HART SOCIAAL! Sociaal-culturele spin-off van het Hart van Zuid

Transcriptie

1 HART SOCIAAL! Sociaal-culturele spin-off van het Hart van Zuid

2

3 HART SOCIAAL! Sociaal-culturele spin-off van het Hart van Zuid januari 2009 Hart van Zuid is een samenwerkingsverband tussen gemeente Rotterdam, deelgemeente Feijenoord, Pact op Zuid, deelgemeente Charlois en alle partners in en om het Zuidpleingebied.

4 Inhoud VOORWOORD 3 1 HART VAN ZUID, PODIUM VAN ZUID 5 2 DE AMBITIE: EEN GEBIED MET MEER WAARDE 7 3 WERKWIJZE EN PROCES 9 Debatten met bewoners, ondernemers en professionals: Recht in het Hart 9 Conclusies Recht in het Hart -sessies 9 4 ANALYSE VAN DE OMGEVING 11 Gebiedsafbakening 11 Deelgemeente Charlois in vogelvlucht 11 Deelgemeente Feijenoord in vogelvlucht 12 Bevolkingsopbouw en -ontwikkeling 12 Sociale achterstanden 12 Werkloosheid 13 Opgroeien op Zuid 14 Veiligheid op Zuid 14 Gezondheid op Zuid 15 Sportdeelname op Zuid 16 5 DOELEN EN AMBITIES 19 Ambities Pact op Zuid 19 Ambities Rotterdam 19 Ambities deelgemeente Charlois 20 Ambities deelgemeente Feijenoord 21 De Norm voor de Jeugd op Zuid 22 6 MEERWAARDE VOOR BEWONERS 25 Motorstraatgebied als springplank 25 voor de jeugd De jeugd op de planken in Theater Zuidplein 26 Wereldbibliotheek op Zuid 28 Investeren in gezondheid 28 Investeren in sportvoorzieningen 29 Investeren in een beter verblijf in een aangename omgeving 30 Acties 30 7 MEERWAARDE VOOR ONDERNEMERS 33 De komst van het Ondernemershuis 33 Werkgelegenheid 33 Stages 34 Maatschappelijke stages 34 8 MEERWAARDE VOOR BEZOEKERS 37 Versterken verblijfskwaliteit van het gebied 37 Beleven en ontdekken: nieuwe sportvoorzieningen en evenementen 38 9 ACTIEPUNTEN, DE SHORTLIST 40 Criteria puntenprogramma tot ORGANISATIE 43 Meerwaarde voor bewoners 43 Meerwaarde voor ondernemers 44 Meerwaarde voor bezoekers MIDDELEN 47 2

5 VOORWOORD Leroy rent vrijdagmiddag fluitend het Zuidplein over, nog opgewonden van de praktijkles Urban Dance in Theater Zuidplein. Vanavond is de grote avond, hij doet mee aan de finale van So you think you can dance in het fonkelnieuwe Ahoy. Zijn vrienden en klasgenoten van de theateropleiding zitten hem al de hele week op te fokken. Maar morgenavond is er weer een finale. Want dan treedt hij, samen met z n broer Tyrone, op in de Maassilo. Tyrone hoopt volgend jaar in de Creative Factory zijn eigen dansimpresariaat te vestigen. Op dansafstand van de Tarwewijk, zijn hood. Tyrone gaat naar school in het Motorstraatgebied en werkt in Ahoy. Werk naar zijn hart, tussen de groten der aarde. Leroy en Tyrone wonen in de buurt, gaan in de buurt naar school, werken in de buurt en ze treden op in de buurt! Zo kunnen we de ambities voor het Hart van Zuid verwoorden. Een project dat niet alleen bestaat uit aansprekende fysieke projecten, maar dat ook grote sociale, economische en culturele ambities kent. Voor u ligt het Hart Sociaal! In dit spin-off programma voor het Hart van Zuid geven we invulling aan de sociaal-culturele ambities van het college van B&W, de deelgemeente en het Pact op Zuid voor het gebied. Uitgangspunt is de sociale, economische en culturele meerwaarde die de gebiedsontwikkeling Hart van Zuid kan opleveren voor de bewoners, ondernemers en bezoekers van de omliggende wijken. Tijdens de Recht in het Hart-sessies in 2008 zijn niet alleen de sociale ambities van het Hart van Zuid geformuleerd, maar ook het zogeheten 10-puntenprogramma. Hierin staan tien spin-off projecten die op korte of middellange termijn zijn te realiseren en waarbij de belanghebbenden zijn betrokken bij de uitvoering. Deze projecten hebben betrekking op onderwijs, stageplaatsen, kunst en cultuur en dragen bij aan de verbetering van de verblijfskwaliteit van het Hart van Zuid. De meerwaarde van het Hart van Zuid voor de omgeving is evident, want het vervult van oudsher een sterke economische en vrijetijdsfunctie voor heel Rotterdam Zuid. Vanuit de Gebiedsontwikkeling Hart van Zuid gaan we die functies de komende jaren versterken. Bewoners, ondernemers en bezoekers zullen van deze meerwaarde gaan profiteren. Het Hart Sociaal! is de eerste stap in deze ontwikkeling. Hamit Karakus, projectwethouder Hart van Zuid Dominic Schrijer, wethouder Pact op Zuid Rick Grashoff, wethouder Cultuur 3

6

7 HART VAN ZUID, PODIUM VAN ZUID In december 2007 presenteerde het college van burgemeester en wethouders de gebiedvisie: Hart van Zuid, podium van Zuid. Een voorzet die de gemeente samen met organisaties, bewoners en ondernemers maakte om aan te geven dat de stakeholders in dit VIP-gebied gezamenlijk bereid zijn om te investeren. Uit een eerste gespreksronde met de stakeholders bleek dat alle partijen de enorme kansen van het gebied onderkennen en erin willen investeren. Want investeren in het Hart van Zuid kan een impuls betekenen voor een veel groter gebied. Zuid en de omliggende wijken, ROC Zadkine, ROC Albeda, het Zuiderparkcollege, Ahoy, Theater Zuidplein, Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR), dienst Kunst en Cultuur (dkc), dienst Stedenbouw en Volkshuisvesting (ds+v), Jeugd, Onderwijs en Samenleving (JOS), Sport en Recreatie (SenR), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) / DAAD, de deelgemeenten Feijenoord en Charlois, stadsmarinier Zuidplein, de bibliotheek en het Ikazia ziekenhuis werkten mee. Bij behandeling van de gebiedsvisie heeft het college van B&W aangegeven dat we in 2008 aan de volgende zaken aandacht moesten geven: Draagvlak verwerven voor deze gebiedsvisie op Zuid heeft prioriteit. Om te beginnen bij de deelgemeenten Feijenoord en Charlois, maar ook bij bewoners, ondernemers en andere wijkpartijen uit de omliggende wijken. Het Hart van Zuid moet van de mensen worden. De gebiedsvisie moet worden aangevuld met een sociaal programma (oplevering medio 2008). De huidige gebiedsvisie gaat vooral in op de ruimtelijk-economische aspecten. In de sociale visie op het Hart van Zuid moeten we ook onderwerpen als werkgelegenheid en stages, sociale veiligheid en cultuur meenemen. Om draagvlak te verwerven voor de gebiedsvisie en om de basis te leggen voor het sociale programma organiseerden we een participatietraject in de eerste helft van Vijf sessies, onder de noemer Recht in het Hart, leverden de basis voor dit plan. Bewoners en (cultureel-)ondernemers uit het Hart van 5

