P.H.J. Schellekens A.G. de Gilde W.P. van Vliet

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "P.H.J. Schellekens A.G. de Gilde W.P. van Vliet"

Transcriptie

1 Afnamerapport van een ZEISS UC 850 3D-meetmachine, eigendom van DAF B.V., Westerloo. Rapportnr.: WPA 0812, Okt P.H.J. Schellekens A.G. de Gilde W.P. van Vliet - 1 -

2 1. Inleiding In dit rapport z1jn de gegevens vastgelegd van afname-metingen verricht aan een ZEISS UC 850 portaal-meetmachine geïnstalleerd in de meetkamer van DAF B.V. - Westerloo. De metingen zijn uitgevoerd volgens een meetplan en meetprocedures opgesteld in het Laboratorium voor Geometrische Meettechniek van de TU Eindhoven. De meetprocedures zijn conform het plan voor afnameprocedures 3D-meetmachines zoals dat thans binnen de Nederlandse Kalibratie Organisatie is ontwikkeld. Het meetplan volgt zoveel mogelijk de aanbevelingen zoals deze zijn vastgelegd rn VDI De afnamemetingen zijn uitgevoerd door eigen personeel van de TV-Eindhoven. De afname is uitgevoerd via meting van de basis-bronnen van afwijkingen, terwijl daarnaast extra metingen zijn uitgevoerd om de resteffecten van afwijkingen van de machine te analyseren; dit nadat softwarecorrectie van een aantal geometrie-afwijkingen is uitgevoerd door de leverancier Zeiss

3 2. Het meetplan 2.1 Inleiding De Zeiss UC 850 meetmachine bezit de meetassen X, Y en Z met de volgende meet bereiken: X-as: 850 mm Y-as: 2400 mm Z-as: 600 mm De 1D-meetonnauwkeurigheid is vastgelegd volgens (U 95 ): , [µm], 1 in mm De 3D-meetonnauwkeurigheid is vastgelegd volgens (U 95 ): , [µm], 1 in mm Zoals reeds is opgemerkt z1jn deelmetingen uitgevoerd om daarmee de grootte van enkele foutenbronnen vast te leggen. De volgende meetinstrumenten en meetmiddelen zijn bij deze metingen ingezet: - HP-laserinterferometer, type 5528A met automatische compensatie voor brekingsindexinvloeden en uitzettingseffecten van de meetmachine; - eindmaat 9 mm, pasring 17 mm en een kalibratiekogel van 30 mm diameter; - gekalibreerde eindmaten van nominaal 800 en 1000 mm lengte voor het uitvoeren van kalibratiemetingen langs vlakken en ruimtediagonalen; - temperatuursmeetopstelling, eigenbouw TUE, waarmee de temperaturen van de meetsystemen van de meetmachine én eindmaat zijn vastgesteld tijdens de metingen met de eindmaten. Bovenstaande meetinstrumenten vallen onder de erkenning zoals deze door de NKO voor het lab voor Geometrische Meettechniek van TV-Eindhoven onder erkennings-nummer 014 is afgegeven. De eindmaat, pasring en kogel, die niet onder de erkenning vallen, zijn alleen voor specifieke metingen toegepast. Zij zijn echter wel op specifieke eigenschappen d.i. rondheid gecontroleerd

4 2.2 Overzicht van het meetprogramma In het uiteindelijk uitgevoerde meetprogramma zijn een aantal deelmetingen uitgevoerd die zijn onder te verdelen in de volgende hoofdgroepen: * Translatie-afwijkingen Tij met i,j = X, Y, Z De afwijkingen Tii zijn bepaald tegen de liniaire laserinterf erometer met automatische compensator. De metingen voor Txx en Tyy zijn op de positie van kleinste en grootste comparatorafwijking uitgevoerd, die voor Tzz op de positie van de kleinste comperatorafwijking. * Om de effecten van resterende rotatie- en haaksheidsafwijkingen vast te stellen, na softwarecorrectie van deze afwijkingen, zijn eindmaatmetingen langs alle vlakkendiagonalen uitgevoerd op posities van de kleinste en grootste comparatorafwijkingen. Daarnaast zijn langs alle ruimtediagonalen eindmaatmetingen uitgevoerd. * Het gedrag van het tastsysteem is geanalyseerd via meting van een kleine eindmaat (1D), een ring (2D), en een kogel (3D). * Ter vaststelling van de absolute meetnauwkeurigheid van de machine met inachtneming van temperatuurscompensatie en tastsysteem is de lengte van een eindmaat van 1000 mm gemeten evenwijdig aan de y-as op de kleinste comparatorafwijking

5 3. Resultaten De meetresultaten van de deelmetingen ZIJn uitgebreid weergegeven in de bijlagen via numerieke en grafische presentatie. Hierna wordt een samenvatting van de belangrijkste meetresultaten gegeven, waarbij de bovengrenswaarde, in absolute zin, van de bijbehorende systematische afwijking is vermeld. Translatie-afwijkingen: 1. Txx 0,6 µm, meting op positie van de kleinste comparatorafwijking. 2. Txx 1,3 µm, meting op positie van de grootste comparatorafwijking. 3. Tyy < 2,5 µm, meting op positie van de kleinste comparatorafwijking. 4. Tyy < 2,4 µm, meting op positie x = 0 mm, z = -600 mm. 5. Tyy < 8,3 µm, meting op positie x = 850 mm, z = 0 mm. 6. Tyy < 8,6 µm, meting op positie van de grootste comparatorafwijking. 7. Tzz < 0,3 µm NB. De translatiemetingen Txx, Tyy en Tzz z1jn uitgevoerd via vergelijking van machinemeetwaarden tegen laserinterferometer-waarden waarbij geen gebruik is gemaakt van de temperatuurscorrectie van de meetmachine. De correctie voor uitzetting van de meetlinialen is via het temperatuursmeetsysteem van de laserinterferometer doorgevoerd

6 8. Eindmaatmetingen op de vlakkendiagonalen. Deze metingen zijn uitgevoerd op de grenzen van het meetvolume waarvan de hoekpunten in onderstaande schets zijn aangegeven. Het machinenulpunt bevindt zich in H. z I G /.,,., F 1 _L c 1 / l Jl / - -- B 1 1 Figuur: schematische weergave van het meetvolume

7 8.1. Meetresultaten van de vlakkendiagonalen: X - Z vlak: AF = 800,0022 mm CM = 800,0028 mm BE = 800,0024 mm IK = 800,0029 mm JL = 800,0037 mm Im = 800,0038 mm X - Y vlak: AD = 1000,0016 mm EU = mm BIT = 1000,0011 mm EH = 1000,0005 mm Y - Z vlak: AH = 1000,0041 mm 1m = 1000,0037 mm EIT = 999,9973 mm FD = 999,9978 mm 8.2. Eindmaatmetingen op de ruimtediagonalen. De eindmaten zijn hierbij opgesteld langs de vier ruimtediagonalen aangegeven met AG, BH, CE en DF (zie schets onder 6). Meetresultaten: AU = 1000,0015 mm BH = 1000,0011 mm UF = 999,9968 mm CE = 999,9968 mm 8.3. Meting langs de y-as op de kleinste comparatorfout positie; meetlengte 1000 mm. y = 1000,0013 mm s = 0,0002 mm 9. Berekening haaksheidsafwijking uit eindmaatmetingen. x - y vlak: óa = 0,3 " x - z vlak: óa = 0,0 " Y - z vlak: óa = 1, 5 " - 7 -

