Doping en Sport. Douwe de Boer Centraal Diagnostisch Laboratorium, Maastricht Universitair Medisch Centrum
|
|
- Rosalia van der Ven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Doping en Sport Douwe de Boer Centraal Diagnostisch Laboratorium, Maastricht Universitair Medisch Centrum Lezing Gezondheidsuniversiteit december 2015
2 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig winnaar Tour de France Beschuldigd van dopinggebruik Geen beschuldiging n.a.v. controle Misbruik van diverse hormonen 2
3 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig winnaar Tour de France Beschuldigd van dopinggebruik Geen beschuldiging n.a.v. controle Misbruik van diverse hormonen 3
4 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig winnaar Tour de France Beschuldigd van dopinggebruik Geen beschuldiging n.a.v. controle Misbruik van diverse hormonen 4
5 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig winnaar Tour de France Beschuldigd van dopinggebruik Geen beschuldiging n.a.v. controle Misbruik van diverse hormonen 5
6 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig winnaar Tour de France Beschuldigd van dopinggebruik Geen beschuldiging n.a.v. controle Misbruik van diverse hormonen 6
7 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig winnaar Tour de France Beschuldigd van dopinggebruik Geen beschuldiging n.a.v. controle Misbruik van diverse hormonen 7
8 Fenomeen van doping 8
9 Definitie van doping? 9
10 Definitie van doping Erik de Bruin Michelle de Bruin-Smith 10
11 Definitie van doping - Onmogelijk te beschrijven in één enkele zin Pragmatische benadering - Doping is dat wat is gespecificeerd op de VERBODEN LIJST 11
12 Talent VERBODEN LIJST 3 criteria om iets toe te voegen aan de verboden lijst Gezondheid Ethiek van sport Prestatie bevorderend 12
13 Testosteron testosteron 13
14 Testosteron testosteron dihydrotestosteron 5α-reductase Steroïdhormoon, betrokken bij de secundaire geslachtskenmerken, het volwassen worden en normale functionering 14
15 Testosteron testosteron dihydrotestosteron 5α-reductase Steroïdhormoon, betrokken bij de secundaire geslachtskenmerken, het volwassen worden en normale functionering Dihydrotestosteron is lokaal het effectieve steroïde 15
16 Testosteron en sport Geassocieerd met spiermassa toename Anabole steroïde Gebruikt om sneller te herstellen Gebruikt om agressiever te worden 16
17 Testosteron en sport Geassocieerd met spiermassa toename Anabole steroïde Gebruikt om sneller te herstellen Gebruikt om agressiever te worden 17
18 Testosteron en sport Geassocieerd met spiermassa toename Anabole steroïde Gebruikt om sneller te herstellen Gebruikt om agressiever te worden 18
19 Testosteron en sport Geassocieerd met spiermassa toename Anabole steroïde Gebruikt om sneller te herstellen Gebruikt om agressiever te worden 19
20 Testosteron en sport Geassocieerd met spiermassa toename Anabole steroïde Gebruikt om sneller te herstellen Gebruikt om agressiever te worden 20
21 Testosteron en sport "anabole androgene steroïden" (AAS) Geassocieerd met spiermassa toename Anabole steroïde Gebruikt om sneller te herstellen Gebruikt om agressiever te worden Testosteron zelf is het effectieve steroïde 21
22 anabole androgene steroïden Endogene AAS testosteron nandrolon (19-nortestosteron) dehydroepiandrosteron (DHEA) androsteendion Exogene AAS stanozolol metandiënon mesterolon oxandrolon 22
23 DHT 23
24 Androgeen Receptor 24
25 AAS T DHT verkleining van testis omvang hcg 25
26 AAS T DHT verkleining van testis omvang hcg 26
27 Normale waarden voor testosteron en 27
28 Normale waarden voor testosteron en 28
29 Normale waarden voor testosteron en 29
30 Normale waarden voor testosteron en Differentiaal diagnose: - toediening van AAS -? 30
31 Normale waarden voor testosteron en - anemie (= bloedarmoede) - verhoogd [cortisol] - verhoogd [kreatine kinase] en [ureum] - onderdrukking van hypofyse-gonade-as Differentiaal diagnose: - toediening van AAS - overtraining 31
32 Testosteron en geslachtstest?? 32
33 Testosteron en geslachtstest Caster Semenya Testosteron Steroïdhormoon, verantwoordelijk voor fenotype van een geslacht Onderscheid vrouwen vs. mannen was gebaseerd op geslachtstest Tegenwoordig is onderscheid gebaseerd op testosteronspiegel
34 Testosteron en geslachtstest Caster Semenya Testosteron Steroïdhormoon, verantwoordelijk voor fenotype van een geslacht Onderscheid vrouwen vs. mannen was gebaseerd op geslachtstest Tegenwoordig is onderscheid gebaseerd op testosteronspiegel
35 Testosteron en geslachtstest Caster Semenya Testosteron Steroïdhormoon, verantwoordelijk voor fenotype van een geslacht Onderscheid vrouwen vs. mannen was gebaseerd op geslachtstest Tegenwoordig is onderscheid gebaseerd op testosteronspiegel
36 Testosteron en geslachtstest Caster Semenya Testosteron Steroïdhormoon, verantwoordelijk voor fenotype van een geslacht Onderscheid vrouwen vs. mannen was gebaseerd op geslachtstest Tegenwoordig is onderscheid gebaseerd op testosteronspiegel
37 Testosteron en geslachtstest testosteron 5α-reductase dihydrotestosteron Caster Semenya interseksueel XY 2011 [androgeen ongevoeligheidssyndroom] Afrikaanse familie interseksueel XY 2013 [5α-reductase syndroom]
38 Testosteron en geslachtstest Foekje Dillema interseksueel XX/XY 1950 [mozaïcisme] Ewa Klobukowska interseksueel XX/XXY 1964 [mozaïcisme en syndroom van Klinefelter] Caster Semenya interseksueel XY 2011 [androgeen ongevoeligheidssyndroom] Afrikaanse familie interseksueel XY 2013 [5α-reductase syndroom]
