Transcriptie

1 > Buizen Brandevoort Bewonersteam Buizen Brandevoort Kaldersedijk 8, NL-5706 KD, Helmond T Provincie Limburg T.a.v. college van Gedeputeerde Staten Postbus MA Maastricht Tevens per aan: Datum 26 maart 2019 Betreft Structuurvisie Buisleidingen ; Tracé Laarbeek-Echt-Susteren Uw kenmerk 2019/18823 Geacht College, Wij hebben kennis genomen van de schriftelijke beantwoording, bij u bekend onder nummer 2019/18823, van de mondelinge vragen van de heer Rossel zoals gesteld in de PS-vergadering van 15 februari 2018 (zie bijlage 1). Opkomend voor de belangen van de burgers, die de kwaliteit van hun leefomgeving gewaarborgd willen zien, menen wij hierop chronologisch vraag&antwoord volgend als volgt te reageren; Uit de beantwoording blijkt dat de provincie Limburg voorstander blijft van de ontwikkeling van het buizentracé door Helmond, Nederweert en Maasgouw. Dit in tegenstelling tot vele andere overheden die hun standpunt inmiddels hebben herzien en kenbaar hebben gemaakt aan de minister. Hierbij negeert het College nieuwe feiten die recentelijk aan het licht zijn gekomen. Het begint al bij vraag 1 met het onnodig bagatelliseren van de omvang van het tracé. Het gaat inderdaad bij aanvang niet om 8 maar om 4 buisleidingen; een aantal wat naderhand uitgebreid kan worden naar 8 of meer. Echter de strookbreedte blijft, ongeacht het aantal buisleidingen, bij voorkeur 70 meter, wat neerkomt op een extra beslaglegging van circa 450 hectare grond. Het mag duidelijk zijn dat deze strook grond geclaimd wordt, zonder dat nut&noodzaak onderbouwd is, naast de strook grond die al is vastgelegd voor de Zuidoost vervoerscorridor; het tracé via regio Venlo. Vervolgens schaart provincie Limburg zich achter de Rijksoverheid, dat deze het voornemen kenbaar gemaakt zou hebben om het indicatieve tracé Laarbeek-Echt/Susteren om te zetten in een voorkeurstracé, dus een definitief tracé. Hier heeft de provincie Limburg o.i. niet goed begrepen wat de minister 19 oktober 2018 heeft geantwoord op de Kamervragen gesteld door de heer Smeulders; citaat Kamervragen (kenmerk ) Vraag 4. Hoe verklaart u het feit dat het toenmalige ministerie van Infrastructuur en Milieu eerder aangaf dat er sprake was van een indicatief tracé en dat nu, na een Wob-procedure, blijkt dat het tracé Echt-Laarbeek (onder de Helmondse wijk Brandevoort) het definitieve voorkeurstracé is? Antwoord 4. In de Structuurvisie Buisleidingen is het tracé Laarbeek-Echt-Susteren opgenomen als indicatief en die status heeft het nog steeds. De juridische doorwerking van de Structuurvisie is opgenomen in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening en de Regeling algemene regels ruimtelijke ordening. In het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening is de verplichting opgenomen om bij de opstelling of aanpassing van bestemmingsplannen of inpassingsplannen stroken vrij te houden voor de buisleidingen. In de Regeling algemene regels ruimtelijke ordening zijn de voorkeurstracés voor buisleidingen opgenomen, het tracé Laarbeek-Echt-Susteren staat daar niet bij. 1 / 4

2 Provincie Limburg wil ons doen geloven dat het reeds om een voorkeurstracé zou gaan, maar dat is enkel aangegeven in de twee milieustudies uit 2018 welke gepubliceerd zijn door het onafhankelijke onderzoeksbureau Arcadis welke zich bediend van een suggestieve schrijfwijze. Buizen Brandevoort heeft de minister daarop gewezen en heeft in kritische kanttekeningen gericht aan het ministerie BZK aangegeven het niet eens te zijn met deze formulering, of dat op z n minst in de milieustudies aangegeven moet worden welke partij de statusaanduiding definitief voorkeurstracé opeist. Dat geldt ook voor de aanduiding 'strategische tracé. De omschrijving dat het hier voortaan een strategisch tracé betreft heeft PPS/Sabic ingebracht in de door vele hiaten gekenmerkte milieustudie van december Dit terwijl we in het definitieve MER van 20 juli 2012 hebben kunnen vernemen dat het hier juist géén strategisch tracé betreft. Bovenaan pagina 2 kunnen we lezen dat de provincie zich niet herkent in de maatschappelijke onrust. Gezien de rol die de provincie tot op heden heeft gespeeld, waarbij burgers niet geïnformeerd, laat staan betrokken worden bij het proces, kunnen wij ons voorstellen dat onrust niet gesignaleerd kon worden door GS. Wellicht mogen wij de provincie adviseren met de bewoners en belangengroepen aan het tracé in Helmond, Nederweert of Maasbracht in overleg te gaan, zodat ze weten wat er speelt op het moment dat je bewoners in de nabijheid van het tracé wel goed informeert. Vervolgens wordt aangegeven dat het Rijk voornemens is het indicatieve tracé om te zetten in een voorkeurstracé. Deze uitspraak kunnen we echter enkel in verband brengen met de milieustudies uit 2018 waarin onderzoeksbureau Arcadis meent een bestuurlijke rol te hebben en het beleid denkt te kunnen bepalen. Zie ook hier het antwoord van de minister in het citaatkader op de vorige pagina; het tracé Laarbeek-Echt/Susteren is geen voorkeurstracé. Zijn we het in vraag 1 dan nergens eens met wat de provincie Limburg verkondigt? Jawel we zijn het met elkaar eens dat de Arcadis-milieurapporten ver onder de maat zijn en ook dat het transport door middel van buisleidingen als relatief veilig beoordeeld kan worden. Opmerkelijk echter dat de provincie alleen een oplossing ziet in het blijkbaar noodzakelijk veiliger maken van het tracé bij bebouwing door deze in de buurt van woningen af te dekken met betonplaten. Dat terwijl verharding evenwijdig aan het tracé niet is toegestaan volgen de Vereniging van Leidingeigenaren in Nederland (Velin). Wij zouden er dan toch echt de voorkeur aan geven om de buisleidingen door dun bevolkt gebied te leggen. En laat dat veiliger gelegen definitieve voorkeurstracé nou al in 2012 zijn vastgesteld in de Zuidoost vervoerscorridor Rotterdam-Venlo! Onder vraag 3 geeft het College aan dat de procedure niet gestrand zou zijn. Inderdaad loopt er nog een procedure, maar we willen wel expliciet aangeven dat als Bewonersteam Buizen Brandevoort niet bij het Ministerie I&M kenbaar had gemaakt dat de zienswijzeprocedure in 2013 niet correct was doorlopen, er ook geen nieuwe inspraaktermijn zou zijn aangekondigd voor de eerste helft Sterker, vermoedelijk had het ministerie zijn eindrapport al afgerond zoals ons in april 2017 was medegedeeld, en zou het tracé zonder hier ruchtbaarheid aan te geven, onder de regie van het bedrijfsleven zijn vastgesteld. Omdat de provincie (vraag 5) geen onregelmatigheden in de procedure heeft waargenomen stuur ik hierbij de link naar de brief welke 6 november 2018 aan de Commissie BZK is gestuurd; Hierin komen vele aspecten aan de orde die niet passen bij behoorlijk bestuur in een democratisch land. Ik neem aan dat als de provincie bereid is deze brief door te nemen, ook zij zullen spreken van een procedure welke gekenmerkt wordt door grote onregelmatigheden. Als toelichting op het antwoord onder vraag 6 willen we opmerken dat de Structuurvisie Buisleidingen is opgesteld om een verbinding in de toekomst mogelijk te houden tussen Chemelot en Rotterdam. In de SVB is expliciet gesteld dat dit niet per definitie de kortste route hoeft te zijn; de verbinding is belangrijker als de afstand stelt het ministerie in Het staat ook niet op voorhand vast dat het indicatief opgenomen tracé Laarbeek-Echt/Susteren omgezet zal worden in een voorkeurstracé. Enkel kwalitatief correct uitgevoerd milieuonderzoek, een Maatschappelijke Kosten Baten Analyse en een zorgvuldige afweging van alle belangen kunnen leiden tot een verantwoorde vaststelling. Zoals bekend zijn we het met de provincie Limburg eens dat dit kwalitatieve 2 / 4

