NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST"

Transcriptie

1 TEO/WKO WARMTE NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST In gemeente Hoogeveen is een kleine nieuwbouwwijk van 88 woningen gepland. Gemeente Hoogeveen is eigenaar van de grond en is voornemens om de kavels bouwrijp te maken en stuk voor stuk uit te geven. De wijk wordt verdeeld in acht erven van gemiddeld 11 woningen per erf. Op 50 meter afstand van de wijk ligt de watergang Hoogeveense Vaart. De watergang is 20 meter breed en 3,5 meter diep. Tussen de wijk en de Hoogeveense Vaart ligt de weg Nijstad. Uitsnede Kaart Warmte uit oppervlaktewater. Locatie nieuwbouwwijk Nijstad-Oost is gemarkeerd. 1

2 VRAAG VAN DE GEMEENTE Gemeente Hoogeveen wil dat de wijk Nijstad gasloos gebouwd gaat worden. In dit kader wil ze de haalbaarheid van verschillende systemen onderzoeken, namelijk TEO/WKO, All Electric en verwarmen met waterstof. In voorliggende casus is de haalbaarheid van zowel een centrale als decentrale TEO/WKO warmte en koude levering onderzocht. Centraal concept TEO/WKO warmte. TR = technische ruimte. Rood = warmtebron, blauw = koudebron, zwart = leidingen tbv in-en uitvoer van oppervlaktewater naar de bronnen en leidingennet. De warmtepomp is voor de duidelijkheid apart getekend, maar bevindt zich in de technische ruimte. Decentraal concept TEO/WKO warmte. TR = technische ruimte. Rood = warme bron, blauw = koude bron, zwart = leidingen tbv in-en uitvoer van oppervlaktewater naar de bronnen en leidingennet. Elke warmtepomp voorziet één erf van warmte. 2

3 STAKEHOLDERS De casus is uitgewerkt in opdracht van Gemeente Hoogeveen. Naast de gemeente zijn de toekomstige huiseigenaren belangrijke stakeholders in deze casus. Omdat de toekomstige huiseigenaren nog niet in beeld zijn, zijn ze niet betrokken bij de casus. BUSINESSCASE/FINANCIËLE HAALBAARHEID Voor de nieuwbouwwijk in Nijstad zijn twee varianten van TEO/WKO vergeleken: een centraal systeem en een decentraal systeem. In de decentrale variant is er één warmtepomp per erf. Bij een centraal systeem is sprake van een grote warmtepomp die voor een gehele wijk het water verwarmt tot de gewenste temperatuur. Dit warme water wordt vervolgens naar de woningen vervoerd. Bij een decentrale variant wordt het water onverwarmd door leidingen naar de huizen vervoerd. Per woning wordt vervolgens met behulp van een kleine warmtepomp en een boilervat voor water van 70 C gezorgd. Uit de vergelijking van de business cases komt naar voren dat een centraal systeem financieel gunstiger is. Doordat één grote warmtepomp wordt neergezet in plaats van 8 kleine waterpompen is minder vermogen nodig. Doordat niet ieder erf tegelijk een grote warmtevraag heeft hoeft niet het maximaal benodigd vermogen per erf opgesteld te worden. Uitgegaan is van goed geisoleerde woningen (label A) met vloerverwarming. In de business case is uitgegaan van EIA (Energieinvesteringsaftrek)-subsidie. Deze subsidie maakt 54,5% van de investering voor de installatie aftrekbaar van de fiscale winst (bronnen, warmtepomp, technische ruimte, installatiekosten. Het leidingnet valt hier niet onder). Mits er voldoende fiscale winst is geeft dit een besparing van 13,5% op de kosten van de installatie. Voor de decentrale systeem is het voordeligst om gebruik te maken van de ISDE (Investeringssubsidie duurzame energie) subsidie op de warmtepomp. De ISDE subsidie geeft een besparing op de kosten van de warmtepompen van rond de 40% (dit kan verschillen per merk en type). EIA en ISDE subsidie zijn niet te combineren. De totale investering voor de centrale variant is circa 1,1 miljoen euro. Ook is er rekening gehouden met een herinvestering van 200 duizend euro na 15 jaar. De business case gaat uit van een WACC van 5,7%, en is zo ingericht dat na 30 jaar de NCW op 100 duizend euro uitkomt. Om deze haalbaarheid voor een Energy Service Company te bereiken is een bijdrage aansluitkosten (BAK) van euro per woning nodig. In totaal wordt bijna 3 miljoen euro opgebracht door de huishoudens. De totale investering voor de decentrale variant is circa 1,1 miljoen euro. Ook is er rekening gehouden met een herinvestering van bijna 350 duizend euro na 15 jaar. De business case gaat uit van een WACC van 5,7%, en is zo ingericht dat na 30 jaar de NCW op 100 duizend euro uitkomt. Om deze haalbaarheid voor een Energy Service Company te bereiken is een bijdrage aansluitkosten (BAK) van euro per woning nodig. In totaal wordt bijna 3 miljoen euro opgebracht door de huishoudens. 3