8 10. Vergelijking temperatuursmeting meetmachine met TUE-apparatuur. De temperatuurmeetwaarden van de sensoren op de x-as en de y-as van de meetmachine zijn met de meetwaarden van de TUE-apparatuur vergeleken bij de heersende temperatuur in de meetruimte. Y - as TUE- sensor nr. temperatuur 1 20,45 OC 2 20,39 OC Zeiss- sensor temperatuur 20,43 OC 20,35 OC x - as TUE-sensor nr. temperatuur 1 20,35 OC 2 Zeiss-sensor temperatuur 20,30 OC 20,30 OC Onnauwkeurigheid TUE-sensoren: 0,05 c. 11. Controle van het tastsysteem. De afwijkingen ten gevolge van het tastsysteem bij metingen in 1D, 2D en 3D: - 1D. Meting eindmaat 9 mm: x-as T 1 D 0,3 µm y-as T 1 D < 0,2 µm z-as T 1 D < 0,2 µm - 2D. Meting ring met 17 mm diameter: x-y vlak T2D 0,2 µm x-z vlak T2D < 0, 1 µm y-z vlak T2D < 0,2 µm - 8 -

9 - 3D. Meting bol met diameter 30 mm: Fluktuaties in diametermetingen: bolmeting r 30 0,1 µm Onnauwkeurigheid van de metingen: * Laserinterf erometer Onnauwkeurigheid voor deze metingen: 81 < 0,1 [µm] * 1 * Eindmaatmetingen 800 mm: 81 1 µm 1000 mm: 81 1,2 µm * Bepaling haaksheidsafwijking per meetpositie: 8a 0,5 " - 9 -

10 4. Bepaling van de meetonnauwkeurigheid Zoals eerder is vermeld wordt de onnauwkeurigheid apart gespecificeerd voor 1D- en 3D-metingen. * 1D-meetonnauwkeurigheid. Het betreft hier de onnauwkeurigheid bij lengtemetingen langs deze assen. X-richting: 81 < x - 1,3 µm Y- richting: 8Ly < 8,6 µm Z- richting: 8Lz < 0,3 µm * 3D-meetonnauwkeurigheid. Het betreft hier de onnauwkeurigheid bij lengtemetingen in het meetvolume. Deze is vastgesteld via metingen van een eindmaat van 1000 mm lengte waarbij het temperatuurscorrectiesysteem voor de meetsystemen en object was ingeschakeld. De meetresultaten vallen ruimschoots binnen de specificaties. NB. Ter controle van het correctiesysteem voor 1D-metingen is een eindmaat van 1000 mm gemeten langs de y-as op positie van de kleinste comparatorafwijking. Ook hierbij vallen de gemeten afwijkingen ruim binnen de specificaties

11 5. Conclusies Ten aanzien van de deelmetingen kan gesteld worden dat geen van de afwijkingsbronnen extreem grote afwijkingen vertoont. Samenvattend kan worden geconcludeerd: 1]}-meetnnaukeurighid: Zowel ól, ól als ól vallen binnen de specificaties opgegeven als: x y z L ólx, óly, ólz 2, [µm], L in mm De nauwkeurigheid ól wordt beïnvloed door de gevonden haaksheidsafwijking die y naar onze mening het gevolg is van een kleine vormafwijking van de y-geleiding gezien in het y-z vlak. Deze vormafwijking kan het gevolg zijn van temperatuursinvloeden op de meettafel. 2]}- meetonnauwkeurigheid: Geen opgave aanwezig. 3]}-meetonnauwkeurigheid: De 3D-meetonnauwkeurigheid ól 3 valt binnen de specificaties, opgegeven als: L ól 3 2, [µm], L in mm Uit de eindmaatmetingen in de vlakken en de ruimte kan worden vastgesteld dat, tezamen met de resultaten van de 1D-metingen, de resulterende onnauwkeurigheid ruimschoots binnen de specificaties valt. Invloed tastsysteem: Uit de separate tests van het tastsysteem is gebleken dat de reproduceerbaarheid van de meetresultaten beter is dan 0,5 µm voor zowel 1D-, 2D- als 3D-metingen. De hierdoor geïntroduceerde meetonnauwkeurigheid is dan ook van ondergeschikt belang

12 Invloed temperatuurscorrectiesysteem: Er is een vergelijking tussen TUE-meetwaarden en Zeiss-meetwaarden voor een meetpunt rond 20 c uitgevoerd. De geconstateerde afwijkingen kwamen binnen de meetnauwkeurigheid van het TUE-systeem overeen. Er is derhalve geen aanleiding wijzigingen voor te stellen

13 6. Bijlagen: Meetresultaten Hierna worden de meetresultaten van de deelmetingen gegeven met de bijbehorende grafische representaties. De eerste set resultaten betreft de translatiemetingen Tii. Hier zijn heen-, retour- en gemiddelde meetresultaten gepresenteerd. Daarna worden de resultaten van de eindmaatmetingen in 1D, 2D en 3D weergegeven. Tenslotte zijn de meetresultaten van de tasterkalibratie opgenomen

14 Zeiss UC850 DAF B.V. Vesterloo Type meting TXX K.K.F. Startpositie y = 0 mm Meetmiddel Laserinterf erometer z = 0 mm Datum Temperatuur = oc Positie Aflezing Afwijking Positie Af lezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine X-AS HEEN HEEN HEEN X-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

15 ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO 2. Type meting : TXX K.K.F. Datum : Tijd : 17: l t t X-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

16 Zeiss UC850 DAF B.V. Westerloo Type meting TXX G.K.F. Startpositie y = 0 mm Meetmiddel Laserinterf erometer z = -600 mm Datum Temperatuur = oc Positie Aflezing Afwijking Positie Aflezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine X-AS HEEN HEEN HEEN X-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

17 ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO 3. Type meting : TXX G.K.F. Datum : Tijd : 17: ,..., ê ,..; ç: (J) 0.5 on.,..;.,..; l f t X-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

18 Zeiss UC850 DAF B.V. Westerloo Type meting : TYY K.K.F. Startpositie : x = 850 mm Meetmiddel Laserinterf erometer z = mm Datum Temperatuur = oc Positie Af lezing Afwijking Positie Af lezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine Y-AS HEEN HEEN HEEN Y-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

19 1. ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO Type meting: TYY K.K.F. Datum: Tijd: 14:39 0.,..., ê t...j (J) 0.0 -: ; ,f l Y-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

20 Zeiss UC850 DAF B.V. Westerloo Type meting TYY Startpositie x = 0 mm Meetmiddel Laserinterf erometer z = -600 mm Datum Temperatuur = oc Positie Af lezing Af wijking Positie Aflezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine Y-AS HEEN HEEN HEEN Y-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

21 2. ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO Type meting: TYY Datum: Tijd: 19:42 1. ê l""""""i i...i c:: c:: Q) bj) c::! < Y-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

22 Zeiss UC850 DAF B.V. Westerloo Type meting TYY Startpositie x = 850 mm Meetmiddel Laserinterf erometer z = 0 mm Datum Temperatuur = oc Positie Aflezing Afwijking Positie Af lezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine Y-AS HEEN HEEN HEEN Y-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

23 2. ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO Type meting: TYY G.K.F. Datum: Tijd: 11: ,.--, -4. e i...,j -6. c:: -8. c:: Q) bi) c:: -10. i -12. < Y-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

