Overzicht van vandaag. Citaten Wittgenstein & Malcolm. Gewaarwording Overtuigingen. Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Overzicht van vandaag. Citaten Wittgenstein & Malcolm. Gewaarwording Overtuigingen. Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2)"

Transcriptie

1 Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2)!""#$"%%&'&()*(+,-(."/(,00123(( 4&(/&#5"678.'(96::&.(".;&('&<".&(8.96=>&:(&.(7&( C?6%(D56#$5%?.7(EF%8G8.?>/&(H?9&#8?%8:G(?.7(95&( LM%&N(OC:M$5"%"'MK(+5""P7:96B(Q0(/?.(!"#$%&'(")(*+#,- Overzicht van vandaag Wittgenstein & Malcolm citaten Van gewaarwordingen tot overtuigingen Folk psychology (FP): intentionaliteit en "propositionele attitudes" Churchlands kritiek op FP Als theorie; tegen functionalisme; tegen normatieve verdediging van FP Churchlands "eliminativisme" Ryle over psychologie 2 Citaten Wittgenstein & Malcolm Wittgenstein: Wittgenstein, para ("Ik weet hoe lang ik ben!"). Malcolm, p. 977: I feel pain kan nooit een conclusie zijn. Gewaarwording Overtuigingen Gewaarwording (bijv. pijn) gaat niet over iets Overtuigingen (bijv. dat ik 185cm lang ben ) hebben een heel ander structuur: N.B.: niet Ik geloof: 185cm. (Wél Ik voel: pijn in mijn been. ) een propositionele attitude":! mentale toestand jegens een representatie van een stand van de wereld (= propositie ) Men kan verschillende houdingen innemen mbt een propositie: Ik geloof dat.., wil dat.., ik vrees dat

2 Intentionaliteit en "propositionele attitudes" Intentionality = the aboutness of mental states Mentale fenomenen die dat zijn wat ze zijn door dat ze over iets gaan; Inhouds-bepalende verhouding naar de wereld. (Maar is dat een causale link?) Mainstream (en common sense) philosophy of mind Wij hebben gedachten die als propositionele attitudes te begrijpen zijn: overtuigingen, wensen, enz. Gedachten verschillen van elkaar op basis van betekenis, d.w.z. een combinatie van (de waarheidswaarde van) de propositie en de houding ten opzichten daarvan. 5 6 Logisch/ normatieve structuur Nieuwe ingewikkeldheden: gedachten hebben inhoud dat logisch met elkaar verbonden is: A) Ik denk dat ik 185cm lang ben. B) Ik denk dat ik 205cm lang ben. Kan ik A geloven en ook B geloven? Als "propositionele attitudes" hebben gedachten een complex structuur. 7 "Folk Psychology" Wij begrijpen en verklaren mensen op basis van propositionele attitudes. Voorbeeld: (A) Homer gelooft dat er een donut achter de bank zit. (B) Homer wil de donut. (C) Dus: Homer gaat achter de bank kruipen. Mentale veroorzaking: A + B = C Voorspellingen; onze intuïtieve volkstheorie van hoe anderen werken. Als we A en B weten, kunnen wij C voorspellen. 8

3 Wij verlaten ons op FP Folk psychology (FP) is een zeer effectieve manier om handelingen te voorspellen. FP is heel breed verspreid; centraal deel van socialisatie Each of us understands others, as well as we do, because we share a tacit command of an integrated body of lore [traditionele kennis] concerning the lawlike relations holding among external circumstances, internal states and overt behavior. Churchland's samenvatting van FP. Vgl. Lewis/Armstrong causal theory 9!"#$%&'#()'$"*+,-&"$./0%1"*%2.3450%-167 8'3%9*4.*3%5/%:3";5*0%8'3%13"<%5/%<'3% 15#$=%6%!'.$5;5>'.)"$%?5#(*3@%.*<5%<'3% A(".*%,BCCD7 6%E3#(5)5F>#<"G5*"$%!3(;>3)GH3=%8'3% E"<#(3%5/%I.*+%"*+%<'3%1<(#)<#(3%%5/% 1).3*)30%,BCJC7 KF"43;%5/%1).3*)3=%1).3*GL)%:3"$.;F% H3(;#;%&5*;<(#)GH3%9F>.(.).;F%,BCJD7 I"M3(%"*+%&5*;).5#;*3;;%,BCJN7 1).3*GL)%:3"$.;F%"*+%<'3%!$";G).<@%5/% I.*+%,BCOC7P 10 "Eliminative materialism" vs. andere vormen van materialisme Alle theorieën tot dusver -- identity theory, causal theory, behaviorisme, functionalisme, dualisme, Wittgenstein, common sense -- veronderstellen: Ontologie van prop attʼs [of hun correlaten] Verklaringen op basis van interactie ertussen. Eliminative materialism : Bij de echte, neurofysiologische verklaring van wat wij doen zullen prop att's geen rol spelen. Why folk psychology sucks (1) Het heeft heel veel lacunes:" Geestelijke ziekten! Als mensen niet enigszins rationeel zijn, kunnen wij niets zeggen.! Stephen Stichʼs geval van Mrs. T (over de moord op President McKinley) Creativiteit: hoe werkt dat nou echt? Hoe leren kan beginnen -- voor dat men al prepositionele attitudes heeft 11 12

