Gereformeerde Basisschool. s-molenaarsweg 1. Jaarverslag GPO-WN

Transcriptie

1 Gereformeerde Basisschool s-molenaarsweg 1 Jaarverslag GPO-WN 2013

2 INHOUD Voorwoord GPO-WN in beweging 3 Hoofdstuk 1 Instellingsgegevens 1.1 Juridische structuur Organisatiestructuur Kernmerken GPO-WN geloof in ontwikkeling Missie, belofte en ontwikkelingen van GPO-WN Kort verslag Raad van Toezicht Kort verslag GMR 11 Hoofdstuk 2 Belangrijke elementen financieel beleid 2.1 Meerjarig financieel perspectief Instroom extra middelen Voortzetten eigen beleid ten aanzien van extra investeringen Treasury Risicomanagement 16 Hoofdstuk 3 financiële resultaten en posities 3.1 Balans en Ontwikkeling vermogensposities Staat van baten en lasten en exploitatieverhoudingen vergelijking realisatie 2013 en begroting Gerealiseerd resultaat 2013 versus realisatie Gerealiseerd resultaat versus laatst bekende landelijke benchmarks Toekomstige financiële ontwikkelingen Begroting 2014 en indicatie meerjarige fin. ontwikkelingen Indicatie meerjarige ontwikkeling balansposities Belangrijke risico s en onzekerheden Treasuryverslag 27 Hoofdstuk 4 Belangrijke elementen instellingsbeleid 4.1 Organisatie en strategie Identiteit Resultaten en opbrengsten Onderwijs Resultaten en opbrengsten Leerlingen Personeel & organisatie Personeel GPO-WN Implementatie HRM beleid Professionalisering Ziekteverzuim en Arbo Opleiden in de school GPO-WN Academie Onderwijs met ICT Overzicht Gebouwenbeheer 47 Bijlagen concept GPO-WN jaarverslag

3 VOORWOORD GPO-WN IN BEWEGING Voor GPO-WN was 2013 een enerverend jaar. In het begin van het jaar hingen er donkere wolken boven onze organisatie: Vanuit de politiek kwamen een aantal veranderingen naar voren die het hart van GPO-WN raken. O.a.: - De invoering van de wet voor Passend Onderwijs (dit heeft grote financiële gevolgen voor onze organisatie). - De dreiging afschaffing kleine scholentoeslag, waar een heel aantal van onze scholen mee te maken hebben. - De onzekerheid van de politieke discussie over artikel 23 uit de grondwet, het bestaansrecht van onze scholen. We hebben deze spannende zaken naar elkaar toe uitgesproken in het Identiteitscongres van 22 maart We hebben samen voor een oplossing gebeden en het in Gods handen gelegd. En met het vertrouwen op Hem zijn we aan de slag gegaan. Onze God is groot! Wat zijn onze gebeden verhoord. In het politieke najaarsakkoord is besloten de kleine scholen toeslag te handhaven, de discussie over art. 23 is (vooralsnog) van de baan en er is ruimte en tijd geboden voor invlechting Passend Onderwijs. Er was steeds nauw contact met de leden van de ChristenUnie in Eerste en Tweede Kamer, zij hebben zich ingezet voor de scholen van GPO-WN. We zijn blij en voor deze goede samenwerking en danken de Here voor onze zegeningen. GPO-WN ontwikkelt zich positief. We hebben les mogen geven aan 3500 kinderen in West Nederland. De scholen geven een beeld van stabiliteit. Er is groei en de ouders zijn betrokken. Onze medewerkers werken hard aan professionalisering en vakmanschap. Onze leerlingen verdienen het allerbeste! Daarnaast hebben we op beleidsgebied een drietal complexe documenten ontwikkeld. Allereerst het Koersplan Hart voor alle kinderen over het strategisch beleid van onze organisatie. Alle schoolplannen worden gekoppeld aan het Koersplan. Op het gebied van identiteit hebben we twee documenten neergezet. Ons GPO-WN brede Identiteitsbeleid wordt beschreven in Het Licht schijnt. Het werkdocument Onze Identiteit in de Praktijk is hieraan gekoppeld. Op papier staat wat we in de praktijk veelal al doen. Deze documenten worden in 2014 besproken in de Raad van Toezicht en op de Algemene Ledenvergadering in juni. GPO-WN wil dat hun leerkrachten met hart voor alle kinderen lesgeven en de boodschap van de opgestane Heer Jezus Christus verkondigen. Zo kunnen wij zijn Licht laten schijnen in deze wereld en aan de mensen om ons heen. Namens bestuur en directie van GPO-WN, René Tromp, Directeur-bestuurder concept GPO-WN jaarverslag

4 Als je hoofd verbonden is met je hart, kunnen je handen en voeten de meest wonderlijke dingen doen. Geloof in ontwikkeling! GPO-WN biedt onderwijs van betekenis. Onze inzet is erop gericht om alle kinderen mede te vormen tot jonge mensen die in geloof en met plezier in het leven staan. Onze kinderen mogen weten wie ze zijn, wat hun unieke plek is en wat ze in de maatschappij kunnen betekenen. De oorsprong van deze visie vinden we in de bevrijdende boodschap van Gods genade. Ieder kind en iedere medewerker zijn Gods geliefd kinderen. Wij kennen Gods liefde en gaan daardoor met plezier en ontspannen naar school werk. Dat maakt ons onderwijs, volgens ouders en buitenstaanders, opvallend anders dan anders. Vanuit deze grondhouding werken we samen aan nieuwe manieren om leerlingen toe te rusten voor hun toekomst in een dynamische samenleving. concept GPO-WN jaarverslag

