Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane
|
|
|
- Joke Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wanneer en hoe testosteron toedienen? Dr Inge Gies Dr David Unuane
2 Overzicht Fysiologie: Aanmaak van testosteron Effecten van testosteron Testosteron op kinderleeftijd Normale productie Gegevens bij Klinefelter syndroom Indicaties behandeling Testosteron op volwassen leeftijd Wanneer behandelen Bijwerkingen Toedieningsvormen 2 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
3 3 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom Nieschlag et al; 2008
4 4 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
5 Wanneer wordt testosteron aangemaakt op kinderleeftijd? Rol ontwikkeling externe genitalia Groei externe genitalia Ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken 5 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
6 Foetale testosteron bij KS Rol ontwikkeling externe genitalia Etiogenesis cryptorchidie Etiogenesis micropenis 6 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
7 Foetale testosteron bij KS 4,5 60% van KS heeft cryptorchidie 7 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom Fennoy 2011; Acta Paediatr
8 Foetale testosteron bij KS Gemiddelde penislengte - 0,9 SD neonataal (-2,0 - +1,0 SD) 8 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom Fennoy 2011; Acta Paediatr
9 Neonatale testosteron bij KS Normale mini-puberteit bij KS 9 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom Fennoy 2011; Acta Paediatr
10 Puberteit 10 titel Aksglaede 2011; Acta Paediatr
11 Puberteit 11 titel Aksglaede 2011; Acta Paediatr
12 Puberteit 12 titel Aksglaede 2011; Acta Paediatr
13 Histologische veranderingen Fetal testis 4 yr old; germ cells Prepubertal; remaining germ cells Postpubertal; no germ cells 13 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom Adult; no germ cells; degeneration tubules/leydig cel Aksglaede 2006; Hum Reprod Update
14 Doel testosterone behandeling Puberteit: Ontwikkeling secundaire geslachtskenmerken Vermijden psychologisch ongemak Vermijden complicaties twa testosterone tekort: Abdominale vetopstapeling Verminderde spierkracht Osteoporose Gynaecomastie 14 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
15 Effect testosteron behandeling bij KS jongeren: resultaten literatuur Toename in energie, betere concentratie en humeur Minder psychosociale problemen Toename in vetmassa, spiermassa, spierkracht, sexuele activiteit 15 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
16 Invloed op fertiliteit - Testosteron veroorzaakt inhibitie van spermatogoniale maturatie tijdens spermatogenese - Reversibiliteit hiervan bij KS? 16 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom Schiff 2005; JCEM
17 Conclusie testosteron op kinderleeftijd Neonataal Kinderleeftijd Testosterone is géén standaardbehandeling Puberteit Testosterone substitutie therapie op te starten Altijd bespreking fertiliteitspreserverende mogelijkheden alvorens behandeling op te starten 17 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
18 Overzicht Fysiologie: Aanmaak van testosteron Effecten van testosteron Testosteron op kinderleeftijd Normale productie Gegevens bij Klinefelter syndroom Indicaties behandeling Testosteron op volwassen leeftijd Waarom behandelen Wanneer behandelen Bijwerkingen Toedieningsvormen 18 Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
19 Waarom behandelen? Verminderen vetmassa en toename spiermassa. Daling risiko obesitas, GGT en diabetes. Verbetering botdichtheid. Daling risiko osteoporose. Verbetering libido en seksuele activiteit. Bhasin et al J Clin Endocrinol Metab 1997 Behre et al J Clin Endocrinol Metab Testosteron behandeling bij Klinefelter Syndroom
20 Waarom behandelen? Minder irritabiliteit. Verbetering gemoedstoestand. Meer energie en minder vermoeid. Meer kracht en uithouding. Verbetering concentratie. Nielsen et al. Clin Genet 1988 Wang et al. J Clin Endocrinol Metab 2000 Cherrier et al. Neurology 2001 Simm et al. J Pediatr Endocrino Metab 2006
21 Waarom behandelen? Geen invloed op infertiliteit, gynaecomastie of testisvolume.
22 Wanneer behandelen? Begin stadium puberteit (stijging gonadotrofine LH,FSH). Eventueel uitstel indien spermaextractie (cryopreservatie) voorzien is.
23 Hoe lang? Levenslang om complicaties ten gevolge van hypogonadisme te voorkomen: Bv; osteoporose, obesitas, diabetes (of metabool syndroom).
