Toetsings, etc. Filosofie van de Geest. Meerkeuze vraag 1. Meerkeuze vraag 2. Terugblik bij de Tussentoets 15 december 2009

Transcriptie

1 Toetsings, etc. Filosofie van de Geest Terugblik bij de Tussentoets 15 december 2009 Nog eens: regels voor aanvullende toetsing (~herkansing) Eindtoets: twee vragen (750 woorden per antwoord) Over een onderwerp die na de tussentoets wordt behandelt. Hier gaat het om het aantonen van nauwkeurige kennis over de argumentatie in de relevante teksten. (Verdeelt bij de laatste bijeenkomst). Over een onderwerp die zowel in teksten van voor en na de tussentoets. Hier gaat het om een begrijpende en integrerende analyse van het onderwerp. (Verdeelt bij de eerste bijeenkomst na de tussentoets) Telt voor 40% van de eindcijfer. 2 Meerkeuze vraag 1 1. Hebben thermostaten, volgens Dennett, ook beliefs en desires (overtuigingen en verlangens)? A) Ja, want zowel de physical stance als de design stance zijn onvoldoende voor thermostaten. B) Nee, want alleen entiteiten die door evolutie zijn ontstaan kunnen echte intentionaliteit hebben. C) Misschien; het hangt ervan af, in hoeverre de thermostaat onderdeel is van een complexe systeem van inputs en outputs. D) Misschien; het hangt ervan af, in hoeverre ze ook een eerste-persoons perspectief kunnen ontwikkelen. Meerkeuze vraag 2 2. Wat is de reactie van Frank Jackson op het standpunt dat Thomas Nagel in zijn essay What is it like to be a Bat verkondigt? A) Nagel heeft gelijk: het subjectieve karakter van de ervaring valt buiten het fysicalistische plaatje, want ik kan mij niet voorstellen hoe het is om een vleermuis te zijn. B) Nagel zit helemaal fout: als iets als het subjectieve karakter echt wil bestaan, moet het ook causaal effectief zijn, dus een rol spelen in de causale keten van zintuiglijke input mentale toestand en gedragsoutput. C) Nagel zit in de goede richting, maar hij onderschat ons vermogen om ons in het perspectief van vleermuizen en andere zoogdieren te plaatsen. D) Nagel zit in de goede richting, maar het centrale punt is niet dat we moeten kunnen weten hoe het is om een vleermuis te zijn: het gaat erom dat een eigenschap van de ervaring buiten het fysicalistische plaatje valt. 3 4