39 Testosteron en geslachtstest Caster Semenya Testosteron < 10 nmol/l 10 nmol/l Steroïdhormoon, verantwoordelijk voor fenotype van een geslacht Onderscheid vrouwen vs. mannen was gebaseerd op geslachtstest Tegenwoordig is onderscheid gebaseerd op testosteronspiegel 39
40 Testosteron en dopingcontrole Testosteron wordt misbruikt sinds de vijftiger jaren Dopingcontrole startte vanwege amfetaminemisbruik in de zestiger jaren Dopingcontrole op exogeen testosteron startte eind zeventiger jaren Dopingcontrole op endogeen testosteron startte mid-tachtiger jaren Dopingcontrole stond onder de hoede van het IOC en nu de WADA 40
41 Testosteron en dopingcontrole Testosteron wordt misbruikt sinds de vijftiger jaren Dopingcontrole startte vanwege amfetaminemisbruik in de zestiger jaren Dopingcontrole op exogeen testosteron startte eind zeventiger jaren Dopingcontrole op endogeen testosteron startte mid-tachtiger jaren Dopingcontrole stond onder de hoede van het IOC en nu de WADA 41
42 Testosteron en dopingcontrole Testosteron wordt misbruikt sinds de vijftiger jaren Dopingcontrole startte vanwege amfetaminemisbruik in de zestiger jaren Dopingcontrole op exogeen testosteron startte eind zeventiger jaren Dopingcontrole op endogeen testosteron startte mid-tachtiger jaren Dopingcontrole stond onder de hoede van het IOC en nu de WADA 42
43 Testosteron en dopingcontrole Testosteron wordt misbruikt sinds de vijftiger jaren Dopingcontrole startte vanwege amfetaminemisbruik in de zestiger jaren Dopingcontrole op exogeen testosteron startte eind zeventiger jaren Dopingcontrole op endogeen testosteron startte mid-tachtiger jaren Dopingcontrole stond onder de hoede van het IOC en nu de WADA 43
44 Testosteron en dopingcontrole Testosteron wordt misbruikt sinds de vijftiger jaren Dopingcontrole startte vanwege amfetaminemisbruik in de zestiger jaren Dopingcontrole op exogeen testosteron startte eind zeventiger jaren Dopingcontrole op endogeen testosteron startte mid-tachtiger jaren Dopingcontrole stond onder de hoede van het IOC en nu de WADA 44
45 Testosteron en dopingcontrole Testosteron wordt misbruikt sinds de vijftiger jaren Dopingcontrole startte vanwege amfetaminemisbruik in de zestiger jaren Dopingcontrole op exogeen testosteron startte eind zeventiger jaren Dopingcontrole op endogeen testosteron startte mid-tachtiger jaren Dopingcontrole stond onder de hoede van het IOC en nu de WADA 45
46 Klassieke sport dopingcontrole Stanozolol Chromatogram Plot File: c:\saturnws\data\coi2133\19oc2133ms2a.sms Sample: 19oc2133ms2a Operator: antonio Scan Range: Time Range: min. Date: :18 massaspectrometrie 100% 75% Spect 2 BP 455 (11338=100%) 19oc2133ms2a.sms min. Scan: 1079 Chan: 1 Ion: 1707 us RIC: BC 455 massaspectrum 50% % 0% kcounts RIC all 19oc2133ms2a.sms m/z pg absoluut HO CH 3 CH CH 3 3 OH ng/ml urine H N N H 3'-hydroxystanozolol minutes Segment Scans [suikerklontje in zwembad] 46
47 Testosteron dopingcontrole testosteron Abundance testosteron endogeen m/z--> Abundance 0 Average of to min.: 620Q.D (-) testosteron exogeen C H 3 C H H 3 O H #1: Testosterone-O-TMS-enolTMS O m/z--> Abundance Average of to min.: 620Q.D (-) m/z--> Klassieke sport dopingcontrole 47
48 Testosteron dopingcontrole Ratio tussen testosteron en epitestosteron (T/E) testosteron C H H 3 C H 3 O H epitestosteron C H 3 C H 3 O H H O O T/E limiet 6 Copy from 48
49 T/E ratio Testosteron dopingcontrole Ratio tussen testosteron en epitestosteron (T/E) Kritiek op T/E ratio mediaan T/E grens limiet 6 T/E limiet leeftijdscategorie in (jaren) 49
50 Testosteron dopingcontrole 13 C/ 12 C ratio van endogene vs. exogene testosteron met IRMS testosteron variant 13C waarde endogene testosteron 15 tot 26 exogene testosteron 26 tot 33 50
51 Copy from 13 C/ 12 C ratio van steroïden is afhankelijk van dieet Lance Armstrong is gestopt met testosteron misbruik toen IRMS analyse werd geïntroduceerd 51
52 hcg dopingcontrole Misbruik van het zwangerschapshormoon humaan choriongonadotrofine (hcg) Chronisch misbruik van AAS leidt tot de onderdrukking van de lichaamseigen synthese van androgenen hcg hlh 52
53 hcg hcg dopingcontrole Misbruik van het zwangerschapshormoon humaan choriongonadotrofine (hcg) hlh hlh 53
54 Detection of the abuse of pregnancy hormoon human chorionic gonadotropin (hcg) in sports 54
55 hcg dopingcontrole Detectie van het misbruik van het humaan choriongonadotrofine (hcg) 55
56 Simulatie van trends in doping
57 Trends in doping cocaïne morfine heroïne coffeïne before second worldwar Alkaloïden
58 Trends in doping Alkaloïden
59 Trends in doping Alkaloïden 2 e wereldoorlog
60 Trends in doping amfetamine efedrine modafinil methylfenidaat e wereldoorlog Psychostimulantia dopingcontrole ingevoerd m.b.v. massaspectrometrie
61 Trends in doping top stanozolol metandiënon mesterolon oxandrolon e wereldoorlog Exogene anabole steroïden 0 geavanceerde methoden wederom met 2005 massaspectrometrie
62 Trends in doping top testosteron nandrolon DHEA androsteendion e wereldoorlog Endogene anabole steroïden Opnieuw 2030 massaspectrometrie (IRMS) 62
63 Trends in doping top ? boldenon trenbolon tetrahydrogestrinon prostanozol e wereldoorlog Designer anabole steroïden Retrospectief gebruik van massaspectrometrie 63
