Visplan VBC Vallei & Eem. Deel 1, algemene uitwerking

Transcriptie

1 Visplan VBC Vallei & Eem Deel 1, algemene uitwerking

2 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Statuspagina Titel Samenstelling Homepage Visplan VBC Vallei & Eem VBC Vallei & Eem hoorweg@sportvisserijnederland.nl Bibliografische referentie: VBC Vallei & Eem, Visplan VBC Vallei & Eem te Leusden. VBC Vallei & Eem, Leusden Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de copyright-houder. Vastgesteld tijdens de VBC-vergadering van datum 23 januari 2013 De voorzitter VBC Vallei & Eem: L. Snoeijs Handtekening: De secretaris VBC Vallei & Eem: W. Doorn Handtekening: Vastgesteld door de visrechthebbende partijen middels een schriftelijke akkoordverklaring, die zijn bijgevoegd in bijlage 2012 VBC Vallei & Eem

3 Inhoudsopgave Wijzigingsdatum: Inleiding Afbakening Visplan Status Visplan Leeswijzer Huidige situatie gebied en beleid Gebiedsbeschrijving en begrenzing Beleid en beheer visstand, visserij en watersystemen Europees Nationaal Regionaal Sportvisserij Particulieren Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand Visrechten en visserijgebruik Visrechten Sportvisserijgebruik Visstand en viswatertype Visuitzettingen Visonttrekking Vismortaliteit Visserijkundig onderzoek, monitoring en vangstregistratie Monitoring en onderzoek Vangstregistratie Regelgeving Sportvisserij Controle, handhaving en sanctionering Bereikbaarheid en bevisbaarheid Gewenste situatie en voorgenomen maatregelen Algemeen Visrechten en visserijgebruik Visstand en viswatertype Visuitzettingen Visonttrekking Vismortaliteit Visstandmonitoring en vangstregistratie Regelgeving Controle, handhaving en sanctionering Bereikbaarheid en bevisbaarheid Uitvoeringsprogramma en toetsing voorgenomen maatregelen Uitwerking Uitvoeringsplan VBC Vallei & Eem

4 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - 6 Communicatie, evaluatie en bijstelling Visplan Communicatie Evaluatie en bijstelling Visplan Bijlagen VBC Vallei & Eem

5 -Inleiding- 1 Inleiding Wijzigingsdatum: In lijn met het Rijksbeleid voor de binnenvisserij (Ministerie van LNV, 2009) geeft de Vistandbeheercommissie (VBC) Vallei & Eem vorm aan een planmatig visserijbeheer. Noodzakelijk hiervoor is het opstellen van een Visplan. In het Visplan wordt beschreven hoe de visrechthebbende hengelsportverenigingen en beroepsvissers in het beheergebied van waterschap Vallei & Eem het visserijbeheer willen uitvoeren. Bij het visserijbeheer moet rekening worden gehouden met de doelen van Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Als basis voor het Visplan dienen de eerdere door de sportvisserij opgestelde visserij- en visstandbeheerplannen. Iedere visrechthebbende kan in overleg, gewenste doelen en maatregelen in het Visplan (laten) opnemen. Een goed Visplan levert daarmee ook een belangrijke bijdrage aan de belangenbehartiging voor de sportvisserij. De actuele situatie is hierbij het vertrekpunt. De overeengekomen gezamenlijke hoofddoelstelling van het Visplan is: Het in alle redelijkheid optimaliseren van het recreatief gebruik van (de visstand in) de wateren binnen de kaders van de visserijwet, N2000, KRW en Europese aalverordening (zie H2) en tegelijkertijd een bijdrage te leveren aan het behouden dan wel vergroten van de ecologische kwaliteit van de wateren. 1.1 Afbakening Visplan Dit Visplan heeft uitsluitend betrekking op KRW-waterlichamen waar visserijactiviteiten plaatsvinden. Het visserijbeheer van de overige wateren binnen het beheergebied van het Waterschap zullen vanaf 2013 worden geïnventariseerd en eventueel worden opgenomen in dit Visplan. Naast een goede visstand zijn voor de sportvisserij ook een goede bereikbaarheid en bevisbaarheid van de wateren van groot belang. In het Visplan wordt daarom beschreven hoe het op dit moment met de bereikbaarheid en bevisbaarheid is gesteld. Ook wordt aangegeven hoe geprobeerd zal worden om knelpunten met betrekking tot deze aspecten op te lossen. Dit Visplan is een groeidocument, dat in de komende jaren verder kan worden aangevuld en geconcretiseerd. Vanwege de leesbaarheid bestaat het Visplan uit twee delen. In Visplan VBC Vallei & Eem; Deel 1, algemene uitwerking wordt de algemene situatie beschreven en wordt een onderbouwing gegeven van voorgenomen maatregelen. In Visplan 1-1

6 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - VBC Vallei & Eem; Deel 2, gebiedsgerichte uitwerking wordt de visserijsituatie per waterlichaam beknopt weergegeven in factsheets. Op de factsheets staan ook de voor het betreffende waterlichaam gewenste maatregelen vanuit het de sportvisserij beschreven. 1.2 Status Visplan Het Visplan is een inventarisatie van het huidige beleid en visserijgebruik door de sportvissers. De inventarisatie geeft inzicht in knelpunten en gewenste maatregelen per waterlichaam. De gewenste maatregelen die binnen het visserijbeheer vallen kunnen door de visrechthebbende binnen de VBC verder worden uitgewerkt en uitgevoerd. De gewenste maatregelen die buiten het visserijbeheer vallen, en er sprake is van visstandbeheer, zullen in overleg met het Waterschap worden besproken en uitgewerkt in het nog op te stellen Uitvoeringsplan VBC. De visrechthebbende particulieren zijn in 2012 door het Waterschap benaderd voor het aanleveren van de gegevens over hun visserijgebruik. De gegevens van de particulieren zullen medio 2013 in het Visplan worden verwerkt. Het Uitvoeringsplan VBC zal binnen de VBC opgesteld en besproken worden en gevoed worden door enerzijds het beleid en de KRWmaatregelen vanuit het Waterschap en anderzijds door het Visplan. In figuur 1.1 Status Visplan is dit schematisch weergegeven. Status Visplan Visrechthebbende: Visplan: - Gebiedsbeschrijving - Beleid - Huidige situatie visserij Waterschap: Beleid: - Visbeleidsplan (2013) Uitkomst: - Knelpunten - Wensen - maatregelen visserijbeheer - aanbevelingen visstandbeheer KRW - Doelen/visie - Maatregelen Uitvoeringsplan VBC (2013): - Gezamenlijk gedragen visie - Gezamenlijk uitwerken gebiedsgerichte maatregelen - Bespreken knelpunten en mogelijke maatregelen binnen KRW in VBC verband - Actiepuntenlijst + planning Figuur 1.1 Status Visplan 2012 VBC Vallei & Eem 1-2 versie

7 -Inleiding- 1.3 Leeswijzer In hoofdstuk twee wordt de huidige situatie van het gebied en het beleid dat betrekking heeft op visstandbeheer en visserij beschreven. In hoofdstuk drie wordt de huidige situatie van de sportvisserij, het visserijbeheer en de visstand in algemene termen beschreven. De gewenste situatie en voorgenomen maatregelen voor de visstand en visserij worden in algemene termen in hoofdstuk vier beschreven. In hoofdstuk vijf zijn de voorgenomen maatregelen verwerkt in een werkprogramma, waarin ook de prioritering en toetsing van de maatregelen is opgenomen. En tot slot is in hoofdstuk zes beschreven hoe gecommuniceerd wordt over het Visplan en hoe het Visplan geëvalueerd en bijgesteld wordt. Het Visplan wordt besloten met bijlagen. 1-3

8

9 2 Huidige situatie gebied en beleid - Huidige situatie gebied en beleid - Wijzigingsdatum: Gebiedsbeschrijving en begrenzing Dit Visplan heeft betrekking op de KRW-waterlichamen in het beheergebied van het waterschap Vallei & Eem. In figuur 2.1 is het beheergebied weergegeven met de daarin gelegen waterlichamen. In totaal zijn er in het plangebied 19 waterlichamen, deze zijn in tabel 2.1 weergegeven. Tabel 2.1 KRW-waterlichamen in het beheergebied, geel gearceerd de wateren die geen visserijfunctie hebben en in dit Visplan niet zijn behandeld. De groen gearceerde wateren hebben geen sportvisserijfunctie. Nr. naam KR W- type Nr. naam NL10_01 Heelsumse beek R4 NL10_11 Esvelderbeek R5 NL10_02 Vallei kanaal R6 NL10-12 Moorsterbeek R4 NL10_03 Zijdewetering R5 NL10_13 Hoevelakense beek R5 NL10_04 Lunterse beek R5 NL10_14 Eem R7 NL10_05 Heiligenbergerbeek R5 NL10_15 Wiel M3 KRWtype NL10_06 Modderbeek R4 NL10_16 Eemnesservaart M3 NL10_07 Grote Valkse beek R4 NL10_17 Noorderwetering M3 NL10_08 Kleine Barneveldse beek R4 NL10_18 Haarse wetering M3 NL10_09 Middenloop Barneveldse beek R5 NL10_19 Arkervaart M7 NL10_10 Benedenloop Barneveldse beek R6 De Gelderse Vallei en het stroomgebied van de Eem vormen samen een langgerekt laaggelegen gebied dat afloopt van ongeveer NAP + 10 meter in het zuiden, bij de Nederrijn, tot rond NAP in het noorden, bij de zuidelijke Randmeren. Behalve dit laaggelegen gebied behoren ook het oostelijke deel van de Utrechtse Heuvelrug en het westelijke deel van de Veluwe tot het beheersgebied van Waterschap Vallei & Eem. Het beheersgebied is hectare groot en heeft ruim inwoners. Het is een zeer afwisselend gebied met landbouwgronden, natuur en een aantal stedelijke kernen en dorpen. Het beheersgebied is onder te verdelen in negen deel stroomgebieden, zoals aangegeven in figuur 2.1. De negen deel stroomgebieden zijn: Arkemheem, Barneveldse Beek, Binnenveld, Eemland, Heiligenbergerbeek, Lunterse Beek, Modder- en Moorsterbeek, Valleikanaal/Eem en de Zuid Veluwse Beken. 2-1

10 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Figuur 2.1 Overzichtskaart stroomgebieden in het plangebied VBC Vallei & Eem 2-2 versie