2 Meerkeuze vraag 3 Welk van de volgende gedachte-experimenten speelt géén rol in het debat over qualia? A) Iemand die in een vreemde land iemand ziet die naar een konijn wijst en zegt: Gavagai B) Fred, die kleuren kan onderscheiden die wij niet kunnen onderscheiden. C) Een kever in een doosje. D) Een Marsman die ook gek ( mad ) is. MATCHING [twee van de vijf vragen uit 2008] 1. Geef aan welke auteur (uit de lijst hieronder) dit citaat heeft geschreven: The word cause and the phrase causal explanation are, of course, very solemn expressions. They remind us at once of those unheard impacts of those little invisible billiard-balls which we learned to fancy, erroneously, were the truly scientific explanation of everything that goes on in the world. So when we hear the promise of a new scientific explanation of what we say and do, we expect to hear of some counterparts to these impacts, some forces or agencies of which we should never ourselves have dreamed and which we shall certainly never witness at their subterranean work. But when we are in a less impressionable frame of mind, we find something unplausible in the promise of discoveries yet to be made of the hidden causes of our own actions and reactions. 2. Geef aan welke auteur (uit de lijst hieronder) dit citaat heeft geschreven: My thesis will be that while belief is a perfectly objective phenomenon (that apparently makes me a realist), it can be discerned only from the standpoint of one who adopts a certain predictive strategy, and its existence can be confirmed only by an assessment of the success of that strategy (that apparently makes me an interpretationist). DE BRONNEN A. René Descartes, Minds and Bodies as Distinct Substances B. Ryle, Concept of Mind, hoofdstuk 1 ( Descartes Myth ) of hoofdstuk 10 ( Psychology ) C. J.J.C. Smart, Sensations and Brain Processes D. Hilary Putnam, Psychological Predicates E. David Lewis, Mad Pain and Martian Pain of Knowing What It s Like F. Thomas Nagel, What Is It Like To Be a Bat? of Subjective and Objective G. Frank Jackson, Epiphenomenal Qualia H. Paul Churchland, Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes I. Norman Malcolm, Knowledge of Other Minds of Thoughtless Brutes J. Daniel Dennett, True Believers K. Donald Davidson, Thought and Talk L. John Searle, Animal Minds M. Stich & Nichols, Folk Psychology: Simulation or Tacit Theory? N. Gallese&Goldman, Mirror neurons and the Simulation Theory of Mind-Reading Geef een reconstructie van een van René Descartes s argumenten voor het idee dat de geest en het lichaam te onderscheiden ( distinct ) zijn. De geest is een denkend ding, en alles wat denkt noemen wij geest of mind. Het lichaam denkt echter niet en is dan ook geen mind. Het lichaam zien we veranderen, de geest van ons blijft daarin hetzelfde. We zien dat het lichaam aan causale werking onderhevig is en ruimte inneemt, de geest niet. De geest kenmerkt zich door het vermogen van verstand, iets wat het lichaam totaal mist. We weten dus vanuit de geest, die we veel beter kennen dan het lichaam, dat het verschillende substaties moet betreffen ( distinct ). Tenslotte brengen onze lichamelijke zintuigen soms verkeerde voorstellingen in ons voort zoals het voorbeeld van de fantoom-pijn. 2. In Filosofische Onderzoekingen bespreekt Wittgenstein de volgende uitspraak: Nu, alleen ik kan weten of ik werkelijk pijn heb; een ander kan het slechts vermoeden. Wat is zijn positie ten opzichte van deze uitspraak en wat is zijn redenering voor deze positie? Wittgenstein is het absoluut niet eens met deze uitspraak. Volgens W. bestaat dit verschil in perspectief niet. Dat zou kunnen als er privé-taal mogelijk was, maar dat is niet het geval. De criteria (voor taaluitingen) die wij hanteren zijn publiek en dus kan iedereen beslissen of er sprake is van juist van juist taalgebruik: of iemand bijv. pijn heeft. De criteria die ik hanteer om vast te stellen of ik pijn heb zijn dus dezelfde om te bepalen of iemand anders pijn heeft. En dus is het niet zo dat ik van mezelf weet dat ik pijn heb, maar van een ander dat slecht kan vermoeden. 7 8

3 3.In welk opzicht wint de menselijke voorspeller het volgens Dennett van de marsman in een 'prediction contest'? VAN JOEL ANDERSON: Hiervoor heb ik geen antwoord uit een oude toets bij de hand. Maar het antwoord zou moeten gaan over de voordelen die gepaard gaan met het gebruik (door de mens) van de intentional stance : efficiëntie (dat het evolutionaire goedkoop is) en dat er ook zinvolle aspecten van de interactie die de marsman helemaal niet ziet. Het moet ook uit het antwoord blijken (ook is expliciete uitleg niet nodig) dat u weet waar de prediction contest over gaat en hoe de intentional stance werkt. Een paar grote lijnen Ontologie en kenleer Taal en geest Wetenschap en geest 1e, 2e en 3e-persoons perspectieven 9 10 Vooruitkijkend: drie houdingen Sensaties, qualia, pijn Gedachten, mentale prop. Wensen, motivatie Of men zelf de handeling verricht 1e pers 2e pers 3e pers René Descartes ( ) "Vader van de moderne wijsbegeerte" Vertegenwoordiger van "Continentale rationalisme" (met Leibniz en Spinoza) De tekst: Meditaties over de eerste filosofie Cartiesiaanse scepticisme is belangrijk, maar wij hebben het over Cogito ergo sum

