4,2. Werkstuk door een scholier 3489 woorden 20 november keer beoordeeld. Maatschappijleer. Hoofdstuk 1 Wat is Doping

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "4,2. Werkstuk door een scholier 3489 woorden 20 november keer beoordeeld. Maatschappijleer. Hoofdstuk 1 Wat is Doping"

Transcriptie

1 Werkstuk door een scholier 3489 woorden 20 november ,2 17 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 1 Wat is Doping Doping is allerlei soorten middelen en stoffen die het lichaam in staat stellen betere resultaten te halen. Dat kan op een hele hoop manieren. Je kan je spieren sterker maken, waardoor ze meer aankunnen of meer kracht krijgen waardoor je bijvoorbeeld harder kan lopen of hoger kan springen. Je kan ook doping nemen als je heel moe bent, je krijgt dan weer extra energie waardoor je betere prestaties kan neerzetten. Dit zijn even twee voorbeelden van doping die in de sport vaak voorkomen. Natuurlijk komt het niet bij alle sporters voor dat ze doping gebruiken, het ligt er ook aan welke sport je doet. Over het algemeen gebruikt maar liefst 80% van de sporters doping. Een voorbeeld is atletiek, het ligt er aan welk onderdeel je beoefend. Bij hoogspringen, als je je beenspieren versterkt door middel van doping kan je hoger springen. Bij sprinten kan je harder afzetten en dus ook harder lopen. Bij kogelstoten, je armspieren worden sterker en je kan dus ook verder stoten. Doping wordt niet alleen in de atletiek gebruikt, ook bij zwemmen. Kijk maar naar de afgelopen Olympische spelen toen er een hele grote groep Chinese zwemmers thuisbleef. Wielrennen is ook een goed voorbeeld. De tour de France van 1998 werd geteisterd door dopinggevallen. Hele ploegen werden uit de koers gezet en nog steeds worden er invallen gedaan om te controleren of men geen doping gebruikt. Dopingcontroles worden niet alleen bij wielrennen, zwemmen en atletiek uitgevoerd, bij elke tak van sport wordt dat gedaan. Het is ook wettelijk verplicht om te controleren. In de meeste gevallen worden er geen personen positief bevonden, maar af en toe wel en die worden dan geschorst of krijgen een andere straf. Doping stimuleert dus het lichaam om betere prestaties te leveren, dat gebeurt door middelen in te nemen of in te spuiten, wat verboden is, maar wel af en toe wordt gedaan. In de middelen zitten bepaalde stoffen die hersencellen bevorderen tot het maken van bijvoorbeeld rode bloedcellen, of zorgen voor een verhoogde concentratie waardoor iemand heel alert kan reageren. Af en toe hoor je ook verhalen van sporters die alleen maar een hoestdrankje of neusdruppels hebben gebruikt, ook dat staat op de dopinglijst. In neusdruppels zit de stof efidrine. Die stof valt onder de stimulantia en is dus doping. Hierdoor kan het voorkomen dat sporters positief worden bevonden terwijl ze alleen hun neus gedruppeld hebben. Een hoop spelers gaan tegen de beschuldigingen van doping in. Ze ontkennen bijna altijd. Als ze beschuldigt worden gaan ze in beroep, omdat ze in een rechtzaak bijna altijd kunnen winnen. Dit komt doordat ze heel makkelijk medische specialisten kunnen strikken. De specialisten overtuigen de rechters vaak dat het een natuurlijke oorzaak heeft. Daarnaast hebben de sportbonden vaak weinig zin in rechtzaken omdat de sporters toch heel vaak gelijk krijgen. Waarna de sportbonden vaak veel geld als Pagina 1 van 9

2 schadevergoeding moeten betalen en de dopingtests zelf zijn ook heel duur. De bonden hebben hun beperkte budget vaak alleen al nodig voor de sport zelf. Hoofdstuk 2 Gebruik van doping Doping wordt voornamelijk gebruikt om prestaties te verbeteren. Doping in de sport wordt vooral toegepast bij actieve sporten. Het gaat er dan meestal om dat je spiermassa groter wordt of dat je een betere concentratie krijgt. Doping kan ook worden gebruikt voor bijvoorbeeld denksporten. (schaken, dammen en bridge) Er bestaan stoffen die als doping zijn aan te duiden voor denksporters. Dit is de conclusie van het onderzoek "Denksport & Doping" dat is uitgevoerd door het Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken (NeCeDo) op verzoek van staatssecretaris Margo Vliegenthart vanvolksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hierbij waren zowel eerdere wetenschappers, sportbestuurders of sporters zelf betrokken. In het onderzoek is gezegd dat doping bevordelijk voor de prestaties moet zijn. Voor de denksporten geldt dit voor de stoffen amfetaminen, efedrine, cocaïne, bètablokkers, nicotine en stoffen die zorgen voor een vergrote zuurstofbeschikbaarheid van de hersenen. De prestatiebevorderende effecten van deze stoffen zullen over het algemeen klein zijn. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek heeft het NeCeDo het Ministerie van VWS geadviseerd ook voor de Nederlandse denksportbonden (schaken, dammen, bridge en zo) vast te houden aan de verplichting tot een actief anti-dopingbeleid. Er zou gecontroleerd moeten worden op de bovenstaande stoffen, met uitzondering van nicotine. Omdat denksporters best zouden kunnen roken en zei daarom in hun privesfeer zouden kunnen worden aangetast. Alle sportbonden die door VWS worden gesubsidieerd, zijn verplicht een actief anti-dopingbeleid te voeren. Voor de denksportbonden is deze maatregel opgeschort tot 2001, in afwachting van de uitkomsten van het NeCeDo-onderzoek. Internationaal gezien worden de denksportbonden ook geconfronteerd met de heersende dopingregels in de sport, mede vanwege de ambitie van sommige denksporten om een volwaardige Olympische sport te worden. Betrokken bonden hebben reeds aangegeven het advies van het NeCeDo als een beter alternatief te beschouwen dan het uitvoeren van dopingtesten volgens de algemeen geldende IOC-dopinglijst, zoals dat in sommige andere landen gebeurt. Ook op de laatste wereldkampioenschappen bridge werd op doping gecontroleerd volgens de standaard IOC-dopinglijst. Doping kan worden ingenomen op een aantal verschillende manieren. Het meest voorkomende zal het innemen van tabletten zijn. Het is gemakkelijk in te nemen met wat water en allerlei soorten doping zijn ook in tabletten te krijgen. Dopingmiddelen komen ook heel vaak als poeder voor. Je kan deze soorten opsnuiven of oplossen in bijvoorbeeld water en dan opdrinken. Nog een manier om doping in te nemen is door het in te spuiten. De doping moet dan vloeibaar zijn, of eventueel opgelost in een andere stof. De doping wordt dan in je bloedbanen gespoten waardoor je eigenlijk direct energie krijgt. Hoofdstuk 3 Verboden middelen Pagina 2 van 9