4 Why folk psychology sucks (2) FP past helemaal niet in onze materialistische wereldbeeld, dwz niet bij de theorieën waar wij wél vooruitgang boeken: (=natuurwetenschappen) "its categories appear (so far) to be incommensurable with or orthogonal to the categories of the background physical science whose long-term claim to explain human behavior seems undeniable." Why folk psychology sucks (3) Volgens de criteria van goede wetenschappelijke theorieën, is FP een ramp. "FP is a stagnant and degenerating research program": Geen verbetering in jaar Alternatief: FP is ons manier van "mindedness", onze perspectief (Nagel?) De functionalistische verdediging van FP (1): prop att's als abstract Propositionele attitudes blijven vaak toch essentieël bij verklaringen, als abstracties Functies laten zich niet reduceren op specifieke neuronale structuren. "Given the real possibility of multiple instantiations in heterogeneous physical substrates, we cannot eliminate the function characterizations in favor of any theory peculiar to one such substrate." (Churchlandʼs precis van functionalism) Churchland: Functionisme is voodoo "Functionalism has too long enjoyed its reputation as a daring and avant garde position. [Denk aan Lewis en straaks ook Dennett.] It needs to be revealed for the short-sighted and reactionary position it is." (Churchland) 15 16

5 "History has not been kind to emergent properties" (Heil) Warmte Temperatuur werd wel op gemiddelde snelheid van moleculen gereduceerd Begrip calorisch" (vloeistof) werd geëlimineerd Phlogiston (17e eeuw; verbranding) Alchemie Humeuren (lichaamssappen): bloed, slijm, zwarte en gele gal... Middeleeuwse medicijn In de middeleeuwen dacht men dat het lichaam bestond uit vier humeuren (lichaamssappen); bloed, slijm, zwarte en gele gal. Bij ziekte was het evenwicht verstoord. Het werd als een goede gewoonte beschouwd het lichaam regelmatig te verlossen van een teveel aan deze humeuren. Dat gebeurde door af en toe een aderlating te ondergaan, purgerende drankjes (laxeermiddelen) te slikken. Ook kon men braken opwekken met een drankje. Om slijm kwijt te raken ging men een fontanel aan brengen. Een fontanel werd gemaakt door een sneetje in de huid te maken en daar iets (een erwt of zo) in te stoppen. Het resultaat was dan een ontsteking, waardoor weefselvocht en etter gingen vloeien. Overigens hing het van het seizoen en de stand van de maan af hoeveel er gelaten en gepurgeerd moest worden Kunstmatig goud en kunstmatige intelligentie Churchlands analogische reductio (238) Als het voldoende is voor de reële status van abstracte eigenschappen dat het "nuttig" zijn kan om zijn realiteit te veronderstellen, dan kan alles reëel zijn. Dit geldt voor "ensouled by mercury" net zo als voor "usefully considered a belief" Doelwit: Dennett over thermostaten. De functionalistische verdediging van FP (2): normativiteit Een manier om FP te verdedigen is te zeggen (zie Davidson) dat... De relaties tussen onze gedachten -- de relaties die maken dat ze gedachten zijn en dus dat wij personen zijn -- constitutief normatief zijn, en... Dat deze relaties alleen tussen FP-begrippen (zoals beliefs en desires) kunnen bestaan. Geen coherentie, geen gedachten. Bovendien: onze irrationaliteit is beperkt en geldt als afwijking

6 Is Folk Psychology echt zo stom?? FP kan begrijpelijke fouten goed voorspellen: Ik geloof dat Utrecht op de spoorlijn tussen Apeldoorn en Amersfoort ligt; Ik geloof dat ik in Amersfoort ben; Ik wil naar Apeldoorn Dus: Ik neem de trein naar Utrecht Complex situaties snappen wij via attitudes Bij het bekijken van een film, begrijpen wij een glimlach meteen: "Aha! Hij wil dat zij denkt dat hij niet weet dat zij zijn broer wil bezwendelen! (voorbeeld van Dennett) Churchland over normativiteit Logische verbindingen zijn niks bijzonders; ze zijn gewoon patronen, net als natuurwetten (niet kausal). "It remains far from clear that the basic parameters of intellectual virtue are to be found at the categorial level comprehended by the propositional attitudes." Beyond folk psychology Drie "scenarios" om te laten zien dat het wel denkbaar is dat wij zonder FP verder kunnen! Nieuw vocabulaire voor cognitieve activiteiten! "novel system of communication"! Breedband tussen breinen Caveat lector: centrale argumentatie hangt los van deze speculaties. Zwakten van Churchlands aanpak Begrijpt hij normativiteit echt? Is FP echt een theorie? Cognitieve zelfmoord? Kunnen wij überhaupt gedachten hebben (bijv. gedachten over eliminative materialism!) als Churchland gelijk heeft? 23 24

