Pedagogisch werkplan BSO Oud Zandbergen

Transcriptie

1 Pedagogisch werkplan BSO Oud Zandbergen juli 2015

2 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de BSO-locatie BSO Oud Zandbergen van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van BSO Oud Zandbergen. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de BSO wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom bij KMN Kind & Co kunt lezen, ziet KMN Kind & Co zichzelf als pedagogisch partner. Zijn in het Algemeen Pedagogisch Beleid de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen KMN Kind & Co werkt volgens een kwaliteitszorgsysteem hetgeen betekent dat wij kwaliteit zien als een continu proces. We werken aan de hand van afspraken die vastgelegd zijn in werkwijzen en procedures. Ons beleid en werkwijzen zijn opgenomen in het kwaliteitshandboek en ondersteunen de pedagogisch medewerkers bij het dagelijks handelen. Jaarlijks wordt onderzocht of onze werkwijzen en afspraken in de praktijk doeltreffend zijn, daarbij zijn we tevens alert op mogelijke verbeteringen. Onze locaties worden jaarlijks geïnspecteerd door de GGD. De uitkomsten van een inspectie worden besproken met de pedagogisch medewerkers en de oudercommissie van de locatie. Het inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Het pedagogisch werkplan en wijzigingen in beleid worden jaarlijks besproken met de oudercommissie. Minimaal 1 x per 2 jaar wordt het werkplan bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Mocht u toch nog informatie missen, dan kunt u hier altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of clustermanager. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co en op de website veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team BSO Oud Zandbergen Juli 2015 KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 1

3 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen... 3 Onze buitenruimte... 3 Onze openingstijden... 4 Het afnemen van een extra dag(deel)... 4 Onze (mid)dagindeling... 4 Eten en drinken... 5 Persoonlijke hygiëne... 5 Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden... 6 De oudercommissie... 6 Observeren... 6 Zorgkinderen... 6 Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners... 7 Pedagogische uitgangspunten... 8 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 8 De pedagogisch medewerkers... 8 De groepsruimte... 9 De buitenspeelruimte... 9 Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties... 9 Spel & Speelgoed... 9 Activiteiten Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Gewenst en ongewenst gedrag Omgaan met pestgedrag Afspraken, regels en omgangsvormen Rituelen Tot slot Foto s KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 2