5 Hoofdstuk 1 Instellingsgegevens Naam bevoegd gezag Gereformeerd Primair Onderwijs West Nederland s-molenaarsweg LL Alphen aan den Rijn T F Raad van Toezicht raadvantoezicht@gpown.nl Directeur-bestuurder (directie) directiesecretariaat@gpown.nl Secretariaat secretariaat@gpown.nl Website KvK inschrijfnummer Rekeningnummer NL29 RABO Rekeningnummer contributie/donaties NL16 RABO Nummer bevoegd gezag: Juridische structuur De rechtspersoonlijkheid van het bevoegd gezag van GPO-WN is een verenigingsvorm. GPO-WN is een organisatie voor primair en speciaal onderwijs in West Nederland en verantwoordelijk voor 25 gereformeerde scholen voor primair onderwijs. Eén van deze scholen is een school voor speciaal primair onderwijs. Onze Scholen Noord-Holland: De Rank, Alkmaar Veerkracht, Amsterdam De Lichtlijn, Den Helder Het Anker, Velserbroek Utrecht: De Triangel, Houten De Wissel, Utrecht Noord-Brabant: De Halm, Almkerk Zeeland: De Sterrenpracht, Axel De Wingerd, Goes Regenboog, Middelburg Zuid-Holland: De Tamboerijn, Alphen a/d Rijn Koningin Beatrix, Berkel en Rodenrijs De Cirkel (SBO), Capelle a/d IJssel De Triangel. Capelle a/d/ IJssel De Zevenster, Hardinxveld-Giesendam Het Mozaïek, Krimpen a/d IJssel De Lichtwijzer, Oegstgeest De Driemaster, Ridderkerk De Akker, Rijswijk Rehoboth, Vlaardingen De Leilinde, Waddinxveen De Schanskorf, Zoetermeer De Wegwijzer, Zwijndrecht concept GPO-WN jaarverslag

6 Gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) peildatum Dhr. A. Dubbink, voorzitter Mw. M. de Gelder, secretaresse Mw. M. Sneep-Vos, personeelslid Dhr. C. Van Harten, lid Mw. S. Van Houts, lid Mw. A. Houtman, lid Vertrouwenspersonen (peildatum ) Mw. Y. Verlind-Brouwer Mw. C. De Bruijne-van den Dool Mw. I. van Driel Klachten 2013 Bij de Directeur-bestuurder van GPO-WN zijn twee klachten binnengekomen van twee verschillende scholen. Deze klachten zijn met de directeur en Directeur-bestuurder in afstemming afgehandeld. Klachtencommissie Klachtencommissie voor Gereformeerd Primair Onderwijs Postbus BG Gouda concept GPO-WN jaarverslag

7 1.2 Organisatiestructuur GPO-WN GPO-WN kent de volgende structuur: 1.3 Kenmerken GPO-WN Geloof in ontwikkeling GPO-WN is een visionaire onderwijsorganisatie met hart voor alle kinderen. Ook heeft GPO-WN hart voor haar personeel. Binnen GPO-WN hebben we hart voor elkaar. Onze organisatie bestaat uit 25 levendige scholen in West- en Noordwest-Nederland, waar zo n 3500 leerlingen genieten van het schoolleven. Zij worden begeleid en gevormd door een paar honderd enthousiaste en vakbekwame medewerkers. God heeft hen lief, weten zij, en daarom zetten onze mensen zich uit liefde in voor de leerlingen en hun ouders/verzorgers. Identiteit en kwaliteit zijn op onze scholen en binnen GPO-WN onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het één kan niet zonder het ander. Ze vormen dan ook beide de twee strategische fundamenten waarop onze scholen en organisatie gebouwd zijn. GPO-WN heeft een Directeur-bestuurder die GPO-WN aanstuurt. Deze legt op zijn beurt verantwoording af aan de Raad van Toezicht en de overheid. De dagelijkse leiding van de scholen ligt bij de directeuren, die zich verantwoorden tegenover de Directeur-bestuurder, hun eigen schoolteam en de ouders/verzorgers van hun leerlingen. concept GPO-WN jaarverslag

