Binnenstad Rotterdam DE CITY LOUNGE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Binnenstad Rotterdam DE CITY LOUNGE"

Transcriptie

1 Binnenstad Rotterdam DE CITY LOUNGE

2 Inhoudsopgave STAND VAN ZAKEN 2013 DOOR MET CITY LOUNGE bijlage 1:BENCHMARK bijlage 2: EXPERTTAFELS

3 Staat van de binnenstad 2013 In het Binnenstadsplan en het collegewerkprogramma heeft het college zijn ambitie voor de binnenstad geformuleerd: Wij willen dat meer mensen in de binnenstad gaan wonen en werken. Ook willen we dat meer mensen de binnenstad bezoeken, er langer blijven en meer besteden. Om dit te bereiken gaan we door met het ontwikkelen van de binnenstad tot een plek waar altijd iets te doen is. Een plek waar het aangenaam is om te verblijven en te verpozen voor bewoners, bezoekers, studenten, bedrijven en investeerders. Binnenstad algemeen De monitor 2013 laat zien dat de binnenstad groeit, in meer dan één opzicht! Niet alleen het aantal inwoners in de binnenstad stijgt, ook het aantal mensen dat er werkt of de binnenstad bezoekt gaat omhoog. Levendige binnenstad Gastvrije binnenstad Binnenstad om in te wonen Verbonden binnenstad Bedrijvige binnenstad

4 De Binnenstad in cijfers 2013 Rotterdam is vierde geworden bij de verkiezing van de European Green Capital voor De Rotterdamse binnenstad had op 1 januari bewoners. Rotterdam is de architectuurstad van Nederland, met onder meer Het Nieuwe Instituut en de Internationale Architectuur Biënnale. Dé stad voor toonaangevende ontwerpbureaus. 1 In de Rotterdamse binnenstad werken circa mensen. Ter vergelijking: in het Havenindustrieel Complex zijn ongeveer mensen werkzaam. Het aantal bedrijfsvestigingen in de binnenstad bedraagt circa waarvan het meerendeel in de zakelijke dienstverlening. Rotterdam trok bezoekers van attracties, musea en evenementen. 3 1 In 2012 maakten hotelgasten in totaal overnachtingen in Rotterdam. 14 In 2012 telde Rotterdam 176 verschillende nationaliteiten. In 2013 meren 27 cruiseschepen af aan de Wilhelminapier Rotterdam is een van dé winkel steden van Nederland. De binnenstad trekt per jaar circa 30 miljoen bezoekers, die samen gemiddeld 1,3 miljard uitgeven 2. 7 Rotterdam telt 4 sterrenrestaurants: Parkheuvel, Fred, Amarone en FG 2 6 Op werkdagen stappen er circa mensen in en uit op de treinstations in de binnenstad en ca op de metrostations in de binenstad. Jaarlijks zijn dit er circa circa auto s rijden elke dag op de ring rond de binnenstad. Rotterdam is de 3e studentenstad van Nederland met ca studenten (EUR, Erasmus MC, Hogeschool Rotterdam, INHolland, University College). 8 Het aantal fietsers is in Rotterdam met 21% toegenomen sinds Rotterdam The Hague airport ontvangt per jaar passagiers en vliegt naar circa 40 bestemmingen. 9 Er worden meer dan 100 evenementen georganiseerd in en rond de binnenstad. Zoals de Wereldhavendagen, Film festival, Shanty festival, China Light of de Museumnacht Binnenstadsmonitor, Binnenstadsmonitor, Factsheet bezoek aan Rotterdam, juni Binnenstadsmonitor, Rotterdam Festivals, Binnenstadsmonitor, Rotterdam marketing 8. Binnenstadsmonitor 9. Rotterdam the Hague airport 10. Rotterdam festivals, European Green Capital 12. Cruiseterminal Rotterdam 13. Economische verkenning Binnenstadsmonitor Verkeer en Vervoer, Gemeente Rotterdam

5 Ambitie City Lounge 2008 Vergroten van levendigheid Attractiviteit LEVENDIGE BINNENSTAD Bewoners Bedrijven Bezoekers

6 Cijfers & Resultaten Cijfers & Resultaten levendige BiNNENSTAD Met de binnenstad op ooghoogte staan de ervaringen voor voetgangers en fietsers meer centraal. Aantal bezoekers stijgt. Enzo banken schouwburgplein Kleinschalige programmering - urban Bezoekers van evenementen geven bijna 200 miljoen euro uit in de stad. Kleine festivals groeien, grote krimpen. Zig zag city Plintenstrategie legt barrières voor voetgangers bloot. Aanpak missing links Ruim 60% van Rotterdammers bezoekt cultuur en vrijetijdsvoorzieningen in de binnenstad. Er worden per jaar meer dan 100 evenementen georganiseerd in en rond de binnenstad. Aantrekkelijke plint-stad op ooghoogte Steeds meer samenwerking tussen culturele instellingen leidt tot programmering op onverwachte plekken in de Binnenstad. Binnenstad is speerpunt cultuurplan. Cultuur en vrije tijd in toenemende mate reden voor bezoek binnenstad. World food festival - uit je eigen stad Hardlooproute rondje bruggen

7 Ambitie City Lounge 2008 Leesbaarheid Schoon, heel en veilig GASTVRIJE BINNENSTAD Imago Hospitality Signing

8 Cijfers & Resultaten Cijfers & Resultaten GASTVRIJE BInnenSTAD Er zijn 80 stadsambassadeurs, die informatie en rondleidingen geven aan bezoekers. Enkele daarvan staan in herkenbare kleding op belangrijke plekken in de binnenstad, zoals op Rotterdam Centraal. Er is een aantal Apps beschikbaar om de binnenstad beter te leren kennen. Het imago van de binnenstad onder Rotterdammers is verbeterd. 66% vindt het centrum van de stad aantrekkelijk. Rotterdam is aantrekkelijk voor toeristen: Mariana Calleja # Travel Thirst Friendly, sweet and lovely # Rotterdam I am impressed with its people, their kindness & politeness. Admirable! Frankie # Travelettes Rotterdam as the illegitimate love child of Amsterdam and Berlin and 21 more reasons I love Rotterdam. Beleving en ervaring van bezoekers overtreft de verwachting. Met De Gastvrije binnenstad werkt Rotterdam aan het verbeteren van de bewegwijzering en het creëren van een welkom gevoel. Dit draagt bij aan een positief imago. Een gastvrije binnenstad is ook een veilige binnenstad. Het veiligheidsgevoel is de afgelopen jaren verbeterd. Meest gastvrije stad 2013: Rotterdam is 3 plaatsen gestegen, naar #17 op de ranking van meest gastvrije stad. Binnen de top 21 scoort Rotterdam het best op het gebied van OV bereikbaarheid en openingstijden van winkels. Er is een stijging van vriendelijkheid en veiligheid met 6% t.o.v

9 Ambitie City Lounge 2008 Stedelijkheid BINNENSTAD OM IN TE WONEN Versterking woonkwaliteit Woonmilieus en leefstijlen Verdichten

10 CIJFERS EN RESULTATEN binnenstad om in te wonen De binnenstad heeft ruim woningen 9% groei t.o.v Trendbreuk in woonmotieven: Het extreme individualisme is voorbij. De Grote Woontest bevestigt dit: past bij het nieuwe collectief denken. Rotterdam is een jonge stad. nog ca. 300 nieuwe woningen in 2014 Er zijn ruim huishoudens in de binnenstad waarvan 60% één persoonshuishoudens en 14% met kinderen. De consument heeft een grotere rol gekregen. Calypso Oude Westen: 26% gezinnen Hoboken: 80% eenpersoons. Grote Woontest: groei blauwe en gele leefstijlen in de binnenstad. 66% ondervraagden Grote Woontest ziet verbetering in de buitenruimte. Klein & fijn. De Karel Doorman Op 1 januari 2013 woonden er mensen in de binnenstad 8% groei t.o.v Er is meer aandacht voor het gebouw op ooghoogte. De cultuurhistorische waardenkaart vormt de biografie van de Binnenstad. Uitgangspunt is de bestaande kwaliteit. Door gebruik van de geschiedenis kan nieuwe waarde ontstaan. Woontevredenheid is toegenomen. Klein en Fijn, Mauritsplaats 100 hoog

11 Ambitie City Lounge 2008 Evenwicht tussen fiets, voetganger en auto Vergroenen en meer bomen VERBONDEN BINNENSTAD Aantrekkelijke buitenruimte Rivier als stedelijk recreatie landschap Verbindingen