4 Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en stimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd. Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen BSO Oud Zandbergen is een schoolgebonden BSO en gevestigd in verschillende ruimtes van basisschool Oud Zandbergen. De ruimtes zijn volledig uitgerust met alle materialen voor een buitenschoolse opvang. De ingang van de BSO zit aan de achterkant van het gebouw. Bij binnenkomst ziet u direct een groot whiteboard. Hier staat op geschreven wat voor activiteiten zijn gedaan en georganiseerd en welke pedagogisch medewerkers die dag werkzaam zijn. Linksaf komen we in de aula van de school, welke tevens de BSO-ruimte is. Deze wordt net voordat de school uit is omgebouwd tot een BSO. Met eigen knutselkast en een grote spelletjeskast. Ook staat hier een lekkere bank en is hier een keukentje voor de bereiding van eten en drinken aanwezig. Wanneer u bij de hal rechtdoor was gelopen vindt u aan de rechterkant een afgebakend gedeelte van de hal, met kasten, een poppenhoek en een klimhuis. Ook deze ruimte staat ter beschikking van de BSO. Deze wordt voornamelijk gebruikt door de jongste kinderen. Zodra de kinderen uit zijn, komen zij zelfstandig naar de BSO toe of worden ze opgehaald door één van de pedagogisch medewerkers. Het is een vertrouwde omgeving voor de schoolkinderen, maar toch hebben zij het idee echt vrij te zijn. Afhankelijk van de dag en het kindaantal bestaat BSO Oud Zandbergen uit maximaal 3 basisgroepen. De groepen bestaan uit maximaal 20 kinderen met 2 pedagogisch medewerkers. Kinderen kunnen tijdelijk in twee basisgroepen worden geplaatst. Bijvoorbeeld omdat er op een bepaalde dag nog geen plek is in de gewenste groep, of omdat er op bepaalde dagen groepen worden samengevoegd. Indien dit aan de orde is, geven ouders hiervoor toestemming op het toestemmingsformulier 1. Ook in vakanties en op studiedagen kan er een andere groepssamenstelling zijn. Afhankelijk van het kindaantal en de leeftijden van de kinderen worden groepen samengesteld. We maken, afhankelijk van het kindaantal, 1 of meerdere verticale groepen. We werken in de vakantie met een opendeurenbeleid en bieden verschillende activiteiten aan. Voor de kinderen en ouders is duidelijk welke pedagogisch medewerker hun aanspreekpunt is. Bij de groepssamenstelling in zowel de vakantie als in de schoolweken wordt rekening gehouden met de BKR-norm. Maximaal 10 kinderen met 1 pedagogisch medewerker. Onze buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. BSO Oud Zandbergen heeft een groot, overzichtelijk buitenterrein. Een gedeelte is betegeld, een ander deel bestaat uit gras en zand. Er zijn diverse klimtoestellen aanwezig, een grote zandbak en een kinderboerderij. Wij zijn van mening dat het voor kinderen belangrijk is om veel en vaak naar buiten te gaan. Dit is belangrijk voor zowel de gezondheid als het ontdekken van de omgeving en de grenzen ervan. Ook in de winter (als het weer het toelaat) stimuleren wij de kinderen om elke dag even een frisse neus te halen. Na een lange schooldag is het goed om even in de buitenlucht te zijn. We stimuleren de kinderen om naar buiten te gaan, maar laten ze hier zoveel mogelijk vrij in. De tijd op Oud Zandbergen is namelijk ook de vrije tijd van het kind. 1 Voor het incidenteel samenvoegen van groepen, zoals aan het begin en einde van de dag, tijdens activiteiten in het kader van het opendeurenbeleid en in het geval van vakanties hoeft er geen toestemming te worden gevraagd. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 3

5 Op de BSO spelen de kinderen tot 8 jaar op het speelplein onder permanent toezicht. Kinderen van 8 jaar en ouder met een toestemmingscontract (het zogenaamde vrijhedenformulier) mogen zonder toezicht op het plein en op de nabijgelegen grote grasvelden. Met deze kinderen worden afspraken gemaakt over wanneer zij zich komen melden bij de pedagogisch medewerkster. Zelf gaat de pedagogisch medewerkster regelmatig kijken of alles (nog) goed gaat. Onze openingstijden Wij zijn drie dagen per week, namelijk maandag, dinsdag en donderdag aansluitend op school geopend tot uur. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op Bevrijdingsdag. In de schoolvakanties zijn wij geopend op maandag, dinsdag en donderdag vanaf 7.30 uur tot uur. Dan vragen wij de ouders hun kind tussen 7.30 en 9.30 uur te brengen. Ook tijdens studiedagen van school zijn wij, bij voldoende aanmeldingen open, vanaf 7.30 uur tot uur. Vanaf uur is er gelegenheid om de kinderen te komen halen. Mochten ouder(s) hun een kind een keertje later willen brengen (in een schoolvakantie) of eerder willen halen, dan is dat geen probleem. Wel vragen wij dit altijd door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep, zodat u bijvoorbeeld niet voor een dichte deur komt te staan. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! Het afnemen van een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of clustermanager van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruildag(deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd; ook wanneer dit op een andere groep plaatsvindt. Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning. Deze bepaalt of dit binnen de eigen basisgroep kan. Als dit niet kan, overlegt de afdeling planning met de clustermanager of het kind (zo lang het nodig is) op een andere groep geplaatst kan worden. Als de clustermanager in overleg met de pedagogisch medewerker verwacht dat dit voor het welzijn van het kind en de andere groep geen problemen oplevert, dan wordt (tijdelijke) plaatsing voor desbetreffend dag(deel) aan de ouders voorgesteld. Onze (mid)dagindeling BSO Oud Zandbergen bevind zich in de Oud Zandbergenschool en is bedoeld voor de kinderen die deze school bezoeken. Om uur gaat de school uit en de onderbouwkinderen worden door een pedagogisch medewerkster opgehaald bij de klas. Wij streven ernaar, zeker voor de jongste kinderen, om met de leerkracht informatie uit te wisselen, want het is prettig om te weten hoe de schooldag is verlopen en of er bijzonderheden zijn. De andere kinderen lopen zelf naar de aula toe. Hier worden alle kinderen verzameld en hier zit een andere pedagogisch medewerkster om alle kinderen te begroeten en te registreren die binnenkomen. De kinderen hangen hun jassen en tassen op aan de verrijdbare kapstok die in hal staat. Omdat de aula ook door school wordt gebruikt, moeten de meubels na een BSO-dag aan de kant gezet worden. Rond uur gaan de kinderen hun handen wassen en aan tafel zitten om een cracker te eten en sap te drinken. Als iedereen klaar is mogen de kinderen gaan spelen. Daarnaast kunnen alle kinderen kiezen uit verschillende activiteiten zoals, buiten spelen, in de gymzaal spelen of een andere leuke activiteit die door de pedagogisch medewerkers is voorbereid. KMN Kind & Co heeft een opendeurenbeleid, wat inhoud dat kinderen ook bij elkaar in de ruimte mogen spelen. In elk lokaal en buiten is toezicht door een pedagogisch medewerker. Rond uur worden alle kinderen weer verzameld om fruit te eten. Ook nu worden eerst de handen gewassen. Vanaf deze tijd worden er kinderen opgehaald en doet de pedagogisch medewerker de overdracht aan de ouders. Sommige kinderen hebben bij het ophalen tijd nodig voor de overgang van BSO naar huis en kunnen wisselend reageren op de komst van de ouders: sommigen zijn heel enthousiast en anderen hebben helemaal geen zin om naar huis te gaan. Het ophalen kan daarom het beste volgens een vast ritueel verlopen en moet niet te lang duren. Wanneer u uw kind ophaalt, vertelt de pedagogisch medewerker het een en ander over de dag. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 4