3 onderzoek, passend bij een dergelijk omvangrijk traject, nog niet heeft plaats gevonden. Mocht er nut en noodzaak blijken te zijn om het tracé vast te stellen, dan dient het onderzoek wel plaats te vinden vóórdat de strook grond van 450 hectare gereserveerd wordt. In vraag 7 geeft het College aan bekend te zijn dat PPS een 100% dochter is van SABIC en dat dit af te leiden is uit de verslagen van bijeenkomsten. In dit antwoord wordt een indruk gewekt van transparantie, echter deze verslagen zijn, net als de milieustudies, pas openbaar gemaakt nadat deze zijn opgevraagd middels een Wob-verzoek. Deze vergaderverslagen laten bovendien een duidelijke lobby zien vanuit PPS om het, op basis van vooronderzoek reeds afgekeurde tracé Laarbeek-Echt/Susteren, weer opnieuw in de structuurvisie op de kaart te krijgen. Bovendien laten de vergaderverslagen zien hoe de Commissie MER buiten spel is gezet om het tracé Laarbeek-Echt/Susteren te beoordelen en in zijn advies te betrekken. Dat transparantie met betrekking tot de gang van zaken rond dit tracé allerminst vanzelfsprekend is blijkt ook uit een nog onbeantwoord Wob-verzoek van 1 oktober 2018 wat inmiddels in behandeling is gegeven van de Rechtbank Oost-Brabant. Opmerkelijk dat in de beantwoording van vraag 8 t/m 10 het College niet samen met GroenLinks de conclusie trekt dat vanwege de betrokkenheid van PPS/Sabic bij het beleid en de adviserende rol van deze bedrijven in de milieurapporten, dat dit op z n minst een schijn van belangenverstrengeling oproept. Deze ontkenning maakt o.i. ook de betrokkenheid van de provincie Limburg bij Chemelot, die ook blijkt uit de door middel van een Wob-verzoek verkregen vergaderverslagen, meer tastbaar. Ook de provincie Limburg bevestigt in vraag 13 dat er voldoende ruimte is in het vastgestelde tracé via regio Venlo. Ze geven echter aan niet te weten hoeveel buizen er in de toekomst nodig zullen zijn en dat daarom een extra tracé gewenst is. Over het hoofd wordt gezien dat het tracé Laarbeek-Echt in die zin geen extra tracé is omdat de bundel buisleidingen vanuit Rotterdam zich bij Laarbeek afsplitst van het hoofdtracé en ook weer samenvoegt in het hoofdtracé bij Echt. Hierdoor ontstaat geen extra buisleidingencapaciteit. Het is duidelijk dat de industrie met deze afsnijroute alleen uit is op kostenbesparing zonder deze verder te onderbouwen, en zonder een zekere maatschappelijke verantwoordelijkheid te willen dragen. Tevens kunnen we uit de MIRT Goederenvervoerscorridors 2017 vernemen dat organisatorische innovatie extra capaciteit zal opleveren; niet ieder bedrijf zijn eigen buisleidingen, maar samenwerken met betrekking tot de beschikbare leidingen. Op die kostenbesparing haakt ook vraag 15 in. Het is na 8 jaar nog steeds niet duidelijk of het überhaupt wel een kostenbesparing op gaat leveren. De vele knelpunten en de omvangrijke verstedelijking op dit tracé zullen de kosten voor de aanleg opdrijven. Daarbij is het ook nog eens een extra tracé bovenop het reeds vastgestelde tracé waardoor er ook extra beheerskosten zullen ontstaan en economische schaalvoordelen ontbreken door niet alle buisleidingen in het vastgestelde tracé aan te leggen. Niet zo maar wat roepen dus, maar ook onderbouwen wat de besparing zal zijn vóórdat de route vastgesteld zou worden. Wij roepen de overheid op deze bewijslast niet bij de burgers te leggen, maar zelf het voortouw te nemen middels het uitvoeren van een onafhankelijke Maatschappelijke Kosten Baten Analyse. De win-win situatie dat een buisleidingentracé juist het agrarische land in stand zou houden is aardig gevonden maar niet steekhoudend. Het tracé is voor 16 kilometer door en langs woonwijken geprojecteerd, voor 2 kilometer over industrieterrein, en loopt door een groot aantal natuurgebieden (NNN en NNB). De strook grond is belemmerd en kan niet meer ingericht worden op een wijze die kwaliteit van de leefomgeving waarborgt, recht doet aan zijn functie en omgevingswaarden en bovendien locale (economische) ontwikkelingen in de weg staat. Als er dan al sprake is van een agrarisch gebruik, dan brengt de grondroering door de aanleg met zich mee dat voor agrariërs deze grond nog maar beperkt bruikbaar is. Het is niet alleen de initiatiefnemer die de aanleg zal betalen (vraag 17), maar vooral ook de samenleving of de individuele grondeigenaren. Vanwege het nationale belang, waarbij de aanleg gedoogd moet worden, zullen eigenaren niet of weinig gecompenseerd worden. Ook daar waar het tracé op korte afstand van huizen zal lopen ontstaat een waardedaling die zoals het er nu naar uit ziet op geen enkele wijze vergoed zal worden. 3 / 4

4 Net als het College zien wij ook mogelijkheden voor het transport door buisleidingen (vraag 18). Echter moet dan wel de meest geschikte en veilige route hiervoor toegepast worden en dient inefficiënt ruimtebeslag en overprogrammering, conform nationaalbelang #4, voorkomen te worden. Wij vinden dat, naast de overheden en het bedrijfsleven, ook de burgers het buisleidingen-beleid mee moeten kunnen bepalen en als vanzelfsprekend betrokken dienen te worden. Tot nu toe is dat niet het geval en hebben we kunnen concluderen dat dat leidt tot een eenzijdig beleid, waarbij de burgers als geen partij worden weggezet en zelfs niet effectief geïnformeerd worden. De beschouwing van de energietransitie, een trending topic wat dreigt te verworden tot een stokpaardje van Chemlot, is niet de opzet van de Structuurvisie Buisleidingen en dient volgens het ministerie apart beschouwd te worden met betrekking tot het nationale energiesysteem. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat er, zeker voor projecten waarvan de ontwikkeling in het volgende decennium zal liggen, geanticipeerd wordt op de nieuwe Omgevingswet. In uw antwoord op de eerste vraag wordt meteen in de eerste regel aangegeven dat er nog een afstemming zal plaats vinden met de ondergetekende belangenverenigingen met betrekking tot de brief aan het College van 5 februari 2019 (zie bijlage 2). Wij verzoeken u dan ook, naast op dit schrijven, ook hierop inhoudelijk schriftelijk te reageren. Met belangstelling kijken we uit naar uw reactie. Hoogachtend, Frank Beekhuis Voorzitter Buizen Brandevoort Paul Batenburg Voorzitter Bewonersbelangen Schoor / Nederweert 4 / 4 <

5 Bijlage 1 Aan de voorzitter en leden van Provinciale Staten van Limburg Cluster WL Behandeld Ons kenmerk 2019/18823 Telefoon Uw kenmerk - Maastricht Bijlage(n) 1 Verzonden B. Kleijnen maart maart 2019 Onderwerp Antwoord van Gedeputeerde Staten op mondelinge vragen, gesteld in de PS-vergadering d.d. 15 februari 2019 Van het lid : de heer A. Rossel Fractie : GroenLinks Inzake : Ondergrondse buisleidingen voor chemicaliën, tracé van Nieuwstadt naar Helmond Vraag 1. Heeft het college en portefeuillehouder Teunissen kennis genomen van de inhoud van de uitvoerige reactie van Buizen Brandevoort? Hoe reageert het college op deze brief? Ja. Voordat het college ingaat op de afstemming die plaats vindt met belangenverenigingen, wil het college benadrukken dat hier nog geen sprake is van een enorm project voor de aanleg van 8 ondergrondse buisleidingen tussen Helmond en Nieuwstadt. Het Rijk heeft het voornemen kenbaar gemaakt om het indicatief tracé Laarbeek Echt-Susteren om te zetten in een voorkeurstracé, dus een definitief tracé. Voorkeurstracés zijn een strategische ruimtelijke reservering voor de aanleg van nieuwe buisleidingen in de toekomst. Het college is voorstander van transport door buisleidingen omdat dit veilig is en relatief weinig hinder veroorzaakt. Met het oog op de energietransitie vinden wij het bovendien belangrijk dat in de toekomst nieuwe buisleidingen, bijvoorbeeld voor CO 2 en waterstof, aangelegd kunnen worden. Een tweede voorkeurstracé in Limburg dus naast het bestaande voorkeurstracé via Venlo - is daarom voor ons een belangrijke strategische reservering. Er is op dit moment geen sprake van initiatieven voor de aanleg van nieuwe leidingen, en zeker geen /18821 Bezoekadres: Limburglaan 10 NL-6229 GA Maastricht Postbus 5700 NL-6202 MA Maastricht postbus@prvlimburg.nl Tel Fax IBAN nummer: NL08RABO BIC-code: RABONL2U