4 Begripsvragen bij de tekst van Descartes Waarom denkt Descartes dat hij zeker weet dat hij bestaat zonder te weten dat zijn lichaam bestaat? Waarom is het zo belangrijk voor Descartes s argument dat wij aan zo veel dingen kunnen twijfelen? Descartes heeft het vooral over wat mogelijk denkbaar is. Wat bewijst dit over wat echt bestaat? Wat bedoelt Descartes eigenlijk met iets dat denk of het denkende ding? Gilbert Ryle Tekst uit Concept of Mind '49 ( ) Redacteur van Mind "Oxford" of "ordinary language" filosofie "Waarom kan men London niet geleidelijk bereiken?" Vader van "logische behaviorisme" Dennett over rood staan Tegen de stelling dat alle verklaringen naar metafysische entiteiten moeten verwijzen. 14 Begripsvragen bij de tekst van Ryle Wat is de rol van de category mistake in zijn argument? Wat beweert hij nou echt? Dat er geen inner life is? Als hij dat niet uitsluit, hoe horen wij dan wél erover te praten? In hoeverre is onze normale taal de oplossing of eigenlijk het probleem? What is zijn positie t.o.v. het brein? Waarom praat hij zo weinig over? David Armstrong, geb "Australian School" materialisme (samen met J.J.C. Jack Smart, geb. 1920)

5 Materialisme & mind-body The differences between a stone and a human body appear to lie solely in the extremely complex material set-up that is to be found in the living body and which is absent in the stone. -- D.M. Armstrong Voorbeeld van causale begripsanalyse: Wat is gif? Iets wat bepaalde effecten veroorzaakt. = Multiple realiseerbaar Materialistisch Begripsvragen: Armstrong David Kellogg Lewis ( ) Wat maakt een Causal theory of mind anders dan andere materialistische verklaringen van mentale fenomenen? "the leading metaphysician at the start of this century, head and beard above his contemporaries. Wat is (volgens Armstrong) de rol van filosofie in vergelijken met wetenschappelijk vormen van onderzoek? "Convention" (1969), Hoe kan Armstrong zeggen, It is surely not an empirical "Counterfactuals" ( 73) "On the Plurality of Worlds" (1986) fact, to be learnt by experience, that poisons kill? Wat is Armstrong s verklaring voor introspectieve bewustzijn of interne afbeeldingen (mental imagery)? possible worlds theory 20

6 Lewis: Begripsvragen Hoe gebruikt Lewis de voorbeelden van gekke pijn en Marsman-pijn om tegen identity theory en behaviorisme te argumenteren? Wat bedoet Lewis als hij zegt, Pain might not have been pain -- omdat pijn (volgens de causal theory of mind) een nonrigid begrip is? Hoe zouden wij Lewis s moeten toepassen op het geval van vissen en de vraag of zij pijn voelen? Lewis: Discussievraag Aan het begin van paragraaf VI van Mad Pain and Martian Pain geeft Lewis vier mogelijkheden/ criteria aan om uit te leggen wat de appropriate populatie is waarbinnen iemand moet zitten wil een gegeven begripsanalyse van toepassing zijn.vervolgens gaat hij beweren dat in bepaalde bijzondere situaties, verschillende criteria zwaarder wegen dan in andere situaties. In hoeverre bent u met zijn methode of zijn afwegingen eens/oneens? Frank Jackson (Director, Australian National U Research School of Social Sciences) Perception: A Representative Is mijn pijn echt zo anders? Theory(1977) Conditionals (1987); The Philosophy of Mind and Cognition (1996) From Metaphysics to Ethics: A Defense of Conceptual Analysis (ʻ97) Mind, Method, and Conditionals: Selected Essays (1998) 24