12 CIJFERS EN RESULTATEN verbonden binnenstad Rivier als stedelijk recreatie landschap Intrede dynamisch verkeers management. Totaal 8500 bomen in de binnenstad. Vergroening en verblijfsruimte langs het water zoals de Boompjeskade en het Leuvehoofd. 4 P&W garages gerealiseerd/in aanbouw Museumpark (1162) Boompjes (623) Kruisplein (760) Markthal (1100) Verdichting Een aantrekkelijke openbare ruimte met veel groen is een belangrijke voorwaarde voor het stedelijk leven. 830 bomen extra sinds nieuwe bruggen Zero emission stadsdistributie: schone en slimme bevoorrading. Verbonden stad Een betere samenhang van het stratennetwerk met meer verblijfskwaliteit staat centraal. ca parkeerplaatsen in de openbare ruimte ten gunste van een aantrekkelijk verblijfsklimaat. Dit is 1/3 van de reductie van het aantal parkeerplaatsen. Distributie in de Binnenstad: bevoorrading vóór de ochtendspits en ná de avondspits. In de laatste 3 jaar: 500 fietsparkeerplaatsen geplaatst in openbare ruimte. Meent m 2 groene daken in de binnenstad Centrumstijl als uitgangspunt bij herinrichting +21% meer fietsers in Rotterdam sinds Lijnbaan Leuvehoofd

13 Ambitie City Lounge 2008 Inspirerende omgeving Gewilde vestigingsplek BEDRIJVIGE BINNENSTAD Kennisintensieve activiteiten Kansrijke clusters Meer bezoekers

14 CIJFERS EN RESULTATEN bedrijvige binnenstad Er is een kantorenloods voor de begeleiding van initiatieven voor transformatie en herontwikkeling van incourante kantoren. N.N. DE café Winkelen is de nummer 1 reden voor bezoek aan de Rotterdamse binnenstad. Het nieuwe kantoor Totaal circa m² Opvallend veel starters en creatieven hergebruiken gebouwen met nieuwe formules en functies. kantoren in de binnenstad (> 500m²). Erasmus MC Binnenstad blijkt bij acquisitie steeds vaker de meest gewilde locatie m banen in de Rotterdamse binnenstad Lijnbaan transformeren leegstaande gebouwen in 2011 en Schieblock

15 Door met de City Lounge De conclusie na 6 jaar City Lounge is dat de aanpak leidt tot aansprekende resultaten. Er zijn geen redenen om nu een geheel nieuwe aanpak te starten. De City Lounge is en zal een succesvol instrument blijven voor het aantrekkelijker maken van de Binnenstad. Maar natuurlijk staat de tijd ook niet stil. Daarom is er een benchmark opgesteld, met de City Lounge in het achterhoofd. Voor deze benchmark is gelet op de ontwikkeling van steden om ons heen en is de vraag gesteld wat Rotterdam daarvan kan leren. Er is gekeken naar steden die goed scoren op internationale rankings en naar steden die op bepaalde gebieden voorop lopen. Sommige trends en ontwikkelingen zijn uitgelicht en besproken in speciale bijeenkomsten met experts, de zogeheten experttafels. De keuze van de tafels werd ingegeven door het besef dat er de afgelopen zes jaar fundamenteel iets is veranderd in het denken over sommige aspecten. De centrale vraag luidde: wat is de invloed van de nieuw gesignaleerde trends en bepaalde aspecten op de Rotterdamse binnenstad? De uitkomsten van de benchmark en de experttafels zijn vertaald naar een aantal inzichten. Deze thema s verdienen de komende jaren de volle aandacht. De benchmark en de conclusies van de experttafels zijn als bijlage opgenomen. City Lounge Motieven Eigenheid Leesbaarheid Nieuwe initiatieven Sharing

16 Doorgaan met... Vergroenen en verbinden Gastvrij CITY LOUNGE Verdichten Wonen Levendig Verdichten Bedrijvigheid City Lounge staat voor de transformatie van Rotterdamse binnenstad naar een vitale, comfortabele plek voor ontmoeting, verblijf en vermaak. De aanpak van City Lounge vergroot de kwaliteit van de binnenstad. We gaan door op de ingeslagen weg.

17 podium: stad op ooghoogte identiteit Routes & plekken Modern decor evenementen en festivals leesbaarheid benadrukken van EIGENHEID wederopbouw en hoogbouw Urban, jong, sub, diversiteit architectuur rivieren en havens Binnenstad aan het water zichtbaarheid en gebruik Eigenheid versterkt het profiel van de Rotterdamse binnenstad. Durf te kiezen voor typisch Rotterdamse kenmerken. Deze bepalen de kracht van de binnenstad en zijn het gezicht naar buiten toe.

18 uitgaan van beleving Bewoners Werkenden nieuwe werken voorkeur voor stedelijkheid wat zijn MOTIEVEN voor aantrekkelijke ruimte kwaliteit buitenruimte vanuit motief bedienen dé bezoeker bestaat niet Bezoekers Bewoners, werkenden en bezoekers gebruiken de Binnenstad op hun eigen manier. Uitgaan van hun motieven voor hetgebruik van de ruimte maakt belevingsmaatwerk mogelijk. gastvrij

19 geen intrinsieke stedelijke kenmerken verander mindmap Verkeer A-typische binnenstad gebruiker centraal vier de vreugde van het fietsen noodzaak tot verbeteren LEESBAARHEID binnenstad routes én plekken belangrijk consistentie in communicatie en beeld Urban, jong, sub, diversiteit wayfinding gekoppeld aan motieven start bij brandpunten in binnenstad en beeld De binnenstad van Rotterdam is de moeite van het ontdekken waard. Aangenaam verblijven in de stad valt samen met je er thuis voelen. Weten waar je bent, waar je heen gaat en hoe je daar komt. Leesbaarheid van de stad inzichtelijke structuur is essentieel voor wie de binnenstad wil leren kennen. Een langer verblijf en hogere bestedingen zijn het resultaat.

20 klein en fijn grootschalige programma s Tijdelijkheid en experiment Nieuwbouw acupunctuur buurt bestuurt kleine acties die bijdragen aan groter doel Collectief Particulier Opdracht geverschap klushuizen Samen leegstand Transformatie gebiedsontwikkelingen NIEUWE INITIATIEVEN Verdichting van de stad is nodig om de groei van bevolking en het aantal werkenden op te vangen. Verdichting van de binnenstad vergroot bovendien haar aantrekkelijkheid. Behalve extra stenen kunnen transformatie en programmering bijdragen aan die gewenste verdichting. Het uitgangspunt daarbij is dat Rotterdammers zelf de stad maken!

21 Verkeersruimte Flexibel werken in wisselende omgevingen Gedeelde winkelruimte: shop in shop SHARING Bike- en carsharing Gemengde functies: restaurant of café als werkplek of ook als winkel Levendig Delen eten, kranten, gereedschap, etc. De principes van sharing economy beïnvloeden het gebruik van de binnenstad. Publieksstromen veranderen, de fysieke ruimte krijgt er functies bij.

22 Bijlagen

23 Bijlage 1: Benchmark Om de toekomst optimaal toegerust tegemoet te treden, verbreden we onze horizon: wat kan Rotterdam leren van andere steden? We hebben voorbeelden gezocht van succesvolle binnensteden in binnen- en buitenland. Koplopers zijn onder andere Melbourne en Kopenhagen, die consequent hoog scoren op internationale rankings. Ook van andere steden kan Rotterdam veel leren, bijvoorbeeld over strategieën rondom tijdelijkheid, over leesbaarheid van de stad of over nieuwe vormen van participatie en samenwerking. Melbourne Birmingham Rotterdam De belangrijkste conclusies zijn: inzetten op een aantrekkelijke binnenstad loont inzetten op eigenheid vergroot aantrekkelijkheid tijdelijke projecten en experimenten zijn een volwaardige vorm van stadsontwikkeling. Glasgow Kopenhagen Bristol Drie extra aandachtspunten zijn: consistentie in beleid monitoring nieuwe vormen van samenwerking en participatie. Stockholm Vancouver New York Chicago Liverpool Berlijn Eindhoven Amsterdam Arnhem

24 Aantrekkelijke binnenstad De nieuwe generatie binnenstadsplannen zet consequent in op de realisering van een aantrekkelijke binnenstad. 3311% meer appartementen in 20 jaar Beleving van de binnenstad is leidend. Daarbij staat de gebruiker centraal. Veel steden kiezen binnen die context steeds nadrukkelijker voor de fietser en de voetganger. In Stockholm spreekt men zelfs van de Walkable City. In steden zoals Bristol en Londen zet men fors in op het verbeteren van de leesbaarheid van de stad. De mental map van de gebruiker is daarbij het uitgangspunt: waar kom ik binnen 5 minuten lopen? Het is bewezen dat mensen langer in de stad blijven en meer besteden als ze zich welkom voelen. Melbourne Ook verdichting draagt bij aan het vergroten de aantrekkelijkheid van een stad. Twintig jaar geleden was Melbourne een donut, een stad met een leeg stadscentrum. Dankzij verdichting is de stad inmiddels uitgegroeid tot de meest leefbare stad ter wereld. De verkiezing van Most Liveable City laat zien dat duurzaamheid een aspect is van aantrekkelijkheid. Duurzaamheid is dan ook vaak een leidend principe binnen nieuwe binnenstadsplannen. 830% meer inwoners in 10 jaar putting the needs of pedestrians at the heart of the movement strategy Londen LARRY BEASLEY: Deliver the experience Most Liveable City Monocle 2013 # # #3 Birmingham Kopenhagen

