Filosofie van de geest: WB3027. Bijeenkomst #4 (19 nov 2009) I feel your pain : Wittgenstein en Malcolm over de identificatie van pijn

Transcriptie

1 Filosofie van de geest: WB3027 Bijeenkomst #4 (19 nov 2009) I feel your pain : Wittgenstein en Malcolm over de identificatie van pijn

2 Overzicht van vandaag Citaten van Jackson & Nagel Het other minds probleem weer Het argument van analogie Norman Malcolm Ludwig Wittgenstein Negatief argument tegen solipsisme Positief alternatief van Wittgenstein

3 Citaten van Jackson & Nagel Jackson: "When Fred sees the colour he alone can see... Nagel: [P]hysicalism is a position we cannot understand because we do not at present have any conception of how it might be true."

4 Het other minds probleem De radicaal sceptische versie van het probleem: Hebben jullie überhaupt een geest? Een andere versie van het probleem: Hebben jullie dezelfde subjec8eve gewaarwordingen als ik bij het denken, voelen, etc? De pijn die ik nu heb, heb jij nooit gehad.

5 Het argument from analogy Ik weet hoe ik me voel als ik me in zo en zo een situatie zo en zo gedraag Mijn mentale toestand X wordt geassocieerd met waarneembare fenomenen Ik zie je je zo en zo gedragen in dit soort situaties. Daaruit concludeer ik dat jij mentale toestand X ervaart. Voorbeeld: pijn in je been

6 Deugt het analogisch argument? Ja, het deugt! Descartes, J.S. Mill, Bertrand Russell Nagel? Nee, het deugt niet! Ludwig Wittgenstein, Norman Malcolm

7 Norman Malcolm ( ) Een van de meest invloedrijke studenten van Ludwig Wittgenstein, vooral in de VS. Books Dreaming (1959) Knowledge and Certainty (1963) Problems of Mind: Descartes to Wittgenstein (1971) Memory and Mind(1977) Thought and Knowledge (1977) Ludwig Wittgenstein: A Memoir (1984)

8 Malcolm over analogie argument Volgens Malcolm werkt het niet Kritiek aan Hampshire Begging the question (blz. 971) Kritiek aan Price Niet alle bronnen van informatie zijn minds Echt begrijpen vergt meer

9 De meest fundamentele fout The most fundamental error of the argument from analogy...is the mistaken assumption that one learns from one s own case what thinking, feeling, sensation are. Wittgenstein has made us see that this leads first to solipsism, and then to nonsense.

10 Ludwig Wi)genstein Geboren in Wenen in 1889 en overleden in Cambridge in 1951 Vroege Wittgenstein: zijn Tractatus Late Wittgenstein: Philosophische Untersuchungen (1953) Nog veel meer Nachlass

11 Wittgensteinʼs methode Methode van vragen stellen. Grammatische opmerkingen Mini-dialogen (a la Socrates) De filosoof behandelt een vraag; als een ziekte ( 255) Filosofische therapie 11

12 Is pijn wat ik voel? Als veronderstelt wordt dat het enig criterium voor pijnervaring mijn eigen ervaring is, is solipsisme onvermijdelijk. Omdat ik dan geen basis meer heb om te zeggen of mijn gewaarwording hetzelfde is. Ik moet überhaupt kunnen identificeren welke ervaring de etiket pijn verdient. 12

13 Hoe je niet tegen solipsisme moet redeneren Het model dat Wittgenstein verwerpt verondersteld dat het verschil tussen mijn kennis van mijn eigen pijn en mijn kennis van jou pijn een verschil is in mijn toegang tot mijn beleving. 13

14 Het Other ipod Non-Probleem Stel dat de displays van alle ipods uitvallen. Ik heb speciale access tot wat op mijn ipod staat, omdat ik me eraan kan herinneren. Bij jou moet ik een analogie (of folk psychology ) gebruiken om te raden wat er zit. Ik weet het van mezelf, maar niet van jou. Wittgenstein: Dit model werkt niet bij gewaarwordingen. 14

15 Probleem van privé taal Wij kunnen geen criteria voor gewaarwording hebben die volledig privé zijn Aanduiding werkt niet, als je niet weet dat het om dezelfde pijn gaat. Dagboek voorbeeld 258 Hier valt het verschil weg tussen denken dat het dezelfde is, en dat het echt dezelfde is. 15

16 Kever in een doosje (beetle in a box) Wittgenstein gaat in tegen het idee dat je zelf kunt weten hoe het is om een bepaalde gewaarwording te hebben, zonder dat anderen ooit kunnen weten, hoe het is. Dat idee is volgens Wittgenstein net zo absurd als de kever in een doosje ( 293) Iedereen denkt te weten wat een kever is; maar alles wat men weet, is wat in zijn eigen doosje zit. Dan kunnen wij niet eens weten of kever voor mij hetzelfde betekend als voor anderen; maar dan heeft kever geen betekenis ( valt...weg ). 16

17 Malcolm/Wi)genstein s alterna7ef Mijn been doet zeer. Mijn been doet zeer is geen empirische kennis. Het is een uitdrukking. Hier gaat het niet om privilegieerde toegang tot mijn gewaarwording.

18 Taalspellen en Lebensformen Op basis van de natuurlijke uitdrukkingen, leren wij wel andere vormen van gedrag. Maar dat is know how die cultureel specifiek is. Wittgenstein en zeker Malcolm vinden dat het menselijke vorm toch bepalend is voor wat als herkenbaar uitdrukkingen van gewaarwordingen of intelligentie. 18

19 Asymmetrie van 1e/3e persoon blijft Er blijft een heel belangrijke verschil tussen de volgende uitspraken: (a) Ik heb hoofdpijn (b) Hij heeft hoofdpijn. Het heeft geen zin om te zeggen, Ik DENK dat ik hoofdpijn heb ; bij (b) kan men tóch twijfelen Maar kan ik me niet vergissen hierbij: Ik heb hoofdpijn i.p.v. oorpijn. Ik ben chagrijnig i.p.v. goed kwaad 19

20 Problemen met Wittgenstein/Malcolm Wij weten wat het is om een pijnervaring te hebben pas als wij het hebben gehad. Dus, de subjectieve ervaring komt toch vóór. Als ik zeg Mijn been doet zeer en een ander zegt, Zijn been doet geen zeer moet dat toch als een contradictie tellen. 20

21 Begripsvragen Malcolm Waarom werkt het argument from analogy (volgens Malcolm) niet? Wat bedoelt Malcolm als hij zegt dat wij nonsense praten als wij beweren iets te weten in situaties waar wij niet kunnen weten of wij een fout begaan of niet? Wat is Malcolmʼs kritiek op behaviorisme? 21

22 Begripsvragen Wittgenstein Wat wil Wittgenstein laten zien met het voorbeeld van het dagboek waarin een bepaalde gewaarwording bijgehouden wordt? Wat is de analogie tussen 278 & 279? Wat wil Wittgenstein laten zien met het voorbeeld van de kever in het doosje? Wat bedoelt Wittgenstein in 309 met de vlieg uit de glas laten? 22

23 Discussievragen Wat zou Wittgenstein zeggen over de volgende uitspraak? Ik weet niet of ik niet toch wel een beetje aan het overdrijven ben hoeveel pijn ik voel. Malcolm bespreekt een geval van iemand die voor het eerst pijn voelt; wat zou hij zeggen over Jacksonʼs geval van Mary? 23