7 Begripsvragen Churchland Churchland beweert dat FP een theorie is, maar is dat zo? Waarom vind hij het zo belangrijk dat FP een theorie is? Wat maakt folk psychology zo problematisch? In hoeverre veronderstelt het functionalisme een erg verdachte ontologie, waarbij in princiep alles "reëel" kan heten? Wat zouden wij voor waardevols verliezen als wij zonder folk psychology met elkaar zouden omgaan? Niets? Discussievraag Churchland Churchland beschouwt onze commonsense, intuïtieve manieren van begrijpen en verklaren niet als iets wat naast een wetenschappelijke benadering staat, maar als een primitieve versie van wetenschap. En hij beschouwd pogingen om folk psychology te verdedigen als een vorm van ideologische anti-verlichtings-strategie. In hoeverre bent u hiermee eens? Ryleʼs Reply (30 jaren vroeger!) Gefaalde ambities van psychologie: een para-newtonian wetenschap te zijn van het mentale. Het ( Hobbist ) wetenschap van echte (causale) verklaringen van gedrag. Wat is psychologie dan? Wat psychologen weten is niet zo veel anders dan wat romanschrijvers weten. Iets wat anders is dan common sense. Iets wat een eenheid vormt. 27 Denk goed over na: Wat moet je weten om een goede roman te schrijven? Contrast met Churchland! Psychologie heeft bepaalde focus-gebieden (onbewuste, etc.) Er zijn genuinely psychological questions. Het feit dat ze een foute terminologie gebruikten is niet funest (contra Churchland) 28

8 Ryle & behaviorism Aan het eind van het stuk (en het boek): maakt Ryle duidelijk dat wil niet geassocieerd worden met psychological behaviorism (B.F. Skinner), en vooral met zijn mechanistische veronderstellingen. Wat Ryle verdedigd -- ondanks zijn radicale toon -- is eigenlijk een soort common sense benadering, een vorm van folk psychology. Begripsvragen Ryle2 Wat is, volgens Ryle, de ambitie van hedendaagse psychologie, en waarin schiet die benadering tekort? Wat is eigenlijk de juiste rol en methode van psychologie, volgens Ryle? Discussievraag Ryle2 In hoeverre is Ryleʼs kritiek op hedendaagse psychologie treffend op de benadering van Lewis, Armstrong of Churchland (kies een)? 31

Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes

Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes Eliminative Materialism and the Propositional Attitudes Paul Churchland Roderik Emmerink Rijksuniversiteit Groningen 21 december 2005 Inhoud 1 Introductie 2 Waarom FP een theorie is 3 Waarom FP wel eens

Nadere informatie

Overzicht vandaag. Filosofie van de geest ( ) Daniel C. Dennett. Citataten van Churchland & Ryle

Overzicht vandaag. Filosofie van de geest ( ) Daniel C. Dennett. Citataten van Churchland & Ryle Filosofie van de geest (2009-10) Bijeenkomst #6 (26 nov 2009) Dennett's "True Believers: The Intentional Stance and Why It Works" Overzicht vandaag Citaten van Churchland & Ryle (ch 10) Hoe de "intentional

Nadere informatie

Filosofie van de geest: WB3027. Bijeenkomst #4 (19 nov 2009) I feel your pain : Wittgenstein en Malcolm over de identificatie van pijn

Filosofie van de geest: WB3027. Bijeenkomst #4 (19 nov 2009) I feel your pain : Wittgenstein en Malcolm over de identificatie van pijn Filosofie van de geest: WB3027 Bijeenkomst #4 (19 nov 2009) I feel your pain : Wittgenstein en Malcolm over de identificatie van pijn Overzicht van vandaag Citaten van Jackson & Nagel Het other minds probleem

Nadere informatie

Overzicht van vandaag. Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Het other minds probleem. Het argument from analogy

Overzicht van vandaag. Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Het other minds probleem. Het argument from analogy Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2006-07, blok 2) Bijeenkomst #4 (23 nov 2006) I feel your pain : Wittgenstein en Malcolm over de identificatie van pijn Overzicht van vandaag Logistiek: BSCW

Nadere informatie

Overzicht vandaag. Objecties op Davidson en tegenvoorstellen. Davidson & toeschrijvingen van begrippen

Overzicht vandaag. Objecties op Davidson en tegenvoorstellen. Davidson & toeschrijvingen van begrippen Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2009-10, blok 2) Hoorcollege #8 (3 dec 2009) Norman Malcolm, "Thoughtless Brutes John Searle, Animal Minds Overzicht vandaag Vragen over Davidson Searleʼs

Nadere informatie

Filosofie van de geest: WB3027: , blok 2. Overzicht van vandaag. Joel Anderson. Filosofie van de geest (mind) Wijsgerige antropologie

Filosofie van de geest: WB3027: , blok 2. Overzicht van vandaag. Joel Anderson. Filosofie van de geest (mind) Wijsgerige antropologie Filosofie van de geest: WB3027: 2009-10, blok 2 Joel Anderson Hoorcollege #1 (10 nov 2009) Inleiding & overzicht Descartes dualisme & Ryle's kritiek Filosofie lezen Overzicht van vandaag Wat is filosofie

Nadere informatie

Harmen Ghijsen

Harmen Ghijsen Cursushandleiding WB1BD3027: Filosofie van de Geest 2009-2010, periode 2 Docent: Joel Anderson Bestuursgebouw, kamer 263; Tel. 253-2874 (of de Onderwijs administratie: 253-1831). E-mail Joel.Anderson@phil.uu.nl

Nadere informatie

Eliminatief materialisme; een laatste. naturalistische verdediging tegen Taylors. Sources of the self

Eliminatief materialisme; een laatste. naturalistische verdediging tegen Taylors. Sources of the self Eliminatief materialisme; een laatste naturalistische verdediging tegen Taylors Sources of the self Leon Geerdink 1 Inleiding Charles Taylor verdedigt in zijn boek Sources of the self 1 een sterke anti-naturalistische

Nadere informatie

Geest, brein en cognitie

Geest, brein en cognitie Geest, brein en cognitie Filosofie van de geest en Grondslagen van de cognitiewetenschap Fred Keijzer 1 Overzicht: Wat is filosofie en waarom is dit relevant voor cognitiewetenschap en kunstmatige intelligentie?

