AAN: GEMEENTERAAD. Raadsvergadering : 16 maart Agendapunt : 11. Voorstelnummer : Onderwerp : Duurzaamheidslening. Marum : 4 maart 2016

Transcriptie

1 AAN: GEMEENTERAAD Raadsvergadering : 16 maart 2016 Agendapunt : 11 Voorstelnummer : Onderwerp : Duurzaamheidslening Marum : 4 maart 2016 Doel raadsvoorstel Op basis van dit voorstel kan uw gemeenteraad de keuze maken om wel of niet duurzaamheidsleningen te verstrekken. Als de keuze valt op wel, het vaststellen van Verordening duurzaamheidslening gemeente Marum. Aanleiding / vraagstelling Aanleiding is de motie van uw raad van 11 november 2015 over de duurzaamheidslening. U heeft aangegeven het belang van energiebesparing op de particuliere woningvoorraad en betaalbare woonlasten hoog te achten en het college gevraagd de effecten van een duurzaamheidslening te onderzoeken. In dit voorstel wordt dit zoveel mogelijk uitgewerkt. Het klimaat verandert in hoog tempo. Op basis van Europese doelstellingen (Europa 2020) voor CO 2 - reductie moet Nederland in % minder CO 2 uitstoten ten opzichte van In september 2013 hebben ruim 40 partijen (waaronder de VNG, de rijksoverheid en de Unie van Waterschappen) het SER-energieakkoord ondertekend. Met het SER-energieakkoord willen partijen een besparing van jaarlijks gemiddeld 1,5% van het finale energieverbruik realiseren. Voor energiebesparing in de bestaande bouw betekent het dat per jaar woningen (totaal in Nederland) en andere gebouwen minimaal twee energielabels zakken. Om dit te bereiken moeten forse stappen worden gezet. De gemeente kan dit echter niet alleen. Zij zal moeten nadenken over manieren om particuliere woningbezitters te faciliteren. De gemeente Marum doet dat ook. In september 2013 is de aftrap gegeven voor Slim Wonen. Slim Wonen is ontwikkeld om burgers te faciliteren en te ontzorgen in het verduurzamen van hun woning. Er is ook een Energieloket ontwikkeld; dit is een loket waar burgers informatie kunnen halen en in contact worden gebracht met de lokale SLIM-aanbieders (bedrijven die meewerken aan het verduurzamen van de bebouwde omgeving). Het belang van energiebesparing in de particuliere woningvoorraad is groot, mede in relatie tot duurzaamheid. Met de duurzaamheidslening kan een kans gegeven worden aan mensen die geen andere middelen hebben een kans hun huis te verduurzamen. De gemeente vervult hiermee ook een rol ten aanzien van de Woonvisie , waarin een duurzaam woonmilieu is opgenomen.