64 Trends in doping top ? e wereldoorlog AAS SARMs?
65 Selectieve Androgeen Receptor Modulator onderzoeksmiddel klinische studies zijn nog gaande testosteron enobosarm (ostarine of MK-2866) 65
66 Selectieve Androgeen Receptor Modulator 66
67 Trends in doping top ? e wereldoorlog AAS SARMs?
68 Trends in doping top ? alfa-epoëtine bèta-epoëtine darbepoëtine delta-epoëtine e wereldoorlog rhepo geen 0 massaspectrometrie, maar 1980 andere technieken
69 Biologisch paspoort Claudia Pechstein; eerste atlete gestraft op basis van paspoort Hematologisch paspoort 69
70 Reticulocyten [%] reti's [%] gemid minus 3*SD plus 3*SD minus 2*SD plus 2*SD
71 schildklier hormonen hebben hun eind effecten lokaal en hebben een brede range van effecten
72 Toekomstige trends in doping recombinant groeihormoon genetische manipulatie? recombinant IGF-I insuline Biologisch paspoort Genetisch paspoort? 72
73 Lance Armstrong diverse middelen Al is de leugen nog zo snel de waarheid achterhaalt haar wel Beschuldiging no. 1 epoëtine minimaal in 1999 Beschuldiging no. 2 testosteron gel Dopingcontrole is een intelligentietest Lance is voorheen nooit gezakt voor de test! 73
74 Grenzen van doping - Topsporters zoeken altijd de grens op en wat dat betreft hoort doping bij topsport 74
75 Grenzen van doping - Topsporters zoeken altijd de grens op en wat dat betreft hoort doping bij topsport - Grenzen worden door de tijdsgeest bepaald 75
76 Grenzen van doping - Topsporters zoeken altijd de grens op en wat dat betreft hoort doping bij topsport - Grenzen worden door de tijdsgeest bepaald - Momenteel zouden enige nuances op z n plaats zijn 76
77 Slotopmerkingen - Elke trend van doping kan aangepakt worden door chemici 77
78 Slotopmerkingen - Elke trend van doping kan aangepakt worden door chemici - Het probleem van doping wordt daarmee echter niet opgelost, maar wordt verschoven 78
79 Slotopmerkingen - Elke trend van doping kan aangepakt worden door chemici - Het probleem van doping wordt daarmee echter niet opgelost, maar wordt verschoven - Is doping wel een probleem, dat opgelost dient te worden? 79
80 Slotopmerkingen - Elke trend van doping kan aangepakt worden door chemici - Het probleem van doping wordt daarmee echter niet opgelost, maar wordt verschoven - Is doping wel een probleem, dat opgelost dient te worden? - Doping is immers grenzen opzoeken en hoort bij topsport 80
81 Slotopmerkingen - Elke trend van doping kan aangepakt worden door chemici - Het probleem van doping wordt daarmee echter niet opgelost, maar wordt verschoven - Is doping wel een probleem, dat opgelost dient te worden? - Doping is immers grenzen opzoeken en hoort bij topsport - Dopingcontrole is slechts de hoogte van de lat en de tijdsgeest bepaalt hoe hoog de lat ligt 81
82 82
Trends van dopinggebruik in het verleden, heden en toekomst
Trends van dopinggebruik in het verleden, heden en toekomst Dr Douwe de Boer Centraal Diagnostisch Laboratorium Maastricht Universitair Medisch Centrum Symposium World of Technology and Science, 3 oktober
Nadere informatieDe zin en onzin van dopingcontrole in de sport. Dr. Douwe de Boer Maastricht Universitair Medisch Centrum
De zin en onzin van dopingcontrole in de sport Dr. Douwe de Boer Maastricht Universitair Medisch Centrum Zin van dopingcontrole performance enhancement health risk sport talent muziek talent violation
Nadere informatieHet syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:
Nadere informatie5,7. Werkstuk door een scholier 3159 woorden 27 mei keer beoordeeld. In dit verslag staan twee hoofdvragen centraal:
Werkstuk door een scholier 3159 woorden 27 mei 2002 5,7 48 keer beoordeeld Vak ANW In dit verslag staan twee hoofdvragen centraal: Wat zijn de oorzaken van dopinggebruik? Wat zijn de gevolgen van dopinggebruik?
Nadere informatie7,6. Werkstuk door een scholier 2195 woorden 10 juli keer beoordeeld. Inleiding
Werkstuk door een scholier 2195 woorden 10 juli 2001 7,6 178 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding In deze tijd wordt er veel gesproken over doping. Er zijn heel wat gevallen van doping bekend in de topsport.
Nadere informatieMaar doping word niet alleen nu veel gebruikt maar vroeger ook al in bijvoorbeeld bij wielrennen.