24 Zeiss UC850 DAF B.V. Westerloo Type meting TYY G.K.F. Startpositie x = 0 mm Meetmiddel Laserinterf erometer z = 0 mm Datum Temperatuur = oc Positie Aflezing Afwijking Positie Aflezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine Y-AS HEEN HEEN HEEN Y-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

25 4. 2. ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO Type meting: TYY G.K.F. Datum: Tijd: 12:16,..., ê i t:: t:: Q) t:: -10. < Y-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

26 Zeiss UC850 DAF B.V. Vesterloo Type meting TZZ Startpositie x = 0 mm Meetmiddel Laser interferometer y = 0 mm Datum Temperatuur = oc Positie Af lezing Afwijking Positie Aflezing Afwijking Afwijking machine meetmiddel machine machine meetmiddel machine machine Z-AS HEEN HEEN HEEN Z-AS TERUG TERUG TERUG GEMIDDELD [mm] [mm] [µm] [mm] [mm] [µm] [µm]

27 0.7 ZEISS UC850 DAF B.V. WESTERLOO Type meting: TZZ Datum: Tijd: 15: î 0.4 g i...i.5 t:: f Z-AS x =HEEN +=TERUG o = GEMIDDELD

28 Vlakdia&onalen van het x-y vlak AC BD EG FH [mm] [mm] [mm] [mm] 1000, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0004 Gemiddelden: 1000, , , ,0005

29 Vlakdiaonalen van het x-z vlak AF BE DG CM [mm] [mm] [mm] [mm] 800, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0031 Gemiddelden: 800, , , ,0028 IK [mm] JL [mm] 800, , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,0035 Gemiddelden: 800, ,0037

30 Vlakdiagonalen van het y-z vlak AH ED BG FC [mm] [mm] [mm] [mm] 1000, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9972 Gemiddelden: 1000, , , ,9978

31 Ruimtediaonalen AG BH DF CE [mm] [mm] [mm] [mm] 1000, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9973 Gemiddelden: 1000, , , ,9968

32 Test meetmachine op absolute meetnauwkeurigheid met inbegrip van temperatuurscorrectie en aantastsysteem. Meting langs de y-as op KKF positie. Meting met eindmaat van 1000 mm. y [mm] 1000, , , , , , , , , y = 1000,0013 mm s = 0,0002 mm

33 Meetresultaten tasterkalibratie * 1D-metingen aan 9 mm eindmaat. x-as: 8,9999 y-as: 8,9999 z-as: 9,0003 9,0000 8,9999 9,0002 8,9996 9,0004 9,0003 8,9994 9,0001 9,0000 9,0002 9,0004 9,0004 9,0001 9,0002 9,0006 8,9995 9,0002 9,0002 9,0003 9,0006 9,0002 8,9995 9,0002 9,0004 9,0000 9,0002 9,0004 T 1 D 0,3 µm T1D 0,2 µm 9,0006 9,0002 9,0004 9,0003 9,0004 T1D 0,2 µm * 2D-meting aan ring van 17 mm diameter. x-y vlak: x-z vlak: 16,9997 y-z vlak: 16, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,9998 T 2 D 0,1 µm T 2 D 0,2 µm

34 * 2D-meting aan ring van 17 mm diameter (vervolg): x-y vlak: 16, , , , ,9996 r 20 0,2 µm * 3D-meting aan een bol van 30 mm diameter: 29, , , , , , , , , , , , , , ,9895 r 30 O, 1 µm

Afnamerapport van een Zeiss MC 550 3D-meetmachine, eigendom van KEMA, Arnhem Schellekens, P.H.J.; Gilde, de, A.G.; van Vliet, W.P.

Afnamerapport van een Zeiss MC 550 3D-meetmachine, eigendom van KEMA, Arnhem Schellekens, P.H.J.; Gilde, de, A.G.; van Vliet, W.P. Afnamerapport van een Zeiss MC 550 3D-meetmachine, eigendom van KEMA, Arnhem Schellekens, P.H.J.; Gilde, de, A.G.; van Vliet, W.P. Gepubliceerd: 01/01/1991 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als

Nadere informatie

Afnamerapport van een Mitutoyo FN-905 3D-meetmachine : eigendom van Euro Metaal, Zaandam Gilde, de, A.G.; Schellekens, P.H.J.

Afnamerapport van een Mitutoyo FN-905 3D-meetmachine : eigendom van Euro Metaal, Zaandam Gilde, de, A.G.; Schellekens, P.H.J. Afnamerapport van een Mitutoyo FN-905 3D-meetmachine : eigendom van Euro Metaal, Zaandam Gilde, de, A.G.; Schellekens, P.H.J. Gepubliceerd: 01/01/1989 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version

Nadere informatie

Afnamerapport van een Mitutoyo B241S 3D-meetmachine, eigendom van Volvo Car B.V., Helmond van Vliet, W.P.

Afnamerapport van een Mitutoyo B241S 3D-meetmachine, eigendom van Volvo Car B.V., Helmond van Vliet, W.P. Afnamerapport van een Mitutoyo B241S 3D-meetmachine, eigendom van Volvo Car B.V., Helmond van Vliet, W.P. Gepubliceerd: 01/01/1990 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record Please

Nadere informatie

Afnamerapport van een Stiefelmayer 3D-meetmachine, nr : eigendom van VOLVO CAR B.V., Born, meetkamer

Afnamerapport van een Stiefelmayer 3D-meetmachine, nr : eigendom van VOLVO CAR B.V., Born, meetkamer Afnamerapport van een Stiefelmayer 3D-meetmachine, nr. 1730774 : eigendom van VOLVO CAR B.V., Born, meetkamer Citation for published version (APA): Vliet, van, W. P., & Gilde, de, A. G. (1989). Afnamerapport

Nadere informatie

Afnamerapport van een ZEISS UC 850 3D-meetmachine, eigendom van IKU B.V., Montfoort Schellekens, P.H.J.; Gilde, de, A.G.

Afnamerapport van een ZEISS UC 850 3D-meetmachine, eigendom van IKU B.V., Montfoort Schellekens, P.H.J.; Gilde, de, A.G. Afnamerapport van een ZEISS UC 850 3D-meetmachine, eigendom van IKU B.V., Montfoort Schellekens, P.H.J.; Gilde, de, A.G. Gepubliceerd: 01/01/1989 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version

Nadere informatie

Kwalificeren van meetcentra. Assessment Meetproces by Carl Zeiss

Kwalificeren van meetcentra. Assessment Meetproces by Carl Zeiss Kwalificeren van meetcentra. Assessment Meetproces by Carl Zeiss Bert Heijenk Carl Zeiss Measuring House Opdrachtprogrammeren Loonmetingen MSA (R&R) studies Reverse engineering Computertomografie Trainingen

Nadere informatie

Tolerantiegebied. H. Haitjema. Het schatten van onzekerheden bij (geometrische) metingen

Tolerantiegebied. H. Haitjema. Het schatten van onzekerheden bij (geometrische) metingen H. Haitjema Het schatten van onzekerheden bij (geometrische) metingen Inleiding Het berekenen van onzekerheden werd lange tijd beschouwd als een hobby van enkele specialisten van nationale standaardenlaboratoria.