3 Verboden middelen kan je indelen in 5 groepen, stimulantia, narcotische analgetica, anabole middelen, diuretica en peptide hormonen, mimetica en analoga. Af en toe kan je die groepen nog verder opsplitsen, kijk maar bij anabole middelen. Hieronder staat een lijst van een hele hoop verboden middelen. Niet alle middelen staan hierbij, dat komt omdat er vaak nieuwe stoffen op de markt komen, bij het uitbrengen van deze lijst waren deze stoffen verboden, waarschijnlijk zijn daar nu alweer een aantal stoffen aan toegevoegd. Stimulania: AdrenalonAlmitrineAmfepramonAmfetamineAmfetaminilAmifenazolAmineptineBambuterol (1)Bamethaan (1)BemegrideBenzfetamineBitolterol (1)BromantanBufenine (1)Carbuterol (1)CarfedonCathine (2)ChloorfentermineCiticolineClenbuterol (1)ClobenzorexClorprenalineCocaïneCoffeïne (3)Cola preparaat (3) CropropamideCrotetamideCyclopentamineDeanolDexamfetamineDexfenfluramine DimetamfetamineDipivefrineDobutamineDopexamine (1)DoxapramEfedrine (2) EtafedrineEtamivanEtilamfetamine EtilefrineFencamfamineFendimetrazineFenetyllineFenfluramineFenmetrazineFenoterol (1)FenproporexFentermineFenylefrineFenylpropanolamine (2)FoledrineFormoterol (1)FurfenorexFurfurylamfetamineHeptaminolHexoprenaline (1) Hydroxyamfetamine (parahydroxyamfetamine)ibogaïneibopamineisoetarine (1)IsoprenalineIsoxsuprine (1)LevofacetoperanLobelineMazindolMeclofenoxaatMefenorexMefentermineMefexamideMesocarb MetaraminolMethamfetamineMethoxyfenamine Methyleendioxymetamfetamine Methylefedrine (+-)- (2) Methylefedrine (-) (2)MethylfenidaatMidodrineMorazonNicethamideNorfenfluramineOrciprenaline (1)OxedrineOxyfedrinePemolinePentetrazolPicrotoxinePipradolPirbuterol (1)ProlintanPropylhexedrinePseudo-efedrine (2)PyrovaleronReproterol (1)Rimiterol (1)Ritodrine (1)Salbutamol (1)(4)Salmeterol (1)SelegilineStrychnineTerbutaline (1)Tretoquinol (1)Xamoterol Narcotische analgetica: AlfaprodineAlfentanilAnileridineBezitramideBuprenorfineButorfanolDextromoramideDiamorfineDipipanonE thoheptazineethylnarceïnefenazocinefentanyl HydrocodonHydromorfonLevacetylmethadolLevorfanolMeptazinolMethadonMorfineNalbufineNicomorfine NormethadonOpium preparaatopiumconcentraatoxycodon PentazocinePethidinePiritramideRemifentanilSufentanilThebaconTilidineOxymorfon Trimeperedine Anabole middelen: 1 androgene anabole steroïden 2 ß2-agonisten Androstanolon (dihydrotestosteron) AndrosteendiolAndrosteendionBolasteronBoldenonCalusteronClostebolDanazolDehydrochloormethyltestosteronDrostanolon (dromostanolon) EthylestrenolFluoxymesteronFormebolonGestrinonMesterolonMetandiënon (methandrostenolon)metenolon MethandriolMethyltestosteronMiboleron Nandrolon19- norandrosteendiol19-norandrosteendion NorethandrolonOxabolonOxandrolonOxymesteronOxymetholonQuinobolonPrasteron (DHEA, dehydroepiandrosteron)stanozololstenbolontestosteron (5)Trenbolon Bambuterol (1)Bamethaan (1)Bitolterol (1)Bufenine (1)Carbuterol (1)Clenbuterol (1)Dopexamine (1)Fenoterol (1)Formoterol Pagina 3 van 9