11 - Huidige situatie gebied en beleid Beleid en beheer visstand, visserij en watersystemen Europees Het relevante Europese beleidskader voor dit Visplan wordt gevormd door de Kaderrichtlijn Water (KRW), Natura2000 en de Europese Aalverordening. Kaderrichtlijn Water Doel van de Europese Kaderrichtlijn Water is om de waterlichamen in de betreffende stroomgebieden in 2015 in een goede ecologische en chemische toestand te krijgen en/of te houden. Er is hierbij uitstel mogelijk van tweemaal zes jaar, dus de eindtermijn is Om in 2015 de waterlichamen in een goede staat te krijgen of te houden zijn maatregelenpakketten samengesteld. Het betreft vooral inrichtingsmaatregelen. Maatregelen voor verbetering van de chemische kwaliteit moeten veelal op landelijk of Europees niveau worden genomen (bijvoorbeeld het stikstofbeleid). KRW-doelen De waterlichamen in het beheergebied van het Waterschap worden alleen getypeerd als kunstmatig of sterk veranderd water. Dit betekent dat door onomkeerbare menselijke ingrepen het niet mogelijk is om de natuurlijke toestand te bereiken. De huidige kwaliteit van het waterlichaam wordt uitgedrukt in een score ten opzichte van de natuurlijke toestand. De natuurlijke toestand is beschreven in een zogenaamde referentie. Deze referentie geeft aan hoe het waterlichaam er uit zou zien zonder menselijke verstoring. De huidige kwaliteit van de waterlichamen is uitgedrukt in een ratio van deze referentie, de zogenaamde ecologische kwaliteitsratio (EKR). Deze EKRscore ligt tussen nul en één, waarbij de score één staat voor de referentiesituatie. De KRW-doelstelling voor het waterlichaam is ook uitgedrukt in een EKR-score. De doelstelling is de verbeterde huidige situatie na uitvoering van alle mogelijke en reële maatregelen. Deze doelstelling wordt het goed ecologisch potentieel (GEP) genoemd. Voor het GEP en een beschrijving van de huidige situatie van de wateren in het plangebied wordt verwezen naar de Factsheets uit de Waterplannen van de Provincies (Provincie Utrecht en Gelderland). Biologische kwaliteitselementen KRW Om te beoordelen wat de ecologische kwaliteit van een waterlichaam is, is voor ieder KRW-watertype een maatlat opgesteld. Deze maatlat bestaat uit een aantal kwaliteitselementen. Per element is de goede ecologische toestand vastgesteld (GET=de referentiesituatie). De visstand is één van de kwaliteitselementen op de maatlat. Het GEP, het doel voor 2027, wat in 2015 al zoveel mogelijk gehaald moet zijn, ligt tussen het GET en de huidige toestand in. Het GEP gaat uit van het halen van de natuurlijke toestand, maar irreversibele ingrepen hoeven niet te worden 2-3

12 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - teruggedraaid en te nemen maatregelen moeten wel kosteneffectief zijn. Hierbij geldt dat uitgegaan wordt van het halen van de natuurlijke situatie en wanneer dat niet mogelijk is dient dit in de plannen van de waterbeheerder te worden aangetoond. Natura2000 Natura2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden. Via Natura2000 wordt uitvoering gegeven aan de gebiedsbescherming die vereist is vanuit de Vogel- en Habitatrichtlijn. In het plangebied liggen aantal Natura2000-gebieden. Het gaat om de volgende gebieden: Arkemheen Eemmeer en Gooimeer Zuidoever (grens beheersgebied) Veluwe Veluwerandmeren (grens beheersgebied) Binnenveld Groot Zandbrink Uiterwaarden Nederrijn De gebieden Eemmeer en Gooimeer Zuidoever, Veluwerandmeren en Uiterwaarden Nederrijn vallen onder het beheer van Rijkswaterstaat. Voor deze gebieden gelden voor het waterschap geen specifieke doelen. Voor het in het beheersgebied gelegen gedeelte van de Veluwe voor Groot Zandbrink en het Binnenveld gelden geen specifieke doelen voor de waterkwaliteit en de visstand. De doelstellingen en het aanwijzingsbesluit zijn te vinden op Voor activiteiten die in Natura2000-gebieden plaatsvinden dient te worden aangetoond dat die geen significant effect hebben op de natuurdoelstellingen van het gebied. Het bestaande visserijgebruik dient bij voorkeur te worden opgenomen in het beheerplan dat voor ieder Natura2000-gebied moet worden opgesteld. Voor Arkemheen is in 2009 het Ontwerp-beheersplan Arkemheen opgesteld. Het is onduidelijk of dit plan ook door het Ministerie van EL&I is vastgesteld. Voor de overige gebieden is nog geen beheerplan beschikbaar. Het effect van visserijactiviteiten op de gebieden die onder de VBC Vallei & Eem valt zal beperkt zijn, omdat er niet gevist wordt. Europese aalverordening De Europese Aalverordening voorziet in de bescherming en herstel van de aal. De aalpopulatie is sinds de jaren zeventig zeer sterk afgenomen, zo sterk dat het voortbestaan van de soort in gevaar is. De aalverordening verplicht de lidstaten om het aalbeheer in een beheerplan uit te werken. Het beheer moet gericht zijn op het realiseren van een uittrek van paairijpe aal (schieraal) ter grootte van 40% van de uittrek in In het Nederlandse Beheerplan zijn een aantal maatregelen opgenomen. De voor dit Visplan relevante maatregelen zijn: Tegengaan van schieraalsterfte door gemalen en het bevorderen van vrije migratie door de aanleg van vispassages. Dit is opgenomen in de KRW-maatregelen. Meeneemverbod van gevangen aal door sportvissers; gevangen aal moet door sportvissers levend worden teruggezet. Uitzet van glasaal en pootaal 2012 VBC Vallei & Eem 2-4 versie

13 - Huidige situatie gebied en beleid Nationaal Binnenvisserijbeleid Het kader voor de visserij op de binnenwateren is de Visserijwet van Hierin zijn de bevoegdheden van de visrechthebbenden beschreven. Het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) hanteert voor de binnenvisserij het beleid dat de visserij moet passen bij de doelen die de waterbeheerder stelt op grond van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Het ministerie wil daarom dat visrechthebbenden in VBC-verband afspraken maken over de visserij en deze vastleggen in het Visplan. De waterbeheerder dient het Visplan te toetsen op basis van de vastgestelde KRW-maatlatten voor de visstand. Beleid water en visstandbeheer In de Adviesnota Beleid Water- en Visstandbeheer van de Unie van Waterschappen, Sportvisserij Nederland en de Combinatie van Beroepsvissers wordt de verhouding beschreven tussen de waterbeheerder en de visrechthebbende. De waterbeheerder is verantwoordelijk voor het visstandbeheer 1, omdat deze verantwoordelijk is voor het leefmilieu van de vissen en voor een ecologisch gezond watersysteem. De visrechthebbende is verantwoordelijk voor het visserijbeheer 2, omdat deze bevoegdheid in de Visserijwet aan hem wordt toegekend. De waterbeheerder beïnvloedt dus de mogelijkheden van de visrechthebbenden, terwijl de visrechthebbenden invloed hebben op de samenstelling van de visstand, waarvoor de waterbeheerder verantwoording draagt. 1 Visstandbeheer omvat de planmatige voorbereiding en uitvoering van maatregelen bedoeld om een bepaalde visstand te bereiken in een omschreven watersysteem. Deze maatregelen zijn onder meer gericht op het beheer van de leefomgeving van vissen. Visserijmaatregelen zoals het onttrekken en uitzetten van vissen maken deel uit van het visstandbeheer. 2 Visserijbeheer omvat de planmatige voorbereiding van maatregelen bedoeld om de beroepsmatige en de recreatieve visserij optimaal in te richten. Het gaat om het onttrekken en uitzetten van vis en het stellen van regels daarvoor. Onder visserijbeheer vallen ook maatregelen rond de toegankelijkheid en de bevisbaarheid van het water. Het gevoerde visserijbeheer heeft invloed op de visstand en ook op het watersysteem. 2-5

14 - Visplan voor VBC Vallei & Eem Regionaal Beleid Waterschap Vallei & Eem: De zorg voor een goede waterkwaliteit is een hoofdtaak van het waterschap. De Kaderrichtlijn Water (KRW) heeft sinds 2000 deze taak vorm gegeven. Er zijn waterlichamen vastgesteld en er is een methodiek ontwikkeld om doelen te bepalen en ervoor te zorgen dat deze doelen ook gehaald kunnen worden en gehaald zullen worden. Onder deze doelen zijn doelen voor de visstand. Deze doelen moeten in 2015 zijn bereikt. In specifieke gevallen kan 2 maal uitstel verkregen worden van 6 jaar. Het doel van het waterschap is voor de waterlichamen om de opgestelde doelen in 2015 te halen. Voor de overige wateren zijn nog geen doelen vastgesteld. In de kwaliteitsbeelden voor stadswateren is al wel richting gegeven aan het kwaliteitsbeleid. Een verdere uitwerking van het beleid van het waterschap zal plaats vinden in het in 2012 op te stellen visbeleidsplan. Daarin wordt ook opgenomen hoe het waterschap om wil gaan met het vaststellen van visplannen en wat gebruikt zal worden als toetsingskader. Het voornemen is om het landelijke toetsingskader, dat in ontwerp is, te gebruiken als basis Sportvisserij Visstandbeheerplannen Door de sportvisserij zijn in het verleden meerdere visstandbeheerplannen (VBP s) opgesteld. Deze VBP s beschrijven per waterloop de actuele situatie en de gewenste situatie van de visstand en de visserij. Er worden concrete maatregelen ten behoeve van de visstand en de visserij geformuleerd. Voor de waterlichamen zijn de volgende VBP s uitgewerkt door de sportvisserij: Visstandbeheerplan Valleikanaal tussen Nederrijn en Eem, OVB, De sportvisserijorganisaties zijn van plan tijdens de looptijd van dit Visplan de maatregelen vanuit deze plannen opnieuw te beoordelen en na te gaan welke maatregelen nog mogelijk zijn binnen de kaders van onder andere de KRW. Het voornemen is dit vervolgens te agenderen in de VBC en de maatregelen samen met het waterschap ten uitvoer te brengen. Beleid sportvisserijorganisaties Als belangrijkste randvoorwaarden en uitgangspunten voor de sportvisserij kunnen worden genoemd: (juridische) toestemming om de visserij te beoefenen; toegankelijke, bereikbare en bevisbare wateren; een duurzame visstand, als afspiegeling van een ecologisch gezond en zo natuurlijk mogelijk milieu, met daarbij passende visserijmogelijkheden. Ten aanzien van verschillende Visplanthema s heeft de sportvisserij algemene standpunten geformuleerd, welke leidraad vormen bij de verder regionale uitwerking van Visplannen. Deze standpunten zijn opgenomen 2012 VBC Vallei & Eem 2-6 versie