24 Hoeveel? Doel: Normale LH, FSH en testosteron concentratie. Verder afhankelijk van kliniek. Opvolging: Initieel na 3 en 6-12 maanden na opstarten therapie. Indien goede klinische respons en geen significante bijwerkingen jaarlijks.
25 Bijwerkingen? Puberteit gerelateerd: Acne. Verbale of fysieke agressie. Vroegtijdige sluiting epifyse (bij overbehandeling).
26 Bijwerkingen? Prostaat gerelateerd: Exacerbatie benigne prostaat hypertrofie vooral bij mannen boven 50 jaar. Geen significante toename in incidentie prostaatkanker of toename PSA. Fernandez-Balsells et al. J Clin Endocrinol Metab. 2010
27 Bijwerkingen? Slaap apneu. Erythrocytosis: Huidirritaties. Secundaire blootstelling (gel).
28 Bijwerkingen? Opvolging mogelijke bijwerking: Klinisch (multidisciplinair).
29 Bijwerkingen? Transrectale prostaat onderzoek (eventueel echografisch) + PSA (afhankelijk van leeftijd): voor opstarten therapie. 3 maanden na opstarten therapie. nadien jaarlijks.
30 Bijwerkingen? Hematologie: Doel: hematocriet, RBC, Hb: binnen normale limieten houden Controle: voor opstarten therapie. 3 maanden na opstarten therapie. nadien jaarlijks. Zitzmann et al J Clin Endocrinol Metab 2004 Wang et al. Int J Androl 2009
31 Welk type TRT? Transdermaal: Androstanolon (andractim ). Testosteron (androgel, itnogen, testim ). Intramusculair: Testosteron undecanoaat (nebido ) Testosteron deconaat (sustanon ) Oraal: Mesterolon (proviron ) Testosteron undecanoaat (testocaps )
32 Groth et al. J Clin Endocrinol Metab. 2013
33
34 Besluit Start behandeling begin stadium puberteit; stijging gonadotrofine (LH,FSH). Levenslang. Regelmatige klinische en biologische opvolging (dosis aanpassingen?; bijwerkingen?). Type TRT afhankelijk van voorkeur patiënt.
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek Achtergrond Het Klinefelter syndroom(ks): Genetisch kenmerk extra X-chromosoom:
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen. David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel
Het syndroom van Klinefelter: Screening en opvolging van metabole afwijkingen David Unuane Endocrinologie Klinefelter Kliniek, UZ Brussel Achtergrond Fenotype = grote variabiliteit Niet alle symptomen
Verschillen bij Klinefelter Syndroom. M.De Rademaeker Centrum Medische Genetica
Verschillen bij Klinefelter Syndroom M.De Rademaeker Centrum Medische Genetica Verschillen bij KS patienten Inleiding KS Verschil: chromosomale abnormaliteit Verschil: tijdstip diagnose, genetische diagnostiek
De kliniek van de mannelijke (in)fertiliteit. dr W. de Ronde, endocrinoloog VU Medisch Centrum Amsterdam
De kliniek van de mannelijke (in)fertiliteit dr W. de Ronde, endocrinoloog VU Medisch Centrum Amsterdam Rol endocrinoloog beperkt De oorzaak van mannelijke sub / infertiliteit is vaak onbekend Slechts
Uw brief van Uw kenmerk Datum 6 december 2006 Farmatec/P 2736510 6 februari 2007
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ 'S-GRAVENHAGE Uw brief van Uw kenmerk Datum 6 december 2006 Farmatec/P 2736510 6 februari 2007 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer
Uw brief van Uw kenmerk Datum 10 juli 2012 Farma-3122527 7 december 2012
Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 350 00 EJ s Gravenhage Uw brief van Uw kenmerk Datum juli 12 Farma-31227 7 december 12 Ons kenmerk Behandeld door Doorkiesnummer ZA/12133900
alles wat u wilt weten over Patiënteninformatie voor mannen met een testosterontekort
alles wat u wilt weten over testosteron Patiënteninformatie voor mannen met een testosterontekort alles wat u wilt weten over Testosteron Patiënteninformatie voor mannen met een testosterontekort Inhoud
Dokter, onze zoon/dochter pubert te vroeg/te laat. Dr. R. Zeevaert Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt
Dokter, onze zoon/dochter pubert te vroeg/te laat Dr. R. Zeevaert Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt Puberteitsstoornissen Normale puberteitsontwikkeling Vroege puberteit Late puberteit
Voeding en voedingssupplementen bij de ziekte van Pompe. Coby Wijnen, diëtist