6 In het beeld van een enorme maatschappelijke onrust herkent het college zich niet. Het Rijk heeft kenbaar gemaakt dat zij voornemens zijn om het indicatief tracé Laarbeek Echt-Susteren om te zetten in een voorkeurstracé. In de procedure die het Rijk volgt voor de omzetting van een indicatief tracé naar een voorkeurstracé komen bewoners op voor hun belangen, hebben vragen en zeer begrijpelijk ook zorgen omdat nog niet duidelijk is welke stoffen door eventuele buisleidingen worden vervoerd en wat dat voor de omgeving zou kunnen betekenen in termen van veiligheid, hinder en mogelijkheden om nieuwe woningen te bouwen of aan te bouwen bij bestaande woningen op het tracé. Wij blijven benadrukken dat transport door buisleidingen de veiligste transportmodaliteit is. Het meest veilige vervoerssysteem is nog veiliger te maken door de buisleidingen dicht bij woningen met betonplaten af te dekken. De portefeuillehouder Ruimte heeft kennis genomen van de reactie van Bewonersbelangen Schoor en Buizen Brandevoort. De reactie is direct aanleiding geweest om de voorzitters van de belangenverenigingen uit Schoot en Brandevoort (gemeente Helmond) uit te nodigen voor een overleg. Dat overleg heeft vrijdag 15 februari 2019 plaatsgevonden. Wij onderkennen net als de belangenverenigingen dat het onderzoek dat door het Rijk is uitgevoerd ter onderbouwing van de omzetting van indicatief naar voorkeurstracé nog van onvoldoende kwaliteit is en nog geen antwoorden heeft op de knelpunten die datzelfde onderzoek signaleert op het tracé. Daarom zal het college samen met gemeenten en de provincie Noord-Brabant optrekken om dit standpunt bij het Rijk kenbaar te maken. Vraag 2. Is het college op de hoogte van het feit dat deze zienswijzeprocedure tot op heden nooit is afgerond? Ja. Vraag 3. Wanneer en waarom is de procedure gestrand? De procedure is nog niet afgerond en dit zal wel moeten gebeuren voordat het indicatief tracé wordt omgezet in een definitief tracé. In antwoord op schriftelijke Kamervragen van Groen Links van 12 september 2018 (lid Smeulders) heeft de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties daarover het volgende geschreven: Het tracé van de buisleidingenstrook Laarbeek-Echt-Susteren heeft in de vigerende Structuurvisie een voorlopig karakter aangezien de nog te volgen zienswijzeprocedure kan leiden tot aanpassingen van het tracé van de strook. Deze [zienswijze]procedure is voorzien in de eerste helft van De procedure is in ogen van het College dus niet gestrand. Vraag 4. Deelt het college de mening van GroenLinks dat de belangen van omwonenden en gemeenten op een transparante en democratische wijze dient te geschieden? Hoe ziet het college dit? Ja, het Rijk heeft een transparante belangenafweging te maken. 2019/

7 Vraag 5. Nogmaals de vraag: Wat gaat het college doen teneinde te waarborgen dat de zienswijzeprocedure correct verloopt? Antwoord: Zoals bij beantwoording van vraag 3 is aangegeven, heeft het college geen signalen dat het Rijk de procedure voor het omzetten van het indicatief tracé in een definitief tracé niet juist zou volgen. Samen met gemeenten en de provincie Noord-Brabant zullen wij bij het Rijk aandringen op een zorgvuldige afronding van de onderzoeken en procedure. Vraag 6. Kan het college gemotiveerd verklaren waarom men niet in eerste instantie ervoor kiest om het reeds in gebruik zijnde en in 2012 vastgestelde tracé van regio Venlo, hiervoor aan te wenden? Zo nee, waarom niet? Het Rijk heeft bij de vaststelling van de Structuurvisie Buisleidingen aangegeven dat in de structuurvisie een aantal indicatieve tracés zijn opgenomen die later omgezet zullen worden in een voorkeurstracé. Het Rijk schrijft hierover in de structuurvisie: In een aantal situaties vindt nog nader onderzoek en overleg plaats om het meest geschikte tracé te vinden. Het betreft de volgende situaties waarvoor op de visiekaart een indicatief voorkeurstracé is aangegeven en waarvoor een deel van de procedure nog moet worden doorlopen: [ ] de Buisleidingenstrook Laarbeek-Echt-Susteren om een kortere verbinding tussen Rotterdam en Midden-Limburg te realiseren; buisleidingenstrook heeft indicatief karakter in verband met een nog te volgen zienswijzeprocedure. Na afloop van de onderzoeken en het overleg zal de Structuurvisie Buisleidingen worden aangevuld met definitieve voorkeurstracés. Over deze situaties zal het parlement in een later stadium afzonderlijk worden geïnformeerd. Vraag 7. Is het college op de hoogte dat PPS een 100% dochter is van SABIC? Wist u dat PPS veelvuldig aanwezig is bij vergaderingen om de leemte aan kennis bij de overheid op het gebied van buisleidingen aan te vullen? Ja, het college is er mee bekend dat PPS een 100% dochter is van SABIC. Uit de verslagen van bijeenkomsten over de voorbereiding van de Structuurvisie Buisleidingen valt op te maken dat PPS bij bijeenkomsten aanwezig is geweest. 2019/

8 Vraag 8. Weet het college ook dat PPS de aannemer zal zijn om de buisleidingenstrook Helmond-Nederweert- Maasgouw te ontwikkelen, de buisleidingen te leggen en om deze te gaan beheren? Ja, het college is er mee bekend dat PPS een van de partijen is die mogelijk een nieuwe buisleiding zullen aanleggen. Daarnaast zijn er ook andere partijen die nieuwe buisleidingen kunnen realiseren. Vraag 9. Weet het college ook dat PPS adviserend is aan onderzoeksbureau Arcadis dat voor het ministerie de onderzoeken naar buisleidingentracés doet? Nee, ons is niet bekend dat PPS een formele adviesrol heeft naar Arcadis toe. Wij herkennen ons wel in het beeld dat Arcadis voor haar milieustudie bij vele partijen informatie heeft opgehaald voor de milieustudie. Vraag 10. Deelt het college de mening van GroenLinks dat er zodoende minimaal een schijn van belangenverstrengeling heerst omtrent het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw? Nee. Vraag 11. Is het college het verder met ons eens dat dit de objectiviteit en legitimiteit van de milieueffectrapportages van onderzoeksbureau Arcadis sterk in twijfel trekt? Zoals gezegd trekt het college samen op met betrokken gemeenten en de provincie Noord-Brabant om het Rijk te bewegen tot een betere milieustudie voor dit tracé. Vraag 12. Is het college bereid om opdracht te geven aan een ander, compleet onafhankelijk bureau dan het door het ministerie verkozen onderzoeksbureau Arcadis, om te onderzoeken waarom het indicatief tracé Laarbeek- Echt-Susteren de voorkeur verdient boven het al bestaande tracé van regio Venlo? Zo niet, waarom niet? En wat kan men eraan doen om dat toch voor mekaar te krijgen? Nee, de Structuurvisie Buisleidingen en de daarbij behorende onderzoeken zijn een taak en bevoegdheid van het Rijk. Indien het college zich niet kan vinden in de kwaliteit van de onderzoeken die ten grondslag liggen aan de belangenafweging, dan zal het college dat middels een zienswijze kenbaar maken bij het Rijk. Daaraan vooraf zetten wij in op goed overleg en afstemming met medeoverheden en belanghebbenden. 2019/