8 GPO-WN heeft, zoals hierboven al genoemd, een Raad van Toezicht. Deze raad houdt toezicht op taken, doelen en verantwoordelijkheden van GPO-WN. Over de uitoefening van zijn verantwoordelijkheden en bevoegdheden legt de Raad verantwoording af in een eigen jaarverslag. Het is gebruikelijk dat dit jaarverslag bij het jaarverslag van GPO-WN wordt gevoegd. GPO-WN en haar scholen hebben een (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad waarin zowel ouders/verzorgers als leerkrachten vertegenwoordigd zijn. Door deze Medezeggenschapsraad is inmenging van hen bij het organisatiebeleid van GPO-WN en scholen geborgd. De (Gemeenschappelijke) Medezeggenschapsraad heeft informatierecht, adviesrecht en instemmingsrecht. Minimaal twee keer per jaar heeft de GMR overleg met de Directeur-bestuurder. Elke school heeft een identiteitscommissie. Deze commissie ondersteunt de directeur en de school bij het implementeren van het identiteitsbeleid en het voeren van gesprekken met ouders/verzorgers waarvan de kinderen op onze scholen komen. Goed bestuur draagt bij aan goed onderwijs. GPO-WN werkt volgens de code goed bestuur van de PO-raad. Deze code, die de PO-Raad samen met de leden heeft opgesteld, biedt een handreiking voor besturen conform eigentijdse eisen van goed bestuur. Doel van gebruik van deze code is, het verzorgen van goed onderwijs. Informatievoorziening van de Directeur-bestuurder aan de Raad van Toezicht Bestuurder en toezichthouder staan in een bijzondere relatie tot elkaar. In onderstaande tabel zijn de verantwoordelijkheden van elk van hen in schema gebracht. Verantwoordelijkheden van de bestuurder Richting geven, strategisch beleid ontwikkelen Vaststellen van beleidsvoorstellen Toezicht houden op de dagelijkse leiding (directeuren van de scholen, hoofd stafbureau) Verantwoording afleggen (aan inspectie, ouders, leden, kortom alle stakeholders) Werkgeverschap van personeel Vertegenwoordigen van de rechtspersoon ten opzichte van derden Verantwoordelijkheden van de toezichthouder Klankbord en advies (individueel en gezamenlijk) Goedkeuren (van alle belangrijke beleidsdocumenten van de bestuurder) Toezicht houden op de bestuurder en de organisatie Publieke verantwoording afleggen over eigen functioneren Werkgeverschap van de bestuurder Regeling besturing (verantwoordelijkheid voor statuten en reglementen, inrichting van bestuur en toezicht) Integraliteit De informatievoorziening maakt dat er zicht is en blijft op alle relevante beleidsterreinen, er aandacht is voor zowel de inzet van middelen en de daarmee bereikte doelen en duidelijk wordt wat GPO-WN en het uitgevoerde beleid betekent voor stakeholders. De integraliteit van de informatievoorziening is gebaat bij een heldere indeling van aandachtsgebieden. Modellen als INK en Balanced Scorecard reiken dergelijke opsommingen concept GPO-WN jaarverslag

9 aan. Onze keuze is gevallen op een INK-achtige indeling. Het INK-model is immers al enige tijd geleden geïntroduceerd in onze organisatie. De informatievoorziening is gericht op het helder in beeld brengen en houden van de onderstaande terreinen/aandachtsgebieden: - Algemene organisatiekenmerken - Medewerkers - Leiderschap & Bedrijfsvoering - Onderwijskwaliteit - Belanghebbenden Evenwicht tussen meten, reflecteren en vooruitzien Het werken met (prestatie-)indicatoren is een belangrijke bijdrage aan de sturing van onderwijsinstellingen. Het is echter zaak om bij dit alles niet alleen te varen op bijvoorbeeld kengetallen, maar ook aandacht te hebben voor wat meer vormvrije voortgangsverslagen en reflecties. Juist in dergelijke verslagen is er voor het college ruimte om niet alleen stil te staan bij de uitkomst van processen, maar ook bondig te reflecteren op hun aard en betekenis en een blik vooruit te werpen. Zo krijgt niet alleen het recente verleden aandacht, maar ook de nabije toekomst. Voldoende objectiviteit De Raad van Toezicht is voor zijn informatievoorziening sterk afhankelijk van de Directeurbestuurder. En zelfs de directeur-bestuurder is voor het verkrijgen van informatie soms afhankelijk van stafmedewerkers, schooldirecteuren of externen. Het is daarom belangrijk dat waar mogelijk informatie wordt geobjectiveerd, bijvoorbeeld door als raad zelfstandig aanvullende informatie in te winnen of derden te vragen om toe te zien om de betrouwbaarheid van informatie, bijvoorbeeld door hiertoe opdracht te geven aan de accountant of verslagen op te vragen van exitgesprekken. Overigens leidt de binnen GPO-WN voorgestelde combinatie van rapportage op basis van vooraf vastgestelde indicatoren, aangevuld met verslagen van inspectie en/of audit- en klachtencommissies al tot een goede basis voor objectieve oordeelsvorming. 1.4 Missie, belofte en ontwikkelingen van GPO-WN: Ons onderwijs stimuleert de ontwikkeling van het kind. Ons hart ligt bij alle kinderen van onze scholen. De inspiratie daarvoor vinden we in ons levende geloof in God die wij kennen uit Zijn Woord, de Bijbel. Ons geloof in Hem is het richtsnoer voor ons denken en handelen. Dat geeft vorm aan het onderwijs. De doelgroep van GPO-WN bestaat uit ouders die bewust kiezen voor primair onderwijs vanuit de Bijbel. GPO-WN biedt onderwijs van betekenis. Onze inzet is erop gericht om alle kinderen mede te vormen tot jonge mensen die in geloof en met plezier in het leven staan. Onze kinderen mogen weten wie ze zijn, wat hun unieke plek is en wat ze in de maatschappij kunnen betekenen. De oorsprong van deze visie vinden we in de bevrijdende boodschap van Gods genade. Ieder kind en iedere medewerker zijn Gods geliefd kinderen. Wij kennen Gods liefde en gaan daardoor met plezier en ontspannen naar school en naar het werk. Dat maakt ons onderwijs, volgens ouders en buitenstaanders, opvallend anders dan anders. Vanuit deze grondhouding werken we samen aan nieuwe manieren om kinderen toe te rusten voor hun toekomst in een dynamische samenleving. We vinden het belangrijk dat elk kind en elke medewerker zijn van God gekregen gaven en concept GPO-WN jaarverslag