25 Tijdelijkheid en experiment Diverse steden staan steeds meer experimenten toe. Na een positieve pilot kunnen kleine, tijdelijke ingrepen leiden tot een nieuwe permanente situatie. Het beste voorbeeld is misschien nog wel Times Square in NY, dat na een succesvolle pilot een écht plein is geworden met ruimte voor terrassen. De voetganger staat er nu centraal. Steden gaan steeds soepeler om met de transformatie van gebouwen. Vooraf stelt men minder regels, maar schept men wel een duidelijk kader. Zo wordt de aanwezige dynamiek in de stad geprikkeld. Zwischen nützung in Berlijn is daarvan hét voorbeeld. Maar ook in Rotterdam zijn stappen gezet om transformatie te bevorderen. Het Schieblock is daarvan een voorbeeld. Ook het fenomeen van acupunctuur draagt bij aan het halen van (middel)lange termijn doelen van de stad. Het voordeel van deze aanpak is dat ze minder geld kost en tegelijkertijd meer draagvlak creëert. Overigens moet tijdelijkheid niet gezien worden als een tijdelijke werkwijze vanwege (tijdelijk) gebrek aan investerend vermogen, maar als een nieuwe manier om de stad te ontwikkelen: samen maken we stad. TACTICAL URBANISM Korte termijn acties, lange termijn veranderingen Rotterdam JAN GEHL: M e l b o u r n e Pilot Project Process Berlin placemaking New York

26 Eigenheid In de concurrentiestrijd tussen steden is het steeds belangrijker om onderscheidend te zijn en daarbij uit te gaan van de eigen kracht. Veel steden proberen zich te profileren door in te zetten in op de aantrekkelijke beleving van de binnenstad, op de voetganger en de fietser, op vergroening en verdichting. Opmerkelijk is dat maar enkele steden daarbij hun eigenheid benadrukken. Birmingham doet dat bijvoorbeeld wel door het multiculturele karakter van de stad te benutten. De identiteitsbepalende plekken van binnensteden spelen een belangrijke rol in het versterken van de identiteit. Daarbij hoort ook het vertellen van het positieve verhaal van een binnenstad. Kopenhagen weet zich bijvoorbeeld goed te verkopen als fietsstad. Copenhagenize is zelfs een werkwoord geworden! Het beeld dat buitenstaanders van Rotterdam hebben wordt nu nog vooral gevoed door iconen als de Lijnbaan en de Erasmusbrug. Er is een kans om het DNA van de binnenstad veel meer dan nu onderdeel te maken van het imago van Rotterdam.

27 EXTRA AANDACHTSPUNTEN Behalve aantrekkelijkheid, tijdelijkheid en eigenheid verdienen drie extra punten de aandacht. Steden die het goed doen, zijn consistent in hun beleid. Het jarenlang doorzetten om de most liveable city te worden heeft Melbourne naar de top gebracht. Veel steden monitoren hun beleid. Meten is weten; door consequente dataverzameling worden de effecten van het doorgevoerde beleid beter zichtbaar. Steden die meegaan met hun tijd betrekken de hele stad bij het opstellen van een binnenstadsplan. De gemeentelijke overheid is daarin één van de vele partners. Deze aanpak vraagt om flexibiliteit en nieuwe vormen van samenwerking. In Chicago is het Cultuurplan opgesteld samen met meer dan bewoners, ondernemers en bezoekers: The City is listening. this plan, too, was created by visionary thinkers - you, the citizens of Chicago Chicago M e l b o u r n e In slechts 20 jaar tijd van leeg stadshart naar most liveable city Melbourne Kopenhagen

28 Bijlage 2: Lessen Experts De afgelopen jaren zijn verschillende experts in Rotterdam geweest om te praten over binnenstedelijke ontwikkelingen en de kansen voor de Rotterdamse binnenstad. De overeenkomst tussen deze drie experts is dat ze allen praten over een aantrekkelijke binnenstad. maken van niet onderhandelbare eisen voor nieuwe gebouwen. balans tussen verschillende modaliteiten, verplaatsen en verblijven, groen en steen. Alan Jacobs Incorporate and adress the water Link the parks Celebrate the streets Create balance Adress the streets Adopt long range street vision. de binnenstad is een belevenis. Consequenter doorvoeren gewenste belevenis. veiligheid is belangrijk, veel aan doen en niet over praten. met een succesvolle benadering van een goed verhaal (city lounge) komt vanzelf de versnelling. Larry Beasley Stopping the bad story Deliver the experience Focus on public realm Ask everday users Framing stories Campaign instead of policy Accelerate, but not for competition. probeer niet alleen de usual suspects te betrekken, maar ook de slapende groep bij nadenken over binnenstad. gericht en repeterend het verhaal van de binnenstad op een positieve manier inpluggen. kern zit in het uitnodigend zijn. Voor bezoekers, maar zeker voor bewoners. eerste 5 lagen van een gebouw moeten uitnodigen en contact hebben met de straat. investeren in menselijke schaal levert een meer leefbare stad op (zie rankings monocle, mercer). meer aandacht menselijke maat verbetert het imago en volgt de economische ontwikkeling. Jan Gehl The importance of the human scale A good city is like a good party People orientated Being a nice city Pilot project proces, experiment as a strategy. kleine ingrepen als experiment. Als het positief effect heeft is het geen pilot meer.

29 Experttafels Om extra inzicht te krijgen in de effecten van bepaalde trends voor de Rotterdamse binnenstad, zijn gesprekstafels georganiseerd met experts. In deze tafels stond per onderwerp centraal wat zijn de nieuwe ontwikkelingen en wat gaat dit betekenen voor de Rotterdamse binnenstad. Levendige binnenstad Binnenstad op ooghoogte Binnenstad om in te wonen Verbonden binnenstad: fiets Bedrijvige binnenstad: werken Bedrijvige binnenstad: winkelen

30 Uitspraken experts Levendige Binnenstad Cluster activiteiten en laat het niet van 1 ding afhangen. Ga uit van bestaande kracht en verbeter deze plekken. Stop je geld niet in bakstenen maar in software. Leesbaarheid van de binnenstad moet beter. Eigenaarschap van plekken geeft duidelijkheid aan mate van meedoen. Behoefte aan meedenkende overheid (partner in lopende en nieuwe processen). Benutten en uitbuiten historische of markante plekken in de binnenstad. Zet in op een platform voor de vele subculturen die de stad rijk is. Sport voorzieningen verhogen levendigheid.

31 Uitspraken experts Binnenstad op ooghoogte 90% van het gedrag wordt onbewust aangestuurd. Onderscheidende plekken moeten aansluiten bij de motieven van gebruikers. Vergroot de leesbaarheid van de stad. Maak gebruik van andere middelen zoals beelden of een lijn die bezoekers kunnen volgen. Leesbaarheid vraagt om eenduidigheid, regelmaat, helderheid en consistentie in beeld en communicatie. Maak keuzes vanuit het perspectief van gebruikers. De voetganger levert de grootste bijdrage aan omzet winkeliers; niet de automobilist. Kies voor plekken. Dit geeft identiteit aan de stad. Als de plek goed is, komen mensen vanzelf. Ga uit van motieven in plaats van doelgroepen.

32 Uitspraken experts Binnenstad om in te wonen Ga uit van de ziel van Rotterdam. Rotterdam is een jonge stad met veel subculturen: Zet daar op in! Denk in belevingswerelden Geef vrijheid voor spontane initiatieven van bewoners en varieer hierin per buurt Wonen in de Binnenstad vraagt ook om rust groen en ruimte binnen de stedelijke dynamiek. De grens van de binnenstad is niet statisch. Als het aantal fietsers is toegenomen (21%) weten we dat een nieuwe middenklasse is gearriveerd. Intensivering van de interactie met de woonconsument: meedenken en meewerken tijdens het ontwikkelproces Binnenstadsbewoners waarderen stedelijkheid, dat is gemeenschappelijke noemer. Opkomst sharing economy voorbeelden zijn buurtbewoners die autodelen of mensen die eigen maaltijden aanbieden op het netwerk van thuisafgehaald.nl. Er is behoefte aan bijzondere typologieën en flexibele woonvormen. Van extreem individualisme naar meer collectief denken en wonen op basis van gedeelde motieven. Denk aan space sharing

33 Uitspraken experts Verbonden Binnenstad Fietsen is een feest, zeker in Rotterdam. Gemeente, bouw dit verder uit. De fietsruimte in Rotterdam is een enorme kwaliteit: Op de Coolsingel met je handen los. Verkeersruimte is publieke ruimte De fiets hoort bij een Urban lifestyle Sta fietsen ook tijdens winkeltijden in het voetgangersgebied toe. Juist het samengaan van fiets, voetganger en auto is de kracht van Rotterdam. De Maastunnel is nog steeds het fiets icoon van de stad. Het is tijd voor een nieuw icoon als gebaar van gastvrijheid voor de fiets. De gemeente moet aansturen op een aantrekkelijk verblijfsklimaat met een gastvrije openbare ruimte voor zowel fietser als voetganger. De gevoelsmatige nabijheid van de binnenstad versterken is misschien wel de belangrijkste fietsmaatregel die de stad kan nemen.

