Architectuur met oogluiken. Paul Oude Luttighuis NAF-werkgroep Kritisch denken, 12 juni 2018

Transcriptie

1 Architectuur met oogluiken Paul Oude Luttighuis NAF-werkgroep Kritisch denken, 12 juni 2018

2 Filosofische achtergrond Motief van werkelijkheid Muzikaal: bladmuziek, canon, melodie, toon, toonladder, ritme, Bewegende verhouding = verhoudende beweging Immanent: bevestigt zijn eigen ontkenning, overleeft zijn eigen einde Reductie (= inverse van transcendentie) leidt tot specifieke context (die dus niet meer immanent is) gaat dwars door alle schalen: van wereldbeeld tot zeer specifiek concept, zonder bodem is irreversibel: je kunt een reductie alleen vóór zijn/overstijgen/overzien (transcenderen), niet vanuit haarzelf herroepen of compenseren In een reductie is die reductie onkenbaar. Vervreemding en absolutisme. Inspiratoren: Bergson, Wittgenstein II, Arendt, Levinas, Latour, Foucault Muzieknotatie beschikbaar, bladmuziek voor het immanente motief ook

3 Vandaag: reductie i.v.m. architectuur Zes primaire reducties, grijpen aan op het immanente motief Vandaag twee ervan aan de orde: rationele reductie (inertie) functionele reductie (introversie) Vandaag niet aan de orde totalitaire reductie (overspanning) progressieve reductie regressieve reductie Bladmuziek beschikbaar Elke reductie maakt zijn canon. 30 secundaire reducties, zoals totalitaire rationaliteit (formele logica) Vandaag maar één ervan aan de orde: de rituele reductie want = inertie * introversie Het Informatievierluik is een selectie t.b.v. architectuur een visualisatie t.b.v. adviescontext Waarschuwing Het lijkt op een twee-bij-twee schema. Maar t is een dubbele-reductie-schema.

4 Agenda Toelichting Informatievierluik (luisteren naar het motief) Toepassing Informatievierluik (spelen met het motief) Toewijding Informatievierluik (dansen op het motief)

5 Toelichting Luisteren naar het Informatievierluik

6 Het Informatievierluik RATIONEEL INTENTIONEEL RITUEEL FUNCTIONEEL

7 Reducties en Oslo-spiegels RATIONEEL RATIONEEL INTENTIONEEL RITUEEL FUNCTIONEEL FUNCTIONEEL

8 Inertie en introversie, tijd en ruimte verhoudingen met situaties introversie RATIONEEL RUIMTE onder TIJD INTENTIONEEL TIJD en RUIMTE zijn (nog) één. dingen met relaties RITUEEL RUIMTE naast TIJD FUNCTIONEEL TIJD onder RUIMTE toestanden met overgangen inertie beweging met momenten

9 Denken, handelen, communiceren, RATIONEEL feiten en regels handelen naar waarheid communiceren = redeneren samenwerken in netwerken INTENTIONEEL situaties en dialoog handelen naar bedoeling communiceren = dialoog samenwerken in samenlevingen RITUEEL objecten en processen handelen naar procedure communiceren = overdracht samenwerken in ketens FUNCTIONEEL producten en systemen handelen naar waarde communiceren = trans-/interactie samenwerken in ecosystemen

10 Opvattingen van kwaliteit Als het past. Als het de bedoeling is. Als het zo hoort. Als het werkt.

11 Opvattingen van informatie beweringen die oordelen WAARHEID taal die bedoelt WERKELIJKHEID dingen die aanwijzen TASTBAARHEID waardes die wisselen UITWISSELBAARHEID

12 Informatietechnologie Internet Semantic Web, L(O)D AI (deels), blockchain, BRM links, feeds BPM OO ERD EDA berichtenverkeer jaren 2010 jaren 1990 jaren???? jaren 2000 (Essence) SOA, DEMO AI (deels) ArchiMate

13 Luiken en ontluiken vijanden samenspanners rationeel uitzicht intentioneel uitzicht ritueel uitzicht functioneel uitzicht

14 Toepassing Spelen met het Informatievierluik

15 Prestatie-effecten by design GOEDKOOP IN GEBRUIK KOSTBAAR IN GEBRUIK SAMEN- HANGEND RATIONEEL INTENTIONEEL KOSTBAAR IN AANPASSING VERSNIP- PEREND RITUEEL FUNCTIONEEL GOEDKOOP IN AANPASSING STAR BEWEEGLIJK

16 Organisatie-effecten by design BEWARINGSFEDERATIE FIJNKORRELIG (GEDISTRIBUEERD) GROFKORRELIG (CENTRALISTISCH) RATIONEEL RITUEEL INTENTIONEEL FUNCTIONEEL GROFKORRELIG FIJNKORRELIG (CENTRALISTISCH) (GEDISTRIBUEERD) BESTURINGSFEDERATIE

17 Vijandschap en samenspanning by design rationeel uitzicht intentioneel uitzicht ritueel uitzicht functioneel uitzicht

18 Applicatie- en integratie-architectuur publicatielaag dialooglaag RATIONEEL feiten voor regels om te oordelen INTENTIONEEL dialogen voor situaties om te begrijpen RITUEEL objecten voor processen om te hebben FUNCTIONEEL diensten voor producten om uit te nutten meldingenlaag dienstenlaag

19 Architectuurprincipes scheiding know/flow één waarheid (of een paar gescheiden) scheiden is steeds weer een keus positieve vrijheid (om) scheiding opslag/verwerking uniformiteit atomiciteit van dingen scheiding binnen/ buiten (black-boxing) multi-/omni-channel autonomie (negatieve vrijheid)

20 Macht, ook over/van de architect WAARHEIDS- MACHT handhavers over onderdanen RITUELE MACHT trouwe uitvoerders CREATIEVE MACHT verantwoordelijke deelnemers AFHANKELIJKHEIDS- MACHT vrijen over afhankelijken

21 Burgerregie op informatie by design RATIONEEL De persoon als uitgever van zijn feiten. RITUEEL Het lichaam als douanier voor zijn objecten. INTENTIONEEL De burger als deelnemer in zijn dialogen. FUNCTIONEEL De klant als eigenaar van zijn producten.

22 Informatierechten en -plichten by design RATIONEEL plicht tot waarheid recht op uitleg/correctie INTENTIONEEL plicht tot deelname recht op deelname RITUEEL plicht tot melding recht op inzage/doorlaten FUNCTIONEEL plicht tot kwalificatie recht op afname/uitnutting

23 Doelbinding by design RATIONEEL opgevat als MOGEN INTENTIONEEL opgevat als WILLEN RITUEEL opgevat als MOETEN FUNCTIONEEL opgevat als NIET MOGEN

24 Ethiek by design ETHIEK van NORMEN ETHIEK van VERHOUDING A-ETHIEK ETHIEK van WAARDEN

25 Vijandschap en samenspanning by design rationeel uitzicht intentioneel uitzicht ritueel uitzicht functioneel uitzicht

26 Toewijding Dansen met het Informatievierluik