10 talenten ontwikkelt. Bij dit alles geloven we dat onze eigenwaarde ligt in de relatie met onze Schepper. In die verhouding ontvangen wij liefde en genade. Op onze beurt delen wij dit met hoofd, hart en handen uit naar elkaar. Wij beloven onze leerlingen mee te helpen ontwikkelen tot jonge mensen die met hun passies en talenten willen bijdragen aan een menswaardige samenleving. Zij kunnen dit omdat ze op school geleerd hebben vanuit wisselend perspectief te denken en vanuit verwondering voor Gods schepping. Ze hebben geleerd welke betekenis God in hun leven kan hebben en zijn in staat om vanuit de relatie met God hun leven vorm te geven, zo leren ze hoe ze een bijdrage kunnen leveren aan de samenleving. Om deze belofte waar te maken is een goede samenwerking met ouders nodig. In onze organisatie heerst een integere cultuur. Authentieke, vakbekwame en betrokken leerkrachten die er zin in hebben en doen wat ze kunnen, doen er toe in GPO-WN. Dienende leiders zetten zich in om een bijdrage te leveren aan de groei van alle medewerkers. Samen maken wij het verschil. We hebben hart voor alle kinderen, we hebben hart voor elkaar. Om onze ambities te verwezenlijken is een doordachte en stevige strategie onmisbaar. De onderwijswereld is constant in beweging en zal dat ook komende jaren volop blijven. Om focus te houden volgen we vernieuwingen en veranderingen op de voet. Relevante ontwikkelingen: GPO-WN werft en begeleidt haar personeel op een professionele manier (integraal personeelsbeleid). GPO-WN is actief in landelijke initiatieven (PO-raad; Netwerken KPC en AVS, neemt deel aan onderzoeken van Universiteiten) en pilot projecten (rekenen en taal); Heeft een organisatie breed kwaliteit- en ICT-beleid. GPO-WN netwerkt en zorgt voor scholing en intervisiebijeenkomsten voor starters, IBers, teamleiders, directeuren van meerdere scholen en directeuren. GPO-WN heeft klankbordgroepen m.b.t. kwaliteitszorg, personeel, financiën en onderwijs. GPO-WN heeft veel aandacht voor onderhoud, verbouw en nieuwbouw van scholen. GPO-WN heeft een betrokken gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR). GPO-WN heeft een betrokken RvT op hoofdlijnen in Kort verslag Raad van Toezicht (peildatum ) De Raad van Toezicht (RvT) van GPO-WN is operationeel sinds 1 januari In 2013 werkte de RvT met 6 personen te weten: Dhr. M, van Bruggen voorzitter per januari 2012 Dhr. H.G. de Wilde lid per januari 2012 Dhr. J.J. van Ginkel lid per juni 2012 Dhr. W. de Ruiter lid per september 2012 Dhr. R.J. de Vries lid per september 2012 Dhr. A. Bestebreur lid per september 2012 Per 31 december 2013 is dhr. de Wilde afgetreden. Op de ALV van 2014 zal afscheid worden genomen. Begin 2014 wordt gestart met werving van nieuwe leden voor de RvT. concept GPO-WN jaarverslag

11 De Raad van Toezicht bestuurt volgens de code Goed Bestuur, zoals vastgesteld door de PO-Raad. Zij heeft in 2013 zeven maal vergaderd, los van overige activiteiten zoals de ALV. De Toezichthouders hebben hun eigen functioneren geëvalueerd. In 2013 is de zelfstandigheid van de RvT volgens plan toegenomen. Er wordt nu iedere vergadering begonnen met een deel waarin zonder de Directeur-bestuurder wordt overlegd over onderwerpen die specifiek alleen de RvT betreffen of onderwerpen waarin men wil voor bespreken voor het overleg met de Directeur-bestuurder. In 2013 is verder gewerkt aan het opzetten van een werkwijze waarbij enerzijds de RvT invulling kan geven aan haar toezichthoudende taken terwijl dit anderzijds niet mag leiden tot onnodige extra (en losstaande) taken voor de organisatie wat betreft het produceren van rapportages. In 2014 wordt er verder gewerkt aan de professionalisering. Hierbij laat de RvT zich adviseren door de VTOI (vereniging van toezichthouders in onderwijsinstellingen) en de Besturenraad. 1.6 Kort verslag GMR Algemeen De bezetting van de GMR is op 1 januari 2013 als volgt: Oudergeleding: Personeelsgeleding: Albert Dubbink (voorzitter) Marjon de Gelder (secretaresse) Chris van Harten Anneke Houtman Sandra van Houts Marianne Sneep 4 vacatures In 2013 heeft de GMR geen verkiezingen georganiseerd. Wel waren er nog vacatures voor de personeelsgeleding, maar die hebben we even dit jaar even gelaten voor wat het is. In het nieuwe jaar zullen er weer verkiezingen plaatsvinden en zullen we deze vacatures erbij mee nemen. Vergaderingen De GMR heeft 2 keer dit jaar vergaderd, namelijk: 4 februari en 10 juni. Bij de beide vergaderingen was de Directeur-bestuurder aanwezig. 4 februari De GMR neemt dankbaar en met een positief advies kennis over de begroting van De GMR stemt in met de volgende documenten: Concept medezeggenschapstatuut GPO-WN Concept Regelement GMR GPO-WN Concept Regelement MR GPO-WN De GMR wordt geïnformeerd over het Passend Onderwijs. Vooral welke veranderingen er staan aan te komen en het is de vraag hoe dingen georganiseerd gaan worden. Het tevredenheidsonderzoek is weer afgenomen. Bij het onderzoek is er een aantoonbare verbetering gemeten. Ook de schoolresultaten waren gestegen. Het opzetten van formats voor het huishoudelijk regelement van de GMR. Met de bedoeling voor een betere communicatie tussen de GMR en de Directeur-bestuurder. Zodat de GMR weet wat er van haar verwacht word. De GMR denkt na over een alternatieve manier van vergaderen, zodat er makkelijker contact met elkaar kan zijn op een eenvoudige manier. concept GPO-WN jaarverslag