15 - Huidige situatie gebied en beleid - in bijlage III. Beleid Sportvisserij MidWest Nederland Het beleid van Sportvisserij MidWest Nederland is beschreven in het beleidsstuk: Beleidsplan SNWN Daarnaast wordt de verantwoordelijkheid voor het toezicht op de naleving van de Visserijwet en de afspraken uit het Visplan door de overheid bij de visrechthebbenden gelegd. Dit vraagt om een nog betere professionele inzet bij controle en handhaving, waarbij ook samenwerking plaatsvindt met de beroepsvisserij Beleid sportvisserij t.a.v. VBC s: VBC s een belangrijke rol laten spelen in de regionale en lokale belangenbehartiging van de sportvisserij. Er dient nadrukkelijk met de waterbeheerders samengewerkt te worden op ambtelijk en politiek niveau ten behoeve van het tot stand brengen en in stand houden van een (geografisch) gevarieerde visstand. In alle regionale VBC s binnen hun werkgebied zal een beroepskracht vanuit Sportvisserij MidWest Nederland hun vertegenwoordigen Particulieren Binnen de VBC Vallei & Eem bezitten 22 particulieren visrechten in de waterlichamen. De particulieren worden momenteel niet vertegenwoordigd in de VBC. Vanuit het Waterschap zal een eenmalige mailing worden gedaan naar alle particulieren waarin zij worden gewezen op hun verantwoordelijkheden als visrechthebbende en de eventuele gevolgen als zij geen Visplan opstellen. 2-7

16 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Wijzigingsdatum: Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand 3.1 Visrechten en visserijgebruik Visrechten Visrechten in het gebied van waterschap Vallei & Eem worden verhuurd aan 18 hengelsportorganisaties en 22 particulieren. De visrechten worden gehuurd van het waterschap, provincie, gemeentes of particulieren. Er zijn ook enkele hengelsportverenigingen (HSV s) zonder eigen visrechten, de zogenaamde droge verenigingen. De volgende organisaties of personen huren visrechten of zijn eigenaar van visrechten, de ligging van de visrechten staat vermeld op de factsheets: Sportvisserij Sportvisserij MidWest Nederland HSV De Snoekbaars HSV Ons Genoegen HSV De Rietvoorn HSV Amersfoort HSV Hilversum HSV Hoop op Geluk HSV Flevo HSV Voor Ons Plezier De Hooge Hoek HSV Barneveld HSV De Voorn HSV Renswousde HSV De Zwarte Schapen HSV Lunteren HSV Ons genoegen Wageningen HSV Goudwinde Harskamp HV Oosterbeek HSV Rvs Ede Particulieren J.H.F. Haazen M.J. Schoonbeek J. Kok K. van Es P.H. Cremers Th. de Groot E. Willigenburg J. van de Craats H. Brons J.E. Megchelsen H. van Dronkelaar T. Lagerweij H. Versteeg H.J. Kas J.H. van Donselaar G. v.d. Braak E. Veldhuizen D.J.A. Baron van Harinxmathoe Slooten Dhr. Pon P. Poot A. van Heusden C. Wouterse 2012 VBC Vallei & Eem 3-8 versie

17 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand Sportvisserijgebruik De meeste sportvisserijorganisaties met visrechten zijn aangesloten bij de Sportvisserij MidWest Nederland en hebben hun water ingebracht in de federatieve en/of landelijke lijst van viswateren behorend bij de VISpas. Deze wateren zijn opgenomen in Via deze website kunnen sportvissers informatie krijgen over vislocaties en de regels die daar gelden. Een aantal wateren is niet ingebracht in de VISpas, deze wateren mogen alleen bevist worden door leden van de visrechthebbende hengelsportorganisatie. Het visserijgebruik past zich in de meeste gevallen aan op de aanwezige omstandigheden. Sportvissers die zich volledig richten op het vangen van één bepaalde vissoort, zullen vooral wateren bevissen waar deze vissoort in redelijke mate kan worden verwacht. Daarnaast zijn er vistechnieken die specifieke eisen stellen aan de inrichting van de oevers en de directe omgeving. Er zijn statische manieren om te vissen en meer actieve sportvisserijvormen, waarbij de hengelaar zich voortdurend verplaatst over, door of langs het water. Ook maakt een deel van de sportvissers, vooral snoekbaarsvissers, gebruik van een boot. Jeugdige en mindervalide hengelaars stellen daarnaast aanvullende eisen aan de veiligheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid van het water. De verschillende vormen van sportvisserijgebruik zijn getypeerd in acht sportvisserijtypen (zie bijlage IV). De diversiteit aan wateren in het VBC gebied biedt de sportvisserij een keur aan mogelijkheden om hun liefhebberij uit te oefenen. Alle beschreven typen sportvisserij komen voor. Per water wordt in de factsheets aangegeven welke type sportvisserij daar het meest wordt beoefend. In het VBC gebied bestaat het grootste deel van de sportvissers uit zogenaamde recreatievissers en snoekvissers. Een recreatievisser is een vissers die met de vaste hengel of een werphengel (feederhengel, winkle picker) vooral op brasem of blankvoorn vissen. De Snoekvisser vist struinend vanaf de kant in vaak plantenrijk wateren gericht op snoek. Nachtvissen Het nachtvissen is op grond van de Visserijwet toegestaan in de periode juni tot en met augustus. Daarnaast heeft het Ministerie van EL&I voor een aantal wateren een ontheffing gegeven om het gehele jaar s nachts te mogen vissen. De betreffende viswateren kunnen worden teruggevonden in de Lijst van Viswateren behorende bij de VISpas. Er ligt momenteel een verzoek aan de minister van EL&I voor het wijzigen van de visserijreglementen, zodat er vanaf 1 juni 2012 het nachtvissen het hele jaar door is toegestaan. Uitgezonderd zijn de natuurgebieden waar het nachtvissen nu ook al verboden is. Het gebruik van kampeermiddelen (tentje e.d.) is geregeld in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Dit is en blijft de bevoegdheid van de gemeente en het kan per gemeente verschillen of het gebruik van kampeermiddelen verboden is. De visrechthebbende blijft bevoegd om het nachtvissen eventueel toch te beperken om overlast voor omwonenden te voorkomen. 3-9

18 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Wedstrijdvissen Het wedstrijdvissen gebeurt op kleine schaal in het gebied. De belangrijkste wedstrijdwateren zijn het Valleikanaal, Eem, Eemnesservaart en de Arkervaart. Hier wordt doorgaans op vaste wedstrijdtrajecten gevist. Deze trajecten zijn op kaart ingetekend en bij het waterschap bekend. Vrijwilligers van de federaties houden voor de wateren waar zij wedstrijden uitgegeven een wedstrijdplanning bij. Voorzieningen In het beheergebied van Waterschap Vallei & Eem zijn er door het Waterschap een aantal speciale sportvisserijvoorzieningen zogenaamde vislobben- aangelegd. Deze bevinden zich langs het Valleikanaal (circa 15 stuks) en de Eemnesservaart (circa 2 stuks). Sportvisserijvriendelijk onderhoud oevers Het waterschap heeft Kwaliteitsbeelden en onderhoudsplannen opgesteld voor het beheersgebied. Het onderhoud is zodanig bepaald dat de doelen en functies van de watergangen en oevers zijn geborgd. Afhankelijk van de gestelde doelen in het desbetreffende Kwaliteitsbeeld is aangepast onderhoud ten behoeve van wedstrijdhengelsport of recreatieve hengelsport bespreekbaar. Aangepast onderhoud kan bestaan uit plaatselijk wegmaaien van de watervegetatie ten plaatse van een vissteiger of een afgesproken zone, mits niet in strijd met beleid- en regelgeving (bv FFwet). Maaiwerk ten behoeve van de bereikbaarheid van het water zijn in principe voor de hengelsportvereniging en op aanwijzing van de eigenaar/beheerder van de oever. De gemaakte afspraken ten aanzien van aangepast beheer en onderhoud zullen op kaart en in tekst geborgd worden in het visplan(hsv) en het onderhoudsplan(ws). Voor het stedelijk water heeft het waterschap Vallei & Eem in overleg met gemeenten en de sportvisserijorganisaties kwaliteitsbeelden opgesteld (kwaliteitsbeelden voor stedelijk water, d.d. 31 maart 2011). Het Waterschap wenst hiermee een eenduidig en integraal wensbeeld te ontwikkelen met gemeenten en de sportvisserij voor het beheer en onderhoud van stedelijk water (water en oever). De kwaliteitsbeelden gelden niet voor KRW-waterlichamen VBC Vallei & Eem 3-10 versie

19 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand Visstand en viswatertype De waterlichamen zijn allemaal sterk veranderd of kunstmatig ingerichte afvoerkanalen en beken. In de factsheets is het viswatertype per waterlichaam beschreven. Voor de typering van de viswatertypen is de OVB-typering voor stilstaande wateren gebruikt. Belangrijkste sleutelfactoren bij de typering van stilstaande wateren zijn het doorzicht van een water en de bedekking met water- en moerasplanten. De voedselrijkdom en de sterk daarmee samenhangende plantengroei zijn voorwaardenscheppend voor een bepaalde visgemeenschap. Aan de hand van de percentages bedekking met drijvende en ondergedoken waterplanten en waterriet of andere in het water staande moerasvegetaties kan aangegeven worden voor welke visgemeenschap het water geschikt is en wat de draagkracht van het water is. Bij de KRWmonitoring van het waterschap worden de bedekkingspercentages van genoemde groepen planten opgenomen. Indien voorhanden zijn deze KRW-gegevens van het waterschap gebruikt. Indien deze niet voor handen zijn worden andere onderzoeksgegevens en/of de kennis van de plaatselijk HSV zo mogelijk geraadpleegd. Ook voor deze gegevens geldt, als gevolg van het toenemende doorzicht, dat oudere gegevens mogelijk niet meer representatief zijn voor de huidige toestand. Een beschrijving van de visstand per waterlichaam is te vinden op de factsheets en zijn afkomstig uit de uitgevoerde KRW-monitoring of ander onderzoek. Hiervoor zijn alleen resultaten van onderzoek vanaf 2000 gebruikt. Indien er in meerdere jaren onderzoek is uitgevoerd dan worden alleen de meest recente gegevens vermeld. Het landelijke beeld is dat de visstand de laatste jaar aan verandering onderhevig is als gevolg van de vermindering van de voedselrijkdom en de toenemende helderheid van het water. In het beheergebied van Waterschap Vallei & Eem geldt dit alleen voor meren en is dit verder tot dusverre niet van toepassing. De snoek is in veel wateren goed vertegenwoordigd als gevolg van redelijke waterplantenbegroeiing. In een aantal stromende wateren komen redelijk veel stroomminnende vissoorten voor, maar de visbestanden worden meestal nog gedomineerd door algemene en bodemwoelende vissoorten. Dit als gevolg van de kunstmatige inrichting van de meeste watergangen. Uit de visserijkundige onderzoeken van Sportvisserij Nederland blijkt dat de lengtesamenstelling van de visstand in veel wateren onevenwichtig is. De lengteklasse van centimeter is vaak slecht vertegenwoordigd. Oorzaak is waarschijnlijk een intensieve aalscholverpredatie. 3-11