Nadere informatie

Nauwkeurig, betrouwbaar

Nauwkeurig, betrouwbaar METEN OP SUBMICRONSCHAAL Nauwkeurig, betrouwbaar NMi Van Swinden Laboratorium, het nationale standaardeninstituut, ontwikkelt voortdurend nieuwe standaarden, instrumenten en meetmethoden om te voldoen

Nadere informatie

Samenvatting Validatie meetmethodieken biogas

Samenvatting Validatie meetmethodieken biogas Samenvatting Validatie meetmethodieken biogas Onderzoek uitgevoerd door DNV Kema De SDE+ -regeling staat open voor biogasinstallaties die onderdeel uitmaken van een groengashub. Kenmerkend voor zo n hub

Nadere informatie

Dimensionele metrologie voor geavanceerde fabricagetechnologieën

Dimensionele metrologie voor geavanceerde fabricagetechnologieën Dimensionele metrologie voor geavanceerde fabricagetechnologieën Het NMi Van Swinden Laboratorium, het nationale standaarden/metrologie-instituut, beheert en ontwikkelt primaire meetstandaarden op het

Nadere informatie

Meetonzekerheid. Producten Goed of Afkeur? 1

Meetonzekerheid. Producten Goed of Afkeur? 1 Meetonzekerheid Producten Goed of Afkeur? 1 Goed of Afkeur? Het begint bij de samengestelde constructie. Deze samenstelling bestaat uit losse producten die tezamen de complete constructie gaan vormen.

Nadere informatie

Afnamerapport van een Stiefelmayer 3D-meetmachine, typenr : eigendom van VOLVO CAR B.V., Helmond, styling

Afnamerapport van een Stiefelmayer 3D-meetmachine, typenr : eigendom van VOLVO CAR B.V., Helmond, styling Afnamerapport van een Stiefelmayer 3D-meetmachine, typenr. 28221086 : eigendom van VOLVO CAR B.V., Helmond, styling Citation for published version (APA): Gilde, de, A. G., Schellekens, P. H. J., & Vliet,

Nadere informatie

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:

Deze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.: Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Smaragdstraat 7 7554 TD ngelo OV Nederland Locatie Afkorting Smaragdstraat 7 7554 TD ngelo OV Nederland LF 0 0 Meetgebied

Nadere informatie

Fietsenstalling. Eigenschappen voor Polycarbonaat. Maximale gebruikstemperatuur. Lineaire uitzettingscoëfficiënt. Brandgedrag

Fietsenstalling. Eigenschappen voor Polycarbonaat. Maximale gebruikstemperatuur. Lineaire uitzettingscoëfficiënt. Brandgedrag Fietsenstalling De lasafdeling krijgt een bestelling voor 10 fietsenstallingen. Er moet heel wat gerekend en beslist worden om een prijsofferte te kunnen maken en om het materiaal te kunnen bestellen.

Nadere informatie

Kalibreren van meetapparatuur

Kalibreren van meetapparatuur Kalibreren van meetapparatuur Vanuit de wettelijk verplichte F-gassen regeling bent u als koeltechnisch bedrijf verplicht met gekeurde meetapparatuur te werken. Afgelopen periode heeft STEK geconstateerd

Nadere informatie

van Mitutoyo Nederland B.V. Service Department, Calibration Service and Technical Department

van Mitutoyo Nederland B.V. Service Department, Calibration Service and Technical Department Wiltonstraat 25 3905 KW Veenendaal Nederland Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Locatie Afkorting Hoofdlocatie Mitutoyo Nederland.V. Wiltonstraat 25 3905 KW

Nadere informatie

De bruikbaarheid van de bovengrensmethode als schatter voor de meetonnauwkeurigheid van 3D-meetmachines van Vliet, W.P.

De bruikbaarheid van de bovengrensmethode als schatter voor de meetonnauwkeurigheid van 3D-meetmachines van Vliet, W.P. De bruikbaarheid van de bovengrensmethode als schatter voor de meetonnauwkeurigheid van 3D-meetmachines van Vliet, W.P. Gepubliceerd: 01/01/1990 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version of

Nadere informatie

TCGM Praktijkrichtlijn. Harmonisatie Eindmaten

TCGM Praktijkrichtlijn. Harmonisatie Eindmaten Praktijkrichtlijn Documentcode: Datum publicatie: 21-03-2012 VSL biedt onderdak aan de vier Technische Commissies (TC's) die in Nederland actief zijn. Dit betreft de TC's voor de gebieden Druk, Temperatuur,

Nadere informatie

Analyse meetnauwkeurigheid 3-D meetmachines ME 5978, 5863, 5864 : Volvo - Born Gilde, de, A.G.; Schellekens, P.H.J.

Analyse meetnauwkeurigheid 3-D meetmachines ME 5978, 5863, 5864 : Volvo - Born Gilde, de, A.G.; Schellekens, P.H.J. Analyse meetnauwkeurigheid 3-D meetmachines ME 5978, 5863, 5864 : Volvo - Born Gilde, de, A.G.; Schellekens, P.H.J. Gepubliceerd: 01/01/1983 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Nadere informatie

Service catalogus. Serviceafdeling en geaccrediteerde kalibratie dienst

Service catalogus. Serviceafdeling en geaccrediteerde kalibratie dienst Service catalogus Serviceafdeling en geaccrediteerde kalibratie dienst Bij het leveren van technisch hoogwaardige producten is het onontbeerlijk om een goede service afdeling te hebben. Een afdeling waar

Nadere informatie

Raad voor Accreditatie. Praktijkervaringen Zenerreferenties

Raad voor Accreditatie. Praktijkervaringen Zenerreferenties Praktijkervaringen Zenerreferenties Documentcode: Een RvA-Informatie document geeft informatie over het beleid en/of de werkwijze van de RvA met betrekking tot een specifiek accreditatieonderwerp. Een

Nadere informatie

Mac-Solar Stralingsmeter (SLM18c-2) met geïntegreerde sensor, energierendement van zonne-installaties

Mac-Solar Stralingsmeter (SLM18c-2) met geïntegreerde sensor, energierendement van zonne-installaties Mac-Solar Stralingsmeter (SLM18c-2) met geïntegreerde sensor, energierendement van zonne-installaties De zonnestralingsmeter Mac-Solar is een ideaal, handmatig apparaat voor zonneingenieurs, architecten

Nadere informatie

Harmonisatie van eindmaatcertificaten

Harmonisatie van eindmaatcertificaten TC-GM Praktijkrichtlijn Harmonisatie van eindmaatcertificaten Documentcode: PR-GM006 Datum publicatie: November 2012 Een actuele versie van het informatie document is via de website van het VSL (http://www.vsl.nl/organisatie/technische-commissies/436)

Nadere informatie

NOx-emissiemeting conform SCIOS protocol

NOx-emissiemeting conform SCIOS protocol NOx emissiemeting Meting conform SCIOS protocol Toestel geplaatst bij: Naam bedrijf AAR Aircraft Component Services Adres Kruisweg 75 Postcode 2132 ND Plaats Hoofddorp Nadere aanduiding Referentie nummer

Nadere informatie

TCGM Praktijkrichtlijn

TCGM Praktijkrichtlijn TCGM Praktijkrichtlijn Documentcode: Datum publicatie 28-03-2006 VSL biedt onderdak aan de vier Technische Commissies (TC's) die in Nederland actief zijn. Dit betreft de TC's voor de gebieden Druk, Temperatuur,

Nadere informatie

Service catalogus. Service en kalibratie dienst

Service catalogus. Service en kalibratie dienst Service catalogus Service en kalibratie dienst 02 Inhoud 03 Inhoudsopgave 03 Inhoud 04 Service, wat kunt u verwachten? 05 Wat is Metracare Plus? 07 Kalibreren en justeren 08 gmconline - uw vraagbaak 09

Nadere informatie

2. Waar of vals: Als een rechte a evenwijdig is met een vlak α en dat vlak staat loodrecht op een vlak β dan staat a loodrecht op β.