4 (1)Hexoprenaline (1)Isoetarine (1)Isoxsuprine (1)Orciprenaline (1)Pirbuterol (1)Reproterol (1)Rimiterol (1)Ritodrine (1)Salbutamol (1)(4)Salmeterol (1)Terbutaline (1)Tretoquinol (1) Diuretica: AcetazolamideAmilorideBendroflumethiazide BenzthiazideBumetanideCanrenoïnezuur ChloormerodrineChloortalidonChloorthiazideClopamideCyclopenthiazideDiclofenamideEpitizideEtacryne zuurfurosemide Hydrochloorthiazide HydroflumethiazideIndapamideMannitol (6)MefrusideMersalylMethyclothiazideMetolazonMetyraponPiretanidePolythiazideQuinethazonSpironolact ontorasemidetriamtereenxipamide Peptide hormonen: BuserelineCetrorelix Choriongonadotrofine (7) Clomifeen (7)CorticorelineCorticotropineCyclofenil (7)EpoEpoëtineErytropoetineFollitropine (7)GonadorelineGoserelineInsuline aspart (8)Insuline glargine (8)Insuline lispro (8)Insuline lispro, protamine (8) Insuline gewoon (8) Insuline isofaan (8) LeuprorelineMecasermineMenopauzegonadotrofine (7)NafarelineOctreotideSermorelineSerumgonadotrofineSomatorelineSomatremSomatropineTamoxifen (7)TetracosactideTriptorelineUrofollitropine (7)Zinkinsuline, amorf (8)Zinkinsuline, kristallijn (8)ghjkhjk Hoofdstuk 4 Controle De sporter krijgt een formulier toegestuurd waarin staat dat hij is uitgekozen om test te ondergaan. Eenmaal bij het dopingcontrolestation wordt de identiteit gecontroleerd en moet de sporter een contract ondertekenen waarin hij toestemming geeft voor de tests. Voordat de sporter een urinemonster mag produceren, wordt hem gevraagd een opvangbeker te kiezen. Elke opvangbeker is apart verpakt. Vervolgens moet de sporter in de door hem gekozen opvangbeker tenminste 75ml urine produceren, en vervolgens de opvangbeker zelf sluiten. Dit alles wordt gecontroleerd door een persoon van hetzelfde geslacht. Wanneer de sporter niet genoeg urine kan produceren, wordt de beker gesloten en wordt er gewacht tot het moment waarop de sporter wel kan produceren en als de sporter geproduceerd heeft, worden de twee bekers samengevoegd. Vervolgens wordt de sporter gevraagd een setje containertjes te kiezen. In de containertjes zitten twee flesjes. Vervolgens verdeelt de sporter onder toezicht de urine in de flesjes A en B, in flesje A moet minimaal 50 ml en in flesje B minimaal 25 ml. Er moet wat urine achterblijven in de opvangbeker om te testen of de urine bruikbaar is. Vervolgens sluit de sporter de containertjes zelf, en moet erop letten dat deze goed gesloten zijn en vervolgens verzegeld de sporter de containertjes. Van achtergebleven urine wordt de PH-waarden het soortelijk gewicht gemeten om er zeker van te zijn om bruikbare urine te hebben. De meetwaarden worden genoteerd op het dopingcontroleformulier. Vervolgens wordt de sporter gevraagd welke geneesmiddelen en/of andere relevante substanties hij heeft gebruikt gedurende zeven dagen voorafgaand aan de dopingcontrole. Deze worden genoteerd op het doping controleformulier. Pagina 4 van 9

5 Tot slot moet de sporter het doping controleformulier ondertekenen, de sporter kan hierop nog aanmerkingen maken over de controle, maar moet het ondertekenen. Wanneer er niet wordt getekend wordt het gezien als obstructie en is daardoor strafbaar. Hierboven staat een voorbeeld van een controle. Het grote nadeel van deze controles is dat ze heel erg duur zijn. Op de Olympische Spelen in Sydney werd er maar liefst dollar uitgegeven aan dopingtests. Als mensen getest worden buiten de sport om, kunnen de kosten oplopen tot miljoenen dollars, de zogenaamde out of competition controles". Er zijn ook een hele hoop mogelijkheden om de controles te frauderen. In het boek dat Willy Voet, de Festina verzorger, heeft geschreven, beschrijft hij een manier die de Festina renners hebben gebruikt om de dopingtests te saboteren. Ze hadden een soort condoom in hun anus, gevuld met zuivere urine. Aan deze condoom was een buisje bevestigd, gecamoufleerd met haar met aan het uiteinde een dopje. Wanneer de renner naar de controle moest en urine moest afstaan, haalde hij het dopje van de condoom af en liet de zuivere urine in het buisje lopen. Zo konden de renners nooit positief worden bevonden. Het grote probleem van urinetests is dat men niet 100 % zeker kan weten of de urine wel van de desbetreffende persoon afkomstig is. Op dit moment zijn ze de instanties intensief bezig met het ontwikkelen van nieuwe tests. De meeste problemen worden veroorzaakt die niet toestaan om bloed af te nemen zonder enige aanleiding. Tests zullen nooit 100 % betrouwbaar zijn omdat de medische staf van de sporters vaak beter zijn ingelicht over de mogelijkheden van doping dan de controleurs zelf. Hoofdstuk 5 Bijwerkingen en gevolgen De Britse sportarts Turner schatte tijdens de afgelopen Olympische Spelen dat ongeveer 60% van alle atletiekdeelnemers verboden middelen gebruikte. De Nederlandse ex-topsporter en ex-trainer schatte dit percentage zelfs op 90%. Wat het echte percentage is, is niet bekend, maar doordat er waarschijnlijk zoveel dopinggebruikers in de sport zijn is de kans groot dat bij sommige sporters er bijwerkingen komen. Deze zijn heel erg belastend voor de sporter, want als er veel klachten zijn kan hij bijvoorbeeld niet meer meedoen aan zijn sport. Ook worden de dopingmiddelen gebruikt om het ouder worden te onderdrukken. Natuurlijk kan dit ook bijwerkingen tot gevolg hebben. Soms worden ze ook gebruikt om agressie en vechtlust op te voeren. Dit werd vooral gebruikt bij de maffia. Hierdoor kregen de mannen een te hoog testosterongehalte en hierdoor kregen ze een hoge stem. Dit werd ook een handelskenmerk van een groot aantal maffiosi in de wereld. Pas enkele tientallen jaren later kwam men erachter wat testosteron nou echt deed met het lichaam, in de tijd van de maffiosi wist men nog helemaal niet dat het gebruik van doping die hoge stem veroorzaakte. Een andere nadelige bijeenkomst bij het gebruiken van testosteron is dat het aanzienlijk de kans op prostaatkanker vergroot. Bij overmatig gebruik van dit middel zet het mannelijke lichaam de hormonen om in vrouwelijke hormonen genaamd bètaoestradiol. Hierdoor kan een man last krijgen van borstvorming. Hieronder de bijwerkingen. Lever: Pagina 5 van 9