Voeding en voedingssupplementen bij de ziekte van Pompe Coby Wijnen, diëtist www.worldpompe.org Publicaties waarin een relatie met voeding: - Eiwitverrijkt dieet - Slikproblematiek - Lagere botdichtheid
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Sustanon 250, oplossing voor injectie
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Sustanon 250, oplossing voor injectie Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter. Misschien
Diabetes en Puberteit
Diabetes en Puberteit Hormonale veranderingen en Diabetes Dr. R. Zeevaert, MD, PhD 21/03/2019 Diabetes en Puberteit Hormonale veranderingen en diabetes 1. Normale puberteit 2. Invloed van puberteit op
LEVEN MET HET KLINEFELTER SYNDROOM. Susanne Böhler, klin. psychologe - Klinefelterkliniek
LEVEN MET HET KLNEFELTER SYNDROOM Susanne Böhler, klin. psychologe - Klinefelterkliniek LEVEN MET HET KLNEFELTER SYNDROOM Welke impact heeft KS op het leven van de patiënt en diens familie? 2 STAND VAN
Testosteron en de ouder wordende man Hormonale aspecten van seksuele problematiek. Peter Leusink, huisarts, seksuoloog NVVS
+ Testosteron en de ouder wordende man Hormonale aspecten van seksuele problematiek Peter Leusink, huisarts, seksuoloog NVVS + Conflict of interest (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Opsporing en verwijzing van puberteit - stoornissen in het CLB
Opsporing en verwijzing van puberteit - stoornissen in het CLB Prof dr. Jean De Schepper Vakgroep Pediatrie & Genetica 1 Agenda Inleiding Indeling Definities Parameters & Instrumenten Verwijsrichtlijnen
Dokter, onze zoon/dochter is te klein/te groot. Prof. Dr. G. Massa Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt
Dokter, onze zoon/dochter is te klein/te groot Prof. Dr. G. Massa Kinderarts-endocrinoloog Jessa Ziekenhuis Hasselt Groei en groeistoornissen Normale groei Evaluatie van de groei Kleine lengte en groeiachterstand
MEER DAN TESTOSTERON, ANDERE BEHANDELINGS- INGANGEN
MEER DAN TESTOSTERON, ANDERE BEHANDELINGS- INGANGEN Uitleg vanuit de klinische Psycho-Neuro-Immunologie Praktijk Monique Croes, Arnhem, Monique van Poorten, kpni en NAET therapeut 26 mei 2018 Agenda Inleiding
Centrale pubertas praecox. Onderwijs huisartsen Floor Neijens 20-05-2014
Centrale pubertas praecox Onderwijs huisartsen Floor Neijens 20-05-2014 Puberteit Toename centrale pulsatiele afgifte GnRH Secretie LH en FSH door hypofyse Verdere ontwikkeling gonaden Productie geslachtshormonen
Bijsluiter: Informatie voor de gebruiker. Sustanon 250, oplossing voor injectie (testosteronesters)
Bijsluiter: Informatie voor de gebruiker Sustanon 250, oplossing voor injectie (testosteronesters) Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie
Pubertas tarda - Diagnostiek en Behandeling. Sas en Oostdijk 1 februari 2015
Pubertas tarda - Diagnostiek en Behandeling. Sas en Oostdijk 1 februari 2015 Definitie: Pubertas tarda = verlate puberteit Meisjes : M1 op leeftijd 13 jr Jongens : testis volume < 4 ml en/of uitblijven
hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands
hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 203 Samenvatting in het Nederlands hoofdstuk 11 9/21/00 1:12 PM Pagina 204 204 SAMENVATTING IN HET NEDERLANDS Inleiding Het humaan immuundeficiëntie virus (HIV) is de
TESTOSTERONBEHANDELING BIJ MICROPENIS
Academiejaar 2008 2009 TESTOSTERONBEHANDELING BIJ MICROPENIS Krystle GAUL Promotor: Prof. Dr. J.M. Kaufman Co-promotor: Dr. G. T Sjoen Scriptie voorgedragen in de 2 de Master in het kader van de opleiding
Mannen let op uw Saeck
Mannen let op uw Saeck Dr. R.F. Kropman, uroloog 12 maart 2013 Sterfte en Sterftecijfer Sterfte is het totaal aan overledenen in een bepaald jaar Het sterftecijfer (of de mortaliteit) is het jaarlijkse
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Andriol Testocaps, capsules 40 mg. testosteronundecanoaat
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Andriol Testocaps, capsules 40 mg testosteronundecanoaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie
Wanneer en hoe het kind of de adolescent over de diagnose inlichten? Susanne Böhler Klinisch psychologe
Wanneer en hoe het kind of de adolescent over de diagnose inlichten? Susanne Böhler Klinisch psychologe Getuigenissen van ouders Seksuele voorlichting pas je ook aan de leeftijd aan. Een kind van zeven
De invloed van voeding op neuropathieën (CIAP en MGUS-pnp)
De invloed van voeding op neuropathieën (CIAP en MGUS-pnp) Tineke Eelvelt, diëtist Rijnlands Revalidatie Centrum Coby Wijnen, diëtist Spierziekten Nederland Verkeerde voeding kan leiden tot neuropathie,
Hersenontwikkeling tijdens adolescentie
Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Een longitudinale tweelingstudie naar de ontwikkeling van hersenstructuur en de relatie met hormoonspiegels en intelligentie ALGEMENE INTRODUCTIE Adolescentie is
Testosteronundecanoaat
Testosteronundecanoaat Succesvolle toediening van Nebido (injectieflacon) Informatiebrochure voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg Deze brochure geeft informatie over de toediening van Nebido met
Risico minimalisatie materiaal betreffende testosteronundecanoaat voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg
Risico minimalisatie materiaal betreffende testosteronundecanoaat voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg De risico minimalisatie materialen voor testosteronundecanoaat zijn beoordeeld door het College
Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae List of publications
Chapter 9 Dankwoord Curriculum Vitae List of publications Obesitas (vetzucht) bij kinderen is gedurende de afgelopen decennia een groeiend en wereldwijd probleem geworden. De snel toenemende prevalentie
Inhoud. Voorwoord 13 ALGEMENE ASPECTEN DEEL II SECUNDAIRE HYPERTENSIE
Inhoud Voorwoord 13 DEEL I ALGEMENE ASPECTEN Hoofdstuk 1 Ambachtelijke en geautomatiseerde methoden van bloeddrukmeting 17 Inleiding 17 1 Conventionele sfygmomanometrie 18 2 Ambulante niet-invasieve automatische
Testosteronundecanoaat
Testosteronundecanoaat Succesvolle toediening van Nebido (injectieflacon) Informatiebrochure voor beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg Deze brochure geeft informatie over de toediening van Nebido met
Testosteron: een kleine stof maakt het verschil
Testosteron: een kleine stof maakt het verschil Ron Kusters, klinisch chemicus Linda Kemink, internist-endocrinoloog Liesanne Bouwma, gynaecoloog, medisch seksuoloog Rob Schipper, uroloog, medisch seksuoloog
De visuele Gidsen van de Patiënt Hormonale behandeling van prostaatkanker
De visuele Gidsen van de Patiënt Hormonale behandeling van prostaatkanker Met de steun van De Visuele Gidsen van de Patiënt zijn een publicatie van ViVio. ViVio BVBA Rodenbachstraat 70 1190 Brussel België
Samenvatting van de Kenmerken van het Product
1. Naam van het geneesmiddel SUSTANON '250', oplossing voor injectie 2. Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling Elke ampul bevat 30 mg testosteronpropionaat, 60 mg testosteronfenylpropionaat, 60 mg
GROEIHORMOONBEHANDELING VAN KINDEREN MET HET PRADER-WILLI SYNDROOM
GROEIHORMOONBEHANDELING VAN KINDEREN MET HET PRADER-WILLI SYNDROOM RICHTLIJN opgesteld door de Adviesgroep Groeihormoon van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde, bedoeld voor kinderarts-endocrinologen
Leidraad Klinefeltersyndroom
Leidraad Klinefeltersyndroom Klinefelter Syndroom Leidraad voor diagnostiek en behandeling Eerste versie mei 2015 Revisie juli 2016 Tot stand gekomen: Mede naar aanleiding van het rapport Kwaliteitscriteria
Testim SPC 15060. Samenvatting van de productkenmerken 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL. Testim 50 mg gel 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Samenvatting van de productkenmerken 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Testim 50 mg gel 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Eén verpakking voor éénmalig gebruik van 5 g bevat 50 mg testosteron. Hulpstoffen
Klinefelter en fertiliteit