6 Zodra een kind opgehaald is vinkt de mentor dit kind af zodat het duidelijk is voor iedereen welke kinderen er nog op de BSO aanwezig zijn. De kinderen die er nog zijn kunnen nu vrij spelen. Tijdens vakanties ziet het dagritme er anders uit. De BSO start dan al om 7.30 uur. Rond uur gaan de kinderen aan tafel voor fruit en water of lauwe thee. Rond uur eten we brood en rond uur krijgen de kinderen sap en een tussendoortje, dit kan ontbijtkoek, cracker of yoghurt zijn. En rond uur krijgen ze nog een keer lauwe thee of water en een tussendoortje. Gedurende de vakanties worden er speciale vakantieactiviteiten georganiseerd. Het programma hiervan wordt ongeveer 2 weken voor de vakantie naar alle ouders gestuurd. In schoolvakanties zijn er minder kinderen aanwezig op de BSO, waardoor op die momenten niet alle pedagogisch medewerkers aanwezig hoeven te zijn. Wij houden hier rekening mee bij het inroosteren van personeel. Aan het begin en aan het eind van de dag kan het zijn dat er maar één pedagogisch medewerker aanwezig is op de groep, er is dan achterwacht geregeld via KDV Bosrijk. Zij kunnen in geval van nood snel aanwezig zijn. Tussen de middag houden de pedagogisch medewerkers pauze tussen en uur. Wanneer een pedagogisch medewerker aan het einde van de dag alleen op een groep staat, en er zijn meer dan 10 kinderen aanwezig, wordt er afgesproken dat de andere pedagogisch medewerker langer blijft, totdat het kindaantal het toelaat om alleen te werken. Eten en drinken Op de BSO wordt er met de kinderen gegeten en gedronken. De aangeboden voeding is gevarieerd en bevat voldoende energie en voedingsstoffen. Kinderen in de basisschoolleeftijd zijn de hele dag druk in de weer. De hoeveelheid voeding die zij per dag nodig hebben, is afhankelijk van de groei, de lichaamsbouw én van hoe actief kinderen op een dag zijn. Hetzelfde kind kan de ene dag meer trek hebben dan de andere dag. Een kind dat veel buiten speelt, zal meer energie verbruiken dan een kind dat graag binnen zit te tekenen. Een standaard hoeveelheid voeding die voor kinderen van 4 tot 12 jaar goed is, is niet te geven. Op de BSO wordt voeding verstrekt vanuit de richtlijnen voor basisvoeding van het Voedingscentrum. KMN Kind & Co stelt zich tot doel om een positieve bijdrage te leveren aan een gezonde ontwikkeling én leefstijl van kinderen. Dit komt onder andere tot uiting in ons voedingsbeleid. Meer informatie vindt u op de website en Mijn KMN Kind & Co. In ons voedingsbeleid zijn ook richtlijnen voor traktaties opgenomen. Deze richtlijnen worden in overleg met de oudercommissie besproken en verder aangevuld. Vervolgens worden alle ouders over de richtlijnen geïnformeerd via de Nieuwsflits. Afgezien van het feit dat de voeding een belangrijk onderdeel van de verzorging uitmaakt en structuur geeft aan een dag, zijn wij van mening dat eetmomenten vooral ook gezellige momenten moeten zijn. Er mogen grapjes worden gemaakt of samen lekker worden gekletst. Indien een maaltijd plaatsvindt binnen de opvangtijd wordt het eten en drinken volledig verzorgd door de BSO. Als een kind iets echt niet lust, wordt er naar een alternatief gezocht. Ook kan het zijn dat een kind iets niet mag vanwege geloof, wensen van ouders of een allergie. Hier houden wij dan uiteraard rekening mee. Wanneer een kind een allergie heeft en producten eet die door de BSO niet kunnen worden aangeschaft, worden de ouders verzocht deze producten zelf mee te geven aan hun kind. De kinderen zullen nooit worden gedwongen om iets te eten of te drinken. Natuurlijk zullen de pedagogisch medewerksters wel alle trucs uit de kast halen om het kind te stimuleren om te eten en/of te drinken. In de praktijk blijkt dat zien eten, doet eten : het feit dat kinderen met leeftijdgenootjes aan tafel zit, maakt dat zij vaak meer kunnen/willen eten dan thuis. Persoonlijke hygiëne Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 5

