WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN

Transcriptie

1 WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN In de Overijsselse Vecht liggen diverse stuwen. Voor de stuw Vechterweerd bij Dalfsen wordt door energiecooperatie Groengebogen uit Dalfsen gekeken naar de mogelijkheden voor energie uit waterkracht. Uit meetgegevens van de Vecht blijkt dat het debiet van de Vecht behoorlijk fluctueert gedurende een jaar tussen enkele m3 per seconde in droge tijden tot 300m3 per seconde bij piekafvoeren. Het verval bij de stuw is 1,0 meter. Jaarrond kunnen we uitgaan van een stabiel debiet van 35 m3 per seconde gedurende uur. Uitsnede kaart Waterkracht, stuw Vechterweerd gemarkeerd. 1

2 VRAAG VAN DE GEMEENTE Energiecooperatie Groengebogen is al enkele jaren bezig met een verkenning naar de mogelijkheden van waterkracht op de locatie Vechterweerd. STAKEHOLDERS Energiecooperatie Groengebogen als initiatiefnemer is de belangrijkste stakeholder. Daarnaast is waterschap Drents Overijssselse Delta beheerder/ eigenaar van de stuw, de provincie Overijssel die de energietransitie wil versnellen en bouwers van waterkrachtsystemen zoals Deepwater Energy BV. Anders stakeholders zijn recreanten, vissers, watersporters die in de omgeving van de stuw vissen, varen of fietsen en hun routes ook in de toekomst willen blijven gebruiken. BUSINESSCASE/FINANCIËLE HAALBAARHEID Door ROM3D zijn, ten behoeve van de financiële haalbaarheid van een waterkrachtcentrale bij de stuw Vechterweerd een aantal technieken van waterkracht tegen het licht gehouden. Hieronder is de uitwerking beschreven van de techniek met verticale schoepen zoals deze door Deepwater Energy BV is ontwikkeld. Er is gekozen voor deze techniek omdat energiecooperatie Groengebogen hierin is geinteresseerd. De verticale schoepen techniek is een relatief nieuwe techniek. Ze lijkt goed te passen bij de omvang van de locatie met een substantieel debiet over een relatief klein verval. De investeringen voor een dergelijke installatie zijn volgens opgave van de producent circa euro per kw aan geïnstalleerd vermogen all in. Dit past ook bij meer gedetailleerde berekeningen die Deepwater Energy heeft laten zien. Voor de aansluiting op het lokale energienetwerk hebben we aangenomen dat dit circa euro kost. Deze aanname is gebaseerd op casussen met een vergelijkbare omvang en afstand tot het lokale netwerk. De totale investering ten behoeve van de installatie bedraagt in totaal ruim 1,040 miljoen op basis van 200 kw aan opgesteld vermogen en de kosten voor aansluiting op het netwerk. We hanteren een WACC op basis van de richtlijnen van RVO (ECN en DNV-GL notitie SDE+ voor 2018) van 4,5% voor de WACC en 30% eigen en 70% vreemd vermogen. Als een lening voor 15 jaar wordt afgesloten met een rente van 2% dan bedragen de kapitaalslasten euro per jaar, daarnaast hebben we gerekend met 1000 euro huur voor de locatie en onhoudskosten van circa 31 duizend euro per jaar op basis van 3% van de investering. Bij een opbrengst van ruim 750 duizend kwh bedragen de inkomsten bijna 94 duizend euro per jaar als uitgegaan wordt van 12,5 cent SDE+ subsidie per kwh. In potentie kan hier nog een bedrag van 2 a 3 duizend euro bij komen voor GVO s. De installatie levert voldoende elektriciteit voor ruim 200 gemiddelde huishoudens. De berekeningen op basis van de SDE+ subsidie laten een verlies zien van ongeveer 35 duizend euro op jaarbasis. Daarmee is het project dus niet haalbaar. Het project zou in plaats van met de SDE+ regeling ook via de zogenaamde postcoderoos regeling kunnen worden georganiseerd. Dit vraagt om een postcoderoos met circa 150 a 300 huishoudens of MKB ondernemingen die kunnen deelnemen. Met de postcoderoosregeling is 15 ct per kwh subsidie mogelijk maar ook daarmee leidt het 2