Nadere informatie

recapitulatie 1.1 Voorlopige karakterisering van bewustzijn

recapitulatie 1.1 Voorlopige karakterisering van bewustzijn Grondslagen van de Psychologie college 9 philosophy of mind & cognition 05-03-2009 recapitulatie Wetenschapsfilosofie gaat ofwel over [1] wetenschap in het algemeen, ofwel over [2] een specifieke wetenschap;

Nadere informatie

Hersenschimmen. Jan Sleutels

Hersenschimmen. Jan Sleutels Hersenschimmen Jan Sleutels Hersenschimmen 1. De geest heeft een lange geschiedenis 2. Descartes vond de geest uit 3. In 1874 werd de psychologie geboren 4. Volkspsychologie en philosophy of mind 5. Eliminatief

Nadere informatie

De Syntax-Semantiekredenering van Searle

De Syntax-Semantiekredenering van Searle De Syntax-Semantiekredenering van Searle Seminar AI Eline Spauwen 22 mei 2007 Searles kritiek op Harde KI Inleiding Ik Mijn afstudeeronderzoek: Student-assistentschappen Searles kritiek op KI Filosofie

Nadere informatie

Hoorcolleges: dinsdag & donderdag in van Unnikgebouw Groen

Hoorcolleges: dinsdag & donderdag in van Unnikgebouw Groen Cursushandleiding WB1BD3027: Filosofie van de Geest 2008-2009, periode 2 Docent: Joel Anderson Bestuursgebouw, kamer 263; Tel. 253-2874 (of de Onderwijs administratie: 253-1831). E-mail Joel.Anderson@phil.uu.nl

Nadere informatie

Anomaal Monisme vergeleken met behaviorisme en functionalisme

Anomaal Monisme vergeleken met behaviorisme en functionalisme Anomaal Monisme vergeleken met behaviorisme en functionalisme Wouter Bouvy 3079171 October 15, 2006 Abstract Dit artikel behandelt Mental Events van Donald Davidson. In Mental Events beschrijft Davidson

Nadere informatie

Overzicht vandaag. Toetsings, etc. Filosofie van de geest: ( ) Van beliefs naar handelingen & agency. Hoorcollege #10 (10/17 dec 2009)

Overzicht vandaag. Toetsings, etc. Filosofie van de geest: ( ) Van beliefs naar handelingen & agency. Hoorcollege #10 (10/17 dec 2009) Filosofie van de geest: (2009-10) Hoorcollege #10 (10/17 dec 2009) Tip! (Verschijnt feb 10) Robert Solomon, Emotions and Choice Jesse Prinz, Embodied Emotions Overzicht vandaag Vragen over simulatie theorie?

Nadere informatie

Toetsings, etc. Filosofie van de Geest. Meerkeuze vraag 1. Meerkeuze vraag 2. Terugblik bij de Tussentoets 15 december 2009

Toetsings, etc. Filosofie van de Geest. Meerkeuze vraag 1. Meerkeuze vraag 2. Terugblik bij de Tussentoets 15 december 2009 Toetsings, etc. Filosofie van de Geest Terugblik bij de Tussentoets 15 december 2009 Nog eens: regels voor aanvullende toetsing (~herkansing) Eindtoets: twee vragen (750 woorden per antwoord) Over een

Nadere informatie

What do you see, when you turn on the light? I can t tell you but I know it is mine. Vrij naar Lennon and McCartney

What do you see, when you turn on the light? I can t tell you but I know it is mine. Vrij naar Lennon and McCartney What do you see, when you turn on the light? I can t tell you but I know it is mine. Vrij naar Lennon and McCartney 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Inleiding... 5 Churchland... 6 Centrale vraag... 6

Nadere informatie

BEGRIP ALS MIDDEL EN DOEL VAN WETENSCHAP

BEGRIP ALS MIDDEL EN DOEL VAN WETENSCHAP BEGRIP ALS MIDDEL EN DOEL VAN WETENSCHAP Henk W. de Regt Faculteit Wijsbegeerte, Vrije Universiteit Amsterdam NVWF Najaarssymposium SPUI25, Amsterdam, 17 december 2012 Opzet Hoofdvraag: Hoe geeft de wetenschap

Nadere informatie

MIND & WORLD DILEMMA MYTH OF FRICTIONELESS THE GIVEN EVANS DAVIDSON SPINNING IN THE VOID

MIND & WORLD DILEMMA MYTH OF FRICTIONELESS THE GIVEN EVANS DAVIDSON SPINNING IN THE VOID MIND & WORLD 4. 1. DILEMMA MYTH OF FRICTIONELESS THE GIVEN BASED UPON EVANS DAVIDSON SPINNING IN THE VOID FRICTION = CAUSAL MIND & WORLD 3. 1. BALD NATURALISM: DENIES THAT THE SPONTANEITY OF UNDERSTANDING

Nadere informatie

Cursushandleiding WB1BD3027: Filosofie van de Geest , periode 2 Docent Joel Anderson