9 Vraag 13. Is het college op de hoogte van het feit dat de operationele hoofdstructuur buisleidingen via de regio Venlo nog voldoende ruimte biedt voor extra buisleidingen? Ja, met de nuancering dat er op dat tracé ruimte is voor nieuwe buisleidingen. In hoeverre dit voldoende is, zal de toekomst uitwijzen. Voor een verbinding tussen Zuid-Limburg en de Rotterdamse haven constateren we ook dat de route via Venlo langer is dan de route via Echt-Susteren Laarbeek. Vraag 14. En is het college op de hoogte van het omvangrijke buisleidingentracé tussen Chemelot en Antwerpen waarna het tracé verder verbonden is met Rotterdam via de Leidingenstraat Nederland (LSNed)? Ja. Vraag 15. Weet het college dat het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw als een kostenbesparende afkortroute wordt verkocht terwijl dit juist niet het geval is? Het tracé is een kortere verbinding tussen Zuid-Limburg en Rotterdamse Haven dan de verbinding via Venlo en daarmee in potentie goedkoper voor een initiatiefnemer. Echter bij concrete plannen zullen initiatiefnemers die kosten pas goed in beeld kunnen brengen en spelen meer factoren dan alleen de lengte van de aan te leggen ondergrondse leiding. Maaspassages of andere obstakels die gestuurde boringen en maatwerk vragen bepalen mede de totale kosten. Vraag 16. Durft het college met GroenLinks te concluderen dat het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw hierdoor volledig overbodig is, leidt tot overprogrammering en onnodig beslag legt op de ruimte? Nee, het college is niet van mening dat er sprake is van onnodig ruimtebeslag. Het overgrote deel van het tracé in Limburg loopt door agrarisch gebied. De functies agrarisch akkerland en buisleidingtracé zijn uitstekend te combineren. Daarnaast zorgt het tracé er indirect voor dat akkerland niet aan zijn functie onttrokken kan worden. Er gaat dus geen agrarisch land verloren, maar wordt juist geborgd. Vraag 17. Wie zou dit project eigenlijk moeten gaan betalen? Betaalt het bedrijfsleven hieraan mee en hoeveel? Het betreft hier geen project, maar een ruimtelijke reservering. De partij die aanvraagt draagt de kosten van aanleg. 5

10 Vraag 18. Wat is het college bereid hier proactief, actief en activistisch aan bij te dragen om deze nieuwe ondergrondse chemische transportroute te voorkomen? Het college is voorstander van transport door ondergrondse leidingen omdat dit veilig en schoon is. Om ook in de toekomst de aanleg van nieuwe leidingen mogelijk te maken, zijn ruimtelijke reserveringen in de vorm van buisleidingstroken nodig. Limburg heeft baat bij een goede verbinding met de rest van Nederland en Europe via alle modaliteiten, ook buisleidingen. Wel is het essentieel dat de ruimtelijke reserveringen voldoende robuust zijn. In dat kader vindt het college net als de gemeenten langs het indicatief tracé dat de concept milieustudie van Arcadis nog onvoldoende oplossingen aandraagt voor de knelpunten die op het tracé worden gesignaleerd. Daarom is het college in overleg met gemeenten en de provincie Noord-Brabant om hierin samen op te trekken, ten einde te komen tot een tracé waarop ook in de praktijk nieuwe buisleidingen aangelegd kunnen worden met inachtname van de leefomgevingskwaliteit. Hierin legt het college ook een verbinding naar de energietransitie die ook ondergrondse ruimtelijke afwegingen gaat vergen en regie daarop vergt. Zoals reeds gesteld kunnen buisleidingen kunnen een belangrijke rol in de energietransitie gaan spelen. De afstemming tussen overheden over het indicatief tracé zien wij als een opstap naar een brede samenwerking tussen sectoren, tussen overheden en binnen infrastructuurdragers in de energietransitie. Gedeputeerde Staten van Limburg voorzitter secretaris 2019/

11 Statenfractie Limburg A. Rossel W.R.L. Janssen Postbus 5700, 6202 MA, Maastricht Aan Provincie Limburg T.a.v. de voorzitter van Provinciale Staten Postbus MA Maastricht Maastricht, 13 februari 2019 Onderwerp: mondelinge vragen ondergrondse buisleidingen voor chemicaliën, tracé van Nieuwstadt naar Helmond Geachte voorzitter, Onze fractie heeft op 13 december jongstleden reeds schriftelijke vragen gesteld over een enorm project voor ondergronds transport van chemicaliën via circa acht pijpleidingen aan te leggen tussen Helmond en Nieuwstadt. Langs het gehele tracé is inmiddels enorme onrust ontstaan. Op dit stuk tracé zou alleen al 450 hectare grondverwerving nodig zijn hetgeen niet alleen een enorm oppervlakte is dat verloren gaat bijvoorbeeld van de agrarische sector maar eveneens wel eens 50 miljoen zou kunnen gaan kosten aan sec grondverwerving. Dan liggen de buizen nog niet in de grond. Het College van Gedeputeerde Staten heeft op 25 januari haar antwoorden aan ons gestuurd. Tevens heeft Buizen Brandevoort op 5 februari jongstleden nog aanvullende antwoorden aan ons gestuurd. Alle antwoorden zijn voor Provinciale Staten terug te lezen. Dit hele project komt voort uit de Structuurvisie Buisleidingen van de Rijksoverheid. Het tracé zou het chemiecluster Chemelot, dat ook al in directe verbinding tussen Antwerpen en het Duitse Ruhrgebied ligt, ontsluiten, en in directe verbinding brengen met de Rotterdamse haven. De afgelopen weken is dit project ook herhaaldelijk in de media geweest en steeds meer Limburgse inwoners, van Nederweert tot Nieuwstadt, maken zich grote zorgen over dit megaproject. Er gaan immers gevaarlijke stoffen continu door die pijpleidingen getransporteerd worden. GroenLinks heeft in de Statencommissie Financiën, Economie en Bestuur van 1 februari jongstleden ook al de veiligheid en toekomst van Chemelot geagendeerd. Ook nu blijkt bij dit onderwerp dat de integraliteit ver te zoeken is bij het college als het gaat om een adequate Meer info over GroenLinks Limburg op And follow us on

12 Statenfractie Limburg A. Rossel W.R.L. Janssen Postbus 5700, 6202 MA, Maastricht aanpak en toekomstvisie. Gelet op de enorme maatschappelijke onrust en de vele te stellen vervolgvragen, wensen wij nadere inlichtingen te ontvangen van het college tijdens het mondelinge vragenuur in Provinciale Staten. 1. Heeft het college en portefeuillehouder Teunissen kennis genomen van de inhoud van de uitvoerige reactie van Buizen Brandevoort? Hoe reageert het college op deze brief? Het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw is in juli 2012 naar aanleiding van vooronderzoek door het ministerie vroegtijdig afgekeurd op basis van negatieve resultaten, ten gunste van het tracé via de regio Venlo. Hierop hebben een aantal bedrijven zienswijzen ingediend waarna de minister in oktober 2012 de eerdere afwijzing als een blad aan de boom wijzigt en het tracé Helmond- Nederweert-Maasgouw plotseling alsnog opneemt als nader te onderzoeken indicatief tracé in de Structuurvisie Buisleidingen. Begin 2013 wordt de zienswijzeprocedure opgestart. 2. Is het college op de hoogte van het feit dat deze zienswijzeprocedure tot op heden nooit is afgerond? 3. Wanneer en waarom is de procedure gestrand? De zienswijze van de gemeente Helmond evenals een groot aantal andere zienswijzen zijn nooit beantwoord. 4. Deelt het college de mening van GroenLinks dat de belangen van omwonenden en gemeenten op een transparante en democratische wijze dient te geschieden? Hoe ziet het college dit? Wij horen het college (via media, berichten, rapportages, gremia) een tweede Venlo te willen vermijden. 5. Nogmaals de vraag: Wat gaat het college doen teneinde te waarborgen dat de zienswijzeprocedure correct verloopt? 6. Kan het college gemotiveerd verklaren waarom men niet in eerste instantie ervoor kiest om het reeds in gebruik zijnde en in 2012 vastgestelde tracé van regio Venlo, hiervoor aan te wenden? Zo nee, waarom niet? Meer info over GroenLinks Limburg op And follow us on

