: 'Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland' gemeente Bronckhorst

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Datum : Kenmerk Portefeuillehouder Ja Onderwerp : Z110730/Raad : E.W. Blaauw : 'Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland' gemeente Bronckhorst Geachte leden van de gemeenteraad, Voorstel 1. In te trekken de Verordening Restschuldlening gemeente Bronckhorst en de rekening courant bij SVn op te heffen. 2. Vast te stellen de Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland' en de daarbij behorende lijst met maatregelen voor de gemeente Bronckhorst. 3. Geen leningen meer te verstrekken op basis van de vigerende gemeentelijke verordeningen voor de Duurzaamheidslening, de Blijverslening en de Kluswoninglening, met uitzondering van de nog lopende aanvragen. 4. De saldi op de rekening couranten van de onder beslispunt 1 en 3 genoemde leningen bij SVn, over te hevelen naar de nieuwe rekening courant bij SVn van de gemeente Bronckhorst voor de 'Toekomstbestendig wonen Gelderland' lening. Inleiding Op 26 april 2018 stelde u de Kluswoninglening vast. Naast deze lening kent de gemeente Bronckhorst nog twee andere leningen die via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (verder te noemen: SVn) lopen en gericht zijn op aanpassingen in de bestaande woningvoorraad. Het gaat om de Duurzaamheidslening en de Blijverslening. Bij de bijlagen is een stand van zaken van deze leningen gevoegd. Bij de vaststelling van de Kluswoninglening is een motie aangenomen waarin aan het college werd opgedragen om samen met de daartoe noodzakelijke partijen, te verkennen of er mogelijkheden zijn om leningen die via het SVn worden aangeboden door te ontwikkelen tot één lening. Ook werd opgeroepen om te zorgen voor voldoende communicatie over de bestaande leningsvormen. Met de uitvoering van deze motie is in de zomer van 2018 samen met het SVn gestart. Als eerste gemeente in Nederland werden de mogelijkheden onderzocht van een leningsvorm die alle elementen bevat om de bestaande woningvoorraad aan te passen voor de toekomst. In november 2018 bleek dat andere gemeenten, maar ook de provincie Gelderland erg

2 geïnteresseerd waren in deze nieuwe vorm. De provincie is aangehaakt en heeft vervolgens samen met SVn een model-verordening opgesteld voor de zogenaamde Toekomstbestendig wonen lening die in alle gemeenten in Gelderland ingezet kan worden. De maatregelen die met deze regeling kunnen worden gefinancierd zijn: duurzaamheidsmaatregelen, maatregelen ten behoeve van levensloopbestendigheid, sloop van bijvoorbeeld verpauperde schuurtjes, asbestsanering en, indien van toepassing, funderingsherstel. Vertrekpunt voor de regeling is de uitvoering van energiemaatregelen. Voorwaarde is daarom dat er minimaal één energiemaatregel per lening wordt gerealiseerd. De nieuwe Toekomstbestendig wonen lening zal net als de huidige leningen via het SVn lopen. De toets van aanvragen aan de verordening zal centraal bij het VerduurSaam energieloket komen te liggen. Afstemming Dit voorstel is afgestemd met de beleidsmedewerkers Duurzaamheid, Participatie en Wonen. De juridisch en financieel consulenten zijn akkoord met het voorstel. Daarnaast is het voorstel afgestemd met de beleidsadviseur Energietransitie Gebouwde omgeving van de provincie Gelderland en de accountmanager van SVn. Tenslotte is het voorstel voorbereid met het VerduurSaam Energieloket. Beoogd effect Het toekomstbestendig maken van de bestaande woningvoorraad in Bronckhorst. Het doel is om met een brede regeling zoveel mogelijk mensen te kunnen helpen met het verduurzamen en gelijktijdig toekomstbestendig maken van hun woning. Door de inzet van verschillende financieringsvormen wordt hierin voorzien. Argumenten 1.1. De fiscale faciliteit op basis waarvan de Restschuldlening destijds ontwikkeld is, is van rechtswege geëindigd op Hiermee is de bestaansgrond voor de Restschuldlening komen te vervallen. Van deze verordening is overigens niet een keer gebruik gemaakt. De verordening was nog niet eerder ingetrokken, via dit voorstel kan nu hiertoe alsnog besloten worden Er zit overlap in de verschillende bestaande gemeentelijke leningsvormen, door deze te integreren voorkomen we dat inwoners soms 2 of 3 verschillende leningen moeten aanvragen Met uitzondering van de Starterslening en de Stimuleringslening voor non-profit, hebben de huidige gemeentelijke leningsvormen tot doel de bestaande woningvoorraad aan te passen. De insteek is echter per vorm verschillend, variërend van duurzaamheidsmaatregelen tot maatregelen ten behoeve van het langer zelfstandig kunnen blijven