Tijdschr Urol (2018) 8:139 144 https://doi.org/10.1007/s13629-018-0234-3 ARTIKEL Klinefelter en fertiliteit Kathleen W. M. D Hauwers 1 Published online: 6 November 2018 The Author(s) 2018 Samenvatting
Hormoontherapie bij prostaatkanker
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Hormoontherapie bij prostaatkanker Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Campus
PCA3. www.urologischcentrum.be
PCA3 www.urologischcentrum.be De PCA3 test, een eenvoudige urinetest die kan helpen bij de diagnose van prostaatkanker en de keuze van therapie. Over prostaatkanker Prostaatkanker is één van de meest voorkomende
BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015. UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker. Welkom
BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015 UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker Welkom BRCA themamiddag, zaterdag 31 oktober 2015 UMCG expertisecentrum borst - eierstokkanker Welkom, namens de
Brachytherapie als minimaal invasieve curatieve therapie voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom:
Brachytherapie als minimaal invasieve curatieve therapie voor gelokaliseerd prostaatcarcinoom: Resultaten na 3 jaar ervaring in AZ Damiaan Dienst Urologie P. Mattelaer D. Ponette J. Darras prostaatkanker
Prevalentie en psychosociale impact. van pubertaire gynecomastie
Walpot L, Massa G*, Craen M** * Kinderendocrinologie, Virga Jesseziekenhuis, Hasselt ** Kinderendocrinologie, UZ Gent Verhandeling voorgedragen tot het behalen van de graad van Gediplomeerde in de Gespecialiseerde
NEBIDO (TESTOSTERONUNDECANOAAT) 1000 mg/4 ml oplossing voor injectie GIDS VOOR DE VOORSCHRIJVER
De Belgische gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Nebido. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Andriol Testocaps, capsules 40 mg. testosteronundecanoaat
Bijsluiter Pagina 1/6 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Andriol Testocaps, capsules 40 mg testosteronundecanoaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat
Het syndroom van Klinefelter. 13 Heelkundige behandeling van diabetes, een optie?
karakter. muze HET MEDISCH MAGAZINE VAN HET UZ BRUSSEL Driemaandelijks JUNI 2013 nr. 26 Het syndroom van Klinefelter onderlijke vorm van om), was ik even in shock, 10 Huisarts in Halle dr. Patrick Simons:
Pegfilgrastim. Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid12
Pegfilgrastim Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 21 augustus 2017 Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid2 is niet aangetroffen in het bestand. Casus Man met lymfoom en darmperforatie Na CHOP-kuur
Wat te bespreken. De Eeuw van chronische ziekten. risico ziekten en lifestyle. Trends in obesitas Nederland 1981-2003
De Eeuw van chronische ziekten Wat te bespreken Diabetes type 1 in relatie reumatische klachten Relaties tussen chronische ziekten? Diabetes type 2 in relatie reumatische klachten risico ziekten en lifestyle
Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie
Hormoonbehandeling bij prostaatkanker Urologie Inleiding Bij u is een kwaadaardig gezwel in de prostaat aangetroffen (prostaatkanker). De uroloog heeft er samen met u voor gekozen om de prostaatkanker
Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog 24-09-2012
Benigne prostaathyperplasie (BPH) LFA Wymenga, uroloog 24-09-2012 Meest voorkomende ziektebeelden bij mannen > 50jr Prostaatcarcinoom Slijmbeursontsteking Zuurbranden Staar Ritmestoornissen 7,8 8,0 8,4
Oefenopgaven voortplanting / hormonale regulatie De mannenpil
Oefenopgaven voortplanting / hormonale regulatie De mannenpil Uit Australië werd een verrassende doorbraak in het onderzoek naar de mannenpil gemeld. Een onderzoeksinstituut had 55 paren onderzocht die
Onverklaarde anemie bij mannen: denk aan hypogonadisme
Klinische les Onverklaarde anemie bij mannen: denk aan hypogonadisme Hendrik W.P.C. van de Meerendonk, G.S. (Sophie) Mijnhout en Paul H.P. Groeneveld KLINISCHE PRAKTIJK Isala klinieken, afd. Interne geneeskunde,
Actieve monitoring: gouden standaard voor low-risk tumoren?