12 De kerngetallen van P&O geven aan dat er minder ziekteverzuim is. Dit komt onder andere omdat GPO-WN hier meer aandacht aan heeft gegeven. 10 juni De GMR krijgt toelichting over het jaarverslag van Het koersplan wordt besproken. De GMR geeft aan dat we moeten uitkijken voor lijstjes in zo n plan. Vooral wat je nu vastlegt is al weer snel verouderd. Je kunt beter aangeven in het koersplan waar GPO-WN in 2018 wil staan. De GMR wordt geïnformeerd/gesproken over de volgende zaken: krimp P&O, rapportage ICT, een overzicht van de leerlingentelling, rapportage coaching en opleiden in de school. Met de GMR wordt ook weer gesproken over de wet Passend Onderwijs. Vanaf 1 augustus 2014 zijn de scholen aansprakelijk voor hun zorgplicht. Jaarverslag van de GMR over Het onderwerp identiteit komt ook aan de orde. De GMR heeft er vertrouwen in dat het proces rond identiteitsbeleid zorgvuldig en integer verloopt. Verder komt de manier van vergaderen aan de orde en hoe de GMR meer verdieping kan krijgen. Vooral het invullen van een eigen standpunt is belangrijk. Financiën De GMR heeft een begroting voor 2014 gemaakt. In deze begroting zijn de reiskosten en vergadering vergoedingen opgenomen. concept GPO-WN jaarverslag

13 Hoofdstuk 2 Belangrijke elementen van het financiële beleid Meerjarig financieel perspectief Met ingang van 2013 wordt in het bestuursverslag niet alleen aandacht besteed aan de financiële resultaten van het boekjaar en de ramingen met betrekking tot de resultaten van het daarop volgende jaar. We doen voortaan ook voorspellingen betreffende latere jaren en komen zo tot een meeromvattend financieel perspectief. Het meerjarig voorspellen van financiële resultaten is in onze sector niet eenvoudig en dergelijke voorspellingen kennen vele onzekerheden. We beschouwen deze voorspellingen dan ook als een eerste indicatie: een schets van een plausibel financieel meerjarenscenario. Die schets helpt ons bij het toetsen van ons financieel management en maakt duidelijk of er in financieel opzicht draagvlak is voor ons strategische beleid of dat dit beleid aanpassing behoeft. Het gaat bij dit alles niet om details maar om hoofdlijnen. Mochten de indicaties aanleiding geven tot zorgen, dan zullen op het juiste moment meer gedetailleerde onderbouwingen opstellen en dan handelen naar bevinden. 2.2 Instroom extra middelen In 2012 en gedurende de eerste drie kwartalen van 2013 waren financiële ontwikkelingen binnen de sector aanleiding voor grote zorgen en in de begrotingen voor het jaar 2013 werd om die reden ook uitgegaan van forse verliezen. De Rijksbekostiging hield steeds minder pas met het daadwerkelijke niveau van de lasten en ook rondom de invoering van passend onderwijs waren er zorgen. In het laatste kwartaal van 2013 werd echter duidelijk dat het primair onderwijs kan rekenen op extra middelen vanuit het Rijk, ook al is van deze middelen het karakter (structureel of incidenteel) en de bestemming nog niet volledig duidelijk. Verder gaat het hier om middelen die grotendeels in 2013 tot uitkering komen en verplicht moeten worden gerekend tot de baten van 2013, ook al gaat het hier om middelen die pas in lagere jaren door de instellingen daadwerkelijk zullen worden uitgegeven. Dit alles leidt ertoe dat het resultaat 2013 voor GPO-WN (en voor alle andere instellingen in het Primair Onderwijs) veel beter uitvalt dan werd begroot: er worden immers wel baten genomen, maar hun inzet voor de dekking van lasten vindt pas in latere jaren plaats. Kortom: een sterk positief resultaat 2013 wordt gevolgd door verliezen in later jaren. Dat is op zich ook niet erg. Deze verliezen maken immers duidelijk in welke mate en in welk tempo GPO-WN alsnog de extra middelen gaat inzetten. De onverwachtse instroom van extra middelen en hun verplichte verwerking in de cijfers 2013 maken het financieel meerjarenbeeld echter grillig en moeilijker te doorgronden. We proberen daarom in onze meerjarenramingen het effect van de extra middelen zoveel mogelijk apart te benoemen. Dat maakt het voor de lezer van dit bestuursverslag iets gemakkelijker om ook oog te houden op wat het resultaat zou zijn zonder die middelen. 2.3 Voortzetten eigen beleid ten aanzien van extra investeringen Het door de PO-Raad ontwikkelde toetsingskader Verantwoording Financiële Positie wordt door ons gebruikt om na te gaan of het verantwoord is om een deel van ons kapitaal in te zetten voor extra investeringen in bijvoorbeeld de scholing van medewerkers, de kwaliteitsbewaking van het onderwijs en het onderhoud van onze schoolgebouwen. Mocht er sprake zijn van zogeheten financiële ruimte, dan zullen we die inzetten voor dergelijke uitgaven. Ultimo 2013 is er sprake van financiële ruimte, mede dankzij de instroom van de eerder genoemde extra middelen. Dat we ons in de komende jaren omvangrijke extra uitgaven kunnen concept GPO-WN jaarverslag