wonen tot echte kluswerkzaamheden. Inwoners moeten in de huidige situatie voor een verbouwing waarbij meerdere maatregelen worden getroffen, verschillende leningen aanvragen. Dit is voor hen niet altijd duidelijk maar ook niet logisch. Met het invoeren van deze brede regeling is 1 aanvraag voor het totaal straks voldoende. Het hoofddoel van de bestaande leningen en ook van deze nieuwe lening is dat de bestaande woningvoorraad kwalitatief verbeterd wordt. Zo n 98% van onze woningen staat er al en deze voorraad behoeft de nodige aandacht om toekomstbestendig te worden Door de provinciale model-verordening vast te stellen kan de gemeente Bronckhorst aanspraak maken op co-financiering door de provincie Gelderland Wanneer gemeenten de provinciale model-verordening voor de Toekomstbestendig wonen lening door de gemeenteraad laten vaststellen kunnen zij aanspraak maken op cofinanciering: de provincie zal 50% van iedere verstrekte lening voor haar rekening nemen. De andere 50% wordt beschikbaar gesteld vanuit het gemeentelijk fonds bij SVn.

3 Dit betekent dat met hetzelfde geld 2 keer zoveel leningen verstrekt kunnen worden en dus meer mensen van deze lening gebruik kunnen maken In de Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland kan gekozen worden uit verschillende leningsvormen Er zijn consumptieve en hypothecaire leningsopties waardoor steeds de vorm gekozen kan worden die het beste bij de situatie past. Het maximale bedrag dat geleend kan worden verschilt per variant van ,- tot ,-. De lening heeft wel in alle gevallen een minimale hoogte van 2.500, SVn is al jaren een betrouwbare partner De gemeente Bronckhorst kent een aantal leningsvormen die via SVn lopen. SVn is een fondsenbeheerder met als doel om de kwaliteit van de woningen, woonomgeving en maatschappelijk vastgoed te verbeteren. Daarnaast is een van de kenmerken en ook het bestaansrecht van SVn dat zij gemeenten, provincies en rijk helpen met financiële regelingen waar de markt faalt Voor de beoordeling van aanvragen is een lijst met maatregelen noodzakelijk Het is niet de bedoeling dat de gemeente leningen tegen een lage rente gaat verstrekken voor maatregelen die niet bijdragen aan het toekomstbestendig maken van de woningvoorraad. Daarom is vooraf gedefinieerd voor welke maatregelen een lening kan worden aangevraagd Met een aanvraag kunnen meerdere doelen worden bediend Voor sommige maatregelen op de lijst is de prijs zo laag dat hier normaal gesproken geen lening voor aangevraagd hoeft te worden. De lening kent daarom een drempel van 2.500,-. Deze kleine maatregelen maken dan vaak onderdeel uit van een groter pakket aan ingrepen. Dat is ook het doel van deze lening: dat er zo integraal mogelijk naar woningaanpassingen gekeken wordt. Wanneer een woningeigenaar een verbouwing of aanpassing aan de woning wil gaan realiseren zien we bij voorkeur dat men zo integraal mogelijk naar de woning kijkt: waar liggen kansen op zowel het gebied van duurzaamheid, levensloopbestendigheid als toekomstbestendigheid Er lopen nog honderden leningen die op basis van de bestaande gemeentelijke verordeningen verstrekt zijn Op basis van de verschillende verordeningen zijn de laatste jaren honderden leningen verstrekt. Vaak hebben deze leningen een looptijd van 10 tot 15 jaar. Bij de fondsen die ten behoeve van deze leningen ingericht zijn bij SVn is sprake van een zogenaamd revolving fund. Aflossing en rente op leningen komen terug op de rekening courant van de lening. Met het afgeloste geld kunnen vervolgens weer nieuwe leningen verstrekt worden. We kunnen daarom zolang er nog leningen lopen de verordeningen nog niet intrekken. Wel kan besloten worden dat geen aanvragen meer gedaan kunnen worden en onze pijlen volledig richten op de Toekomstbestendig wonen lening. Het doel was tenslotte om niet langer zoveel verschillende leningen naast elkaar te voeren. Overigens kunnen lopende aanvragen nog op basis van de bestaande verordeningen worden afgehandeld De Toekomstbestendig wonen lening heeft voeding nodig Voorgesteld wordt om geen aanvragen op basis van de nu nog bestaande leningen meer toe te staan. Echter, er staan nog wel aanzienlijke bedragen op de rekening couranten. Voor de nieuwe lening is geld nodig. Omdat de doelen van alle leningen niet heel verschillend zijn, allen richten zich op de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad, wordt voorgesteld om de saldi van alle leningen over te boeken naar de nog te richten rekening courant van de Toekomstbestendig wonen lening. Hiermee hebben we een goed startkapitaal. Zie onder het kopje Kosten, baten, dekking de hoogte van de bedragen.

