Rotterdam. sociaal. gemeten. 4e meting Sociale Index

Transcriptie

1 Rotterdam sociaal gemeten 4e meting Sociale Index

2

3 12 Rotterdam sociaal gemeten 4e meting Sociale Index

4 Inhoud Inhoud 0. Woord vooraf 1. Inleiding 2. De Sociale Index nader verklaard 3. Rotterdam Vergelijking uitkomsten Sociale Index 08/ 09/ 10/ Situatie per deelgemeente Charlois Delfshaven Feijenoord Hillegersberg-Schiebroek Hoek van Holland Hoogvliet IJsselmonde Kralingen-Crooswijk Noord Overschie Pernis Prins Alexander Rotterdam Centrum Rozenburg Bijlage 1: Beschrijving van de begrippen Bijlage 2: Verantwoording Bijlage 3: Tabellen Bijlage 4: Deelgemeente en wijkindeling

5 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 1 Voor u liggen de uitkomsten van de Sociale Index Een jaar waarin de crisis inmiddels een feit is geworden, velen hebben dat inmiddels al gemerkt. In 2010 waren Rotterdammers vooral bezorgd. Hoe ziet onze toekomst eruit en die van onze kinderen? Ik deelde deze bezorgdheid en heb destijds aangegeven dat wij bij een aanhoudende economische crisis de gevolgen daarvan terug zouden zien in de uitkomsten van de volgende index. Nu zien we dat die zorg terecht was. De inkomenspositie van Rotterdammers is niet verbeterd. Veel huishoudens hebben het steeds moeilijker om de eindjes aan elkaar te knopen. En de ervaren gezondheid van de Rotterdammers is er niet beter op geworden. De crisis is een probleem op wereldniveau waarbij iedereen worstelt om zijn opgebouwde welvaart en welzijn overeind te houden. Het is hard te constateren dat we ondanks onze investeringen in het versterken van de positie van de Rotterdammers in de afgelopen jaren, ingehaald zijn door de werkelijkheid. De economische wind is guur, hierdoor raken de inspanningen van het stadsbestuur en het maatschappelijke middenveld om de aspecten van onze stad te verbeteren overschaduwd. Toch zijn er ook lichtpuntjes. Zo stijgt het opleidingsniveau in onze stad. En dat heeft op de lange termijn een positieve invloed op de werkgelegenheid, veiligheid, opvoeding en de volksgezondheid. Dat zegt iets over de veerkracht van Rotterdam en de Rotterdammers. Het is zaak die veerkracht vast te houden en te versterken om straks bij kerend tij weer sterk te staan. De uitkomsten van deze Sociale Index vragen het College en deelgemeenten om precisie. Want ook al is de invloed van een gemeente gering op de uitwerkingen van een internationale economische crisis, toch moeten we zoveel mogelijk de gegevens uit de Sociale Index gebruiken om onderwijs en economie te faciliteren. Zet ze in om de kennis en inbreng van burgers, ondernemers en onze maatschappelijke partners in de stad bij elkaar te brengen, in wijken en deelgemeenten. We leven in een tijd waarin we als overheid een stapje terug doen. We bevinden ons in een periode van bezuinigingen. We zullen dus slim moeten zijn in het leggen van verbindingen en het bieden van faciliteiten, om de krachten in onze stad te mobiliseren en stimuleren. Dat doen we op basis van feiten. En daar helpt deze Sociale Index bij. Jantine Kriens Wethouder Financiën, Bestuur, Organisatie en Volksgezondheid

6 2 1 Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van de vierde meting voor de Sociale Index. Deze index meet de kwaliteit van Rotterdam als geheel en van de afzonderlijke deelgemeenten en wijken. De Sociale Index biedt onder meer ondersteuning aan het gebiedsgericht werken. Deze rapportage, met als titel Rotterdam sociaal gemeten 2012 of kortweg Sociale Index 2012, is gebaseerd op de uitkomsten van De vierde meting wijkt op een aantal punten af van voorgaande metingen. Op de verschillen wordt nader ingegaan in bijlage 2. Ondanks de verschillen laten de uitkomsten zich goed vergelijken met die van voorgaande jaren. De doelen van de Sociale Index zijn: - Meten: het in kaart brengen van de situatie op een bepaald moment; - Analyseren: het vergelijken en onderzoeken van verschillen tussen de diverse factoren en het vergelijken van de cijfers met voorgaande jaren. De Sociale Index is bedoeld als monitor. Door periodiek de scores van een gebied vast te stellen, kunnen gemeente en partners bepalen of en hoe de kwaliteit van dat gebied verandert; - Sturen van het gebiedsgericht werken: het leveren van informatie waarbij zo nodig het beleid bijgestuurd of geïntensiveerd kan worden; - Versterken: aansluiting zoeken bij de sterke punten van de stad of een stadsdeel. Ontwikkeling Wijkprofiel Rotterdam werkt aan een nieuw instrument, het Wijkprofiel. Het Wijkprofiel wordt een integraal instrument en bestaat onder meer uit de Sociale Index, de Veiligheidsindex, informatie over het fysieke domein, de mate van kindvriendelijkheid en demografische en stedenbouwkundige kenmerken van de wijk. Het Wijkprofiel zal in 2014 gereed zijn voor gebruik door het nieuwe College. De verschijningsfrequentie van de Sociale Index is veranderd. Van 2008 tot en met 2010 is de Sociale Index elk jaar uitgekomen. Met ingang van 2010 is de verschijningsfrequentie verlaagd naar om de twee jaar. In 2011 is daarom geen Sociale Index verschenen. De Sociale Index 2012 is vergelijkbaar met de Sociale Indexen van voorgaande jaren. Aan de methodiek is niets veranderd. Vooruitlopend op de ontwikkeling van het Wijkprofiel is wel het veldwerk voor de bevolkingsenquêtes van de Sociale Index gelijk getrokken met de Veiligheidsindex. Concreet betekent dit dat de bevragingsperiode en de enquêtemethoden hetzelfde zijn. De Sociale Index is een belangrijk instrument voor het stedelijk en deelgemeentelijk bestuur om richting te geven aan het beleid. Bij de ontwikkeling en uitvoering van het beleid is naast het stedelijk en deelgemeentelijk bestuur het cluster Maatschappelijke Ontwikkeling betrokken. Dit cluster bestaat uit de diensten Jeugd Onderwijs en Samenleving (JOS), Kunst en Cultuur (dkc), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe), Sport en Recreatie (SenR) en de Gemeentelijke Gezondheidsdienst Rotterdam-Rijnmond (GGD).

7 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 3

8 4 De Sociale Index meet sinds 2008 de kwaliteit van Rotterdam als geheel, de deelgemeenten en de wijken 1. Aspecten, thema s en indicatoren De Sociale Index biedt een indexscore, opgedeeld in vier aspecten:,, en. Ieder aspect is onderverdeeld in thema s. Behalve bij, dat uit twee thema s bestaat, zijn de aspecten opgebouwd uit vier thema s. Zo bestaat het aspect uit de thema s werk en school, contacten, en culturele activiteiten en inzet. De thema s zijn onderverdeeld in diverse indicatoren. Sociale inzet bijvoorbeeld is opgebouwd uit de indicatoren inzet mantelzorg, inzet vrijwilligerswerk en inzet voor de buurt. In dit rapport staan de totaal-, aspect- en themascores van Rotterdam, de deelgemeenten en de wijken. Scores Een gebied krijgt voor iedere indicator een score (rapportcijfer). Bijvoorbeeld: hoe minder mensen in een gebied discriminatie hebben ervaren, hoe hoger het gebied scoort op de indicator ervaren discriminatie. Een hoge score is dus positief. Op basis van indicatorscores worden themascores berekend. Een themascore is het gemiddelde van de onderliggende indicatorscores. Bijvoorbeeld: een gebied dat op de indicator tevredenheid fysieke voorzieningen een 7,0 en op de indicator bekendheid met de voorzieningen een 6,0 scoort, krijgt voor het thema adequate voorzieningen een 6,5. Een aspectscore is het gemiddelde van de bijbehorende themascores. Het gemiddelde van de vier aspectscores van een gebied levert een indexcijfer voor de kwaliteit van het betreffende gebied op. Categorieën De totaal-, aspect- en themascores van een gebied vallen in één van de vijf categorieën: sociaal zeer zwak, problematisch, kwetsbaar, sociaal of sociaal sterk. De volgende tabel toont de vijf categorieën in combinatie met de scores. Als bijvoorbeeld een wijk op het aspect een 6,5 scoort, dan krijgt de wijk op dit aspect het stempel sociaal. Tabel 1: Categorie-indeling indexscores Score Categorie 3,8 en lager Sociaal zeer zwak 3,9 tot en met 4,9 Probleem 5,0 tot en met 5,9 Kwetsbaar 6,0 tot en met 7,0 Sociaal 7,1 en hoger Sociaal sterk Leeswijzer Hoofdstuk 3 begint met een beschrijving van de uitkomsten voor de stad Rotterdam. Er wordt ingegaan op de totaal- en aspectscores voor Rotterdam en de deelgemeenten. Hoofdstuk 4 vergelijkt de belangrijkste uitkomsten van de Sociale Index 2008, 2009, 2010 en 2012 en gaat in op de verschillen op stedelijk niveau, per deelgemeente en op wijkniveau. Hoofdstuk 5 behandelt de resultaten per deelgemeente. De deelgemeente Rozenburg is door het ontbreken van een aantal indicatoren (met name registraties) niet vergelijkbaar met de overige deelgemeenten. Waar het rapport spreekt over alle wijken of alle deelgemeenten, is dat met uitzondering van Rozenburg. Het rapport sluit af met een aantal tabellen. In het rapport is de terminologie van categorieën (sociaal sterk, sociaal, etc.) aangehouden. Dit geldt ook voor de namen van aspecten en thema s. Omwille van de leesbaarheid wordt hier soms van afgeweken. Bijvoorbeeld: de wijk scoort waar een wijk sociaal scoort, of gezondheid is een probleem waar een wijk slecht scoort op het thema gezondheid. 1 De uitkomsten voor deelgemeente Rozenburg zijn niet meegenomen in de berekeningen van de Sociale Index Rotterdam. In hoofdstuk 5 wordt hierop nader ingegaan. Begin 2010 heeft een kleine gebiedswijziging plaatsgevonden: Wilhelminapier behoort niet meer tot deelgemeente Rotterdam Centrum, maar tot deelgemeente Feijenoord en heet nu Kop van Zuid. Met deze wijziging worden in de Sociale Index sinds in plaats van 64 wijken onderscheiden.

9 3 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 5 Uitkomsten Sociale Index 2012 Rotterdam scoort in 2012 een 5,5 op de Sociale Index. Daarmee kan Rotterdam aangemerkt worden als sociaal kwetsbaar. De scores van Rotterdam op de vier aspecten (,, en ) variëren van 5,0 tot 5,9 en vallen daarmee ook in de categorie kwetsbaar. Onderstaande tabel 2 geeft de scores weer voor de Sociale Index Rotterdam 2012 op index-, aspect- en themaniveau. adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten inzet taalbeheersing inkomen mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding Rotterdam scoort een 5,0 op het aspect. Hierbij gaat het om eigenschappen die mensen nodig hebben om mee te kunnen doen in de samenleving. Het aspect onderscheidt vier thema s: opleiding, goede gezondheid, inkomen en taalbeheersing. Op opleiding scoort Rotterdam sociaal, de andere drie thema s zijn een probleem. Voor het aspect krijgt Rotterdam een 5,9. Deze score geeft de beoordeling weer van de omgeving waarin Rotterdammers wonen. Vier eigenschappen (thema s) bepalen de : ontbreken van discriminatie, passende huisvesting, adequate voorzieningen en weinig vervuiling en overlast. Rotterdam scoort sociaal op de thema s ontbreken van discriminatie en weinig vervuiling en overlast. Op de andere twee thema s scoort de stad kwetsbaar. Het aspect belicht de mate waarin Rotterdammers deelnemen aan de maatschappij. De stad scoort een 5,9 op dit aspect. Meedoen is, net als, in vier thema s onderverdeeld: werk en school, contacten, en culturele activiteiten en inzet. De eerste twee thema s zijn kwetsbaar, de andere twee scoren sociaal. Voor krijgt Rotterdam een 5,2. Dit aspect meet de binding van Rotterdammers met de stad, hun wijk en de wijkbewoners. Het aspect bestaat uit twee thema s: mutaties en ervaren binding. Het eerste thema scoort sociaal, het tweede is een probleem. Tabel 2 Sociale Index-score voor Rotterdam op index, aspect- en themaniveau, meting 2012 Sociale Index Capaciteiten Voldoende opleiding Goede gezondheid Voldoende inkomen Voldoende taalbeheersing Leefomgeving Ontbreken van discriminatie Passende huisvesting Adequate voorzieningen Weinig vervuiling en overlast Meedoen Werk en school Sociale contacten Sociale en culturele activiteiten Sociale inzet Sociale Binding Mutaties Ervaren binding Rotterdam ,5 5,0 6,5 4,5 4,3 4,6 5,9 6,2 5,6 5,4 6,4 5,9 5,5 5,2 6,7 6,4 5,2 6,0 4,5