14 permitteren, mag echter niet afleiden van het feit dat het ieder jaar zaak blijft om de verhouding tussen baten en lasten streng te blijven bewaken. Het blijft dus zaak om een beleid van extra investeringen te combineren met een passende zuinigheid in de meer reguliere exploitatie. We vinden het echter wel belangrijk om in de komende jaren waar mogelijk de werkgelegenheid binnen GPO-WN zoveel mogelijk te behouden en ontwikkelingen in de bekostiging af te wachten. Onze zuinigheid in het verleden schept hiervoor ruimte. Net als in eerdere bestuursverslagen geven wij hieronder een opsomming van de belangrijkste extra uitgaven in 2014; uitgaven die we gezamenlijk dragen en hun dekking waar nodig vinden in de goede resultaten in eerdere jaren: Extra impulsen ten laste van gemeenschappelijke beleidsbegroting Personele exploitatie In GPO-WN academie Kosten Leraren-in-opleiding Aanvullende opleidingen (taal/rekenen/schoolleiders) Bijdragen schoolgebonden groei- en knelpuntformaties Regio-coördinatoren ICT Centrale faciliteiten coaching en supervisie Materiele exploitatie In Verruiming onderhoudsbudget Voorbereiding doordecentralisatie onderhoud Bijdragen kosten nevenvestigingen en dislocaties PR en marketing ICT: kwaliteitszorg en tevredenheidsmetingen ICT: budget EDU-advies Het gaat hier uitdrukkelijk niet om reguliere uitgaven, maar om uitgaven waarvan we het vanuit onderwijskundige overwegingen wenselijk vinden om ze toch te doen. We hebben door het niet-verplichte karakter van bovengenoemde uitgaven de mogelijkheid om van deze investeringen af te zien (neerwaartse kostenflexibiliteit). We zullen dat echter pas doen wanneer de financiële realiteit daartoe aanleiding geeft. Voorlopig laten we dus, mede gelet op de goede vermogensposities en de extra middelen, het onderwijskundige belang en de meerwaarde van deze uitgaven prevaleren boven economische rentabiliteit en zullen we ook in de jaren daarna dergelijke, omvangrijke investeringen blijven doen. concept GPO-WN jaarverslag

15 2.4 Treasury Onder treasury verstaan we het beheren van onze (tijdelijk of langdurig) beschikbare financiële middelen zodat we te allen tijde aan onze betalingsverplichtingen kunnen voldoen en tegelijkertijd de liquide middelen laten renderen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van rentedragende bankrekeningen en deposito s of beleggingen. GPO-WN maakt tot nu toe uitsluitend gebruik van de inzet van rentedragende bankrekeningen en deposito s. Het is onderwijsinstellingen overigens toegestaan om te beleggen in risicomijdende obligaties. Men dient zich bij dit alles wel uitdrukkelijk te houden aan wat de OCW 1 -regeling Beleggen & Belenen voorschrijft. GPO-WN gaat echter ook in de nabije toekomst haar conservatieve treasurybeleid niet wijzigen; we blijven kiezen voor een zeer voorzichtige koers. Toch verdient ons treasurybeleid aanscherping en daartoe hebben we ook stappen gezet in Onze eerste poging om bij onze toenmalige huisbankier Deutsche Bank een beter rendement op onze spaarmiddelen te bedingen is op niets uitgelopen. Deze bank heeft overduidelijk meer aandacht voor andere segmenten. We hebben daarom besloten om over te stappen op de RABO-bank en we hebben inmiddels wijzigingen aangebracht in ons beleid ten aanzien van rentedragende rekeningen. We hopen daarmee in 2014 een betere renteopbrengst te realiseren. In 2013 laat die opbrengst echter nog overduidelijk te wensen over. 1 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen concept GPO-WN jaarverslag