Werkstuk door een scholier 2144 woorden 7 februari 2002 6,4 87 keer beoordeeld Vak LO Inleiding: Ik heb gekozen voor een werkstuk over doping omdat ik het heel slecht vind als je het gebruikt en omdat
Nadere informatieENDOCRINOLOGIE. * laboratorium Vasculaire Geneeskunde Bd-236a 50
ENDOCRINOLOGIE ACTH 2,2-40,7 pmol/l pasgeborenen
Nadere informatieVertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 8 Dopingautoriteit 20 september 2008 DOPINGLIJST. geldig vanaf 1 januari 2009
Vertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 8 DOPINGLIJST geldig vanaf 1 januari 2009 Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties. Alle verboden stoffen zullen worden beschouwd
Nadere informatieHet is dus een aandoening van de knie, waarbij het kraakbeen aan de achterzijde van de knieschijf beschadigd is.
Verslag door Ilse 2668 woorden 14 mei 2017 1 2 keer beoordeeld Vak LO Wie ben ik? Ik ben Ilse Hielkema. Ik ben 16 jaar oud en woon in Dronrijp. Verder vind ik DIY s erg leuk en probeer ook veel DIY s van
Nadere informatieWerkstuk LO Doping in de topsport
Werkstuk LO Doping in de topsport Werkstuk door een scholier 1741 woorden 28 mei 2002 6 184 keer beoordeeld Vak LO DOPING IN DE TOPSPORT 1. WAT IS DOPING? Doping is een verzamelnaam voor stoffen die ervoor
Nadere informatieWat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking. "Doop" (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank
1 Wat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking "Doop" (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank "Dope" 1889 de eerste keer vermeld in een Engels woordenboek "Doping" (Internationaal) 2 Wat is
Nadere informatieVertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 9 Dopingautoriteit 22 september 2007 DOPINGLIJST. 1 januari 2008
Vertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 9 DOPINGLIJST 1 januari 2008 Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties. I. Stoffen en methoden verboden binnen wedstrijdverband
Nadere informatieAnabolica voor mensen
058 1 Anabolica voor mensen Inleiding Anabolica zijn steroïde preparaten, verwant aan het mannelijk hormoon testosteron, die sinds vele jaren in de medische praktijk worden toegepast vanwege hun eiwitsparende
Nadere informatieWanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane
Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane Overzicht Fysiologie: Aanmaak van testosteron Effecten van testosteron Testosteron op kinderleeftijd Normale productie Gegevens bij Klinefelter
Nadere informatieDOPINGLIJST. 1 januari 2007. Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties.
DOPINGLIJST 1 januari 2007 Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties. I. Stoffen en methoden verboden binnen wedstrijdverband en buiten wedstrijdverband Verboden stoffen
Nadere informatieI. STOFFEN EN METHODEN VERBODEN BINNEN WEDSTRIJDVERBAND EN BUITEN WEDSTRIJDVERBAND
NOC-NSF Dopinglijst 1 januari 2006 Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties. I. Stoffen en methoden verboden binnen wedstrijdverband en buiten wedstrijdverband Verboden
Nadere informatie5,3. Werkstuk door een scholier 1282 woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding:
Werkstuk door een scholier 1282 woorden 6 maart 2002 5,3 49 keer beoordeeld Vak LO Inleiding: Mijn probleemstelling is heeft het nou echt zin om doping te gebruiken, omdat ik iets meer wilde weten over
Nadere informatieDokter, onze zoon/dochter pubert te vroeg/te laat. Dr. R. Zeevaert Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt
Dokter, onze zoon/dochter pubert te vroeg/te laat Dr. R. Zeevaert Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt Puberteitsstoornissen Normale puberteitsontwikkeling Vroege puberteit Late puberteit
Nadere informatieDOPINGLIJST NEDERLANDSE IJSHOCKEY BOND. 1 januari 2005. Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties.
DOPINGLIJST NEDERLANDSE IJSHOCKEY BOND 1 januari 2005 Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties. I. Stoffen en methoden verboden binnen wedstrijdverband en buiten wedstrijdverband
Nadere informatieIk heb het onderwerp Doping in de Sport gekozen, dit heeft te maken met Sport en gezondheid.
Werkstuk door een scholier 2726 woorden 23 mei 2001 6.8 343 keer beoordeeld Vak LO Inleiding Dit werkstuk moet ik maken omdat ik gedurende 6 maanden niet in staat ben geweest om mee te gymmen. Het werkstuk
Nadere informatieDe waarde van de expert IGF-1 harmonisatie
De waarde van de expert IGF-1 harmonisatie Eef Lentjes Sectie Endocrinologie SKML Jun 2015 doel van laboratorium bepalingen Identificeren van verstoring in een patient en monitoren van behandelingen Goede
Nadere informatieAnabolica als groeibevorderaars bij
Anabolica als groeibevorderaars bij runderen 052 1 Anabolica als groeibevorderaars bij runderen Inleiding Anabolica zijn stoffen (hormonen) met anabole werking, dat wil zeggen, zij beïnvloeden de stofwisselingsprocessen,
Nadere informatieEen kijkje achter de buizen. Judith Emmen klinisch chemicus
Een kijkje achter de buizen Judith Emmen klinisch chemicus Kwaliteitsstandaard Bijnieraandoeningen Kwaliteitsstandaard: module diagnostiek Diagnostiek van bijnieraandoeningen Het meten van hormoonconcentraties
Nadere informatieAndrosteendion en androgeenexces
Androsteendion en androgeenexces Androsteendion Androsteendion (delta-4-androsteendion, ASD) is een steroïdhormoon dat in het lichaam kan omgezet worden in het mannelijk hormoon testosteron. Het wordt
Nadere informatie6,5. Werkstuk door een scholier 2692 woorden 27 april keer beoordeeld. Nederlands. 1. Waar komt het woord doping vandaan?