4 De gerekende warmte- en koude tarieven zijn gelijk aan de tarieven die gelden voor door gas geleverde warmte. Dit is conform de niet meer dan anders regeling in de warmtewet. De gemiddelde jaarlijkse kosten voor de woningeigenaren zijn 908 euro per jaar. Voor een algemene toelichting op de business case wordt verwezen naar bijgevoegde link. Tekening centraal TEO/WKO systeem. Tekening decentraal TEO/WKO systeem. 4

5 HAALBAARHEID RUIMTELIJKE ORDENING De TEO installatie vraagt een technische ruimte in de vorm van een gebouw(tje) dat qua ruimtelijke ordening makkelijk in te passen is. De warme en koude bron(nen) zijn slechts zichtbaar als putdeksel. Bij het leggen van het leidingnet moet rekening worden gehouden met de reeds aanwezige leidingen in de ondergrond. De onttrekking van warmte aan het oppervlaktewater in de zomer leidt tot een koudere waterloop in de zomerperiode met door de waterbeweging ook meer zuurstof. Dit lijkt ecologisch voordeling maar moet wel goed worden bekeken in de lokale context. Bij de decentrale optie zal er ook per erf een ruimte moeten zijn waar zowel de warmtepomp als het boilervat in geplaatst worden. CONCLUSIE EN VERVOLG Bij een nieuwbouwwijk dichtbij het water is verwarmen met TEO/WKO interessant, aangezien de te bouwen woningen direct optimaal ingericht kunnen worden voor het gebruik van TEO warmte. De aansluitkosten zijn in deze casus wel aan de hoge kant, omdat er door de kleine omvang van de wijk en de lage warmtevraag weinig jaarlijkse omzet is. Bij een centraal systeem moet rekening worden gehouden met euro per woning en bij een decentraal systeem met euro per woning. Een decentraal systeem is interessant in de situatie waarbij woningeigenaren zelf besluiten of ze aansluiten op TEO/WKO of niet. Omdat in deze situatie niet duidelijk is wat de totale capaciteit wordt kunnen de investeringen voor de totale installatie bij een decentraal systeem makkelijker in stappen worden gedaan. De businesscase gaat uit van gas- en elektraprijzen die met een inflatie van 2% per jaar omhoog stijgen. Het lijkt echter aannamelijk dat de grasprijs sneller omhoog zal gaan. Dit zou de haalbaarheid van het centrale TEO/WKO systeem gunstig beinvloeden. Hoe dit zich precies gaat ontwikkelen is echter lastig in te voospellen. Om deze reden is een behoudende aanname gedaan. De vraag of TEO/WKO gunstiger is dan all electric of verwarmen met waterstof is in deze casus niet beantwoord. Gemeente Hoogeveen voert vergelijkbare haalbaarheidsstudies voor deze alternatieven uit, en door middel van vergelijking wordt de relatieve aantrekkelijkheid bepaald. CO 2 ASPECT De CO 2 winst die behaald wordt in deze casus is 33%. Daarbij wordt vergeleken met verwarmen op gas. Ook wordt uitgegaan van de huidige energiemix voor winning van elektriciteit In de situatie dat elektriciteit volledig duurzaam wordt opgewekt loopt de CO 2 winst op tot 100%. 5

6 BUSINESSCASE HAALBAARHEID TEO/WKO-WARMTE IN NIEUWBOUWWIJK HOOGEVEEN CENTRAAL SYSTEEM Invoerparameters Afnemers Vrijstaande woning aantal 88 Woning rij tussen aantal 0 Woning appartement aantal 0 Utiliteit aantal 0 Utiliteit m 2 /eenheid 0 Afstand tot oppervlakte water m 20 Breedte oppervlakte water m 20 Diepte oppervlakte m 3,5 Energie concept capaciteit Warmte door WP HT/LT HT Warmte door WP HT 100% Koude door bronnen 100% Financieel BAK warmte woningen /woning BAK warmte utiliteit /kw 0 BAK koude utiliteit /kw 0 Warmte woningen vast /kw 350 Koude woningen vast /woning 175 Elektriciteitstarief - levering /kwh 0,08 Gastarief /m 3 0,50 Warmtetarief /GJ 19,87 Ontwikkeling elektriciteitsprijs 2,0% Ontwikkeling gasprijs 2,0% Ontwikkeling warmte/koudeprijs 2,0% Disconteringsvoet WACC 5,7% Gemiddelde jaarlijkse kosten per huishouden VR warmte /woning 355 VR koude /woning 175 Variabel warmte /kw 378 Totaal /woning 908 Resultaat Energievraag Woningen - warmte RV GJ warmte warm tapwater GJ koude GJ 352 Utiliteit - warmte GJ - - koude GJ - Energiebehoefte Elektriciteit Mwhe 216 Gas m 3 - Milieu CO2-besparing t.o.v. ref. 40% Investering Installatie Distributieleidingen en aansluitingen Totaal Herinvestering na 15 jaar Aansluitbijdrage woningen+utiliteit Subsidie op de investering Netto investering (excl. herinv.) Omzet Vast warmte Variabel warmte Vast koude Variabel koude 0 Totaal Inkoop Elektriciteit Gas 0 Onderhoud en beheer Totaal Jaarlijkse netto opbrengsten Eenvoudige terugverdientijd jaar 11,8 NCW De resultaten zijn gebaseerd op kengetallen en geven een richting van de haalbaarheid van het project. ROM3D en Inenergie zijn niet verantwoordelijk voor de gevolgen voor de uitkomsten van dit model. Voor de haalbaarheid van een concreet project wordt verzocht contact op te nemen met ROM3D/ Inenergie voor een nadere uitwerking. 6