7 Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders en het kind, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien kunnen wij dan ook vertellen hoe wij op onze BSO werken en informatie met elkaar uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders en het kind dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de BSO en hoe er gewerkt wordt. Daarna is er de gelegenheid om het kind desgewenst te laten wennen. De wenafspraken worden tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier Checklist kennismakingsgesprek. Het wennen vindt in de regel plaats als de plaatsingsovereenkomst is ingegaan. Tijdens het kennismakingsgesprek worden er desgewenst wenafspraken met de ouder gemaakt. Deze kunnen per kind verschillend zijn. Gedurende twee weken kan het kind een oplopend aantal uren op de groep waarin het kind geplaatst is, wennen. Bijvoorbeeld de eerste dag 1,5 uur en de tweede dag 3 uur. Omdat BSO Oud Zandbergen een overzichtelijke BSO is waar veel onderling wordt samengewerkt hoeven kinderen in de regel niet te wennen aan de overgang naar een oudere groep. De pedagogisch medewerksters zullen in overleg met de ouders per kind bepalen of wennen wenselijk is. Wij vinden een goede en regelmatige overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Als het kind opgehaald wordt, is er altijd even tijd om de dag van het kind door te praten. Ook wordt er op het whiteboard dat in de gang hangt geschreven welke activiteiten er die dag gedaan zijn. Naar aanleiding van de behoefte van de ouders worden er ook andere avonden georganiseerd. Zoals kinder-ehbo, thema-avonden en informele ontmoetingsavonden. De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Daartoe hebben wij een oudercommissie opgericht. Deze heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de clustermanager. De oudercommissie heeft een adviserende functie met betrekking tot onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, het pedagogisch werkplan en de risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. De taken en verantwoordelijkheden van de oudercommissie staan beschreven in het Reglement OC Kindercentrum KMN Kind & Co, dat u kunt vinden op onze website. De oudercommissie heeft ook een rol in het voorbereiden van feesten. Zij verlenen hand-enspandiensten en denken mee over het thema. Naast de oudercommissie van BSO Oud Zandbergen is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen (gevraagd en ongevraagd) en over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Observeren Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode Werken aan Welbevinden. Deze observatiemethode richt zich zowel op de individuele kinderen als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Kinderen vanaf 8 jaar vullen hun eigen lijst in. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. Aan de hand van de observaties, vinden één keer per jaar 10-minutengesprekken plaats met de ouders. Deze 10-minutengesprekken vinden plaats rond de verjaardag van een kind. De pedagogisch medewerkster nodigt hiervoor de ouder uit. Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 6