Werkstuk door een scholier 2692 woorden 27 april 2005 6,5 454 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Waar komt het woord doping vandaan? Het woord doping is afkomstig uit Engeland. Ze dachten dat de kaffers
Nadere informatieHormoon onderzoek Voorbeeld verslag hormoonanalyse
Hormoon onderzoek Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Welke hormonen zijn getest?...3 2. Cortisol...4 2.1. Wat is cortisol?...4 2.2. Oorzaken...4 2.3 Symptomen...4 2.4 Uitslag Cortisol...5 3. Testosteron...6
Nadere informatiePraktische opdracht NLT Doping in de sport
Praktische opdracht NLT Doping in de sport Praktische-opdracht door een scholier 4022 woorden 17 juni 2011 6,4 19 keer beoordeeld Vak NLT Inhoud: Deel: Hoofdstukken: Bladzijdes: Inleiding: Waar ligt de
Nadere informatieSPORT EN DOPING. Scholengemeenschap Houtland Schooljaar 2000-2001 Sint-Jozefsinstituut College TORHOUT
Scholengemeenschap Houtland Schooljaar 2000-2001 Sint-Jozefsinstituut College TORHOUT SPORT EN DOPING Steven Werbrouck Klas 601 - nr. 27 Wiskunde-Wetenschappen Inhoudstafel Inleiding 1. Een mogelijke definitie
Nadere informatieDOPING. Chemische Feitelijkheden. Sport en doping lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. Verboden verbeteraars
Chemische Feitelijkheden editie 50 nr 226 juni 2006 DE CONTEXT Schone sport DE BASIS Alles onder controle? DE DIEPTE Gouden genen AUTEUR: ASTRID VAN DE GRAAF Verboden verbeteraars Sport en doping lijken
Nadere informatieAdrenogenitaal syndroom (AGS) - Etiologie & Pathofysiologie vs. Fysiologie
Adrenogenitaal syndroom (AGS) - Etiologie & Pathofysiologie vs. Fysiologie Paul van Trotsenburg kinderarts-endocrinoloog AMC Inhoud Adrenogenitaal syndroom (AGS) - Definitie Bijnieren: -anatomie, embryologie
Nadere informatieScriptie Biologie Doping in de sport
Scriptie Biologie Doping in de sport Scriptie door I. 1743 woorden 11 januari 2016 0 keer beoordeeld Vak Biologie Voorwoord Voor het vak Biologie moesten wij een werkstuk maken. Die wordt verzorgd door
Nadere informatieEndogeen voorkomen van anabole steroïden bij paarden
UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2014-2015 Endogeen voorkomen van anabole steroïden bij paarden door Anneleen Michielsen Promotoren Prof. Dr. Ir. Lynn Vanhaecke Onderzoek uitgevoerdin
Nadere informatie4,2. Werkstuk door een scholier 3489 woorden 20 november keer beoordeeld. Maatschappijleer. Hoofdstuk 1 Wat is Doping
Werkstuk door een scholier 3489 woorden 20 november 2003 4,2 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Wat is Doping Doping is allerlei soorten middelen en stoffen die het lichaam in staat stellen
Nadere informatieSamenvatting LO Bewegen en Samenleving
Samenvatting LO Bewegen en Samenleving Samenvatting door H. 1075 woorden 16 januari 2013 3,3 5 keer beoordeeld Vak LO Bewegen en Samenleving Wat moet je weten? - Welke takken van sport en welke bewegingsvormen
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieDoor kwalitatief te groeien zal de Futsal sport in Suriname bloeien
Paramaribo, 2 februari2014 Door kwalitatief te groeien zal de Futsal sport in Suriname bloeien Futsal op eigen kracht Het is een manier van leven waarbij je zelf de verantwoordelijkheid neemt voor een
Nadere informatieHANS WASSINK WILLEM KOERT OLIVIER DE HON BART COUMANS ANNEKE PALSMA DOPING DE NUCHTERE FEITEN A SECOND OPINION
HANS WASSINK WILLEM KOERT OLIVIER DE HON BART COUMANS ANNEKE PALSMA DOPING DE NUCHTERE FEITEN A SECOND OPINION 1 e druk 2014 Auteurs Hans Wassink, Willem Koert, Olivier de Hon, Bart Coumans, Anneke Palsma
Nadere informatieVitamine B12 deficiëntie. Een rapport naar De Incidentie en Prevalentie van vitamine B12 deficiëntie in Nederland
Vitamine B12 deficiëntie Een rapport naar De Incidentie en Prevalentie van vitamine B12 deficiëntie in Nederland In de periode januari 2010 tot en met december 2013 worden er in totaal 261.078 vitamine
Nadere informatieCHAPTER. Samenvatting 10.
CHAPTER Samenvatting. Chapter Samenvatting Dit proefschrift behandelt verschillende aspecten van bijnierdysfunctie bij de IC-patiënt (critical illness related corticosteroid insufficiency, CIRCI). In het
Nadere informatieInfoavond doping. 2 juni 2010
Infoavond doping 2 juni 2010 Programma Visie en FEI-standpunt door Ingmar De Vos Doping en producten bij paarden door Jef Desmedt Dopingcontrole door Jacques Van Daele Juridische procedure door Patrick
Nadere informatieDOPINGLIJST. 1 januari Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties.
DOPINGLIJST 1 januari 2006 Het gebruik van elk geneesmiddel moet worden beperkt tot medische indicaties. I. Stoffen en methoden verboden binnen wedstrijdverband en buiten wedstrijdverband Verboden stoffen
Nadere informatieHOE WERKEN ANDROGENE ANABOLE STEROÏDEN?
HOOFDSTUK 1 HOE WERKEN ANDROGENE ANABOLE STEROÏDEN? Androgene anabole steroïden (AAS) zijn steroïdhormonen. Steroïden hebben alle een bepaalde chemische structuur met elkaar gemeen. Deze chemische structuur
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/44385 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Ayata, C. Title: Spreading depolarizations : the missing link between mirgraine
Nadere informatieEERSTE STAPPEN IN DE DOPINGPREVENTIE! BASISCH NIVEAU
Harmonising the knowledge about biomedical side effects of doping EERSTE STAPPEN IN DE DOPINGPREVENTIE! BASISCH NIVEAU SLIDE 2: Er zijn verschillende theorieën over de oorsprong van het woord "doping".