7 GLOBALE FINANCIËLE HAALBAARHEID OVER 30 JAAR Subsidie Energie Vastrecht Bijdrage aansluitkosten Distributie en aansluiting Transport Installatie Elektriciteit en gas Onderhoud en beheer Resultaat 0 INKOMSTEN INVESTERING + HERINVESTERING UITGAVEN RESULTAAT NETTO CONTANTE WAARDE OVER 30 JAAR NCW Opbrengsten CAPEX OPEX NCW 7

8 BUSINESSCASE HAALBAARHEID TEO/WKO-WARMTE IN NIEUWBOUWIJK HOOGEVEEN DECENTRAAL SYSTEEM Invoerparameters Afnemers Hoeveelheid groepen aantal 8 Woningen per groep aantal 11 Utiliteit aantal Utiliteit m 2 /eenheid Afstand tot oppervlakte water m 20 Breedte oppervlakte water m 20 Diepte oppervlakte m 3,5 Resultaat Energievraag Woningen - warmte RV GJ warmte warm tapwater GJ koude GJ 352 Utiliteit - warmte GJ - - koude GJ - Energie concept capaciteit Warmte door WP HT/LT HT Warmte door WP HT 100% Koude door bronnen 100% Financieel BAK warmte woningen /woning BAK warmte utiliteit BAK koude utiliteit /kw /kw Warmte woningen vast /woning 350 Koude woningen vast /woning 175 Elektriciteitstarief - levering /kwh 0,08 Gastarief /m 3 0,50 Warmtetarief /GJ 19,87 Energiebehoefte Elektriciteit Mwhe 216 Gas m 3 - Milieu CO 2 -besparing t.o.v. ref. 40% Investering Installatie Distributieleidingen en aansluitingen Totaal Herinvestering na 15 jaar Aansluitbijdrage woningen+utiliteit Subsidie op de investering Netto investering (excl. herinv.) Ontwikkeling elektriciteitsprijs 2,0% Ontwikkeling gasprijs 2,0% Ontwikkeling warmte/koudeprijs 2,0% Disconteringsvoet WACC 5,7% Gemiddelde jaarlijkse kosten per huishouden VR warmte /woning 355 VR koude /woning 175 Variabel warmte /kw 378 Totaal /woning 908 Omzet Vast warmte Variabel warmte Vast koude Variabel koude 0 Totaal Inkoop Elektriciteit Gas 0 Onderhoud en beheer Totaal Jaarlijkse netto opbrengsten Eenvoudige terugverdientijd jaar 7,9 NCW De resultaten zijn gebaseerd op kengetallen en geven een richting van de haalbaarheid van het project. ROM3D en Inenergie zijn niet verantwoordelijk voor de gevolgen voor de uitkomsten van dit model. Voor de haalbaarheid van een concreet project wordt verzocht contact op te nemen met ROM3D/ Inenergie voor een nadere uitwerking. 8

9 GLOBALE FINANCIËLE HAALBAARHEID OVER 30 JAAR Subsidie Energie Vastrecht Bijdrage aansluitkosten Distributie en aansluiting Transport Installatie Elektriciteit en gas Onderhoud en beheer Resultaat 0 INKOMSTEN INVESTERING + HERINVESTERING UITGAVEN RESULTAAT NETTO CONTANTE WAARDE OVER 30 JAAR NCW Opbrengsten CAPEX OPEX NCW 9

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK

TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het

Nadere informatie

Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019

Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019 Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019 BC Thermisch uit oppervlaktewater Blokzijl I. TEO en WKO Algemeen II. Locatie III. Energievraag IV. Energiebesparing

Nadere informatie

DRIJVEND ZONNEPARK PLAS AMERICA

DRIJVEND ZONNEPARK PLAS AMERICA DRIJVEND ZONNEPARK PLAS AMERICA Ten zuiden van Roden is de zandwinplas America gelegen. De plas is 23 hectare groot en voor het grootste deel in eigendom van zandwinbedrijf K3 Delta. Op de plas America

Nadere informatie

WATERKRACHT BIJ STUW VOORSTE DIEP BIJ BORGER

WATERKRACHT BIJ STUW VOORSTE DIEP BIJ BORGER WATERKRACHT BIJ STUW VOORSTE DIEP BIJ BORGER In de gekanaliseerde beek Voorste Diep bij Borger liggen 5 stuwen tussen Bronneger en Borger. De werkgroep Watermolen Bronneger is voornemens om in het kader

Nadere informatie

DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN

DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN DRIJVEND ZONNEPARK KRÚSBEKKEN Ten zuidoosten van Poppenwier en ten noordwesten van Akkrum ligt in de gemeenten Súdwest-Fryslân en Leeuwarden het langgerekte meertje Krúsbekken. Het meertje is ongeveer

Nadere informatie

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant?