13 Statenfractie Limburg A. Rossel W.R.L. Janssen Postbus 5700, 6202 MA, Maastricht Eén van de bedrijven die destijds een zienswijze indiende om het tracé Helmond-Nederweert- Maasgouw in beeld te houden, was Petrochemical Pipeline Services, afgekort met PPS. 7. Is het college op de hoogte dat PPS een 100% dochter is van SABIC? Wist u dat PPS veelvuldig aanwezig is bij vergaderingen om de leemte aan kennis bij de overheid op het gebied van buisleidingen aan te vullen? 8. Weet het college ook dat PPS de aannemer zal zijn om de buisleidingenstrook Helmond- Nederweert-Maasgouw te ontwikkelen, de buisleidingen te leggen en om deze te gaan beheren? 9. Weet het college ook dat PPS adviserend is aan onderzoeksbureau Arcadis dat voor het ministerie de onderzoeken naar buisleidingentracés doet? 10. Deelt het college de mening van GroenLinks dat er zodoende minimaal een schijn van belangenverstrengeling heerst omtrent het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw? 11. Is het college het verder met ons eens dat dit de objectiviteit en legitimiteit van de milieueffectrapportages van onderzoeksbureau Arcadis sterk in twijfel trekt? 12. Is het college bereid om opdracht te geven aan een ander, compleet onafhankelijk bureau dan het door het ministerie verkozen onderzoeksbureau Arcadis, om te onderzoeken waarom het indicatief tracé Laarbeek- Echt-Susteren de voorkeur verdient boven het al bestaande tracé van regio Venlo? Zo niet, waarom niet? En wat kan men eraan doen om dat toch voor mekaar te krijgen? 13. Is het college op de hoogte van het feit dat de operationele hoofdstructuur buisleidingen via de regio Venlo nog voldoende ruimte biedt voor extra buisleidingen? 14. En is het college op de hoogte van het omvangrijke buisleidingentracé tussen Chemelot en Antwerpen waarna het tracé verder verbonden is met Rotterdam via de Leidingenstraat Nederland (LSNed)? 15. Weet het college dat het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw als een kostenbesparende afkortroute wordt verkocht terwijl dit juist niet het geval is? Het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw betreft een lengte van 64,3 kilometer keer 70 meter breed is een ruimtebeslag van 450 hectare, keer 10,- per vierkante meter. Een bedrag van snel 45 miljoen tegenover een vermeende kostenbesparing van 20 miljoen. De zogenaamde afkortroute via Helmond-Nederweert-Maasgouw betreft trouwens helemaal geen kortere route Meer info over GroenLinks Limburg op And follow us on

14 Statenfractie Limburg A. Rossel W.R.L. Janssen Postbus 5700, 6202 MA, Maastricht want het tracé tussen Tegelen en Echt-Susteren is slechts 29,3 kilometer. We meten vanaf Tegelen omdat de hoofdstructuur al via Venlo naar het Ruhrgebied loopt. 16. Durft het college met GroenLinks te concluderen dat het tracé Helmond-Nederweert- Maasgouw hierdoor volledig overbodig is, leidt tot overprogrammering en onnodig beslag legt op de ruimte? 17. Wie zou dit project eigenlijk moeten gaan betalen? Betaalt het bedrijfsleven hieraan mee en hoeveel? Nut en noodzaak van het tracé Helmond-Nederweert-Maasgouw ontbreekt volledig, volgens GroenLinks, dat moge duidelijk zijn. De beantwoording van het college van onze vragen van 12 december jongstleden, doet ons vermoeden versterken dat de provincie zich liever afzijdig houdt en dit komt overeen met het beeld dat momenteel naar buiten komt van de provincie ten aanzien van dit dossier, namelijk bestuurlijk neutraal maar ambtelijk uitgesproken voorstander van het extra tracé Helmond- Nederweert-Maasgouw. Wij verzoeken het College van Gedeputeerde Staten echter de grondbeginselen van onze democratie te respecteren en de belangen van alle partijen, waaronder de burgers van Limburg, op een transparante wijze te behartigen. 18. Wat is het college bereid hier proactief, actief en activistisch aan bij te dragen om deze nieuwe ondergrondse chemische transportroute te voorkomen? Alvast bedankt voor uw zorgvuldige beantwoording. Met vriendelijke groet, Andy Rossel Fractievoorzitter Meer info over GroenLinks Limburg op And follow us on

15 > Buizen Brandevoort Bewonersteam Buizen Brandevoort Kaldersedijk 8, NL-5706 KD, Helmond T Bijlage 2 Provincie Limburg T.a.v. college van Gedeputeerde Staten Postbus MA Maastricht Tevens per aan: secretariaat.gedeputeerde.teunissen@prvlimburg.nl staten@prvlimburg.nl b.kleijnen@prvlimburg.nl a.rossel@prvlimburg.nl Datum 5 februari 2019 Betreft Beantwoording Statenvragen GroenLinks Ondergrondse buisleidingen voor chemicaliën, tracé van Nieuwstadt naar Helmond Uw Kenmerk 2019/4343 Geacht College, De Statenfractie van GroenLinks (A. Rossel) heeft 12 december j.l. aan uw College schriftelijke vragen gesteld met betrekking tot het transport van gevaarlijke chemische stoffen door middel van buisleidingen. Gezien de antwoorden, waarin provincie Limburg pleit voor een extra tracé, bestaat het vermoeden dat de inhoud en het doel van de Structuurvisie Buisleidingen na al die jaren niet helemaal duidelijk meer is. Uw standpunt dat u zich kunt vinden in de ontwikkeling van het indicatieve buisleidingentracé via Helmond-Nedeweert-Maasgouw als extra tweede tracé, heeft ons doen besluiten deze brief te sturen. Om de inhoud inzichtelijk te maken - we verwachten namelijk niet dat eenieder de historie van de laatste tien jaar paraat heeft - zullen we eerst een korte samenvatting geven van de oorsprong, hoe en in welke sfeer het indicatieve tracé tot stand is gekomen en op welke wijze betrokkenen het indicatieve tracé een ongemerkte statusverandering willen laten ondergaan. Vervolgens gaan we in op de statenvragen van GroenLinks en de antwoorden van Gedeputeerde Staten. Om de tekst te verduidelijken zullen we hierbij kaartmateriaal gebruiken welke we direct in de tekst hebben opgenomen. Als we teksten aanhalen plaatsen we die in citaat-kaders. De oorsprong De Structuurvisie Buisleidingen (oktober 2012) vindt zijn oorsprong als opvolger van het Structuurschema Buisleidingen 1985, maar kunnen we niet los zien van de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (maart 2012). Deze laatste geeft inzicht in de drie rijksdoelen welke uitgewerkt zijn naar dertien nationale belangen die gelijkwaardig zijn aan elkaar, en waarbij nationaal belang 3: Ruimte voor het hoofdnetwerk voor vervoer van (gevaarlijke) stoffen via buisleidingen, nader is uitgewerkt in de Structuurvisie Buisleidingen (SVB). Vanwege de gelijkwaardigheid van de nationale belangen mag, ondanks dat deze in de SVB niet verder aan bod komen, niet uit het oog worden verloren dat nationaal belang 3 in conflict is met andere nationale belangen en doelstellingen zoals; - Waarborgen kwaliteit leefomgeving; een veilige, leefbare woonomgeving en duurzame verstedelijking is een basisvoorwaarde voor burgers (Rijksdoelstelling) - Opmerking: Deze rijksdoelstelling ligt verankerd in de 1 / 15