16 2.5 Risicomanagement We maken bij ons risicomanagement gebruik van verschillende instrumenten: Bij de beleidsvorming en evaluatie maken we zoveel mogelijk gebruik van de zogeheten Plan, Do, Check & Act-cyclus. Dit betekent bijvoorbeeld dat we beleidsplannen op gemeenschappelijk of op schoolniveau vertalen in gedetailleerde begrotingen. We zorgen er vervolgens voor dat we tweemaandelijks een voortgangsrapportage krijgen zodat we realisatie en begroting kunnen vergelijken. Daarnaast vinden er minimaal 2 x per jaar afstemmingsgesprekken plaats tussen schooldirecteuren en algemeen directeur. In die gesprekken wordt ook stil gestaan bij de begrotings- en rapportagecyclus, zodat niet alleen de financiële resultaten maar ook het financiële begrotings- en bewakingsproces blijvend aandacht krijgt. Ons treasurybeleid en de voor treasury geldende taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in een treasurystatuut. Alle afspraken met betrekking tot administratieve organisatie en interne beheersing zijn vastgelegd in een Handboek Administratieve Organisatie (AO). Dit beschrijft de belangrijkste processen en schept duidelijkheid over werkwijzen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en zorgt waar nodig voor functiescheiding. Het handboek AO werd ultimo 2012 weer geactualiseerd. De accountant controleert in ieder geval de rechtmatigheid van onze bestedingen en stelt een verklaring op bij de jaarrekening. We vragen de accountant ook om ons te wijzen op verbetermogelijkheden voor onze AO. We hebben binnen GPO-WN de verhoudingen tussen raad van toezicht, Directeurbestuurder, schooldirecties en andere organen vastgelegd in managementstatuten en/of regelementen. We hebben alle relevante financiële kaderafspraken vastgelegd in een meerjarenkaderplan. We hebben de (spel)regels en afspraken over het intern toezicht gebundeld in één notitie: Arrangement Intern Toezicht. De notitie geeft aan op welke aspecten het interne toezicht zich richt en welke criteria bij dit alles zijn overeengekomen. Ook gaat de notitie in op indicatoren en geeft de notitie aan op welke wijze en met welke frequentie het bestuur de Raad van Toezicht informeert. Het aspect Financiën krijgt bij dit alles vanzelfsprekend ook aandacht. concept GPO-WN jaarverslag

17 Hoofdstuk 3 Financiële resultaten en posities 3.1 Balans en ontwikkeling vermogensposities Activa 1.1 Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vaste activa Voorraden Vorderingen Effecten Liquide middelen Vlottende activa Totale Activa Passiva 2.1 Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totale Passiva Wanneer we de balansposities vergelijken met de meest actuele en vrij beschikbare sectorgegevens, dan ontstaat het volgende beeld: Balansposities in % GPO-WN GPO-WN Benchmark Van Ree 2012, groep V PO-sector Materiële vaste activa 27,4% 32,3% 35,0% 29,8% Financiële vaste activa 0,3% 0,1% 9,0% 8,4% Vorderingen & overlopende activa 13,0% 15,9% 23,0% 17,3% Liquide middelen 59,3% 51,7% 33,0% 44,5% Totale activa 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Eigen vermogen 68,7% 63,9% 53,0% 58,7% Voorzieningen 6,6% 6,0% 14,0% 10,0% Schulden & overlopende passiva 24,7% 30,1% 33,0% 31,3% Totaal passiva 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Het balanstotaal ultimo 2013 is beduidend groter dan ultimo Die stijging is vooral het gevolg van de al eerder besproken instroom van extra middelen. Die instroom doet de liquide middelen het eigen vermogen sterk stijgen. De toename van het balanstotaal verklaart in belangrijke mate ook waarom de materiele vaste activa en de schulden in procenten van dat hogere totaal dalen. Mede hierdoor lijkt het in de bovenstaande tabel alsof de investeringen in materiele vaste activa sterk zijn gedaald en ook de schulden veel lager zijn dan in de afgelopen jaren gebruikelijk was. concept GPO-WN Jaarverslag

18 Dit is echter niet het geval. Alleen het relatieve balansaandeel is gedaald; de totale investeringen en de schulden vertonen in werkelijkheid (en dus in nominale bedragen) de gebruikelijke schommelingen in de tijd. De stijging van het procentuele aandeel van de voorzieningen weerspiegelt de beslissing, om in 2013 een bedrag van , - extra te doteren aan de onderhoudsvoorziening; dit in verband met noodzakelijk aanpassingen op locatie Zwijndrecht. GPO-WN kent ook ultimo 2013, mede door de instroom van extra middelen een zeer gezonde vermogenspositie. signaleringswaarden commissie Don Financiële kengetallen signalering kapitalisatiefactor 36% 44% 45% 42% 39% 42% solvabiliteit 1 < 30% 58% 57% 61% 64% 69% solvabiliteit 2 < 30% 72% 68% 70% 70% 75% liquiditeit (current ratio) < 1,0 2,68 2,28 2,34 2,24 2,93 weerstandsvermogen PO 5% - 20% 17% 16% 14% 13% 18% rentabiliteit 0,0% 1,8% - 0,5% 0,3% 0,0% 5,0% In de code Goed Bestuur wordt gewezen op de noodzaak om als sector om een objectieve wijze tot vermogensverantwoording te komen. Voor die verantwoording is een model ontwikkeld dat niet alleen de solvabiliteit, liquiditeit en kapitalisatiefactor berekent, maar ook komt tot een berekening van de zogeheten financiële ruimte. Die ruimte geeft aan of het binnen GPOWN aanwezige kapitaal (bezittingen) wellicht hoger is dan volgens de commissie Don in theorie nodig zou zijn en dus mogelijkheden biedt voor extra uitgaven in de komende jaren. concept GPO-WN Jaarverslag