10 6 Tabel 3 Index- en aspect scores van Rotterdam en de deelgemeenten, meting 2012 Deelgemeente Index Capaciteiten Leefomgeving Meedoen Sociale binding Charlois 4,7 4,2 5,2 5,1 4,3 Delfshaven 4,9 4,3 5,2 5,5 4,7 Feijenoord 4,9 4,0 5,2 5,3 4,9 Hillegersberg-Schiebroek 6,8 6,8 7,0 6,7 6,7 Hoek van Holland 7,5 7,6 7,7 7,2 7,6 Hoogvliet 6,1 5,5 6,7 5,8 6,2 IJsselmonde 5,6 4,9 6,0 5,8 5,7 Kralingen-Crooswijk 5,6 5,3 6,0 6,1 4,9 Noord 5,7 5,3 5,9 6,2 5,2 Overschie 6,0 5,6 5,9 6,2 6,1 Pernis 7,2 7,4 7,4 6,5 7,6 Prins Alexander 6,6 6,5 7,0 6,4 6,4 Rotterdam Centrum 5,8 5,8 6,1 6,4 4,9 Rozenburg * 6,9 6,9 7,1 6,6 6,8 Rotterdam 5,5 5,0 5,9 5,9 5,2 * Door het ontbreken van een aantal indicatoren (met name registraties) is deelgemeente Rozenburg niet goed vergelijkbaar met de andere deelgemeenten. Overzicht totaal- en aspectscores van Rotterdam en de deelgemeenten Tabel 3 bevat de totaal- en aspectscores van Rotterdam en de deelgemeenten. Dit geeft een indruk van de verschillen tussen de deelgemeenten onderling en de verschillen tussen de deelgemeenten en het Rotterdamse gemiddelde. Vier deelgemeenten zijn net als Rotterdam kwetsbaar: Rotterdam Centrum, Noord, Kralingen- Crooswijk en IJsselmonde. Rotterdam Centrum en Kralingen-Crooswijk scoren sociaal op de aspecten en, kwetsbaar op en problematisch op. Noord scoort sociaal op en kwetsbaar op, en binding. IJsselmonde scoort problematisch op, sociaal op en kwetsbaar op de andere twee aspecten. De deelgemeenten Prins Alexander, Overschie, Hoogvliet en Hillegersberg-Schiebroek scoren sociaal. Overschie scoort op en en kwetsbaar op de andere twee aspecten. Hoogvliet heeft kwetsbare scores voor en en scoort sociaal op en binding. Prins Alexander en Hillegersberg-Schiebroek scoren op alle aspecten sociaal. Pernis en Hoek van Holland scoren sociaal sterk op de Sociale Index. Hoek van Holland op alle vier aspecten, Pernis op drie aspecten en op sociaal. Feijenoord, Delfshaven en Charlois hebben elk een problematische Sociale Index-score. In alle drie de deelgemeenten zijn en een probleem en scoren de andere twee aspecten kwetsbaar. Deelgemeente Rozenburg scoort sociaal. Wijken naar categorie De Sociale Index onderscheidt 65 wijken (exclusief Rozenburg). Op basis van de vierde meting kunnen de wijken als volgt worden ingedeeld: 7,1 en hoger : 10 sociaal sterke wijken 6,0 tot en met 7,0 : 14 sociaal wijken 5,0 tot en met 5,9 : 28 sociaal kwetsbare wijken 3,9 tot en met 4,9 : 13 probleemwijken 3,8 en lager : 0 sociaal zeer zwakke wijken 24 wijken scoren (meer dan) op kwaliteit. Een iets groter aantal wijken (28) bevindt zich in de categorie kwetsbaar. Daarnaast zijn er 13 wijken die lager dan een 5,0 scoren (namelijk 4,6 t/m 4,9) en daarom als probleemwijk worden

11 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 7 aangemerkt. Rotterdam kent geen sociaal zeer zwakke wijken. Sociaal sterke wijken (10) De sociaal sterke wijken liggen voornamelijk in de deelgemeenten Prins Alexander (3) en Hillegersberg-Schiebroek (3). Verder gaat het om Kralingen Oost/Kralingse Bos en Blijdorp. De deelgemeenten Hoek van Holland en Pernis zijn niet in aparte wijken onderscheiden, maar scoren als deelgemeente sociaal sterk. De sociaal sterke wijken scoren op de vier aspecten meestal 7,1 of hoger en nooit lager dan 5,9. Sociaal wijken (14) Van de 14 sociaal wijken liggen er vier in de deelgemeente Prins Alexander: Het Lage Land, Ommoord, Prinsenland en Zevenkamp. Twee deelgemeenten kennen elk twee sociaal wijken: Rotterdam Centrum (Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt en Stadsdriehoek/C.S. Kwartier) en Hillegersberg- Schiebroek (Hillegersberg Noord en Schiebroek). Van één sociaal wijk per deelgemeente is sprake in de deelgemeenten Feijenoord (Kop van Zuid), Hoogvliet (Hoogvliet Zuid), IJsselmonde (Oud IJsselmonde), Noord (Liskwartier), Kralingen-Crooswijk (Struisenburg) en Overschie (Overschie e.o). Sociale probleemwijken (13) De deelgemeente Charlois telt vier probleemwijken (Tarwewijk, Carnisse, Pendrecht en Oud-Charlois). Ook de deelgemeente Delfshaven heeft er vier (Bospolder, Tussendijken, Spangen en Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp). Deze beide deelgemeenten bestaan daarmee geheel uit kwetsbare of probleemwijken. De deelgemeente Feijenoord telt met Bloemhof, Hillesluis, Afrikaanderwijk en Feijenoord ook vier probleemwijken. Kralingen-Crooswijk kent één sociaal problematische wijk: Oud Crooswijk. Bijlage 3 bevat het complete wijkenoverzicht. Sociaal kwetsbare wijken (28) In Rotterdam zijn 28 wijken die als sociaal kwetsbaar kunnen worden aangemerkt. Op Oud-IJsselmonde na krijgen alle wijken in de deelgemeente IJsselmonde het predicaat kwetsbaar. In de deelgemeente Noord betreft dit vier van de zes wijken (Agniesebuurt, Bergpolder, Oude Noorden en Provenierswijk) en in de deelgemeente Kralingen- Crooswijk vier van de zeven wijken (Rubroek, Nieuw Crooswijk, Kralingen West en De Esch). De deelgemeenten Charlois en Delfshaven bestaan voor de helft uit kwetsbare wijken. In Charlois gaat het om Heijplaat, Wielewaal, Zuiderpark/Zuidplein en Zuidwijk; in Delfshaven om Schiemond, Nieuwe Westen, Middelland en Delfshaven. In de deelgemeente Feijenoord gaat het om vier van de zeven wijken (Katendrecht, Kop van Zuid-Entrepot, Noordereiland en Vreewijk). Deelgemeenten met één kwetsbare wijk zijn Overschie (Kleinpolder), Hoogvliet (Hoogvliet Noord), Rotterdam Centrum (Oude Westen) en Prins Alexander (Oosterflank).

12 8 De vier metingen van de Sociale Index laten elk andere scores zien op thema-, aspect- en indexniveau voor de wijken, de deelgemeenten en de stad als geheel. Door de uitkomsten van de vier metingen met elkaar te vergelijken, ontstaat een beeld van de ontwikkelingen in het domein. Veranderingen in scores tussen de metingen variëren uiteraard in grootte. De uitschieters hierin worden groter (en de cijfers statistisch minder betrouwbaar) naarmate het gebied kleiner wordt en de scores uit minder indicatoren zijn opgebouwd. Scores die gebaseerd zijn op enquêtevragen kunnen ten gevolge van steekproefafwijkingen met name op wijkniveau sterk fluctueren. Naarmate het niveau daalt, dienen de veranderingen groter te zijn om in dit hoofdstuk aan de orde te worden gesteld. Dit hoofdstuk vergelijkt de belangrijkste scores voor de vier metingen, te beginnen bij de scores voor Rotterdam. Daarna komen de belangrijkste stijgingen en dalingen voor de deelgemeenten en wijken aan bod. Bevindingen op stedelijk niveau In deze paragraaf worden de uitkomsten over de vier metingen van de Sociale Index met elkaar vergeleken op stedelijk niveau. Ten opzichte van 2010 dalen alle aspecten. Sociale binding is het sterkst gedaald (-0,6), gevolgd door (-0,3) en (-0,2). Het aspect is het minst gedaald (-0,1). Het aspect is met de daling van het afgelopen jaar weer terug op het niveau van de eerste Sociale Index (2008). De daling bij de andere drie aspecten leidt ertoe dat ze onder het niveau van 2008 uitkomen. De aspecten op onderdelen Capaciteiten Op het gebied van opleiding scoort Rotterdam en steeds beter. Inkomen, gezondheid en taalbeheersing scoren net als in 2010 problematisch. Ten opzichte van 2010 is sprake van een daling met 0,1 tot 0,3 punt; een iets geringere daling dan het jaar daarvoor. Leefomgeving De score voor het ontbreken van discriminatie blijft gelijk ten opzichte van 2010: 6,2. Op dit thema scoort Rotterdam ook bij de vierde Sociale Index. De thema s voorzieningen en passende huisvesting dalen met respectievelijk 0,7 en 0,1 punt, het thema weinig vervuiling en overlast met 0,2 punt. Zie hiervoor verder bijlage 2. Meedoen Rotterdam blijft net als de afgelopen jaren kwetsbaar op het gebied van contacten. De daling tussen 2009 en 2010 zet zich echter niet door. De participatie op het gebied van werk en school daalt Tabel 4 De Sociale Index-scores voor Rotterdam op index, aspect- en themaniveau, voor de vier metingen Capaciteiten Voldoende opleiding Goede gezondheid Voldoende Inkomen Voldoende taalbeheersing Leefomgeving Ontbreken van discriminatie Passende huisvesting Adequate voorzieningen Weinig vervuiling en overlast Meedoen Werk en school Sociale contacten Sociale en culturele activiteiten Sociale inzet Sociale binding Mutaties Ervaren binding Rotterdam ,5 5,0 6,5 4,5 4,3 4,6 5,9 6,2 5,6 5,4 6,4 5,9 5,5 5,2 6,7 6,4 5,2 6,0 4, ,8 5,1 6,4 4,8 4,4 4,8 6,1 6,2 5,7 6,1 6,6 6,2 6,1 5,2 6,7 6,6 5,8 6,0 5, ,0 5,4 6,2 5,2 4,9 5,2 6,3 6,5 6,3 5,9 6,5 6,3 6,0 5,8 6,6 6,7 6,1 5,9 6, ,8 5,2 5,8 5,1 4,9 5,0 6,2 6,2 6,2 5,8 6,4 5,9 5,0 5,5 6,5 6,7 6,0 6,0 6,0

13 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 9 ten opzichte van 2010 fors (-0,6) en is daarmee de belangrijkste verklaring voor de lagere score voor het aspect. De mate waarin Rotterdammers vrijwillige inzet tonen voor anderen of voor hun wijk daalt weliswaar met 0,2 punt tot 6,4, maar blijft evenals en culturele activiteiten (6,7) scoren. Sociale binding Mutaties (een maat voor het aantal verhuizingen in Rotterdam) blijft gelijk ten opzichte van De ervaren binding met de omgeving daalt voor het tweede achtereenvolgende jaar sterk (-1,2 punt) en wordt daarmee problematisch. Het thema ervaren binding is opgebouwd uit drie indicatoren, waarvan de indicator vertrouwen in het bestuur de grootste daling vertoont. Deze daling komt vooral voor rekening van de variabele vertrouwen in de toekomst van de stad. Door de daling van de ervaren binding scoort Rotterdam op het aspect 0,6 punt lager dan in 2010 (5,2 in plaats van 5,8). Rotterdammers hebben vooral minder vertrouwen in de toekomst van de stad. De thema s Bij de afzonderlijke thema s zijn voor Rotterdam zowel stijgingen als dalingen (ten opzichte van 2010) te zien. Stijging (2012 ten opzichte van 2010): - opleiding: + 0,1 De stijging bij opleiding is weliswaar niet groot, maar wel een voortzetting van de ontwikkeling van de afgelopen jaren. Stabiel (2012 ten opzichte van 2010) - ontbreken van discriminatie: 0,0 - mutaties: 0,0 - contacten 0,0 - en culturele activiteiten: 0,0 Daling (2012 ten opzichte van 2010): - ervaren binding: - 1,2 - adequate voorzieningen: - 0,7 - werk en school: - 0,6 - goede gezondheid: - 0,3 - taalbeheersing: - 0,2 - weinig vervuiling en overlast: - 0,2 - inzet: - 0,2 - inkomen: - 0,1 - passende huisvesting: - 0,1 Bevindingen op deelgemeente- en wijkniveau Deelgemeenten op Indexniveau Alle deelgemeenten scoren lager op de Sociale Index dan in De grootste daling vinden we bij de deelgemeente Hoogvliet (-0,5). Daarna volgen twee deelgemeenten die 0,4 punt lager uitkomen: Charlois en Delfshaven. De deelgemeente Hoogvliet scoort nog wel sociaal. Bij Overschie is de daling het kleinst (-0,1). Doordat hun indexscores zijn gedaald, komen vier deelgemeenten in een lagere categorie dan in 2010 terecht. Het gaat om Charlois, Delfshaven en Feijenoord (in 2010 kwetsbaar, nu probleem) en om Rotterdam Centrum (in 2010 sociaal, nu kwetsbaar). Tabel 5 Sociale Index-scores deelgemeenten voor de vier metingen Deelgemeente Charlois 5,0 5,1 5,1 4,7 Delfshaven 5,3 5,4 5,3 4,9 Feijenoord 5,1 5,2 5,2 4,9 Hillegersberg-Schiebroek 7,3 7,3 7,0 6,8 Hoek van Holland 7,8 8,1 7,7 7,5 Hoogvliet 6,7 6,9 6,6 6,1 IJsselmonde 5,8 6,1 5,8 5,6 Kralingen-Crooswijk 5,8 6,1 5,9 5,6 Noord 5,9 6,0 5,9 5,7 Overschie 6,2 6,4 6,1 6,0 Pernis 7,2 7,5 7,4 7,2 Prins Alexander 7,0 7,1 6,8 6,6 Rotterdam Centrum 6,1 6,3 6,1 5,8 Rotterdam 5,8 6,0 5,8 5,5 Deelgemeenten op aspectniveau Op het niveau van de aspecten is bij bijna alle deelgemeenten sprake van stabilisering of achteruitgang ten opzichte van Uitzonderingen zijn in Hoek van Holland (+0,3), in Pernis (+0,3) en in Overschie (+0,1). Bij veel deelgemeenten daalt het aspect binding het sterkst. Deze daling varieert van -0,2 bij IJsselmonde tot -0,8 bij Hoogvliet. Naast Hoogvliet