Cursushandleiding WB1BD3027: Filosofie van de Geest , periode 2 Docent Joel Anderson Cursushandleiding WB1BD3027: Filosofie van de Geest 2006-2007, periode 2 Docent: Joel Anderson Bestuursgebouw, kamer 172; Tel. 253-2874 (of de Onderwijs administratie: 253-1831). E-mail Joel.Anderson@phil.uu.nl

Nadere informatie

Overzicht vandaag. Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Tussentoets. Eindtoets

Overzicht vandaag. Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Tussentoets. Eindtoets Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2008-09, blok 2) Hoorcollege #10 (6 jan 2009) Rationalititeit en emoties: Harry Frankfurt & Robert Solomon (over Solomon zijn de sheets wat mager) Overzicht

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Overzicht vandaag. Filosofie van de geest ( ) Logistiek. Searle & Animal Minds

Overzicht vandaag. Filosofie van de geest ( ) Logistiek. Searle & Animal Minds Filosofie van de geest (2009-10) Hoorcollege #9 (8 dec 2009): Simulatie theorie vs. Theorie theorie Robert Gordon, Folk Psychology as Simulation Stephen Stich & Shaun Nichols, Folk Psychology: Simulation

Nadere informatie

BEWUSTZIJN GEEST BEWUSTE GEEST DENKEN BEWUST-DENKEN

BEWUSTZIJN GEEST BEWUSTE GEEST DENKEN BEWUST-DENKEN BEWUSTZIJN GEEST BEWUSTE GEEST DENKEN BEWUST-DENKEN BEWUSTZIJN BEWUSTZIJN ZELFBEWUST-ZIJN N.B. KANT (APPERCEPTIE) BEWUSTZIJN LEVEND WEZEN BEWUSTZIJN (CREATURE CONSCIOUSNESS) BEWUSTZIJN VAN MENTALE TOESTANDEN

Nadere informatie

De Sinn van fictie. Wouter Bouvy March 12, 2006

De Sinn van fictie. Wouter Bouvy March 12, 2006 De Sinn van fictie Wouter Bouvy 3079171 March 12, 2006 1 Inleiding Hoe is het mogelijk dat mensen de waarheid van proposities over fictie zo kunnen bepalen dat iedereen het er mee eens is? Kan een theorie

Nadere informatie

Overzicht vandaag. Hoe pervers is Dennett? Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2)

Overzicht vandaag. Hoe pervers is Dennett? Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Overzicht vandaag Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2008-09, blok 2) Hoorcollege #7 (1 dec 2008) Donald Davidson: Rational Animals & The Second Person Citaat van Dennett Gedachten van dieren

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Kritisch Realisme: de basics

Kritisch Realisme: de basics Kritisch Realisme: de basics Onderzoekersforum Centrum voor Migratie en Interculturele Studies Universiteit Antwerpen Antwerpen, 19 oktober 2007 Pagina 1 Kritisch Realisme wat? Kritisch Realisme In essentie

Nadere informatie

BEGRIJPEN EPISTEMISCH SIGNIFICANT?

BEGRIJPEN EPISTEMISCH SIGNIFICANT? BEGRIJPEN EPISTEMISCH SIGNIFICANT? CASUS BEHAVIORISME Kai Eigner Faculteit Wijsbegeerte, Vrije Universiteit Amsterdam NVWF Najaarssymposium SPUI25, Amsterdam, 17 december 2012 Opzet Understanding Scientific

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen

Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk. gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Het executief en het sociaal cognitief functioneren bij licht verstandelijk gehandicapte jeugdigen. Samenhang met emotionele- en gedragsproblemen Executive and social cognitive functioning of mentally

Nadere informatie

foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels.

foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels. Foundationalisme en a priori overtuigingen foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, a priori overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels. Terreinen

Nadere informatie

Mens en machine. Gert-Jan Lokhorst

Mens en machine. Gert-Jan Lokhorst 1 Mens en machine Gert-Jan Lokhorst Centrum voor de Filosofie van de Informatie- en Communicatie Technologie, Faculteit der Wijsbegeerte, Erasmus Universiteit Rotterdam. 25 sept. 2002 2 Vraagstelling Is

Nadere informatie

Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Overzicht van vandaag. Other minds

Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson ( , blok 2) Overzicht van vandaag. Other minds Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2005-06, blok 2) Bijeenkomst #4 (22 nov 2005) De analogische oplossing van het other minds probleem Overzicht van vandaag Logistiek:BSCW discussies, inschrijving

Nadere informatie

Festival leren van toetsen Upward Feedback

Festival leren van toetsen Upward Feedback Festival leren van toetsen Upward Feedback Radboudumc Health Academy Nijmegen Lia Fluit, associate professor werkplekleren Tim Klaassen, onderwijskundige Tilburg, 7 juni2019 Feedback OPZET Inleiding over

Nadere informatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal

Nadere informatie

Het lichaam-geest probleem

Het lichaam-geest probleem Het lichaam-geest probleem Wouter Bouvy 3079171 November 5, 2006 Abstract Dit artikel behandelt het lichaam-geest probleem. Het bestaat uit een uitleg over het lichaam-geest probleem, en schrijft deze

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Tilburg University. Psychologisch marktonderzoek Verhallen, T.M.M. Publication date: 1988. Link to publication

Tilburg University. Psychologisch marktonderzoek Verhallen, T.M.M. Publication date: 1988. Link to publication Tilburg University Psychologisch marktonderzoek Verhallen, T.M.M. Publication date: 1988 Link to publication Citation for published version (APA): Verhallen, T. M. M. (1988). Psychologisch marktonderzoek.

