Overzicht van vandaag. Filosofie van de geest: ( ) Consciousness: The Hard Problem. Materialisme & fysicalisme

Transcriptie

1 Filosofie van de geest: ( ) Bijeenkomst #3 (17 nov 2009) Qualia, subjectieve beleving en het "Knowledge Argument Frank Jackson, Epiphenomenal Qualia David Lewis, Know What It s Like (heel kort!) Thomas Nagel, What Is It Like To Be a Bat? Overzicht van vandaag Over Armstrong & Lewis (kort!) De puzzel van "qualia" Wat wij weten alleen door eerstehands ervaring (Jackson over "Mary") Functionalistische repliek (Lewis) Nagel's anti-reductionisme: De objectiviteit van subjectieve beleving. 1 2 Consciousness: The Hard Problem "Why should physical processing give rise to a rich inner life at all? It seems objectively unreasonable that it should, and yet it does."! David Chalmers (1995) Materialisme & fysicalisme Materialistische theorieën van mind betogen dat alles wat bestaat uiteindelijk uit materiële entiteiten bestaat; óók bewustzijn en subjectiviteit. Als de identificatie van pijn samenvalt met de identificatie van haar causale rol, dan weten wij alles wat wij kunnen weten over pijn als wij dat geheel volledig kennen. 3 4

2 Functionalisten over pijn "Only if you believe on independent grounds that considerations of causal role and physical realization have no bearing on whether a state is pain should you say that they have no bearing on how that state feels." (Lewis, Mad Pain... ) Hoe de dingen voelen is ook een aspect van het causale pakket; Anders zijn qualia epifenomenaal Voorbeelden van subjectieve ervaring="qualia" (een "quale") Het roodheid van rood. Het zeer-doen van pijn. Het itchiness van jeuk. 5 6 Qualia-kritiek op fysicalisme We zouden alles kunnen weten over de neurofysiologische werking van onze hersenen en de causale rol maar nog steeds in onwetendheid zijn over een verder feit: hoe het is om iets te ervaren. Dus: Physicalism is not the whole story. Is subjectieve ervaring echt "iets"? Materialisten zeggen dat subjectieve ervaring natuurlijk iets bijzonders is, maar als het iets is moet het ook een causale rol hebben; anders, spoken! Wat de "friends of qualia" nodig hebben is een beschrijving van kwalitatieve ervaring die reëel is, maar geen causale rol speelt. 7 8

3 Perception: A Representative Theory(1977) Conditionals (1987); The Philosophy of Mind and Cognition (1996) Mary heeft een complete causal theory van kleurperceptie... maar is opgegroeid in een volledig zwart-witte wereld. From Metaphysics to Ethics: A Defense of Conceptual Analysis (ʻ97) Mind, Method, and Conditionals: Selected Essays (1998) Op een dag stapt ze uit deze wereld en ziet een tomaat, en weet voor het eerst hoe het is om rood te zien. Dus is er kennis die niet causaal relevant (niet physicalistic ) is maar toch belangrijk. Frank Jackson (Director, Australian National U Research School of Social Sciences) What Mary Doesn't Know

4 Probleem? Epifenomenalisme Als qualia echt iets zijn, moeten ze dan niet ook causale invloed kunnen hebben? Anders zijn ze niet echt!! Dan zijn ze maar epiphenomena Dat kan fysicalisme makkelijk toe laten. Jackson bespreek drie argumenten voor het algemene idee dat niets werkelijk bestaat als het niet causaal effectief is. Jacksonʼs antiphysicalism (?) Wat Jackson beweert is eigenlijk vooral dat fysicalisme niet uitsluit dat er dingen zijn die wij nooit zullen kunnen uitleggen. The wonder is that we understand as much as we do, and there is no wonder that there should be matters which fall quite outside our comprehension Lewis over Mary: "Knowing how"; niet "knowing that" Jacksonʼs knowledge argument is een bedreiging voor functionalisme: Pijn zonder causale rol! Tegen Jackson zegt Lewis dat ook als Mary wel nieuwe kennis krijgt, is dat alleen omdat ze andere inputs krijgt, waardoor ze directer en makkelijker kan onderscheiden Het verschil ligt in het proces van wat men waarneemt en hoe het wordt verwerkt; maar dat is degelijk een causale verschil! Qualia, know-how & prothesen Jackson's Fred (die rood1 van rood2 onderscheiden): Jacksonʼs claim: wij willen weten hoe het voor hem is; H.G. Wells verhaal. Lewis: niets behalve know-how. Tactiele weergave van richtingen. Intuïties over prothesen & bewustzijn: Anderson's versie van Fred: Frederique 15 16

5 Face recognition prothesis (Gedachte-experiment) Camera in eyeglasses Linked to facerecognition software Linked to database of names of acquaintances Linked to earpiece that announces the name. Video from Mitsubishi Electric Research Laboratories Wat de prothesegevallen laten zien Veel van wat wij missen als een zintuig weg valt is een soort van oriëntatie, of 'transparency,' of gemak. Maar ligt dat gewoon aan de gebrekkige kwaliteit van de prothese of zullen de qualia altijd noodzakelijk anders zijn? Zie ook Clark/Chalmers, Extended Mind Thomas Nagel The Possibility of Altruism (1970) The View From Nowhere (1986) What Does It All Mean? (1987) Equality and Partiality (1991) Other Minds (1995) The Last Word (1997) Wat is "subjectief"? Verschillende betekenissen "eenzijdig; niet objectief" "uit een individueel, persoonlijk perspectief" "essentieel verbonden met het perspectief die subjecten als subjecten hebben." Wij hebben het over #3: is er ruimte voor het "subjectieve karakter van ervaring" in een materialistisch beeld van de werkelijkheid? 19 20