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? In opdracht van de provincies Friesland, Drenthe, Groningen en Overijssel, de waterschappen Hunze en Aa s, Drents Overijsselse Delta, Vechtstromen,

Nadere informatie

Warmtepompen. Een introductie

Warmtepompen. Een introductie Warmtepompen Een introductie Inhoud presentatie Introductie 040energie Warmtepompen: Principe Varianten Financieel Is mijn huis geschikt? Vragen? Introductie 040Energie 040energie is een vereniging van

Nadere informatie

met lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten

met lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten Effectieve Kostenefficiënte of woonlasten of woonlastenefficiënte efficiënte aardgasvrije aardgasloze oplossingen wijken met lage temperatuur warmtebron Kennisgroep lage temperatuur warmtenetten Algemene

Nadere informatie

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen?

Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Dinsdag 2 mei 2017 Opening Wie is Gijsbers V&K Kostenberekening Subsidie Vragen? Gijsbers Verwarming & Koeling» opgericht in 1979 als verwarmingsbedrijf,» in 2003 2 e generatie toegetreden,» in 2008 koeltechniek

Nadere informatie

Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?

Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Wat is een Hybride systeem Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Voorbeeld berekening

Nadere informatie

Warmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom?

Warmtepompen. Wie, wat, hoe, waar, waarom? Warmtepompen Wie, wat, hoe, waar, waarom? Even voorstellen Thomas Engberts Adviseur energietransitie Specialist (hybride) warmtepompen Gasunie Transport Services B.V. Groningen woont SLIM 3 jaar bezig

Nadere informatie

Bijlage 1 haalbaarheidsstudie Warmtewisselaar

Bijlage 1 haalbaarheidsstudie Warmtewisselaar Bijlage 1 haalbaarheidsstudie Warmtewisselaar Referentienummer Datum Kenmerk 336723.01.N001 1 september 2014 336723 Betreft Indicatieve berekening exploitatie warmtenet Westland 1 Inleiding Om een globale

Nadere informatie

Kansen voor ondiepe geothermie

Kansen voor ondiepe geothermie Kansen voor ondiepe geothermie Ondiepe Geothermie Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties Diepte tot circa 1.250 meter Temperatuur 15 tot 45 C Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing WKO

Nadere informatie

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:

Nadere informatie

Warmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010

Warmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010 Warmte(levering) van de toekomst (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Ontwikkelingen nieuwbouw met effect op warmtevraag 2 Regelgeving: stapsgewijze EPC-verlaging (-> 0,6 -> 0,4 -> energieneutraal)

Nadere informatie

Koude - & Warmte Opslagsystemen

Koude - & Warmte Opslagsystemen Koude - & Warmte Opslagsystemen Duurzame energie systemen vanuit een operating excellence visie Afwegingen bij start project 1. Technische haalbaarheid en energievisie Ontwerp vanuit koude of vanuit warmte

Nadere informatie

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity Agenda Waarom Hybride en wat zijn de voordelen Wat is een Hybride systeem Voorbeeld berekening

Nadere informatie

Appendix. Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie. Position Paper

Appendix. Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie. Position Paper Appendix Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie Position Paper 16 november 2018 B 2 Kansen voor zonnewarmte in het hart van de energietransitie Appendix A: warmtenetten gevoed met

Nadere informatie

Verwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie

Verwarm uw woning elektrisch. Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Verwarm uw woning elektrisch Creëer met een warmtepomp uw ideale WinWoonSituatie Bespaar op energiekosten én het milieu De meeste woningen in Nederland gebruiken een cv-ketel op gas. Hiermee verwarmen

Nadere informatie

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019 Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier Rik Molenaar 18 februari 2019 Opdrachtgever Living Lab Utrecht Slimme en Gezonde stad Klimaatneutrale en klimaatbestendige

Nadere informatie

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation

Nadere informatie

SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW

SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW Arnhem, 3 december - Nederland zal de komende jaren een warmtetransitie ondergaan omdat Nederland van gas los moet. Dat betekent voor

Nadere informatie

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper

Opwekking duurzame energie en terugverdientijden. Niek Tramper en terugverdientijden Niek Tramper en terugverdientijden Zonneboiler geeft warm tapwater Zonnepanelen geven elektriciteit Warmtepomp geeft verwarming Pelletkachel geeft verwarming Zonneboiler Uitgangspunt:

Nadere informatie

Hoe licht je de bewoner goed in over de nieuwe aardgasvrije technieken? Teun Vercauteren en Claudia Esveldt

Hoe licht je de bewoner goed in over de nieuwe aardgasvrije technieken? Teun Vercauteren en Claudia Esveldt Hoe licht je de bewoner goed in over de nieuwe aardgasvrije technieken? Teun Vercauteren en Claudia Esveldt Voor de meeste bedrijven is een 10 het hoogst haalbare. Bij Eteck niet. Als vernieuwer in

