Overzicht vandaag. Toetsings, etc. Filosofie van de geest: ( ) Van beliefs naar handelingen & agency. Hoorcollege #10 (10/17 dec 2009)

Transcriptie

1 Filosofie van de geest: ( ) Hoorcollege #10 (10/17 dec 2009) Tip! (Verschijnt feb 10) Robert Solomon, Emotions and Choice Jesse Prinz, Embodied Emotions Overzicht vandaag Vragen over simulatie theorie? Van gewaarwoordingen via propositionele attitudes naar handelingen. Emoties: wat zijn dat? Solomonʼs cognitivisme en voluntarisme Emoties zijn oordelen waarvoor wij verantwoordelijk zijn. Prinzʼs non-cognitivisme 2 Toetsings, etc. Nog eens: regels voor aanvullende toetsing (~herkansing) Eindtoets: twee vragen (750 woorden per antwoord) Over een onderwerp die na de tussentoets wordt behandelt. Hier gaat het om het aantonen van nauwkeurige kennis over de argumentatie in de relevante teksten. (Verdeelt bij de laatste bijeenkomst). Over een onderwerp die zowel in teksten van voor en na de tussentoets. Hier gaat het om een begrijpende en integrerende analyse van het onderwerp. (Verdeelt bij de eerste bijeenkomst na de tussentoets) Telt voor 40% van de eindcijfer. Van beliefs naar handelingen & agency Hoe ontstaan gepaste handelingen? Drie modellen. Rationalisme (Immanuel Kant) Instrumentalisme (David Hume) Aristotelianisme (Aristotle) 3 4

2 Rationalisme (Immanuel Kant) Instrumentalisme (David Hume) Ik oordeel dat iets goed is, en dat geeft mij motiverende redenen om iets te doen. Rationale oordeel en evaluatie speelt een grote rol. Verlangens bepalen doelen, de rede kiest de juiste middelen. Belief-desire psychology of action 5 6 Sentimentalisme (Aristotle) Door opvoeding en training ontwikkel ik een praktische wijsheid, (phronesis) waarbij het voor de hand zo te handelen. Oordeel en lichamelijke reactie zijn verweven. Morele emoties. ʻDe autonome actorʼ Volgens de klassieke, liberale model van autonomie is de vrije, autonome mens: Zelfkritisch: zijn motieven worden voortdurend onder de loep genomen. Rationeel: de rede troeft gevoelens Zelfbepalend of -beheersend: hij is in staat om iets, waaraan hij gehecht is, te laten vallen, als de redelijkheid dat vergt. 7 8

3 Emoties, moreel oordelen en de autonome actor Vaak krijgen emoties de opperhand. Vaak is dit slecht: verleiding, woede, wilszwakte Maar soms geven emoties aan wat wij echt willen, of waartoe wij onszelf niet kunnen brengen, iets te doen. Wilsmatige noodzakelijkheid. (H. Frankfurt) Mensenvlees eten; Nucleaire aanval lanceren Luther, Hier stehʼ ich. Ich kann nicht anders. Antigone en haar kinderen; Abraham en Isaac. Emoties als tussen gevoelen en gedachten Gevoelen, gewaarwordingen.. Ze hebben kwalitatieve aspecten, maar zeggen niks; ze zijn hooguit signalen. Overtuigingen, gedachten, propositionele attitudes Ze hebben inhoud - ze zeggen iets maar de drager van de inhoud is niet een gevoel. Emoties lijken tussenin te zitten: inhoud met een kleurtje. Maar wat houd dat precies in? Kan je angst hebben zonder dat het over iets gaat? Kan je angst hebben zonder een gevoel? 9 10 Cognitivisme vs. niet-cognitivisme Wat maakt bijv. angst anders dan woede? Cognitivisten beweren dat emoties grotendeels bepaald zijn door onze oordelen, bij de gedachten die wij erbij hebben. Niet-cognitivistisch beweren dat emoties grotendeels bepaald zijn door onze lichamelijke reacties. 11 Robert Solomon ( ) 40 boeken over existentialism, phenomenology, emoties, liefde. Sexual Paradigms Living with Nietzsche Ook over Hegel, Nietzsche, Sartre Not Passion's Slave: Emotions and Choice True to Our Feelings: What Our Emotions Are Really Telling Us 12