14 10 scoren vier deelgemeenten (Delfshaven, Feijenoord, Kralingen-Crooswijk en Noord) meer dan een half punt lager op dan in Op het aspect dalen Charlois, Delfshaven, Noord en Overschie het sterkst (elk -0,4). De grootste daling op en vinden we bij respectievelijk Hoogvliet (-0,8) en Pernis (-0,7). Wijken op Indexniveau De meeste wijken scoren lager op de Sociale Index dan in De grootste negatieve uitschieters zijn Hoogvliet Zuid, s-gravenland, Kop van Zuid (elk -0,7), Kop van Zuid-Entrepot, Delfshaven en Vreewijk (elk -0,6). Tabel 6 Sociale Index-scores voor de sterkst dalende wijken (2012 t.o.v. 2010) Hoogvliet Zuid 6,8 7,2 6,9 6,2 Kop van Zuid 6,8 6,1 s Gravenland 7,7 7,9 8,0 7,3 Vreewijk 6,3 6,1 5,8 5,2 Delfshaven 5,3 5,4 5,7 5,1 Kop van Zuid-Entrepot 5,8 6,4 6,2 5,6 Van één wijk, Beverwaard, stijgt de indexscore ten opzichte van 2010 (+ 0,1 punt). Zes wijken (Zevenkamp, Het Lage Land, Rubroek, Schiebroek, Molenlaankwartier en Heijplaat) hebben dezelfde indexscore als in Wijken op aspectniveau De grootste stijging op het aspect vinden we bij Rubroek (+0,5). Daarna volgen Groot IJsselmonde Noord, Kleinpolder en Kop van Zuid (elk met +0,3). Op het aspect stijgt de wijk Beverwaard het sterkst (+0,6). Van Blijdorp, Heijplaat en Zuiderpark/Zuidplein stijgt de score op met 0,4 punt en in Afrikaanderwijk is er een toename van 0,3 punt. De grootste positieve uitschieters op het aspect zijn de wijk (en deelgemeente) Pernis (+0,3) en Ommoord (+0,3). Op het aspect stijgen vier wijken met 0,1 punt: Het Lage Land, Heijplaat, Molenlaankwartier en Nesselande, blijft één wijk stabiel (Hoogvliet Noord) en dalen verder alle wijken op dit aspect. De grootste negatieve uitschieters vinden we bij Hoogvliet Zuid, Kop van Zuid, Kop van Zuid- Entrepot, Vreewijk en Tussendijken. Deze wijken dalen elk met 1,1 tot 1,2 punt op het aspect binding. Ook op de andere drie aspecten gaan veel wijken achteruit, maar de verschillen met 2010 zijn hier gemiddeld kleiner dan bij. Op het aspect daalt Prinsenland het sterkst (-1,0) en bij vertoont Delfshaven de grootste daling (- 0,8). Op het aspect daalt Kop van Zuid opvallend sterk met maar liefst 1,5 punt. Bijlage 3 bevat het complete wijkenoverzicht. Tabel 7 Sociale Index-scores voor wijken met dezelfde of een hogere score (2012 t.o.v. 2010) Beverwaard 5,9 5,7 5,2 5,3 Het Lage Land 6,8 6,9 6,4 6,4 Heijplaat 6,0 6,2 5,8 5,8 Zevenkamp 6,6 7,0 6,0 6,0 Schiebroek 6,8 6,8 6,0 6,0 Molenlaankwartier 8,0 8,1 7,9 7,9 Rubroek 5,7 6,0 5,7 5,7

15 5 Situatie per deelgemeente Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 11

16 12 Charlois De Sociale Index-score van Charlois (4,7) is de laagste van alle deelgemeenten. De meeste wijken kampen met een laag inkomensniveau en een lage score op gezondheid. Ook scoren de wijken slecht op ervaren binding. Verder scoort Charlois problematisch op de thema s taalbeheersing, werk en school en contacten. Alleen voor het thema inzet krijgt de deelgemeente een. De Sociale Index-score van Charlois is 0,4 punt lager dan in Ten opzichte van 2010 gaat de deelgemeente op alle vier aspecten achteruit. De scores voor en dalen het sterkst. Wielewaal (5,9) is een kwetsbare wijk. De wijk scoort op het aspect en sterk op, maar zijn een probleem en is een kwetsbaar aspect. De wijk scoort sociaal zeer sterk op de thema s taalbeheersing, huisvesting en weinig mutaties. Voldoendes zijn er voor ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast en inzet. De wijk heeft ook twee zeer zwakke scores, voor de thema s gezondheid en inkomen. Verder zijn er problematische scores voor werk en school, contacten en en culturele activiteiten. Zuiderpark/Zuidplein (5,9) scoort als enige wijk van Charlois sociaal op het aspect (binnen dit thema is alleen het inkomen kwetsbaar) en op de aspecten en en de meeste onderliggende thema s. Het aspect is een probleem, omdat bewoners weinig binding ervaren. Heijplaat (5,8) scoort kwetsbaar op de Sociale Index. Meedoen is het enige aspect dat een krijgt en dat is te danken aan werk en school en inzet, twee thema s waarop Heijplaat zeer sterk scoort. Andere thema s die op Heijplaat of hoger scoren zijn opleiding, taalbeheersing, huisvesting, weinig vervuiling en overlast en weinig mutaties. De wijk scoort echter zeer zwak op inkomen en problematisch op voorzieningen en contacten. Zuidwijk (5,0) valt met zijn Sociale Index-score net in de categorie kwetsbaar. De wijk scoort sociaal op het aspect, kwetsbaar adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten inzet taalbeheersing inkomen mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding op het aspect en problematisch op de aspecten en. De wijk scoort zeer zwak op het gebied van gezondheid en inkomen. Probleemscores zijn er voor de thema s taalbeheersing, werk en school, contacten, en culturele activiteiten en ervaren binding. De enige thema s die in Zuidwijk scoren zijn weinig vervuiling en overlast en inzet. Oud-Charlois (4,9) scoort kwetsbaar op en en problematisch op de andere twee aspecten. De ervaren binding in de wijk is zeer zwak. Verder zijn problemen op het gebied van gezondheid, inkomen, taalbeheersing, discriminatie, werk en school en contacten. Op twee thema s scoort de wijk : en culturele activiteiten en inzet. Pendrecht (4,7) kent twee problematische aspecten ( en ) en twee kwetsbare aspecten ( en ). De lage score voor komt vooral door zeer zwakke scores voor de thema s gezondheid en inkomen. Daarbij vormt taalbeheersing een probleem. Sociale binding is een probleem door een lage score op ervaren binding. Binnen het aspect zijn alle thema s kwetsbaar. Problemen op het gebied van zijn vooral het gevolg van een lage score op werk en school en contacten.

17 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 13 Zoals de meeste wijken van Charlois scoort Pendrecht op inzet. Wielewaal Zuiderpark/Zuidplein Carnisse (4,6) is een probleemwijk. Ervaren binding is zeer zwak. De wijk kampt ook met een zeer zwakke score voor het thema gezondheid en met probleemscores voor de meeste andere thema s. Vier thema s zijn kwetsbaar: opleiding, voorzieningen, weinig vervuiling en overlast en inzet. Op het thema en culturele activiteiten scoort de wijk sociaal. Tarwewijk (4,4) heeft de laagste indexscore van alle Rotterdamse wijken. Sociale binding is een zeer zwak aspect, vanwege veel mutaties maar vooral vanwege een zwakke score op ervaren binding. Capaciteiten en zijn probleemaspecten. Binnen het aspect scoort de wijk vooral laag op de thema s inkomen en taalbeheersing. Daarnaast is gezondheid een probleem. Op het gebied van scoort het thema werk en school zeer zwak en contacten problematisch. De wijk is kwetsbaar waar het gaat om de. Het probleem op dit gebied is een gebrek aan passende huisvesting. Heijplaat Zuidwijk Oud-Charlois Pendrecht Carnisse Tarwewijk

18 14 Delfshaven Deelgemeente Delfshaven scoort met 4,9 problematisch op de Sociale Index. De deelgemeente scoort kwetsbaar op de aspecten en. De aspecten en zijn problematisch. Vergeleken met het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Delfshaven 0,6 punt lager. Op alle aspecten scoort deze deelgemeente onder het stedelijk gemiddelde. Ten opzichte van 2010 daalt de Sociale Index met 0,4 punt: Delfshaven gaat van kwetsbaar naar problematisch. Alle aspecten dalen ten opzichte van 2010, en met respectievelijk 0,4 en 0,6 punt, en met 0,1 en 0,2 punt. Drie thema s zijn sociaal : opleidingsniveau, en culturele activiteiten en inzet. De deelgemeente kent twee sociaal zeer zwakke thema s: inkomen en taalbeheersing. Schiemond scoort kwetsbaar op de Sociale Index (5,4). Het is de hoogst scorende wijk in de deelgemeente. Eén aspect scoort sociaal :. Meedoen en zijn kwetsbare aspecten. Schiemond kent één problematisch aspect:. De wijk heeft vijf thema s die sociaal scoren: ontbreken van discriminatie, passende huisvesting, weinig vervuiling en overlast, en culturele activiteiten en mutaties. Schiemond kent ook één sociaal zeer zwak thema: inkomen. Schiemond Nieuwe Westen Spangen Middelland Oud/Nieuw Mathenesse / Witte Dorp Delfshaven ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen adequate voorzieningen vervuiling en overlast goede gezondheid opleiding Bospolder Tussendijken werk en school contacten en culturele activiteiten inzet mutaties ervaren binding

19 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 15 Ook Middelland scoort kwetsbaar op de Sociale Index (5,2). Dat is vooral het gevolg van de problematische aspecten en. Leefomgeving en zijn kwetsbare aspecten. De wijk kent één sociaal sterk thema: en culturele activiteiten; opleidingsniveau en inzet zijn sociaal. Daar staan vijf problematische thema s tegenover: inkomen, taalbeheersing, werk en school, mutaties en ervaren binding. Nieuwe Westen is kwetsbaar (5,2). De wijk kent in een problematisch aspect. De overige aspecten zijn kwetsbaar. Naast de sociaal thema s opleidingsniveau, ontbreken van discriminatie, en culturele activiteiten en inzet, heeft de wijk ook twee sociaal zeer zwakke thema s: inkomen en taalbeheersing. Delfshaven is kwetsbaar (5,1). Tegenover één sociaal aspect () heeft de wijk twee problematische aspecten: en. Het vierde aspect,, is kwetsbaar. Ook bij de thema s zien we uiteenlopende scores. Opleidingsniveau en en culturele activiteiten zijn sociaal sterke thema s. Inkomen en ervaren binding zijn daarentegen sociaal zeer zwakke thema s. Bospolder heeft, na Tussendijken, de laagste Sociale Index-score van de deelgemeente (4,7) en is een problematische wijk. Meedoen is een kwetsbaar aspect, de overige aspecten (, en ) zijn problematisch. Twee thema s scoren sociaal : en culturele activiteiten en weinig mutaties. De wijk kent naast vijf probleemthema s drie sociaal zeer zwakke thema s: inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Ook Tussendijken is problematisch (4,6). Het aspect is sociaal zeer zwak. Hiermee is Tussendijken de enige wijk uit de deelgemeente met een sociaal zeer zwak aspect. Meedoen en zijn problematische aspecten, is een kwetsbaar aspect. De wijk kent naast vijf problematische twee sociaal zeer zwakke thema s: inkomen en taalbeheersing. Spangen krijgt in de Sociale Index het predicaat problematisch (4,9). De aspecten en zijn kwetsbaar, de andere twee aspecten problematisch. Spangen scoort op twee thema s sociaal : en culturele activiteiten en inzet. Acht van de veertien thema s zijn problematisch of sociaal zeer zwak. Dat laatste geldt voor de thema s inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp is volgens de Sociale Index een problematische wijk (4,8). Dat is vooral het gevolg van de problematische aspecten en. Leefomgeving en zijn kwetsbare aspecten. De wijk kent twee thema s die sociaal scoren: opleidingsniveau en en culturele activiteiten. Naast vijf probleemthema s, gezondheid, inkomen, huisvesting, werk en school en mutaties, kent de wijk twee sociaal zeer zwakke thema s: taalbeheersing en ervaren binding.