4 Kanttekeningen 2.1. De provincie Gelderland stelt in eerste instantie slechts 10 miljoen euro ter beschikking voor alle deelnemende gemeenten in de provincie De provincie stelt voor miljoen ter beschikking voor alle aan deze regeling deelnemende gemeenten in Gelderland. Het is niet bekend hoeveel dit er zullen zijn. De regeling is zeer recent, op 27 februari 2019, vastgesteld in PS en heeft waarschijnlijk nog niet heel veel bekendheid. De meeste gemeenten zullen nog moeten starten met alle voorbereidingen voor de invoering van deze lening. De provincie geeft aan dat Bronckhorst een van de eerste gemeenten zal zijn waar al sprake is van besluitvorming. 10 miljoen euro lijkt veel maar de verwachting is dat dit budget toch snel op raakt. Dit wil niet zeggen dat wij geen leningen meer kunnen verstrekken, maar wel dat de gemeente dan voor 100% van de leningen verantwoordelijk is. De provincie heeft overigens voor de komende jaren wel vele miljoenen klaar staan voor het thema duurzaamheid en deze regeling. De huidige Staten gaan niet meer over de begroting, maar er is een breed draagvlak bij zowel coalitie als oppositie binnen de provincie. Het is de bedoeling dat wanneer de 10 miljoen op is, er tijdig geld naar voren wordt gehaald Het is mogelijk dat een groot deel van het beschikbare budget naar een van de in de lening genoemde maatregelen gaat Vertrekpunt voor de regeling is de uitvoering van energiemaatregelen. Dit geldt zowel voor de provincie als voor onze gemeente. Met de regeling kunnen echter ook aanpassingen op het gebied van levensloopbestendigheid gedaan worden en hij kan ingezet worden voor asbestsanering. Er kan op voorhand niet gestuurd worden op voor welke maatregelen de lening straks daadwerkelijk aangevraagd gaat worden. Mogelijk wordt er bijvoorbeeld heel veel asbest verwijderd met het geld dat in eerste instantie bedoeld was voor duurzaamheidsingrepen. Wel stelt de provincie als voorwaarde dat er minimaal 1 duurzaamheidsmaatregel onderdeel uit moet maken van een aanvraag. Welke duurzaamheidsmaatregel dat zou moeten zijn is niet gedefinieerd omdat er geen drempel opgeworpen moet worden waardoor woningeigenaren mogelijk besluiten helemaal niet meer te investeren in de woning Aan de andere kant: iedere ingreep in de woningvoorraad die past binnen deze regeling draagt bij aan een beter toekomstbestendige woningvoorraad De Starterslening en de Stimuleringslening voor non-profit blijven bestaan naast de Toekomstbestendig wonen lening Niet alle bij SVn lopende gemeentelijke leningsvormen kunnen worden ondergebracht bij de Toekomstbestendig wonen lening. De Starterslening zal afzonderlijk blijven bestaan. Deze heeft een ander doel, helpt namelijk bij de aankoop van een woning, en heeft als kenmerk dat deze niet gestapeld mag worden met andere leningsvormen. Daarnaast kennen we nog de Stimuleringslening voor non-profit. Hiervan kunnen bijvoorbeeld (sport)verenigingen gebruik maken die hun accommodatie willen verduurzamen Bij het uitlenen van geld bestaat er altijd de mogelijkheid dat het uitgeleende bedrag niet wordt terugbetaald. SVn geeft aan dat sinds SVn in 2009 met de duurzaamheidslening is begonnen ca. 0,05% van de leningen een betalingsprobleem heeft (dat betekent een betalingsachterstand van 3 maanden of meer). Hiermee treft SVn dan een betalingsregeling. Bij de leningen die verstrekt zijn op basis van verordeningen van de gemeente Bronckhorst heeft er niet een een betalingsachterstand. Dit cijfer biedt uiteraard geen garantie voor de toekomst, echter aangezien men met behulp van deze lening in de meeste gevallen investeert in energiebesparing en/of duurzame energie opwekking, wordt gelijktijdig ook een besparing op