20 - Visplan voor VBC Vallei & Eem Visuitzettingen Sportvisserij De hengelsportverenigingen hebben door het huren van de visrechten het recht om vis uit te zetten. De hengelsportverenigingen zetten vooral vis uit na een vissterfte. Zo brengt de vereniging de vispopulatie weer snel op het oude niveau en blijven de sportvisserijmogelijkheden gewaarborgd. De sportvisserij ziet het liefst een evenwichtige vispopulatie, maar door het voedselarmer worden van het water, aalscholverpredatie en het gebrek aan paai- en schuilgelegenheid in deze wateren is visuitzet voor de sportvisserij vaak noodzakelijk. Het Waterschap geeft hierbij aan dat de stadswateren binnen het beheergebied erg voedselrijk zijn en er nog voldoende vis aanwezig is. Spiegelkarperproject De karper plant zich in Nederland door het ontbreken van juiste paai- en opgroeigebieden zelden tot niet succesvol voort. De karper is een populaire sportvis en vanuit de hengelsport is er dan ook het voornemen om de karperpopulatie in stand te houden door het uitzetten van (spiegel)karper daar waar het noodzakelijk en mogelijk is. Om inzicht te houden op de karperpopulatie wordt bij voorkeur spiegelkarper uitgezet omdat deze individueel herkenbaar zijn. De uitgezette vis wordt gemeten, gewogen en gefotografeerd. Hierdoor zijn ze bij terugvangst herkenbaar. Door alle terug vangsten te verzamelen en te bundelen kunnen waardevolle gegevens omtrent groei, trekgedrag en migratie worden verzameld. Dergelijke gegevens kunnen onder andere gebruikt worden voor VBC Vallei & Eem. Voor het uitzetten van karper in een KRW waterlichaam zal voorafgaand een Plan van Aanpak aan de VBC worden overhandigd. De onderbouwde uitzetting zal gebaseerd zijn op hengelvangstregistratie, geschatte karperpopulatie (met eventueel de gegevens van de Karper Studiegroep Nederland ), natuurlijke sterfte en de karper deelnota s van Sportvisserij Nederland (2012/2013). 3.4 Visonttrekking Sportvisserij Nederlandse sportvissers nemen soms vis mee voor eigen consumptie, dit betreft bijna uitsluitend de vissoorten snoekbaars en in mindere mate baars en snoek. Sinds 2009 geldt een landelijk meeneemverbod voor paling. Van sportvissers uit Oost-Europa is bekend dat zij gevangen vis (vaak brasem, karper of snoek) graag consumeren. Aangezien dit om een groep van circa 6% van het totale aantal sportvissers gaat, is het effect van de visonttrekking door deze groep beperkt. Het werkgebied van Waterschap Vallei & Eem bestaat voornamelijk uit 2012 VBC Vallei & Eem 3-12 versie

21 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - beken, weteringen en kleine rivieren. In dit type water komt snoekbaars niet of nauwelijks voor. De visonttrekking binnen het plangebied beperkt zich dan ook tot een geringe hoeveelheid snoek en baars. De onttrekking is gereguleerd via een meeneemlimiet van één snoek en twee snoekbaarzen. Voor diverse vissoorten zijn meeneemlimieten vastgesteld, die door de sportvisserij ook zelf gecontroleerd worden. Meeneemlimieten kunnen worden bijgesteld op basis van monitoring, onder andere HVR. Inmiddels zijn er voor de georganiseerde sportvisserij zo n 800 vrijwillige controleurs en meer dan 110 BOA s actief. Sportvisserij MidWest Nederland heeft momenteel 30 BOA s in dienst en wil doorgroeien naar 60 BOA s. De meeneemlieten zijn verder omschreven in paragraaf 3.7 Regelgeving. Momenteel wordt er door IMARES in samenwerking met Sportvisserij Nederland aan de hand van een landelijke enquête onderzoek gedaan naar het gedrag van sportvissers. Ook het meenemen van snoekbaars wordt aan de hand van deze enquête in kaart gebracht. Aan de hand van deze resultaten kan in een volgend Visplan de onttrekking van snoekbaars door de sportvisserij beter worden beschreven. Particulieren Deze gegevens worden medio 2013 aangeleverd en in het Visplan verwerkt. 3.5 Vismortaliteit In het beheergebied zijn er diverse mogelijke oorzaken voor vismortaliteit: - Sterfte als gevolg van calamiteiten, zoals riooloverstort, hevige regenval, illegale lozingen, (jaartal, locatie) - Wintersterfte bij langdurige ijsbedekking en/of verkeerd gemaalbeheer bij ijsbedekkking (jaartal, locaties) - Zomersterfte als gevolg van droogval/zuurstofloosheid (jaartal, locatie) - Sterfte door gemalen - Sterfte door aalscholverpredatie - Sterfte door virussen (vissoort, jaartal, locatie) - Sterfte door baggeren Calamiteiten doen zich ieder jaar wel voor. Riooloverstorten vormen hierin een probleem. De maximale overstortfreqentie in het beheergebied van Vallei & Eem voldoet in alle gemeentes sinds 2005 aan alle wettelijke verplichtingen. Overstorten zullen dus blijven voorkomen in alle gemengde rioolstelsels. Alleen voor de oplossing van lokale problemen kunnen extra maatregelen nodig zijn. Calamiteiten zijn vaak moeilijk te voorkomen. Het Calamiteiten Bestrijdings Plan van Vallei & Eem functioneert ook om calamiteiten als gevolg van overstorten te bestrijden. In het nog te realiseren Visbeleidsplan (2013) van het Waterschap zal worden vastgelegd hoe om te gaan en te handelen bij overstorten en acute vissterftes. 3-13

22 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Het Waterschap heeft aangegeven dat bij voorkomende vissterftes er zal worden nagegaan of er mogelijkheden ter voorkoming van nieuwe vissterftes in de toekomst zijn. Preventief valt er bij voorbaat niets meer te verbeteren, omdat alle overstorten aan de landelijk gestelde voorwaarden voldoen en vastgesteld is dat meer maatregelen erg duur zijn en weinig extra s zullen opleveren. Echter, niet uit te sluiten is dat door andere inrichting en beheer ter plaatse mogelijk nog verbeteringen realiseerbaar zijn. Daar wordt hoe dan ook al verder aan gewerkt. Nederland herbergt een grote aalscholverpopulatie. Aalscholvers komen verspreid over heel Nederland voor. De aalscholver kan een groot effect hebben op de visstand door predatie. Vis tot 45 centimeter staat op het menu van de aalscholver. De omvang van de predatie is moeilijk in te schatten. Bij visserijkundige onderzoeken is de predatie op de visstand vaak wel duidelijk waarneembaar door het vrijwel ontbreken van witvis tussen de 15 en 45 centimeter. Het waterschap Vallei & Eem registreert geen gegevens over vismortaliteit. Om een goed overzicht te krijgen van de visterftes binnen het VBC gebied zal in VBC-verband nagedacht moeten worden over het opzetten van een registratiesysteem voor alle visrechthebbende en de waterbeheerder(s). Sterfte door gemalen Gemalen vormen een migratiebarrières en maken slachtoffers onder vis. Een vis die een gemaal passeert overleeft dit vaak niet als de vis geraakt wordt door de schoepen of de vijzel. Uit onderzoek van de STOWA blijkt aan 24 gemalen bleek dat gemiddeld ruim 10% van de vis die een gemaal passeert sterft. De daadwerkelijke schadepercentages bij specifieke gemalen zijn afhankelijk van het gemaaltype. De schade aan grote vissen is hoger dan die aan kleine vis (23%), maar grote vis is beter in staat gemalen te vermijden (Van Weeren 2010). Er zijn visvriendelijke gemalen ontworpen die sterfte kunnen voorkomen of grotendeels beperken. Er zijn geen visvriendelijke gemalen in het beheergebied van het Watershap, maar er wordt wel geprobeerd visvriendelijk te beheren. In het nog uit te werken Visbeleidsplan zal het Waterschap opnemen dat bij vervanging van pompen, gemalen, et cetera zo visvriendelijk mogelijk materiaal wordt aangeschaft VBC Vallei & Eem 3-14 versie

23 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Sterfte door stroperij Stroperij is het onttrekken van vis waar geen toestemming voor is gegeven. Men is in overtreding wanneer men geen visrechten heeft op een bepaald water, maar er toch vist en de gevangen vis meeneemt. De situatie kan ook zijn dat men wel visrechten heeft op een betrokken water, maar op grond van de visserijwet of andere bepalingen in overtreding is en vervolgens de gevangen vis meeneemt. Te denken valt aan het gebruik van verboden vistuig, gesloten periodes, het ontduiken van de minimummaat voor vis en dergelijke. Door het heimelijke karakter ervan is het erg moeilijk een indruk te krijgen van stroperij en de omvang ervan. Op bepaalde wateren of in bepaalde gebieden is als gevolg van lokale kennis soms meer te vermelden over stroperij. 3.6 Visserijkundig onderzoek, monitoring en vangstregistratie Monitoring en onderzoek In het plangebied zijn er in het verleden diverse en uitgebreide visstandonderzoeken uitgevoerd. Initiatiefnemers waren de sportvisserij. In de factsheets is per waterlichaam aangegeven welke informatie beschikbaar is. Hieronder een opsomming van de verschillende relevante onderzoeken: De Heelsumse beek: een aanzet tot het herstel van een beekvishabitat bezien vanuit het landschap, OVB, 1990; Visstandbeheerplan Valleikanaal tussen Nederrijn en Eem, OVB, 2001; Broedkamer de Eem natuurlijk: ontwerp paai- en opgroeigebieden aan de Eem, Sportvisserij Nederland, 2011; Visserijkundig onderzoek Waaien te Eemnes, Sportvisserij Nederland, 2011; Rapport visserijkundig onderzoek Arkervaart te Nijkerk, OVB, KRW-monitoring KWR onderzoek naar de visstand wordt in alle waterlichamen 1 maal per 6 jaar uitgevoerd op diverse trajecten binnen een waterlichaam 3-15