8 clustermanager een van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure Signaleren in de opvang gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen ( bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin). Ook dit gebeurt bij voorkeur in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg, vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Risicojongeren (VIR). In geval van vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. De meldcode is een stappenplan waarin staat hoe een professional moet omgaan met het signaleren en melden van huiselijk geweld en kindermishandeling. Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe samenwerkingspartners. Aangezien BSO Oud Zandbergen in hetzelfde gebouw is gehuisvest als basisschool Oud Zandbergen en peuterspeelzaal Oud Zandbergen, zijn dat onze directe samenwerkingspartners. Vooral met de school werken we samen. Overleg over de kinderen, maar ook het samen organiseren van open dagen is daar een onderdeel van. Ook werken we samen Sportservice Zeist, zij verzorgen in samenspraak met onze BSO sport- en spelworkshops. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 7

9 Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Wij willen de kinderen in de gelegenheid stellen om zich bij ons te ontwikkelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind begeleiden. Daarom werken wij zoveel mogelijk met vaste pedagogisch medewerkers en vaste invalkrachten. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN Kind & Co is een door Calibris erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerlingpedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, tenzij hij/zij incidenteel binnen de formatie mag worden ingezet, conform de CAO-bepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega s Het kan voorkomen, als het kindaantal dit toelaat, dat een pedagogisch medewerker alleen in het schoolgebouw is. De achterwacht is altijd een pedagogisch medewerker op KDV Bosrijk. Het telefoonnummer van KDV Bosrijk staat voorgeprogrammeerd in de telefoon en in noodsituaties kan er altijd gebeld worden met de clustermanager ( ) of senior pedagogisch medewerker ( ). Ook deze nummers staan in het geheugen van de telefoon van BSO Oud Zandbergen. Ze zijn ook in het wie-wat-waar boekje terug te vinden. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 8

10 De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, beschermstrips voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om kinderen kennis te laten maken met voor hen gevaarlijke situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte Direct aan de BSO-ruimte is een groot buitenspeelterrein. Het plein is verdeeld in twee gedeeltes, het voorplein dat gedeeltelijk betegeld en voor een ander deel bestaat uit gras, zand en klimatributen. Het voorplein is gelegen direct aan de hoofdingang van de BSO. Er staat een klimrek, er zijn schommels geplaatst en er is een grote zandbak te vinden. Daarnaast heeft BSO Oud Zandbergen de beschikking over grote grasvelden, hier kan gevoetbald worden, of bij mooi weer leuke wateractiviteiten worden gedaan. De kinderberderij wordt onder toezicht ook regelmatige bezocht. Vooral in de lente, wanneer er jonge cavia s en konijnen zijn, is dat natuurlijk een groot feest. Kinderen met een toestemmingscontract (het zogenaamde vrijhedenformulier) mogen zonder toezicht op het plein en in de nabije omgeving spelen. Met deze kinderen worden afspraken gemaakt over wanneer zij zich komen melden bij de pedagogisch medewerkster. Zelf gaat de pedagogisch medewerkster regelmatig kijken of alles (nog) goed gaat. Wanneer de kinderen jonger dan 8 jaar buiten gaan spelen, wordt het pedagogisch medewerker-kind-ratio toegepast. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is. In het kader van de kinderparticipatie mogen kinderen mede bepalen welk speelgoed wordt aangeschaft. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. Ook stimuleren wij de kinderen om in iedere geval even buiten te gaan spelen. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Dit betekent dat wij daarom op de jongste groep ander speelgoed hebben dan op de oudste groep. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken, te ontspannen en te ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 9