Nadere informatie

Eindexamen vwo m&o 2012 - I

Eindexamen vwo m&o 2012 - I Opgave 2 Bij deze opgave horen de informatiebronnen 1 tot en met 5. In deze opgave blijft de btw buiten beschouwing. Projectontwikkelaar Bouwfonds ontwikkelt, bouwt en verkoopt het appartementencomplex

Nadere informatie

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO

Nadere informatie

WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN

WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN WATERKRACHT BIJ STUW VECHTERWEERD DALFSEN In de Overijsselse Vecht liggen diverse stuwen. Voor de stuw Vechterweerd bij Dalfsen wordt door energiecooperatie Groengebogen uit Dalfsen gekeken naar de mogelijkheden

Nadere informatie

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Mogelijkheden voor energie coöperaties Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Inhoud Samen sterker Belang van gezamenlijke projecten Variant 1: alles achter de meter Variant 2: korting

Nadere informatie

Planning 2019 tot 2022

Planning 2019 tot 2022 Planning 2019 tot 2022 Hoe gaan we VAN Gas NAAR Waterstof? 1 Waterstofplannen eind 2019 klaar 2 Daarna besluit toepassen in Nijstad-Oost Met consortium van partijen ontwikkelen waterstof Cv-ketel 3 Realisatie

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk Thermische energie uit oppervlaktewater Business case stadhuis Harderwijk Colofon Datum 28 februari 2018 Referentie Betreft Behandeld door Gecontroleerd door Versienummer 67149/LH/20180228 Thermische

Nadere informatie

Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding

Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding

Nadere informatie

Haalbaarheid van Zon-PV. 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering

Haalbaarheid van Zon-PV. 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering Haalbaarheid van Zon-PV 26 November 2012 Jan Willem Zwang Martin Marquering Agenda Zon-PV Algemeen Business case Giesbers Business case Flynth Investeren door Green Spread Over Green Spread Zonnepanelen

Nadere informatie

Energie uit oppervlaktewater

Energie uit oppervlaktewater Energie uit oppervlaktewater Thema: De theoretische benadering Dr. ir. Kees Wisse Ir. Kundert de Wit DWA installatie en energieadvies Inhoud Open en gesloten, diep, ondiep Installatieconcepten Vereenvoudigde

Nadere informatie

Duurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017

Duurzaam verwarmen met Waterstage. Product Launch 2017 Duurzaam verwarmen met Waterstage Programma Green Igloo Wet en regelgeving Subsidie en rente tarieven EnMosy voor prestatie garantie Green Igloo Care voor kwaliteitsborging Green Igloo Concept Totaalconcept

Nadere informatie

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016

Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden. 11 februari 2016 Duurzaamheidsonderzoek en subsidiescan Combibad De Vliet te Leiden 11 februari 2016 1 Managementsamenvatting Inleiding De gemeente Leiden heeft in haar duurzaamheidsambitie doelen gesteld voor de korte

Nadere informatie

Het Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s

Het Varken als kachel. I r. M a u r i c e O r t m a n s Het Varken als kachel I r. M a u r i c e O r t m a n s Hoeveel warmte produceren varkens? Vo e lbare w a rmteproductie: B ig 23 kg: 4 2 Wa t t Vleesva rken 11 0 k g: 1 2 7 Wa t t K raamzeug: 3 7 5 Wa t

Nadere informatie

Hybride warmtepomp-concept

Hybride warmtepomp-concept DHPA vanaf Oktober 2016 VAKGROEP WONINGBOUW VAKGROEP UTILITEIT Technische commissie Technische commissie Communicatie Statistieken 1 Hybride warmtepomp-concept Energie neutraal? 2 1 Hartelijk welkom Frans

Nadere informatie

WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans

WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat. Ir. Maurice Ortmans WarmteTerugWinning voor optimale diergezondheid en een beter bedrijfsresultaat Ir. Maurice Ortmans Waarom WarmteTerugWinning? 1. WarmteTerugWinning verhoogt het rendement van de intensieve veehouderij:

Nadere informatie

High Level Business Case Energiecoöperatie

High Level Business Case Energiecoöperatie High Level Business Case Energiecoöperatie DE Ramplaan (Haarlem) Het project: een haalbaarheidsstudie Energie- en klimaatneutraliteit in bestaande woonwijk is technisch haalbaar en financieel haalbaar

Nadere informatie

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens

Nadere informatie

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind 20.15 uur Alles over de warmtepomp Niek Tramper, Zeeuwind 21.00 uur Ervaringen

Nadere informatie

PVT-systeem Coöperatieve Vereniging Esonstad U.A.