6 Anabolen Steroïden (AS) zijn giftig en moeten in de lever worden afgebroken. Daarbij worden enzymen, die je lever nodig heeft om te functioneren, vernietigd. Op de langere termijn kan die schade zo ernstig zijn, dat je lever niet meer goed werkt. Omdat je lever de zuiveringsinstallatie van je bloedbaan is, houdt dat in dat je jezelf vergiftigt. In de praktijk komt dat erop neer dat je tekenen van geelzucht gaat vertonen. Voortdurende blootstelling aan AS kan leiden tot leverkanker. Dit een ernstige ziekte waaraan je makkelijk dood aan kan gaan als je er niet snel bij bent. Leverstoornissen zijn NIET zeldzaam. In elk overzichtsartikel over de effecten van AS worden ze genoemd. Het goede nieuws: als je geen al te stomme dingen doet, dan herstellen de natuurlijke waarden zich weer. Het basisbestanddeel van AS is testosteron. Je kunt leverkanker voorkomen door de volgende dingen te doen als je ze moet slikken. A. Geen megadoseringen te nemen; B. Niet te lang te gebruiken; C. Op te passen met de orale giftige middelen; D. De dosering op- en af te bouwen; E. Jezelf goed in de gaten te houden, door jezelf te laten onderzoeken door een arts en door als je aanhoudend pijn in je lever hebt, je gebruik af te gaan bouwen en naar een dokter te gaan. Cholesterol: Door de werking van je lever te verstoren, veranderen AS je bloedwaarden. Als we de vergiftigingsverschijnselen, waarover we het hierboven al hadden even laten voor wat ze zijn, en ons richten op het cholesterol, dan kun je zeggen dat AS de concentratie van het 'goede' cholesterol (HDL) naar beneden jagen. Sommige agressieve AS laten het 'slechte' cholesterol stijgen, maar de mildere middelen, zoals stanozolol of nandrolon-decanoaat, doen dat niet. Als je zorgt voor je lever, zorg je ook voor je cholesterol. Het voorzichtig zijn met de agressieve anabolen is dus het allerbelangrijkste. Een of twee glazen alcohol per dag helpen het cholesterol op peil te houden. Meer alcohol werkt averechts. Niet de gewone koffie, maar wel veel oploskoffie, espresso en andere koffiesoorten bevatten cafestol, een stof die het cholesterol verhoogd en dus niet goed om te drinken als je het cholesterol naar beneden wilt halen. De gewone filterkoffie kan gewoon gedronken worden. Een dieet met veel groenten en fruit bevat een enorm aantal anti-oxidanten. Daarvan is slechts een fractie bekend ze zitten dus niet in supplementen. Die anti-oxidanten beschermen niet alleen tegen kanker, maar zorgen ook dat je cholesterol weinig schade aanricht. AS zijn dermate riskant, dat een supergezonde levensstijl beslist geen overbodige luxe is. De combinatie van veel alcohol, drugs, speed en AS is vragen om moeilijkheden. Gelukkig zullen in de meeste gevallen ook deze waarden ten goede veranderen als je stopt met kuren, als er geen rare hoeveelheden in het lichaam zitten. Prostaat: AS werken in op het prostaat van de man (vrouw heeft er geen). Het prostaat reageert zelfs sterker op AS dan de spiercellen, omdat in het prostaat meer receptoren voor androgenen zitten dan in je spieren. Daarom merk je bij bijna elke kuur, dat er bloed in je urine zit. Bij lichte kuren is dat na enkele weken weer weg. Bij zware niet. Je merkt ook, dat je vaker naar de WC moet, zonder dat je er nu zoveel urine uit ziet Pagina 6 van 9

7 lopen, en dat je er soms behoorlijk over kunt doen voor je uitgepinkeld bent. Wordt je prostaat te vaak, te lang of te hevig blootgesteld aan AS, dan loop je een verhoogde kans op kanker. Prostaatkanker is een venijnige vorm van kanker, die nog steeds niet echt goed te behandelen is. Operaties resulteren soms in blijvende impotentie. Des te androgener het middel, des te meer je gebruikt, des te langer je gebruikt, des te groter de kans op kanker. Ook worden middelen gevaarlijker naarmate ze sneller aromatiseren. Matigheid, lange rustperiodes tussen de kuurtjes door, en het zoveel mogelijk mijden van de gevaarlijke soorten AS, de heftige DHT-anabolen en het testosteron, verminderen de risico's. Uit recent onderzoek is gebleken, dat hoge doseringen vitamine D de kans op het krijgen van prostaatkanker verminderen. Het middel met beetjes nemen is dus aan te bevelen. Er zijn ook aanwijzingen dat glucosinolaten de kans op prostaatkanker kunnen verminderen. Dat zijn de 'bitterstoffen' in koolsoorten. Te koop als supplementen - en in de supermarkt. Hoge doseringen vitamine B-12 blijken het DNA te kunnen beschermen tegen aantasting. B-12 vermindert de kans op kanker dus in het algemeen. De aangeraden hoeveelheid is 1 milligram per dag. Momenteel wordt er studie gedaan naar de prostaatbeschermende effecten van vitamine E en selenium. Bij rokers met een verhoogde bloeddruk werkt dit anti- prostaatkankermiddel echter niet. Het gebruik van AS komt vaak voor. In de jaren zeventig bleek bij patiënten, die met AS behandeld werden, zo vaak prostaatkanker voor te komen, dat het gebruik van AS werd verminderd. We weten ook, dat mensen die van nature iets meer testosteron aanmaken, een hogere kans op prostaatkanker hebben. Hersenen: AS beïnvloeden de geest. De hersenen van gebruikers maken meer dopamine aan, en daardoor word je agressiever, kun je slechter slapen, en als je er gevoelig voor bent, kun je het contact met de realiteit verliezen (= psychose). In een aantal gevallen heeft de door AS veroorzaakte gewelddadigheid geleid tot verschrikkelijke dingen. AS-gebruik wordt wel eens in rechtszaken als 'verzachtende omstandigheid' aangevoerd, al luisteren rechters er nooit naar. Ook is met het er binnen de sportgemeenschap over eens, dat het gewelddadige gedrag van een aantal sporters kan worden toegeschreven aan hun AS-gebruik. IJzervreters laten zich niet graag kennen. Daarom wordt er niet gesproken over wat AS met je geest doen. Ik persoonlijk denk dat het erg onderschat wordt, en dat dit wel eens de meest voorkomende schadelijke bijwerking zou kunnen zijn. Dit maak ik op uit alle info die ik op het internet heb gezien. Hoofdstuk 6 Alternatieven voor doping In de sportwereld nemen sporters doping om beter te kunnen presteren. Sporters doen dit voor de faam en het geld dat ze kunnen verdienen. Op de Olympische Spelen maakt het heel veel uit of je eerste of tweede wordt, ook al is de Olympische gedachte: meedoen is belangrijker dan winnen, het maakt toch miljoenen dollars uit of je eerste of tweede wordt. Voor vele sporters is de verleiding naar doping dan zo groot omdat ze al dat geld en die faam willen. Dat ze er dan aan onderdoorgaan. Gelukkig zijn er ook nog een flink aantal sporters die op een eerlijke wijze de top willen bereiken. Voor deze sporters is het niet onmogelijk om zonder doping de top te kunnen halen. Er zijn alternatieven. Pagina 7 van 9