24 - Visplan voor VBC Vallei & Eem Vangstregistratie In het plangebied wordt hengelvangstregistratie uitgevoerd. Sportvissers kunnen via hun vangsten registreren. Per water of gebied zijn er coördinatoren aangesteld die gegevens kunnen opvragen en ook de kwaliteit van de ingevoerde gegevens toetsen. De hengelvangstgegevens zijn bruikbaar als aanvulling op regulier visstandonderzoek. Bepaalde vissoorten worden namelijk vooral met de hengel goed gevangen. Daarnaast ontstaat er een continue reeks van visstandgegevens, waardoor een beter beeld ontstaat van de ontwikkeling van de visstand dan door een eenmalig onderzoek. In de landelijke database met hengelvangsten staan gegevens van vangsten in het gebied van VBC Vallei & Eem. Deze gegevens zijn verzameld van 2003 tot en met 2011 door 72 rapporteurs die in totaal zo n 211 sessie hebben gevist. In totaal zijn 22 verschillende vissoorten gevangen waarbij de volgende zes vissoorten het meest geregistreerd zijn: Blankvoorn 47% Brasem 16% Ruisvoorn 9% Snoekbaars 7% Baars 4% Kolblei 3% Samen hebben deze vissoorten een aandeel van 86% in de vangsten. Figuur 3.1 Hengelvangsten VBC Vallei & Eem VBC Vallei & Eem 3-16 versie

25 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - Tabel 3.2 Overzicht gevangen vissoorten met hengelvangstregistratie Overzicht gevangen vissoorten met hengelvangstregistratie 2003 tot 2011 Vissoort aantal Vissoort aantal Aal 5 baars 4,5 Alver 30 blankvoorn 47 Baars 103 brasem 16 Bittervoorn 2 kolblei 3 Blankvoorn 1093 ruisvoorn 9 Brasem 367 snoekbaars 7 Kesslers grondel 1 overig 13,5 Kolblei 75 Ruisvoorn 214 Kroeskarper 7 steur 6 Meerval 2 Steur 4 Pos 22 Winde 23 Riviergrondel 55 Zeelt 41 karper 33 Zwartbekgrondel 29 Snoek 28 Roofblei 10 Snoekbaars Regelgeving Sportvisserij Voor elke houder van een VISpas zijn een aantal algemene voorwaarden verbonden aan het gebruik van deze VISpas. Deze voorwaarden zijn opgenomen in de Landelijke lijst van Viswateren en/of in de federatieve lijst van Sportvisserij MWN. Daarnaast zijn er een aantal belangrijke wettelijke regels die van toepassing zijn op de sportvisserij. Belangrijke regels en voorwaarden zijn o.a.: Algemene landelijke voorwaarden gebruik vispas: In de wateren van de lijst mag door de houder van de vispas worden gevist met max. 2 hengels, voorzien van alle wettelijke toegestane aassoorten Het is verboden op, aan of nabij enig viswater uit deze viswaterlijst meer dan 15 dode zoetwatervissen in bezit te hebben Het is verboden zgn. rally- of estafettevisserij uit te oefenen, of elke ander vorm van visserij waarbij de gevangen vis wordt meegenomen ter bepaling van de uitslag. Het is verboden aal mee te nemen. Alle gevangen aal dient onmiddellijk in hetzelfde water te worden teruggezet. Het is verboden de gevangen vis te verkopen 3-17

26 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Bijzondere bepalingen Sportvisserij MWN: Het is verboden per visdag meer dan 2 snoekbaarzen met een minimummaat van 42 cm of meer dan 10 baarzen met een minimummaat van 22 cm voor handen hebben, tenzij de bepalingen voor een betreffend water anders vermelden. Het is verboden snoek of karper mee te nemen, voor handen te hebben of te vervoeren. Elke gevangen snoek of karper moet direct worden teruggezet in het water, waarin deze werd gevangen, tenzij de bepalingen voor een betreffend water anders vermelden. Het is verboden te vissen binnen een afstand van 25 meter van uitstaande beroepsvangtuigen. Visserijwet: Het is verboden graskarper in bezit te hebben. Deze dient direct in hetzelfde water te worden teruggezet. In de maanden juni, juli en augustus mag er in de meeste wateren de gehele nacht gevist worden. In sommige wateren mag ook buiten deze periode s nachts worden gevist. In het voorstel voor de wijziging van de Visserijwet wordt nachtvissen het hele jaar overal toegestaan. In de Landelijke en federatieve lijst met viswateren is een volledige opsomming te vinden van alle voorwaarden en wettelijke regels - waaronder gesloten seizoenen en gebruik van aas - geregeld in de Visserijwet. Naast deze landelijke regels kan iedere visrechthebbende sportvisserijorganisatie of verhuurder zelf extra bepalingen op zijn/haar water van toepassing verklaren. Indien van toepassing dan is dit aangegeven op de factsheets per water. 3.8 Controle, handhaving en sanctionering Controle en handhaving van regelgeving en beheerafspraken vindt plaats door: Verenigingscontroleurs van de hengelsportverenigingen Boa s in dienst van de Sportvisserij MidWest Nederland (per 1 september opgeleide BOA s, er wordt gestreefd naar 60 BOA s); Politie; NVWA; Waterbeheerder (handhaven van de keur). Sportvissers worden in de eerste instantie gecontroleerd door hun eigen organisaties, de verenigingscontroleurs van de HSV s. De vereniginscontroleurs geven aan controles op overtreding van de regels uit te oefenen door middel van steekproeven of na ontvangst van klachten over overtredingen. Zij kunnen sancties opleggen door middel van intrekking van de VISpas/visvergunning. Verenigingscontroleurs van de HSV s kunnen alleen de Vispas intrekken van leden van de eigen vereniging VBC Vallei & Eem 3-18 versie

27 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - De BOA s in het controlenetwerk van de sportvisserij registreren hun activiteiten in het BOA-registratiesysteem. In 2010 zijn er 168 sportvissers gecontroleerd, waarbij in totaal 5 processen verbaal zijn uitgeschreven voor diverse overtredingen (zie Tabel 3.3). In 14% van de gevallen is een waarschuwing gegeven en in 3% van de gevallen is handhavend opgetreden. De meest voorkomende overtreding betreft het vissen zonder schriftelijke toestemming (80% van de overtredingen). In 2011 zijn er 333 sportvissers gecontroleerd, waarbij in totaal 10 processen verbaal zijn uitgeschreven voor diverse overtredingen (zie Tabel 3.3). In 18% van de gevallen is een waarschuwing gegeven en in 3% van de gevallen is handhavend opgetreden. De meest voorkomende overtreding betreft het vissen met een beroepsvistuig (30% van de overtredingen). De meeste BOA's rapporteren gegevens over hun controles in het landelijke registratieprogramma Tabel 3.3 Geconstateerde overtredingen door BOA s in 2010 Type controle Aantal PV's Geen schriftelijke toestemming (VISpas) 4 Toegestaan vistuig zonder akte 1 Levend aas 0 Teveel hengels 0 Meerdere overtredingen 0 Gesloten tijd aassoort 0 Nachtvissen gesloten tijd 0 Niet op eerste vordering tonen schriftelijke toestemming 0 Voorhanden hebben van teveel vistuigen 0 Totaal 5 Tabel 3.4 Geconstateerde overtredingen door BOA s in 2011 Type controle Aantal PV's Geen schriftelijke toestemming (VISpas) 2 Toegestaan vistuig zonder VISpas 2 Levend aas 0 Teveel hengels 1 Meerdere overtredingen 0 Gesloten tijd aassoort 0 Nachtvissen gesloten tijd 0 Niet op eerste vordering tonen schriftelijke toestemming 0 Vissen met beroepsvistuigen 3 Niet gespecificeerd 2 Totaal

28 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Figuur 3.2 Overzicht locaties waar BOA-controles zijn uitgevoerd in 2011 Naast controles door BOA s, worden ook controles uitgevoerd door controleurs van hengelsportverenigingen. Deze controleurs houden nog geen registratie bij. Het voornemen is dat zij dit vanaf 2012 wel gaan doen. Het is onbekend hoeveel er wordt gecontroleerd door politie en AID en /of wat de resultaten van deze controles zijn. 3.9 Bereikbaarheid en bevisbaarheid Een goede bereikbaarheid en bevisbaarheid is voor de sportvisserij een cruciale voorwaarde. Men moet bij het water kunnen komen (bereikbaarheid) en er dient aan het water voldoende ruimte te zijn om te kunnen vissen (bevisbaarheid). In de praktijk is de situatie voor de sportvisserij weerbarstiger. Door grootschalige aanleg van natuurvriendelijke oevers, ecologische verbindingszones, natuurvriendelijk maaibeheer etc. is de bereikbaarheid en de bevisbaarheid van de watergangen in de loop der jaren sterk verslechterd. De verslechtering in bereikbaarheid en bevisbaarheid heeft ervoor gezorgd dat de visserij in bepaalde perioden van het jaar vrijwel onmogelijk is VBC Vallei & Eem 3-20 versie

29 - Huidige situatie visserij, visserijbeheer en visstand - De oorzaken voor de verslechtering in bereikbaarheid en bevisbaarheid zijn onder andere: Ruige en moeilijk doordringbare begroeiing op de oever; Overmatige waterplantengroei; Lage waterstanden/droogvallen; Ontbreken van looprecht; Plasbermen; Aanwezigheid van afrasteringen; Greppels en/of andere oneffenheden. Verder zijn het ontbreken van parkeerplaatsen en het ontbreken van mindervalide visplaatsen bij de wateren als grote knelpunt aangegeven. In de factsheets is specifiek per waterlichaam de huidige situatie met betrekking tot de bereikbaarheid, toegankelijkheid en bevisbaarheid aangegeven. De beleidsmatige situatie rond de bereikbaarheid van de watergangen is in het plangebied matig voor de sportvisserij en wordt door de HSV s als één van de belangrijkste knelpunten genoemd. Het Waterschap heeft beleid voor het recreatief medegebruik waarin subsidiemogelijkheden liggen op het gebied van de visserij ( 3-21