6 Nagel's big picture Het sleutelidee is dat, als er aspecten van werkelijkheid zijn, die perspectiefafhankelijk zijn, dan moet het begrijpen van de werkelijkheid meer omvatten dan wat de (natuur)-wetenschap ons leert. Het probleem is het vraatzuchtige appetijt van de objective standpunt. Maar hoe kan dat? Wat is Nagelʼs objective phenomenology (538) Een binnen-/buitenperspectief Centrale stelling: er is kennis die alleen vanuit een binnen-perspectief (een eerste-persoons perspectief) te krijgen is. Andere voorbeelden "Secondary qualities" (response-dependence) Binnenkijken in wilkeurige woonkamers: ik kan nooit begrijpen hoe belangrijk het is, wat ze aan het doen zijn. What it is like to be a bat Subjective and Objective (een essay dat wij niet lezen) Fenomenen waar er een spanning tussen binnen- & buiten-perspectief is Zinvolle leven Vrije wil Personale identiteit Lichaam-geest probleem Ethiek ( agent-centered morality =/= egoism!) Nagel: Wat materialisme vergeet Reductionisme in het algemeen heeft problemen genoeg. Lichaam-geest probleem is uniek Bewuste ervaring is bijzonder Niet alleen wat de causale theorie niet dekt qua informatie; het is een andere modus van waarneming

7 Zij hebben bewustzijn Wij kunnen hun ervaring niet voorstellen Hoe is het om een vleermuis te zijn? Of zijn er toch vergelijkbare ervaringen? Blinde met stok? Echo-locatie bij mensen. 25 Hoe wij weten hoe het is om iets te zijn? In mijn eigen geval... In het normale geval met jullie... Met iemand die blind of doof is... Met vergelijkbare zoogdieren... Met zoogdieren die heel anders zijn... Het punt is dat dit een bepaalde soort van inspanning vergt: onze vertrouwde perspectief overstijgen. 26 Vleermuizen tegen fysicalisme Nagelʼs punt is dat fysicalisme, functionalisme en behaviorisme negeren het feit dat er aspecten van de werkelijkheid zijn die te maken hebben met de standpunt waaruit men de wereld beleeft. facts that embody a particular point of view 27 Clash of Intuitions My intuitions about what "cannot be adequately understood" and what is "patently real" do not match Nagel's. Our tastes are very different. Nagel, for instance, is oppressed by the desire to develop an evolutionary explanation of the human intellect; I am exhilarated by the prospect. My sense that philosophy is allied with, and indeed continuous with, the physical sciences grounds both my modesty about philosophical method and my optimism about philosophical progress. To Nagel, this is mere scientism. - Daniel Dennett (1984) 28

8 Kritiek op Nagelʼs What-it's-like argument Vaag: methodisch en metafysisch Impliceert dualisme (?) Jackson: "Nagel argues that the trouble with bats is that they are unlike us. It is hard to see an objection to Physicalism here. Physicalism makes no special claims about the imaginative powers of humans." Voordelen van Jacksonʼs Knowledge Argument Beter dan "modal argument" Het is eigenlijk niet vanzelfsprekend dat iemand hetzelfde zou kunnen zijn en niet onze subjectieve ervaring heeft Jackson beweert dat zij argument beter is dat Nagel's, omdat (net als physicalism) het knowledge argument opereert met een 3e-persoon perspectief: "Physicalist and qualia freaks alike should acknowledge that no amount of information of whatever kind that others have about Fred amounts to knowledge of [what it is like for he himself to see it]." (Jackson, 660) Maar is dat echt een voordeel? Begripsvragen Jackson Wat is epifenomenolisme en waarom zou het problematisch zijn? Volgens Jackson, wat precies komt Mary te weten als zij voor het eerst een rode tomaat ziet? In hoeverre is Jackson een antifysicalist? (moeilijke vraag!) Begripsvragen Nagel Wat missen de fysicalististen, volgens Nagel? Hoe is Nagelʼs argument anders dan die van Jackson? Wat bedoelt hij met objective phenomenology? 31 32

9 Begripsvraag Lewis Lewis beweert dat Maryʼs enige nieuwe kennis een vorm van know-how is. Wat bedoelt hij hiermee? Discussievraag Jackson Wie heeft gelijk, Jackson of Lewis? Is de kennis die Mary krijgt een vorm van know-how (als onderdeel van een praktisch inzetbare causal theory van kleurwaarneming) of gaat het hier om kennis van een bijzondere eigenschap van een rode tomaat? Discussievraag Nagel Bestaat de cirkels echt? Of slechts van ons standpunt? Hoe denkbaar is het dat wij een objectieve verhaal zouden kunnen ontwikkelen over onze subjectieve belevenis?(zie vooral het laatste pagina van Nagelʼs stuk.) 35 36