Symposium State of the Art in Prostate Cancer 14-09-2016 Actieve monitoring: gouden standaard voor low-risk tumoren? Dr. Koen Slabbaert Dienst Urologie, RZ Tienen Active Surveillance : Programma Waarom
Endocriene complicaties van kanker/-behandeling. Dr. Henri J.L.M. Timmers Internist-endocrinoloog
Endocriene complicaties van kanker/-behandeling Dr. Henri J.L.M. Timmers Internist-endocrinoloog Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS TESTOPATCH 1,2 mg/24 u TESTOPATCH 1,8 mg/24 u TESTOPATCH 2,4 mg/24 u Testosteron pleister voor transdermaal gebruik Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel
BIJSLUITER : INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Testim 50 mg gel Testosteron
BIJSLUITER : INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Testim 50 mg gel Testosteron Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar deze bijsluiter. Het kan
BIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove
BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder
PWS: kenmerken. Kenmerken gedurende het leven -pasgeborenen- Gezond ouder worden met Prader-Willi syndroom
Inhoud Gezond ouder worden met Prader-Willi syndroom Prader-Wili syndroom: kenmerken Onderzoeksmethode Resultaten Subtypes Ziektes en ziekenhuisopnames Overgewicht Huidproblemen Gedrag / psychiatrie 50-plussers
Pubertas praecox en pubertas tarda
Kinderendocrinologie en diabetes Pubertas praecox en pubertas tarda Eelco Schroor Dr. E.J. Schroor, kinderarts, Amalia Kinderafdeling, Isala klinieken, Zwolle Leerdoelen Na lezing van dit artikel: kunt
Fysieke revalidatie van oncologische patiënten
Fysieke revalidatie van oncologische patiënten DR. ERIC VAN BREDA MEDISCH SPORTFYSIOLOOG UNIVERSITEIT MAASTRICHT Revalidatie na kanker De richtlijn oncologische revalidatie Is vooral gericht op klachten
ANDROGEL 50 mg, gel in sachet Testosteron. 1. Wat is ANDROGEL en waarvoor wordt het gebruikt. 2. Wat u moet weten voordat u ANDROGEL gebruikt
Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar deze bijsluiter. Het kan nodig zijn om deze nogmaals door te lezen. - Heeft u nog vragen, raadpleeg
De functies van slaap
De functies van slaap Waarom slapen we? Prof. Anton Coenen Radboud Universiteit Nijmegen Symposium Slaap en Sportprestatie Papendal 03-10-2018 slow wave sleep 1. Waken met hoge breinactiviteit en intens
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Andriol capsules 40 mg testosteronundecanoaat
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Andriol capsules 40 mg testosteronundecanoaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor
info voor de patiënt Hormoontherapie bij prostaatkanker UZ Gent, Uro-oncologische groep
info voor de patiënt Hormoontherapie bij prostaatkanker UZ Gent, Uro-oncologische groep Hormoontherapie bij prostaatkanker Hormoontherapie Beste mijnheer, Uw arts heeft u een behandeling met hormonen voorgeschreven
C. 1. Hormoonbehandeling
C. 1. Hormoonbehandeling Heeft u een hormoongevoelige tumor? Dan krijgt u in overleg met uw oncoloog zo nodig een hormoonbehandeling. Een hormoonbehandeling is de behandeling van kanker met hormonen. Dit
Nationaal AYA Jong & Kanker Platform
Nationaal AYA Jong & Kanker Platform www.aya4net.nl Epidemiologie? Epidemiologie is de medische wetenschap die de frequentie van ziekte bestudeerd. AYA kankerpatiënten: een unieke groep?! Bevinden zich
Wetenschappelijke conclusies en gedetailleerde toelichting op de wetenschappelijke redenen voor de verschillen met de aanbeveling van het PRAC
Bijlage II Wetenschappelijke conclusies en redenen voor de wijziging van de voorwaarden verbonden aan de vergunningen voor het in de handel brengen, onder oplegging van voorwaarden, en gedetailleerde toelichting
It takes two to tango
It takes two to tango Voeding & leefstijl bij kanker 19 november 2016 Ilse Kavak-Scholten Inhoud Kanker Ondervoeding Kankercachexie Voedingsadviezen Beweging Feiten en fabels Rol fitnessprofessional Take
Vitamine D. E. van der Heijden (ANIOS IC)
Vitamine D E. van der Heijden (ANIOS IC) 18-5-2018 Hoe? Voeding Zonlicht (> 90% van vitamine D status) Via 25-hydroxylering lever/ en 1-hydroxylering in nier ontstaat het actieve hormoon 1,25 dihydroxyvitamine
Arbeidsgebonden blootstellingen en het reproductief stelsel: veel meer dan een KB moederschapsbescherming
Arbeidsgebonden blootstellingen en het reproductief stelsel: veel meer dan een KB moederschapsbescherming Philippe Kiss arbeidsgeneesheer Securex EDPBW Niet moederschapsbescherming biologische agentia
Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting nederlandse samenvatting De groei en de ontwikkeling van diverse orgaansystemen en regelmechanismen in de foetus tijdens de periode in de baarmoeder worden verstoord door vroeggeboorte.