16 grondwet en staat haaks op het plannen van een buisleidingentracé voor transport van gevaarlijke stoffen door een dichtbevolkte en verstedelijkte leefomgeving. - Efficiënt gebruik van de ondergrond (nationaal belang 4) - Opmerking: Het gebruik van de ondergrond heeft direct invloed op wat er bovengronds mogelijk is. Om die reden is efficiënt gebruik van de beperkte ruimte en voorkomen van overprogrammering van belang. - Verbeteren van de milieukwaliteit en bescherming tegen geluidsoverlast en externe veiligheidsrisico s (Nationaal belang 8) - Opmerking: De milieurapporten van 2012, 2015 en 2018 laten een eenzijdig beeld zien, klaarblijkelijk opgesteld met slechts één doel, namelijk het tracé via Helmond/Nederweert/ Maasgouw vast te stellen. Onafhankelijk onderzoek, niet voortbordurend op maar opnieuw opgebouwd vanaf de basis, zal nodig zijn om het vertrouwen in de overheid te herstellen. - Ruimte voor een nationaal netwerk van natuur voor het overleven en ontwikkelen van flora- en faunasoorten (Nationaal belang 11) - Opmerking: Binnen de EHS gebieden zijn nieuwe projecten, plannen en handelingen met een significant negatief effect op de wezenlijke kenmerken van de EHS niet toegestaan, tenzij er sprake is van een groot openbaar belang en reëele alternatieven. Het reëele alternatief is in dit geval het volgen van het in gebruik zijnde en voor dit doel in 2012 vastgestelde buisleidingentracé via regio Venlo. - Zorgvuldige afweging en transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke en infrastructurele besluiten (Nationaal belang 13) - Opmerking: belangenbehartiging van burgers dient veel meer dan tot nu toe het geval is geweest, een nadrukkelijke plaats te krijgen in de besluitvorming. Tracé Laarbeek-Echt/Susteren In de Structuurvisie Buisleidingen zijn medio 2012, in nationaal belang, buisleidingenstroken vastgesteld voor het transport van gevaarlijke stoffen. Onderdeel van de hoofdstructuur (zie de paarse lijnen in onderstaande kaart) is het faciliteren van een verbinding tussen Rijnmond en Midden-Limburg. Dit schrijven heeft betrekking op het indicatieve tracé via de Gemeente Helmond-Nederweert-Maasgouw, parallel lopend aan de vastgestelde hoofdroute, in onderstaande kaart weergegeven door de gele lijn. Afbeelding 1: Visiekaart uit de Structuurvisie Buisleidingen (SVB). In de kaart zijn tussen de markeringspunten de afstanden weergegeven van de in de SVB vastgestelde hoofdstructuur en de indicatief opgenomen afsnijroute met omvangrijke knelpunten in o.a. Helmond, Nederweert en Maasbracht. 2 / 15

17 Voorafgaand aan het vaststellen van de hoofdstructuur zijn in de ontwerp structuurvisie en het MER Structuurvisie Buisleidingen (20 juli 2012) een aantal trajecten onderzocht om tussen Rijnmond en Midden- Limburg een verbinding van nationaal belang mogelijk te maken, waaronder de route RL3 via Helmond- Nederweert-Maasgouw. Op basis van de negatieve resultaten is in het vooronderzoek dit tracé afgevallen ten gunste van het tracé via regio Venlo; route RL2 in onderstaande kaart. Afbeelding 2: Medio 2011 geopperde mogelijkheden voor de verbinding Rijnmond-Limburg. RL3 is op basis van vooronderzoek vroegtijdig afgekeurd ten gunste van het tracé RL2. Nadien is route RL3, op basis van zienswijzen van DSM Chemelot, Rotterdam Haven en PPS (Sabic) als indicatief tracé wat nader onderzocht moet worden opgenomen in de Structuurvisie Buisleidingen. Route RL2 via regio Venlo is in 2012 vastgesteld, is al ontwikkeld en biedt voldoende ruimte aan extra leidingen voor toekomstige ontwikkelingen. Na de ter inzage legging van de ontwerp structuurvisie van 1 juni tot 12 juli 2011 heeft een aantal bedrijven (DSM Chemelot, PPS (100% dochter van SABIC), Rotterdam Haven) zienswijzen ingediend. Deze zienswijzen zijn, ondanks de eerdere afwijzing van het tracé Laarbeek-Echt/Susteren door de minister, direct gehonoreerd en hebben ertoe geleid, dat deze voor de samenleving belastende route in oktober 2012 alsnog in de Structuurvisie Buisleidingen is opgenomen als nader te onderzoeken indicatief tracé. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu is op dat moment, zonder duidelijke reden en ten gunste van een mogelijke kostenbesparing voor de industrie, voorbij gegaan aan de onderzoeksresultaten en zijn eigen beleidsrichtlijnen zoals het nastreven van maximale veiligheid, zuinig gebruik van de ruimte (de oost-west-verbinding Ruhrgebied/Rotterdam havengebied moet namelijk sowieso ontwikkeld worden), vermijden van of hanteren van korte raaklijnen bij kwetsbare objecten en bevolkingsconcentraties en geen onevenredige benadeling van individuele burgers door het beleid, de vaststelling of de uitvoering daarvan. Omdat de buisleidingenstrook zich onder andere in het verstedelijkte gebied van gemeente Helmond moeilijk laat inpassen wordt er in de tweede helft van 2012 nog wat geschoven met betrekking tot de exacte locatie van het tracé om en door het omvangrijke stadsdeel Brandevoort en wordt begin 2013 een 3 / 15

18 zienswijzeprocedure opgestart die tot op heden nooit is afgerond. Saillant daarin is dat de overheid ondertussen wel blijft verkondigen dat alle belangen zijn gewogen, wat gezien de onzorgvuldig doorlopen procedure onmogelijk het geval kan zijn. Hierna wordt er aan het indicatief vastgestelde tracé nog maar weinig aandacht besteed. De bij de overheden aanwezige kennis gaat met het verstrijken van de jaren grotendeels verloren; enerzijds doordat het indicatieve tracé niet is opgenomen in de bestemmingsplannen en anderzijds door ingrijpende wijzigingen in het personeelsbestand, reorganisaties of een wijziging van ministerie. Belangenverstrengeling heel gewoon Van deze kenniserosie bij de overheden onder invloed van de tijd maakt het bedrijfsleven handig gebruik. Doordat opgebouwde kennis van het dossier en de technische kennis met betrekking tot planning en uitvoering vervlakt of ontbreekt krijgt het bedrijfsleven als vanzelf een steeds prominentere rol toebedeeld en heeft daarmee uitgebreide mogelijkheden het overheidsbeleid te beïnvloeden. Dat dit daadwerkelijk aan de orde is blijkt o.a. uit de middels een WOB-verzoek van 26 september 2017 opgevraagde vergaderverslagen. Het bedrijf Petrochemical Pipeline Services (PPS) is opvallend vaak aanwezig bij vergaderingen, om de leemte aan kennis op te vangen. Minder duidelijk is dat PPS er groot belang bij heeft dat het indicatieve tracé via Helmond wordt vastgesteld. Zij zijn in dat geval namelijk, in tegenstelling tot het reeds vastgestelde tracé via Venlo, de aannemer om de buisleidingenstrook te ontwikkelen, de buisleidingen te leggen en om deze te gaan beheren. Deze schijn van belangenverstrengeling gaat echter nog verder dan dat de aannemer het beleid beïnvloedt. Kijken we naar de concernrelatie, dan blijkt PPS een 100% dochter van SABIC te zijn. Dit bedrijf is wereldwijd een van de grotere spelers in de petrochemische industrie, is o.a. gevestigd in Midden-Limburg en heeft middels het dochterbedrijf PPS een zienswijze ingediend die heeft geleid tot terugplaatsen van het eerder afgekeurde tracé. Middels deze minder transparante bedrijfsconstructie heeft ook deze grote belanghebbende partij direct toegang tot de vergadertafels van de de overheid en de mogelijkheid het beleid te beïnvloeden. Eveneens opmerkelijk is dat PPS ook adviserend is aan onderzoeksbureau Arcadis. Dit onderzoeksbureau verricht voor het ministerie de onderzoeken naar de buisleidingentracés en zou voldoende kennis moeten bezitten met betrekking tot dergelijke ontwikkelingen en bovenal volledig onafhankelijk moeten zijn. PPS heeft echter in ieder geval bijgedragen aan de 'Milieustudie Structuurvisie Buisleidingen, Traject Laarbeek-Echt-Susteren' (18 december 2015) en de milieustudies van 2 februari en 13 april Dit heeft geleid tot een suggestieve schrijfwijze doordat zaken die van belang zijn in deze milieustudie niet of slechts deels vermeld worden. Een duidelijk voorbeeld van deze suggestieve formuleringen is dat het indicatieve tracé, wat in 2012 nog nader onderzocht moet worden, in de rapporten van 2018 ineens de status definitief voorkeurstracé heeft gekregen. Dat de milieurapporten van Arcadis eenzijdig suggestief zijn opgesteld, waarbij complete woonwijken over het hoofd worden gezien, EHS gebieden niet zijn gesignaleerd en met onrealistische pijpdiameters het risicoprofiel word bepaald, heeft wellicht te maken met een zekere loyaliteit van Arcadis naar zijn opdrachtgevers. Immers de bedrijven die in 2011 de zienswijze hebben ingediend voor het indicatieve tracé Laarbeek-Echt/Susteren verstrekken ook rechtstreeks aan dit onafhankelijke onderzoeksbureau voor tientallen miljoenen euro s aan opdrachten. Opmerkelijk genoeg heeft de Rijksoverheid ons in hun schrijven van 10 april 2018 laten weten dat bovenstaande procedure om een voor de samenleving belastend tracé vast te stellen, beschouwd kan worden als de normale gang van zaken. 4 / 15