20 16 Feijenoord adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten inzet taalbeheersing inkomen mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding Deelgemeente Feijenoord heeft een lage Sociale Index-score (4,9). Problemen in Feijenoord hangen vooral samen met een gebrek aan en. Binnen het aspect scoort de deelgemeente zeer zwak op inkomen en taalbeheersing en problematisch op gezondheid. Binnen het aspect heeft Feijenoord een lage score voor het thema ervaren binding. De deelgemeente is kwetsbaar op het gebied van, waarbij huisvesting een probleem is. Ook op het aspect scoort Feijenoord kwetsbaar, door lage scores voor de thema s werk en school en contacten. Sociale inzet is het enige thema waarop de deelgemeente scoort. De Sociale Index-score van Feijenoord daalt ten opzichte van 2010 met 0,3 punt. Vooral op de thema s ervaren binding en voorzieningen gaat de deelgemeente achteruit. De indexscore van Feijenoord is ook lager dan in 2009 (5,2) en in 2008 (5,1). Kop van Zuid (6,1) scoort als enige wijk in Feijenoord op de Sociale Index. De wijk scoort sociaal sterk op, op, kwetsbaar op en problematisch op. Kop van Zuid heeft hoge scores voor de thema s opleiding, gezondheid, inkomen, huisvesting, weinig vervuiling en overlast en en culturele activiteiten. Daarentegen scoort de wijk heel erg laag (veel lager dan alle andere Rotterdamse wijken) op de thema s inzet en mutaties. Kop van Zuid heeft problematische scores voor de thema s voorzieningen en ervaren binding. Noordereiland (5,9) is een kwetsbare wijk. De wijk scoort op de aspecten en en kwetsbaar op de andere twee aspecten. Er zijn drie thema s waarop Noordereiland sociaal zeer sterk scoort: opleiding, weinig vervuiling en overlast en en culturele activiteiten. Problemen in de wijk hangen samen met inkomen, taalbeheersing, voorzieningen en ervaren binding. In Katendrecht (5,7) vormen een probleem. Uitzondering daarin is het thema opleiding, dat scoort. De kwaliteit van de is sociaal en de wijk is kwetsbaar op het gebied van en. Wat betreft weinig vervuiling en overlast scoort de wijk sterk. Kop van Zuid-Entrepot (5,6) scoort op de Sociale Index 0,1 punt hoger dan Rotterdam. De wijk scoort op het gebied van opleiding, ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast, werk en school, en culturele activiteiten en weinig mutaties. Op de meeste andere thema s is de wijk kwetsbaar. Kop van Zuid-Entrepot heeft één zeer zwakke score, voor ervaren binding. Daarnaast is het inkomensniveau een probleem. Vreewijk (5,2) is op veel terreinen kwetsbaar. De wijk heeft drie sociaal scores, voor weinig vervuiling en overlast, inzet en weinig mutaties. Daartegenover staan een zeer zwakke score voor inkomen en probleemscores op het gebied van gezondheid, taalbeheersing, werk en school, contacten en ervaren binding. Feijenoord (4,7) is één van de dertien probleemwijken in Rotterdam. Met uitzondering van opleiding (kwetsbaar) scoort de wijk zeer zwak op de thema s. De aspecten, en zijn in de wijk Feijenoord kwetsbaar. Problemen binnen deze aspecten zijn discriminatie, huisvesting, werk en school en ervaren binding. Alleen voor het thema weinig mutaties krijgt de wijk een.

21 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 17 Kop van Zuid Noordereiland Afrikaanderwijk (4,6) scoort op de Sociale Index bijna een vol punt onder het stedelijk gemiddelde. De wijk scoort zeer zwak op het aspect en kwetsbaar op de andere drie aspecten. De laagste themascores betreffen gezondheid, inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Voor twee thema s inzet en weinig mutaties scoort de wijk s. Hillesluis (4,5) kampt met een zeer zwakke score op, problemen op het gebied van en en een kwetsbare score voor. Bloemhof (4,4) scoort sociaal zeer zwak op het aspect en problematisch op de andere drie aspecten. Vrijwel alle thema s zijn in Bloemhof een probleem. De voornaamste problemen hebben betrekking op inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. De enige drie gebieden waarop Bloemhof niet problematisch scoort maar kwetsbaar zijn opleiding, voorzieningen en mutaties. Katendrecht Vreewijk Kop van Zuid Entrepot Feijenoord Afrikaanderwijk Hillesluis Bloemhof

22 18 Hillegersberg-Schiebroek Hillegersberg-Schiebroek scoort met 6,8 op de Sociale Index. Alle aspecten scoren sociaal. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Hillegersberg-Schiebroek 1,3 punt hoger. De deelgemeente scoort op alle aspecten aanzienlijk hoger dan het stedelijk gemiddelde, varierend van +0,8 bij tot +1,8 bij. Vergeleken met 2010 daalt de Sociale Index van Hillegersberg-Schiebroek met 0,2 punt. Dit geldt voor alle aspecten, met een variatie van -0,1 () tot -0,4 (). De deelgemeente kent twee kwetsbare thema s: voorzieningen en contacten. Alle andere thema s zijn sociaal of sociaal sterk. De sterke punten van de deelgemeente zijn opleidingsniveau, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, en culturele activiteiten en inzet. Molenlaankwartier is een sociaal sterke wijk (7,9) en heeft van alle Rotterdamse wijken de hoogste score op de Sociale Index. Molenlaankwartier scoort op alle aspecten sociaal sterk. Op twaalf van de veertien thema s is de wijk sociaal sterk. Daarvan scoren gezondheid, passende huisvesting en weinig vervuiling en overlast het hoogst. Twee thema s zijn sociaal : voorzieningen (6,1) en contacten (6,8). Ook Terbregge (7,6) is een sociaal sterke wijk, die sociaal sterk scoort op alle vier aspecten. Elf van de veertien thema s zijn sociaal sterk, met als uitschieters inkomen, weinig vervuiling en overlast en mutaties. De wijk kent één kwetsbaar thema: voorzieningen. Hillegersberg Zuid is volgens de Sociale Index sociaal sterk (7,1). De aspecten en zijn sociaal sterk, en binding scoren sociaal. Molenlaankwartier Hillegersberg Zuid Terbregge Hillegersberg Noord ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen adequate voorzieningen vervuiling en overlast goede gezondheid opleiding Schiebroek werk en school contacten ervaren binding en culturele activiteiten inzet mutaties

23 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 19 Van de veertien thema s zijn er acht sociaal sterk en vier sociaal. De hoogstscorende thema s zijn gezondheid (8,1), inkomen (8,4) en en culturele activiteiten (8,2). De wijk kent twee kwetsbare thema s: voorzieningen en werk en school (beide 5,7). Schiebroek heeft één sociaal sterk thema: weinig vervuiling en overlast. Daarnaast scoort de wijk op zeven thema s sociaal. Naast vier kwetsbare thema s (gezondheid, taalbeheersing, werk en school en ervaren binding) kent Schiebroek twee probleemthema s: inkomen (4,9) en contacten (4,8). Hillegersberg Noord is een sociaal wijk (7,0). Net als in Hillegersberg Zuid zijn de aspecten en sociaal sterk en scoren en sociaal. De wijk kent zeven sociaal sterke thema s, waarvan weinig vervuiling en overlast (8,2), gezondheid (7,6), taalbeheersing (7,5) en huisvesting (7,5) het beste scoren. Naast zes sociaal thema s, kent Hillegersberg Noord nog één kwetsbaar thema: contacten (5,2). Schiebroek heeft op de Sociale Index de laagste score van de deelgemeente (6,0). De wijk scoort sociaal. Schiebroek kent naast twee sociaal aspecten en twee kwetsbare aspecten: en.

24 20 Hoek van Holland Hoek van Holland (7,5) heeft de hoogste Sociale Index-score van alle deelgemeenten. Deze deelgemeente scoort sociaal zeer sterk op alle aspecten en op tien van de veertien thema s. Van de andere vier thema s scoren er drie : voorzieningen, en culturele activiteiten en ervaren binding. Alleen het thema gezondheid is kwetsbaar. Op alle aspecten en vrijwel alle thema s scoort de deelgemeente ruim boven het stedelijk gemiddelde. Alleen voor en culturele activiteiten geldt dit niet; hierop scoort Hoek van Holland 0,1 punt lager dan Rotterdam. De Sociale Index-score van Hoek van Holland daalt ten opzichte van 2010 met 0,2 punt (van 7,7 naar 7,5). Op scoort Hoek van Holland hoger dan in 2010, op de andere drie aspecten gaat de deelgemeente achteruit. In Hoek van Holland worden in de Sociale Index geen aparte wijken onderscheiden. adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten inzet taalbeheersing inkomen mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding

25 Hoogvliet Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 21 Deelgemeente Hoogvliet scoort op de Sociale Index met 6,1 ruim een half punt hoger dan het Rotterdams gemiddelde. De Sociale Index-score van Hoogvliet daalt ten opzichte van 2010 met 0,5 punt. Alle aspecten gaan achteruit, maar vooral en. Hoogvliet scoort sociaal zeer sterk op de thema s huisvesting, weinig vervuiling en overlast en mutaties (omdat er weinig verhuizingen plaatsvinden). Daarnaast scoort de deelgemeente op het gebied van opleiding, taalbeheersing, ontbreken van discriminatie, werk en school en inzet. Binnen drie thema s zijn er in Hoogvliet problemen: gezondheid, contacten en ervaren binding. Hoogvliet Zuid (6,2) scoort op het aspect, mede dankzij hoge scores voor huisvesting en weinig vervuiling en overlast. De in Hoogvliet Zuid is ook. Dit komt doordat er weinig mutaties zijn; er is wel sprake van een lagere score voor ervaren binding. Hoogvliet Zuid is kwetsbaar op het gebied van. De wijk scoort op opleiding en taalbeheersing, maar problematisch op gezondheid. Tenslotte is Hoogvliet Zuid kwetsbaar op het gebied van, ondanks scores voor de thema s werk en school en inzet. Hoogvliet Noord (5,9) scoort op de meeste onderdelen (iets) lager dan Hoogvliet Zuid. Uitzonderingen zijn en culturele activiteiten en ervaren binding (waarop Hoogvliet Noord hoger scoort) en ontbreken van discriminatie (waarop beide wijken gelijk scoren). Hoogvliet Noord scoort vooral lager dan Hoogvliet Zuid op het aspect en de thema s opleiding, taalbeheersing en contacten. adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten Hoogvliet Zuid inzet taalbeheersing inkomen mutaties Hoogvliet Noord goede gezondheid opleiding ervaren binding

26 22 IJsselmonde Deelgemeente IJsselmonde (5,6) heeft twee kwetsbare aspecten: en. Leefomgeving scoort net sociaal en scoort net problematisch. Op themaniveau scoort IJsselmonde sociaal op het ontbreken van discriminatie, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, inzet en weinig mutaties. De thema s gezondheid, inkomen en ervaren binding scoren problematisch. De overige thema s zijn kwetsbaar. De Sociale Index-score van IJsselmonde ligt 0,1 punt boven het stedelijk gemiddelde, maar de deelgemeente scoort aanzienlijk lager dan de stad op opleidingsniveau en en culturele activiteiten. Voor de thema s taalbeheersing, huisvesting en weinig mutaties heeft IJsselmonde juist aanzienlijk hogere scores dan de stad. IJsselmonde scoort 0,2 punt lager op de Sociale Index dan in 2010, alle aspectscores dalen (licht). Oud IJsselmonde (6,6) scoort sociaal sterk op en sociaal op de andere drie aspecten. Ook de meeste themascores zijn sociaal zeer sterk (opleiding, inkomen, taalbeheersing, weinig vervuiling en overlast en weinig mutaties) of sociaal. Deze of betere scores staan tegenover twee problematische scores: voorzieningen en ervaren binding.