2. Waar of vals: Als een rechte a evenwijdig is met een vlak α en dat vlak staat loodrecht op een vlak β dan staat a loodrecht op β. 1 Synthetische RM 1. (a) Geef de definitie van de loodrechte stand van twee vlakken. (b) Geen stellingen die voorwaarden uitdrukken opdat twee vlakken orthogonaal zijn. (c) Steun op 1a of 1b om te bewijzen

Nadere informatie

Afnamerapport freesmachine Deckel FP5A , Heudijck Kunststoffen B.V., Eindhoven van Helvoirt, R.P.; van Elen, R.M.

Afnamerapport freesmachine Deckel FP5A , Heudijck Kunststoffen B.V., Eindhoven van Helvoirt, R.P.; van Elen, R.M. Afnamerapport freesmachine Deckel FP5A-2823-2130, Heudijck Kunststoffen B.V., Eindhoven van Helvoirt, R.P.; van Elen, R.M. Gepubliceerd: 01/01/1992 Document Version Uitgevers PDF, ook bekend als Version

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 317/17

Publicatieblad van de Europese Unie L 317/17 30.11.2011 Publicatieblad van de Europese Unie L 317/17 VERORDENING (EU) Nr. 1235/2011 VAN DE COMMISSIE van 29 november 2011 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 1222/2009 van het Europees Parlement

Nadere informatie

KINEMATICA 1 KINEMATICA

KINEMATICA 1 KINEMATICA KINEMATICA 1 KINEMATICA 1 Inleidende begrippen 1.1 Rust en beweging van een punt 1.1.1 Toestand van beweging 1 Inleidende begrippen Een punt is in beweging ten opzichte van een referentiepunt wanneer

Nadere informatie

Bij optredend stoorlawaai is de betreffende geluidmeting onderbroken c.q. overgedaan.

Bij optredend stoorlawaai is de betreffende geluidmeting onderbroken c.q. overgedaan. Notitie HASKONNGDHV NEDERLAND B.V. PLANNNG & STRATEGY Aan : ir. J.J. Tiemersma Van : ing. F.J.M. van Hout Datum : 7 november 2013 Kopie : Onze referentie : BC6253-101-100/N003/408255/Nijm Betreft : Metingen

Nadere informatie

Onderzoek naar de luchtkwaliteit ter hoogte van de parkeerplaats Julianastraat te Moerdijk.

Onderzoek naar de luchtkwaliteit ter hoogte van de parkeerplaats Julianastraat te Moerdijk. Provincie Noord-Brabant Onderzoek naar de luchtkwaliteit ter hoogte van de parkeerplaats Julianastraat te Moerdijk. Rapport 2011-0003-L-O, 15 februari 2012 Resultaten van het luchtkwaliteitsonderzoek aan

Nadere informatie

Significante cijfers en meetonzekerheid

Significante cijfers en meetonzekerheid Inhoud Significante cijfers en meetonzekerheid... 2 Significante cijfers... 2 Wetenschappelijke notatie... 3 Meetonzekerheid... 3 Significante cijfers en meetonzekerheid... 4 Opgaven... 5 Opgave 1... 5

Nadere informatie

Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen

Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen Invloed van wegdektype op de rolweerstand van personenwagens op provinciale wegen Berry Bobbink Provincie Gelderland Ing. Jan Fijan Provincie Gelderland ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ing.

Nadere informatie

p V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid.

p V T Een ruimte van 24 ºC heeft een dauwpuntstemperatuur van 19 ºC. Bereken de absolute vochtigheid. 8. Luchtvochtigheid relatieve vochtigheid p e 100 % p absolute vochtigheid = dichtheid van waterdamp dauwpuntstemperatuur T d = de temperatuur waarbij de heersende waterdampdruk de maximale dampdruk is.

Nadere informatie

Examen HAVO en VHBO. Wiskunde B

Examen HAVO en VHBO. Wiskunde B Wiskunde B Examen HAVO en VHBO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Vooropleiding Hoger Beroeps Onderwijs HAVO Tijdvak 1 VHBO Tijdvak 2 Dinsdag 23 mei 13.30 16.30 uur 00 Dit examen bestaat uit 19 vragen.

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2012 tijdvak 2 woensdag 20 juni 13.30-16.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.. Dit examen bestaat uit 21 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 79 punten te behalen. Voor

Nadere informatie

T +32 (0) F +32 (0) Kernenergiestraat Antwerpen Belgium

T +32 (0) F +32 (0) Kernenergiestraat Antwerpen Belgium MERFORD NOISE CONTROL B.V INDUSTRIEGEBIED GORINCHEM-OOST II POSTBUS 160, 4200 AD GORINCHEM FRANKLINWEG 8, 4207 HZ GORINCHEM TELEFOON +31 (0)183-675000 TELEFAX +31 (0)183-626440 K.V.K. NR. 23041114 BTW.

Nadere informatie

Inhoud. Waarom en Wat

Inhoud. Waarom en Wat ILC De analyse van data bij geometrische metingen Door Ing. K.G. Struik Struik Advies & Scholing (SAS) 1 Inhoud Waarom en Wat Methode Uitgangspunt Consensus Samenhang van de resultaten Voorbeeld gewogen

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING Infrarood Thermometer PCE-IR 100

GEBRUIKSAANWIJZING Infrarood Thermometer PCE-IR 100 PCE Brookhuis B.V. Institutenweg 15 7521 PH Enschede The Netherlands Telefoon: +31 (0)900 1200 003 Fax: +31 53 430 36 46 info@pcebenelux.nl www.pce-instruments.com/dutch GEBRUIKSAANWIJZING Infrarood Thermometer

Nadere informatie

uuur , DF en DB met kentallen. b) Laat zien door twee keer de stelling van Pythagoras in een rechthoekige uuur

uuur , DF en DB met kentallen. b) Laat zien door twee keer de stelling van Pythagoras in een rechthoekige uuur 4 Van D naar 3D Verkennen Van D naar 3D Inleiding Verkennen Bekijk de applet. Met de rechter muisknop kun je het assenstelsel om de oorsprong draaien en de fig van alle kanten bekijken. Beantwoord nu de

Nadere informatie

Meten is weten, dat geldt ook voor het vakgebied natuurkunde. Om te meten gebruik je hulpmiddelen, zoals timers, thermometers, linialen en sensoren.

Meten is weten, dat geldt ook voor het vakgebied natuurkunde. Om te meten gebruik je hulpmiddelen, zoals timers, thermometers, linialen en sensoren. 1 Meten en verwerken 1.1 Meten Meten is weten, dat geldt ook voor het vakgebied natuurkunde. Om te meten gebruik je hulpmiddelen, zoals timers, thermometers, linialen en sensoren. Grootheden/eenheden Een

Nadere informatie

Hoofdstuk 11: Eerstegraadsfuncties in R

Hoofdstuk 11: Eerstegraadsfuncties in R - 229 - Hoofdstuk 11: Eerstegraadsfuncties in R Definitie: Een eerstegraadsfunctie in R is een functie met een voorschrift van de gedaante y = ax + b (met a R 0 en b R ) Voorbeeld 1: y = 2x Functiewaardetabel

Nadere informatie

Wiskundige vaardigheden

Wiskundige vaardigheden Inleiding Bij het vak natuurkunde ga je veel rekenstappen zetten. Het is noodzakelijk dat je deze rekenstappen goed en snel kunt uitvoeren. In deze presentatie behandelen we de belangrijkste wiskundige

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 : Projectie en Stelling van Thales

Hoofdstuk 6 : Projectie en Stelling van Thales Hoofdstuk 6 : Projectie en Stelling van Thales - 127 1. Projectie op een rechte (boek pag 175) x en y zijn twee... rechten. We trekken door het punt A een evenwijdige rechte met de rechte y en noemen het

Nadere informatie

Meetmethoden en meetfrequenties per luchtwasser

Meetmethoden en meetfrequenties per luchtwasser Pagina 1 van 2, EV-01417 Rapport nummer :EV-01417 Datum : 18-04-2014 Betreft : Rendementsmetingen van ammoniak bij een biologische luchtwasser (85%) Opdrachtgever : Ormira BV, De heer van Balkom Opdrachtomschrijving

Nadere informatie

Proefopstelling Tekening van je opstelling en beschrijving van de uitvoering van de proef.