34 Uitspraken experts Bedrijvige Binnenstad Er is veel geïnvesteerd in de hardware, maar de software - verbindingen & beleving - is onderbelicht geraakt. Wees geduldig bij het tempo van de transformatie. De verouderde kantoren zijn nog te hoog gewaardeerd in de boeken, maar in de komende jaren wordt die overwaarde langzaam afgeschreven. De gemeente is een grote vastgoedeigenaar. Het is onverstandig om in 1 keer veel m 2 op de markt te brengen, creëer schaarste. Het Nieuwe Werken is geen vluchtige trend. Kantoren krijgen een andere opzet die beter tot zijn recht komt in grotere verdiepingsvloeren en ruimte voor ontmoeting. Beperk nieuwbouw, zet wél in op vernieuwing en faciliteeer die vernieuwing van het bestaande aanbod. Bij een bedrijvige stad hoort ook een woningaanbod en een cultureel leven om aantrekkelijk te zijn voor werknemers. Meer vraag naar multifunctionele kantoorprogramma s. Ook shared use van voorzieningen in gebouwen. Zoals koffiebars op de begane grond. Zet in op de leesbaarheid en leefbaarheid van de binnenstad Investeer in de binnenstad als verblijfgebied.

35 Winkelen: Uitspraken experts Bedrijvige Binnenstad Focus op eigenheid, de typisch Rotterdamse plekken. Mensen komen toch wel op de Lijnbaan. Zet in op verbinding tussen plekken, verbeter de leesbaarheid en denk daarbij ook aan terrassen en rustpunten. Er is een gemeenschappelijk verhaal nodig voor de binnenstad. Beter vermarkten betekent ook kijken naar imago. Het gaat om city making. Het geheel is meer dan de som der delen. Als de beleving klopt met wat mensen verwachten blijven ze vanzelf langer. Beleving zit niet alleen in de winkels, maar ook in programmering, attractiviteit en de boodschap die wordt uitgedragen.

36 Experts OVG Léon Brandwijk Jones Lang Lasalle Rogier van der Bol FGH bank Timmo Primus Kooplust Marian Bekkers Look Feel Michiel Jonkheer Bijenkorf Lot Defoot Blok makelaardij Maurits Verhoef Blok makelaardij David Blok Rabobank Ronald van Raaij Sfeervolk Henk Gianotten Ondernemers Federatie Rotterdam Guus van der Werff Wyne Tony Wijntuin Beyond Now Annelies van der Nagel DRO Amsterdam Errik Buursink Bouwfonds Jessie Wagenaar Bouwfonds Han Joosten Faro Architecten Coen Kampstra Smart Agent Marieke de Kogel Woonstad Rotterdam Urias Santos Bakker Fietsersbond Hugo van der Steenhoven Goudappel Coffeng Bas Govers Ligtermoet + Partners Maja van der Voet Artgineering Stefan Bendiks Rotterdam By Cycle Léon van Geest Erasmus Universiteit Erik Braun Erasmus Universiteit Erik Hitter Rotterdam Festivals Heleen Hulshof Zimihic Sikko Cleveringa Rotterdamse Raad voor Kunst en Cultuur Inez Boogaarts Hogeschool Rotterdam Paul Rutten Rotterdamse Schouwburg Ellen Walraven Luxor Theater Gerda Kroeze Rotterdamse Schouwburg Bert Determan Royal Haskoning/ DHV Jan Oosterman Het Nieuwe Instituut Michiel Raats Stadspodium Rotterdam Judith van der Heijden Erasmus Universiteit Giuliano Mingardo Gemeente Antwerpen Rob Zoeterbak Bureau Essenboom Roel Essenboom Mijksenaar Fenne Roefs Hogeschool Rotterdam Marina Meeuwise Rotterdam Marketing Rotterdam Festivals Meer info: facebook.com/rdambinnenstad twitter.com/rdambinnenstad Emiel Arends e.arends@rotterdam.nl José Besselink j.besselink@rotterdam.nl Monique Zwinkels cjm.zwinkels@rotterdam.nl

37

Geen woorden maar daden

Geen woorden maar daden Hans van Rossum Geen woorden maar daden 12-11- 2014 Rotterdam doet het goed Momentum is daar: iconen ontwikkeld Momentum is daar: iconen ontwikkeld Momentum is daar: hippe architectuurstad Stadsvisie 2030

Nadere informatie

Binnenstad Den Haag. 21 mei 2015 NRW projectbezoek Den Haag. Ad Dekkers Directeur Bureau Binnenstad Den Haag

Binnenstad Den Haag. 21 mei 2015 NRW projectbezoek Den Haag. Ad Dekkers Directeur Bureau Binnenstad Den Haag Binnenstad Den Haag 21 mei 2015 NRW projectbezoek Den Haag Ad Dekkers Directeur Bureau Binnenstad Den Haag Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015 De sterke punten Visie Consequente uitvoering en doorzettingsvermogen

Nadere informatie

ir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken

ir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken ir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken Basisplan 1946 Wat is het DNA van een stad? waar komen we vandaan?: Rotterdam 1850 Rotterdam 1870 Eerst de haven dan de stad (Coolsingel

Nadere informatie

Binnenstad Den Haag. Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015

Binnenstad Den Haag. Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015 Binnenstad Den Haag Wonen boven winkels Nederland 26 maart 2015 Ad Dekkers directeur Bureau Binnenstad Den Haag Beste Binnenstad van Nederland 2013-2015 1 De sterke punten Visie Consequente uitvoering

Nadere informatie

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse

Nadere informatie

Ruimtelijke patronen rond vrije tijd en recreatie in Flevoland

Ruimtelijke patronen rond vrije tijd en recreatie in Flevoland Ruimtelijke patronen rond vrije tijd en in Flevoland Dr. Roel Rutten (Universiteit van Tilburg) Nienke van Boom MSc. (NHTV Academy for Leisure) Ateliersessie Flevoperspectieven Recreatie en Vrije Tijd

Nadere informatie

i ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving

i ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî Òä i Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving i ii Òiî i î >> i ÈÒî-Òi`i iî" Òä i Gebiedsvisie T P E C N O C Hollands Spoor en omgeving mei 2008 2 Inleiding 1 Straatnamenkaart 1 Inleiding Voorwoord Voor u ligt de Gebiedsvisie Hollands Spoor en omgeving.

Nadere informatie

Programma. 1. 1. Welkom 19:30-19:40. 2. 2. Gemeente Zoetermeer 19:40-19:50. 3. Unibail-Rodamco 19:50-20:30

Programma. 1. 1. Welkom 19:30-19:40. 2. 2. Gemeente Zoetermeer 19:40-19:50. 3. Unibail-Rodamco 19:50-20:30 Unibail-Rodamco Upgrade Kick-off Stadshart meeting Zoetermeer Gemeente Zoetermeer Programma 1. 1. Welkom 19:30-19:40 2. 2. Gemeente Zoetermeer 19:40-19:50 Sfeervolle en bruisende binnenstad Achtergrond

Nadere informatie

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019

Werklocaties. Nota Kantoren Rotterdam samengevat. 19 juni 2019 Werklocaties Nota Kantoren Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor kantoren in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel

Nadere informatie

Marketing van parkeren

Marketing van parkeren In Rotterdam gaat het om waar je naartoe wilt, niet waar je vandaan komt Marketing van parkeren binnen Gemeente Rotterdam 12-11-2015 Onderwerpen Aanleiding Oorzaken Taakstelling Uitvoering Thema s Stand

Nadere informatie

STAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN

STAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN STAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN Mattijs van t Hoff & Jeroen Laven (STIPO) Momenteel zetten veel steden in op de ontwikkeling van gebieden binnen de stad in plaats van slaperige suburbs erbuiten.

Nadere informatie

LATEN WE SAMEN ZORGEN DAT ONS CENTRUM NOG MEER GAAT KLOPPEN!

LATEN WE SAMEN ZORGEN DAT ONS CENTRUM NOG MEER GAAT KLOPPEN! EEN KLOPPEND HART LATEN WE SAMEN ZORGEN DAT ONS CENTRUM NOG MEER GAAT KLOPPEN! ONS CENTRUM in beeld en cijfers WIST U DAT. wij ruim 50.000 m2 detailhandel hebben in ons centrum (vergelijk centrum Helmond,

Nadere informatie

Kernopgave 1: Verbinding Hoofddorp centrum station

Kernopgave 1: Verbinding Hoofddorp centrum station Kernopgave 1: Verbinding Hoofddorp centrum station 1 Fruittuinen en Wandelbos tot stadspark transformeren. Stadspark houdt in: Fruittuinen, Wandelbos (met volière en kinderboerderij) en tenniscomplex.