27 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 23 ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school contacten en culturele activiteiten inzet mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding Groot IJsselmonde Noord (5,7) is kwetsbaar wat betreft de aspecten en. Op de aspecten en scoort de wijk sociaal. Bij scoort inkomen sociaal zeer zwak en is gezondheid een probleem. Thema s waarop de wijk sociaal scoort zijn taalbeheersing, huisvesting, weinig vervuiling en overlast en inzet. Van de twee thema s van scoort de een sociaal zeer sterk (weinig mutaties) en de ander problematisch (ervaren binding). Oud IJsselmonde Groot IJsselmonde Zuid Groot IJsselmonde Noord Lombardijen Groot IJsselmonde Zuid (5,7) scoort op sociaal en is op de andere drie aspecten kwetsbaar. Sociaal thema s zijn opleiding, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, inzet en weinig mutaties. Gezondheid en inkomen scoren problematisch. De rest van de thema s is kwetsbaar. In Lombardijen (5,5) zijn een probleem. Dit komt door drie problematische thema s: gezondheid, inkomen en taalbeheersing. Meedoen en zijn kwetsbare aspecten en scoort sociaal. Op themaniveau is verder ervaren binding een probleem. Lombardijen scoort sociaal op de thema s opleiding, ontbreken van discriminatie, weinig vervuiling en overlast en inzet. Beverwaard Beverwaard heeft met 5,3 de laagste Sociale Indexscore van de deelgemeente IJsselmonde. Beverwaard kent naast drie kwetsbare aspecten, één problematisch aspect:. Beverwaard is de enige Rotterdamse wijk waar sprake is van een lichte toename van de Sociale Index-score. Beverwaard laat sociaal zeer zwakke scores zien op gezondheid en ervaren binding. De wijk scoort problematisch op inkomen. De meeste thema s (8) zijn kwetsbaar. Slechts drie thema s scoren een : huisvesting, inzet en weinig mutaties.

28 24 Kralingen-Crooswijk Deelgemeente Kralingen-Crooswijk scoort met 5,6 kwetsbaar op de Sociale Index. De deelgemeente heeft in en sociaal aspecten. Het aspect is kwetsbaar en is problematisch. De score op de Sociale Index is 0,1 punt hoger dan het Rotterdams gemiddelde. Kralingen-Crooswijk scoort iets hoger op (+0,3), (+0,1) en (+0,2), maar lager dan het stedelijk gemiddelde op (-0,3). Ten opzichte van 2010 daalt de Sociale Index van Kralingen-Crooswijk met 0,3 punt. Ook drie van de vier aspecten dalen: (-0,2 punt), (-0,2 punt) en (-0,7 punt). Sterke thema s in de deelgemeente zijn opleidingsniveau (7,8) en en culturele activiteiten (7,6). Kralingen-Crooswijk kent vier probleemthema s: gezondheid, inkomen, taalbeheersing (die alle drie vallen onder het aspect ) en ervaren binding. De indexscores van de wijken lopen sterk uiteen. De hoogste score is een 7,2, de laagste een 4,8. Kralingen Oost/Kralingse Bos heeft de hoogste score van de deelgemeente (7,2). Het is daarmee (als enige in de deelgemeente) een sociaal sterke wijk. Op drie aspecten, en is de wijk sociaal sterk en op één aspect () kwetsbaar. Op het kwetsbare thema mutaties na (5,5), zijn de thema s sociaal of sociaal sterk. Sterkste thema s zijn opleiding (9,4, de hoogste score in de hele stad op dit thema) en en culturele activiteiten (8,8). Struisenburg is met 6,2 een sociaal wijk. Naast drie sociaal aspecten, en kent de wijk één problematisch aspect:. Dat aspect levert de twee problematische thema s in de wijk: mutaties en ervaren binding. Struisenburg heeft ook vier kwetsbare thema s: inkomen, taalbeheersing, voorzieningen en werk en school. Sterkste punten van de wijk zijn opleidingsniveau en en culturele activiteiten. De Esch scoort 5,8 op de Sociale Index. Het is daarmee een kwetsbare wijk. Naast twee sociaal aspecten, en, kent de wijk twee kwetsbare aspecten: en. Sterke punten in De Esch zijn opleidingsniveau, huisvesting en en culturele activiteiten. De wijk heeft vier kwetsbare en vier problematische thema s. De probleemthema s zijn gezondheid, inkomen, taalbeheersing (alle drie vallend onder het aspect ) en ervaren binding. Rubroek is met 5,7 een sociaal kwetsbare wijk. De wijk heeft twee sociaal aspecten ( en ), één kwetsbaar aspect () en één probleemaspect ( binding). Twee thema s springen er positief uit: opleidingsniveau en en culturele activiteiten. Naast zeven kwetsbare thema s, kent Rubroek twee problematische thema s: gezondheid en inkomen. Het thema ervaren binding scoort sociaal zeer zwak. Kralingen West is met een score van 5,4 een kwetsbare wijk. De wijk heeft drie kwetsbare aspecten, en en één problematisch aspect:. Sterke punten in Kralingen West zijn opleidingsniveau en en culturele activiteiten. De wijk heeft vier problematische thema s, gezondheid, taalbeheersing, werk en school en ervaren binding, naast één sociaal zwak thema: inkomen. Nieuw Crooswijk scoort 5,0 op de Sociale Index. Het is daarmee een kwetsbare wijk. Naast twee kwetsbare aspecten ( en ) kent de wijk twee problematische aspecten: en. Sterkste punten in Nieuw Crooswijk zijn opleidingsniveau en en culturele activiteiten. De wijk heeft twee problematische thema s (gezondheid en mutaties) en drie sociaal zeer zwakke thema s: inkomen, werk en school en ervaren binding. Oud Crooswijk is met een score van 4,8 op de Sociale Index de enige probleemwijk in de deelgemeente. Het is ook de enige wijk in de deelgemeente met een sociaal zeer zwak aspect:. De andere drie aspecten zijn kwetsbaar. Oud Crooswijk heeft één thema dat sociaal scoort: weinig mutaties. De meeste thema s in de wijk zijn kwetsbaar of problematisch. De wijk kent vier sociaal zeer zwakke thema s: gezondheid, inkomen, taalbeheersing en ervaren binding.

29 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 25 Kralingen Oost/ Kralingse Bos Struisenburg adequate voorzieningen vervuiling en overlast ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen goede gezondheid opleiding werk en school contacten ervaren binding De Esch Rubroek en culturele activiteiten inzet mutaties Kralingen West Nieuw Crooswijk Oud Crooswijk

30 26 Noord Deelgemeente Noord scoort met 5,7 kwetsbaar op de Sociale Index. Op het aspect scoort Noord sociaal. De overige aspecten,, en, zijn kwetsbare aspecten. Vergeleken met het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Noord 0,2 punt hoger. Op de aspecten en scoort Noord 0,3 punt hoger dan het stedelijk gemiddelde. Leefomgeving en scoren in Noord gelijk aan het stedelijk gemiddelde. Ten opzichte van 2010 daalt de Sociale Index 0,2 punt. De daling doet zich voor in de aspecten (-0,1), (-0,4) en (-0,6). Meedoen blijft gelijk. Noord kent twee sociaal sterke thema s: opleidingsniveau en en culturele activiteiten en geen zeer zwakke thema s. Inkomen, taalbeheersing en ervaren binding zijn problematische thema s. Blijdorp scoort als enige wijk sociaal sterk (7,1). Dit ondanks het kwetsbare aspect. Meedoen is sociaal, terwijl en sociaal sterke aspecten zijn. Liefst negen van de veertien thema s zijn sociaal sterk, naast twee thema s die sociaal zijn. De overige drie thema s zijn kwetsbaar: voorzieningen, werk en school en mutaties.

31 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 27 ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen Liskwartier scoort op de Sociale Index (6,0). Twee aspecten, en, zijn sociaal. De andere twee zijn kwetsbaar: en. Opleidingsniveau, weinig vervuiling en overlast en en culturele activiteiten zijn sociaal sterke thema s. Daarnaast zijn ontbreken van discriminatie, voorzieningen, werk en school, inzet en weinig mutaties sociaal. Liskwartier kent twee probleemthema s: inkomen en taalbeheersing. adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school contacten en culturele activiteiten inzet mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding Bergpolder scoort kwetsbaar op de Sociale Index (5,9). Dat komt door het problematische aspect van de (4,4), terwijl de andere aspecten sociaal scoren. Sterke punten van Bergpolder zijn opleidingsniveau en en culturele activiteiten. Mutaties en ervaren binding zijn probleemthema s. Provenierswijk is een kwetsbare wijk volgens de Sociale Index (5,5). Naast één sociaal aspect () kent de wijk ook één problematisch aspect:. De overige twee aspecten, en zijn kwetsbare aspecten. Opleidingsniveau en en culturele activiteiten zijn sociaal sterke thema s; daarnaast scoren vervuiling en overlast en inzet. Provenierswijk kent drie probleemthema s: inkomen, taalbeheersing en ervaren binding. Blijdorp Bergpolder Liskwartier Provenierswijk Agniesebuurt is volgens de Sociale Index een kwetsbare wijk (5,2). Meedoen is een sociaal aspect; daarnaast kent de wijk twee problematische aspecten: en. Leefomgeving is een kwetsbaar aspect. Tegenover één sociaal sterk thema ( en culturele activiteiten) en twee sociaal thema s (opleiding en inzet) staan vier probleemthema s en één sociaal zeer zwak thema: inkomen. Oude Noorden heeft de laagste Sociale Indexscore van de deelgemeente (5,1) en is daarmee een kwetsbare wijk. Het aspect is een probleem in deze wijk. De overige aspecten zijn kwetsbaar. Het Oude Noorden kent twee sociaal thema s: en culturele activiteiten en inzet. Naast een viertal probleemthema s, heeft de wijk twee sociaal zeer zwakke thema s: inkomen en taalbeheersing. Agniesebuurt Oude Noorden

32 28 Overschie Deelgemeente Overschie scoort met 6,0 sociaal op de Sociale Index. Naast twee sociaal aspecten en kent Overschie twee kwetsbare aspecten: en. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde scoort Overschie 0,5 punt hoger. Op de aspecten (+0,6), (+0,3) en (+0,9) scoort Overschie boven het stedelijk gemiddelde. De score op is gelijk aan die van de stad. Ten opzichte van 2010 daalt Overschie op de Sociale Index met 0,1 punt. De aspecten en dalen beide met 0,4 punt. Het aspect blijft stabiel. Meedoen stijgt met 0,1 punt. Overschie kent zes sociaal thema s. De deelgemeente scoort sterk op mutaties en inkomen is het enige probleemthema. adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten inzet taalbeheersing inkomen mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding Overschie en omstreken is een sociaal wijk (6,7). De wijk scoort op alle aspecten. De scores lopen uiteen van 6,2 voor tot 7,0 voor en. Op twee thema s scoort Overschie en omstreken. kwetsbaar: huisvesting en voorzieningen, beide thema s vallen onder het aspect. Alle overige thema s zijn sociaal of sociaal sterk. Sterk zijn taalbeheersing, weinig vervuiling en overlast, inzet en weinig mutaties. Overschie en omstreken Kleinpolder Kleinpolder is een kwetsbare wijk (5,3). Naast drie kwetsbare aspecten (, en binding) kent Kleinpolder één probleemaspect: (4,8). De wijk kent vier sociaal thema s: opleiding, weinig vervuiling en overlast, inzet en weinig mutaties. Daar staan vijf kwetsbare thema s tegenover, naast vier probleemthema s (gezondheid, taalbeheersing, contacten en ervaren binding) en één sociaal zeer zwak thema: inkomen.

33 Pernis Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 29 Pernis scoort 7,2 op de Sociale Index. De deelgemeente scoort sociaal sterk op drie aspecten en op acht van de veertien thema s. Het aspect scoort sociaal, evenals vijf thema s: gezondheid, voorzieningen, werk en school, contacten en ervaren binding. Verder heeft Pernis één kwetsbaar thema: en culturele activiteiten. Dit is ook het enige punt waarop Pernis in negatieve zin afwijkt van Rotterdam. Op alle andere thema s en de vier aspecten scoort Pernis (veel) beter dan de stad als geheel. De hoogste score van Pernis is voor het thema mutaties (8,4). De Sociale Index-score van Pernis bevindt zich op hetzelfde niveau als in 2008 (7,2). Ten opzichte van 2010 blijft het aspect gelijk en stijgt het aspect (+0,3). Meedoen en binding dalen in vergelijking met 2010 (-0,7 en -0,4). In Pernis worden in de Sociale Index geen aparte wijken onderscheiden. ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen adequate voorzieningen vervuiling en overlast goede gezondheid opleiding werk en school contacten ervaren binding en culturele activiteiten inzet mutaties