8 Alle moeite om rondom winkelcentrum Zuidplein orde te scheppen, maakt van het Hart van Zuid een opgeruimd Hart! John Gorter van Bewonersorganisatie De Poort van Zuid 1994 opbouwwerkers van Charlois Welzijn

9 DE AMBITIE: EEN GEBIED MET MEER WAARDE Als er mensen zijn om producten of diensten af te nemen. Als de afzetmarkt groeit omdat er meer afnemers zijn of omdat mensen bereid zijn meer te willen uitgeven. Meerwaarde voor bezoekers Een gebied wordt meer waard als mensen er willen verblijven. Als er iets te beleven en te ontdekken valt. Als ze uitgedaagd worden de schatten van een gebied te vinden. Daarom versterken we het gebied met culturele voorzieningen en activiteiten. Met dit sociale programma voor het Hart van Zuid geven we invulling aan de wens van B&W om naast de ruimtelijk-economische kant van de gebiedsvisie ook de sociaal-culturele kant te belichten. We investeren in het Hart van Zuid zodat het gebied economisch meer waard wordt. Daarnaast zorgt het Hart van Zuid ook voor meerwaarde voor bewoners, meerwaarde voor ondernemers en meerwaarde voor bezoekers. Uitgangspunt bij het sociale programma is de meerwaarde die de gebiedsontwikkeling Hart van Zuid kan opleveren voor de bewoners en ondernemers van het Hart van Zuid en de omliggende wijken. De eerste helft van 2008 is een participatietraject uitgevoerd waarbij we op zoek zijn gegaan naar die meerwaarde voor ondernemers en bewoners. Meerwaarde voor bewoners van Zuid, meerwaarde voor de jeugd Een gebied wordt meer waard als de mensen meer waard worden. Mensen worden meer waard als ze zich ontwikkelen. Als ze leren, leren werken en werken. Daarom versterken we de onderwijskwaliteiten. Dit is vooral belangrijk voor de jongeren op Zuid. Mensen worden meer waard als ze zich veilig voelen in een aangename omgeving, op het Hart van Zuid en in de omgeving van het Hart. Meerwaarde voor ondernemers Een gebied wordt meer waard als er ondernemers actief zijn en als ondernemers zich er willen vestigen. 7

10

11 WERKWIJZE EN PROCES Allereerst hebben we op basis van de Sociale Index van de gemeente Rotterdam een analyse gemaakt van de omgeving van het Hart van Zuid. Gekozen is om alle wijken van de deelgemeenten Charlois en Feijenoord hierbij te betrekken. Het Hart van Zuid ligt centraal en op de grens van beide deelgemeenten. In de Top 10 van Rotterdamse achterstandswijken worden de eerste zeven plaatsen ingevuld door wijken uit deze twee deelgemeenten. Het zou dus mooi zijn als de positieve effecten van het Hart van Zuid uitstralen op deze gebieden en we door de ontwikkeling van het Hart van Zuid een bijdrage kunnen leveren aan het wegwerken van achterstanden die in deze wijken bestaan. Daarnaast hebben we gekeken naar het sociaal beleid van de gemeente, de relatie die er ligt met de doelstellingen binnen de Stadvisie 2030 en het Pact op Zuid. Als aanvulling daarop organiseerde projectdirecteur Hart van Zuid een gespreksronde langs de directeuren van de diensten JOS, GGD, SoZaWe, dkc en SenR om de speerpunten van beleid binnen deze diensten te vertalen naar het Hart van Zuid. DEBATTEN MET BEWONERS, ONDERNEMERS EN PROFESSIONALS: RECHT IN HET HART Om de omliggende wijken te betrekken bij het sociale programma van het Hart van Zuid, hebben we in de eerste helft van 2008 debatten georganiseerd onder de noemer Recht in het Hart. Voor deze debatten werd breed uitgenodigd. Bewonersorganisaties, deelraadsleden, onderwijsinstellingen, bedrijven, gemeentelijke diensten, jongeren en culturele instellingen werden gevraagd om van gedachten te wisselen over vijf thema s: Veiligheid op het Hart van Zuid (4 maart 2008); Het economische Hart van Zuid (25 maart 2008); Het sociale Hart van Zuid (22 april 2008); Het culturele Hart van Zuid (19 mei 2008); Jeugd (23 juni 2008). Vertrekpunt bij deze debatten was steeds de gebiedsvisie Hart van Zuid, podium van Zuid. Voor iedere bijeenkomst werd een aantal deskundigen (het liefst van Zuid) uitgenodigd om verdieping te geven rond het thema sociaal, economie, veiligheid, cultuur of jeugd. Met de opbrengst van deze bijeenkomsten is een belangrijke basis gelegd voor dit programma. Bewoners en ondernemers hebben samen met professionals een shortlist opgesteld met 10 kansrijke korte termijn projecten die in de periode kunnen worden uitgevoerd. CONCLUSIES RECHT IN HET HART -SESSIES De ambitie om de uitstraling en het functioneren van het Hart van Zuid te versterken, wordt breed onderschreven. Het versterken van podiumfuncties, moderniseren van het winkelcentrum, verbeteren van bereikbaarheid en de buitenruimten beantwoorden aan de vraag van mensen in en om het Hart van Zuid. 9

12 De aanwezigen bij de sessies delen de analyse dat het Hart op dit moment onvoldoende verblijfskwaliteit en onvoldoende uitstraling heeft. Grondige ingrepen zijn noodzakelijk. Die vergen een langere voorbereidingstijd. Daarnaast wordt gevraagd om investeringen die op korte termijn uitgevoerd kunnen worden: de geplande opknapbeurt van het busstation, schoonmaakacties bij evenementen, betere verlichting. Investeren in schoon, heel en veilig blijft een item bij de huidige bewoners van het Zuidpleingebied. Ondanks alle investeringen in veiligheid, scoort het gebied bij bewoners van het Zuidplein onvoldoende. Dat het gebied kansen in zich draagt voor de omliggende wijken in economische en sociale zin wordt ook breed gedragen: versterken van het onderwijsprogramma in het Motorstraatgebied, verbinden van entertainmentopleidingen aan het Theater Zuidplein en Ahoy, verbeteren van de serviceverlening aan ondernemers en het realiseren van interessante stageplekken op het Hart van Zuid werden als belangrijke pijlers gezien van het sociale programma. Opvallend was dat partijen die nu op of in de omgeving van het Hart van Zuid gevestigd zijn, allemaal kansen zien. Er is begrip dat de metamorfose niet van de ene op de andere dag kan worden gerealiseerd. Naast de inventarisatie van ambities en de inzet op de lange termijn vindt u in dit plan een shortlist van 10 sociaal-culturele projecten. Dit 10-puntenprogramma is gericht op het op korte termijn vergroten van de kansen van bewoners en het verbeteren van de leefbaarheid op en rond het Hart van Zuid. 10