30

31 - Gewenste situatie en voorgenomen maatregelen - 4 Gewenste situatie en voorgenomen maatregelen Wijzigingsdatum: Bij het beschrijven van de wensen moet een onderscheid worden gemaakt voor algemene wensen die gelden voor het gehele beheergebied en wensen die gelden voor specifieke wateren. De in dit hoofdstuk genoemde wensen en voorgenomen maatregelen zijn een opsomming van de door de visrechthebbende aangegeven knelpunten en wensen in de factsheets. Hieraan kunnen geen rechten worden ontleend. De factsheets zijn opgenomen in het separate rapport Visplan VBC Vallei & Eem, deel 2: Gebiedsgerichte uitwerking in factsheets. 4.1 Algemeen Bij het opstellen van dit eerste visplan van de VBC Vallei & Eem is gebleken dat nog niet alle informatie aanwezig om de factsheets visserij voor alle waterlichamen compleet in te vullen. Wel is duidelijk geworden welke omissies er nog zijn. De eerste taak voor de VBC die volgt uit dit visplan is om die ontbrekende gegevens te verzamelen. Streefbeeld: In de factsheets visserij staat een compleet overzicht van alle zaken die betrekking hebben op vis en visserij. Maatregelen Ontbrekende informatie in de factsheets visserij verzamelen en verwerken. 4-1

32 - Visplan voor VBC Vallei & Eem Visrechten en visserijgebruik Streefbeeld: Algemeen Eenduidige verhuur van visrechten door het hoogheemraadschap. Toegankelijkheid van de oevers verbeteren door het verkrijgen van de looprechten. Sportvisserij In principe alle wateren in het beheergebied bevisbaar, ten behoeve van de sportvisser. Uitgangspunt is dat het sportvissen overal mag plaatsvinden, op grond van het waterschapsbeleid rond passief recreatief medegebruik. Alle viswateren in één schriftelijke toestemming, waarbij de wateren digitaal bekeken kunnen worden. Het waterschap borgt het sportvisserijgebruik op grond van haar recreatiebeleid. Sportvisserijmogelijkheden op grond van actieve openstelling (visstekken, wedstrijdtrajecten, nachtvislocaties) worden behouden en indien ze door herinrichting verdwijnen worden alternatieve locaties beschikbaar gesteld. Er zijn voldoende mogelijkheden in het gebied voor het nachtvissen. Er is één regeling voor het hele plangebied. Maatregelen Het op een eenduidige wijze verhuren van de visrechten, waarbij het uitgangspunt is dat alle wateren in het beheergebied hieronder vallen. In VBC overleg agenderen hoe eventueel de eigenaren van de oevers benaderd kunnen worden. Daarbij kijken hoe eventueel een win-win situatie gerealiseerd kan worden zodat betreding door sportvissers niet (langer) als negatief ervaren word. De hengelsportorganisaties gaan binnen de VBC overleggen op welke wijze uitwisseling van viswater kan plaatsvinden VBC Vallei & Eem 4-2 versie

33 - Gewenste situatie en voorgenomen maatregelen Visstand en viswatertype Streefbeeld: De visstand is soortenrijk en passend bij de milieuomstandigheden. De bestanden zijn evenwichtig opgebouwd, alle jaarklassen zijn vertegenwoordigd. De visstand bevat zowel soorten die zijn aangepast aan specifieke omstandigheden (stroom- en plantminnende soortengildes), als soorten die geen specifieke eisen stellen aan het milieu (eurytope soorten). De VBC streeft realistische doelen voor de visstand na. De milieuomstandigheden zijn hierbij leidend. Het structureel toepassen van maaibeheer van onderwaterplanten met oog voor de vis. Het watersysteem is ecologisch gezond en biedt voldoende paai-, opgroei- en schuilgelegenheid. De inrichting en het beheer zijn hierop afgestemd. Door het gebruik van verschillende vormen van monitoring (HVR, KRW-monitoring) ontstaat een goed beeld van de visstand. De monitoringsresultaten worden jaarlijks geëvalueerd zodat er een goed beeld is van de trends in de visstand. Trends in de visstand worden waar mogelijk gekoppeld aan veranderingen in inrichting, predatie, waterkwaliteit etc. Op grond van de evaluatie adviseert de VBC het waterschap over de inrichting en het beheer van de waterlichamen. Daarnaast is de VBC actief betrokken bij de uitwerking van diverse KRW-doelen in concrete maatregelen. Voor het bereiken van de KRW-doelen voor de visstand wordt geen actief beheer van de visstand ingezet. Vis kan vrij migreren binnen de waterlichamen en van en naar de grotere wateren in het beheergebied. Hierdoor zijn er geen belemmeringen voor de migratie naar paai-, fourageer- en overwinteringsgebieden. Maatregelen Het waterschap zal jaarlijks de VBC een overzicht leveren met de stand van zaken rondom vismigratie. Zo mogelijk wordt het overzicht van vismigratieknelpunten op geactualiseerd. Binnen de VBC het maaibeheer bespreken. Gezamenlijk enkele proeflocaties aanwijzen voor aangepast maaibeheer. 4-3

34 - Visplan voor VBC Vallei & Eem Visuitzettingen Streefbeeld: Uitgangspunt is dat visuitzet niet nodig is in situaties met een ecologisch gezond watersysteem, waar de omstandigheden voor alle levensstadia van de kenmerkende vissoorten het jaarrond voldoende zijn. Op afgesloten wateren waar de paai- en opgroei omstandigheden voor vis beperkt zijn, maar waar wel een groot sportvisserijbelang aanwezig is, kan ten behoeve van de sportvisserij vis worden uitgezet. Eventuele plannen voor visuitzet dienen eerst aan de VBC voorgelegd te worden. Het plan dient vergezeld te gaan van een deskundig advies. In geval van calamiteiten zal - indien er geen andere mogelijkheid is - vis worden weggevangen en in een nabijgelegen watergang met een laag ambitieniveau worden overgezet. Het karperbestand wordt in wateren met een groot sportvisserijbelang* op peil gehouden door periodieke uitzettingen en is gericht op het in stand houden van een evenwichtig opgebouwd karperbestand, waar verschillende beschubbingspatronen in voorkomen. Eventuele uitzettingen gebeuren planmatig, waarbij de KRW randvoorwaarden stelt aan de uitzetting. *Groot sportvisserijbelang: zijn wateren die zeer belangrijk zijn voor de sportvisserij, waar veel verschillende sportvisserijtypen of juist een specialistische manier van sportvissen goed kan worden uitgevoerd. De hengeldruk is vaak hoog en de wateren zijn goed bereikbaar en bevisbaar. Maatregelen Uitzet op afgesloten wateren alleen op basis van deskundig advies (bijvoorbeeld eigen gebiedskennis beroepsvisser) en na melding aan VBC. De VBC zal hengelsportverenigingen informeren over het uitzetbeleid, met name voor de afgesloten wateren. 4.5 Visonttrekking Streefbeeld: Sportvisserij Visonttrekking door sportvissers is in het gebied zeer beperkt. Sportvissers wordt wel de mogelijkheid geboden om vis mee te nemen voor consumptie. Vanwege de beperkte aanwezigheid van interessante consumptievis (snoekbaars en baars) en het verbod op het meenemen van paling is visonttrekking door sportvissers zeer beperkt. Maatregelen Onderzoek onttrekking vis door sportvissers door IMARES en Sportvisserij Nederland Handhaven huidige voorwaarden sportvisserij ten aanzien van visonttrekking VBC Vallei & Eem 4-4 versie

35 - Gewenste situatie en voorgenomen maatregelen Vismortaliteit Streefbeeld: Door een visvriendelijke inrichting en beheer van de watergangen, o.a. overwinteringsplekken, treden er geen grootschalige vissterftes op. Vispredatie door aalscholvers heeft geen of slechts een beperkt effect op de visstand. Vissterfte door riooloverstorten komt niet voor. Vismortaliteit als gevolg van gemalen en WKC s komt niet voor, doordat deze een goed werkend visgeleidingssysteem (max. 10% cumulatieve sterfte) hebben. Maatregelen De VBC stelt een risico-inventarisatie op voor vissterftes als gevolg van gebrekkige inrichting of beheer van watergangen. Op basis van deze inventarisatie zal de VBC maatregelen aan het waterschap voorstellen ter voorkoming van vissterftes (o.a. aanleg diepe plaatsen, aanbrengen structuur, gedifferentieerd maaibeheer, gemalen). Riooloverstorten inzichtelijk maken binnen de VBC en gezamenlijk een plan opstellen om eventueel nog bestande knelpunten op te lossen. Waterschap stelt gegevens riooloverstorten ter beschikking aan de VBC. Voorzieningen tegen aalscholverpredatie treffen in paai- en opgroeigebieden 4.7 Visstandmonitoring en vangstregistratie Streefbeeld: Monitoring en onderzoek gebeurt altijd in overleg met de VBC, zodat alle betrokken wederzijds geïnformeerd zijn. Op alle wateren wordt aan HVR gedaan. Bij wedstrijden wordt volgens een vast protocol de vangst geregistreerd in HVR-online. Maatregelen Met alle betrokkenen afspraken maken over visstandmonitoring. Zodra de internet applicatie online is dit actief stimuleren bij de verenigingen. 4.8 Regelgeving Streefbeeld: De regelgeving voor de sportvisserij is eenvoudig en is zoveel mogelijk gelijk aan landelijke regelgeving. Binnen het beheergebied zijn de regels overal hetzelfde Voor de sportvisser zijn de regels acceptabel, omdat ze begrijpelijk en logisch zijn. 4-5

36 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Maatregelen De gezamenlijke sportvisserijorganisaties zullen in de VBC nagaan wat de mogelijkheden zijn om de sportvisserij regelgeving overal gelijk te trekken. Met als doel eventuele wijziging van regelgeving voor september gereed te hebben, waardoor de nieuwe regels per in de VISpas zijn opgenomen. 4.9 Controle, handhaving en sanctionering Streefbeeld: De controle van sportvissers door BOA s en verenigingscontroleurs ligt op een zodanig niveau dat er een reële pakkans is voor vissers die vaker overtredingen begaan. Het aantal geconstateerde overtredingen (proces-verbaal en waarschuwing) ligt dankzij de controles op een niveau van beneden de 10%. Op basis van BOA-registraties wordt de controle afgestemd op specifieke gebieden of knelpunten. De controles worden afgestemd met politie en andere handhavende instanties. Maatregelen Jaarlijks in het voorjaar een overzicht met uitgevoerde controles bespreken. Jaarlijks wordt in het voorjaar nagegaan of de controles voor het komende jaar andere accenten dienen te krijgen. Dit als verzoek aan de federatie doorgeven VBC Vallei & Eem 4-6 versie