Urologische mannenemancipatie 10 jaar later. Eric Meuleman Uroloog, VUmc Amsterdam, NL
Urologische mannenemancipatie 10 jaar later Eric Meuleman Uroloog, VUmc Amsterdam, NL 1 Gendergap 2 Y-chromosoom Gendergap. Waarom? Gendergap. Waarom? Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg 2010 4
Evaluatie en behandeling van lange gestalte
Evaluatie en behandeling van lange gestalte Samenvatting Wouter de Waal, Emile Hendriks en Sten Drop Dr. W.J. de Waal, kinderarts, Diakonessenhuis, Utrecht Drs. A.E.J. Hendriks, artsonderzoeker, Erasmus
Krachttraining bij ouderen
Krachttraining bij ouderen Elke Eelbode 1, Ivan Bautmans 1, 2, Tony Mets 1, 2 1 Frailty in Ageing research (FRIA) & Gerontology (GERO) department,, Vrije Universiteit Brussel 2 Geriatrics department, Universitair
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. Sustanon 250 mg/ml, oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Sustanon 250 mg/ml, oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Sustanon 250 mg/ml is een oplossing in olie.
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT. ANDROGEL 50 mg, gel in sachet Testosteron
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE PATIËNT ANDROGEL 50 mg, gel in sachet Testosteron Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. -
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Sustanon 250 injectievloeistof testosteronesters
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Sustanon 250 injectievloeistof testosteronesters Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Proviron 25 mg tabletten mesterolon
BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Proviron 25 mg tabletten mesterolon Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen, want er staat belangrijke informatie in voor u. Bewaar
Bijsluiter: Informatie voor de patiënt. ANDROGEL 16,2 mg/g, gel Testosteron
Bijsluiter: Informatie voor de patiënt ANDROGEL 16,2 mg/g, gel Testosteron Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar
11/01/2013. Een minuutje geduld. Geboorte.. De mens. Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? . andere zoogdieren
Geboorte.. De mens Een minuutje geduld Vroeg- of Laattijdig afnavelen Dr. David Van Laere Neonatoloog UZ Antwerpen. andere zoogdieren Afklemmen van de navelstreng anno 2012 Controversieel? Zoek de verschillen?
Hoofdstuk 11a. Mannelijke hormonale anticonceptie. Loes Woelders
Hoofdstuk 11a Mannelijke hormonale anticonceptie. Auteurs Maartje Schots Loes Woelders Groningen, 20-02-2015 Inhoudsopgave SAMENVATTING...2 INLEIDING...3 ENDOCRINOLOGIE VAN DE SPERMATOGENESE...4 HORMONALE
Vasculaire mechanismen van (in)activiteit
Vasculaire mechanismen van (in)activiteit Dick H.J. Thijssen Afdeling Fysiologie, UMC St Radboud, Nijmegen & Research Institute for Sports and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK FYSIEKE
Kennis en verwijsbeleid van CLB-artsen, kinderneurologen en kinder- en jeugdpsychiaters omtrent het Klinefelter syndroom.