13 ANALYSE VAN DE OMGEVING GEBIEDSAFBAKENING Het Hart van Zuid ligt in de deelgemeente Charlois en de deelgemeente Feijenoord (het Motorstraatgebied). Voor het sociale programma zijn dan ook de wijken van deze deelgemeenten als uitgangspunt genomen. Deelgemeente Feijenoord met de wijken Kop van Zuid, Vreewijk, Bloemhof, Hillesluis, Katendrecht, Afrikaanderwijk, Feijenoord en Noordereiland. Deelgemeente Charlois met de wijken Tarwewijk, Carnisse, Zuidwijk, Oud-Charlois, Wielewaal, Zuidplein, Pendrecht, Zuiderpark en Heijplaat. Beide deelgemeenten maken deel uit van het Pact op Zuid, een samenwerkingsverband van het gemeentebestuur, de deelgemeenten Charlois, Feijenoord en IJsselmonde en de woningcorporaties op Zuid. Een omvangrijk investeringsprogramma moet er in periode van tien jaar voor zorgen dat Zuid achterstanden inloopt en de sociale, de economische en de ruimtelijke kwaliteiten vergroot. DEELGEMEENTE CHARLOIS IN VOGELVLUCHT De deelgemeente Charlois heeft een oppervlakte van circa hectare, ruim inwoners en ruim woningen. Charlois is een gebied met veel variatie: in de bevolking en in de wijken. Multicultureel, met vooroorlogse stadswijken, met naoorlogse ruime en groene tuindorpen, met buurten met een bijna dorps karakter naast bedrijfs- en woonprojecten van grootstedelijke allure. De vier vooroorlogse wijken zijn Oud-Charlois, Carnisse, Tarwewijk en Heijplaat; de vier naoorlogse: Wielewaal, Zuidwijk, Pendrecht en Zuidplein. In het hart van Charlois ligt het Zuiderpark, met 215 hectare het grootste park van Rotterdam. Ook winkelcentrum Zuidplein en Ahoy zijn gevestigd in Charlois. Charlois kent grootstedelijke problematiek als een relatief hoge (jeugd)werkloosheid en problemen op het gebied van openbare orde en veiligheid. Tarwewijk, Oud-Charlois, Carnisse, Zuidwijk en Pendrecht vallen onder de krachtwijken van de minister van Wonen, Wijken en Integratie (WWI). Met behulp van een investeringsbijdrage van het Rijk, gemeente, deelgemeente en woningcorporaties moeten de problemen op het terrein van wonen, werken, veiligheid, integratie en participatie worden aangepakt. Voor de hele deelgemeente geldt dat er sprake is van een groot imagoprobleem. Daardoor is het moeilijk om mensen van buiten het gebied een positieve keuze voor deze wijken te laten maken. Dit heeft vooral invloed op de woningmarkt. Ook heeft de deelgemeente Charlois een relatief jonge bevolking. Dit vraagt specifieke voorzieningen en veel inzet op onderwijs en scholing. Er is een Jeugd Kansen Zone (JKZ) in ontwikkeling. In een JKZ werken in de wijk (brede) scholen en andere instellingen die zich op jeugd richten optimaal samen met het doel de schoolloopbaan van de jeugd te bevorderen. Deelgemeente Charlois: Aantal inwoners Aantal woningen Percentage koopwoningen % Percentage lage inkomens % Aantal werkzame personen Veiligheidsindex ,9 Veiligheidsindex Rotterdam ,3 Sociale Index ,0 Sociale Index Rotterdam ,8 Bron: COS

14 Via een gezamenlijke wijkanalyse van alle wijkpartners ontstaat een gezamenlijke wijkprogrammering, met de scholen als zeer belangrijke partner. DEELGEMEENTE FEIJENOORD IN VOGELVLUCHT In deelgemeente Feijenoord woonden op 1 januari 2008 ongeveer mensen op een oppervlakte van circa 800 hectare. In 2006 waren dat er nog De dalende trend van de afgelopen jaren zet nog steeds door. Het aantal woningen is ruim De wijken van de deelgemeente ontstonden eind 19 e eeuw met het graven van de havens op Zuid en het bouwen van woonwijken voor de havenarbeiders. De exploitatiebouw is nog te herkennen in de Afrikaanderwijk, Feijenoord, Katendrecht en een deel van Bloemhof. In de jaren dertig van de 20 e eeuw kwam daar de tuindorpbebouwing van Vreewijk en Bloemhof zuid bij. Het huidige karakter van de deelgemeente is grotendeels bepaald door de intensieve stadsvernieuwing in de jaren 70 en 80. De komst van de Erasmusbrug en de bouw van de Kop van Zuid luidden de nieuwe ontwikkeling op Zuid in. Feijenoord is een jonge deelgemeente. Het percentage jongeren tot 20 jaar is 27%. Dat percentage is hoog, stedelijk is dit percentage 22,7%. Het percentage ouderen is in vergelijking met het stedelijk percentage juist laag. Ruim 11% van de inwoners van Feijenoord is ouder dan 65 jaar. Stedelijk is dit 14,5%. Ook de deelgemeente Feijenoord valt onder het Pact op Zuid. De helft van de wijken in de deelgemeente is bovendien aangemerkt als krachtwijken door de minister van Wonen, Wijken en Integratie: Afrikaanderwijk, Bloemhof, Katendrecht en Vreewijk. Deelgemeente Feijenoord: Aantal inwoners Aantal woningen Percentage koopwoningen % Percentage lage inkomens % Aantal werkzame personen Veiligheidsindex ,2 Veiligheidsindex Rotterdam ,3 Sociale Index ,1 Sociale Index Rotterdam ,8 Bron: COS 2008 BEVOLKINGSOPBOUW EN -ONTWIKKELING Van de inwoners van Charlois is 45% autochtoon, van Feijenoord 35%, voor Rotterdam is dit 54%. In de deelgemeente Charlois vormen daarna de Surinamers met 11% de grootste groep, gevolgd door overige niet-westerse landen 10%, Turken 9% en Marokkanen 7%. In de deelgemeente Feijenoord vormen na de autochtonen de Turken de grootste groep, namelijk 19%. Dit percentage ligt een stuk hoger dan het percentage Turken in heel Rotterdam, dat 8% bedraagt. De Surina mers vormen 11% van de bevolking (Rotterdam 9%), Marokkanen 10% (Rotterdam 6%) en inwoners afkomstig uit overige niet-westerse landen 9% (Rotterdam 7%). Landelijk neemt bevolking de komende 15 jaar af met 10%. Voor Rotterdam gaat totaal jeugd tot 25 jaar toenemen met 10%, dit effect doet zich versterkt voor in Rotterdam Zuid. In totaal zal het aantal jongeren op Zuid de komende 15 jaar toenemen met SOCIALE ACHTERSTANDEN Zuid staat hoog in de Top 10 van achterstanden. In de Sociale Index van de gemeente Rotterdam worden de 12