Nadere informatie

Inleiding Cognitiefilosofie. 18 april 2018 Elsbeth Brouwer

Inleiding Cognitiefilosofie. 18 april 2018 Elsbeth Brouwer Inleiding Cognitiefilosofie 18 april 2018 Elsbeth Brouwer Wat is (onderdeel van) cognitie? Suggesties in de literatuur: Ziel Geest Kennis Vermogen om kennis te verkrijgen Processen van verwerking van informatie

Nadere informatie

Inleiding. Philosophy of Mind Structuuroverzicht Saartje Peeters. 1. Het reik der geesten Een inventaris van de geest. 1.2.

Inleiding. Philosophy of Mind Structuuroverzicht Saartje Peeters. 1. Het reik der geesten Een inventaris van de geest. 1.2. 1 Philosophy of Mind Structuuroverzicht Saartje Peeters Inleiding 1. Het reik der geesten 1.1. Een inventaris van de geest 1.2. Drie bouwstenen 1.2.1. Experiences 1.2.2. Propositional attitudes 1.2.3.

Nadere informatie

Filosofie van de geest ( ) Kernidee achter materialisme

Filosofie van de geest ( ) Kernidee achter materialisme Overzicht van de hoorcollege Filosofie van de geest (2009-10) Hoorcollege #2: Materialisme en de causale theorie van de geest (Armstrong & Lewis) Materialisme & mind-body The differences between a stone

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping. The Relation Between Personality, Stress and Coping

Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping. The Relation Between Personality, Stress and Coping Het Verband Tussen Persoonlijkheid, Stress en Coping The Relation Between Personality, Stress and Coping J.R.M. de Vos Oktober 2009 1e begeleider: Mw. Dr. T. Houtmans 2e begeleider: Mw. Dr. K. Proost Faculteit

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE WAT IS BETEKENIS? MENTALISME John Locke (1632 1704) An Essay concerning Human Understanding (1689) MENTALISME Words in their primary or immediate Signification, stand for nothing, but the

Nadere informatie

Leren Filosoferen. Zevende avond

Leren Filosoferen. Zevende avond Leren Filosoferen Zevende avond Vrije wil? Swaab, Lamme, Dijksterhuis: Wij zijn ons brein Verhalen over bewustzijn en vrije wil onwetenschappelijk Convergentie: gedragsstudies en neurowetenschappen Gedrag

Nadere informatie

Opgave 3 De gewapende overval

Opgave 3 De gewapende overval Opgave 3 De gewapende overval 12 maximumscore 2 een argumentatie dat het idee van vrije wil als bovennatuurlijke kracht in het kader van vrije wil als bewuste aansturing voor veel mensen aantrekkelijk

Nadere informatie

Woord vooraf Opbouw van deze studie

Woord vooraf Opbouw van deze studie Woord vooraf Opbouw van deze studie XIII XVI DEEL I: PROBLEEMSTELLING 1 HOOFDSTUK I ONTWIKKELING EN STAGNATIE IN DE PSYCHIATRIE 2 Inleiding 2 1. 1 Psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg - stand van

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. Opgave 3 Hoe is het om een vleermuis te zijn?

Vraag Antwoord Scores. Opgave 3 Hoe is het om een vleermuis te zijn? Opgave 3 Hoe is het om een vleermuis te zijn? 11 maximumscore 2 een uitleg met een citaat uit tekst 7 dat Nagels probleem van de vleermuizen een epistemologisch probleem van andere geesten is: we weten

Nadere informatie

Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie

Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie Technologie als nieuwe wetenschap Lezing voor KIVI-NIRIA sectie Filosofie en technologie Barend van van der der Meulen 11 KiviNiria Rathenaulezingen Rathenau Institute: Introductie Missie Improve public

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Lorentz Lyceum. Datum: Onderwerp: Identiteit & samenleving

Lorentz Lyceum. Datum: Onderwerp: Identiteit & samenleving Lorentz Lyceum Datum: 3-4-2017 Onderwerp: Identiteit & samenleving Inhoudsopgave 1. Centrale vraag 2. Begripsverheldering 3. Plato s cave & Theseus s ship 4. Kant s Ruimte en Tijd 5. Vier vragen Immanuel

Nadere informatie

Voor wat betreft het multiple choice gedeelte heeft elke vraag altijd 3 mogelijke antwoorden, waarvan er slechts één het juiste is!

Voor wat betreft het multiple choice gedeelte heeft elke vraag altijd 3 mogelijke antwoorden, waarvan er slechts één het juiste is! KLEIN PROEFTENTAMEN WETENSCHAPSLEER Let op: Het tentamen bestaat straks uit 20 multiple choice vragen en 2 open vragen. In totaal zijn dus 100 punten te verdienen (= cijfer: 10). In het multiple choice

Nadere informatie

Overzicht. 1. Kritisch burgerschap 2. Wat is kritisch denken? 3. Botsing van waardensystemen 4. Spanningen en dilemma s in de klas.