Nadere informatieDutch. 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam.
Dutch 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam. Antwoord: Waar Alle sporters zouden zich proactief moeten opstellen in het stellen
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Tour de France Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over de Tour de France. Al twee jaar vind ik dat een erg leuke sport om naar te kijken op tv. Ik zal tijdens mijn spreekbeurt over een aantal onderwerpen
Nadere informatieVertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 8 Dopingautoriteit 18 september 2010 DOPINGLIJST. geldig vanaf 1 januari 2011
Vertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 8 DOPINGLIJST geldig vanaf 1 januari 2011 Alle verboden stoffen zullen worden beschouwd als specifieke stoffen behalve stoffen in de groepen S1, S2.1 t.m. S2.5,
Nadere informatieVraag het aan uw zorgverlener
Een eenvoudig, veilig bloedonderzoek dat zeer gevoelige resultaten geeft Een geavanceerde niet-invasieve test voor de bepaling van foetale trisomie en evaluatie van het Y-chromosoom Vraag het aan uw zorgverlener
Nadere informatieGezondheidsrisico s bij gebruik van anabole steroïden door amateursporters
HAARLEM-studie Gezondheidsrisico s bij gebruik van anabole steroïden door amateursporters INFORMATIE PROEFPERSONEN Geachte heer, Graag verzoeken wij u om deelname aan het onderstaande wetenschappelijk
Nadere informatieGebruik van androgene anabole steroïden voor en tijdens de Olympische Spelen: verminderd, maar niet verdwenen
Androgene anabole steroïden (AAS) zijn verbindingen die qua structuur en biologisch effect grote gelijkenis vertonen met het mannelijk hormoon testosteron (figuur 1) De aanwezigheid van testosteron verklaart
Nadere informatieJunioren KBWB/WBV No needle policy & antidopingbeleid
No needle policy & antidopingbeleid Deel 1: NO NEEDLE policy Junioren KBWB /WBV 2013 No Needle Policy Standpunt Federatie = standpunt UCI = NO NEEDLE policy JunioreJunioren KBWB/WBV 2013 No Needle Policy
Nadere informatieVoorbeeld casus mondeling college-examen
Voorbeeld casus mondeling college-examen Examenvak en niveau ANW vwo Naam kandidaat Examennummer Examencommissie Datum Voorbereidingstijd Titel voorbereidingsopdracht 20 minuten De strijd om de sekse Instructie
Nadere informatieVerschillen bij Klinefelter Syndroom. M.De Rademaeker Centrum Medische Genetica
Verschillen bij Klinefelter Syndroom M.De Rademaeker Centrum Medische Genetica Verschillen bij KS patienten Inleiding KS Verschil: chromosomale abnormaliteit Verschil: tijdstip diagnose, genetische diagnostiek
Nadere informatieFédération Equestre Internationale
Fédération Equestre Internationale Vertaalde versie van de: EQUINE PROHIBITED LIST Extract from VETERINARY REGULATIONS Updated 20 june 2008 Fédération Equestre Internationale t +41 21 310 47 47 Avenue
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 1 Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrondinformatie van de relatie tussen intrauteriene groeivertraging, waarvan het lage geboortegewicht een uiting kan zijn, en de gevolgen in de
Nadere informatieIs krachttraining voor kinderen ongezond?
Is krachttraining voor kinderen ongezond? Door: Sytse Reinstra en Masapait Saija Studentnummers: 292405 en 314475 Datum: 4 februari 15 Klas: 2M Zwoegen in de sportschool Bij krachttraining denken de meeste
Nadere informatieZin en onzin van supplementen. Jenny Hofstede, (sport)diëtist. Diëtetiek Divisie Interne Geneeskunde en Dermatologie
Zin en onzin van supplementen. Jenny Hofstede, (sport)diëtist Inhoud Sportvoeding: de basis Supplementen Vervuilde supplementen (doping) Overdosering van supplementen Sportvoeding: de basis Koolhydraten
Nadere informatieGrenzen aan het verbeteren van sportprestaties Prof. Dr. Harm Kuipers Universiteit Maastricht Waar komt interesse in grenzen van menselijk kunnen vandaan? Vroeger topschaatser Raakte gefascineerd door
Nadere informatieDoping-Quiz. Waar of Onwaar? Programma. Sport is te mooi voor doping. Even voorstellen. Even voorstellen. Opdracht
Programma Sport is te mooi voor doping Voorstelrondje Dopingquiz Warming Up: Inleiding De opdracht Cooling Down: Evaluatie Anneke Palsma ASK Coach 3 basispresentatie 2010 Even voorstellen Opleidingen HBO
Nadere informatieSex should be easily definable, but it s not. Our gender identity, our profound sense of being male or female is independent from our anatomy.
María José Martínez-Patiño: met de moed der wanhoop Sex should be easily definable, but it s not. Our gender identity, our profound sense of being male or female is independent from our anatomy. In 1983
Nadere informatiewiskunde A Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.