3 project een verlies van ruim 16 duizend euro per jaar. Vanwege de omvang van het project zijn binnen de postcoderoosregeling behoorlijk wat huishoudens nodig: 150 a 300. Een oplossing hiervoor zou kunnen zijn dat een waterkrachtinstallatie van een kleiner omvang wordt aangelegd. Om het project via de Postcoderoos regeling georganiseerd te krijgen zijn dan minder huishoudens en bijkomend voordeel is dat het benodigd aantal vollasturen zeker gehaald wordt. Het project lijkt op basis van de standaard aannames en de verkregen investeringsbedragen niet haalbaar voor commerciële exploitatie op basis van de normen die RVO als uitgangspunt hanteert waarbij de investering in 15 jaar volledig terugverdiend moet worden. Alleen met een fors langere afschrijvingsperiode en lagere rentes is het project financieel haalbaar. Of dit aanvaardbaar is en of er financiers voor gevonden kunnen worden is dan de vraag. Uit een gesprek met de partij die de waterkracht installatie ontwikkelt blijkt dat waterkracht installaties veel langer meegaan dan de 15 jaar waar de SDE+ meer rekent. 50 jaar vanzelfssprekend met het nodige groot onderhoud is niet ongebruikelijk. In die zin is het logisch om met een restwaarde te rekenen na afloop van de 15 jaar SDE+. Het is echter onzeker hoe groot die restwaarde is vanwege de relatief nieuwe techniek en in die zin is het lastig hier met voldoende gezag iets over te zeggen. Hetzelfde geldt voor bancaire rentes op de langere termijn (die zouden ook zo 5% of meer kunnen zijn) en de kale stroomprijzen over 15 jaar. Dit alles nog los van mogelijk veranderende afvoerkarakteristieken van de Vecht op langere termijn door wijzigingen in het waterbeheer. Dit vraagt om een partij die dit risico kan en durft te nemen. Een strategie die we hebben doorgerekend en lijkt te passen is de volgende: - 15 jaar postcoderoos en aflossen tot een restwaarde van de installatie van euro na jaar 15. Hierbij is de businesscase positief met een gemiddelde WACC van 4,5%. - Na jaar 15 starten met een investering van euro en deze opnieuw in 15 jaar aflossen tot 0 op basis van een kale stroomprijs van 7 cent per kwh en op basis van een WACC van opnieuw 4,5%. Mogelijk ligt er door slim ontwerpen in de beginfase ook nog winst te halen in de initiele investering. Deze is nu geraamd op 5200 euro per kw geïnstalleerd vermogen. Als deze kan dalen naar 4000 euro per kw is er ook veel extra zekerheid verkregen voor investeerders. HAALBAARHEID RUIMTELIJKE ORDENING Een waterkrachtcentrale in de vorm van een vertikaal schoepenrad heeft beperkt impact op de omgeving en de waterstroom. Ook is de techniek visvriendelijk. Onduidelijk is in hoeverre de techniek hinder veroorzaakt voor de recreatiescheepvaart en eventuele zwemmers op de Vecht. De installatie kan lokaal aangesloten worden op het elektriciteitsnetwerk dat ter plekke aanwezig is. Aangenomen is dat de productie daarop ingevoed kan worden. In de 3

4 vervolgfase is het nuttig om dit af te stemmen met de netbeheerder (Enexis). De voor de aansluiting benodigde kabel moet een korte afstand overbruggen en heeft derhalve weinig impact heeft op de omgeving. Tekening waterkrachtinstallatie met verticale schoepen. JURIDISCHE ASPECTEN Tussen de waterbeheerder/eigenaar van de stuw Vechterweerd het Waterschap Drents Overijsselse Delta en de exploitant van de waterkrachtcentrale dienen goede afspraken gemaakt te worden over zaken die de werking van de installatie beïnvloeden. Het waterbeheer moet bijvoorbeeld een jaarrond voldoende debiet niet in de weg staan. Bij de stuw De Haandrik stroomopwaarts op de Vecht is gebeleken dat waterbeheer voorgaat op winning van elektriciteit dat daardoor de daar aanwezige waterkrachtinstallatie onrendabel is. Overzichtsbeeld stuw Vechterweerd. 4