34 30 Prins Alexander Deelgemeente Prins Alexander scoort met 6,6 op de Sociale Index. Alle aspecten scoren sociaal. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Prins Alexander 1,1 punt hoger. De deelgemeente scoort op alle aspecten hoger dan het stedelijk gemiddelde. Dat varieert van +0,5 bij tot +1,5 bij. Vergeleken met 2010 daalt de Sociale Index van Prins Alexander met 0,2 punt. De daling doet zich voor op drie van de vier aspecten: (-0,2), (-0,2) en (-0,5). Op het aspect scoort Prins Alexander even hoog als in Prins Alexander kent 4 kwetsbare thema s: gezondheid, voorzieningen, contacten en ervaren binding. Sterke thema s zijn opleidingsniveau, ontbreken van discriminatie, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, werk en school en weinig mutaties. Nesselande heeft de hoogste score van de deelgemeente (7,6) en, samen met Terbregge, de op één na hoogste score van de stad. Nesselande is een sociaal sterke wijk. Alle aspecten zijn sociaal sterk, waarbij eruit springt (8,3). Alle thema s zijn sociaal sterk (11 thema s) of sociaal (3 thema s). Sterkste punten van Nesselande zijn taalbeheersing (8,7) en werk en school (8,6). De sociaal thema s zijn voorzieningen, contacten en en culturele activiteiten. s-gravenland is met 7,3 ook een sociaal sterke wijk. Capaciteiten, en zijn sociaal sterk, het aspect scoort. Sterkste punten van s-gravenland zijn inkomen (8,8), werk en school (8,7) en weinig vervuiling en overlast (8,6). Daarnaast zijn ook zeven andere thema s sociaal sterk en is één thema sociaal. Toch kent de wijk drie kwetsbare thema s: voorzieningen, contacten en ervaren binding. Kralingseveer is de derde sociaal sterke wijk in de deelgemeente (7,2). Het kent twee sociaal sterke aspecten, en. De score op (8,2) is de hoogste van de stad. Leefomgeving en zijn sociaal. De wijk scoort sociaal sterk op zeven thema s, waarvan weinig vervuiling en overlast en mutaties (beide 8,5) de hoogst scorende zijn. Naast vijf sociaal thema s kent Kralingseveer twee kwetsbare thema s: voorzieningen en en culturele activiteiten. adequate voorzieningen vervuiling en overlast ontbreken van discriminatie passende huisvesting taalbeheersing inkomen goede gezondheid opleiding Ommoord is met 6,7 op de Sociale Index een sociaal wijk. Het aspect is sociaal sterk, de overige drie zijn sociaal. De meeste thema s zijn sociaal sterk of sociaal. Positief onderscheidt Ommoord zich met ontbreken van discriminatie, huisvesting en weinig mutaties. Ommoord kent drie kwetsbare thema s: gezondheid, contacten en ervaren binding. werk en school contacten en culturele activiteiten inzet mutaties ervaren binding Prinsenland scoort met 6,6 sociaal op de Sociale Index. Het kent in een sociaal sterk aspect. De overige aspecten zijn sociaal. Negen thema s zijn sociaal sterk of. De overige vijf thema s zijn kwetsbaar: gezondheid, inkomen, contacten, en culturele activiteiten en ervaren binding.

35 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 31 Het Lage Land krijgt met 6,4 het predicaat sociaal. Het Lage Land kent naast drie sociaal aspecten, en één kwetsbaar aspect:. De meeste thema s (10) zijn sociaal sterk of. Sterkste thema in de wijk is opleiding (8,0). De andere vier thema s zijn kwetsbaar: gezondheid, werk en school, contacten en ervaren binding. Zevenkamp scoort met 6,0 net sociaal. Naast drie sociaal aspecten, en kent de wijk één kwetsbaar aspect:. Zevenkamp heeft naast één sociaal sterk thema (mutaties) zeven thema s die sociaal scoren. Vier thema s zijn kwetsbaar: inkomen, taalbeheersing, voorzieningen en contacten. De wijk kent in gezondheid en ervaren binding twee probleemthema s. De wijk met de laagste score in de deelgemeente is Oosterflank, dat met 5,9 een kwetsbare wijk is. Oosterflank heeft in en twee kwetsbare aspecten. Leefomgeving en zijn sociaal. De wijk kent negen sociaal sterke of sociaal thema s. Sterkste punten van de wijk zijn opleidingsniveau en mutaties. Daarnaast heeft Oosterflank in voorzieningen een kwetsbaar thema. Problematisch zijn voor de wijk de thema s gezondheid, inkomen, contacten en ervaren binding. Nesselande Kralingseveer Prinsenland s Gravenland Het Lage Land Ommoord Zevenkamp Oosterflank

36 32 Rotterdam Centrum Deelgemeente Rotterdam Centrum scoort met 5,8 kwetsbaar op de Sociale Index. Rotterdam Centrum scoort op de aspecten en, maar kwetsbaar als het gaat om. Op het aspect scoort Rotterdam Centrum problematisch. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de Sociale Index in Rotterdam Centrum 0,3 punt hoger. Op de aspecten en scoort Rotterdam Centrum boven het stedelijk gemiddelde, wat betreft lager. Ten opzichte van 2010 blijft alleen het aspect stabiel, de andere drie aspecten dalen 0,2 tot 0,5 punt. Rotterdam Centrum onderscheidt zich positief als het gaat om opleidingsniveau en en culturele activiteiten. Taalbeheersing en ervaren binding zijn problematische thema s geworden. Stadsdriehoek/C.S. Kwartier scoort sociaal (6,3). De wijk is sociaal sterk op maar de is problematisch. Sterk scorende thema s zijn opleiding (9,0), inkomen (7,7), huisvesting (8,1) en en culturele activiteiten (9,0). Problematisch zijn taalbeheersing (4,9), mutaties (4,7) en ervaren binding (4,9). Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt scoort sociaal op de Sociale Index (6,1) en op drie van de vier aspecten: (6,5), (6,3) en (6,7). Sociale binding scoort kwetsbaar. Het enige probleemthema van deze wijk is werk en school. De wijk is sterk op de thema s opleiding, huisvesting en en culturele activiteiten. Het Oude Westen krijgt op de Sociale Index het label kwetsbaar (5,0). Het aspect scoort problematisch;, en binding kwetsbaar. Op twee thema s scoort de wijk zeer zwak: inkomen en taalbeheersing. De wijk scoort echter sociaal als het gaat om weinig vervuiling en overlast (6,2), en culturele activiteiten (7,0), inzet (6,4) en mutaties (6,0). adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten Stadsdriehoek/ C.S. Kwartier Oude Westen inzet taalbeheersing inkomen mutaties Cool/Nieuwe Werk/ Dijkzigt goede gezondheid opleiding ervaren binding

37 Rozenburg Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 33 De voormalige gemeente Rozenburg is per 18 maart 2010 een deelgemeente geworden van de gemeente Rotterdam. Rozenburg maakt daarom deel uit van de enquête. Omdat er voor Rozenburg minder registraties beschikbaar zijn dan voor de andere deelgemeenten, en om de metingen voor Rotterdam onderling vergelijkbaar te kunnen houden, is er voor gekozen om Rozenburg net als in 2010 niet op te nemen in het indexcijfer van Rotterdam maar wel in deze rapportage. Rozenburg wordt beschouwd als deelgemeente met één wijk, zoals ook het geval is bij Hoek van Holland en Pernis. De scores op de Sociale Index voor Rozenburg zijn door het ontbreken van een aantal registraties niet 1 op 1 vergelijkbaar met die van de rest van Rotterdam. Rozenburg scoort met 6,9 sociaal op de Sociale Index. Rozenburg scoort op drie van de vier aspecten:, en. Op het aspect scoort de deelgemeente sociaal sterk. Ten opzichte van het Rotterdams gemiddelde is de score van Rozenburg op de Sociale Index ruim hoger. Op alle aspecten scoort Rozenburg boven het stedelijk gemiddelde. In vergelijking met 2010 daalt Rozenburg op de Sociale Index met 0,4 punten. Dat geldt voor alle aspecten; de daling varieert tussen -0,3 punten ( en ) en -0,6 punten (). Rozenburg kent vier kwetsbare thema s: voorzieningen, contacten, en culturele activiteiten en ervaren binding. De helft van de thema s is sociaal sterk: opleiding, taalbeheersing, ontbreken van discriminatie, huisvesting, weinig vervuiling en overlast, werk en school en weinig mutaties. adequate voorzieningen vervuiling en overlast werk en school ontbreken van discriminatie passende huisvesting contacten en culturele activiteiten inzet taalbeheersing inkomen mutaties goede gezondheid opleiding ervaren binding

38 34 Bijlage 1 Beschrijving van de begrippen Aspect Persoonlijke Dit is een voorwaardenscheppend aspect. Het gaat om de persoonlijke voorwaarden die nodig zijn om in de samenleving te kunnen participeren. Hieronder vallen de volgende thema s: taalbeheersing, inkomen, een goede gezondheid en opleiding. Voldoende taalbeheersing (vt) Negatief: percentage personen dat moeite heeft met Nederlands lezen, schrijven en/of spreken. Voldoende inkomen (vi) Negatief: aandeel van huishoudens met een inkomen onder 110 procent van het sociaal minimum, aandeel ontvangers van een bijstandsuitkering en aandeel huishoudens dat aangeeft moeilijk tot zeer moeilijk rond te kunnen komen. Goede gezondheid (gg) Aandeel bewoners dat hun gezondheid als goed ervaart, apart gemeten voor jarigen, jarigen, 65+. Weinig meldingen bij lokale zorgnetwerken en weinig meldingen huiselijk geweld. Voldoende opleiding (vo) Weinig voortijdig schoolverlaters, jongeren met een startkwalificatie, inwoners met een startkwalificatie of werk. Een startkwalificatie is een diploma van havo/vwo of niveau 2 van het mbo. Aspect Leefomgeving Dit is een voorwaardenscheppend aspect. Het gaat om de vraag of de stimuleert of belemmerend werkt op. Onder dit aspect vallen de volgende thema s: ontbreken van discriminatie, passende huisvesting, aanwezigheid van adequate voorzieningen en ontbreken van vervuiling en overlast. Ontbreken van discriminatie (od) Negatief: percentage mensen dat zich gediscrimineerd voelt. Verder het oordeel over het omgaan met elkaar van allochtonen en autochtonen. Passende huisvesting (pv) Geen sprake van overbewoning (cf. definitie buurtsignalering) en bewoners die tevreden zijn met hun woning. Adequate voorzieningen (av) Om te bepalen of de voorzieningen adequaat zijn, is de bewoners gevraagd naar: A. Tevredenheid met fysieke voorzieningen Dit betreft tevredenheid over speelplaatsen, peuterspeelzalen/kinderdagverblijven, basisscholen, voorzieningen voor jongeren, voorzieningen voor ouderen, algemeen groen, recreatief groen, voorzieningen voor binnensport, voorzieningen voor buitensport, winkels, buurthuizen en cafés. B. Bekendheid voorzieningen Dit betreft de bekendheid met de volgende voorzieningen: thuiszorg, steunpunt mantelzorg, ouderenadviseurs, maatschappelijk werk, opvoedingsondersteuning, schuldhulpverlening en de vraagwijzer. Er is ook gevraagd naar het gebruik, maar deze antwoorden zijn niet gebruikt voor het bepalen van de Sociale Index. Ze kunnen wel gebruikt worden bij de nadere analyses van de wijk. Er is niet gevraagd naar de tevredenheid omdat er per wijk te weinig gebruikers zijn voor een score per wijk. Geen vervuiling of overlast (v+o) Negatief: rommel op straat, vuil naast de containers, vernieling straatmeubilair, gaten en verzakkingen, overlast van hard rijdend verkeer, geluidshinder door verkeer, lawaai van omwonenden, overlast van drugs, overlast van groepen jongeren. Aspect Participatie (Meedoen) Dit betreft de kern van de Sociale Index: het is belangrijk dat iedereen meedoet in de samenleving (gedragsaspect). Onder dit aspect vallen de volgende thema s: werkzoekenden, schoolgaande jeugd, contacten, deelname aan en culturele activiteiten en sociaal maatschappelijke inzet. Werkzoekenden en Schoolgaande jeugd (w+s) A. Werkzoekenden: Aandeel werkzoekenden van de totale beroepsbevolking (15-65 jaar). B. Schoolgaande jeugd: Percentage jongeren van jaar dat naar school gaat, als percentage van het totale aantal jongeren zonder startkwalificatie.

39 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 35 Voldoende contacten (sc) Percentage bewoners dat minimaal wekelijks contact heeft met vrienden en familie. Het contact kan bestaan uit een ontmoeting, een telefoontje of een . Daarnaast wordt apart meegerekend het percentage volwassenen dat behoefte heeft aan meer contacten en het percentage 65+ dat behoefte heeft aan meer contacten. Meer resultaten van de Sociale Index en een gebruikershandleiding zijn te vinden op Deelname aan en culturele activiteiten (sca) Percentage bewoners dat minstens een keer per maand sport, uitgaat (café, disco of uit eten), naar een theatervoorstelling of concert gaat of minimaal een keer per maand een creatieve hobby beoefent. Sociaal maatschappelijke inzet (si) Percentage bewoners dat iemand helpt die langere tijd ziek of hulpbehoevend is (mantelzorg). Percentage bewoners dat onbetaald actief is in één of meer organisaties (vrijwilligerswerk). Percentage bewoners dat de afgelopen twaalf maanden een actieve bijdrage heeft geleverd aan de leefbaarheid van de buurt. Aspect Sociale binding Bij dit aspect gaat het om het gevoel van de bewoners bij hun buurt. Hieronder vallen de volgende thema s: voelen bewoners zich thuis in hun buurt (ervaren binding) en wonen ze lang in de buurt (mutaties). Mutaties (m) Percentage verhuizingen. Percentage bewoners dat korter dan twee jaar in Nederland woont (nieuwkomers). Percentage bewoners dat langer dan tien jaar in dezelfde woning woont (bij nieuwbouwwoningen geldt het criterium 90 procent van de leeftijd van de woning). Ervaren binding (eb) Percentage bewoners dat zich thuis voelt in hun buurt en vindt dat buurtgenoten goed met elkaar omgaan (familiariteit). Percentage bewoners dat zich verantwoordelijk voelt voor de buurt en zich inzet voor de buurt. Percentage bewoners dat vertrouwen heeft in het (deel)gemeentebestuur.