Overzicht. 1. Kritisch burgerschap 2. Wat is kritisch denken? 3. Botsing van waardensystemen 4. Spanningen en dilemma s in de klas. Overzicht 1. Kritisch burgerschap 2. Wat is kritisch denken? 3. Botsing van waardensystemen 4. Spanningen en dilemma s in de klas (Wansink, 2015) Burgerschap burgerschap vraagt om bepaalde omgangs- en

Nadere informatie

een buddy bij de wieg Perinatale coaching van maatschappelijk kwetsbare zwangeren An De Craecker Arteveldehogeschool Gent

een buddy bij de wieg Perinatale coaching van maatschappelijk kwetsbare zwangeren An De Craecker Arteveldehogeschool Gent een buddy bij de wieg Perinatale coaching van maatschappelijk kwetsbare zwangeren An De Craecker Arteveldehogeschool Gent een buddy bij de wieg 1. Research 2. Project: het buddy-model 1. Wetenschappelijk

Nadere informatie

Incidenten in de Cloud. De visie van een Cloud-Provider

Incidenten in de Cloud. De visie van een Cloud-Provider Incidenten in de Cloud De visie van een Cloud-Provider Overzicht Cloud Controls Controls in de praktijk Over CloudVPS Cloudhosting avant la lettre Continu in ontwikkeling CloudVPS en de Cloud Wat is Cloud?

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten

Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van. zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten Denken is Doen? De cognitieve representatie van ziekte als determinant van zelfmanagementgedrag bij Nederlandse, Turkse en Marokkaanse patiënten met diabetes mellitus type 2 in de huisartsenpraktijk Thinking

Nadere informatie

Hardcastle en de eliminatie van pijn

Hardcastle en de eliminatie van pijn Hardcastle en de eliminatie van pijn Bachelorscriptie filosofie Universiteit Utrecht Student: Alban Voppel Studentnummer: 3158179 Begeleider: dr. Menno Lievers Inhoudsopgave 1. Inleiding... 1 2. Churchland

Nadere informatie

The diversity puzzle Mäs, Michael

The diversity puzzle Mäs, Michael The diversity puzzle Mäs, Michael IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version

Nadere informatie

Lieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke van der Scheer ISOQOL

Lieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke van der Scheer ISOQOL Lieke van der Scheer, Department of Philosophy Lieke.vanderScheer@utwente.nl Lieke van der Scheer ISOQOL 14-11-2014 1 De stem van patiënten Elisa Garcia Simone van der Burg (Nijmegen) Lieke van der Scheer

Nadere informatie

Overzicht van vandaag. Filosofie van de geest: ( ) Consciousness: The Hard Problem. Materialisme & fysicalisme

Overzicht van vandaag. Filosofie van de geest: ( ) Consciousness: The Hard Problem. Materialisme & fysicalisme Filosofie van de geest: (2009-10) Bijeenkomst #3 (17 nov 2009) Qualia, subjectieve beleving en het "Knowledge Argument Frank Jackson, Epiphenomenal Qualia David Lewis, Know What It s Like (heel kort!)

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel

Behandeleffecten. in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel. Treatment effects in. Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel Behandeleffecten in Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse Wissel Treatment effects in Forensic Psychiatric Centre de Rooyse Wissel S. Daamen-Raes Eerste begeleider: Dr. W. Waterink Tweede begeleider:

Nadere informatie

astrologie, wetenschap en onderzoek

astrologie, wetenschap en onderzoek astrologie, wetenschap en onderzoek Hans van Oosterhout 1-14 Nederlandse Vereniging, opgericht in 1971 Astrologen, wetenschappers en andere geïnteresseerden. NVWOA-leden zijn niet per definitie astrologen.

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

Ouderraad De Werveling. Ben Tiggelaar

Ouderraad De Werveling. Ben Tiggelaar Het Optimistische Kind Ouderraad De Werveling Ben Tiggelaar 1. De postbode belt aan. Hij wil je een brief overhandigen, maar wil eerst je paspoort zien. Wat denk je? a) Ik krijg waarschijnlijk een dwangbevel.

Nadere informatie

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Relatie tussen Attitude, Sociale Invloed en Self-efficacy en Intentie tot Contact tussen Ouders en Leerkrachten bij Signalen van Pesten

Nadere informatie

Homework assignment 7 (Intensionality)

Homework assignment 7 (Intensionality) Homework assignment 7 (Intensionality) Semantiek 2013 Solutions Opgave 1 Bekijk de volgende zinnen: A. Lewis Carroll is Charles Dodgson, en Tina ontmoette Charles Dodgson. B. Lewis Carroll is Charles Dodgson,

Nadere informatie

les 4 lineair - nonlineair

les 4 lineair - nonlineair systemen ams blok 1 les 4 lineair - nonlineair lijn of netwerk progressie of cirkel lineair of nonlineair westerse beschaving: oude grieken het denken werd bepaald door de theorie van wereldcycli, de doctrine

Nadere informatie

Mindset en Effectief studeren

Mindset en Effectief studeren Mindset en Effectief studeren 2015 Geert Jan Roelofs Studieadviseur/docent Julius Instituut Dept. Natuur en Sterrenkunde, UU 1) Je intelligentie is een soort basis eigenschap van je waar je weinig aan

Nadere informatie

Amsterdam University of Applied Sciences. Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication

Amsterdam University of Applied Sciences. Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication Amsterdam University of Applied Sciences Leren redeneren en experimenteren met concept cartoons Kruit, P.M. Link to publication Citation for published version (APA): Kruit, P. (2012). Leren redeneren en

