ze dit: *Structurele werkloosheid: 1. Overheid probeert de inkomens te verhogen door de sociale premies te verlagen. 2. Mensen houden meer netto over in hun inkomen en daardoor krijgen ze meer koopkracht, mensen gaan dus meer producten kopen. 3. Bedrijven moeten dus weer meer produceren en meer diensten leveren. 4. De werkgelegenheid in bedrijven stijgt. *Conjuncturele werkloosheid: 1. Overheid verhoogt haar uitgaven door investeringen te doen. 2. Door investeringen komt er meer werk bij bedrijven 3. Werkgelegenheid stijgt en werkloosheid daalt. Wat de overheid ook kan doen om conjuncturele werkloosheid te verminderen; Het moet voor bedrijven aantrekkelijk blijven om zich in Nederland te vestigen. De overheid kan zorgen voor een goede infrastructuur De loonkosten voor bedrijven verlagen door sociale premies te verminderen. Loonsubsidie geven zodat het aantrekkelijk wordt voor bedrijven om nieuw personeel aan te nemen. Arbeidstijdverkorting (ATV); Arbeidstijd per werknemer verminderen Stimuleren dat mensen meer parttime gaan werken Pagina 6 van 7

7 Bedrijfstijdverlenging; bedrijven mogen langer open blijven. Loonmatiging; Proberen om de stijging van lonen zoveel mogelijk tegen gaan, zodat arbeid betaalbaar blijft. *Frictie werkloosheid: De overheid helpt het zoeken naar werk makkelijker te maken zodat mensen makkelijker een baan kunnen vinden. UWV organisatie die namens de overheid de uitkeringen regelt en probeert mensen weer aan het werk te krijgen. Soms is hiervoor omscholing of bijscholing nodig. Uitzendbureaus Bemiddelingsbureaus tussen werkgevers en werknemers. Deze bureaus zijn commercieel. Ze verdienen dus geld met hun bemiddeling, en hebben er daarom belang bij mensen snel aan een baan te helpen. Omdat het voor de overheid belangrijk is dat de arbeidsmarkt actief blijft, wordt er geprobeerd via wetgeving kinderopvang wat goedkoper te maken voor ouders zodat zij kunnen werken en de zorg voor kinderen wat makkelijker kunnen regelen. Pagina 7 van 7