2 -2- Inhoudelijke tekst / achtergronden / uitleg van het raadsvoorstel Wat is een duurzaamheidslening? Een duurzaamheidslening is een aantrekkelijke lening met een lage rente voor particuliere woningbezitters. De lening is gericht op het energiezuiniger maken van de bestaande woningvoorraad. Particulieren kunnen tegen gunstige voorwaarden, zoals een lage rente, geld lenen voor het energiezuinig maken van hun woning. De gemeente kan de duurzaamheidslening inzetten om de klimaatdoelstelling, zoals hiervoor genoemd, te verwezenlijken. Eigen woningbezitters krijgen door deze maatregelen een energiezuiniger huis waardoor de energielasten dalen. Voor hen vallen de lasten van de duurzaamheidslening in de meeste gevallen geheel of grotendeels weg vanwege het voordeel dat zij hebben op hun energierekening. De duurzaamheidslening is een jaarannuïteitenlening en heeft een looptijd van 10 jaar voor bedragen tot en een looptijd van 15 jaar voor grotere bedragen. De particulier krijgt een vaste rentekorting van 3% op het 10- of 15-jaars rentetarief van het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn). Het minimale rentepercentage is vastgesteld op 0,5% verhoogd met 1,1% opslag, dus in totaal 1,6%. De lening kan boetevrij worden afgelost. Deze voorwaarden zijn vastgesteld door SVn. Als uw raad besluit duurzaamheidsleningen te verstrekken, dient hiervoor een verordening vastgesteld te worden. (Rand)voorwaarden duurzaamheidslening De duurzaamheidslening is overwegend een standaardproduct, maar de deelnemende gemeente kan een aantal (rand)voorwaarden zelf bepalen. Deze voorkeuren en voorstellen zijn ook opgenomen in de verordening. Bij de voorgestelde voorwaarden is zoveel mogelijk aangesloten bij onze buurgemeenten Zuidhorn en Grootegast, die ook duurzaamheidsleningen verstrekken. Hieronder de voorgestelde voorwaarden: a. De gemeente stort in een revolverend ( ronddraaiend ) fonds bij SVn ten behoeve van de verstrekking van SVn-duurzaamheidsleningen; ervaringen elders (zelfde soort gemeenten als Marum) laten zien dat een budget van een dergelijke omvang toereikend is om het fonds in eerste instantie mee te vullen. b. Binnen bovenstaand budget wordt een bedrag van vastgesteld dat kan worden ingezet voor het plaatsen van zonnepanelen. Uit de gegevens van buurgemeenten blijkt dat zonnepanelen zeer geliefd zijn. Als er geen plafond wordt gesteld aan het bedrag, beschikbaar voor zonnepanelen en zonnecollectoren, bestaat de kans dat het gehele bedrag hieraan wordt besteed. De grootste energiebesparingen, door middel van energiebesparende toepassingen in oudere woningen, worden dan gemist. c. De maximale hoogte per te verstrekken duurzaamheidslening is ; dit is lager dan het maximaal toegestane bedrag wat SVn heeft vastgesteld. Hiervoor is gekozen, omdat op deze manier het bedrag over meer burgers verdeeld wordt en de gemeente meer duurzaamheidsleningen kan verstrekken. d. De minimale hoogte van de duurzaamheidslening is e. Leningen zijn alleen mogelijk voor bestaande woningen uit de gemeente Marum met een bouwjaar vóór 1992 (inwerkingtreding Bouwbesluit 1992), die geschikt en bestemd zijn voor permanente bewoning. Uitzondering op de bouwjaarrestrictie geldt uitsluitend wanneer de aanvrager een aanvraag indient voor het plaatsen van zonnepanelen. Ook aan panden jonger dan 1992 kunnen zonnepalen en zonnecollectoren een grote toegevoegde waarde geven in de energiebesparing. f. Leningen zijn alleen bestemd voor eigenaar-bewoners; de aanvrager is meerderjarig, in bezit van de woning en bewoont deze permanent. g. Leningen zijn mogelijk voor een ruime categorie van duurzaamheidsmaatregelen; er wordt aansluiting gezocht bij de laagdrempelige mogelijkheden die de gemeenten Grootegast en