37 - Gewenste situatie en voorgenomen maatregelen Bereikbaarheid en bevisbaarheid Streefbeeld: Bereikbaarheid en bevisbaarheid verbeteren en waarborgen, met name op de delen waar herinrichting gaat plaatsvinden. Vanwege de verruiging van de begroeiing boven en onder het water, zijn sportvissers in de zomermaanden afhankelijk van speciale stekken, die intensiever worden beheerd. Deze locaties hebben bij het waterschap de status actief opengesteld. Omdat er in de zomermaanden nauwelijks bevisbare locaties zijn die passief zijn opengesteld, dienen er voldoende actief opengestelde visstekken te zijn. Dit betreffen zowel wedstrijdtrajecten, als visstekken voor individuele sportvissers. De locaties met de status actief opengesteld worden zodanig beheerd, dat de bevisbaarheid van de stek het jaarrond goed is. Dit is mogelijk doordat gefocust wordt op een beperkt aantal hotspots. Waterschap en verenigingen dragen gezamenlijk bij aan een optimaal onderhoud van deze stekken. Inzet op topstekken waardoor er meer gefocust kan worden op knelpunten. Maatregelen. Inventariseren en op kaart zetten van hotspots voor de sportvisserij. Bij het waterschap aandringen om de kaart met hotspots en wedstrijdtrajecten de status actief opengesteld te geven. In overleg met het waterschap een proef doen voor het verwijderen van waterplanten op 10 hotspots. Met het waterschap concrete afspraken maken over inrichting, beheer en onderhoud van de locaties met de status actief opengesteld. 4-7

38

39 - Uitvoeringsprogramma en toetsing voorgenomen maatregelen - 5 Uitvoeringsprogramma en toetsing voorgenomen maatregelen Wijzigingsdatum: In tabel 5.1 zijn de gewenste en voorgenomen maatregelen beschreven, die voortkomen uit de genoemde knelpunten in hoofdstuk 4. De hier beschreven maatregelen hebben betrekking op zowel visstandbeheer als visserijbeheer. De voorgenomen maatregelen op het gebied van visserijbeheer mogen door de visrechthebbende worden uitgevoerd als ze geen negatief effect hebben op de KRW-doelen. De gewenste maatregelen op het gebied van visstandbeheer gelden slechts als een aanbeveling naar het Waterschap. Het Waterschap is verantwoordelijk voor het visstandbeheer en zal n.a.v. de toetsing naar de VBC reageren op voorgestelde aanbevelingen. De aanbevelingen op gebied van visstandbeheer zijn in tabel 5.1 aangegeven met een *. In tabel 5.1 staat per maatregel aangegeven het toetsingsresultaat, de actoren, de planning en kostentoedeling. De gebruikte afkortingen staan onder de tabel toegelicht. Het toetsresultaat wordt als volgt uitgedrukt in een letter: A. maatregel heeft zeker positief effect op doelen water/natuurbeheer; B. maatregel heeft mogelijk positief effect; C. maatregel heeft geen effect of relevantie; D. maatregel heeft mogelijk negatief effect; E. maatregel heeft zeker negatief effect. De maatregelen zijn getoetst aan de KRW-doelen voor de verschillende waterlichamen van Waterschap Vallei & Eem. Maatregelen in de laatste categorie (E) kunnen niet worden uitgevoerd. Voor maatregelen met een mogelijk negatief effect (D) kan eerst nader onderzoek worden gevraagd. Voor de andere categorieën geldt dat de betreffende maatregel kan worden uitgevoerd. In de kolom Prio is de prioriteit van de maatregel aangegeven. Daarbij zijn de volgende categorieën gehanteerd. I. Hoog: maatregel is van groot belang voor sportvisserij of waterschap en dient op korte termijn te worden uitgevoerd II. Middel: maatregel is van belang en dient binnen 2 jaar te worden opgestart III. Laag: maatregel is van belang, maar uitvoering kan pas starten over 2 jaar. 5-1

40 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Tabel 5.1 Uitvoeringsprogramma Visplan Voorgenomen maatregelen Algemeen 1. In de factsheets visserij missende informatie verzamelen en verwerken. 4.1 Visrechten & visserijgebruik 2. *Het op een eenduidige wijze verhuren van de visrechten, waarbij het uitgangspunt is dat alle wateren in het beheergebied hieronder vallen. 3. Verkrijgen looprechten, apart project opzetten en binnen VBC Plan van Aanpak opstellen. 4. De hengelsportverenigingen gaan binnen de VBC overleggen op welke wijze de uitwisseling van water kan plaatsvinden. 4.2 Visstand en viswatertype 5. *Aan de VBC een overzicht leveren met de stand van zaken van de vismigratie. Actualiseren overzicht vismigratieknelpunten op Visuitzet 6. Uitzet op afgesloten wateren alleen op basis van deskundig advies en na melding aan VBC. 7. Uitzet (spiegel)karper op KRW waterlichamen 8. De VBC zal hengelsportverenigingen informeren over het uitzetbeleid, met name voor de afgesloten wateren. 4.4 Visonttrekking 9. Onderzoek naar onttrekking door sportvissers 10. Handhaven voorwaarden ten aanzien van visonttrekking. 4.5 Vismortaliteit 11. *De VBC stelt een risico-inventarisatie op voor vissterftes als gevolg van gebrekkige inrichting of beheer van watergangen. Op basis van deze inventarisatie zal de VBC maatregelen aan het waterschap voorstellen ter voorkoming van vissterftes (o.a. aanleg diepe plaatsen, aanbrengen structuur, gedifferentieerd maaibeheer) 12. *Inzichtelijk maken riooloverstorten voor VBC door beschikbaar stellen informatie door Waterschap 13. *inrichtingsmaatregelen nemen om predatie aalscholver te verminderen 14. *Calamiteitenplan opstellen mbt vissterfte KRWtoets Wie Prio Wanneer Kosten toedeling C VBC I 2013 Nvt C WVE I 2012/ 2013 Nvt C VBC III 2014 Nvt C VBC HSV I 2013 Nvt C WVE II Jaarlijks in februari C HSV / Fed HDSR III PM HSV/ Fed C/D VBC II PM VBC C Fed I 2013 Fed C SN II 2012/ 2013 C HSV / Fed SN III Continu nvt A VBC II 2013 VBC, beheerder C WVE II 2013/ 2014 WVE C VBC II ntb VBC C VBC I 2013 VBC 2012 VBC Vallei & Eem 5-2 versie

41 - Uitvoeringsprogramma en toetsing voorgenomen maatregelen Monitoring 15. Met alle betrokkenen afspraken maken over visstandmonitoring 16. * Jaarlijks visstandmonitoring wateren in beheergebied bespreken in VBC 17. Zodra de internetapplicatie online is, dit actief stimuleren bij de verenigingen. 4.7 Regelgeving 18. Regelgeving binnen het gebied gelijktrekken. Eventuele aanpassing wordt opgenomen in de nieuwe VISpas 4.8 Controle en Handhaving 19. Contact leggen met politie en andere handhavende instanties tbv afstemming controle. 20. Jaarlijks wordt in het voorjaar nagegaan of de controles voor het komende jaar andere accenten dienen te krijgen 4.9 Bereikbaarheid 21. Inventariseren knelpunten en op kaart zetten van hotspots 22. Wedstrijdtrajecten en hotspots de status actief opengesteld geven. 23. *In overleg met het waterschap een proef doen voor het verbeteren van de bevisbaarheid door het verwijderen van water-/oeverplanten op 10 stekken 24. *Met het waterschap concrete afspraken maken over beheer en onderhoud van de locaties met de status actief opengesteld. B WVE/ Fed/ derden II 2013 Nvt C WVE II Continu Nvt B Fed / HSV C Fed / HSV II Continu Nvt I 2013 Nvt B/C Fed II 2013 Nvt B/C VBC II Jaarlijks in het voorjaar C VBC HSV II 2013 Nvt C WVE II 2014 Nvt C WVE / VBC II 2014 Nader af te spreken C VBC II 2013 Nader af te spreken * Deze voorgenomen maatregelen hebben betrekking op visstandbeheer en gelden als aanbeveling naar het Waterschap of zal er voor uitvoering eerst een Plan van Aanpak moeten worden opgesteld ter goedkeuring van het Waterschap. 5.1 Uitwerking Uitvoeringsplan VBC Vallei & Eem De in tabel 5.1 genoemde maatregelen op visserijbeheer zullen binnen de VBC conform de globale planning verder worden uitgewerkt door projectgroepen. De Projectgroepen zullen een projectplan opstellen en dit inbrengen binnen de VBC. In de VBC wordt vervolgens besloten of het project daadwerkelijk zal worden uitgevoerd, wie de trekker wordt en wat de vervolgstappen zijn. Naast de maatregelen op visserijbeheer zijn er ook een aantal aanbevelingen aan het Waterschap gedaan op het gebied van visstandbeheer. Het Waterschap zal op deze aanbevelingen reageren naar de VBC. Indien mogelijk zal een gezamenlijk project worden opgezet. 5-3

42

43 - Communicatie, evaluatie en bijstelling Visplan - Wijzigingsdatum: Communicatie, evaluatie en bijstelling Visplan 6.1 Communicatie Het Visplan zal aan alle visrechthebbenden en hengelsportorganisaties worden toegestuurd. Het Visplan wordt daarnaast gepubliceerd op de website Jaarlijks in april zal er een informatiebijeenkomst over het visstand- en visserijbeheer worden georganiseerd voor alle betrokkenen in het beheergebied. De monitoringsresultaten en een jaarrapportage over het afgelopen jaar zullen dan gepresenteerd worden. Specifieke regelgeving voor sportvissers zal via de VISpas en gecommuniceerd worden. 6.2 Evaluatie en bijstelling Visplan Op basis van het Visplan wordt jaarlijks in december de jaaragenda van de VBC vastgesteld. Jaarlijks in februari worden de beschikbare monitorings- en registratiegegevens besproken en wordt het beleid geëvalueerd. Indien noodzakelijk wordt het Visplan vervolgens bijgesteld. 6-1