8 Om goed te kunnen presteren moet je aan sommige dingen denken. Naast een goede training moet je ook goed eten en veel slapen. Dit is natuurlijk logisch maar een heleboel sporters doen dit niet, omdat ze denken dat er met doping wel komen. Met voedsel is groente niet genoeg maar je moet er voor zorgen dat je alle juiste stoffen binnenkrijgt. In EPO zitten stoffen die rode bloedlichaampjes aanmaken. Deze rode bloedlichaampjes zorgen ervoor dat je beter zuurstof opneemt, door deze verbeterde zuurstofopname kan een sporter meer zuurstof opnemen in zijn/haar bloed en verbeterd de prestatie. Voor een toename van rode bloedlichaampjes zijn er ook manieren die wel mogen. Een van de meest makkelijke alternatieven voor EPO is het volgen van hoogtestages. Sporters verblijven dan een bepaalde periode op een hoge berg. De lucht wordt naar mate je hoger komt ijler. In ijle lucht is een lager percentage zuurstof aanwezig waardoor het lichaam meer rode bloedlichaampjes aan moet maken om een gelijke hoeveelheid zuurstof op te kunnen nemen als op zeeniveau. Door deze hoogte stages nemen de rode bloedlichaampjes toe en dus ook het prestatievermogen van de sporter. Naast het volgen van hoogtestages zijn er nog andere dingen meer rode bloedlichaampjes te krijgen. De techniek staat ook niet stil, er zijn inmiddels twee methodes ontwikkeld ervoor kunnen zorgen dat je meer rode bloedlichaampjes krijgt. De eerste is een speciale tent die sporters gewoon in hun hotel kamer boven op hun bed kunnen zetten. Deze tent is zo gemaakt dat er een lager percentage zuurstof in de lucht in de tent zit waardoor hetzelfde effect wordt gecreëerd als dat je naar een hoge berg zou gaan. Het grote voordeel van deze tenten is dat het makkelijk te gebruiken is en dat je het ook overal kan gebruiken. Het grote nadeel van de tenten is dat ze verschrikkelijk duur zijn en het effect niet zo snel komt als met EPO of een hoogte stage. De tweede mogelijkheid die door is ontwikkeld is een turbine waarin de sporters ook gewoon kunnen slapen, in deze turbine kan van alles worden geregeld van de luchtdruk tot het percentage zuurstof. Het grote voordeel van deze turbine is dat sporters niet meer ver hoeven te reizen en het effect is beter dan bij een hoogte stage. Het grote nadeel van de turbine is dat ze ongelooflijk duur zijn en ze niet echt makkelijk mee te nemen is. Dit lijkt dan wel veel op doping maar het mag wel, en dus denk je dat elke sporter het kan gebruiken zonder risico te lopen om gediskwalificeerd te worden. Dit gaat dus nog wel eens mis. Bij onderzoek naar EPO wordt naar de hematocrietwaarde gemeten. Deze waarde geeft het percentage rode bloedlichaampjes aan in het bloed. Bij een te hoge hematocrietwaarde wordt je gediskwalificeerd. De waarde is zeer onbetrouwbaar. Je kan namelijk niet zomaar aangeven of je doping of EPO hebt gebruikt om meer rode bloedlichaampjes te hebben. Bij de een maakt zijn/haar lichaam nou eenmaal meer rode bloedlichaampjes aan dan bij de ander. Ook kan het percentage zijn ontstaan door hoogtestages of door een ander van de bovenstaande methodes. Je moet dus uitkijken dat je niet te vaak van die methodes gaat doen. Bronvermelding: Pagina 8 van 9

9 Pagina 9 van 9

Maar doping word niet alleen nu veel gebruikt maar vroeger ook al in bijvoorbeeld bij wielrennen.

Maar doping word niet alleen nu veel gebruikt maar vroeger ook al in bijvoorbeeld bij wielrennen. Werkstuk door een scholier 2144 woorden 7 februari 2002 6,4 87 keer beoordeeld Vak LO Inleiding: Ik heb gekozen voor een werkstuk over doping omdat ik het heel slecht vind als je het gebruikt en omdat

Nadere informatie

Het is dus een aandoening van de knie, waarbij het kraakbeen aan de achterzijde van de knieschijf beschadigd is.

Het is dus een aandoening van de knie, waarbij het kraakbeen aan de achterzijde van de knieschijf beschadigd is. Verslag door Ilse 2668 woorden 14 mei 2017 1 2 keer beoordeeld Vak LO Wie ben ik? Ik ben Ilse Hielkema. Ik ben 16 jaar oud en woon in Dronrijp. Verder vind ik DIY s erg leuk en probeer ook veel DIY s van

Nadere informatie

5,3. Werkstuk door een scholier 1282 woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding:

5,3. Werkstuk door een scholier 1282 woorden 6 maart keer beoordeeld. Inleiding: Werkstuk door een scholier 1282 woorden 6 maart 2002 5,3 49 keer beoordeeld Vak LO Inleiding: Mijn probleemstelling is heeft het nou echt zin om doping te gebruiken, omdat ik iets meer wilde weten over

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 2692 woorden 27 april keer beoordeeld. Nederlands. 1. Waar komt het woord doping vandaan?