15 eerste zes plaatsen in de categorie probleemwijken ingenomen door wijken in de omgeving van het Hart van Zuid: Tarwewijk, Pendrecht, Bloemhof, Afrikaanderwijk, Hillesluis en Carnisse. In deze Sociale Index is gekeken naar vier onderdelen: persoonlijke capaciteiten (beheersing van de taal, inkomen, opleidingsniveau), leefomgeving (huisvesting en voorzieningen), participatie (onderwijs en werk) en sociale binding (bijv. sport en uitgaan). De inwoners van een groot aantal wijken in de deelgemeenten Charlois en Feijenoord scoren laag op deze onderdelen. Deelgemeente Charlois heeft met 5,0 een lage Sociale Indexscore, vooral veroorzaakt door een lage score voor persoonlijke capaciteiten. Er is sprake van armoede en gezondheidsproblemen, moeite met het Nederlands en onvoldoende opleiding. Ook de score op sociale binding is laag. Zuiderpark/Zuidplein scoort met 6,1 ruim voldoende voor persoonlijke capaciteiten en leefomgeving, maar minder op participatie en binding. Ook Heijplaat (6,0) scoort sociaal voldoende. De waardering voor de leefomgeving is groot en men is honkvast. Wielewaal (5,8) laat uiteenlopende deelscores zien. De sociale inzet is opvallend groot. De Wielewaler waardeert zijn leefomgeving positief en verhuist weinig. Zuidwijk (5,5) en Oud-Charlois (5,4) zijn sociaal kwetsbare wijken. Het inkomen en het aantal mensen dat meedoet, is laag. Carnisse scoort 4,9. Het is een probleemwijk met grote problemen op het gebied van taalbeheersing, inkomen en deelname aan werk en school. Pendrecht (4,6) en Tarwewijk (4,5) zijn eveneens probleemwijken, die op bijna alle punten laag scoren. Een lichtpunt is de sociale inzet. De deelgemeente Feijenoord scoort 5,1 op de Sociale Index. Voor capaciteiten, leefomgeving en participatie scoort de deelgemeente veel lager dan het Rotterdams gemiddelde. Zwak zijn de scores voor voldoende inkomen en voldoende taalbeheersing. Vreewijk en Noordereiland scoren als sociaal voldoende sterke wijken. Kop van Zuid-Entrepot heeft een score van 5,8, het Rotterdamse gemiddelde. Katendrecht is met 5,2 een kwetsbare wijk. Veel Katendrechters hebben een lage opleiding en moeite met de Nederlandse taal. De bewoners zijn redelijk tevreden over hun leefomgeving en doen actief mee, maar vooral onbetaald. De wijk Feijenoord scoort heel zwak op capaciteiten en heeft een score van 4,9. Er wordt weinig verhuisd en de sociale inzet is redelijk groot. Hillesluis en de Afrikaanderwijk scoren beide een 4,7 op de Sociale Index. Een laag inkomen en onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal zijn hier debet aan. Deelname aan betaalde arbeid is laag. Bloemhof (4,6) is eenzelfde soort wijk, maar met een lagere sociale binding en een lager opleidingsniveau. WERKLOOSHEID Er is een relatief hoge werkloosheid in de (wijken van de) deelgemeenten Charlois en Feijenoord vergeleken met het gemiddelde in Rotterdam. Opvallend is dat de wijken Zuidplein en Zuiderpark relatief minder niet-werkende werkzoekenden kennen. Dit heeft te maken met de bevolkingsopbouw van deze wijken: hier wonen relatief veel 65-plussers. 13

16 PERCENTAGES NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN PER WIJK TEN OPZICHTE VAN DE POTENTIËLE BEROEPSBEVOLKING Werkloosheid deelgemeente Charlois Carnisse 8% Heijplaat 10% Oud-Charlois 11% Pendrecht 15% Tarwewijk 13% Wielewaal 12% Zuiderpark 2% Zuidplein 5% Zuidwijk 13% Deelgemeente Charlois 9% Rotterdam 9% Werkloosheid deelgemeente Feijenoord Afrikaanderwijk 20% Bloemhof 17% Feijenoord 20% Hillesluis 18% Katendrecht 18% Kop van Zuid 10% Noordereiland 11% Vreewijk 12% Deelgemeente Feijenoord 16% Rotterdam 9% Bron: COS 2008 Gezinnen met kinderen in de bijstand In de deelgemeente Charlois moet 23% van de ge zin nen met kinderen rondkomen van een bijstandsuitkering. Dat zijn meer dan personen die in de buurt van de armoedegrens leven. In de deelgemeente Feijenoord betreft het 25% van de gezinnen met kinderen; dit zijn meer dan personen. OPGROEIEN OP ZUID In het algemeen geldt dat opvoeden en opgroeien op Zuid net iets moeilijker is dan gemiddeld in Rotterdam. Het opleidingsniveau van de ouders is lager en ook het opleidingsniveau van jongeren op Zuid is lager dan gemiddeld in Rotterdam. Dit blijkt uit de cijfers van de Staat van Rotterdam (mei 2007) aangevuld met gegevens uit de Sociale Index over jongeren op Zuid van jaar. Voorzieningen voor de jeugd Als we kijken naar de (onderwijs)voorzieningen, dan zien we dat met name voortgezet onderwijs op Zuid ondervertegenwoordigd is en vaak met een imagoprobleem kampt. De fysieke omgeving binnen de wijken van beide deelgemeenten is veelal onaantrekkelijk en kindonvriendelijk. Er is in de woonwijken vaak weinig groen en er zijn weinig plekken waar jongeren terecht kunnen. VEILIGHEID OP ZUID Volgens de Veiligheidsindex van 2008 (gegevens uit 2007) scoort Rotterdam een 7,3 voor de veiligheid. Dat was een 7,2 het jaar ervoor. De deelgemeente Feijenoord scoort gemiddeld rapport cijfer 6,2 voor de veiligheid. Dat betekent een lichte daling ten opzichte van het jaar ervoor: 6,3. De deelgemeente Charlois scoort gemiddeld 5,9. Een lichte stijging ten opzichte van de 5,8 het jaar ervoor. Binnen de deelgemeente Charlois lopen de veiligheidsscores per wijk enorm uiteen. Het gemiddelde in de deelgemeente Charlois wordt omhoog getrokken door hoge scores in de wijken Heijplaat (9,4) en Wielewaal (10). 14

17 VEILIGHEIDSINDEX 2008 Veiligheidsindex deelgemeente Charlois Carnisse 5,8 5,7 Heijplaat 8,4 9,4 Oud Charlois 5,7 6,3 Pendrecht 4,7 5,4 Tarwewijk 5,3 4,6 Wielewaal 9,2 10,0 Zuidplein 4,4 4,7 Zuidwijk 6,8 6,7 Deelgemeente Charlois 5,8 5,9 Rotterdam 7,2 7,3 Veiligheidsindex deelgemeente Feijenoord Afrikaanderwijk 5,6 5,7 Bloemhof 5,5 5,1 Feijenoord 7,0 6,3 Hillesluis 5,6 4,9 Katendrecht 5,7 7,1 Vreewijk 6,5 7,0 Kop van Zuid 8,0 7,9 Noordereiland 8,6 8,9 Deelgemeente Feijenoord 6,3 6,2 Rotterdam 7,2 7,3 Bron: Veiligheidsindex 2008 Datzelfde is in de deelgemeente Feijenoord aan de hand waar de Kop van Zuid en het Noordereiland bovengemiddeld scoren (respectievelijk een 7,9 en 8,9). Veiligheid op het Hart van Zuid Opvallend is het lage rapportcijfer voor het Zuidplein zelf ten opzichte van de omliggende wijken. Dat lijkt ook te maken te hebben met de bevolkingsopbouw binnen de CBS-buurt Zuidplein. Binnen dit gebied wonen relatief veel ouderen, die over het algemeen de veiligheid een lager rapportcijfer geven dan jongere stadsgenoten. In de veiligheidsenquête wordt de waardering van bezoekers aan het Zuidpleingebied niet meegenomen. Dat zou wel voor de hand liggen, gezien de regionale functie van het gebied en de enorme bezoekersaantallen. Een andere verklaring voor het lage rapportcijfer kan zijn de relatie met de ruimtelijke omgeving. Een woonomgeving die niet klopt, scoort ook lager op de veiligheid. Het anders inrichten of transformeren van het Zuidpleingebied zal dus naar verwachting een positieve bijdrage leveren aan het veiligheidsgevoel in de wijk Zuidplein. Er is een zwakke relatie tussen 15