7 Voorbeelden van subjectieve ervaring="qualia" (een "quale") Het roodheid van rood. Het zeer-doen van pijn. Het itchiness van jeuk. 25 What Mary Doesn't Know Mary heeft een complete causal theory van kleurperceptie... maar is opgegroeid in een volledig zwart-witte wereld. Op een dag stapt ze uit deze wereld en ziet een tomaat, en weet voor het eerst hoe het is om rood te zien. Dus is er kennis die niet causaal relevant (niet physicalistic ) is maar toch belangrijk. 26 Begripsvragen Jackson Wat is epifenomenolisme en waarom zou het problematisch zijn? Volgens Jackson, wat precies komt Mary te weten als zij voor het eerst een rode tomaat ziet? In hoeverre is Jackson een anti-fysicalist? (moeilijke vraag!) Begripsvraag Lewis Lewis beweert dat Maryʼs enige nieuwe kennis een vorm van know-how is. Wat bedoelt hij hiermee? 27 28

8 Thomas Nagel The Possibility of Altruism (1970) The View From Nowhere (1986) What Does It All Mean? (1987) Equality and Partiality (1991) Other Minds (1995) The Last Word (1997) Begripsvragen Nagel Wat missen de fysicalististen, volgens Nagel? Hoe is Nagelʼs argument anders dan die van Jackson? Wat bedoelt hij met objective phenomenology? Het argument from analogy Ik weet hoe!" me voel als ik me in zo en zo een situatie zo en zo gedraag Mijn mentale toestand X wordt geassocieerd met #$$%&''()$%'*+'&,('&'& Ik zie je je zo en zo gedragen in dit soort situaties. Daaruit concludeer ik dat jij mentale toestand X ervaart. Voorbeeld: pijn in je been Begripsvragen Malcolm Waarom werkt het argument from analogy (volgens Malcolm) niet? Wat bedoelt Malcolm als hij zegt dat wij nonsense praten als wij beweren iets te weten in situaties waar wij niet kunnen weten of wij een fout begaan of niet? Wat is Malcolmʼs kritiek op behaviorisme? 32

9 !"#$%&'(%)&*+,-*%+' Geboren in Wenen in 1889 en overleden in Cambridge in 1951 Vroege Wittgenstein: zijn Tractatus Late Wittgenstein: Philosophische Untersuchungen (1953) Nog veel meer Nachlass Is pijn wat ik voel? Als veronderstelt wordt dat het enig criterium voor pijnervaring mijn eigen ervaring is, is solipsisme onvermijdelijk. Omdat ik dan geen basis meer heb om te zeggen of mijn gewaarwording hetzelfde is. Ik moet überhaupt kunnen identificeren welke ervaring de etiket pijn verdient. 34 Begripsvragen Wittgenstein Wat wil Wittgenstein laten zien met het voorbeeld van het dagboek waarin een bepaalde gewaarwording bijgehouden wordt? Wat is de analogie tussen 278 & 279? Wat wil Wittgenstein laten zien met het voorbeeld van de kever in het doosje? Wat bedoelt Wittgenstein in 309 met de vlieg uit de glas laten? Gewaarwording Gewaarwording (bijv. pijn) gaat niet over iets Overtuigingen (bijv. dat ik 185cm lang ben ) hebben een heel ander structuur: N.B.: niet Ik geloof: 185cm. (Wél Ik voel: pijn in mijn been. ) een propositionele attitude":! mentale toestand jegens een representatie van een stand van de wereld (= propositie ) Overtuigingen Men kan verschillende houdingen innemen mbt een propositie: Ik geloof dat.., wil dat.., ik vrees dat