KU LEUVEN UNIVERSITEIT GENT UNIVERSITEIT ANTWERPEN VU BRUSSEL INTERUNIVERSITAIRE MANAMA-OPLEIDING JEUGDGEZONDHEIDSZORG Kennis en verwijsbeleid van CLB-artsen, kinderneurologen en kinder- en jeugdpsychiaters
Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie
Medicatie voor bijnierpatiënten: een verhaal van substitutie 23/02/2019 Apr. Stéphanie Wuyts Ziekenhuisapotheek UZ Brussel Met dank aan: Bijniervereniging NVACP BijnierNET 2 14-12-18 Bijnierschorshormonen
Osteoporose profylaxe bij 80+
Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)
Geen consistent bewijs voor een verhoogd risico op hartproblemen bij gebruik van geneesmiddelen die testosteron bevatten
21 november 2014 EMA/706140/2014 Geen consistent bewijs voor een verhoogd risico op hartproblemen bij gebruik van geneesmiddelen die testosteron bevatten De CMD(h) 1, een regelgevende instantie waarin
Voeding en SMA. Coby Wijnen, diëtist
Voeding en SMA Coby Wijnen, diëtist Goede voeding bij SMA is van belang voor: - goede groei bij kind en goed onderhoud van lichaam bij volwassene - preventie luchtweginfecties, door voorkómen verkoudheden
Groeihormoon tekort na het bereiken van de uiteindelijke lengte. Informatie voor patiënten
Groeihormoon tekort na het bereiken van de uiteindelijke lengte Informatie voor patiënten Voor wie is dit boekje bedoeld? Dit is een boekje voor tieners bij wie als kind een groeihormoontekort is vastgesteld
Workshop Het puberende brein
Workshop Het puberende brein Stellingen Eens Oneens Meisjes komen eerder in de puberteit dan jongens! Verschil puberteit en adolescentie Puberteit onderdeel van de adolescentie seksuele volwassenwording.
Ondervoeding bij COPD
Ondervoeding bij COPD Anke Kalisvaart voor Paula van Melick Ziekenhuis Rivierenland Tiel De Lage Korn, Buren Agenda Prevalentie Criteria van ondervoeding bij COPD Definities van lichaamssamenstelling Oorzaken
Menopauze, plaats voor HST? Jan Willem de Leeuw Gynaecoloog Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam
Menopauze, plaats voor HST? Jan Willem de Leeuw Gynaecoloog Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam Disclosures spreker GEEN Definities Menopauze: de laatste menstruatie in het leven van een vrouw. Deze wordt in
HALDOL tabletten en drank
Een Direct Healthcare Professional Communication (DHPC) is een schrijven dat naar de gezondheidszorgbeoefenaars wordt gezonden door de farmaceutische firma s, om hen te informeren over mogelijke risico
Chapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 1 Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrondinformatie van de relatie tussen intrauteriene groeivertraging, waarvan het lage geboortegewicht een uiting kan zijn, en de gevolgen in de
Behandelen in de palliatieve fase zin of onzin?
Behandelen in de palliatieve fase zin of onzin? Palliatieve chemotherapie Birgit Mispelaere Algemene medisch oncologie 16.09.2010 Palliatieve therapie Behandelen en voorkomen van symptomen en klachten
Samenvatting voor niet-ingewijden
voor niet-ingewijden Type 2 diabetes Diabetes is een ernstige chronische ziekte, die wordt gekenmerkt door te hoge glucosespiegels (de suikers ) in het bloed. Er zijn verschillende typen diabetes, waarvan
Prostaatkanker. 07 september 2011. De Prostaat
Prostaatkanker 07 september 2011 De Prostaat Prostaat Veranderingen aan de prostaat Prostaat wordt groter Soms plasklachten. Goedaardige of kwaadaardig veranderingen. Prostaatvergroting Prostaatkanker
WAAROM WILLEN WE EFFECTEN T.H.V. HORMONEN VASTSTELLEN?
WAAROM WILLEN WE EFFECTEN T.H.V. HORMONEN VASTSTELLEN? Veel van de bestudeerde polluenten (o.a. PCB s, dioxines, zware metalen) kunnen hormoonverstorende effecten hebben. Daarom worden in de humane biomonitoringscampagnes
Borstkanker bij de man: state of the art
CC orstkanker bij de man: state of the art r. Chris oor Z iddelheim - ntwerpen K J niet veel voorkomend (0,5 1%) incidentie neemt stilletjes toe? hogere incidentie in sommige frikaanse landen (eganda 5%
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel HORMONALE THERAPIE. PROSTAATKANKER Hormonale therapie
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel HORMONALE THERAPIE PROSTAATKANKER Hormonale therapie INHOUD Inleiding... 3 Hoe werkt hormonale therapie?... 3 Wanneer hormonale behandeling?...
Wanneer spreken wij van grote lengte? Wat is de oorzaak van de grote lengte?
Grote lengte Uw kind wordt verwezen met een grote lengte. In deze folder willen wij u en uw kind informatie geven over mogelijke oorzaken, onderzoeken en behandelingsmogelijkheden. Voor een goede beoordeling