Proefopstelling Tekening van je opstelling en beschrijving van de uitvoering van de proef. Practicum 1: Meetonzekerheid in slingertijd Practicum uitgevoerd door: R.H.M. Willems Hoe nauwkeurig is een meting? Onderzoeksvragen Hoe groot is de slingertijd van een 70 cm lange slinger? Waardoor wordt

Nadere informatie

7 a. 8 a. de Wageningse Methode Antwoorden H24 GONIOMETRIE HAVO 1

7 a. 8 a. de Wageningse Methode Antwoorden H24 GONIOMETRIE HAVO 1 H GONIOMETRIE HAVO.0 INTRO a schaal : 00 (het touw is in de tekening 6 cm) a 6 km : 00.000 = 6 cm b b ongeveer 8, meter. TEKENEN OP SCHAAL 6 a schaal : b 9 a 7 a (moeilijk nauwkeurig te meten) b schaal

Nadere informatie

+31 (0) E:

+31 (0) E: Precisie Dynamometer PCE-LFG-Serie Precisie Dynamometer voor spannings- en drukkrachtmeting / met 5 verschillende meetpunten / RS-232 en USB-interface / software voor data-analyse De Precisie Dynamometer

Nadere informatie

Meetrapport. Adres : Postcode/Plaats : : Contact persoon : Locatie van meting ( adres ) : Postcode/Plaats : : Datum Meting : Meting uitgevoerd door :

Meetrapport. Adres : Postcode/Plaats : : Contact persoon : Locatie van meting ( adres ) : Postcode/Plaats : : Datum Meting : Meting uitgevoerd door : Meetrapport Meetrapport Opdrachtgever : Voorbeeld BV Adres : Postcode/Plaats : : Contact persoon : Locatie van meting ( adres ) : Postcode/Plaats : : Datum Meting : Meting uitgevoerd door : Rapportage

Nadere informatie

6.1 Rechthoekige driehoeken [1]

6.1 Rechthoekige driehoeken [1] 6.1 Rechthoekige driehoeken [1] In het plaatje hiernaast is een rechthoekige driehoek getekend. Aan elke zijde van deze driehoek ligt een vierkant. Het gele vierkant heeft een oppervlakte van 9 hokjes;

Nadere informatie

Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren

Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren Monitoring en deformatiemetingen van binnenstedelijke kademuren Ing. R.G. Ophof Projectleider monitoring Nebest Adviesgroep 28 april 2015 Opbouw van de presentatie Begrippen Doel van monitoring of deformatiemetingen

Nadere informatie

Spanningscoëfficiënt water. 1 Doel 1. 2 Theorie 1

Spanningscoëfficiënt water. 1 Doel 1. 2 Theorie 1 Proefnummer : FE3-W5-WA1 Naam schrijver : René van Velzen Naam medewerker : Guillaume Goijen klas en PGO-groep : TN-P2, Groep 1 Datum practicum : 4 Oktober 2007 Datum inlevering : 11 Oktober 2007 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Toepasbaarheid meetgegevens Geluidsnet voor validatieprocedure

Toepasbaarheid meetgegevens Geluidsnet voor validatieprocedure Toepasbaarheid meetgegevens Geluidsnet voor validatieprocedure Samenvatting Na bestudering van het rapport van de contra-expertise meetsysteem Geluidsnet in Zuid-Limburg en op basis van analyses van beschikbare

Nadere informatie

Practicum algemeen. 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag

Practicum algemeen. 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag Practicum algemeen 1 Diagrammen maken 2 Lineair verband en evenredig verband 3 Het schrijven van een verslag 1 Diagrammen maken Onafhankelijke grootheid en afhankelijke grootheid In veel experimenten wordt

Nadere informatie

LABS contactdag 24 november 2015. Debietnorm EN-ISO 16911-1:2013 Handmatige referentiemethode

LABS contactdag 24 november 2015. Debietnorm EN-ISO 16911-1:2013 Handmatige referentiemethode LABS contactdag 24 november 2015 Debietnorm EN-ISO 16911-1:2013 Handmatige referentiemethode Inhoud presentatie NEN commissie Emissiemetingen en Algemene aspecten Overzicht opmerkingen op de norm Huidige

Nadere informatie

7 a. 8 a. de Wageningse Methode Antwoorden H24 GONIOMETRIE HAVO 1

7 a. 8 a. de Wageningse Methode Antwoorden H24 GONIOMETRIE HAVO 1 H GONIOMETRIE HAVO.0 INTRO a : 00 (het touw is in de tekening 6 cm) a 6 km : 00.000 = 6 cm b 6 a Schaal :. b 9. TEKENEN OP SCHAAL a 7 a (moeilijk nauwkeurig te meten) b : 000 c Ik meet cm dus in werkelijkheid

Nadere informatie

2 Vergelijkingen van lijnen

2 Vergelijkingen van lijnen 2 Vergelijkingen van lijnen Verkennen Meetkunde Lijnen Inleiding Verkennen Beantwoord de vragen bij Verkennen. Gebruik de applet! Uitleg Meetkunde Lijnen Uitleg Opgave 1 Bestudeer de Uitleg. Laat zien

Nadere informatie

Het gelijktijdig meten van een punt met GPS en tachymeter is geen onafhankelijke controle.

Het gelijktijdig meten van een punt met GPS en tachymeter is geen onafhankelijke controle. 1 van 7 Op verzoek van het LKC en als uitvloeisel van de SAM workshops in 2014 is een onderzoek uitgevoerd naar de meest betrouwbare manier om met GPS en/of tachymeter grenzen, reconstructieobjecten (nabijheidsrelaties)

Nadere informatie

Significante cijfers en meetonzekerheid

Significante cijfers en meetonzekerheid Inhoud Significante cijfers en meetonzekerheid... 2 Significante cijfers... 2 Wetenschappelijke notatie... 4 Meetonzekerheid... 4 Significante cijfers en meetonzekerheid... 5 Opgaven... 6 Opgave 1... 6

Nadere informatie

6.1 Kijkhoeken[1] Willem-Jan van der Zanden

6.1 Kijkhoeken[1] Willem-Jan van der Zanden 6.1 Kijkhoeken[1] Het plaatje is een bovenaanzicht; De persoon kan het gedeelte binnen de kijkhoek zien; De twee rode lijnen zijn kijklijnen; De kijklijnen geven de grenzen aan van het gebied dat de persoon

Nadere informatie

BIJLAGEN. bij GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) VAN DE COMMISSIE

BIJLAGEN. bij GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 5.5.2015 C(2015) 2874 final ANNEXES 5 to 10 BIJLAGEN bij GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) VAN DE COMMISSIE houdende aanvulling van Richtlijn 2010/30/EU van het Europees Parlement

Nadere informatie

M V. Inleiding opdrachten. Opgave 1. Meetinstrumenten en grootheden. Vul het schema in. stopwatch. liniaal. thermometer. spanning.