3 -3- Zuidhorn hebben ingevoerd. Inwoners kunnen de duurzaamheidslening voor zowel energieopwekking, als voor isolerende maatregelen of voor beide benutten. Waarom een duurzaamheidslening? Veel particuliere huiseigenaren zijn bereid te investeren in maatregelen die hun energieverbruik verminderen. Dat bespaart immers energiekosten. Door de te verwachten fors stijgende energielasten zijn mensen zich bewust van de oplopende maandelijkse lasten. Bovendien wordt met een goed geïsoleerd huis het binnenklimaat aanzienlijk verbeterd, wat een groter wooncomfort oplevert. Ook is het uit het oogpunt van waardebehoud van de woning gunstig om te investeren in maatregelen die de woning een beter energielabel opleveren. Niet iedereen kan zich echter permitteren om te investeren in energiebesparende maatregelen. De duurzaamheidslening kan voor particulieren net het financiële duwtje zijn dat het verschil maakt voor de keuze tussen het wel of niet energiezuiniger maken van de woning. De lasten van de lening zullen voor de woningbezitter in de meeste gevallen geheel, of grotendeels, wegvallen vanwege de verlaging van de energierekening. Ook draagt de duurzaamheidslening bij aan het bewustwordingsproces. Publieke taak Gemeenten kunnen uitsluitend leningen aangaan, middelen uitzetten en garanties verlenen voor de uitoefening van de publieke taak. De Wet Financiering decentrale overheden (Fido) geeft aan het begrip publieke taak een open invulling. Binnen het kader van wet- en regelgeving bepaalt de gemeenteraad wat hij onder de publieke taak verstaat en hoe deze zal worden uitgeoefend. De verstrekking van duurzaamheidsleningen betreft een publieke taak, omdat sprake is van verbetering van woon- en leefklimaat in de gemeente en verbetering van volkshuisvesting in brede zin. Op al deze vlakken hebben gemeenten een rol en verantwoordelijkheid. Meer specifiek omschreven zorgt de duurzaamheidslening voor verduurzaming van de gebouwde omgeving door middel van een stimulerend effect op energiebesparing. Met name in de bestaande woningvoorraad valt nog veel te winnen, waarbij de investeringslast voor energiebesparende maatregelen een drempel of belemmering kan vormen voor eigenwoningbezitters. De duurzaamheidslening neemt die belemmering weg. De neveneffecten, naast de verduurzaming, zijn een lagere energierekening, hoger wooncomfort en vaak een beter binnenklimaat voor de bewoners. Voordelen duurzaamheidslening De duurzaamheidsregeling kent de volgende voordelen: - brede aanpak verlaging energieverbruik; - lastenverlaging voor woningeigenaren; - gunstig voor klimaat; - lening voor consument, voor de verstrekker een fonds met revolverend karakter; - investeringen die gedaan worden in de duurzame voorzieningen betekenen ook een impuls voor de lokale economie; - duurzaamheid staat steviger op de agenda; - maakt het voor de gemeente mogelijk particulieren te stimuleren tot het zetten van duurzame stappen, zonder direct subsidie te verlenen. Kanttekening bij bestaande voorwaarden leningen Nadeel van de bestaande voorwaarden van de lening (door SVn bepaald; de gemeente kan deze niet zelf bepalen) is dat een aantal mensen met een lager inkomen mogelijk niet zal kunnen voldoen aan de krediettoets, en daardoor niet aanmerking zal komen voor een duurzaamheidslening. Momenteel is hiervoor nog geen passende oplossing voorhanden.

4 -4- Risico s Een risico is dat een woningeigenaar niet kan voldoen aan zijn of haar rente- en/of aflossingsplicht, waardoor een afboeking zal moeten plaatsvinden. Over het algemeen worden de leningen onderhands verstrekt. De gemeente kan kiezen voor een hypothecaire zekerheid; dit brengt echter zoveel extra kosten voor een particulier met zich mee dat deze al snel zal afhaken. Het risico wordt beperkt door een uitgebreide kredietwaardigheidstoets die voorafgaand aan de lening wordt uitgevoerd door SVn. Er is een mogelijkheid dat de lening niet voor het beoogde doeleinde gebruikt wordt. Controle op de aangebrachte voorzieningen (duurzaamheidsmaatregelen) is wenselijk en ligt bij de gemeente. De aanvrager dient een declaratieformulier in, nadat de werkzaamheden zijn uitgevoerd; dit wordt ondertekend door de gemeente en doorgestuurd naar SVn. Aan de hand van deze formulieren wordt door de toezichthouder van Bouw- en Woningtoezicht steekproefsgewijs gecontroleerd of de maatregelen daadwerkelijk zijn uitgevoerd. Als het niet klopt, zal de declaratie niet worden goedgekeurd en wordt er dus niet uitbetaald. Opheffen fonds Wanneer de gemeente Marum besluit om het revolverend fonds van de duurzaamheidslening op te heffen, vloeien de rente en aflossing exclusief beheerskosten terug naar de gemeente. De terugstorting is verspreid over een langere termijn vanwege de aflossingsperiode van maximaal 10 jaar. Leningen kunnen boetevrij worden afgelost. Procedure en planning Indien uw raad besluit de duurzaamheidslening in te voeren, dienen de volgende acties te worden ondernomen: - Vaststellen van de Verordening Duurzaamheidslening gemeente Marum Sluiten van de deelnemingsovereenkomst. Wanneer de gemeente besluit de duurzaamheidslening via SVn te laten lopen, dient eerst een deelnemingsovereenkomst met deze partij te worden gesloten. De deelnemingsovereenkomst regelt de opening van een rekening courant waaruit SVn de duurzaamheidslening verstrekt, welke rente SVn vergoedt c.q. in rekening brengt, op welke momenten SVn rente uitbetaalt en beheerkosten in rekening brengt en de opzegtermijn en opvraagbaarheid van gelden. De gemeente Marum heeft reeds een deelnemingsovereenkomst met SVn met betrekking tot de starterslening. Hier hoeven dus geen verdere acties op te volgen. - De getekende verordening dient te worden opgestuurd naar SVn. - Een fonds openen. SVn opent vervolgens de rekening courant waarop de gemeente de gelden kan storten. - Publiceren van Verordening Duurzaamheidslening gemeente Marum Voorlichting/communicatie/burgerparticipatie De communicatie rondom duurzaamheid wordt zo concreet mogelijk ingestoken. Zichtbare en herkenbare duurzaamheidsmaatregelen staan centraal. Het concept van de duurzaamheidslening sluit hier naadloos bij aan: insteek is de concrete mogelijkheid om middels een lening de eigen woning te verduurzamen. Bij dat duidelijk afgebakende product worden bijbehorende communicatiemiddelen ingezet. De duurzaamheidslening zal via de gebruikelijke gemeentelijke kanalen bekend worden gemaakt. Beide voordelen van duurzaamheidsmaatregelen worden in de communicatie benut: financieel voordeel voor de inwoner enerzijds en een goede invloed op klimaat en leefomgeving anderzijds. Er wordt gewerkt volgens de volgende punten: Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij bestaande initiatieven, zoals het provinciale Energieloket Groningen.