5 CONCLUSIE EN VERVOLG De lokatie in de Vecht bij Vechterweerd is een voor Nederland unieke locatie met een relatief groot debiet en redelijk verval. Op deze locatie is in principe de potentie voor het winnen van waterkracht. Een waterkrachtinstallatie in de vorm van een verticaal schoepenrad bij de stuw Vechterweerd bij Dalfsen is financieel niet haalbaar als deze via de gangbare RVO normen die worden toegepast voor SDE+ projecten voor waterkracht voor rendement en eigen vermogen en de opgegeven investeringskosten door de bouwer zal moeten worden geëxploiteerd. De installatie kan dan niet binnen 15 jaar worden terugverdiend. De waterkrachtinstallatie is ook niet haalbaar met de postcoderoosregeling bij dezelfde financieringsnormen als bij SDE+ en een terugverdientijd van 15 jaar. Waterkracht installaties gaan over het algemeen veel langer mee dan 15 jaar waarmee de SDE+ en postcoderoos rekenen. Bij langere termijnen van afschrijven en aflossen lijkt de businesscase wel haalbaar, waarbij wel geldt dat er voor de langere termijn ook veel onzekerheden zijn rondom restwaarde, toekomstige rentestanden, waterbeheer en onderhoud. Dit vraagt om een investeerder of investeerders die bereid zijn dergelijke risico s te nemen en op termijn van circa 30 jaar of meer te denken. Er lijken mogelijkheden te zijn om vanuit een Europese subsidieregeling een investeringsbijdrage te krijgen. Daarmee zou de haalbaarheid van de business case sterk worden vergroot. Een combinatie van 15 jaar postcoderoos als start en daarna 15 jaar de restwaarde naar nihil afschrijven lijkt in beginsel haalbaar waarbij een WACC van 4,5% kan worden gehaald. Dit betekent een rendement van 11,1% op 30% eigen vermogen. De aannames die zijn gemaakt en waarmee is gerekend zijn nu nog grof en dienen verder te worden verfijnd. Mogelijk dat er nog alternatieve investeringsopties zijn of dat een locale bestaande of nieuwe partij (datacentrum, warmtebedrijf) die veel energie nodig heeft via zelflevering nog een extra financieel voordeel zou kunnen halen. Hierbij speelt ook dat ontwikkelaars moeten investeren in het voortraject terwijl het project vervolgens wordt aanbesteed. Ontwikkelaars lopen dan de kans het project niet gegund te krijgen. Omdat de winstmarges klein zijn kan dit risico voor ontwikkelaars te groot zijn. 5

6 BUSINESSCASE HAALBAARHEID WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD Invoerparameters Stuwgegevens Debiet Q m 3 /sec 35 Verval h m 1 Resultaat Vermogen Potentieel vermogen P kw 343 Gekozen vermogen P kw 200 Energetisch g = m/sec 2 10 RHO = kg/m Opbrengst per jaar Qe kwhe Aantal woningen # 214 Netto investering per kw E / kw Rendement 50% Vollasturen uur Investering Bouwkosten per kw Opgave ORYAN 5200 Investeringen Bouw Overig Subsidie Netto Investering Aansluiting netwerk Enexis Bouwverzekering 0 Ontwikkelkosten 0 Subsidie Gemeente Jaarlijkse kosten Huur Onderhoud (3% investering) Rente en aflossing Jaarkosten Onderhoud Huur lokatie Financieel SDE+ tarief cent per kwh 12,5 Stroomtarief cent per kwh 3 Afschrijving in jaren 15 Vreemd vermogen aflossing 15 Financiering Eigen vermogen 30% Vreemd vermogen 70% Rente eigen vermogen 11,1% Rente vreemd vermogen 2,0% Looptijd 15 Vennootschapsbelasting 20,00% Omzet SDE+ Opbrengst sde Netto totale jaarkosten Kosten per kwh 0,17 Winst per jaar - SDE Eenvoudige terugverdientijd jaren 11,1 WACC 4,5% Annuiteit 9,28% Omzet postcoderoos Opbrengst postcoderoos Winst per jaar - postcoderoos Eenvoudige terugverdientijd jaren 9,2 WACC 4,5% Annuiteit 9,28% Postcoderoos tarief cent per kwh 15,0 De resultaten zijn gebaseerd op kengetallen en geven een richting van de haalbaarheid van het project. ROM3D en Inenergie zijn niet verantwoordelijk voor de gevolgen voor de uitkomsten van dit model. Voor de haalbaarheid van een concreet project wordt verzocht contact op te nemen met ROM3D/ Inenergie voor een nadere uitwerking. 6