18 de feitelijke veiligheid en de veiligheidsscore op het Zuidplein. De criminaliteitscijfers binnen de buurt geven geen verklaring voor de lage veiligheidsscore. Met een 4,7 is er wel sprake van een significante stijging ten opzichte van de 4,4 in het voorgaande jaar. De intensieve veiligheidsaanpak onder leiding van de stadsmarinier lijkt zijn vruchten af te werpen. GEZONDHEID OP ZUID De Sociale Index laat op het gebied van gezondheid zien dat de deelgemeenten Charlois en Feijenoord minder goed scoren dan geheel Rotterdam. De scores per wijk en per onderdeel laten grote verschillen zien. Gezondheid is fysiek, psychisch en sociaal welbevinden. Opleiding en gezondheidsrisico s zijn aan elkaar gekoppeld. Het recente rapport van het RIVM Spelen met Gezondheid (2008) bevestigde dit nogmaals. De leefstijl van vmbo-leerlingen is structureel riskanter dan die van leerlingen van hogere opleidingsniveaus (Vollebergh et al., 2008). Een minder goede sociaal-economische situatie betekent ook een achterstand in gezondheid. Om achterstanden weg te werken, is intensivering van Gezonde School Aanpak nodig. Verbetering van positie in opleiding, op de arbeidsmarkt en in inkomen moet hand in hand gaan met investeren in preventieprogramma s gericht op gezondheidsbevordering, met name voor jeugd. Gezond in de Stad (GIDS) is het uitvoeringsprogramma voor verbetering van de gezondheid van de Rotterdammers. In dit programma worden speerpunten geformuleerd, ook voor deelgemeenten in Rotterdam Zuid. Sportdeelname op Zuid De deelgemeenten Charlois en Feijenoord zijn gebieden met een lagere sportparticipatie dan gemiddeld in Rotterdam. Dit heeft deels te maken met een laag opgeleide bevolking. In sommige wijken van Zuid, vooral de oude wijken van Charlois en Feijenoord, ontbreken voldoende sportvoorzieningen. In andere delen zijn vraag en aanbod niet altijd goed op elkaar afgestemd. Er is veel behoefte aan laagdrempelige en flexibele activiteiten, zoals openbare sportvoorzieningen voor jongeren of fitness. In het algemeen kunnen we stellen dat, afgezet tegen het aantal inwoners, er een tekort aan sportaccommodaties (gymzalen, sporthallen) is. 16

19 GEZONDHEID OP ZUID Gebiedsnaam Goede gezondheid Rapportcijfer ervaren gezondheid en beperkingen jaar Rapportcijfer ervaren gezondheid en beperkingen jaar Rapportcijfer ervaren gezondheid en beperkingen 65 jaar of ouder Percentage * meldingen lokale zorgnetwerken Rapportcijfer weinig meldingen lokale zorgnetwerken Percentage * meldingen huiselijk geweld Rapportcijfer weinig meldingen huiselijk geweld Carnisse 4,3 5,3 2,9 0,47% 4,6 0,40% 4,2 Heijplaat 5,9 4,6 6,9 6,1 0,34% 5,6 0,23% 5,8 Oud-Charlois 4,4 4,8 4,7 2,9 0,64% 3,8 0,31% 4,8 Pendrecht 3,6 4,2 2,8 3,3 0,53% 4,3 0,52% 3,3 Tarwewijk 3,7 4,5 4,3 0,94% 3,0 0,76% 3,0 Wielewaal 3,3 4,8 2,1 2,9 0,51% 4,4 0,61% 3,0 Zuiderpark/Zuidplein 5,3 5,1 4,1 3,0 0,13% 8,3 0,27% 5,2 Zuidwijk 4,6 4,7 5,4 5,0 0,68% 3,6 0,34% 4,6 Deelgemeente Charlois 4,0 4,7 3,9 3,8 0,62% 3,8 0,45% 3,8 Rotterdam 5,1 6,0 5,0 4,0 0,39% 5,0 0,28% 5,0 Afrikaanderwijk 4,6 6,5 1,9 0,33% 5,6 0,34% 4,6 Bloemhof 4,7 5,5 2,8 2,8 0,25% 6,5 0,36% 4,4 Feijenoord 3,8 3,5 2,3 0,46% 4,7 0,30% 4,8 Hillesluis 4,4 4,6 3,9 0,38% 5,2 0,41% 4,1 Katendrecht 4,8 8,2 3,6 3,7 0,45% 4,7 0,37% 4,4 Kop van Zuid-Entrepot 6,3 5,2 6,6 3,8 0,17% 7,5 0,21% 6,0 Noordereiland 6,4 6,0 5,2 6,6 0,23% 6,6 0,12% 7,7 Vreewijk 5,5 6,9 6,3 3,4 0,36% 5,4 0,28% 5,0 Deelgemeente Feijenoord 4,6 5,2 3,5 3,0 0,33% 5,7 0,32% 4,7 Rotterdam 5,1 6,0 5,0 4,0 0,39% 5,0 0,28% 5,0 * Percentage van het aantal inwoners Bron: Sociale Index

20 Het Hart van Zuid is van levensbelang voor Zuid. Natuurlijk, een periode van verbouw en nieuwbouw in dit gebied leidt tot diverse bouwputten en tijdelijke overlast. Maar het Hart van Zuid heeft alle kwaliteiten in zich om van deze bouwputten doorlopende voorstellingen te maken: van theater en concert tot film en entertainment. Soms voor een groot publiek, soms één-op-één. Alle partijen in het Hart van Zuid hebben specifieke expertise om deze doorlopende voorstelling mede mogelijk te maken! Doro Siepel, directeur van Theater Zuidplein