5 -5- Ook worden de reguliere communicatiekanalen van de gemeente benut (Twitter, AchtDorpen- Nieuws etc.). Voor doelgerichte communicatie worden ook regionale SLIM-bedrijven betrokken bij het proces. SVn stelt de nodige communicatiemiddelen waarvan gebruik zal worden gemaakt ter beschikking. Financiële consequenties Baten Met het openen van een rekeningcourant bij SVn, de zogenaamde gemeenterekening, wordt een saldo van gestort op deze rekening. De rente en aflossing van verstrekte geldleningen vloeien terug naar het fonds. Indien per 31 december van het jaar sprake is van een saldo op de gemeenterekening, ontvangt de gemeente hiervoor een rentevergoeding. Kosten Naast deze rente-inkomsten zijn er ook kosten. De gemeente betaalt jaarlijks een beheervergoeding. Conform de deelnemingsovereenkomst zal SVn ten behoeve van het beheer van de duurzaamheidsleningen 0,5% per jaar in rekening brengen. Dit wordt berekend over het totaalbedrag dat de afnemers verschuldigd zijn. Deze beheervergoeding wordt door SVn in mindering gebracht op de gemeenterekening. Deze vergoeding betreft een jaarlijkse last voor de gemeente, die ook als last in de exploitatie verwerkt dient te worden. De maximale last, bij uitlenen van het gehele bedrag van bedraagt circa per jaar. Bezien vanuit de aanvrager wordt bij het aangaan van de duurzaamheidslening geen afsluitprovisie berekend. Dekking Bij positieve besluitvorming zal het positieve resultaat voor 2016 maximaal afnemen met Het verstrekken van laagrentende leningen is geen exploitatielast. De verstrekte leningen worden opgenomen op de staat van kapitaaluitgaven onder de post verstrekte langlopende geldleningen en maken daarmee deel uit van de financiële activa op de balans. De kapitaallasten van de verstrekte lening, de te betalen beheersvergoeding en de ontvangen rentevergoeding over het saldo van de gemeenterekening bij het SVn zijn baten en lasten die wel van invloed zijn op de exploitatie. Hoe hoog de werkelijke baten en lasten zullen zijn is afhankelijk van de hoogte van de toegekende duurzaamheidsleningen aan particulieren. Resumé Een keuze maken om wel of niet duurzaamheidsleningen te verstrekken. Als de keuze valt op wel, de Verordening duurzaamheidslening gemeente Marum vaststellen. Burgemeester en wethouders van de gemeente Marum, de secretaris, de burgemeester, (J.A. Jellema) (H. Kosmeijer)

6 -6- Advies raadscommissie Dit voorstel is behandeld in de vergadering van de raadscommissie op 29 februari De commissie vindt dit voorstel rijp voor behandeling in de raad.