M V. Inleiding opdrachten. Opgave 1. Meetinstrumenten en grootheden. Vul het schema in. stopwatch. liniaal. thermometer. spanning. Inleiding opdrachten Opgave 1. Meetinstrumenten en grootheden Vul het schema in. Meetinstrument Grootheid stopwatch liniaal thermometer spanning hoek van inval oppervlak Opgave. Formules Leg de betekenis

Nadere informatie

+31 (0) E:

+31 (0) E: Infrarood thermometer met digitale camera PCE-IVT 1 infrarood thermometer met professionele digitale camera voor contactloze metingen met instelbare emissiegraad / extra indicatie van temperatuur en vochtigheid

Nadere informatie

+31 (0) E:

+31 (0) E: 3-in-1 harmonische analyser PCE-GPA 62 Netwerk analyser / vermogensmeter en energiemeter (real-time) met data logging, grafisch scherm, interface voor PC en software De 3-in-1 harmonische analyser PCE-GPA

Nadere informatie

- Is het experiment bedoeld aas toetsing van een theorie? Is in het kort de theoretische achtergrond aan te geven?

- Is het experiment bedoeld aas toetsing van een theorie? Is in het kort de theoretische achtergrond aan te geven? T.H.E. Vm-64/20. Opbouw en indeling van een rapport betreffende een emeriment. Gegeven wordt de globale indeling van een verslag zoals die door ondergetekende als meest logische wordt gezien. Bij ieder

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde B havo I (oude stijl)

Eindexamen wiskunde B havo I (oude stijl) Een functie Voor 0 < = x < = 2π is gegeven de functie figuur 1 f(x) = 2sin(x + 1 6 π). In figuur 1 is de grafiek van f getekend. y 1 f 4 p 1 Los op: f(x) < 1. De lijn l raakt de grafiek van f in het punt

Nadere informatie

ISO 9612-2009. Een nieuwe norm voor het meten van geluid op de arbeidsplaats NVVA 2009

ISO 9612-2009. Een nieuwe norm voor het meten van geluid op de arbeidsplaats NVVA 2009 ISO 9612-2009 Een nieuwe norm voor het meten van geluid op de arbeidsplaats Overzicht Vervanging NEN 3418 Inhoud van 9612: Overeenkomsten en verschillen met 3418 3 methoden: selectie en inhoud Meetonzekerheid

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B. tijdvak 2 woensdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 2014 tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur wiskunde B Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Dit examen bestaat uit 19 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 77 punten te behalen. Voor

Nadere informatie

Bijlage I Meetmethode voor het door toerenkranen uitgestraalde luchtgeluid

Bijlage I Meetmethode voor het door toerenkranen uitgestraalde luchtgeluid MINISTERIE VAN SOCIALE ZAKEN, VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU 9 DECEMBER 1998. - Koninklijk besluit betreffende het toelaatbare geluidsvermogensniveau van torenkranen Bijlage I Meetmethode voor het door

Nadere informatie

1 ALGEMENE RICHTLIJNEN VOOR MEETSYSTEMEN... 1 2 PROCEDURES VOOR HET BEOORDELEN VAN MEETSYSTEMEN... 4

1 ALGEMENE RICHTLIJNEN VOOR MEETSYSTEMEN... 1 2 PROCEDURES VOOR HET BEOORDELEN VAN MEETSYSTEMEN... 4 Voorwoord In voorgaande eindwerken is er nooit diep ingegaan op Measurement System Analysis (MSA). Vaak wordt MSA beperkt tot een R&R studie, wat eigenlijk maar een klein deel van een MSA analyse omvat.

Nadere informatie

Het gewicht van een paard

Het gewicht van een paard Het gewicht van een paard Voor mensen die paarden verzorgen figuur 1, is het belangrijk om te weten hoe zwaar hun paard is. Het gewicht van een paard kan worden geschat met behulp van twee afmetingen:

Nadere informatie

Wiskunde oefentoets hoofdstuk 10: Meetkundige berekeningen

Wiskunde oefentoets hoofdstuk 10: Meetkundige berekeningen Wiskunde oefentoets hoofdstuk 0: Meetkundige berekeningen Iedere antwoord dient gemotiveerd te worden, anders worden er geen punten toegekend. Gebruik van grafische rekenmachine is toegestaan. Succes!

Nadere informatie

Service Department TD Field Service

Service Department TD Field Service Blad van certiicaatnummer: T-5975 Aanvrager: Onderzocht: Lima Bva Plaslaar A 5 Lier België D coördinaten meetmachine (CMM) arikant : Mitutoyo type : Crysta-Apex S98 serienummer : 99 Tastsysteem arikant

Nadere informatie

Afspraken. Inleidende begrippen. Pagina van 5

Afspraken. Inleidende begrippen. Pagina van 5 Afspraken Inleidende begrippen Pagina - 1 - van 5 1. Orde in de meetkamer LABO MECHANICA - MEETTECHNIEK a. Iedereen krijgt een vaste plaats toegewezen in het labo. Dit brengt mede dat men: i. verantwoordelijk

Nadere informatie

5 Lijnen en vlakken. Verkennen. Uitleg

5 Lijnen en vlakken. Verkennen. Uitleg 5 Lijnen en vlakken Verkennen Lijnen en vlakken Inleiding Verkennen Bekijk de applet. Je ziet hoe een vlak kan worden beschreven met behulp van een vergelijking in x, en z. In de applet kun je de drie

Nadere informatie

Een kogel die van een helling afrolt, ondervindt een constante versnelling. Deze versnelling kan berekend worden met de formule:

Een kogel die van een helling afrolt, ondervindt een constante versnelling. Deze versnelling kan berekend worden met de formule: Voorbeeldmeetrapport (eenparig versnelde beweging stopwatch en meetlat) Eenparig versnelde beweging stopwatch en meetlat. Doel van de proef Een kogel die van een helling afrolt, voert een eenparig versnelde

Nadere informatie

DAGO protocol wanddiktemeting bovengronds

DAGO protocol wanddiktemeting bovengronds 20150302 DAGO Protocol Wanddiktemeting Datum: 10-3-2015 Door: Martin van der Hout Aan: RvdB, RK, AvA, RV, LA, TZ, WvZ, PW, PD, AdB, FS Ref: DAGO protocol wanddiktemeting bovengronds Auteur Martin van der

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B1,2. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.

Examen HAVO. wiskunde B1,2. tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Examen HAVO 008 tijdvak woensdag 18 juni 13.30-16.30 wiskunde B1, Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. it examen bestaat uit 18 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen. Voor elk

Nadere informatie

De Cirkel van Apollonius en Isodynamische Punten

De Cirkel van Apollonius en Isodynamische Punten januari 2008 De Cirkel van Apollonius en Isodynamische Punten Inleiding Eén van de bekendste meetkundige plaatsen is de middelloodlijn van een lijnstuk. Deze lijn bestaat uit alle punten die gelijke afstand

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING Laser Tachometer PCE-DT 65

GEBRUIKSAANWIJZING Laser Tachometer PCE-DT 65 PCE Brookhuis B.V. Institutenweg 15 7521 PH Enschede The Netherlands Telefoon: +31 (0)900 1200 003 Fax: +31 53 430 36 46 info@pcebenelux.nl www.pce-instruments.com/dutch GEBRUIKSAANWIJZING Laser Tachometer

Nadere informatie

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn.