Nadere informatie

Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst

Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst Hier komt tekst Trenddag Slimme en Gezonde Stad Hier komt ook tekst 22 juni 2017 - Peter Steijn Utrecht.nl Utrecht en Gezond Stedelijk Leven Trends: Demografie: Steden groeien, Utrecht groeit het snelst.

Nadere informatie

dbruist Zwolle Zwolle Bruist De Strategische agenda Binnenstad

dbruist Zwolle Zwolle Bruist De Strategische agenda Binnenstad Zwolle Zwolle Bruist De Strategische agenda Binnenstad 2017-2022 Inleiding Zwolle heeft de ambitie om de meest aantrekkelijke binnenstad van Noordoost-Nederland te worden en te blijven. Daarvoor moeten

Nadere informatie

Binnenstadsvisie Eindhoven

Binnenstadsvisie Eindhoven Binnenstadsvisie Eindhoven Raadscie. EM 20.09.16 Vera Gielen Gebiedsmanager Centrum @GielenVera Waarom visie Geeft richting voor ontwikkeling binnenstad om ervoor te zorgen dat we in 2025 de binnenstad

Nadere informatie

Vastgoedsociëteit Haaglanden Presentatie transformatie kantoren wethouder Henk Kool 13 november 2013

Vastgoedsociëteit Haaglanden Presentatie transformatie kantoren wethouder Henk Kool 13 november 2013 Vastgoedsociëteit Haaglanden Presentatie transformatie kantoren wethouder Henk Kool 13 november 2013 Internationale stad van vrede en recht Thuisbasis regering 2e VN stad Eerste (cyber) security city van

Nadere informatie

Gastvrije Stad. Meest. van Nederland

Gastvrije Stad. Meest. van Nederland Meest Gastvrije van Nederland 2009 Meest Gastvrije 2009 is een onderzoek van Van Spronsen Partners horeca-advies in samenwerking met VVV Nederland Top 2 Meest Gastvrije van Nederland De uitkomsten zijn

Nadere informatie

Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda

Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Discussienotitie Haagse Mobiliteitsagenda Kiezen om ruimte te maken Den Haag 2040 Den Haag is volop in beweging, de stad is in trek. Verwacht wordt dat Den Haag groeit, van 530.000 inwoners in 2017 naar

Nadere informatie

DOOR HET SAMEN TE DOEN, MAAK JE GEWOON EEN BETER PLAN

DOOR HET SAMEN TE DOEN, MAAK JE GEWOON EEN BETER PLAN DOOR HET SAMEN TE DOEN, MAAK JE GEWOON EEN BETER PLAN Placemaking verankerd in de nieuwe Groningse leidraad De gemeente Groningen was na drie decennia toe aan een herijking van het beleid voor de inrichting

Nadere informatie

BINNENSTAD ALS CITY LOUNGE FOCUS

BINNENSTAD ALS CITY LOUNGE FOCUS BINNENSTAD ALS CITY LOUNGE FOCUS 2014-2018 1 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD VOORWOORD 3 1 DOOR MET CITY LOUNGE 4 2 BINNENSTAD HEEFT DE TOEKOMST 6 3 UITVOERINGSSTRATEGIE 2014-2018 10 Ik wil mógelijk maken. Rotterdam

Nadere informatie

Centrumperspectief. Concept. De hoofdlijnen - concept Juli 2016

Centrumperspectief. Concept. De hoofdlijnen - concept Juli 2016 Centrumperspectief Concept De hoofdlijnen - concept Juli 2016 Programma 19.00 19.30 Inloop 19.30 19.35 Welkomstwoord 19.35 20.05 Concept centrumperspectief 20.05 20.20 Ruimte voor verdieping / vragen 20.20

Nadere informatie

Binnenstadsmonitor. Appendix Factsheets. De staat van de Rotterdamse binnenstad. Rotterdam.nl/onderzoek stadswinkel

Binnenstadsmonitor. Appendix Factsheets. De staat van de Rotterdamse binnenstad.  Rotterdam.nl/onderzoek stadswinkel www.rotterdam.nl Rotterdam.nl/onderzoek 0800-1545 stadswinkel Gemeente Rotterdam Rotterdamse Serviceorganisatie Onderzoek en Business Intelligence Blaak 34 3011 TA Rotterdam Postadres: Postbus 21323 3001

Nadere informatie

Meest Gastvrije Stad 2010

Meest Gastvrije Stad 2010 Meest Gastvrije 200 Colofon Samensteller: Lennert Rietveld Van Spronsen partners horeca-advies Herenweg 83 2362 EJ Warmond T: 07-548867 E: lennertrietveld@spronsen.com W: www.spronsen.com In samenwerking

Nadere informatie

Masterplan Grote Markt en omgeving

Masterplan Grote Markt en omgeving Masterplan Grote Markt en omgeving Tweede participatiemoment 2 april 2015 Grontmij HOSPER Uforce Verloop van deze avond 1. Welkom 2. Stand van zaken: wat is er gebeurd sinds het eerste participatiemoment

Nadere informatie

Aantrekkelijk voor bezoekers en bewoners

Aantrekkelijk voor bezoekers en bewoners Aantrekkelijk voor bezoekers en bewoners Erik Braun Jeroen van Haaren Frank van Oort Mathieu Steijn EVR 2018 Erasmus Centre for Urban Port and Transport Economics Inleiding: Rotterdam als toeristische

Nadere informatie

Programma Zelfbouw Rotterdam 2015-2018

Programma Zelfbouw Rotterdam 2015-2018 Programma Zelfbouw Rotterdam 2015-2018 2 Programma Zelfbouw Rotterdam 2015-2018 pakjeruimte.nl zelfbouw@rotterdam.nl facebook.com/zb010 pinterest.com/pakjeruimte Programma zelfbouw rotterdam 2015-2018

Nadere informatie

UITVOERINGSCONVENANT BINNENSTAD Martijn van Dam, DSO/Economie VvE Binnenstad Den Haag 28 maart 2014

UITVOERINGSCONVENANT BINNENSTAD Martijn van Dam, DSO/Economie VvE Binnenstad Den Haag 28 maart 2014 UITVOERINGSCONVENANT BINNENSTAD 2014-2018 Martijn van Dam, DSO/Economie VvE Binnenstad Den Haag 28 maart 2014 MOTIVATIE DEN HAAG BESTE BINNENSTAD (IN 250 WOORDEN) Den Haag werkt al vijftien jaar met hart

Nadere informatie

Feijenoord. Gebiedsplan. Katendrecht-Wilhelminapier. Ambtelijke inventarisatie

Feijenoord. Gebiedsplan. Katendrecht-Wilhelminapier. Ambtelijke inventarisatie Feijenoord Gebiedsplan Katendrecht-Wilhelminapier Ambtelijke inventarisatie 2013 1 Maashaven O.z. 230 Inhoud 1....H uidige situatie...3 2....W at willen we bereiken...3 2.1 Beoogde doelen 2030...3 2.2

Nadere informatie

Betekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad

Betekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad Betekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad De stad als bevolkingsmagneet Koos van Dijken functie 29 januari 2013 1 Betekenisvol beleid voor een aantrekkelijke stad Wat maakt de stad aantrekkelijk

Nadere informatie

1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid,

1. Branding en voorzieningen in gehele subregio Cultuurhistorie benadrukken Toegankelijkheid zorg vergroten (sociaal, fysiek) Wie: overheid, Transformatie van de woningvoorraad Een afname van het aantal huishoudens heeft gevolgen voor de woningvoorraad. Dit geldt ook vergrijzing. Vraag en aanbod sluiten niet meer op elkaar aan. Problemen van

Nadere informatie

Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie!

Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie! Parkeren in binnensteden Weg met die kip of ei discussie! Even voorstellen Even voorstellen Parkeren & Locatieontwikkeling Projectontwikkelaars, retailers, luchthavens, beleggers en gemeenten Bereikbaarheid

Nadere informatie

Stadsagenda Vlaardingen

Stadsagenda Vlaardingen Stadsagenda Vlaardingen In Vlaardingen is het prettig wonen Percentage dat het (zeer) eens is met de volgende stellingen: 51% stad voor jonge gezinnen Wat voor stad is Vlaardingen? groene stad 80% 60%

Nadere informatie

Vervoer naar retail: gaan we uit van argumenten of emotie? Hans Voerknecht (KpVV)

Vervoer naar retail: gaan we uit van argumenten of emotie? Hans Voerknecht (KpVV) 1 Vervoer naar retail: gaan we uit van argumenten of emotie? Hans Voerknecht (KpVV) 1 2 1 Start van de discussie Winkeliers denken, dat hun omzet afhangt van autobereikbaarheid en gratis/goedkoop parkeren

Nadere informatie

31 Met Velo fietsen: praktisch

31 Met Velo fietsen: praktisch 31 Met Velo fietsen: praktisch VELO APP in real-time opzoeken in welke Velo-stations er beschikbare fietsen of vrije plaatsen zijn zoeken naar een Velo-station of specifieke locatie in Antwerpen en je

Nadere informatie

22-10-2015. Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie! Jeroen Roelands Jroelands@goudappel.nl. www.goudappel.nl

22-10-2015. Parkeren in binnensteden. Weg met die kip of ei discussie! Jeroen Roelands Jroelands@goudappel.nl. www.goudappel.nl Parkeren in binnensteden Weg met die kip of ei discussie! Jeroen Roelands Jroelands@goudappel.nl www.goudappel.nl 1 Goudappel Coffeng Parkeren & Locatieontwikkeling Projectontwikkelaars, retailers, luchthavens,

Nadere informatie

OPDRACHT "CITYMARKETING"

OPDRACHT CITYMARKETING OPDRACHT "CITYMARKETING" Ting Yuen 0777483 DE OPDRACHT "CITY MARKETING" Achtergrondinformatie Rotterdam is een multiculturele stad en er valt veel te doen. Je kunt er behalve veel winkelen ook aan sightseeing

Nadere informatie

levendige voorziening in Naam Leidsche auteur Rijn Centrum Utrecht

levendige voorziening in Naam Leidsche auteur Rijn Centrum Utrecht Voorbeeld Ondernemers van gezocht, een titel over die programma s twee regels en activiteiten Voorbeeld willen van leveren een subtitel voor een levendige voorziening in Naam Leidsche auteur Rijn Centrum

Nadere informatie

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting

De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting De Omgevingsvisie van Steenwijkerland een samenvatting Vooraf Hoe ziet onze leefomgeving er over 15 jaar uit? Of eigenlijk: hoe ervaren we die dan? Als inwoner, ondernemer, bezoeker of toerist. De tijd

Nadere informatie

Resultaten workshop Gebiedsmarketing

Resultaten workshop Gebiedsmarketing Resultaten workshop Gebiedsmarketing De meeste bezoekers die het Hondsruggebied bezoeken behoren tot de leefstijl groepen groen en geel. De paarse groep zoekt meer kwaliteit en spannende activiteiten.

Nadere informatie

TERUGKOPPELING PUBLIEKSLAB. 23 juni 2015, Zoetermeer

TERUGKOPPELING PUBLIEKSLAB. 23 juni 2015, Zoetermeer TERUGKOPPELING PUBLIEKSLAB 23 juni 2015, Zoetermeer Stadscentrum De gemeente Zoetermeer wil samen met vele andere betrokkenen de Entree van Zoetermeer langs de A12 en rondom Station Zoetermeer verbeteren.

Nadere informatie

NAGELE. programmaboekje

NAGELE. programmaboekje NAGELE programmaboekje Januari 2013 GROEN Uit het ontwerp van Nagele en de beplantingsplannen valt af te leiden dat de groenstructuur van Nagele is opgebouwd uit verschillende typen beplantingen die elk

Nadere informatie

Bijeenkomst centrumvisie. 5 november 2015

Bijeenkomst centrumvisie. 5 november 2015 Bijeenkomst centrumvisie 5 november 2015 Plangebied < Havenstraat,< Witte Kerk < Zeestraat Dorpsstraat Resultaten vragenlijst, 241 respondenten 18 t/m 35 jaar (35) Leeftijdscategorie 0 t/m 17 jaar (1)

Nadere informatie

Trendbreuk? Netto kwantitatieve opgave 2023. Wonen 1.800 7.100. Bedrijventerreinen 18 (+30) ha 156 ha. (gemeentelijk + privaat) 248.000-323.

Trendbreuk? Netto kwantitatieve opgave 2023. Wonen 1.800 7.100. Bedrijventerreinen 18 (+30) ha 156 ha. (gemeentelijk + privaat) 248.000-323. Maastricht Maastricht 120.000 inwoners, stabilisatie Centrum van de regio (600.000-550.000) Universiteit Meer dan 20 miljoen bezoekers waarvan 2/3 uit Nederland, winkelen belangrijkste bezoekmotief Compacte

Nadere informatie

De kunst van samen vernieuwen

De kunst van samen vernieuwen De kunst van samen vernieuwen Cultuuragenda gemeente Zutphen 2016 Kunst, cultuur en erfgoed geven kleur aan Zutphen. Ze zorgen voor een leefbare en dynamische samenleving, sociale en economische vitaliteit

Nadere informatie

Publieksbereik en gebruik van data. Hoe bereiken we met elkaar - zo veel mogelijk mensen? En kan data ons helpen om dat doel te bereiken?

Publieksbereik en gebruik van data. Hoe bereiken we met elkaar - zo veel mogelijk mensen? En kan data ons helpen om dat doel te bereiken? Publieksbereik en gebruik van data Hoe bereiken we met elkaar - zo veel mogelijk mensen? En kan data ons helpen om dat doel te bereiken? Waar Rotterdam vandaan komt Rotterdam nu: Europe's new capital of

Nadere informatie

Nieuwe aanpak van de woningbouwproductie in Den Haag

Nieuwe aanpak van de woningbouwproductie in Den Haag Nieuwe aanpak van de woningbouwproductie in Den Haag Henk Harms, gemeente Den Haag Directeur Ontwikkeling en Realisatie Internationale stad van Vrede en Recht Den Haag: na New York, tweede VN stad Wereldstad

Nadere informatie

Toeristische visie Regio Alkmaar

Toeristische visie Regio Alkmaar Toeristische visie Regio Alkmaar Conceptvisie en uitvoeringsagenda Proces Toeristische visie Wat Wanneer 1. Start met de Regio Alkmaar Februari 2. Eerste Regioavond 5 maart 3. Stakeholderbijeenkomst 1

Nadere informatie

Boodschap: waardering

Boodschap: waardering Het komt niet vaak voor dat we het in Hengelo ergens over eens zijn, laat staan over een lastig onderwerp als onze Binnenstad. Laten we deze kans grijpen en met elkaar de volgende stappen zetten. Elke

Nadere informatie

Sturen op Imago. Vereniging Amersfoortse Bedrijven 15 oktober 2015

Sturen op Imago. Vereniging Amersfoortse Bedrijven 15 oktober 2015 Sturen op Imago Vereniging Amersfoortse Bedrijven 15 oktober 2015 Opgave Naar aanleiding van raadsenquête: Projecten op orde Museumparkgarage Kruispleingarage RandstadRail Centraal Station Kritische blik

Nadere informatie

Titel DALING GEBRUIK BINNENSTEDELIJKE PARKEERPLAATSEN

Titel DALING GEBRUIK BINNENSTEDELIJKE PARKEERPLAATSEN KvK Haaglanden 28108453 BTW NL.8154.15.394.B01 Onderwerp: Artikel Parkeerbarometer Opsteller: Rob Ebbing Datum: 21 november 2013 Titel DALING GEBRUIK BINNENSTEDELIJKE PARKEERPLAATSEN Inleiding De Parkeerbarometer,

Nadere informatie

Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân

Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân 1 Visie toerisme en recreatie Noordoost Fryslân 1 ste stakeholdersbijeenkomst Dinsdag 27 november 2018 Programma 2 Welkom Korte toelichting op proces en resultaten tot nu toe Aanpak SWOT, ambitie en strategische

Nadere informatie

kernwaardeanalyse het park 1. Startpunt (ambitie van de stad, vernieuwing) 2. Profiel vanuit de kracht van de plek IDENTITEIT IDENTITEITSDRAGER

kernwaardeanalyse het park 1. Startpunt (ambitie van de stad, vernieuwing) 2. Profiel vanuit de kracht van de plek IDENTITEIT IDENTITEITSDRAGER Voor de meest gebruikte evenementenlocaties in het centrum van Rotterdam zijn locatieprofielen beschreven. De profielen zijn opgesteld door Dienst Veiligheid en Bureau Binnenstad van de gemeente Rotterdam,

Nadere informatie

Herinrichting Ooster-& Westerkade. Buurtavond Juni Utrecht.nl

Herinrichting Ooster-& Westerkade. Buurtavond Juni Utrecht.nl Herinrichting Ooster-& Westerkade Buurtavond Juni 2016 Programma van de avond 19:15 uur: Overzicht inbreng eerste bijeenkomst 19:45 uur: Toelichting ideeschetsen 20:15 uur: Werksessie reacties en voorkeuren

Nadere informatie

Werkplan Centrum XL 2015/2016

Werkplan Centrum XL 2015/2016 Werkplan Centrum XL 2015/2016 Maart 2015, Amsterdam Inleiding: toekomstperspectief Centrum XL Er zijn veel ontwikkelingen gaande in Amsterdam op het gebied van economie, logistiek en duurzaamheid die van

Nadere informatie

VOORLOPIG ONTWERP COOLSINGEL

VOORLOPIG ONTWERP COOLSINGEL Boulevard voor alle Rotterdammers GEMEENTE ROTTERDAM VOORLOPIG ONTWERP COOLSINGEL IMPRESSIES BEERSNIELSEN APRIL 2016 GRONTMIJ WEST 8 1.1 - ALLURE EN EEN BOULEVARD VOOR DE ROTTERDAMMERS De Coolsingel is