10 "Folk Psychology" Wij begrijpen en verklaren mensen op basis van propositionele attitudes. Voorbeeld: (A)Homer gelooft dat er een donut achter de bank zit. (B)Homer wil de donut. (C)Dus: Homer gaat achter de bank kruipen. Mentale veroorzaking: A + B = C Voorspellingen; onze intuïtieve volkstheorie van hoe anderen werken. Als we A en B weten, kunnen wij C voorspellen. 37 Nog eens: Wat is Folk Psychology? Wetenschapsfilosofie/kenleer dimensie Een set van psychologische wetmatigheden die wij leren en gebruiken om gedrag te verklaren of voorspellen. Ontologische dimensie Beliefs en desires zijn de entiteiten die bestaan als onderdeel van een goed werkende theorie.! The term ʻbeliefʼ would be used in something like the way biologists used the term ʻgeneʼ before the discovery of DNA. (Gordon, 375) 38./"0'12"3420/+# 561/0%78'9/+':%*&;8'69<= >2*'?+&%+*';7'@*/,;+8'>2*'9*/-';7'-2*' 9;"0A'<'.2%0;,;B2%4/0'C;"3+*D'%+-;'-2*' E3/%+'5FGGH= <'I*"3;4;JB"-/K;+/0'.*3,B*4KL*A'>2*' I/-"3*';7'M%+#'/+#'-2*'9-3"4-"3*'';7' 94%*+4*8'5FGNG= OJ/&*,';7'94%*+4*A'94%*+KP4'@*/0%,J' L*3,",'1;+,-3"4KL*'?JB%3%4%,J'5FGNH= M/)*3'/+#'1;+,4%;",+*,,'5FGNQ= 94%*+KP4'@*/0%,J'/+#'-2*'.0/,K4%-D';7' M%+#'5FGRG=S 39 Begripsvragen Churchland Churchland beweert dat FP een theorie is, maar is dat zo? Waarom vind hij het zo belangrijk dat FP een theorie is? Wat maakt folk psychology zo problematisch? In hoeverre veronderstelt het functionalisme een erg verdachte ontologie, waarbij in princiep alles "reëel" kan heten? Wat zouden wij voor waardevols verliezen als wij zonder folk psychology met elkaar zouden omgaan? Niets? 40

11 Begripsvragen Ryle2 Wat is, volgens Ryle, de ambitie van hedendaagse psychologie, en waarin schiet die benadering tekort? Wat is eigenlijk de juiste rol en methode van psychologie, volgens Ryle? Daniel C. Dennett Brainstorms (1978) Elbow Room (1984) Content&Consciousness (1969) The Intentional Stance (1987) Consciousness Explʼd (1991) Darwin's Dangerous Idea (1995) Kinds of Minds (1996), Freedom Evolves (2003) Breaking the Spell The Perverse Claim [A]ll there is to being a true believer is being a system whose behavior is reliably predictable via the intentional strategy, and hence all there is to really and truly believing that p...is being an intentional system for which p occurs as a belief in the best (most predictive) interpretation. Begripsvragen Dennett Dennett's "stance-dependent realism" impliceert dat overtuigingen (en andere propositionele attitudes) werkelijk bestaan alleen in mate dat wij de intentional stance met iets/iemand kunnen volhouden. Hoe kan hij reageren op de kritiek van Churchland dat dit voodoo is? Wat bepaald of iets een intentional system is, en hoe past dat bij de perverse claim? 43 44

12 Donald Davidson ( ) Essays on Actions and Events (1980) Inquiries into Truth & Interpretation (1984) Subjective, Objective, Intersubjective (2000) "anomolous monism" "radical interpretation" Begripsvragen, Rational Animals Wat is het argument van semantic opacity voor waarom een hond geen beliefs heeft? Wat is de impliciete kritiek aan Dennett op blz. 784 (met de heat-seeking missile )? Waarom moeten wij veel gedachten hebben om een gedachte te hebben? Kies een paar ʻbeliefsʼ en denk even na over hoe veel andere ʻbeliefsʼ je moet hebben om elke van de ʻbeliefsʼ te kunnen hebben. Sommige ʻbeliefsʼ zijn afhankelijk van een grotere netwerk dan sommige anderen. Wat zegt dat over een ʻbeliefʼ dat het onderdeel van een grote netwerk is? "principle of charity" Begripsvragen over The Second Person Why canʼt there be a language that only one person understands? Wat is het verschil tussen Davidsonʼs oplossing van het probleem van rulefollowing indeterminacy, en die van Kripke? Welke rol spelen intenties in Davidsonʼs benadering? 47 John Searle (1932-) Chinese room, collective intentionality, performatives Speech Acts (1969) Intentionality (1983) The Rediscovery of the Mind (1992) The Construction of Social Reality (1995) Rationality in Action (2001) Freedom and Neurobiology 48