11 Op deze locatie is er voor de kinderen een TV met dvd-speler aanwezig. Hoe we hiermee omgaan, wordt besproken met kinderen en de oudercommissie. Op meegebrachte mobiele telefoons of tablets mag alleen in de vakantie worden gespeeld. Hierover worden afspraken gemaakt met ouder en kind. De kinderen van de buitenschoolse opvang zijn al erg zelfstandig en praten mee over het aan te schaffen speelgoed en het programma (kinderparticipatie). Omdat er genoeg materiaal aanwezig is, adviseren wij om geen speelgoed en dergelijke mee te geven. Spullen kunnen stukgaan of kwijtraken. KMN Kind & Co is niet aansprakelijk voor het zoekraken of kapot gaan van eigendommen van kinderen of ouders op de locatie. Activiteiten Tijdens schoolweken worden er korte activiteiten georganiseerd. Kinderen zijn dan maar enkele uren op de opvang en willen graag gewoon met hun vriendjes en vriendinnetjes spelen. Voor de kinderen die graag wel een activiteit willen ondernemen, wordt er een leuke knutsel-, sport- of buitenspelactiviteit georganiseerd. Kinderen mogen natuurlijk ook zelf hun fantasie gebruiken en het initiatief nemen om te gaan knutselen met zelf gekozen materiaal. Er zijn diverse gezelschapsspellen op de BSO aanwezig. Kinderen kunnen hiermee onderling spelen, maar het gebeurt regelmatig dat de pedagogisch medewerker meespeelt. Veel kinderen vinden het leuk dat de pedagogisch medewerkers actief deelnemen en bovendien is wat sturing in het spel soms noodzakelijk. Er is een activiteitenplan dat door de pedagogisch medewerkers is ingevuld aan het begin van het kalenderjaar. Daarin staan de thema s voor het hele jaar beschreven. Daardoor zijn er verschillende soorten activiteiten en wordt voorkomen dat kinderen steeds dezelfde activiteit kiezen, maar juist worden uitgedaagd om ook eens iets anders te doen. De kinderen worden betrokken bij het verzinnen van activiteiten, ze mogen hun eigen wensen/ideeën vertellen die de pedagogisch medewerkers dan vertalen in een activiteit. In de speelzaal van de school kunnen verschillende spelactiviteiten worden georganiseerd als het weer het niet toelaat om buiten te spelen. De persoonlijke competenties krijgen hierbij de kans zich te ontwikkelen. We denken daarbij aan veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen, flexibiliteit en creativiteit. De ontwikkeling van dit soort kenmerken stelt het kind in staat om allerlei typen problemen aan te kunnen pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. Een kind ontwikkelt en oefent deze persoonskenmerken door spel en ontdekking. Indien mogelijk worden er onder begeleiding ook uitstapjes ondernomen. Met busjes van de stichting, eigen auto van de pedagogisch medewerkster of openbaar vervoer kunnen de pedagogisch medewerkster met de kinderen naar bijvoorbeeld een grote binnen- of buitenspeeltuin, naar het bos, de bioscoop of een museum. Voor het maken van uitstapjes is een protocol ontwikkeld. Zo vragen wij ouders om toestemming voor het maken van een uitstapje. Tijdens het intakegesprek wordt hieraan aandacht besteedt. Omdat er binnen de verschillende ruimtes verschillende activiteiten zijn, kunnen de kinderen zelf kiezen in welke ruimte ze willen spelen. Wanneer kinderen ouder zijn dan 8 jaar mogen ze ook zonder permanent toezicht in de ruimtes spelen. Ze komen hierdoor andere leeftijdgenootjes en pedagogisch medewerkers tegen en ze spelen eens in een andere ruimte. Daarnaast biedt het kinderen de mogelijkheid om mee te doen aan activiteiten die specifiek zijn afgestemd op hun interesse en ontwikkelingsniveau. Belangrijk aandachtspunt bij het werken in wisselend samengestelde groepen is natuurlijk de veiligheid en overzichtelijkheid voor de kinderen. Daarom is er altijd toezicht bij kinderen onder de 8 jaar en bij kinderen van 8 jaar en ouder komen de pedagogisch medewerkers regelmatig een kijkje nemen of alles nog goed gaat. Groepsactiviteiten zullen op locatie uitgevoerd worden met maximaal 20 kinderen per activiteit, zodat 2 pedagogisch medewerkers het overzicht kunnen behouden. Wanneer wij met meer dan 30 kinderen buiten de locatie een activiteit gaan doen, zullen wij ervoor zorgen dat de kinderen steeds in hun basisgroep terug komen tijdens verzamelmomenten en eet- en drinkmomenten. Activiteiten buiten de locatie zullen altijd vooraf worden aangekondigd, zodat ouders en kinderen goed op de hoogte zijn van wat er gaat gebeuren en wat er van de kinderen wordt verwacht. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 10