40 36 Bijlage 2 Verantwoording De wijze waarop scores worden berekend is uitgebreid beschreven in de handleiding van de Sociale Index (te vinden op Enquêtegegevens en registraties De berekeningen van indicatoren gebeuren aan de hand van enquêtegegevens en registraties (bijvoorbeeld het aantal geregistreerde niet-werkende werkzoekenden in een gebied). De hoogte van de totaalscores wordt voor 70 procent bepaald door de enquêteresultaten, en voor 30 procent door de registraties. Waar thema s, bijvoorbeeld werk en school, volledig zijn gebaseerd op registraties, kan worden gesteld dat de uitschieters voor die onderdelen min of meer met de werkelijkheid overeen komen. De thema s inkomen en goede gezondheid zijn deels gebaseerd op registraties. De toevoeging van enquêtegegevens vergroot het toevaleffect, waardoor de afwijkingen bij deze thema s iets minder betrouwbaar zijn dan die bij de eerstgenoemde thema s. Bij taalbeheersing, dat slechts op één enquête-indicator is gebaseerd, is de kans op grote, toevallige afwijkingen het grootst. Betrouwbaarheid van enquêtegegevens De enquête is uitgevoerd onder een representatieve steekproef van Rotterdammers van 15 jaar en ouder. Dit jaar hebben ruim Rotterdammers deelgenomen. De vragenlijst kon daarbij op drie manieren worden ingevuld: online (internet), schriftelijk (papieren vragenlijst) en telefonisch. Omdat niet alle Rotterdammers zijn geënquêteerd, is het bij indicatoren die op enquêtegegevens zijn gebaseerd, per definitie onzeker in welke mate ze de werkelijkheid weerspiegelen. Het kan immers zijn dat de geënquêteerde Rotterdammers anders denken over een bepaald onderwerp dan de Rotterdamse bevolking als geheel. De betrouwbaarheid van scores neemt toe met het aantal respondenten. Voor een afzonderlijke wijk of deelgemeente zijn alleen antwoorden van respondenten uit het betreffende gebied gebruikt. De scores van individuele wijken zijn dus minder betrouwbaar dan die van deelgemeenten, die op hun beurt weer minder betrouwbaar zijn dan de scores voor de stad. Samengestelde scores zijn betrouwbaarder dan afzonderlijke scores: totaalscores zijn betrouwbaarder dan aspectscores, aspectscores zijn betrouwbaarder dan themascores en themascores zijn betrouwbaarder dan indicatorscores (dit laatste geldt niet voor het thema taalbeheersing, omdat het als enige thema uit slechts één indicator bestaat). De scores voor Rotterdam als geheel zijn in hoge mate betrouwbaar. Bij scores van deelgemeenten en zeker bij individuele wijken (waar de nettosteekproefomvang nooit meer bedraagt dan 300 personen per wijk) dient men voorzichtiger te zijn bij de interpretatie van de uitkomsten. Betrouwbaarheid van registraties Bij thema s die alleen op registratie-indicatoren zijn gebaseerd komen ook uitschieters voor, maar hier is wel waarschijnlijk dat het om werkelijke veranderingen gaat (de meeste registraties hebben een redelijke mate van betrouwbaarheid). Een goed voorbeeld van een betrouwbare registratie is het thema werk en school. Dit thema bestaat uit twee registratie-indicatoren: aandeel niet-werkende werkzoekenden en aandeel schoolgaande jeugd. De registraties meldingen huiselijk geweld en lokale zorgnetwerken zijn indicatoren die meer afhankelijk zijn van de meldingsbereidheid van de Rotterdammers. Het is om die reden dat van deze twee indicatoren minder verwacht kan worden dat zij de werkelijkheid weerspiegelen. Wijzigingen veldwerk 2011 ten opzichte van 2010 In het kader van de ontwikkeling van het Wijkprofiel is een aantal wijzigingen doorgevoerd. Het veldwerk voor de Veiligheidsindex en de Sociale Index heeft gelijktijdig plaatsgevonden in het voorjaar en najaar van Ook zijn er enkele lichte veranderingen (vraagformuleringen e.d.) in de vragenlijst doorgevoerd, die met uitzondering van twee onderdelen in de meting van 2012 geen trendbreuk opleveren. Twee uitkomsten zijn verrassend: - Een aantal vragen over de thema s schoon, heel en overlast hebben tot 2010 zowel in de vragenlijst voor de Veiligheidsindex als in de vragenlijst voor de Sociale Index gestaan. Met ingang van 2011 wordt voor de Sociale Index gebruik gemaakt van de data uit de Veiligheidsenquête. Dat heeft voor

41 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 37 de Sociale Index geleid tot uitkomsten die fors negatief afwijken van de uitkomsten in voorgaande jaren. Omdat er tussen beide indexen vrijwel geen verschillen zijn wat betreft steekproeftrekking en weging, schrijven we de verschillen toe aan het feit dat dezelfde vragen in verschillende vragenlijsten (en daarmee verschillende contexten) tot verschillende uitkomsten leiden. De Veiligheidsindex en de Sociale Index zijn onder meer bedoeld voor prioriteitstelling in de wijken. Verschillende uitkomsten in beide indices leiden tot verwarring. Ook om deze reden hebben we de score in de Sociale Index gecorrigeerd op basis van de meerjarige ontwikkeling in de Veiligheidsenquête. - De vraag naar de bekendheid met maatschappelijke voorzieningen is aangepast en aangevuld met een vraag over de waardering voor die voorzieningen van Rotterdammers die van die voorzieningen gebruik maken. Dat heeft geleid tot een aanzienlijke daling van de bekendheid met maatschappelijke voorzieningen en daarmee tot een daling van -0,7 bij het thema voorzieningen. De daling werkt via een lagere score voor het aspect in beperkte mate door in de Sociale Index- scores van deelgemeenten en wijken. Hierop is geen correctie toegepast.

42 38 Bijlage 3 Tabellen Deze bijlage bevat drie tabellen. In de eerste tabel zijn van alle 65 wijken de Sociale Indexscores en de scores op de vier aspecten weergegeven. Voor de volledigheid is Rozenburg als 14e deelgemeente opgenomen, ook al zijn de scores van Rozenburg, door het ontbreken van een aantal indicatoren niet vergelijkbaar met de overige deelgemeenten en wijken. De tweede tabel geeft voor alle wijken de Sociale Index-scores van 2008, 2009, 2010 en 2012 weer. De derde tabel geeft van alle wijken de Sociale Index en de Veiligheidsindex weer. Bijlage vier bevat kaarten met de deelgemeente- en wijkindeling van Rotterdam en de Sociale Indexscores 2012.

43 Overzichtstabel Sociale Index Gebiedsnaam Sociale Index Capaciteiten Leefomgeving Meedoen Sociale binding Rotterdam 5,5 5,0 5,9 5,9 5,2 Charlois 4,7 4,2 5,2 5,1 4,3 Carnisse 4,5 4,3 4,9 5,3 3,7 Heijplaat 5,8 5,5 5,7 6,3 5,8 Oud-Charlois 4,9 4,5 5,1 5,4 4,5 Pendrecht 4,7 3,9 5,2 5,2 4,6 Tarwewijk 4,3 3,9 5,1 4,8 3,6 Wielewaal 5,9 4,7 6,7 5,2 7,1 Zuiderpark/Zuidplein 5,9 6,2 6,4 6,4 4,7 Zuidwijk 5,0 4,1 6,0 4,8 5,0 Delfshaven 4,9 4,3 5,2 5,5 4,7 Bospolder 4,7 3,9 4,8 5,1 4,8 Delfshaven 5,1 4,8 5,2 6,1 4,3 Middelland 5,2 4,9 5,2 5,9 4,8 Nieuwe Westen 5,2 4,4 5,5 5,7 5,2 Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp 4,8 4,7 5,2 5,4 3,9 Schiemond 5,4 4,4 6,2 5,4 5,5 Spangen 4,9 4,1 5,0 5,5 4,9 Tussendijken 4,6 3,7 5,2 4,9 4,7 Feijenoord 4,8 4,0 5,2 5,3 4,9 Afrikaanderwijk 4,6 3,4 5,0 5,0 5,0 Bloemhof 4,4 3,8 4,7 4,7 4,6 Feijenoord 4,7 3,6 5,0 5,1 5,3 Hillesluis 4,5 3,8 4,7 5,3 4,3 Katendrecht 5,7 4,9 6,3 5,8 5,7 Kop van Zuid 6,1 8,1 6,6 5,8 4,0 Kop van Zuid-Entrepot 5,6 5,3 6,0 6,1 5,0 Noordereiland 5,9 5,6 6,1 6,4 5,5 Vreewijk 5,2 4,1 5,6 5,2 5,6 Hillegersberg-Schiebroek 6,8 6,8 7,0 6,7 6,7 Hillegersberg Noord 7,0 7,2 7,3 6,7 6,8 Hillegersberg Zuid 7,1 7,9 7,1 6,9 6,6 Molenlaankwartier 7,9 8,2 7,9 7,9 7,6 Schiebroek 6,0 5,4 6,5 6,2 5,9 Terbregge 7,6 8,2 7,1 7,2 7,8 Hoek van Holland 7,5 7,6 7,7 7,2 7,6 Hoogvliet 6,1 5,5 6,7 5,8 6,2 Hoogvliet Noord 5,9 5,3 6,6 5,7 6,1 Hoogvliet Zuid 6,2 5,8 6,8 5,9 6,3 IJsselmonde 5,6 4,9 6,0 5,8 5,7 Beverwaard 5,3 4,7 5,4 5,7 5,3 Groot IJsselmonde Noord 5,7 5,1 6,0 5,7 6,2 Groot IJsselmonde Zuid 5,7 5,0 6,2 5,6 5,9 Lombardijen 5,5 4,6 6,2 5,8 5,3 Oud IJsselmonde 6,6 7,1 6,7 6,3 6,1 Kralingen-Crooswijk 5,6 5,3 6,0 6,1 4,9 De Esch 5,8 5,3 6,7 6,1 5,1 Kralingen Oost/Kralingse Bos 7,2 8,1 7,2 7,5 5,9 Kralingen West 5,4 5,1 5,9 5,9 4,7 Nieuw Crooswijk 5,0 4,8 5,3 5,7 4,3 Oud Crooswijk 4,8 3,7 5,0 5,2 5,2 Rubroek 5,7 5,7 6,0 6,1 4,9 Struisenburg 6,2 6,6 6,8 6,8 4,6 Noord 5,7 5,3 5,9 6,2 5,2 Agniesebuurt 5,2 4,6 5,5 6,0 4,8 Bergpolder 5,9 6,3 6,3 6,5 4,4 Blijdorp 7,1 8,2 7,3 7,0 5,9 Liskwartier 6,0 5,5 6,3 6,4 5,9 Oude Noorden 5,1 4,3 5,2 5,7 5,2 Provenierswijk 5,5 5,3 5,6 6,1 4,9 Overschie 6,0 5,6 5,9 6,2 6,1 Kleinpolder 5,3 4,8 5,8 5,5 5,2 Overschie e.o. 6,7 7,0 6,2 6,7 7,0 Pernis 7,2 7,4 7,5 6,5 7,6 Prins Alexander 6,6 6,5 7,0 6,4 6,4 Het Lage Land 6,4 6,8 7,0 5,9 6,0 Kralingseveer 7,2 7,4 6,9 6,5 8,2 Nesselande 7,6 8,3 7,3 7,4 7,5 Ommoord 6,7 6,6 7,4 6,3 6,7 Oosterflank 5,9 5,6 6,4 6,1 5,6 Prinsenland 6,6 6,3 7,2 6,2 6,6 s-gravenland 7,3 8,1 7,4 7,2 6,7 Zevenkamp 6,0 5,5 6,4 6,2 6,0 Rotterdam Centrum 5,8 5,8 6,1 6,4 4,9 Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt 6,1 6,5 6,3 6,7 5,1 Oude Westen 5,0 4,1 5,5 5,6 5,0 Stadsdriehoek/C.S. Kwartier 6,3 7,1 6,6 6,7 4,8 Rozenburg 6,9 6,9 7,1 6,6 6,8