13 Searle: diverse vormen cognitie Bewustzijn Intentionaliteit Thought processes Intentional states die taal wel of niet veronderstellen. Waarnemingen Maar eerst Malcolm... Begripsvragen Searle Wat is zijn (ook impliciete) kritiek op Davidson? Waarin bestaat het fout (volgens Searle) als men kenleer met ontologie verward? Wat bedoelt Searle als hij schrijft, Behavior is only interesting to us to the extent that we see it as the expression of a more ontologically fundamental causal structure? Waarom is de biologie zo belangrijk voor Searle? Wat maakt ons bijzonder? (Standaard opvatting) Wat maakt ons bijzonder? (Descartesʼ opvatting) Kan voelen Kan denken Kan voelen Kan denken? 51 52

14 Begripsvragen over Thoughtless Brutes Waarom zou iemand (bijv. Descartes) ooit denken dat je propositionele attitudes moet hebben om echte pijn te beleven? What is het verschil tussen having thoughts en thinking? Waarom beweert Malcolm (459) dat An undertaking of trying to find out whether the dog did or didnʼt have that thought ( that the path is slippery ) is not anything we understand? Pro-Simulationisme: Robert Gordon The Structure of Emotions (1987) Pioneer op het gebied van simulation theory Ook Jane Heal, Alvin Goldman, Vittorio Gallese, inter alia Begripsvragen Gordon Wat vind Gordon zo belangrijk aan het feit dat wij onze handelingen zo direct kunnen voorspellen? Wat houd pretending in bij het begrijpen van anderen, en waarom denkt hij dat het geen vergelijking met jezelf eist? Wat bewijzen de studies over kinderen met autisme en mensen met syndroom van Downs m.b.t simulatie? Begripsvragen Stich en Nichols Wat bedoelen S&N met de uitdrukking mechanism subserving our abilities to predict and explain? In hoeverre is het een kritiek op simulatie theorie te zeggen dat wij een tacit theory gebruiken? Wat bedoelen S&N hiermee? So, while the simulation theorist gets the data base for free, it look slike the theory-theorist gets the ʻcontrol mechanismʼ for free

15 Critici van simulationisme: Stephen Stich & Shaun Nichols Cognitivisme vs. niet-cognitivisme Stich is een gematigde eliminativist; allebei doen veel met empirisch geïnformeerde moral psychology 57 Wat maakt bijv. angst anders dan woede? Cognitivisten beweren dat emoties grotendeels bepaald zijn door onze oordelen, bij de gedachten die wij erbij hebben. Niet-cognitivistisch beweren dat emoties grotendeels bepaald zijn door onze lichamelijke reacties. 58 Robert Solomon ( ) 40 boeken over existentialism, phenomenology, emoties, liefde. Sexual Paradigms Living with Nietzsche Ook over Hegel, Nietzsche, Sartre Not Passion's Slave: Emotions and Choice True to Our Feelings: What Our Emotions Are Really Telling Us 59 Begripsvragen Solomon Waarom is een emotion niet gewoon een feeling (gevoel)? Wat is Solomonʼs kritiek op theorieën zoals die van Armstrong (en Prinz), waar hij zegt, Sometimes the cause for an emotion is not what the emotion is about (830)? Op basis waarvan beweert Solomon dat emoties oordelen zijn? Solomon beweert dat emoties op zich niet irrationeel zijn. Hoe verklaart hij dan waarom emoties zo een irrationele invloed lijken te hebben? 60

16 De James-Lange theorie van de emoties Jesse Prinz: Embodied Emotions Carl Georg Lange ( ) William James ( ) Begripsvragen Prinz Hoe gebruikt Prinz neurofysiologische argumenten om de James-Lange theorie te onderbouwen? Hoe werkt onze elicitation file volgens Prinz? Hoezo zijn emoties, volgens Prinz, appraisals (waarde-beoordelingen)? 63