Nadere informatie

De Molenzoom. Kantoorlocaties in centrum van Houten. Kantoorvestiging in de gemeente Houten

De Molenzoom. Kantoorlocaties in centrum van Houten. Kantoorvestiging in de gemeente Houten De Molenzoom Kantoorlocaties in centrum van Houten Kantoorvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Molenzoom Centrale ligging in Houten Zichtlocatie langs spoorlijn Nabij centrumvoorzieningen op het

Nadere informatie

Imago-onderzoek Rotterdam onder studenten

Imago-onderzoek Rotterdam onder studenten Imago-onderzoek Rotterdam onder studenten Rotterdam, februari 2013 Onderzoek uitgevoerd door studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam Contacten: Professor Luit Kloosterman, Bart van Putten, Tim

Nadere informatie

OUD GEBOUW, NIEUW GEBRUIK

OUD GEBOUW, NIEUW GEBRUIK PROJECT UITGELICHT: HET GROOT ZIEKENGASTHUIS IN S-HERTOGENBOSCH OUD GEBOUW, NIEUW GEBRUIK Maakt werk van leegstand Hoofdkantoor Dr. Kuyperstraat 9 2514 BA Den Haag T: 070 335 20 30 F: 070 347 07 77 3 Oud

Nadere informatie

Musea en VVV. Welkom Opening door Mart Wijnen (wethouder) natuur

Musea en VVV. Welkom Opening door Mart Wijnen (wethouder) natuur Welkom Opening door Mart Wijnen (wethouder) VVV, kansen voor Valkenswaard Door Peter Moezelaar (voorzitter VVV Valkenswaard) De LTA en haar doelstellingen door Henk Wessels (voorzitter LTA) Stijlgids Veelzijdig

Nadere informatie

Uitkomsten Toekomstmarkt Leidsenhage

Uitkomsten Toekomstmarkt Leidsenhage Uitkomsten Toekomstmarkt Leidsenhage 7 februari 2009, Leidsenhage Koningin Wilhelminalaan 2 Leidschendam Postbus 905 2270 AX Voorburg Telefoon 14 070 Fax (070) 320 13 02 www.leidschendam-voorburg.nl info@leidschendam-voorburg.nl

Nadere informatie

Position paper binnenstad Eindhoven

Position paper binnenstad Eindhoven 18-5-2015 Position paper binnenstad Eindhoven Commissie Economie en Mobiliteit 19 mei 2015 Bureau voor Economische Argumentatie Herbert ter Beek i.s.m. Cees-Jan Pen, lectoraat Brainport Fontys Hogescholen

Nadere informatie

Management Summary. Woonmilieu en consument. Amersfoort, 30 mei 2013 MANAGEMENT SUMMARY

Management Summary. Woonmilieu en consument. Amersfoort, 30 mei 2013 MANAGEMENT SUMMARY Management Summary Woonmilieu en consument Een onderzoek naar de vraag- en aanbodbalans van consumenten en woonmilieus in Tilburg Amersfoort, 30 mei 2013 Een van de resultaten: Een kaart met de woonwensen

Nadere informatie

De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen!

De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen! De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen! D66 zet in op Den Haag als 'Fietsstad van de toekomst'. En daar moet Den Haag snel mee aan de slag! D66 gaat daarom ook voor Den Haag als Fietsstad van het

Nadere informatie

Utrecht groeit van in 2018 naar bijna inwoners in 2040

Utrecht groeit van in 2018 naar bijna inwoners in 2040 Utrecht groeit van 350.000 in 2018 naar bijna 455.000 inwoners in 2040 De aantrekkingskracht van onze stad zorgt onvermijdelijk voor een flinke groei van het aantal inwoners. Tot het jaar 2040 neemt het

Nadere informatie

BRAINPARK/ UNIVERSITY DISTRCT

BRAINPARK/ UNIVERSITY DISTRCT BRAINPARK/ UNIVERSITY DISTRCT 1. Centrale ligging in regio Rotterdam dankzij A16 2. Overzichtelijke, ruime en parkachtige opzet 3. Goed bereikbaar per auto en metro 4. Veel kleinere bedrijven aanwezig

Nadere informatie

Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam

Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zetten 2025 Levendig, verbonden en duurzaam Zicht op Zetten Wij zijn Zicht op Zetten, een burgerinitiatief waarvoor circa twintig Zettenaren zich vrijwillig inzetten. We zijn gestart met de wens om vanuit

Nadere informatie

Beter worden in wat we samen zijn!

Beter worden in wat we samen zijn! Beter worden in wat we samen zijn! Wie zijn we? Wat doen we? De gemeenten in de regio Stedendriehoek werken samen. Samen staan we sterk en maken we ons sterk voor het nog verder verbeteren van het VESTIGINGSKLIMAAT.

Nadere informatie

HET AANVALSPLAN BINNENSTAD

HET AANVALSPLAN BINNENSTAD HET AANVALSPLAN BINNENSTAD Hoe Doetinchem de binnenstad weer teruggeeft aan inwoners en ondernemers Aan de Oude IJssel in Doetinchem zitten mensen tegenwoordig onderuitgezakt in een strandstoel met hun

Nadere informatie

SOCIAAL PERSPECTIEF. sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020

SOCIAAL PERSPECTIEF. sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020 SOCIAAL PERSPECTIEF sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020 SOCIAAL PERSPECTIEF sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020 De sociale ambitie: Zaanstad manifesteert zich binnen de metropoolregio Amsterdam

Nadere informatie

Koffertje HAARLEM Aangeboden aan het college van B&W op 12 juli 2016

Koffertje HAARLEM Aangeboden aan het college van B&W op 12 juli 2016 Koffertje HAARLEM-2040 Aangeboden aan het college van B&W op 12 juli 2016 WELKOM in het KOFFERTJE van de toekomst Hoe kom je van honderden geeltjes, stellingen, meningen en trends, opgehaald tijdens 16

Nadere informatie

De moderne stad, de groene stad! Jos Gadet

De moderne stad, de groene stad! Jos Gadet De moderne stad, de groene stad! Jos Gadet 26 juni 2017 Gadet Geographical Guide woningwaarde per m2 in 2004 woningwaarde per m2 in 2005 woningwaarde per m2 in 2006 woningwaarde per m2 in 2007 woningwaarde

Nadere informatie

Opgave en. toekomstperspectief EEN NIEUWE TOEKOMST

Opgave en. toekomstperspectief EEN NIEUWE TOEKOMST 3 EEN NIEUWE TOEKOMST Opgave en toekomstperspectief De aandacht die er binnen het huidige politieke en bestuurlijke klimaat is voor de verbetering van wijken als Transvaal, is een kans die met beide handen

Nadere informatie

HOGER BOUWEN IN PURMEREND (1 e aanzet)

HOGER BOUWEN IN PURMEREND (1 e aanzet) Analyse HOGER BOUWEN IN PURMEREND (1 e aanzet) Versie: 07022017 Kenmerk: 1342412 AANLEIDING LADDER VAN DE DUURZAME VERSTEDELIJKING DRIE STRATEGIEEN VOOR RUIMTEWINST INTENSIVEREN: O.A. HOOGBOUW TRANSFORMEREN

Nadere informatie

Oranjepark Score Waarden Identiteit 4 15 Gastvrij en Bruikbaar 4 37 Gezond 4 16 Duurzaam 3 18

Oranjepark Score Waarden Identiteit 4 15 Gastvrij en Bruikbaar 4 37 Gezond 4 16 Duurzaam 3 18 zichtbaar: afgekoppeld water, natuurlijke inrichtingselementen. Wat minder zichtbaar is hoe de waarde van het park samen met gebruikers in stand wordt gehouden. Oranjepark Score Waarden 4 15 4 37 4 16

Nadere informatie

ontdek de kracht van het geven

ontdek de kracht van het geven ontdek de kracht van het geven Berghummerstraat 15 7591 GX Denekamp T 053 53 75 777 F 053-53 75 760 E gerardusmajella@zorggroepsintmaarten.nl ontdek de kracht van het geven 02 Welkom. Ontdek de kracht

Nadere informatie

Aanleiding voor het onderzoek

Aanleiding voor het onderzoek Aanleiding voor het onderzoek Gemeente Heerlen, juni 2013, alle zondagen koopzondag; wekelijkse koopzondag Centrum gestart m.i.v. september 2013 Heroverweging wekelijkse koopzondag in 2015 Breed gedragen

Nadere informatie

Verslag eerste Gebiedstafel Toekomst Spoorzone - Hilversum op 17 juli 2018 Bijlage 1: Urgente kwesties

Verslag eerste Gebiedstafel Toekomst Spoorzone - Hilversum op 17 juli 2018 Bijlage 1: Urgente kwesties Verslag eerste Gebiedstafel Toekomst Spoorzone - Hilversum op 17 juli 2018 Bijlage 1: Urgente kwesties Leeswijzer De tabel hieronder geeft de urgente kwesties weer die de deelnemers hebben opgeschreven

Nadere informatie

2013.10.03 POSITIONERING EN NAAMGEVING

2013.10.03 POSITIONERING EN NAAMGEVING 2013.10.03 POSITIONERING EN NAAMGEVING positionering meest kansrijke, relevante, effectieve, ware en onderscheidende verhaal voor de spoorzone DE AMBITIE gebiedsontwikkeling Delft wil een nieuw stuk stad

Nadere informatie

Kader Stedelijke Ontwikkeling

Kader Stedelijke Ontwikkeling Presentatie Hans Beekman MCD Open College Gemeenten Kader Stedelijke Ontwikkeling De prospectus van de stad 11 juni 2013 Aanleiding Eerdere opdracht nieuwe nota Grondbeleid (rekenkamerrapport Grond voor

Nadere informatie

Jan Klaassen was trompetter in het leger van prins?