4 Cognitivisme over emoties Emotions als een modus van oordeel Aristoteles als Solomonʼs voorbeeld: Waarom? Het hebben van de emotie angst valt zamen met iets eng vinden.! Als wij ontdekken dat iets niet eng is, verdwijnt de emotie.! (Als wij goed getraind, dwz rationeel zijn.) Voluntarisme: onze emoties ontstaan door keuzen Volgens Solomon zijn emoties iets wat wij doen. Bijv: Als je niet ophoudt, word ik boos. Is dat een bedreiging (ik ga boos worden) of een voorspelling (boosheid zal mij overkomen)? Dit heeft implicaties voor verantwoordelijkheid! Jesse Prinz De James-Lange theorie van de emoties Carl Georg Lange ( ) 15 William James ( ) 16

5 Niet-cognitivistische theorie van de emoties Emoties zijn (waarnemingen van) lichamelijke veranderingen. I do not run because I am afraid; Iʼm afraid because I run. (Williams James) Wat blijft van angst over als je lichaam heel kalm blijft? Denk ook aan gezichtsuitdrukkingen... Emoties & gezichtsuitdrukkingen Centrale positie van Prinz Emoties zijn lichamelijke veranderingen die wij waarnemen. Lichamelijke veranderingen zijn een voldoende voorwaarde voor emotie. Ze zijn ook een noodzakelijke voorwaarde. Tegen-argumenten die Prinz beantwoordt (1) 1. Zou dit niet betekenen dat een verlamde persoon geen emoties zou kunnen hebben? 2. Bij eenzaamheid of andere emoties is er vaak geen bodily movement 3. Voor dat lichamelijke stimuleren tot emotie wordt, met het door het persoon geïnterpreteerd worden

6 Tegen-argumenten die Prinz beantwoordt (2) 4. Vermoeidheid is een lichamelijke verandering, maar is toch geen emotie? 5. Zijn er genoeg verscheidenheid in basic bodily movements om alle fijnkorrelige verschillen tussen emoties te dekken? Compositionaliteit van emoties... Compositie van emoties Emoties hebben verschillende componenten, die zich laten combineren. Teleurstelling = verrassing + verdriet Tegenargument 6: Prinz over intentionaliteit van emoties Het probleem (zie Solomon) is dat emoties hebben intentionaliteit, maar lichamelijke veranderingen niet. James-Lange theorie schijnt niets hierover te zeggen. Maar: inhoud van emoties kan ook bepaald worden door een soort van causal theory (Lewis/Armstrong) We hebben een elicitation file waardoor bepaalde triggers met lichamelijke reacties gebonden worden. Hier is er cultureel specifieke socialisatie. Prinz & voluntarisme Wat zou Prinz zeggen over de vraag in hoeverre wij verantwoordelijk zijn voor onze emoties? Tegen Solomon: misschien wensen we andere emoties in bepaalde situaties, maar de maar de emoties zijn zelf puur reactie. Je reacties geven aan, wat je belangrijk vind.! Sentimentalisme (Hume; Adam Smith) 23 24

7 Begripsvragen Solomon Waarom is een emotion niet gewoon een feeling (gevoel)? Wat is Solomonʼs kritiek op theorieën zoals die van Armstrong (en Prinz), waar hij zegt, Sometimes the cause for an emotion is not what the emotion is about (830)? Op basis waarvan beweert Solomon dat emoties oordelen zijn? Solomon beweert dat emoties op zich niet irrationeel zijn. Hoe verklaart hij dan waarom emoties zo een irrationele invloed lijken te hebben? Discussievraag Solomon In hoeverre bent u met Solomon eens (en waarom niet meer of minder) dat Emotions are judgments and actions, not occurances or happenings that we suffer [ondergaan]? Begripsvragen Prinz Hoe gebruikt Prinz neurofysiologische argumenten om de James-Lange theorie te onderbouwen? Hoe werkt onze elicitation file volgens Prinz? Hoezo zijn emoties, volgens Prinz, appraisals (waarde-beoordelingen)? Discussievragen Prinz In hoeverre bent u met Prinz eens (en waarom niet meer of minder) dat If a critic claimed to find delight in an artwork but showed absolutely no somatic [lichamelijk] response, we might justifiably question her sincerity? En -- nog belangrijker -- hoe goed is de parallel met emoties zoals liefde of woede? 27 28