19 Aanwezig kapitaal versus benodigd kapitaal A. Aanwezig kapitaal 2013 Totaal vermogen/ totaal kapitaal /- gebouwen en terreinen (G&T) 17 - /- privaat vermogen totaal aanwezig kapitaal (gecorrigeerd) B. Benodigd kapitaal: bestuurspecifieke kapitaalsbehoefte 1. kapitaal voor instandhouding materiële vaste activa Financieringsbehoefte: mogelijkheid spreiden investeringen 50% A. vervangingswaarde o.b.v. benadering rapport commissie Don B. vervangingswaarde o.b.v. eigen informatie - Keuze voor wijze bepaling vervaningswaarde mva (A of B) A kapitaal voor het doen van reguliere transacties (transactiefunctie) hoogte kortlopende schulden kapitaal voor het opvangen van tegenvallers in de exploitatie (bufferfunctie) A. benodigde bufferliquiditeitt o.b.v. rapport Commissie Don - uitgaande van percentage van de totale baten 5,0% - bufferliquiditeit cf. uitgangspunt commissie Don en inspectie B. benodigde bufferliquiditeit o.b.v.eigen risico- analyse - Keuze voor wijze bepaling bufferfunctie (A of B) A totaal benodigd kapitaal / kapitaalsbehoefte Verschil aanwezig kapitaal - benodigd kapitaal (financiële ruimte) We vinden het verantwoord om de hierboven berekende ruimte (die vooral is ontstaan door de eerder genoemde instroom van extra middelen in 2013) in de komende jaren alsnog te gaan inzetten voor uitgaven op het gebied van onderwijskwaliteit en professionalisering. In 2014 en later zullen naar verwachting nog enkele extra, eenmalige baten instromen. Het gaat hier vooral om de overdacht van WSNS-reserves (+500), een vrijval van een eerder, bij de fusie getroffen fiscale voorziening (+160) en extra bijdragen ten behoeve van de bijzondere positie van de GPO- WN SBO-school (+300). De totale ruimte voor extra uitgaven en/of handhaving van de werkgelegenheid in de jaren 2014 tot en met 2017 komt dan ook wat ons betreft op , Staat van baten en lasten en exploitatieverhoudingen Vergelijking realisatie 2013 en begroting 2013 (bedragen in x 1.000) Baten en lasten 2013 Realisatie 2013: Begroting 2013: Verschil: GPO-WN Rijksbijdragen OCW Overige overheidsbijdragen en subsidies & overige baten Totale baten concept GPO-WN Jaarverslag

20 Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige organisatielasten Totale lasten Saldo baten en lasten financiële baten en lasten Nettoresultaat Hieronder treft u een toelichting op de getoonde verschillen aan. Hogere baten OCW De stijging van de baten OCW ( ) komt vooral door de toekenning van extra middelen op basis van het Nationale Onderwijsakkoord. Deze extra middelen ( + 731) moeten worden toegerekend aan 2013, ook al worden deze middelen pas in latere jaren daadwerkelijk ingezet. Verder is vanaf augustus 2013 de systematiek van toekenning van de prestatieboxmiddelen door het CFI gewijzigd (van kalenderjaar naar schooljaar). Dit heeft tot gevolg dat er in 2013 eenmalig extra prestatieboxmiddelen (+83) worden genomen. Ook werd in 2013 een groeibekostiging ontvangen (+212). De resterende batenstijging ontstaat doordat we net als in vorige jaren op het begrotingsmoment de vermoedelijk te ontvangen rijksbekostiging niet indexeren, omdat naar onze mening de uiteindelijke indexering zeer moeilijk te voorspellen is (zie ook wat wordt gezegd bij de toelichting op loonkosten). Hogere overige overheidsbijdragen en overige baten De stijging van de overige overheidsbijdragen en overige baten (+ 214) komt door een hogere benutting van project- en gemeentelijke subsidies. Vooral de ODS-werkpleksubsidie (+62) en de afrekening van subsidies Gemeente Ridderkerk (+37) hebben een positief effect op het batentotaal. Ook werden er meer huuropbrengsten gerealiseerd en steeg de bijdrage van de gemeente(n) aan tijdelijke, noodzakelijke extra voorzieningen (+64). Ook is ook het saldo van ouderbijdragen, contributies, schenkingen, giften en acties hoger dan begroot (+43). Hogere personele lasten De stijging van de totale personele lasten (+ 127) komt voor rekening van loonkostenstijgingen (+242). Deze loonkostenstijgingen (premie- en cao-effecten) worden gedeeltelijk gecompenseerd door aanpassingen van de Rijksbekostiging. Bij het begrotingsmoment zien we af van een indexering van de loonkosten (en de daarmee samenhangende bekostiging). Medio 2013 is nadat duidelijk werd dat er naar alle waarschijnlijkheid extra middelen zouden worden toegekend besloten om extra te investeren in enkele formatieve knelpunten. Omdat er echter onduidelijkheid bleef bestaan over de extra middelen is tegelijkertijd zuinigheid betracht (- 116) als het gaat om andere, personele lasten (m.n. inhuur derden), zonder dat dit ten koste ging van onze investeringen in na- en bijscholing. Lagere afschrijvingen De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot (- 65). Dit effect ontstond doordat sommige, door schooldirecties als wenselijk beschouwde investeringen door hen werden uitgesteld. Dit heeft alles te maken met het feit dat gedurende een groot deel van 2013 veel zorgen waren over de toereikendheid van de bekostiging en de (negatieve) financiële effecten van passend onderwijs. concept GPO-WN Jaarverslag