PVT-systeem Coöperatieve Vereniging Esonstad U.A. PVT-systeem Coöperatieve Vereniging Esonstad U.A. Projectnummer : Status document: Versie document: In opdracht van: Datum laatste wijziging: Laatste wijziging door: Auteur: Telefoonnummer: 01102 Definitief

Nadere informatie

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk

Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Productie van hernieuwbare energie in de woning/wijk Energiebehoefte van woningen/woonwijken Huidige gemiddelde energievraag van een woning 1. Warmte aardgas 1400 m3 2. Licht & kracht elektriciteit 3000

Nadere informatie

De Warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur

De Warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur De Warmtepomp Het creëren van draagvlak Rimme van der Ree Directeur Wat kost / is potentiele energie? Elektra = kwh Aardgas = m³ Wat kost / is potentiële energie? Elektra Aardgas Propaan LPG Stadsverwarming

Nadere informatie

Kosten Warmte in Meerwijk Haarlem wordt steeds gasvrijer

Kosten Warmte in Meerwijk Haarlem wordt steeds gasvrijer 29-01-2019 Klankbordgroep Meerwijk Wienand van Dijk Kosten Warmte in Meerwijk Haarlem wordt steeds gasvrijer Wat betekent het klimaatakkoord voor ons? Energie strategie Transitie Visie Warmte Eind 2019

Nadere informatie

Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders

Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders Energie-efficiëntie verbeteren binnen het koffiebrandproces via drie stappen Aanleiding In deze studie is de energiebesparing bij kleine koffiebrandmachines

Nadere informatie

Geothermie als Energiebron

Geothermie als Energiebron Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie

Nadere informatie

Managementrapportage Verduurzaming Wijk van de Toekomst Ermelo. augustus 2018

Managementrapportage Verduurzaming Wijk van de Toekomst Ermelo. augustus 2018 Managementrapportage Verduurzaming Wijk van de Toekomst Ermelo augustus 2018 Met een heldere visie op de toekomst zijn oplossingen eenvoudig 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Wijk van de Toekomst 5 3.

Nadere informatie

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door een warmtepomp. voltalimburg.nl/warmtepomp Meer wooncomfort en minder energieverbruik door een warmtepomp voltalimburg.nl/warmtepomp Tip! Vraag subsidie aan bij de aanschaf van een warmtepomp. Het subsidiebedrag voor een warmtepomp van 5 kw is

Nadere informatie

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of

Nadere informatie

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor

Nadere informatie

LT-warmtenet. Ruimteverwarming. Warmtapwater

LT-warmtenet. Ruimteverwarming. Warmtapwater Een lagetemperatuurwarmtenet () levert warmte voor en warmtapwater. Eén of meerdere collectieve bronnen verwarmen water dat via een buizensysteem naar de woning wordt vervoerd. In de woning is een afgifteset

Nadere informatie

Martin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen

Martin Horstink & Albert Rodenboog. De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Martin Horstink & Albert Rodenboog De woningbouw verduurzamen met warmtepompen Wie is BDH? Denkt mee over de transitie in de woningbouw 2 3 Wie is BDH? Speelveld BDH Waarom CO₂-neutraal en aardgasvrij?

Nadere informatie

Handleiding Exploitatiemodellen

Handleiding Exploitatiemodellen Handleiding Exploitatiemodellen T4 GEN Macro Sjoerd Sloterdijk 12 december 2013 Versie 1 Inhoudsopgave 1 / Handleiding exploitatiemodellen 3 12 december 2013 / Versie 1 Handleiding Exploitatiemodellen

Nadere informatie

Warmtepompen en zonneboilers

Warmtepompen en zonneboilers Warmtepompen en zonneboilers 1 De Warmte pomp + zonneboilers De keuze voor een warmtepomp en/of zonneboilers wordt bepaald door: 1) Energieneutraal willen zijn EN energie en kosten besparing, 2) Wat is

Nadere informatie

Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017

Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017 Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017 Even voorstellen Onno de Wal Mede eigenaar BIK bouw Jong en ambitieus Gestart 2015 Duidelijke koers Net even anders Betrouwbaar

Nadere informatie

Nieuwe sanitatie en energie

Nieuwe sanitatie en energie Nieuwe sanitatie en energie Agenda Wat? Waarom? Hoe? Energie Wij zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering merkt, en de laatste generatie die er iets aan kan doen. Barack Obama UN

Nadere informatie

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018

SEC. Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Bouwen zonder gas! Door Heating Solutions International en Smart Energy Concept 2018 Onze focus Creëren van comfort 100% duurzaam Samenwerken in de keten Wat is comfort? Ja / nee? Ja / nee? Ja / nee? Wat

Nadere informatie

Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling

Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling Comfortabel koel of warm met oog voor het milieu Gefeliciteerd! Uw nieuwe woning kunt u zeer eenvoudig en comfortabel verwarmen

Nadere informatie

echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen

echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen Agenda Wie is HRsolar Zonnewarmte V1.0 De markt Zonnewarmte V2.0 Zonnewarmte NOM Wie is HRsolar Nederlandse fabrikant van complete

Nadere informatie

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten

Concepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van

Nadere informatie

CoP Gelderse lokale duurzame energiebedrijven. Rogier Coenraads

CoP Gelderse lokale duurzame energiebedrijven. Rogier Coenraads CoP Gelderse lokale duurzame energiebedrijven Rogier Coenraads Arnhem, 13 februari 2014 Regeling verlaagd tarief EB bron: www.belastingdienst.nl Regeling verlaagd tarief EB - Korting energiebelasting van

Nadere informatie

Waterkracht in Overijssel - wat is er nodig - waar zou het kunnen? - welke systemen zijn er? - wat levert het op? - is het rendabel?