21 DOELEN EN AMBITIES AMBITIES PACT OP ZUID Het Pact op Zuid heeft als doel het versterken van Zuid. Dit kunnen we bereiken door het aantrekken en vasthouden van midden- en hogere inkomensgroepen en het verhogen van de bewonerstevredenheid. Om duidelijker prioriteiten te kunnen stellen in noodzakelijke activiteiten, zijn deze twee hoofddoelstellingen uitgewerkt in een aantal subdoelstellingen (conform de thema s van de Minister van Wonen, Wijken en Integratie): Wonen: Verbeteren van de woningvoorraad; Eigenheid van buurten vinden en versterken (profilering); Verbeteren van de woonomgeving (water en groen); Verhogen van de gezondheid en stimuleren van sportactiviteiten. Werken: Investeren in kansrijke economische clusters; Stimuleren en faciliteren van ondernemerschap. Leren: Versterken van de jeugd, kansen bieden; Mogelijkheden van jongeren benutten. Integreren: Bevorderen integratie en participatie. Veiligheid: Verbeteren van de veiligheid in de wijken. Integraal: Tot stand brengen van spin-off van de Kanskaarten / VIP-gebieden op Zuid. (De gebiedsontwikkelingen hebben, naast fysieke, ook sociaal-culturele aspecten. De spin-off moet ervoor zorgen dat bewoners en ondernemers van Zuid kunnen profiteren van de ontwikkelingen, onder meer via onderwijs, werk en stages). AMBITIES ROTTERDAM De afgelopen jaren is er in Rotterdam hard gewerkt om de stad weer een basisniveau van veiligheid terug te geven. Inzet op dit gebied blijft nodig, maar Rotterdam komt nu ook toe aan het verder ontwikkelen van een welvarende, plezierige en sociale stad. Hierbij hoort een ambitieus en robuust sociaal programma om Rotterdam ook op dat gebied sterker te maken. Het collegeprogramma is ingericht op vier pijlers: sociaal, veilig, wonen en economie. De nadruk in de pijler sociaal ligt op meedoen en binding. De doelstellingen die aan het stedelijk sociaal programma ten grondslag liggen, zijn: Meer Rotterdammers die de Nederlandse taal beheersen; Een hoger, gemiddeld opleidingsniveau; Meer Rotterdammers die maatschappelijk actief zijn; Meer Rotterdammers met betaald werk; Een hoger gemiddeld inkomen. 19

22 AMBITIES DEELGEMEENTE CHARLOIS De belangrijkste prioriteiten op sociaal terrein van de deelgemeente Charlois zijn: terugdringen van armoede en gebrek aan maatschappelijke partici patie. Het doel van het programma Participatie, Zorg en Activering is tweeledig: gericht op het individu en op groepen. Voor de individuele Charloiser wil de deelgemeente er voor zorgen dat mensen participeren, dat zij in staat zijn om hun toekomstperspectief te verbeteren, zelfstandig te functioneren in de huidige maatschappij en hun leven te regelen en in te richten zonder overlast voor zichzelf en voor hun omgeving. De volgende bewegingen worden zichtbaar: van niet zelfredzaam naar zelfredzaam en van geen toegang tot voorzieningen en informatie naar het hebben van de juiste informatie. Uitgangspunt hierbij is dat (vrijwilligers)werk de optimale route is naar participatie en het vergroten van perspectief, en dat armoede bij individuele gevallen voorkomen moet worden. Het doel voor groepen is er voor te zorgen dat de uiteenlopende groepen in de Charloise samenleving op een respectvolle, positieve manier met elkaar omgaan en uiteindelijk met elkaar samenleven. Het doel van het programma is om het sociaal kapitaal in de wijken optimaal in te zetten en te verzilveren voor een betere buurt en samenleving. De samenstelling van de Charloise bevolking is zeer divers. Divers qua leeftijdsopbouw (in Charlois wonen relatief veel kinderen en jongeren naast ouderen), divers qua opbouw, divers aan achtergronden en culturen, divers aan werkervaring en maatschappelijke status. Deze mensen hebben één ding gemeen: ze zijn allen inwoner van Charlois. Om die reden zijn alle activiteiten en beleidsdoelstellingen ook voor alle bewoners bestemd. Wanneer dat noodzakelijk is voor participatie en deelname kunnen gerichte activiteiten worden ontwikkeld. Er is sprake van een relatief sociaal zwakke positie bij een groot deel van de Charloise bevolking. Dit stelt hoge eisen aan de dienstverlening. Zo is nog steeds een relatief groot gedeelte van de Charloise bevolking afhankelijk van een uitkering of moet rondkomen van een inkomen onder het minimum. Ook behoort de Charloise bevolking tot een van de laagst opgeleide van Rotterdam. Daarnaast kampen veel Charloisers met problemen op het gebied van schulden, (geestelijke) gezondheid, verslaving, huisvesting, geweld en misbruik, opvoeding. Het ontbreekt veel mensen aan het vermogen en het netwerk om de problemen van de huidige maatschappij het hoofd te bieden. Het programma Participatie, Zorg en Activering wordt zo uitgevoerd dat het past binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Programma Jeugd Kansen Zone De deelgemeente wil een sluitend ondersteuningsprogramma bieden voor de Charloise jeugd en hun ouders. Het gaat met de meeste kinderen in Charlois redelijk tot goed. Toch loopt tussen de 10 à 15% van deze groep het risico om hun opleiding niet af te maken of op het criminele pad te raken. Ook zijn er steeds meer ouders die moeite hebben met de opvoeding en ondersteuning van hun kinderen. De ambitie van de deelgemeente is om de Charloise jeugd perspectief te bieden op een betere toekomst, met een goede kans op de arbeidsmarkt en zonder uitval naar criminaliteit. Het accent verschuift van het bevorderen van sociale redzaamheid naar het bieden van passende begeleiding gericht op kansverbetering en participatie. De deelgemeente is echter niet ver- 20

23 antwoordelijk voor grote delen van het jeugddomein (zoals onderwijs, inkomen en jeugdhulpverlening). Dit betekent dat in dit programma veel wordt samengewerkt met andere instellingen en stedelijke diensten. Het doel van het programma Jeugd Kansen Zone is het kunnen realiseren van deze ambitie en bestaat uit een aantal subdoelen gericht op de diverse doelgroepen. Hierbij staat de doorgaande lijn centraal; dat wil zeggen dat vanaf de voorschoolse voorziening via het basisonderwijs naar het voortgezet onderwijs continu de vordering van elk kind/jongere wordt bewaakt. AMBITIES DEELGEMEENTE FEIJENOORD Ondanks forse sociale problemen, zet een aantal positieve veranderingen door in de deelgemeente Feijenoord. Veel wijken stijgen op de Rotterdamse veiligheidsindex. De bouw en verkoop van nieuwbouwwoningen, zoals op Katendrecht, gaat voorspoedig. En er zijn nieuwe toeristische trekpleisters, zoals het stoomschip Rotterdam. Het zijn slechts een paar voorbeelden van de vele ontwikkelingen, die het beeld van de deelgemeente positiever kleuren. Zo wordt ingezet op een bloeien de wijkeconomie, goede onderwijsmogelijkheden in de Jeugd Kansen Zones, sportvoorzieningen in de wijken en allerlei activiteiten voor jong en oud. Ook op cultureel gebied is er steeds meer te beleven in de deelgemeente. Er zijn kunstroutes, het Lokaal Cultuur Centrum, het Katendrechtse theater Walhalla en het kindermuseum Villa Zebra. De jeugd in de deelgemeente Meer dan een kwart van de inwoners van Feijenoord is jonger dan 20 jaar. Logisch dat de deelgemeente veel aandacht aan deze groep besteedt. Alle kinderen en jongeren verdienen immers de kans iets van hun leven te maken. Maar niet iedereen heeft een even goede start. Dat kan komen door problemen in het gezin, op school, in de buurt of met het kind zelf. Wat de reden ook is, de deelgemeente wil ervoor zorgen dat de jeugd die iets extra s nodig heeft, dat ook krijgt. En dat alle kinderen in Feijenoord letterlijk en figuurlijk de ruimte krijgen om te leren, te spelen en op te groeien tot evenwichtige, gelukkige volwassenen. Om dit voor elkaar te krijgen, werkt de deelgemeente sinds 2006 met de methode Communities that Care (CtC). Dat is een manier om probleemgedrag bij kinderen en jongeren te voorkomen. Bijvoorbeeld door de wijken kindvriendelijker te maken (veilig buiten kunnen spelen, contact tussen buren), maar ook door risicofactoren zoals problemen in het gezin, leerachterstanden en de verkrijgbaarheid van drugs in de directe omgeving effectief aan te pakken en daar beschermende factoren tegenover te zetten. Voorbeelden van beschermende factoren zijn een goede begeleiding op school, contacten met een jongerenwerker, hulp bij de opvoeding. Voor de jongeren waar het minder goed mee gaat, zijn er veel voorzieningen en mogelijkheden in de deelgemeente. In elke wijk zijn er jeugdoverleggen waarin onder andere de buurtagent en jongerenwerkers zitten. In het jeugdoverleg worden jongeren die overlast veroorzaken, besproken en wordt gezocht naar een oplossing op wijkniveau. Als dit niet lukt dan zorgt de DOSA-regisseur (Deelgemeentelijke Organisatie Sluitende Aanpak) ervoor dat er op (deel)gemeentelijk of regionaal niveau hulp wordt geboden. Daarnaast zijn er ook veel jongerenwerkers, die jongeren helpen. Hebben ouders hulp nodig, dan zijn er opvoedings- 21