Jan Klaassen was trompetter in het leger van prins? Jan Klaassen was trompetter in het leger van prins? Het merk Brielle en de vertaling in het nieuwe erfgoed Agenda 1 Het merk Brielle lokale identiteit en kernkwaliteiten. 2 Binnenstad- en havenvisie De

Nadere informatie

Slim. Zakelijk. Dynamisch. Maasterras Drechtsteden. Kansen voor Duurzaamheid

Slim. Zakelijk. Dynamisch. Maasterras Drechtsteden. Kansen voor Duurzaamheid Slim Maasterras Drechtsteden Zakelijk Kansen voor Duurzaamheid Dynamisch Voorbeeld van hoogwaardig functioneel groen in stedelijke context Boston Children s Museum Plaza, Boston Michael van Valkenburg

Nadere informatie

AANPAK BINNENSTAD SCHIEDAM

AANPAK BINNENSTAD SCHIEDAM AANPAK BINNENSTAD SCHIEDAM OPGAVE Tijdens het werken aan binnenstedelijke opgaven merken wij een grote betrokkenheid van inwoners en ondernemers. Zij spreken vaak vol passie over hun stad en komen met

Nadere informatie

1- meting imago onderzoek Stichting Marketing Zaanstreek

1- meting imago onderzoek Stichting Marketing Zaanstreek 1- meting imago onderzoek Stichting Marketing Zaanstreek Imago onderzoek 2013 Stichting Marketing Zaanstreek 1 Definitie onderzoeksdoelgroep A. Inwoners Zaanstreek (Zaankanters) (n=249): Inwoners van de

Nadere informatie

VERSLAG STARTBIJEENKOMST VISIE KANAALSTRAAT/DAMSTRAAT

VERSLAG STARTBIJEENKOMST VISIE KANAALSTRAAT/DAMSTRAAT VERSLAG STARTBIJEENKOMST VISIE KANAALSTRAAT/DAMSTRAAT Wat: Datum: Waar: Resultaten van de startbijeenkomst Visie Kanaalstraat/Damstraat Dinsdag 13 september 19:30 22:00 uur Stadskantoor Utrecht, zesde

Nadere informatie

Mening van het digitaal Burgerpanel Oss over: Kunst en Cultuur. Gemeente Oss. December 2013

Mening van het digitaal Burgerpanel Oss over: Kunst en Cultuur. Gemeente Oss. December 2013 Mening van het digitaal Burgerpanel Oss over: Kunst en Cultuur Gemeente Oss. December 2013 1 INLEIDING Waarom is het burgerpanel gevraagd naar haar mening over Kunst en Cultuur? De gemeente bezuinigt op

Nadere informatie

Project hart voor de Stad: Resultaten werksessies

Project hart voor de Stad: Resultaten werksessies Project hart voor de Stad: Resultaten werksessies inretail.nl vermeulensteenbergen.nl Juni 2016 1 AANBOD & DOELGROEPEN TOP 5 BENODIGD AANBOD TOEKOMST 1. Kinderspeelgelegenheid 2. Speelgoedwinkel 3. Restaurant

Nadere informatie

UPDATE CITYMARKETING & EVENEMENTENBELEID

UPDATE CITYMARKETING & EVENEMENTENBELEID UPDATE CITYMARKETING & EVENEMENTENBELEID Apeldoorn, 15 oktober 2015 Geachte heer, mevrouw, De gemeente werkt aan beleid voor citymarketing en evenementen. Wij hebben hierover met veel Apeldoornse partijen

Nadere informatie

De Koppeling Houten. Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen. Kantoorvestiging in de gemeente Houten

De Koppeling Houten. Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen. Kantoorvestiging in de gemeente Houten De Koppeling Houten Zichtlocatie te midden van de Houtense voorzieningen Kantoorvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten de Koppeling Centrale ligging in Houten Zichtlocatie langs belangrijkste weg

Nadere informatie

TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART

TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART DIT IS Leidschendam-Voorburg is een actieve en betrokken gemeenschap waar mensen met plezier wonen, ondernemen en recreëren. Deze groene gemeente

Nadere informatie

WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019

WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied

Nadere informatie

Onderzoeksflits. Atlas voor gemeenten 2015 Erfgoed positie van Utrecht uitgelicht. IB Onderzoek, 29 mei 2015. Utrecht.nl/onderzoek

Onderzoeksflits. Atlas voor gemeenten 2015 Erfgoed positie van Utrecht uitgelicht. IB Onderzoek, 29 mei 2015. Utrecht.nl/onderzoek Onderzoeksflits Atlas voor gemeenten 015 Erfgoed positie van Utrecht uitgelicht IB Onderzoek, 9 mei 015 Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 86 1350 onderzoek@utrecht.nl

Nadere informatie

Actieplan binnenstad Maassluis

Actieplan binnenstad Maassluis Actieplan binnenstad Maassluis 1 Inleiding De dynamiek in de detailhandel is bijzonder groot en kent vele trends en ontwikkelingen. Een aantal trends is al jaren zichtbaar, zoals schaalvergroting. Andere

Nadere informatie

Visie Openbare Ruimte De huiskamer van a lle Amsterdammers. Samenvatting in beeld

Visie Openbare Ruimte De huiskamer van a lle Amsterdammers. Samenvatting in beeld Visie Openbare Ruimte 2025 De huiskamer van a lle Amsterdammers Samenvatting in beeld De huiskamer in historisch perspectief Toen Nu Straks In de visie worden ambities voor de Amsterdamse openbare ruimte

Nadere informatie

Omgevingsvisie Maastricht Resultaten 2 e ronde dialoogsessies met strategische partners van Maastricht 24, 25 en 26 oktober 2018

Omgevingsvisie Maastricht Resultaten 2 e ronde dialoogsessies met strategische partners van Maastricht 24, 25 en 26 oktober 2018 Omgevingsvisie Maastricht 2040 Resultaten 2 e ronde dialoogsessies met strategische partners van Maastricht 24, 25 en 26 oktober 2018 Twee vragen centraal: 1. Reactie op Discussienotitie: beschrijving

Nadere informatie

TU-Noord. Juni Programma en Placemaking

TU-Noord. Juni Programma en Placemaking TU-Noord Juni 2016 Programma en Placemaking Plekken maken waar mensen willen zijn versus Plekken maken waar mensen moeten zijn Binnenstad Den Haag KernBijzonder Max Euweplein Amsterdam Fysieke Branding

Nadere informatie

Kansen van Regiomarketing voor Zuidoost Drenthe

Kansen van Regiomarketing voor Zuidoost Drenthe Kansen van Regiomarketing voor Zuidoost Drenthe Derde Kamer Bijeenkomst De regio weer op de kaart Hotel Van der Valk, Nieuw Amsterdam, 21 september 2006 Prof.dr. P.H. Pellenbarg Faculteit der Ruimtelijke

Nadere informatie

snel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/

snel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/ 2 Wonen De gemeente telt zo n 36.000 inwoners, waarvan het overgrote deel in de twee kernen Hellendoorn en Nijverdal woont. De woningvoorraad telde in 2013 zo n 14.000 woningen (exclusief recreatiewoningen).

Nadere informatie

Growing Green Citizens Kansen in Meedoen voor Floriade2022

Growing Green Citizens Kansen in Meedoen voor Floriade2022 voorstel voor Growing Green Citizens Kansen in Meedoen voor Floriade2022 Voorstellen van de bewoners van Almere Centrum in het kader van de Floriade Aan Van : Gemeente Almere Wethouders Ed Anker en Henk

Nadere informatie

Data-analyse en Parkeermarketing: ervaringen en kansen. VexPan lunchbijeenkomst Nieuwegein 12 November 2015

Data-analyse en Parkeermarketing: ervaringen en kansen. VexPan lunchbijeenkomst Nieuwegein 12 November 2015 Data-analyse en Parkeermarketing: ervaringen en kansen VexPan lunchbijeenkomst Nieuwegein 12 November 2015 Jan-Jelle Witte Erasmus Universiteit Rotterdam jwitte@ese.eur.nl Data analyse: ervaringen en kansen

Nadere informatie