6,5. Werkstuk door een scholier 2692 woorden 27 april keer beoordeeld. Nederlands. 1. Waar komt het woord doping vandaan? Werkstuk door een scholier 2692 woorden 27 april 2005 6,5 454 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Waar komt het woord doping vandaan? Het woord doping is afkomstig uit Engeland. Ze dachten dat de kaffers

Nadere informatie

Ik heb het onderwerp Doping in de Sport gekozen, dit heeft te maken met Sport en gezondheid.

Ik heb het onderwerp Doping in de Sport gekozen, dit heeft te maken met Sport en gezondheid. Werkstuk door een scholier 2726 woorden 23 mei 2001 6.8 343 keer beoordeeld Vak LO Inleiding Dit werkstuk moet ik maken omdat ik gedurende 6 maanden niet in staat ben geweest om mee te gymmen. Het werkstuk

Nadere informatie

Werkstuk LO Doping in de topsport

Werkstuk LO Doping in de topsport Werkstuk LO Doping in de topsport Werkstuk door een scholier 1741 woorden 28 mei 2002 6 184 keer beoordeeld Vak LO DOPING IN DE TOPSPORT 1. WAT IS DOPING? Doping is een verzamelnaam voor stoffen die ervoor

Nadere informatie

DOPINGLIJST K.N.K.B.

DOPINGLIJST K.N.K.B. pag. 1 van 6 DOPINGLIJST K.N.K.B. Lijst van verboden farmacologische groepen van stoffen en verboden methoden (behorende bij het Dopingreglement van de K.N.K.B.) versie A 7 Datum inwerkingtreding: 1september

Nadere informatie

A1: Beschrijf 3 situaties waarin het even minder goed gesteld was met je lichamelijke en /of psychische gezondheid. Geef een verklaring.

A1: Beschrijf 3 situaties waarin het even minder goed gesteld was met je lichamelijke en /of psychische gezondheid. Geef een verklaring. Boekverslag door L. 1719 woorden 16 mei 2003 6.4 37 keer beoordeeld Vak LO Inhoudsopgave opdracht A opdracht C opdracht E Bronvermelding Bronvermelding: - voorplaat HEB IK VAN DE SITE WWW.MEDIATHEEK/THINKQUEST.NL

Nadere informatie

7,6. Werkstuk door een scholier 2195 woorden 10 juli keer beoordeeld. Inleiding

7,6. Werkstuk door een scholier 2195 woorden 10 juli keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 2195 woorden 10 juli 2001 7,6 178 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding In deze tijd wordt er veel gesproken over doping. Er zijn heel wat gevallen van doping bekend in de topsport.

Nadere informatie

5,7. Werkstuk door een scholier 3159 woorden 27 mei keer beoordeeld. In dit verslag staan twee hoofdvragen centraal:

5,7. Werkstuk door een scholier 3159 woorden 27 mei keer beoordeeld. In dit verslag staan twee hoofdvragen centraal: Werkstuk door een scholier 3159 woorden 27 mei 2002 5,7 48 keer beoordeeld Vak ANW In dit verslag staan twee hoofdvragen centraal: Wat zijn de oorzaken van dopinggebruik? Wat zijn de gevolgen van dopinggebruik?

Nadere informatie

Scriptie Biologie Doping in de sport

Scriptie Biologie Doping in de sport Scriptie Biologie Doping in de sport Scriptie door I. 1743 woorden 11 januari 2016 0 keer beoordeeld Vak Biologie Voorwoord Voor het vak Biologie moesten wij een werkstuk maken. Die wordt verzorgd door

Nadere informatie

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.

Het is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet. Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker

Nadere informatie

Doping en Sport. Douwe de Boer Centraal Diagnostisch Laboratorium, Maastricht Universitair Medisch Centrum

Doping en Sport. Douwe de Boer Centraal Diagnostisch Laboratorium, Maastricht Universitair Medisch Centrum Doping en Sport Douwe de Boer Centraal Diagnostisch Laboratorium, Maastricht Universitair Medisch Centrum Lezing Gezondheidsuniversiteit december 2015 Lance Armstrong Professioneel wielrenner Meervoudig

Nadere informatie

Samenvatting LO Bewegen en Samenleving

Samenvatting LO Bewegen en Samenleving Samenvatting LO Bewegen en Samenleving Samenvatting door H. 1075 woorden 16 januari 2013 3,3 5 keer beoordeeld Vak LO Bewegen en Samenleving Wat moet je weten? - Welke takken van sport en welke bewegingsvormen

Nadere informatie

Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker

Kanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je

Nadere informatie

Dutch. 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam.

Dutch. 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam. Dutch 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam. Antwoord: Waar Alle sporters zouden zich proactief moeten opstellen in het stellen

Nadere informatie

Koersen op een schone sport

Koersen op een schone sport Koersen op een schone sport Workshop voor verenigingen Op 17 juni 2013 presenteerde de Commissie Anti-Doping Aanpak (Commissie Sorgdrager) haar eindrapport Meedoen of stoppen. De conclusie: het wegwielrennen

Nadere informatie

Hoe goed werken fumaraten?

Hoe goed werken fumaraten? Fumaraten Uw dermatoloog heeft met u gesproken over fumaraten. Dit wordt ook wel fumaarzuur genoemd. In deze folder vindt u informatie over dit geneesmiddel. Hebt u na het lezen van de folder nog vragen,

Nadere informatie

Dutch. 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam.