24 ondersteuningspunten in alle wijken. Ook is er het Centrum voor Jeugd en Gezin Jong XL Feijenoord. Dit is een van de grootste Centra voor Jeugd en Gezin in Nederland. Jong XL fungeert als one stop shop en inlooppunt voor vragen van en over jeugd. In Feijenoord is veel aandacht voor jeugdparticipatie. Kinderen en jongeren weten vaak heel goed wat ze willen. Daarom kijkt de deelgemeente bij het maken van de plannen voor jeugdactiviteiten en voorzieningen naar wat er onder de jongeren leeft en wat er verder speelt in de wijk. Er zijn jeugdambassadeurs, er worden in elke wijk jeugdschouwen gehouden en er is een kinder- en jongerenraad in oprichting. De jongerenbuurtbemiddeling (JOLO) komt in de hele deelgemeente. De basisscholen en de scholen voor voortgezet onderwijs in Feijenoord zijn belangrijke partners in het jeugdbeleid. Nagenoeg alle scholen zijn Brede School en besteden veel aandacht aan de leerlingen en hun ouders. Op de brede scholen worden extra activiteiten voor de leerlingen aangeboden, variërend van sportactiviteiten tot workshops rond kunst en cultuur. Alle scholen voor voortgezet onderwijs doen mee aan de Pot met Goud op Zuid, waarin ook de maatschappelijke stages worden vormgegeven. De ontwikkelingen in het Motorstraatgebied, waar het Zuiderparkcollege samen met ROC Zadkine voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs aanbiedt, geeft leerlingen op Zuid goede mogelijkheden vakopleidingen te volgen. DE NORM VOOR DE JEUGD OP ZUID Achterstanden bij jongeren op Zuid waren in 2006 de aanleiding om een coalitie te sluiten tussen het Pact op Zuid en alle scholen en onderwijsinstellingen op Zuid. Er werd een samenwerking aangegaan en een ambitie neergelegd in een Norm voor de Jeugd op Zuid als eerste stap naar het creëren van meer kansen en perspectief voor jongeren uit Rotterdam Zuid. De coalitie Pact op Zuid / Norm voor de Jeugd op Zuid biedt kansen aan ieder kind en jongere: Iedere jongere kan het maximale uit zijn/haar talent halen via de onderwijscarrière; Iedere jongere heeft recht op participerende ouder(s) en/of verzorger(s) (als dat onvoldoende blijkt dan krijgt een kind een coach of mentor); Iedere jongere heeft een gezonde leefstijl, doet aan sport, kunst en cultuur; Iedere jongere krijgt de kans op 6 uur extra leertijd/ ontwikkeltijd per week via de Brede School; Iedere jongere heeft voldoende taalniveau om de arbeidsmarkt te betreden als hij/zij van het voortgezet onderwijs afkomt; Iedere jongere doorloopt minstens één geslaagde maatschappelijke stage; Iedere jongere krijgt de mogelijkheid om zich te oriënteren op de arbeidsmarkt en om (beroeps) perspectief te ontwikkelen. Versterking van de kwaliteit van het onderwijs Het versterken van onderwijsvoorzieningen, sportvoorzieningen en de zorg zijn cruciaal bij het vergroten van de veerkracht van bewoners en het scheppen van kansen voor de huidige en toekomstige bewoners van Zuid. Er is momenteel een impuls nodig voor kwalitatief goed voortgezet- (havo/vwo) en beroepsonderwijs op Zuid. Het vmbo is dan wel vertegenwoordigd op Zuid, maar de koppeling tussen scholen en bedrijfsleven laat te wensen over en de schooluitval is in de deelgemeenten Charlois en Feijenoord gemid- 22

25 De coalitie Pact op Zuid / Norm op Zuid bestaat uit: Pact op Zuid, Wooncorporaties Com wonen, Vestia, Woonbron en Woonstad Rotterdam, gemeente Rotterdam, deelgemeenten Feijenoord, Charlois en IJsselmonde. Scholen en onderwijsinstellingen: Christelijke Scholengemeenschap Calvijn, Zuiderpark College Rotterdam, OSG Nieuw Zuid, NOVA college Rotterdam; St. Christelijk VO Reformatorische Grondslag De Wartburg, EBVO De Passie, Max. J. Schreuderschool, Scheepvaart en Transport College, Albeda College, Hogeschool INHOLLAND, ROC voor Educatie en Beroepsonderwijs Rotterdam Zadkine, Hogeschool Rotterdam (HRO), Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). Overige instellingen: Stichting Pot met Goud op Zuid, Sociaal Platform Rotterdam, Vakmanstad / Skill City. deld hoger dan in de rest van de stad. Het gaat dan zowel om het verbreden van de educatie via Brede Scholen (ofwel een betere aansluiting tussen scholen en de wijk) als om het zorgen voor doorgaande leerlijnen. Ambities basisonderwijs op Zuid Het bouwen van extra brede scholen is een ambitie op Zuid. In de Brede Scholen werken onderwijsinstellingen nauw samen met andere maatschappelijke organisaties en andere partners in de wijk. Hierdoor worden, naast traditioneel onderwijs, meer mogelijkheden geboden voor kinderen. Denk daarbij aan vooren naschoolse opvang. Het doel op Zuid is niet om nieuwe basisscholen te stichten, maar om bestaande scholen te clusteren en te versterken in gebouwen die aansluiten bij de vereisten van steeds bredere activiteiten (zoals sport en cultuur). De ambitie van het Pact op Zuid is om de komende jaren minimaal vijf extra Brede scholen of zogenaamde multifunctionele accommodaties (MFA s) te bouwen. Inmiddels staan er ook nieuwe MFA s gepland in de Afrikaanderwijk en op de Kop van Zuid. Daarmee komt het aantal MFA s dat de komende jaren in de deelgemeente Feijenoord wordt gerealiseerd op vier; naast de twee genoemde MFA s in Katendrecht (De Globetrotter) en in Bloemhof (MFA De Bloemhof). In de deelgemeente Charlois wordt momenteel in Zuidwijk de MFA van de Toermalijn / Christofoor gebouwd. Iets verder weg van het Hart van Zuid startte onlangs in de deelgemeente IJsselmonde de bouw van MFA De Catamaran in Lombardijen en staat nieuwbouw van de MFA Groenenhagen in de planning. Doorlopende leerlijnen De samenwerking tussen het voortgezet onderwijs en het Middelbaar Beroepsonderwijs in de doorlopende leerlijnen krijgt vorm door het ontwikkelen van wijkvakscholen en topscholen waarbij leerlingen op een school zowel hun voortgezet als middelbaar beroepsonderwijs volgen. Deze vakscholen worden opgericht binnen de bestaande scholen. Een zo n nieuwe vakschool wordt opgericht binnen het Hart van Zuid: het Zuiderparkcollege in het Motorstraatgebied (deelgemeente Feijenoord). De overige twee vakscholen komen in De Waal (deelgemeente Charlois) en NOVA-Veenoord (deelgemeente IJsselmonde). Deze scholen worden ontwikkeld in samenwerking met het Albeda-college. 23