44 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - 7 Bijlagen Wijzigingsdatum: Bijlage I Literatuur/gebruikte informatie Bijlage II Lijst gebruikte afkortingen Bijlage III Standpunten Visplanthema s Bijlage IV Sportvisserijtypen Bijlage V Kaarten VBC Vallei & Eem 7-2 versie

45 - Bijlagen - Bijlage I Literatuur/gebruikte informatie Evers, C.H.M. & R.A.E. Knoben, Omschrijving MEP en maatlatten voor sloten en kanalen voor de Kaderrichtlijn Water. STOWA, Utrecht. Ministerie van LNV, Brief aan de Tweede Kamer van de minister van LNV betreffende Beleidsvoornemens binnenvisserij en verankering VBC's en Visplannen, d.d Molen, D.T. van der & R. Pot, Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de Kaderrichtlijn Water. STOWA, Utrecht. STOWA, Handboek Visstandbemonstering. Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer. Rapport 2002/07. STOWA, Utrecht. STOWA, Referenties en maatlatten voor natuurlijke watertypen voor de kaderrichtlijn water. STOWA, Utrecht Zoetemeyer, R.B., & B.J. Lucas, Basisboek visstandbeheer. Sportvisserij Nederland, Bilthoven. Van Weeren, B.J Worden vissen in de maling genomen? STOWA rapport-nr Convenant VBC Vallei & Eem 7-3

46

47 - Bijlagen - Bijlage II Lijst gebruikte afkortingen AID AUHV AZHB BOA EKR EL&I Fed. GEP GET GWPC HDSR HSV HVR KLPD KRW OVB PV SVBD VBC Algemene Inspectie Dienst (Ministerie van EL&I) Algemene Utrechtse Hengelaars Vereniging Algemene Zuid-Hollandse Hengelaars Bond Buitengewone Opsporingsambtenaar Ecologische Kwaliteitsratio Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Federatie (van hengelsportverenigingen) Gewenst ecologisch potentieel Gewenst ecologische toestand Gewestelijke Pachtcommissie Utrecht Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Hengelsportvereniging Hengelvangst registratie Koninklijke Landelijke Politiediensten Europese Kaderrichtlijn Water Organisatie te Verbetering van de Binnenvisserij (tegenwoordig Sportvisserij Nederland) Procesverbaal Sportvisserijbelangen Delfland Visstandbeheercommissie 7-1

48 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Bijlage III Standpunten Visplanthema s Sportvisserij: Inrichting en waterkwaliteit De sportvisserij moet betrokken worden bij de uitwerking van diverse KRWdoelen in maatregelen (publieke participatie, art. 14 KRW). De sportvisserij wil een meer natuurlijke inrichting van watergangen. Dit betekent voor vis passeerbare verbindingen met andere wateren, overdimensionering, natuurvriendelijke oevers, onderwaterstructuren en verdiepte winterschuilplekken. Ideaal zou ook een natuurlijker (peil)beheer van wateren zijn, voor een stabieler ecosysteem. Ecologisch beheer en onderhoud is positief voor de visfauna, mits er voldoende schuilgelegenheid blijft voor vis in de wintermaanden, het onderwatermilieu geschikt blijft voor vis en belangrijke hengelwateren voldoende open blijven voor sportvissers. Visstand Waterkrachtcentrales zijn funest voor een gezonde visstand, omdat ze onneembare barrières voor vis vormen en daarnaast grote schade veroorzaken aan de visstand. De sportvisserij is daarom tegen WKC s. De sportvisserij is tegen Actief Biologisch Beheer (ABB) en beheervisserijen als symptoombestrijding van eutrofiering. Alleen brongerichte maatregelen bieden duurzame en ethisch verantwoorde oplossingen. De aal wordt met uitsterven bedreigt. Oorzaken zijn divers. Het standpunt van de sportvisserij is dat in ieder geval alle exploitatie van de aal gestopt moet worden. Sportvissers moeten daarom alle gevangen aal direct terug te zetten. Daarnaast dient aalherstel bevorderd te worden door aalherstelprojecten in het gebied. De sportvisserij wil zoveel mogelijk vismigratieknelpunten oplossen. Hiervoor is jarenlang gestreden en met de komst van de KRW worden gelukkig veel knelpunten opgelost. De insteek van de sportvisserij is dat er een onttrekkingsvrije zone moet komen met een straal van 50 meter rond migratievoorzieningen en een grotere nettenvrijezone. Sportvisserij zonder onttrekking moet mogelijk blijven rond deze voorzieningen. Visuitzet In open watersystemen wordt door de sportvisserij praktisch alleen nog karper uitgezet. Het uitzetten van karper voorziet in een grote sportvisserijbehoefte. Uitzet is nodig omdat karper zich in veel wateren niet in stand kan houden door gebrek aan paaigebied en door relatief hoge bestanden aan roofvis. Uitzetten heeft nauwelijks effect op de visstand omdat in lage dichtheden wordt uitgezet (circa één exemplaar per hectare per jaar). Rijkswaterstaat hanteert als richtlijn dat het uitzetten van karper gericht op het in stand houden van een bestand van 25 kg/ha acceptabel is en geen invloed heeft op de KRW-doelen. Door Sportvisserij Nederland is een rekenhulp ontwikkeld, om op basis van dit principe de maximale jaarlijkse uitzet te bepalen. Op afgesloten kleine wateren (hoofdzakelijk stadswateren) kunnen ook andere vissoorten worden uitgezet, vanwege een specifieke sportvisserijfunctie. De 2012 VBC Vallei & Eem 7-2 versie

49 - Bijlagen - sportvisserij ziet het liefst een natuurlijke vispopulatie, maar door de vaak onnatuurlijke inrichting en aalscholverpredatie is visuitzet in deze wateren soms noodzakelijk. Visonttrekking De sportvisserij onttrekt schubvis, met name snoekbaars. Dit wordt goed gereguleerd via vangstbeperkingen en controles. Het is een belangrijk onderdeel van de hobby om de mogelijkheid te hebben om zelf gevangen vis mee te nemen om op te eten. Bereikbaarheid Door de natuurlijker inrichting van watergangen en een toename van waterplantenbegroeiing staan de bereikbaarheid en bevisbaarheid voor sportvissers onder druk. De sportvisserij wil dat de bereikbaarheid en toegankelijkheid gewaarborgd en bij herinrichting van de oevers verbeterd wordt. 7-3

50 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Bijlage IV Sportvisserijtypen Sportvissers in Nederland vissen op verschillende manieren en op verschillende vissoorten. De wensen en eisen die sportvissers stellen aan visstand, viswater en visstek zijn daardoor niet gelijk, maar lopen per type sportvisser aanzienlijk uiteen. Sportvissers die zich volledig richten op het vangen van één bepaalde vissoort, zullen vooral díe wateren bevissen waar deze vissoort in redelijke mate kan worden verwacht. Daarnaast zijn er vistechnieken die specifieke eisen stellen aan de inrichting van de oevers en de directe omgeving. Er zijn bijvoorbeeld statische manieren om te vissen en meer actieve sportvisserijvormen, waarbij de hengelaar zich voortdurend verplaatst over, door of langs het water. Vooral jeugdige en mindervalide hengelaars stellen eisen aan de veiligheid, bereikbaarheid en toegankelijkheid van het water. Op grond van de combinatie van beviste vissoorten, vistechnieken en eisen die de sportvisser stelt aan het viswater en zijn visstek, is een indeling gemaakt van acht typen sportvissers. Deze typen sportvissers worden in het navolgende besproken. Recreatievisser Het grootste deel van de Nederlandse sportvissers kan worden gerekend tot het sportvisserstype recreatievisser. Dit type omvat sportvissers die met de vaste hengel of een werphengel vooral op brasem of blankvoorn vissen. Natuurbeleving, het avontuurlijk ontspannen aan de waterkant, vormt voor deze groep vaak een belangrijk motief. Karpervisser Karpervissers zijn grofweg in te delen in twee groepen. De ene groep wil graag veel karpers vangen en de andere groep vangt het liefst grote karpers. Dit verschil heeft belangrijke gevolgen voor de eisen die deze twee groepen aan het viswater en het visstandbeheer stellen. Snoekvisser Voor de snoekvisser is een gezonde snoekstand dé voorwaarde voor een geschikt viswater. Voor de snoekvisser is niet alleen de aanwezigheid van voldoende aantallen, maar ook het formaat van de te vangen snoek van belang VBC Vallei & Eem 7-4 versie

51 - Bijlagen - Vliegvisser Vliegvissers vissen met imitaties van insecten en vis(larven), die door de vis vooral visueel worden waargenomen. Deze vistechniek is daardoor het meest effectief in helder water. In beken worden vissoorten als beekforel, vlagzalm, kopvoorn en winde door vliegvissers zeer gewaardeerd. Snoekbaarsvisser Snoekbaars is een zeer gewilde sportvis die vanaf de kant en vooral vanuit bootjes in voedselrijke, troebele en/of diepere wateren wordt bevist. Het formaat van de te vangen snoekbaars is hierbij niet van het grootste belang. Wedstrijdvisser Wedstrijdvissers willen in een bepaalde tijd zoveel mogelijk vis vangen. Het competitie-element vormt voor deze sportvissers het belangrijkste motief. Vooral voedselrijke wateren met harde, uniforme oevers en een dicht bestand aan witvis zijn geschikt als wedstrijdwater. Jeugdige visser Voor jeugdige sportvissers gelden bijzondere eisen voor wat betreft de veiligheid aan en rondom het viswater. Geschikt viswater voor de jeugd ligt in een goed bereikbare omgeving. Een gevarieerde visstand met makkelijk vangbare vissen is uiteraard een voordeel. Mindervalide sportvisser Mindervalide sportvissers stellen specifieke eisen aan de toegankelijkheid van visplekken en de bevisbaarheid van het water vanaf de oever. Bron: Zoetemeyer, R.B., & B.J. Lucas, Sportvisserijgebruik: Wat willen sportvissers? Vis & Water magazine vol. 2 (4):

52 - Visplan voor VBC Vallei & Eem - Bijlage V Kaarten 1) Kaart Natura2000-gebieden en KRW waterlichamen Vallei & Eem 2) Kaart wedstrijdtrajecten en hotspots (Tom) 3) Akkoordverklaringen VBC 2012 VBC Vallei & Eem 7-6 versie

53 - Bijlagen - Kaart Natura2000-gebieden en KRW waterlichamen Vallei & Eem 7-1