De grafiek van een lineair verband is altijd een rechte lijn. Verbanden Als er tussen twee variabelen x en y een verband bestaat kunnen we dat op meerdere manieren vastleggen: door een vergelijking, door een grafiek of door een tabel. Stel dat het verband tussen

Nadere informatie

GEBRUIKSAANWIJZING Multimeter PCE- DC 1

GEBRUIKSAANWIJZING Multimeter PCE- DC 1 PCE Brookhuis B.V. Institutenweg 15 7521 PH Enschede The Netherlands Telefoon: +31 53 737 01 92 Fax: +31 53 430 36 46 info@pcebenelux.nl www.pcebrookhuis.nl GEBRUIKSAANWIJZING Multimeter PCE- DC 1 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Wiskunde D Online uitwerking 4 VWO blok 7 les 2

Wiskunde D Online uitwerking 4 VWO blok 7 les 2 Wiskunde D Online uitwerking 4 VWO lok 7 les Paragraaf Loodrechte stand en inproduct Opgave De lijnen HM En BD snijden elkaart, want ze liggen eide in het vlak door de punten H, D, B en M Ze snijden elkaar

Nadere informatie

: LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van artikel 17 van de IJkverordening

: LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van artikel 17 van de IJkverordening Intitulé : LANDSBESLUIT, houdende algemene maatregelen, ter uitvoering van artikel 17 van de IJkverordening Citeertitel: Lengtematenbesluit Vindplaats : AB 1988 no. 26 Wijzigingen: Geen = 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Gassnelheid en volume metingen. Deze code van goede meetpraktijk beschrijft de toegepaste. werkwijze bij de meting voor gassnelheid en volume

Gassnelheid en volume metingen. Deze code van goede meetpraktijk beschrijft de toegepaste. werkwijze bij de meting voor gassnelheid en volume Code van goede meetpraktijk van de VKL (Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen) Wat doet de VKL? De Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen (VKL) heeft ten doel, binnen de kaders van de Europese en Nationale wet-

Nadere informatie

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel november 2016 van 14:30 16:30 uur

TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel november 2016 van 14:30 16:30 uur TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Eindtoets Experimentele Fysica 1 (3A1X1) - Deel 2 11 november 2016 van 14:30 16:30 uur DIT DEEL VAN DE EINDTOETS BESTAAT UIT 6 OPGAVEN LET OP: ER ZITTEN 2 BIJLAGEN BIJ

Nadere informatie

Rolweerstand van personenwagens op betonwegen

Rolweerstand van personenwagens op betonwegen Rolweerstand van personenwagens op betonwegen Wim Kramer Cement&BetonCentrum ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv ir. Jan Hooghwerff M+P Raadgevende ingenieurs bv Samenvatting In 2013 is een

Nadere informatie

Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019

Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019 Toelichting Ranglijst woongebied land van matena 1 januari 2019 Hieronder treft u de geanonimiseerde ranglijst per 1 januari 2019 aan voor het woongebied van Land van Matena. Het betreft een momentopname.

Nadere informatie

1 Cartesische coördinaten

1 Cartesische coördinaten Cartesische coördinaten Verkennen www.math4all.nl MAThADORE-basic HAVO/VWO 4/5/6 VWO wi-d Analytische Meetkunde Cartesische coördinaten Inleiding Verkennen Beantwoord de vragen bij Verkennen. (Als je er

Nadere informatie

Kenniscentrum energie. Verslag: meetcampagne LT netten in glastuinbouw

Kenniscentrum energie. Verslag: meetcampagne LT netten in glastuinbouw Kenniscentrum energie Verslag: meetcampagne LT netten in glastuinbouw Inhoudsopgave Kenniscentrum energie... 1 Inhoudsopgave... 2 1 Meetmethode... 3 2 Resultaten... 3 3 besluit... 7 2 Zwarte PE-buis Diameter

Nadere informatie

Elektro-magnetisme Q B Q A

Elektro-magnetisme Q B Q A Elektro-magnetisme 1. Een lading QA =4Q bevindt zich in de buurt van een tweede lading QB = Q. In welk punt zal de resulterende kracht op een kleine positieve lading QC gelijk zijn aan nul? X O P Y

Nadere informatie

HERTENTAMEN MEETTECHNIEK (EE1320) Woensdag 24 augustus 2011, 9:00u 12:00u

HERTENTAMEN MEETTECHNIEK (EE1320) Woensdag 24 augustus 2011, 9:00u 12:00u HERTENTAMEN MEETTECHNIEK (EE1320) Woensdag 24 augustus 2011, 9:00u 12:00u Dit tentamen bestaat uit 3 vraagstukken met elk 5 deelvragen. Alle deelvragen tellen in principe even zwaar. Bij dit tentamen mag

Nadere informatie

+31 (0) E:

+31 (0) E: Dynamometer SM-serie dynamometer met beeldscherm / voor trekkracht- en drukkrachtmetingen / meetbereik van 50 N... 250 kn / rode aanduiding van -19999 99999 digits / zeer goede reproduceerbaarheid De dynamometer

Nadere informatie

Examen HAVO. wiskunde B1,2

Examen HAVO. wiskunde B1,2 wiskunde B1,2 Eamen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 25 mei 13.30 16.30 uur 20 05 Voor dit eamen zijn maimaal 86 punten te behalen; het eamen bestaat uit 22 vragen. Voor elk

Nadere informatie

+31 (0) E:

+31 (0) E: Mini klimaatlogger PCE-HT71 Mini klimaatlogger voor langdurige metingen van temperatuur en relatieve vochtigheid / 32 k geheugen / USB-poort / software voor het berekenen van het dauwpunt / miniformaat

Nadere informatie

Inzichten uit rolweerstands- en textuurmetingen op het hoofdwegennet

Inzichten uit rolweerstands- en textuurmetingen op het hoofdwegennet Inzichten uit rolweerstands- en textuurmetingen op het hoofdwegennet ir. Fred Reinink M+P Raadgevende ingenieurs bv dr.ir. Paul Fortuin Rijkswaterstaat ir. Jan Hooghwerff M+P Raadgevende ingenieurs bv

Nadere informatie

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein

Bepaling toezichtvorm gemeente Stein Bepaling toezichtvorm 2008-2011 gemeente Stein F i n a n c i e e l v e r d i e p i n g s o n d e r z o e k P r o v i n c i e L i m b u r g, juni 2 0 0 8 V e r d i e p i n g s o n d e r z o e k S t e i

Nadere informatie

1 Coördinaten in het vlak

1 Coördinaten in het vlak Coördinaten in het vlak Verkennen Meetkunde Coördinaten in het vlak Inleiding Verkennen Beantwoord de vragen bij Verkennen. (Als je er niet uitkomt, ga je gewoon naar de Uitleg, maar bekijk het probleem

Nadere informatie

Extra oefenmateriaal H10 Kegelsneden

Extra oefenmateriaal H10 Kegelsneden Deel 1 Extra oefenmateriaal H10 Kegelsneden 1. Bereken de inhoud van de volgende twee afgeknotte figuren. 2. Hiernaast zie je een afgeknot zeszijdig prisma. Het grondvlak is een regelmatige zeshoek met

Nadere informatie