Waterkracht in Overijssel - wat is er nodig - waar zou het kunnen? - welke systemen zijn er? - wat levert het op? - is het rendabel? Waterkracht in Overijssel - wat is er nodig - waar zou het kunnen? - welke systemen zijn er? - wat levert het op? - is het rendabel? Willem Rienks Dalfsen 18 april 2019 Wat is er nodig? P = h * Q * 10

Nadere informatie

Potentieel warmtelevering. Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas

Potentieel warmtelevering. Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas Ø Potentieel warmtelevering Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas Potentieel warmtelevering Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als

Nadere informatie

Klankbordgroep aardgasvrij wonen

Klankbordgroep aardgasvrij wonen Klankbordgroep aardgasvrij wonen 1 e bijeenkomst klankbordgroep: Delen plan voor de komende periode Input vragen op het stappenplan Maandag 11 maart 2019 Programma 19.30 uur: Aftrap met korte terugblik

Nadere informatie

Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag

Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag Duurzaam wonen zonder gas of stadsverwarming 15 april 2014 Piet Vink Centrum, Den Haag Hilbrand Does www.energiegarant.nl september2013 Agenda 19:30-19:50: Inloop 19:50-20:00: Opening en introductie door

Nadere informatie

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? AM ontwikkelt in Park Centraal comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen. Deze

Nadere informatie

De warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur

De warmtepomp. Het creëren van draagvlak. Rimme van der Ree Directeur De warmtepomp Het creëren van draagvlak Rimme van der Ree Directeur 2 Wat kost/ is pottentiele energie? Grootheid (Potentiele) Energie Elektra kwh Aardgas m 3 Propaan kg LPG L Stadsverwarming GJ Benzine

Nadere informatie

Voor onafhankelijke informatie en advies over:

Voor onafhankelijke informatie en advies over: Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,

Nadere informatie

1 van 8 Keuzes duurzaam energiesysteem Geachte heer/mevrouw,

1 van 8 Keuzes duurzaam energiesysteem Geachte heer/mevrouw, Datum 25 mei 2018 Onze referentie BTES/CLAVERVELDAM/BTP Behandeld door Bart Triep Afdeling Ontwikkeling en prijsvorming Telefoon E-mail energysystems@bam.nl 1 van 8 Onderwerp Keuzes duurzaam energiesysteem

Nadere informatie

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen

Nadere informatie

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Door Arné Boswinkel, Bert Palsma en Rada Sukkar Een aanzienlijk deel van de warmte uit huishoudens en industrie wordt via het afvalwater geloosd. Het potentieel

Nadere informatie

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect

een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect een toekomst zonder gas Warmtepomp Het Warmte Effect Programma 20.00 uur Opening door de dagvoorzitter 20.05 uur De initiatiefnemers: ZMF & Zeeuwind Andre Berger, vrijwilliger bij Zeeuwind 20.15 uur Alles

Nadere informatie

4 Energiebesparingsadvies

4 Energiebesparingsadvies 4 Energiebesparingsadvies 4.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt het energiebesparingsadvies voor het gebouw gepresenteerd. Allereerst wordt een inventarisatie gegeven van de reeds getroffen en onderzochte

Nadere informatie

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning

Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Een comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woning Bent u voorbereid op de toekomst? Een toekomst zónder gas? Heijmans ontwikkelt op Forteneiland comfortabele, gasloze en toekomstbestendige woningen.

Nadere informatie

BENG en NTA. Stand van zaken

BENG en NTA. Stand van zaken BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het

Nadere informatie

Uitbreiding Multatulilaan Culemborg

Uitbreiding Multatulilaan Culemborg Uitbreiding Multatulilaan Culemborg Globale haalbaarheidsstudie Rolf Broekman en Ivo Smits l Warmte Koude & Procestechniek l 14 januari 2019 l Openbare Versie Achtergrond Thermo Bello heeft Liandon gevraagd

Nadere informatie

Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016

Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016 Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016 Onderwerpen Aanleiding Betrokken partijen Uitleg systeem Rol partijen Pilot voor Schoterhoek Doorkijk naar Schoterhoek Planning realisatie (mondeling)

Nadere informatie

Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!!

Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Outsourcing, de oplossing van elk probleem!!!! Jeroen Beks, arkt Directeur Healthcare 10 april 2013 Wat is energie outsourcing Water direct DEARCATIE OUTSOURCING stoom inst. 3.045 m3 koudtapwater 18.250

Nadere informatie

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E

Nadere informatie

Energiebesparende warm tapwater conceptenin. collectieve installaties. Erwin Janssen Product Manager Nathan

Energiebesparende warm tapwater conceptenin. collectieve installaties. Erwin Janssen Product Manager Nathan Energiebesparende warm tapwater conceptenin collectieve installaties Erwin Janssen Product Manager Nathan Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? 2 Tapwatervoorziening in een appartementencomplex 1)

Nadere informatie

Energie-investeringsaftrek: Fiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016

Energie-investeringsaftrek: Fiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016 Fiscale voordelen bij aanschaf van zonnepanelen in 2016 Investeren in zonne-energie is voor veel ondernemers een slimme keuze. U bespaart niet alleen jaarlijks op uw energiekosten, u profiteert als ondernemer

Nadere informatie

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet In opdracht van Platform energietransitie Gebouwde Omgeving, Innovatiewerkgroep, 2007 Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 2. Het concept 3 - - - - - - 3. Contouren voor

Nadere informatie

Verwarmen en koelen met de zon

Verwarmen en koelen met de zon Noodzaak alternatieve energiebronnen neemt toe Energieprijzen: 1996-008 Vergelijk CPI, Gasprijs en Electra (1996 = 100) 350 300 36 Verwarmen en koelen met de zon 50 33 197! 00 Index 150 19 De meest duurzame

Nadere informatie

Rapport. Opdrachtgever: Gemeente Mill en St. Hubert Postbus 10001 5430 CA Cuijk. Documentnummer: 20140075-R04. Projectnaam:

Rapport. Opdrachtgever: Gemeente Mill en St. Hubert Postbus 10001 5430 CA Cuijk. Documentnummer: 20140075-R04. Projectnaam: Adviseurs & Ingenieurs Opdrachtgever: Gemeente Mill en St. Hubert Postbus 10001 5430 CA Cuijk Documentnummer: 20140075-R04 Projectnaam: Gemeente Mill, onderzoek CV- en E- installatie. Datum: 9-12-2014

Nadere informatie

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren Inspiratie voor de avond Marc Londo, ECN Beleidsstudies Alkmaar 1 april 2015 www.ecn.nl Boodschappen 1. De energiehuishouding verandert, en daar zijn

Nadere informatie

Notitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling

Notitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling Notitie Aan : Ad Vlems, Bert Lagerweij Van : Arjan van Bon Datum : 28 augustus 2012 Kopie : Anne Pronk Onze referentie : 9X3809.A2/N00001/110412/Nijm2 HASKONING NEDERLAND B.V. BUILDINGS Betreft : Power2Nijmegen

Nadere informatie

Energiebesparing Gemeente Huizen

Energiebesparing Gemeente Huizen Energiebesparing Gemeente Huizen Programma presentatie Duurzaam Bouwloket De aanpak en landelijke ontwikkelingen Stapsgewijs naar aardgasvrij Subsidies en regelingen Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke

Nadere informatie

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5 Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5 Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 2/5 Toelichting bij scenario-analyse energiebeleid Beesel Venlo Venray Deze toelichting beschrijft wat

Nadere informatie

Restwarmte en riothermie

Restwarmte en riothermie Restwarmte en riothermie Early Morning Toast Bijeenkomst Stichting kiemt, netwerk Arnhem Hoenderloo, 26 maart 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse

Nadere informatie

De Energie Revolutie. Proof, not promises. Maximale CO2 reductie. Maximaal Rendement

De Energie Revolutie. Proof, not promises. Maximale CO2 reductie. Maximaal Rendement De Energie Revolutie Proof, not promises Maximaal Rendement Maximale CO2 reductie Dit is HONE Wat is HONE? Het kosteloos energie opwekken met duurzame stroom kan al jaren. Nu kan het ook bij de opwekking

Nadere informatie

Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer

Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer Renewable energy in the Reijerscop area Peter Dekker Luc Dijkstra Bo Burgmans Malte Schubert Paul Brouwer Introductie Methode Subsidies Technologien Wind Zon Geothermisch Biomassa Externe Investeerders

Nadere informatie

Samen aan de slag Opwekken en verwarmen

Samen aan de slag Opwekken en verwarmen Samen aan de slag Opwekken en verwarmen Opwekken en verwarmen Zonnepanelen (elektra) Zonnecollectoren (warm tapwater) Warmtepomp Zonnepanelen Zonnepanelen (elektra) Zonnecollectoren (warm tapwater) Warmtepomp

Nadere informatie

KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN

KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN KANSEN VOOR ENERGIE COÖPERATIES, VASTGOED ONDERNEMERS EN PARTICULIEREN Ing. Robert Hemmen MBA, directeur De Groene Reus Coöperatie u.a. De Groene Reus Projecten b.v. 1 Wat streven wij na? Missie Wij streven

Nadere informatie

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug

Nadere informatie

Zonne-energie voor ondernemers. Een zonnige en zuinige toekomst?

Zonne-energie voor ondernemers. Een zonnige en zuinige toekomst? Zonne-energie voor ondernemers Een zonnige en zuinige toekomst? Sjoerd Bootsma LTO Noord Advies Zonne-energie Onderwerpen Energie en duurzaamheid Ontwikkeling elektriciteitsprijs Aandeel groene stroom

Nadere informatie