19 Reactie op antwoorden Gedeputeerde Staten Limburg Citaat GS Limburg 2019/4343 Vraag 1. Hoe waarschijnlijk is het dat de pijpleidingen daadwerkelijk worden aangelegd? Kan het college concreet deze aangeven hoe plannen zijn en in welk stadium van besluitvorming? Vanwege de energietransitie, het transport van CO2 en het veilig vervoeren van gevaarlijke stoffen is het van strategisch belang en noodzakelijk om meer door buisleidingen te transporteren. Om ook in de toekomst nieuwe buisleidingen hiervoor te kunnen aanleggen zijn reserveringsstroken nodig. Voor zover ons bekend, liggen er geen concrete plannen voor de realisatie van nieuwe buisleidingen. Om er ook op langere termijn voor te zorgen dat er ruimte blijft voor transport via nieuwe buisleidingen, zijn ruimtelijke reserveringen noodzakelijk in de vorm van stroken zodat er geen onomkeerbare belemmeringen ontstaan. Buisleidingstroken zijn daarmee een strategische reservering waarmee gegarandeerd wordt dat ook in de toekomst nog buisleidingen tussen Limburg en overig Nederland en buitenland aangelegd kunnen worden. Niet alleen voor grondstoffen voor de industrie maar vooral ook en steeds meer om de energietransitie mede mogelijk te maken, in de vorm van bijvoorbeeld CO2, waterstof en energieleidingen. Nieuw is deze reservering in Limburg niet. Het Limburgse gedeelte van het indicatief tracé Laarbeek Echt-Susteren valt namelijk samen met reserveringen die reeds in het Structuurschema Buisleidingen 1985 waren gemaakt. Gedeputeerde Staten realiseren zich dat een reservering voor twee stroken in Limburg naar overig Nederland (richting kust en richting Eemshaven) aanzienlijk lijkt. Bundeling met bestaande leidingen heeft daarbij de voorkeur. Voor de concurrentiepositie van de regio is het van belang meer dan tot nu toe rekening te houden met de toekomstige aanleg van buisleidingen. Nu al blijkt het lastig om ruimte te vinden voor de aanleg van nieuwe leidingen. Het vrijhouden van ruimte is nodig om ook over 10 tot 20 jaar doorgaande verbindingen te kunnen realiseren. Daarbij spelen een rol dat buisleidingen de veiligste manier van transport is en zorgen voor een substantiële ontlasting van het spoor (bijvoorbeeld de Brabantroute door Breda en Tilburg) en de weg (bijvoorbeeld de A2). Op termijn komen wellicht buisleidingen vrij omdat we afscheid nemen van fossiele brandstoffen. Het komende decennium en mogelijk zelfs langer zal eerder sprake zijn van een hybride systeem waarbij we fossiel nog gebruiken (uit faseren) en tegelijkertijd groene energie (waterstof en elektriciteit uit wind en zon) en bio-based grondstoffen gaan gebruiken. In Limburg loopt het tracé Laarbeek Echt-Susteren op enkele kleine stukken na over een tracé van al bestaande hogedruk aardgasleidingen. Dit tracé was al opgenomen in het Structuurschema Buisleidingen en de streekplannen. In 2009 heeft de provincie op verzoek van het Rijk intensief overleg gehad met gemeenten om de knelpunten van de tracés in beeld te brengen, de tracés te optimaliseren en de stroken vooruitlopend op de Structuurvisie Buisleidingen vast te leggen in gemeentelijke bestemmingsplannen. Door deze planologische verankering is in Limburg voorkomen dat nieuwe ontwikkelingen in de knel komen door de omzetting van het indicatief tracé Laarbeek Echt-Susteren in een voorkeurstracé. Conform de doelstelling van de Structuurvisie Buisleidingen is reeds in 2012 een verbinding tussen Chemelot en de rest van Nederland vastgesteld middels het ruimte biedende bestaande tracé via regio Venlo (zie afbeelding 1 / pagina 2). In het voortraject was dit voor het Limburgse bedrijfsleven voldoende, maar uit de vergaderverslagen van 2012 kunnen we vervolgens vernemen dat het bedrijfsleven, met het oog op vermeende kostenbesparing, de gemeenten middels een zienswijze heeft weten te verrassen door ook het tracé via Helmond-Nederweert-Maasgouw in de SVB op te laten nemen. Doorgaans wordt gesteld dat dit in goed overleg heeft plaatsgevonden, maar dat betekent geenszins dat gemeenten akkoord waren met dit plan. Dat blijkt ook uit de zienswijze die bijvoorbeeld de gemeente Helmond in januari 2013 heeft ingediend. Opmerkelijk genoeg is deze zienswijze door het ministerie, net als een groot aantal andere zienswijzen, nooit beantwoord. En dat terwijl de zienswijze van het bedrijfsleven in relatief korte tijd, nota bene na eerder afgewezen te zijn op basis van vooronderzoek, zonder aanvullend onderzoek onder het mom van het nationaal belang weer als indicatief tracé in de SVB is opgenomen. Vanwege het door het bedrijfsleven gebruikte argument van kostenbesparing maken we bezwaar tegen het woordgebruik strategisch belang en nationaal belang en verzoeken dit te vervangen door privaat economisch belang. Het cadeautje van circa 20 miljoen van de Rijksoverheid aan de aandeelhouders van de Chemelot-bedrijven, verpakt als nationaal belang waardoor eenieder het zal moeten gedogen, kunnen we niet mooier verpakken. Gedeputeerde Staten geven er blijk van zich te realiseren dat een reservering van twee stroken aanzienlijk lijkt. Wij willen erop wijzen dat door het ontwikkelen van de afkortroute via helmond/ Nederweert/Maasbracht er wel meer ruimtebeslag optreedt, maar niet meer leiding-capaciteit ontstaat. Het tracé loopt namelijk aan het begin en het eind voor het grootste deel samen in de vastgestelde buisleidingenstrook. Het extra tracé is is feitelijk een splitsing van de buisleidingenbundel. Middels de kaartafbeeldingen 3 en 4 op de volgende pagina s brengen we in beeld dat deze tweede strook dan ook ook geheel overbodig is, leidt tot overprogrammering en onnodig beslag legt op de ruimte en daarmee in conflict is met nationaal belang #4 Efficiënt gebruik van de ondergrond. 5 / 15

20 Afbeelding 3: De vastgestelde verbinding tussen Rotterdam en Ruhrgebied (paarse lijn) is een (inter)nationale verbinding en is als zodanig opgenomen in de hoofdstructuur buisleidingen. Dit tracé is operationeel en biedt ruimte aan extra buisleidingen. Vanuit deze oost-westverbinding is de kortst mogelijk afstand naar Echt/ Chemelot 29,3 kilometer terwijl de route via de knelpunten Helmond/Nederweert/Maasbracht 35 kilometer langer is, namelijk 64,3 kilometer. Alleen al in het kader van het nationale belang efficiënt gebruik van de ondergrond, het waarborgen van de kwaliteit van de leefomgeving en het voorkomen van overprogrammering geniet het in 2012 vastgestelde tracé Tegelen-Chemelot in menig opzicht de voorkeur. Uit gesprekken met het ministerie blijkt dat de route Rotterdam-Ruhrgebied niet ter discussie staat. Deze verbinding is (inter)nationaal van belang, is al ontwikkeld en biedt voldoende ruimte voor toekomstige ontwikkelingen. Om vanuit dit noodzakelijke oost-westtracé de kortst mogelijke verbinding te realiseren met Chemelot kan de eveneens vastgestelde en ruimte biedende noord-zuidroute gevolgd worden. Hiermee wordt een verbinding met het Limburgse chemiecluster gerealiseerd die 35 kilometer korter is als het tracé via de knelpunten Helmond-Nederweert-Maasgouw. De kaart brengt tevens in beeld dat het in het geval van tracé Laarbeek-Echt/Susteren niet werkelijk om een strategisch extra tracé handelt. De eerste tien kilometer tussen Chemelot en Echt en vanaf Laarbeek naar Rotterdam volgen de buisleidingen het in 2012 vastgestelde tracé. Het indicatieve tracé is dus feitelijk niets meer als een onnodige afsnijroute, waarbij het hoofdtracé gesplitst wordt in twee stroken. Bundelen van alle buisleidingen in deze voor de samenleving minst belastende corridor RotterdamRuhrgebied levert het bedrijfsleven ook voordelen op. Zo is het beheer en de periodieke controle beperkt tot één strook en kunnen kosten voor aanleg en beheer gedeeld worden met bedrijven in het Ruhrgebied die dezelfde transportbehoefte hebben voor hun bedrijfsprocessen. Het is de ultieme vorm van bundelen; niet elk bedrijf zijn eigen buisleiding, maar de capaciteit van één buisleiding met elkaar delen. 6 / 15

