Inhoud Deel I Wat is sociologie? Sociologie, een eerste omschrijving Sociologie als wetenschap Weerstanden tegen sociologie

Transcriptie

1 Inhoud I Deel I 1 Wat is sociologie? Sociologie, een eerste omschrijving Sociologie als wetenschap Weerstanden tegen sociologie Sociologie en verpleegkunde Ten slotte Mensen zijn op elkaar gericht: interactie Interactie Identiteit Role-taking Collectieve definitie van de situatie Referentiekader Sociale constructie Attributietheorie Etikettering en stigmatisering Vooroordeel en stereotype Selffulfilling prophecy en selfdestroying prophecy Mensen worden door elkaar gevormd: cultuur Cultuur Waarden Normen Afwijkend gedrag Belang van waarden en normen Institutie en institutionalisering Roltheorie Rolconflicten Socialisatie De multiculturele samenleving Definitieprobleem Kijken naar andere culturen Verschillen tussen culturen Cultuurdimensies Integratie Mensen zijn van elkaar afhankelijk: interdependentie Groeperingen Betekenis van groeperingen Netwerk....45

2 Inhoud IX 4.2 Interdependentie Netwerken van afhankelijkheidsverhoudingen Verschuiving van bevelshuishouding naar onderhandelingshuishouding Soorten afhankelijkheidsrelaties Maatschappelijke veranderingen Structuur en sociale stratificatie Sociale mobiliteit Gevolgen van sociale ongelijkheid Invloed Macht Gezag Manipulatie Sociale controle Maatschappelijke ontwikkelingen Verandering van afhankelijkheidsverhoudingen (interdependentie) De individualisering van de samenleving Van een gesegmenteerde naar een functionele samenleving Van bevels- naar onderhandelingshuishouding Van hiërarchie naar democratie: democratisering Van traditioneel naar rationeel gezag Van nationale naar wereldschaal: globalisering Veranderingen in de wijze waarop mensen met elkaar omgaan (interactie) Van formele naar informele verhoudingen: informalisering Verandering van waarden en normen (cultuur) Van universele naar alternatieve normen Van cultureel absolutisme naar cultureel relativisme Van een monoculturele naar een multiculturele samenleving Samenvatting van de maatschappelijke veranderingen Consequenties van de maatschappelijke veranderingen De rol van de overheid Epiloog II Deel II 6 Zelfmanagement Inleiding Zelfmanagement en gezondheid Zelfmanagement als waarde Zelfmanagement en maatschappelijke context Zelfmanagement en sociale ongelijkheid Zelfmanagement en professionele zorg Mantelzorg Inleiding Mantelzorg en gezondheid Mantelzorg als waarde Mantelzorg en maatschappelijke context

3 X Inhoud 7.5 Mantelzorg en sociale ongelijkheid Mantelzorg en professionele zorg Professionele zorg in sociologisch perspectief Inleiding Medisch model Macht en prestige van de geneeskunde Kritiek op het medisch model Psychiatrie Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Ziekenhuis Verpleeghuis Thuiszorg Actuele ontwikkelingen Kritiek op de intramurale zorg Sociale controlefunctie Negatieve gevolgen van het verblijf in instituten Verplegen als beroep Inleiding Professionalisering van het verpleegkundig beroep Individuele professionalisering De positie van het verpleegkundig beroep De kenmerkenbenadering Professionalisering en het verpleegkundig beroep Actuele ontwikkelingen Van overheid naar markt Bachelor of Nursing 2020: een toekomstbestendig opleidingsprofiel Gevolgen voor het verpleegkundig beroep De professional van de toekomst De verpleegkundige professional van de toekomst Positie en rol van de verpleegkundige De positie van verpleegkundigen De positie van verpleegkundigen in de gezondheidszorg (macroniveau) De positie van verpleegkundigen in organisaties (mesoniveau) De positie van verpleegkundigen in concrete relaties (microniveau) Machtsaspecten in de relatie tussen verpleegkundige en zorgvrager Gezag van de verpleegkundige De rol van verpleegkundigen Maatschappelijke waarden en normen (macroniveau) Grote organisatorische verbanden (mesoniveau) Concrete relaties (microniveau) Rolconflicten Verplegen in een krachtenveld van belangen Verplegen op macroniveau Verplegen op mesoniveau

4 Inhoud XI Verplegen op microniveau Hulpverlening en ideologie Verplegen als het maken van keuzes Positie en rol van de zorgvrager De rol van zieke Commentaar op het begrip ziekenrol Socialisatie Resocialisatie Normalisatie en integratie De rol van zorgvrager Structurele factoren en de rol van zorgvrager De positie van de consument in de gezondheidszorg Preventie Visies op ziekte en gezondheid Magisch-religieus ziektebegrip Natuurwetenschappelijk ziektebegrip Gedragswetenschappelijk ziektebegrip Wat is preventie? Type maatregel Primaire, secundaire en tertiaire preventie Niveaus van preventie Doelgroep Bestuurlijke verantwoordelijkheid Bekostiging Preventie en methode van uitvoering Gezondheidsvoorlichting en opvoeding Problemen met voorlichting Preventie en maatschappelijke context Public health versus de individuele benadering Kritiek op preventie Pragmatische kritiek Inhoudelijke kritiek Verpleegkundige preventie Primaire preventie Secundaire preventie Tertiaire preventie Conclusie Verplegen en sociale ongelijkheid Sociale ongelijkheid: een probleem? Gezondheid en sociale ongelijkheid Epidemiologie: enkele kanttekeningen Sociale klasse en gezondheid Etniciteit en gezondheid Complicaties in de zorgverlening aan allochtonen

5 XII Inhoud Verplegen van allochtonen Geslacht en gezondheid Verplegen en sociale ongelijkheid Van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij De verzorgingsstaat Methoden voor verdeling van macht en de verzorgingsstaat Liefdadigheid Overerving Gewelddadige meting van de machtsverhoudingen Onderhandelen Hiërarchische, bureaucratische waardeverdeling Marktmechanisme Stemmen De verzorgingsstaat onder druk De onbetaalbaarheid van de verzorgingsstaat De onbeheersbaarheid van de verzorgingsstaat De dubieuze ideologie De participatiesamenleving Wat is de participatiesamenleving? Draagvlak De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Dilemma s De rol van de gezondheidszorg in de samenleving Religieus referentiekader Medisch referentiekader Medicalisering van de samenleving Medicalisering in de geestelijke gezondheidszorg Oorzaken van medicalisering Gevolgen van medicalisering Medicalisering en het verpleegkundig beroep Demedicalisering Economisch referentiekader Marktwerking in de gezondheidszorg Opkomst van de manager Juridisch referentiekader Ten slotte Kwaliteit van zorg Wat is kwaliteit? Maatschappelijke ontwikkelingen en consequenties voor kwaliteit van zorg Voorwaarden voor kwaliteit van zorg Bijlagen Literatuur Register

6