Examen HAVO 2014 tijdvak 1 woensdag 14 mei 13.30-16.30 uur wiskunde A Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Achter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Dit
Nadere informatieVertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 8 Dopingautoriteit 19 september 2009 DOPINGLIJST. geldig vanaf 1 januari 2010
Vertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 8 DOPINGLIJST geldig vanaf 1 januari 2010 Alle verboden stoffen zullen worden beschouwd als specifieke stoffen behalve stoffen in de groepen S1, S2.1 t.m. S2.5,
Nadere informatieAntiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353:
Antiinflammatoire effecten van Glucocorticoiden Rhen et al. N Engl J Med 2005;353:1711-23 Pleiotrope werking van glucocorticoïden Gc-R heeft een effect op verschillende pathways Gc hebben op alle systemen
Nadere informatieDokter, onze zoon/dochter is te klein/te groot. Prof. Dr. G. Massa Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt
Dokter, onze zoon/dochter is te klein/te groot Prof. Dr. G. Massa Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt Groei en groeistoornissen Normale groei Evaluatie van de groei Kleine lengte en groeiachterstand
Nadere informatieDetectie van methandiënon in urine door middel van GC- triple quadrupool MS
Detectie van methandiënon in urine door middel van GC- triple quadrupool MS Lore GELDOF Verhandeling ingediend tot het verkrijgen van de graad van Master in de Biomedische Wetenschappen Promotor: Prof.
Nadere informatieProstaatdiagnostiek. Prostaatdiagnostiek
Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Prostaatdiagnostiek Prostaatdiagnostiek Toelichting Toelichting Pagina 1 Pagina 1 Aanleiding Aanleiding
Nadere informatieMicro-Endoscopic Discectomy
Micro-Endoscopic Discectomy George Homminga, M.D., Ph.D. NedSpine The Netherlands Hernia Nucleosi Pulposa Ander woord of afkorting: hernia Betekent letterlijk uitstulping van de kern van de tussenwervelschijf
Nadere informatiePlantenhormonen Effect op plantengroei
Inleiding Planten worden door hormonen beïnvloed in hun groei. In dit experiment wordt gekeken naar het effect van verschillende plantenhormonen door extra hoeveelheden van deze hormonen toe te dienen.
Nadere informatieTe leren geneesmiddelnamen van het endocrien systeem
Te leren geneesmiddelnamen van het endocrien systeem Groeihormoon: Somatostatine Remt GH secretie van de hypofyse en heeft invloed op pancreashormonen; glucagon en insuline Uitgescheiden voor de hypothalamus,
Nadere informatieWerkstuk Biologie Sport en Doping
Werkstuk Biologie Sport en Doping Werkstuk door een scholier 3968 woorden 22 mei 2001 6,6 202 keer beoordeeld Vak Biologie Sport & Doping Voorwoord In deze tijd wordt er veel gesproken over doping. Er
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Biostatistiek voor BMT (2S390) op 17-11-2003 U mag alleen gebruik maken van een onbeschreven Statistisch Compendium (dikt. nr. 2218) en van een zakrekenmachine.
Nadere informatiePatiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek
Patiënteninformatie Diagnostiek Patiëntenversie over Diagnostiek Logo: Colofon Uitgave: Stichting BijnierNET 2018 Fazantpad 3 3766 JH Soest info@bijniernet.nl www.bijniernet.nl www.adrenals.eu Tekst: Dr.
Nadere informatieGrenzen aan het verbeteren van sportprestaties. Prof. Dr. Harm Kuipers Universiteit Maastricht
Grenzen aan het verbeteren van sportprestaties Prof. Dr. Harm Kuipers Universiteit Maastricht Hoe geïnteresseerd geraakt in grenzen van menselijk kunnen? Vroeger topschaatser Raakte gefascineerd door de
Nadere informatieParantee vzw p/a Huis van de Sport Zuiderlaan 13 B-9000 Gent T 09 243 11 70 info@parantee.be www.parantee.be www.facebook.com/parantee BE TOP BOEKJE
Parantee vzw p/a Huis van de Sport Zuiderlaan 13 B-9000 Gent T 09 243 11 70 info@parantee.be www.parantee.be www.facebook.com/parantee BE TOP BOEKJE 17/10/2015 Beste atleet Het BE TOP boekje is je persoonlijk
Nadere informatieDeze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:
Carusostraat 1 Paramaribo Suriname Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Locatie Afkorting Hoofdlocatie Carusostraat 1 Paramaribo Suriname Klinische Chemie 1 Serum
Nadere informatieSneller, hoger, sterker
Stand van zaken Sneller, hoger, sterker Kennis over oude en nieuwe dopingmiddelen Toine Pieters en Olivier de Hon Een arts dient te beschikken over specifieke diagnostische en farmacotherapeutische kennis
Nadere informatieMEER DAN TESTOSTERON, ANDERE BEHANDELINGS- INGANGEN
MEER DAN TESTOSTERON, ANDERE BEHANDELINGS- INGANGEN Uitleg vanuit de klinische Psycho-Neuro-Immunologie Praktijk Monique Croes, Arnhem, Monique van Poorten, kpni en NAET therapeut 26 mei 2018 Agenda Inleiding
Nadere informatieBeoordeling SKML QC voor steroïden
Beoordeling SKML QC voor steroïden Jacquelien Hillebrand Laboratorium Endocrinologie AMC Amsterdam 9-- Externe QC laboratorium bepalingen Inzicht of de meetresultaten overeenkomen met laboratoria die dezelfde
Nadere informatieVoor akkoord verklaring
Metabolisatiestudie van methyldienolone en methyltrienolone aan de hand van het in vivo chimeer upa +/+ -SCID muismodel en in vitro humane lever microsomen Voor akkoord verklaring Dit eindwerk is een examen;
Nadere informatieDeze bijlage is geldig van: 29-10-2015 tot 01-11-2019 Vervangt bijlage d.d.: 12-11-2014
van N.V. MyLab Carusostraat 1 Paramaribo Suriname Locatie waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor Klinische Chemie 1 Serum Het bepalen van de alanine aminotransferase activiteit
Nadere informatieWhat s New Klinische Chemie Bewogen biomarkers
What s New Klinische Chemie Bewogen biomarkers Nascholing Jordanie Rick Brouwer Klinische chemie Meting van endogene biomarkers in lichaamsvloeistoffen routine chemie, hematologie, endocrinologie, immunologie,
Nadere informatieOktober De invloed en toekomst van dopinggebruik in de professionele wielersport. Carlo Kop
Oktober 2011 De invloed en toekomst van dopinggebruik in de professionele wielersport Carlo Kop 1 Inhoud Vooraf... Error! Bookmark not defined. Samenvatting... 4 Hoofdstuk 1... 5 1.1 Wat is doping... 5
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieThyroglobuline in de opvolging van gedifferentieerd schildkliercarcinoom: belang van de functionele sensitiviteit.