Nadere informatie

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? GOTTLOB FREGE (1848 1925) Uitvinder moderne logica Vader van de taalfilosofie BEGRIFFSCHRIFT (1879) Bevat moderne propositie en predicaten-logica Syllogistiek

Nadere informatie

Four-card problem. Input

Four-card problem. Input Four-card problem The four-card problem (also known as the Wason selection task) is a logic puzzle devised by Peter Cathcart Wason in 1966. It is one of the most famous tasks in the study of deductive

Nadere informatie

Eindexamen Filosofie havo I

Eindexamen Filosofie havo I 4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Gevoel en machine 1 Een goed antwoord bevat: Twee aan het ontologisch dualisme ontleende argumenten als ondersteuning van de visie dat een dier volgens Descartes geen pijn

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE. Docenten: Dr. Rosja Mastop en Menno Lievers

TAALFILOSOFIE. Docenten: Dr. Rosja Mastop en Menno Lievers TAALFILOSOFIE Docenten: Dr. Rosja Mastop en Menno Lievers WAT IS TAALFILOSOFIE? De plaats van taalfilosofie in de wijsbegeerte INLEIDING METAFYSICA ETHIEK LOGICA LOGICA I termen II oordelen III redeneringen

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

Geloven en redeneren. Samenvatting

Geloven en redeneren. Samenvatting Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Zakelijke correspondentie

Zakelijke correspondentie - Aanhef Engels Nederlands Dear Mr. President, Geachte heer President Zeer formeel, geadresseerde heeft een speciale titel die in plaats van de naam wordt gebruikt Dear Sir, Formeel, mannelijke geadresseerde,

Nadere informatie

Thermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium

Thermodynamica 2 Thermodynamic relations of systems in equilibrium hermodynamica 2 hermodynamic relations of systems in equilibrium hijs J.H. Vlugt Engineering hermodynamics Process and Energy Deartment Lecture 5 November 23, 2010 1 oday: Equation of state 11.1 Dearture

Nadere informatie

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven

bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie of Children with a Severe Form of Dyslexia Ans van Velthoven Neuropsychologische Behandeling en Sociaal Emotioneel Welzijn bij Kinderen met een Ernstige Vorm van Dyslexie Neuropsychological Treatment and Social Emotional Well-being of Children with a Severe Form

Nadere informatie

Kritisch denken over complexe politieke problemen. Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede

Kritisch denken over complexe politieke problemen. Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede Kritisch denken over complexe politieke problemen Margarita Jeliazkova Instituut ELAN, Universiteit Twente, Enschede Agenda Wat is kritisch denken en wat is het niet? Wat zijn complexe maatschappelijke

Nadere informatie

Zakelijke correspondentie

Zakelijke correspondentie - Aanhef Nederlands Engels Geachte heer President Dear Mr. President, Zeer formeel, geadresseerde heeft een speciale titel die in plaats van de naam wordt gebruikt Geachte heer Formeel, mannelijke geadresseerde,

Nadere informatie

Geluk & wijsheid. Zevende avond

Geluk & wijsheid. Zevende avond Geluk & wijsheid Zevende avond Schoonheid Wat heet mooi? Het belang van het overbodige De postmoderne waarheid De filosoof en de waarheid Goochelen Wat heet mooi? Kun je precies beschrijven wat je raakt?

Nadere informatie

Quality of life in persons with profound intellectual and multiple disabilities. Marga Nieuwenhuijse maart 2016

Quality of life in persons with profound intellectual and multiple disabilities. Marga Nieuwenhuijse maart 2016 Quality of life in persons with profound intellectual and multiple disabilities Marga Nieuwenhuijse maart 2016 Beoogde resultaten Literatuuronderzoek naar de bestaande concepten van kwaliteit van leven

Nadere informatie

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 13 25

Methoden van het Wetenschappelijk Onderzoek: Deel II Vertaling pagina 13 25 De beginselen van de moderne psychologie: de introspectiepsychologie 2 verschillende beginjaren van de psychologie Wundt (1876) Eerste psychologische laboratorium voor onderzoek William James (1879) Eerste

Nadere informatie

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018

Materie en geest. Grenzen aan het fysische wereldbeeld. Gerard Nienhuis. Universiteit Leiden. Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Materie en geest Grenzen aan het fysische wereldbeeld Gerard Nienhuis Universiteit Leiden Workshop Conferentie SCF, 20 januari 2018 Natuurwetenschap: Natuurwetenschap is basis van wereldbeeld geworden.

Nadere informatie

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit

Nadere informatie

Opgave 2 Neuroplasticiteit en wilsbekwaamheid

Opgave 2 Neuroplasticiteit en wilsbekwaamheid Opgave 2 Neuroplasticiteit en wilsbekwaamheid 6 maximumscore 3 een argumentatie dat de opvatting van Kahn niet tot het dualistisch epifenomenalisme kan behoren, omdat daarin bewuste gedachten geen invloed

Nadere informatie

Eindexamen Filosofie havo I

Eindexamen Filosofie havo I Opgave 2 Denken en bewustzijn 8 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een omschrijving van het begrip bewustzijn 2 argumentatie aan de hand van deze omschrijving of aan Genghis bewustzijn kan

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch

Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Knelpunten in Zelfstandig Leren: Zelfregulerend leren, Stress en Uitstelgedrag bij HRM- Studenten van Avans Hogeschool s-hertogenbosch Bottlenecks in Independent Learning: Self-Regulated Learning, Stress

Nadere informatie