Dutch. 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam. Dutch 1 Vraag: Ik ben altijd zelf verantwoordelijk voor wat ik slik, injecteer of op andere wijze toedien aan mijn lichaam. Antwoord: Waar Alle sporters zouden vooruit moeten denken en gelijk vragen stellen

Nadere informatie

Dopingvoorlichting waterpolo junioren 1

Dopingvoorlichting waterpolo junioren 1 Dopingvoorlichting waterpolo junioren 1 Michael Tollenaar ism Rik van der Kolk Bondsarts KNZB 16 december 2006 Hoofdpijn Wat neem je dan? Paracetamol Ibuprofuen Aspirine Morfine Niks Astma Wat neem je

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Lijst van verboden farmacologische groepen van stoffen en verboden methoden ( de dopinglijst )

Lijst van verboden farmacologische groepen van stoffen en verboden methoden ( de dopinglijst ) Nederlands Centrum voor Pag. 1 van 8 Lijst van verboden farmacologische groepen van stoffen en verboden methoden ( de dopinglijst ) I. Verboden groepen van stoffen A. Stimulantia B. Narcotische analgetica

Nadere informatie

Praktische opdracht NLT Doping in de sport

Praktische opdracht NLT Doping in de sport Praktische opdracht NLT Doping in de sport Praktische-opdracht door een scholier 4022 woorden 17 juni 2011 6,4 19 keer beoordeeld Vak NLT Inhoud: Deel: Hoofdstukken: Bladzijdes: Inleiding: Waar ligt de

Nadere informatie

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven GEWICHT, VOEDING, BEWEGEN EN ALCOHOL INFOBLAD Ongeveer 30% van kanker zou voorkomen kunnen worden. Een garantie om kanker te voorkomen is er niet. Je kan wel het risico op kanker verkleinen door een gezonde

Nadere informatie

Prednison of Prednisolon

Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Drugs en doping

Werkstuk Levensbeschouwing Drugs en doping Werkstuk Levensbeschouwing Drugs en doping Werkstuk door een scholier 2647 woorden 15 oktober 2003 6,2 51 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1 Wat zijn drugs, wat zijn de risico s en hoe wordt het gebruikt?

Nadere informatie

Doping-Quiz. Waar of Onwaar? Programma. Sport is te mooi voor doping. Even voorstellen. Even voorstellen. Opdracht

Doping-Quiz. Waar of Onwaar? Programma. Sport is te mooi voor doping. Even voorstellen. Even voorstellen. Opdracht Programma Sport is te mooi voor doping Voorstelrondje Dopingquiz Warming Up: Inleiding De opdracht Cooling Down: Evaluatie Anneke Palsma ASK Coach 3 basispresentatie 2010 Even voorstellen Opleidingen HBO

Nadere informatie

2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel.

2.1: Hoe kunnen wij, als mensen, andere mensen helpen om deze ziekte te laten verdwijnen uit de wereld? Al dan niet een deel. Werkstuk door een scholier 1417 woorden 10 april 2001 4,8 34 keer beoordeeld Vak Biologie 1.Verhelder onduidelijke begrippen en termen. Geen onduidelijke begrippen. 2.Wat is nu precies het probleem? 2.1:

Nadere informatie

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden)

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Junioren KBWB/WBV No needle policy & antidopingbeleid

Junioren KBWB/WBV No needle policy & antidopingbeleid No needle policy & antidopingbeleid Deel 1: NO NEEDLE policy Junioren KBWB /WBV 2013 No Needle Policy Standpunt Federatie = standpunt UCI = NO NEEDLE policy JunioreJunioren KBWB/WBV 2013 No Needle Policy

Nadere informatie

SPORT EN DOPING. Scholengemeenschap Houtland Schooljaar 2000-2001 Sint-Jozefsinstituut College TORHOUT

SPORT EN DOPING. Scholengemeenschap Houtland Schooljaar 2000-2001 Sint-Jozefsinstituut College TORHOUT Scholengemeenschap Houtland Schooljaar 2000-2001 Sint-Jozefsinstituut College TORHOUT SPORT EN DOPING Steven Werbrouck Klas 601 - nr. 27 Wiskunde-Wetenschappen Inhoudstafel Inleiding 1. Een mogelijke definitie

Nadere informatie

Samenvatting. Adviesaanvraag

Samenvatting. Adviesaanvraag Samenvatting Adviesaanvraag De afgelopen jaren is uit rapportages van het voormalige Nederlands Centrum voor Dopingvraagstukken (NeCeDo) en de daarna opgerichte Dopingautoriteit gebleken dat in ons land

Nadere informatie

Behandeling met sandostatine

Behandeling met sandostatine Behandeling met sandostatine NEURO-ENDOCRIENE TUMOR (NET) Bij u is een neuro-endocriene tumor met uitzaaiingen geconstateerd. Neuro-endocriene tumoren (afgekort NET) kunnen op verschillende locaties in

Nadere informatie

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel MELATONINE Het natuurlijke slaapmiddel Wat is Melatonine Melatonine is een hormoon dat in de pijnappelklier (epifyse) geproduceerd wordt uit serotonine (neurotransmitter betrokken bij stemming en pijn)

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl

regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid www.cjggooienvechtstreek.nl n Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat

Nadere informatie

BIJSLUITER. CLOZAPINE 6,25 mg tabletten

BIJSLUITER. CLOZAPINE 6,25 mg tabletten BIJSLUITER CLOZAPINE 6,25 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u

Nadere informatie

AFVALLEN ZONDER ZWETEN

AFVALLEN ZONDER ZWETEN AFVALLEN ZONDER ZWETEN 12:00 DAG 26 De zin en onzin over Cholesterol Grote kans dat je bij het woord Cholesterol direct een negatieve associatie hebt: We moeten heel erg uitkijken dat we hoe dan ook geen

Nadere informatie

1. Oproep voor dopingcontrole

1. Oproep voor dopingcontrole Urinecontrole stap voor stap 1. Oproep voor dopingcontrole De dopingcontroleofficial (DCO) of een aangewezen assistent (chaperon(ne)) zal je op de hoogte stellen van het feit dat je bent geselecteerd voor

Nadere informatie

Hormoongebruik rond de overgang

Hormoongebruik rond de overgang Hormoongebruik rond de overgang Afdelingen gynaecologie en verloskunde Inhoudsopgave Inleiding 2 Wat is de overgang? 2 Klachten tijdens de overgang 2 Het gebruik van oestrogenen tijdens de overgang 2 De

Nadere informatie

Werkstuk LO Doping 6, Oorsprong. Werkstuk door een scholier 3807 woorden 12 juni keer beoordeeld. Waarom een verbod op doping?