12 Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie Bij BSO Oud Zandbergen vinden we de ontwikkeling naar zelfstandigheid belangrijk. Zo laten we kinderen zelf keuzes maken waar ze mee willen spelen, wat ze willen eten en met wie ze willen spelen. De deuren staan open, zodat een kind ook zijn eigen weg naar een andere basisgroep kan zoeken. Wanneer kinderen 8 jaar zijn vinden wij het belangrijk om kinderen de vrijheid te geven om hun leefwereld te vergroten en hun zelfstandigheid te bevorderen. Dit doen wij door afspraken te maken met ouders en kind over de vrijheden van het kind. Afspraken die daarover gemaakt kunnen worden zijn: zonder toezicht spelen op het plein en het veld, bij een vriendje of vriendinnetje spelen, zelfstandig naar huis fietsen of naar een sportclub of -vereniging gaan. Ook hebben we op BSO Oud Zandbergen een kinderraad. Deze bespreekt thema s door, denkt mee over de regels op de BSO, enz. Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. Naarmate een kind ouder wordt leert het steeds beter om rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op de buitenschoolse opvang maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de buitenschoolse opvang. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 11

13 Soms ontkomen wij er echter niet om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken maken wij het weer goed en kan het kind weer verder spelen. Omgaan met pestgedrag Elk kind moet zich veilig voelen op de opvang. Daarom hebben wij afspraken over hoe wij met elkaar omgaan op de BSO (de huisregels) en wat we doen als we pestgedrag signaleren. Deze afspraken richten zich zowel op het bestrijden van een acuut pestprobleem als op het voorkómen van pesten. In geval van een acuut pestprobleem gaan we in gesprek met het gepeste kind en de pester(s) volgens een vast stappenplan. Ook gaan we in gesprek met de betrokken ouders en eventueel de school om samen tot een oplossing te komen. Daar zijn wij met zijn allen verantwoordelijk voor. Meer informatie vindt u op onze website. Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij, samen met de kinderen regels opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. Deze regels worden besproken met de kinderen en zijn op te vragen bij de pedagogisch medewerkers. De algemene voorwaarden van KMN Kind & Co, die natuurlijk ook voor onze buitenschoolse opvang gelden, staan beschreven in het boekje Welkom bij KMN Kind & Co. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Kerst. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Verjaardagen vieren we door uitgebreid voor de jarige te zingen en hem of haar in het zonnetje te zetten. Naar de decemberfeesten leven we heel erg toe. We genieten van de voorbereidingen van Sinterklaas en kerst. Bij het vieren van feesten houden wij ons aan de protestantse visie van school. Zo vieren wij uit respect voor hun overtuiging geen halloween of suikerfeest. Ook eten we geen varkensvlees. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 12

14 Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen BSO Oud Zandbergen werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de clustermanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team BSO Oud Zandbergen KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 13

15 Foto s Natuurlijk is er ruimte voor medezeggenschap, daarvoor hebben wij de oudercommissie. Spelen is rekening leren houden met elkaar. Opvoeden is imiteren. Buiten kunnen de kinderen heerlijk spelen. Opvoeden is soms troosten. Veiligheid voor alles, maar natuurlijk ook gezelligheid! Opvoeden is het begeleiden van samen spelen, samen delen. Lekker spelen in de modder. Gezond voor kinderen! Handen wassen hoort er gewoon bij. KMN Kind en Co/pedagogisch werkplan/bso Oud Zandbergen/juli 2015/HL 14