5 de energienota gerealiseerd. Dit zal niet altijd overeenkomen met het bedrag van de aflossing van de lening, maar maakt de netto lasten toch aantrekkelijker. Daarnaast wordt met de nieuwe Toekomstbestendig wonen lening geïnvesteerd in de bestaande woningvoorraad en dat is ook veel waard. Doordat de leningen die op basis van de Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland onder co-financiering door de provincie worden verstrekt, deelt de provincie ook in het risico van eventuele wanbetaling bij deze leningen. SVn is overigens bij alle aanvragen wettelijk verplicht om net als banken een financiële toets uit te voeren voordat een lening verstrekt kan worden De model-verodening kent nagenoeg geen beleidsvrijheid De model-verodening voor de Toekomstbestendig wonen lening kent geen ruimte voor lokale invulling. De provincie geeft aan: het is alles of niets. Om een beroep te kunnen doen op de co-financiering neemt de gemeente de verordening in zijn geheel over met alle varianten die erin staan of de gemeente doet niet mee. De enige punten waarop we beleidsvrijheid hebben zijn bij de keuzes voor de lijst met maatregelen en de keuze of de lening ook ingezet kan worden voor nieuwbouwwoningen. De lijst met maatregelen is bij dit voorstel gevoegd en is gebaseerd op de maatregelen behorende bij de nu nog bestaande leningen. Er zijn op het gebied van duurzaamheid een aantal maatregelen toegevoegd vanwege nieuwe ontwikkelingen op dit vlak. Deze hebben een blauwe kleur in het overzicht. Voorgesteld wordt om de lening ook in te kunnen zetten voor nieuwbouw. Door deze mogelijkheid te bieden worden in een aantal gevallen initiatiefnemers geholpen om toch de nul op de meter woning te kunnen realiseren die zonder lening misschien net niet gerealiseerd was. In het kader van duurzaamheidsambities van de gemeente Bronckhorst willen we ook deze groep ondersteunen. De wettelijke eis dat er aardgasvrij gebouwd moet worden wil namelijk niet per definitie zeggen dat er een nul op de meter woning gerealiseerd wordt. De extra kosten voor het aardgasvrij realiseren van nieuwbouw, bijvoorbeeld de kosten voor de warmtepomp, kunnen overigens worden meegenomen in de reguliere financiering van de nieuwbouw. Kosten, baten en dekking De saldi op de rekening couranten van de huidige leningen die bij SVn lopen bedroeg per 1 februari 2019: Duurzaamheidslening ,54 Blijverslening ,23 Kluswoninglening ,23 Restschuldlening ,00 Totaal ,00 Het is de bedoeling dat deze bedragen gestort worden op de rekening courant van de gemeente Bronckhorst voor de Toekomstbestendig wonen lening. Daarnaast heeft u met uw besluit van 27 september 2018 al een extra bedrag van ,- beschikbaar gesteld ten behoeve van de Duurzaamheidslening. Hiervan is op dit moment nog ,- niet gestort op de rekening bij SVn. Dit bedrag wordt nu ook gestort op de rekening courant van de nieuwe Toekomstbestendig wonen lening. Tot slot zal zeker de komende 10 jaar nog afgelost worden op de leningen die op basis van de bestaande verordeningen zijn verstrekt. Deze bedragen blijven bij SVn op de bestaande