CAT Critically Appraised Topic Thyroglobuline in de opvolging van gedifferentieerd schildkliercarcinoom: belang van de functionele sensitiviteit. Author: Niels Graindor Supervisor: Sara Vijgen Date: 03-04-2014
Nadere informatieDeze bijlage is geldig van: tot Vervangt bijlage d.d.:
ijlage bij accreditatieverklaring (scope van accreditatie) van Eurofins Central Laboratory.V. ergschot 71 4817 PA reda Nederland Locatie(s) waar activiteiten onder accreditatie worden uitgevoerd Hoofdkantoor
Nadere informatieStudiedag antidoping. 5 maart 2016
Studiedag antidoping 5 maart 2016 Historisch overzicht dopingwet (02/04/1965, BS 06/05/1965) gerechtelijk Dopingbestrijding wordt bevoegdheid van de gemeenschappen (BW 08/08/1980) Huidige Regelgeving decreet
Nadere informatieA1: Beschrijf 3 situaties waarin het even minder goed gesteld was met je lichamelijke en /of psychische gezondheid. Geef een verklaring.
Boekverslag door L. 1719 woorden 16 mei 2003 6.4 37 keer beoordeeld Vak LO Inhoudsopgave opdracht A opdracht C opdracht E Bronvermelding Bronvermelding: - voorplaat HEB IK VAN DE SITE WWW.MEDIATHEEK/THINKQUEST.NL
Nadere informatieTEST-POINT DIGITALE ZWANGERSCHAPSTEST INTRODUCTIE
TEST-POINT DIGITALE ZWANGERSCHAPSTEST INTRODUCTIE De Digitale Zwangerschapstest van Test-Point is een snelle, kwalitatieve detectie van humaan Chorion Gonadotrofine (hcg) in urine, welke uitermate geschikt
Nadere informatieInhoudsopgave. Bron: student.vub.ac.be/~acooman/doping.doc
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 3 Waarom hebben we doping gekozen als onderwerp... 3 Wanneer is iets doping... 3 Hoofdstuk 1: De verschillende soorten doping en hun werking op het lichaam....
Nadere informatie6,7. Werkstuk door een scholier 6233 woorden 5 maart keer beoordeeld. Maatschappijleer. Indeling: Inleiding. Wat is doping?
Werkstuk door een scholier 6233 woorden 5 maart 2005 6,7 73 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Indeling: Inleiding Wat is doping? Wat doet doping met het lichaam? Wat zijn de belangrijkste soorten doping?
Nadere informatieKinderneurologie.eu. www.kinderneurologie.eu. Klinefelter syndroom
Klinefelter syndroom Wat is het Klinefelter syndroom? Het Klinefelter syndroom is een aandoening bij jongens die veroorzaakt wordt door het voorkomen van een of meerdere extra X-chromosomen. Hoe wordt
Nadere informatieEEN KIND IS TE KLEIN
EEN KIND IS TE KLEIN Marijke Vermoere With the support of the Flemish Community DOELSTELLING Detecteren wie te klein is, omdat de kleine gestalte het gevolg kan zijn van ziekte en verder onderzoek en eventueel
Nadere informatieDoping. 1. Inleiding: 2. Wat is doping?
Doping 1. Inleiding: Een dopingovertreding zorgt voor veel ophef op de televisie en in de kranten. Vooral wanneer het een bekende topsporter betreft die veel (gouden) medailles gewonnen heeft. Het lijkt
Nadere informatieSPORT zijn alle georganiseerde bewegingsactiviteiten die gerelateerd zijn aan bepaalde doelen.
Samenvatting door J. 1037 woorden 8 februari 2017 6,8 30 keer beoordeeld Vak Methode Bewegen, Sport en Maatschappij Be Sports Minded BEWEGEN zijn alle ongeorganiseerde (niet club/vereniging) bewegingsactiviteiten.
Nadere informatieDOPINGLIJST geldig vanaf 1 januari 2010
Vertaling WADA dopinglijst Pagina 1 van 6 DOPINGLIJST geldig vanaf 1 januari 2010 Alle verboden stoffen zullen worden beschouwd als specifieke stoffen behalve stoffen in de groepen S1, S2.1 t.m. S2.5,
Nadere informatieEwa Klobukowska: één chromosoom te veel
Ewa Klobukowska: één chromosoom te veel "There's nothing like a dame," sang the Navymen in South Pacific. Not so, say physiologists. There are people who are something like a dame but are really men, or
Nadere informatie1. Het groeihormoon. Figuur 2: Groeihormoon neemt af met de leeftijd Figuur 4: Effecten van groeihormoon
1. Het groeihormoon Figuur 2: Groeihormoon neemt af met de leeftijd Figuur 4: Effecten van groeihormoon Figuur 3: Groeihormoon afgifte gedurende de dag Figuur 1: Regulatie van het groeihormoon Maastricht
Nadere informatieInspanningsfysiologie. Energiesystemen. Fosfaatpool. Hoofdstuk 5. 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem
Inspanningsfysiologie Hoofdstuk 5 Energiesystemen 1. Fosfaatpool 2. Melkzuursysteem 3. Zuurstofsysteem Fosfaatpool Anaërobe alactische systeem Energierijke fosfaatverbindingen in de cel Voorraad ATP en
Nadere informatieHet syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Achtergrond Fenotype = grote variabiliteit Niet alle symptomen
Nadere informatie