44 40 Sociale Index-scores 2008, 2009, 2010 en 2012 Gebiedsnaam Rotterdam 5,8 6,0 5,8 5,5 Charlois 5,0 5,1 5,1 4,7 Carnisse 4,9 5,1 4,9 4,5 Heijplaat 6,0 6,2 5,8 5,8 Oud-Charlois 5,3 5,1 5,4 4,9 Pendrecht 4,6 4,9 5,1 4,7 Tarwewijk 4,5 4,8 4,6 4,3 Wielewaal 5,8 6,5 6,1 5,9 Zuiderpark/Zuidplein 6,1 6,2 6,1 5,9 Zuidwijk 5,5 5,7 5,4 5,0 Delfshaven 5,3 5,4 5,3 4,9 Bospolder 5,2 5,2 5,0 4,7 Delfshaven 5,3 5,4 5,7 5,1 Middelland 5,7 5,7 5,7 5,2 Nieuwe Westen 5,4 5,5 5,3 5,2 Oud/Nieuw Mathenesse/Witte Dorp 5,3 5,2 5,2 4,8 Schiemond 5,5 5,6 5,6 5,4 Spangen 5,3 5,3 5,1 4,9 Tussendijken 5,0 5,1 5,1 4,6 Feijenoord 5,1 5,2 5,2 4,8 Afrikaanderwijk 4,7 4,9 4,7 4,6 Bloemhof 4,6 4,8 4,7 4,4 Feijenoord 4,9 4,8 4,9 4,7 Hillesluis 4,7 5,0 4,8 4,5 Katendrecht 5,3 5,6 5,9 5,7 Kop van Zuid 6,8 6,1 Kop van Zuid-Entrepot 5,8 6,4 6,2 5,6 Noordereiland 6,2 6,1 6,4 5,9 Vreewijk 6,3 6,1 5,8 5,2 Hillegersberg-Schiebroek 7,3 7,3 7,0 6,8 Hillegersberg Noord 7,2 7,3 7,4 7,0 Hillegersberg Zuid 7,5 7,5 7,4 7,1 Molenlaankwartier 8,0 8,1 7,9 7,9 Schiebroek 6,8 6,8 6,0 6,0 Terbregge 7,8 7,8 8,0 7,6 Hoek van Holland 7,8 8,1 7,7 7,5 Hoogvliet 6,7 6,9 6,6 6,1 Hoogvliet Noord 6,4 6,3 6,1 5,9 Hoogvliet Zuid 6,8 7,2 6,9 6,2 IJsselmonde 5,8 6,1 5,8 5,6 Beverwaard 5,9 5,7 5,2 5,3 Groot IJsselmonde Noord 6,0 6,4 5,9 5,7 Groot IJsselmonde Zuid 5,8 6,3 5,9 5,7 Lombardijen 5,5 5,8 5,6 5,5 Oud IJsselmonde 7,0 6,9 7,1 6,6 Kralingen-Crooswijk 5,8 6,1 5,9 5,6 De Esch 6,4 6,4 6,0 5,8 Kralingen Oost/Kralingse Bos 7,5 7,6 7,4 7,2 Kralingen West 5,6 6,0 5,7 5,4 Nieuw Crooswijk 5,0 5,3 5,3 5,0 Oud Crooswijk 5,2 5,1 5,2 4,8 Rubroek 5,7 6,0 5,7 5,7 Struisenburg 6,7 6,8 6,7 6,2 Noord 5,9 6,0 5,9 5,7 Agniesebuurt 5,5 5,5 5,5 5,2 Bergpolder 5,9 6,2 6,2 5,9 Blijdorp 7,5 7,4 7,2 7,1 Liskwartier 6,4 6,4 6,3 6,0 Oude Noorden 5,1 5,3 5,3 5,1 Provenierswijk 6,1 6,0 5,9 5,5 Overschie 6,2 6,4 6,1 6,0 Kleinpolder 5,8 5,5 5,5 5,3 Overschie e.o. 6,7 7,1 6,9 6,7 Pernis 7,2 7,5 7,4 7,2 Prins Alexander 7,0 7,1 6,8 6,6 Het Lage Land 6,8 6,9 6,4 6,4 Kralingseveer 7,5 7,8 7,6 7,2 Nesselande 7,8 7,7 7,7 7,6 Ommoord 7,1 7,1 6,9 6,7 Oosterflank 6,4 6,5 6,3 5,9 Prinsenland 7,0 7,2 7,0 6,6 s-gravenland 7,7 7,9 8,0 7,3 Zevenkamp 6,6 7,0 6,0 6,0 Rotterdam Centrum 6,1 6,3 6,1 5,8 Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt 6,5 6,5 6,4 6,1 Oude Westen 5,3 5,5 5,3 5,0 Stadsdriehoek/C.S. Kwartier 6,5 6,8 6,6 6,3 Rozenburg 7,3 6,9

45 Sociale Index en Veiligheidsindex vergeleken 41 Gebiedsnaam Sociale Index Veiligheidsindex Charlois 5,0 5,1 5,1 4,7 5,9 5,8 5,8 6,2 Carnisse 4,9 5,1 4,9 4,5 5,7 6,2 5,6 5,5 Heijplaat 6,0 6,2 5,8 5,8 9,4 9,1 8,2 7,8 Oud Charlois 5,3 5,1 5,4 4,9 6,3 5,9 6,4 6,3 Pendrecht 4,6 4,9 5,1 4,7 5,4 5,5 5,4 6,1 Tarwewijk 4,5 4,8 4,6 4,3 4,6 4,6 3,9 5,5 Wielewaal 5,8 6,5 6,1 5,9 10,0 9,9 8,2 8,5 Zuidplein * 6,1 6,2 6,1 5,9 4,7 5,1 4,4 5,3 Zuidwijk 5,5 5,7 5,4 5,0 6,7 6,2 7,0 7,0 Delfshaven 5,3 5,4 5,3 4,9 6,5 5,9 6,0 5,9 Bospolder 5,2 5,2 5,0 4,7 6,5 6,4 6,0 6,1 Delfshaven 5,3 5,4 5,7 5,1 6,4 5,6 6,7 6,0 Middelland 5,7 5,7 5,7 5,2 5,3 5,2 5,0 5,1 Nieuwe Westen 5,4 5,5 5,3 5,2 6,2 4,8 5,3 5,4 Oud /Nieuw Mathenesse/Witte Dorp 5,3 5,2 5,2 4,8 7,9 7,4 7,3 6,3 Schiemond 5,5 5,6 5,6 5,4 7,6 8,0 8,0 8,2 Spangen 5,3 5,3 5,1 4,9 7,0 6,3 6,3 6,4 Tussendijken 5,0 5,1 5,1 4,6 6,9 6,2 6,2 5,4 Feijenoord 5,1 5,2 5,2 4,8 6,2 6,2 5,9 6,1 Afrikaanderwijk 4,7 4,9 4,7 4,6 5,7 5,5 5,1 6,1 Bloemhof 4,6 4,8 4,7 4,4 5,1 5,3 4,8 4,5 Feijenoord 4,9 4,8 4,9 4,7 6,3 5,7 5,4 5,5 Hillesluis 4,7 5,0 4,8 4,5 4,9 4,6 4,3 4,8 Katendrecht 5,3 5,6 5,9 5,7 7,1 7,1 7,6 9,0 Kop van Zuid ** 6,8 6,1 Kop van Zuid-Entrepot 5,8 6,4 6,2 5,6 7,9 7,7 7,9 7,7 Noordereiland 6,2 6,1 6,4 5,9 8,9 8,3 8,5 8,3 Vreewijk 6,3 6,1 5,8 5,2 7,0 7,6 6,8 6,6 Hillegersberg-Schiebroek 7,3 7,3 7,0 6,8 10,0 10,0 10,0 10,0 Hillegersberg Noord 7,2 7,3 7,4 7,0 10,0 10,0 10,0 10,0 Hillegersberg Zuid 7,5 7,5 7,4 7,1 10,0 10,0 10,0 10,0 Molenlaankwartier 8,0 8,1 7,9 7,9 10,0 10,0 10,0 10,0 Schiebroek 6,8 6,8 6,0 6,0 8,7 8,7 8,8 8,7 Terbregge 7,8 7,8 8,0 7,6 10,0 10,0 10,0 10,0 Hoek van Holland 7,8 8,1 7,7 7,5 10,0 10,0 10,0 10,0 Hoogvliet 6,7 6,9 6,6 6,1 8,7 8,1 8,6 9,0 Hoogvliet Noord 6,4 6,3 6,1 5,9 8,4 8,2 8,4 9,2 Hoogvliet Zuid 6,8 7,2 6,9 6,2 8,9 8,0 8,6 8,9 IJsselmonde 5,8 6,1 5,8 5,6 7,0 7,0 7,4 6,9 Beverwaard 5,9 5,7 5,2 5,3 6,5 6,3 7,2 5,4 Groot IJsselmonde *** 6,0 / 5,8 6,4 / 6,3 5,9 / 5,9 5,7 / 5,7 7,0 6,6 7,1 6,7 Lombardijen 5,5 5,8 5,6 5,5 6,8 7,0 7,3 7,3 Oud IJsselmonde 7,0 6,9 7,1 6,6 8,9 9,6 9,4 9,9 Kralingen-Crooswijk 5,8 6,1 5,9 5,6 7,4 6,8 7,3 7,7 De Esch 6,4 6,4 6,0 5,8 7,8 8,2 8,3 8,5 Kralingen Oost/Kralingse Bos 7,5 7,6 7,4 7,2 10,0 9,9 10,0 10,0 Kralingen West 5,6 6,0 5,7 5,4 7,0 6,3 6,8 7,0 Nieuw Crooswijk 5,0 5,3 5,3 5,0 6,1 5,8 5,0 6,5 Oud Crooswijk 5,2 5,1 5,2 4,8 7,0 5,4 5,7 6,5 Rubroek 5,7 6,0 5,7 5,7 6,2 5,7 6,8 6,8 Struisenburg 6,7 6,8 6,7 6,2 8,9 7,9 8,3 9,0 Noord 5,9 6,0 5,9 5,7 7,1 6,9 7,1 7,4 Agniesebuurt 5,5 5,5 5,5 5,2 6,0 6,0 5,7 6,0 Bergpolder 5,9 6,2 6,2 5,9 7,4 7,3 7,7 8,3 Blijdorp 7,5 7,4 7,2 7,1 8,8 9,0 9,0 9,4 Liskwartier 6,4 6,4 6,3 6,0 7,7 8,1 7,9 8,6 Oude Noorden 5,1 5,3 5,3 5,1 6,0 5,2 5,6 5,7 Provenierswijk 6,1 6,0 5,9 5,5 7,6 7,3 7,5 7,2 Overschie 6,2 6,4 6,1 6,0 8,8 8,7 8,4 8,7 Kleinpolder 5,8 5,5 5,5 5,3 8,1 8,2 7,7 7,7 Overschie e.o. 6,7 7,1 6,9 6,7 9,3 9,2 9,0 9,6 Pernis 7,2 7,5 7,4 7,2 9,5 9,4 10,0 10,0 Prins Alexander 7,0 7,1 6,8 6,6 8,3 8,7 8,7 9,2 s Gravenland 7,7 7,9 8,0 7,3 10,0 10,0 10,0 10,0 Het Lage Land 6,8 6,9 6,4 6,4 8,3 8,9 9,0 9,2 Kralingseveer 7,5 7,8 7,6 7,2 10,0 10,0 10,0 10,0 Nesselande 7,8 7,7 7,7 7,6 10,0 10,0 10,0 10,0 Ommoord 7,1 7,1 6,9 6,7 8,1 8,1 8,6 9,1 Oosterflank 6,4 6,5 6,3 5,9 6,8 7,5 7,4 7,7 Prinsenland 7,0 7,2 7,0 6,6 8,8 9,3 8,8 9,7 Zevenkamp 6,6 7,0 6,0 6,0 6,8 8,0 7,8 8,1 Rotterdam Centrum 6,1 6,3 6,1 5,8 4,8 4,6 4,9 5,8 Cool/Nieuwe Werk/Dijkzigt 6,5 6,5 6,4 6,1 5,4 5,2 4,7 5,5 Oude Westen 5,3 5,5 5,3 5,0 4,0 3,5 4,1 5,9 Stadsdriehoek/C.S. Kwartier 6,5 6,8 6,6 6,3 5,1 5,1 5,5 5,8 Rozenburg 7,3 6,9 9,8 Rotterdam 5,8 6,0 5,8 5,5 7,3 7,2 7,3 7,5 * In de Sociale Index is Zuiderpark onderdeel van de wijk Zuidplein. ** Kop van Zuid is sinds 2010 opgenomen in de Sociale Index; in de Veiligheidsindex wordt deze wijk niet apart onderscheiden. *** In de Sociale index is Groot IJsselmonde opgesplitst in Groot IJsselmonde Noord en Zuid. De eerste score is de score in Groot IJsselmonde Noord, de tweede van Groot IJsselmonde Zuid.

46 42 Bijlage 4 Deelgemeente- en wijkindeling Rotterd wijk wijk

47 am en Sociale Index 2012 Rotterdam sociaal gemeten, 4e meting Sociale Index 43 3,8 en lager 3,9 tot en met 4,9 5,0 tot en met 5,9 6,0 tot en met 7,0 7,1 en hoger

48

49 COLOFON Dit is een uitgave van de Gemeente Rotterdam Cluster Maatschappelijke Ontwikkeling p/a Stafbureau Maatschappelijke Ontwikkeling Postbus KS Rotterdam Telefoon: April 2012 PROJECTLEIDER SOCIALE INDEX Hans van Mastrigt PROJECTMEDEWERKERS Jorina van Gelder en Gladys Albitrouw UITVOERING 4E METING René van Duin, Ludo van Dun, Martijn Epskamp, Grad Koster en Cuneyt Ergun (COS, Gemeente Rotterdam) UITVOERING VELDWERK Mediad, Marieke Meij en Jolanda Verdurmen TEKSTEN COS Communicatiediensten Louis Weltens VORMGEVING NXIX, Fred Sophie FOTOGRAFIE Rotterdam Festivals Daarzijn Claire Droppert Marc Heeman DRUKKERIJ Veenman+