6 rekening couranten binnenkomen en zullen jaarlijks overgeboekt worden naar de rekening voor de Toekomstbestendig wonen lening. Het startkapitaal voor deze nieuwe lening bedraagt zo n ,- en daar komt periodiek het geld vanuit aflossingen op de bestaande rekening couranten bij. Het is niet goed aan te geven hoe snel het budget uitgeput zal zijn. Daarom wordt het verloop van het budget gemonitord. De kosten voor de uitvoering van de lening door het Energieloket kunnen worden gedekt uit het budget (Klimaat). De kosten voor onder andere het inrichten van het proces, de webpagina en aanmeldformulieren en het instrueren van de klantenservice bedragen eenmalig 3.300,-. Het Energieloket houdt als eerste inschatting een gemiddelde besteding van 2 uur per aanvraag aan tegen een tarief van 45,- per uur. Alleen daadwerkelijk besteedde uren worden gefactureerd. Uitvoering Na vaststelling van de Toekomstbestendig wonen lening zal de uitvoering ervan komen te liggen bij het VerduurSaam Energieloket. Hiertoe zal door het college een mandaatbesluit ondertekend worden. Om het Energieloket de lening te kunnen laten uitvoeren zal een nieuwe verwerkersovereenkomst tussen de gemeente en het Energieloket gesloten worden. Inwerkingtreding van de lening staat gepland op 1 mei Een belangrijk onderdeel van de uitvoering van de lening is de communicatie richting collega s, professionals en inwoners. De provincie heeft de model-verordening voor de Toekomstbestendig wonen lening op 27 februari 2019 in PS vastgesteld. Zij zijn nu bezig met het uitwerken van een provinciaal communicatieplan cq een reclamecampagne. Hierop haken we graag aan. Het is nu nog niet bekend hoe dit er precies uit gaat zien. Wat in ieder geval zal gebeuren is het volgende: - Provincie en SVn organiseren bijeenkomsten voor medewerkers van gemeenten. - Svn organiseert samen met de Gemeente Bronckhorst bijeenkomsten voor professionals (denk aan financiële dienstverleners maar ook aan bouwers/aannemers/installateurs). - SVn en de gemeente Bronckhorst organiseren bijeenkomsten voor inwoners. - SVn en het Energieloket zullen standhouder zijn op de gemeentelijke Oost West Thuis Best beurs die nu in voorbereiding is. Naast dat uitgelegd wordt hoe de lening werkt en wat de mogelijkheden zijn, is het goed om in de communicatie te benadrukken dat de gemeente Bronckhorst de ambitie heeft om in 2030 energieneutraal te zijn. De gemeente verstrekt om dit doel te bereiken onder andere deze lening onder gunstige voorwaarden, waaronder een laag rentepercentage. Daar tegenover staat dat we van de aanvragers verwachten dat zij bij het aanpassen van de woning ook duurzaamheidsmaatregelen treffen. We definiëren op voorhand niet wat deze duurzaamheidsmaatregel zou moeten zijn. Evaluatie Evaluatie van de lening zal jaarlijks aan de hand van een rapportage van het VerduurSaam Energieloket plaatsvinden. Mogelijk ook tussentijds wanneer eventuele uitputting van het budget daar aanleiding toe geeft. Door na 1 jaar te evalueren krijgen we beeld van een aantal zaken, denk hierbij aan: - hoe wordt het budget besteed - welke maatregelen worden het meest uitgevoerd

7 - welke bedragen worden gemiddeld geïnvesteerd - is het proces goed ingericht - hoe verloopt de samenwerking tussen gemeente, Energieloket en SVn Hengelo (Gld), Burgemeester en wethouders van Bronckhorst, de secretaris, de burgemeester, B.J. Drewes M. Besselink Bijlagen - Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland gemeente Bronckhorst - Lijst met maatregelen behorende bij de Verordening Toekomstbestendig wonen Gelderland gemeente Bronckhorst - Brief provincie Gelderland met toelichting over de Toekomstbestendig wonen lening - Stand van zaken bestaande leningen van de gemeente Bronckhorst gelet op de Gemeentewet