26

27 MEERWAARDE VOOR BEWONERS Het Hart van Zuid is een kanskaart waar bewoners van Zuid kansen kunnen grijpen. Het Hart van Zuid wordt meer waard als de mensen die er wonen of verblijven, meer waard worden. Mensen worden meer waard als ze zich ontwikkelen. Als ze leren, leren werken en werken. MOTORSTRAATGEBIED ALS SPRINGPLANK VOOR DE JEUGD In het Motorstraatgebied staat leren, leren werken en werken centraal. Dit gebied kan zich in de toekomst verder ontwikkelen als springplank voor de jeugd van Zuid. In deze paragraaf gaan we in op de ambities van ROC Zadkine en het Zuiderparkcollege ten aanzien van de nieuwbouw en versterking van het onderwijsprogramma in het Motorstraatgebied. We leggen de lat hoog waar het gaat om kansen voor jongeren in het onderwijs en de tijdbesteding daar omheen. Met het nieuwbouwscholencomplex realiseren we niet alleen een mooi gebouw waar onderwijs plaatsvindt maar ook mogelijkheden om naast school andere activiteiten te ontplooien die te maken hebben met sport & bewegen, theater en nog veel meer. Marloes de Vries, directeur van ROC Zadkine Ambities ROC Zadkine en het Zuiderparkcollege Voortgezet- en beroepsonderwijs De ambitie voor het voortgezet onderwijs is om kwalitatief goed voortgezet onderwijs en beroepsonderwijs te bieden. Dat de nieuwbouw van ROC Zadkine (mbo) en het Zuiderparkcollege (vmbo) in het Motorstraatgebied wordt aangegrepen om een kwaliteitsimpuls te geven aan het beroepsonderwijs, past binnen deze ambitie. De ambitie van ROC Zadkine is bij te dragen aan de ontwikkeling van kinderen. Die ontwikkeling moet omhoog. Ieder kind moet Triviant kunnen spelen. Ieder kind moet de taal goed spreken. Het met elkaar communiceren moet verbeteren en er moeten meer afspraken gemaakt worden. Zadkine legt de individuele lat hoog: leerlingen uitdagen met wat zij kunnen bereiken. Het vergezicht: leerlingen moeten eigenlijk een 40-urige werkweek hebben. Gezamenlijk een dag beginnen met alle leerlingen. Niet vrijblijvend, maar verplicht. Dat geldt ook voor andere activiteiten in de randen van de dag. Niet alleen op school voor lessen, maar ook voor andere activiteiten. Hiervoor kan sport, cultuur en entertainment aangeboden worden, ook voor de buurt. Maar de leerling is er wel en zo kunnen we structuur aanbrengen bij de jongeren door middel van RRR: Rust-Reinheid-Regelmaat. De samenstelling van de bevolking en de opleidingsstructuur is bij de scholen bekend. De school wil graag een fundament zijn en een voorbeeldfunctie vervullen. Vanuit de gedachte van de Brede School kunnen we sociale projecten en jeugdvoorzieningen ontwikkelen. En er is een link naar economische en sociale activiteiten (stages, leerwerkplaatsen). 25

28 De school dient als inspirator voor een positieve flow in de buurt: we zorgen dat je kunt zien wat je kunt bereiken. Zelfvertrouwen voor de jeugd Als het peil niet omlaag kan, moet de grond omhoog. We moeten leerlingen meer zelfvertrouwen geven. Er speelt veel bij de leerlingen, dus de school moet goed op de hoogte zijn van de omstandigheden waarin leerlingen leven. Naar aanleiding van een onderzoek kwam de Stanford University met zeer bruikbare stellingen: Leerlingen die denken dat intelligentie is aangeboren, blijven gelijk in prestaties; Leerlingen die denken dat intelligentie ontwikkelbaar is, halen hogere cijfers. Kinderen tussen 12 en 14 jaar zijn goed te stimuleren om zich te ontwikkelen, zodat zij wat kunnen bereiken. Het is zinvol om dat te benadrukken. We hebben op vo-mbo-hbo niveau een ketenbenadering nodig, waarbij opdrachtgevers en stagebedrijven, en opdrachthalers elkaar weten te vinden. En we moeten laten zien welke successen zijn behaald. DE JEUGD OP DE PLANKEN IN THEATER ZUIDPLEIN Het verbinden van opleidingen voor muziek en dans aan het Theater Zuidplein en Ahoy is een kans voor jongeren op Zuid. We gaan in op de ambitie van het Theater Zuidplein, het Albeda college en Codarts om een gezamenlijk productiehuis op te zetten waar studenten eindexamenproducties op de planken kunnen brengen. Daarnaast is Ahoy actief met een leerwerkbedrijf. Tijdens de Recht in het Hart-sessies kwam de betekenis van het Theater Zuidplein voor de omliggende wijken prominent naar voren. De samenwerking met Brede Scholen uit de omliggende wijken en een koppeling met het muziek-, dans- en theateronderwijs van het Albeda college werden vaak genoemd, evenals doorlopende leerlijnen met het hbo-entertainment onderwijs. Theater Zuidplein is met zijn samenwerkingspartners de plannen voor de toekomst aan het uitwerken. Theater Zuidplein wordt landelijk gezien als een toonaangevend theater op het gebied van diversiteit, zowel wat betreft programmering als marketing. Miniser Plasterk heeft het theater in 2008 zelfs gehuldigd als koploper op het gebied van culturele diversiteit. Sinds 2000 programmeert Theater Zuidplein internatio naal en nationaal aanbod voor een breed publiek dat bestaat uit ongeschoolden, mensen met vmbo, mbo of havo- / vwo-opleiding. Dat zijn in Rotterdam (Zuid) vooral (oudere) mensen met Turkse, Marokkaanse, Surinaamse, Antilliaanse, Kaapverdiaanse en Hollandse roots. Aangezien Rotterdam verjongt tot 2024 heeft het theater ook speciale aandacht voor jeugd- en jongerenprogrammering. Productiehuis op Zuid Het Theater werkt op dit moment onder meer samen met het Rotterdams Wijktheater, de SKVR, Codarts en de Entertainmentopleiding van het Albeda-college. Op dit moment loopt het theater, dat dateert uit 1953, tegen de grenzen van haar gebouw op. Samen met de partners wordt gestreefd naar een nieuw theater met diverse functies: 26