21 Wat de kaart in de structuurvisie buisleidingen niet in beeld brengt, en door ondergetekenden in afbeelding 3 tot uiting is gebracht middels de oranje pijl, is dat er ook al een omvangrijk buisleidingentracé tussen Chemelot en Antwerpen aanwezig is, een tracé wat overigens ook weer met Rotterdam verbonden is door de Leidingenstraat Nederland( LSNed). Gedeputeerden geven onterecht aan dat het lastig is om ruimte te vinden voor de aanleg van nieuwe buisleidingen. Zoals we uit de SVB kunnen vernemen is er een logische buisleidingenstrook direct beschikbaar voor de aanleg van buisleidingen, namelijk via de vastgestelde route via Venlo. Lastig wordt het op het moment dat je een onmogelijke route met onoplosbare knelpunten wilt vaststellen en multinationals niet hun maatschappelijke verantwoordelijkheid willen nemen en het belang van de kwaliteit van de duurzame leefomgeving negeren. Uit onderzoek is komen vast te staan dat het tracé via Helmond-Nederweert-Maasgouw 15,7 kilometer verstedelijk woongebied doorkruist of raakt tegen 8,8 kilometer bij het bestaande tracé via regio Venlo. Ook in combinatie met andere omgevingswaarden, zoals doorkruising van grondwatergebieden of doorkruising van bedrijfsterreinen, komt het indicatieve tracé minder gunstig uit. In de beantwoording wordt door GS Limburg aangegeven dat het vrijhouden van ruimte nodig is om over 10 of 20 jaar doorgaande verbindingen te realiseren. Dat zou duiden op een toenemende behoefte van leidingcapaciteit. Echter uit het rapport Buisleidingen in Nederland, een marktverkenning (Eindrapport september 2018, At-Osborne, Witteveen-Bos en Panteia) in opdracht van het ministerie van I&W, is het tegendeel komen vast te staan. De belangrijkste conclusie zijn; 1. Op basis van de economische verwachtingen en de maatregelen ten bate van het klimaatakkoord, wordt rekening gehouden met een WLO-laag scenario, wat een (beperkte) daling betekent ten aanzien van de aan- en afvoer van ruwe olie en chemische producten in de komende decennia. 2. De omvang van afvoer en export via buisleidingen van aardolie, aardoliederivaten en overige chemische producten zal van ruim 54 miljoen tot in 2016 continue licht dalen. Met het oog op het Klimaatakkoord zal de verwachting wellicht nog naar beneden bijgesteld moeten worden. 3. Er is sprake van een restcapaciteit in bestaande leidingen. Met name voor aardolie en chemische producten zijn mogelijkheden om de buisleidingen in te zetten voor het vervoer van andere stoffen. Een voorbeeld is het transport van CO2 van Chemelot naar de kassen bij Venlo (of elders naar Nederland) via de oost-tak van CEPS, die buiten bedrijf is gesteld. Bovenstaande bevindingen geven geen aanleiding een extra tracé van 65 kilometer vast te stellen. In opdracht van het ministerie van EZ is in november 2017 de studie Verkenning Waterstofinfrastructuur gepubliceerd. Deze studie is verricht om te onderzoeken of de bestaande gasinfrastructuur geschikt gemaakt kan worden voor het vervoer van waterstofgas. De verwachting is dat het gebruik van het bestaande huidige gasnetwerk weliswaar zal veranderen, maar hiervoor ook kan worden ingezet. Dit rapport geeft o.i. in tegenstelling tot wat gesuggereerd wordt in het antwoord GS, geen aanleiding extra ruimte te reserveren door het indicatieve tracé vast te stellen. Wij als belangenbehartigers van aanwonenden aan het indicatieve tracé Laarbeek- Echt/Susteren zien ook het belang van het transport van gevaarlijke chemische stoffen door buisleidingen en dat deze de veiligheid op de weg en het spoor kunnen verhogen mits het in 2012 vastgestelde tracé wordt gevolgd. De Brabantroute kan als belangrijke spoorverbinding tussen Rotterdam en Ruhrgebied alleen over zijn volle lengte ontlast worden als de volledige oost-west buisleidingenverbinding ontwikkeld wordt zoals in de SVB in 2012 al is vastgesteld. Vroegtijdige aftakking van het buisleidingentracé bij Laarbeek zal de druk op het het spoor in de genoemde voorbeelden (Breda en Tilburg ) wellicht enigszins doen afnemen met enkel de transporten die Midden- en Zuid-Limburg als bestemming hebben. Echter alle chemische transporten met het Ruhrgebied als bestemming zullen ook door deze West-Brabantse steden blijven rijden en in Helmond en Deurne zal de spoorbelasting sowieso niet afnemen als het tracé Laarbeek-Echt/ Susteren ontwikkeld wordt. Hetzelfde scenario geldt voor transport over de weg, met inderdaad een verlichting van het transport over de A2, maar een onverminderd grote belasting over de A67 indien niet het vastgestelde oost-west buisleidingentracé via regio Venlo verder ontwikkeld zou worden. 7 / 15

22 Citaat GS Limburg 2019/4343 Vraag 2. Kan het college het betreffende tracé, nauwkeurig op een kaart ingetekend, met een duidelijk begin- en eindpunt, in beeld brengen? In bijlage 1, in de figuren 1 tot en met 8 is het indicatief tracé ingetekend. Figuur 1 is ontleend aan de Structuurvisie Buisleidingen Hierop zijn, evenals op de figuren 2 tot en met 8 geen bestaande leidingen ingetekend. Aangegeven zijn enkel de stroken en indicatieve tracé waarmee ruimte wordt gereserveerd voor de aanleg van nieuwe buisleidingen. In tegenstelling tot het Brabantse gedeelte van het indicatief tracé Laarbeek - Echt-Susteren valt het tracé in Limburg samen met bestaande buisleidingen. Er is op dit gedeelte dus sprake van zuinig ruimtegebruik door bundeling met bestaande ondergrondse infrastructuur. Zoals we onder vraag 1 al kort hebben aangegeven kan er in het geval van het ontwikkelen van een extra tracé als afkortingsroute op de hoofdstructuur geen sprake zijn van zuinig ruimtegebruik. Ook in Limburg is naast de bestaande gasleidingen een extra reservering noodzakelijk van bij voorkeur 70 meter breed. Omdat in de bij de antwoorden gevoegd kaartmateriaal geen bestaande leidingen zijn ingetekend geven wij in onderstaande kaart aan welke bestaande leidingen PPS/Sabic al in beheer heeft. Hieruit blijkt in een oogopslag dat vaststelling van het tracé Laarbeek-Echt/Susteren, naast de bestaande buisleidingen in België, het PRB-tracé in Zuid-Nederland en het reeds vastgestelde tracé via Venlo, onherroepelijk zal leiden tot overprogrammering. Afbeelding 4: Samengestelde kaart met buisleidingen welke PPS-Pipelines exploiteert, gecombineerd met de in 2012 vastgestelde hoofdstructuur via Venlo en het indicatieve tracé via Helmond/Nederweert/Maasgouw. De vastgestelde oost-westroute via Venlo verzorgt de internationaal belangrijke verbinding tussen Rijnmond en het Ruhrgebied. De kortst mogelijke verbinding vanuit dit oost-west tracé met Chemelot heeft - na aftakking bij Tegelen - een lengte van 29 kilometer. De verbinding vanuit hetzelfde oost-west tracé via Helmond/ Nederweert/Maasgouw heeft een lengte van 64 kilometer en is daarmee 35 kilometer langer. Omdat deze laatste als extra tracé zal fungeren leidt het bovendien tot overprogrammering en inefficiënt gebruik van de ondergrond en is daarmee in conflict met nationaal belang 4. 8 / 15