Werkstuk LO Doping 6, Oorsprong. Werkstuk door een scholier 3807 woorden 12 juni keer beoordeeld. Waarom een verbod op doping? Werkstuk LO Doping Werkstuk door een scholier 3807 woorden 12 juni 2004 6,9 94 keer beoordeeld Vak LO Waarom een verbod op doping? Dopingpraktijken is verboden omwille van: het mogelijk oneerlijke voordeel

Nadere informatie

Diabetes. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Diabetes. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Diabetes Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Diabetes 3 Vormen van diabetes 4 Type1 4 Type2 4 Klachten en symptomen 5 Type1 5 Type2 5 Oorzaken 6 Behandeling

Nadere informatie

Dopingbestrijding in Vlaanderen

Dopingbestrijding in Vlaanderen Dopingbestrijding in Vlaanderen Dr. Hans Cooman Eupen, 30 september 2006 Basisprincipe de gezondheid van de sporter moet beschermd worden en elke sporter moet met gelijke wapens kunnen strijden Het huidig

Nadere informatie

Dopingcontrole: hoe? Onbewust dopinggebruik vermijden!

Dopingcontrole: hoe? Onbewust dopinggebruik vermijden! Dopingcontrole: hoe? Onbewust dopinggebruik vermijden! Dr. Hans Cooman NADO Vlaanderen www.antidoping.vlaanderen info@nado.vlaanderen Dopingcontrole Waarom? Wanneer? Wie controleert? Wie wordt gecontroleerd?

Nadere informatie

lyondellbasell.com PROSTAATKANKER

lyondellbasell.com PROSTAATKANKER PROSTAATKANKER Prostaat Kanker Ongeveer 1 op de 7 mannen krijgt de diagnose Prostaatkanker te horen. Je kent misschien zelf wel iemand die het heeft of ervoor behandeld is. Ondanks dat dit schokkende cijfers

Nadere informatie

Spreekbeurt Nederlands Cara

Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt Nederlands Cara Spreekbeurt door een scholier 1387 woorden 2 mei 2002 7,7 79 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Heb jij wel eens geprobeerd een paar minuten door een rietje adem te halen?

Nadere informatie

Wat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking. "Doop" (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank

Wat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking. Doop (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank 1 Wat is doping? (I) Herkomst van de uitdrukking "Doop" (Nederlands) (18 de eeuw): Zuid-Afrikaanse drank "Dope" 1889 de eerste keer vermeld in een Engels woordenboek "Doping" (Internationaal) 2 Wat is

Nadere informatie

PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN

PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN 1137 Inleiding Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het

Nadere informatie

200 euro twintig Normaal tarief minus de vergoeding

200 euro twintig Normaal tarief minus de vergoeding Hoe fit ben jij? Dat sporten gezond is, zal niemand ontkennen. Als schaatstrainingsgroep Giethoorn (STGiethoorn) beoefenen we allemaal sport. Hetzij schaatsen, fietsen, hardlopen of skeeleren. De ene hele

Nadere informatie

KUVAN. PKU Vereniging en MODAZ - KUVAN - 1/6

KUVAN. PKU Vereniging en MODAZ -  KUVAN - 1/6 KUVAN KUVAN, een middel voor de behandeling van PKU Hoe werkt KUVAN? Voor wie is KUVAN geschikt? KUVAN -belastingtest Ik kom in aanmerking voor KUVAN, wat nu? Innemen van KUVAN Dosering Bijwerkingen KUVAN

Nadere informatie

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek

Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid. Jeugd en Gezin Gooi en Vechtstreek Niet uitgeslapen? Jongeren en slapeloosheid We slapen gemiddeld zo n zeven tot acht uur per nacht. Dat is ongeveer een derde van ons hele leven. Er zijn wel verschillen in de behoefte aan slaap. Waar de

Nadere informatie

Package Leaflet

Package Leaflet 1.3.1.3 Package Leaflet 1.3.1.3-1 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Etos Hooikoortstabletten Loratadine 10 mg, tabletten loratadine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken,

Nadere informatie

Hormoon onderzoek Voorbeeld verslag hormoonanalyse

Hormoon onderzoek Voorbeeld verslag hormoonanalyse Hormoon onderzoek Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Welke hormonen zijn getest?...3 2. Cortisol...4 2.1. Wat is cortisol?...4 2.2. Oorzaken...4 2.3 Symptomen...4 2.4 Uitslag Cortisol...5 3. Testosteron...6

Nadere informatie

BIJSLUITER. NEBIVOLOL 2,5 mg tablet

BIJSLUITER. NEBIVOLOL 2,5 mg tablet BIJSLUITER NEBIVOLOL 2,5 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem

Nadere informatie

Kennisquiz cannabis. 7. Wat is CBD? A. hetzelfde als THC B. Cannabis Bepalings Dosis C. Cannabidiol

Kennisquiz cannabis. 7. Wat is CBD? A. hetzelfde als THC B. Cannabis Bepalings Dosis C. Cannabidiol Kennisquiz Cannabis Weet u welke klachten het gevolg kunnen zijn van cannabisgebruik? Test uw eigen kennis door de antwoorden te omcirkelen. Aan het einde van de quiz geven we de juiste antwoorden en de

Nadere informatie

Algemeen quiz kaarten.indd :14:52

Algemeen quiz kaarten.indd :14:52 Algemeen Algemeen 01 Waar kan je drugs laten testen? Think for yourself, care about others. Algemeen Algemeen 02 Welke middelen kun je wel en welke kun je niet laten testen bij de test-service? Think for

Nadere informatie

ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE

ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE ALGEMENE LEEFREGELS NA EEN BEROERTE In deze folder geeft het Ruwaard van Putten ziekenhuis u enkele algemene leefregels na de beroerte (= CVA (Cerebro Vasculair Accident) die u heeft gehad. Dit kan zijn

Nadere informatie

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut

Inleiding. Bron: Nationale Drugsmonitor Jaarbericht 2007. Uitgave van Trimbosinstituut : Alcohol, roken en drugs Inleiding In onze maatschappij zijn het gebruik van alcohol en andere drugs heel gewoon geworden roken en het drinken van alcoholische dranken gebeurt op recepties, feestjes,

Nadere informatie

Het werkzame bestanddeel is nandrolondecanoaat. Andere bestandsdelen (hulpstoffen) zijn: arachisolie (pinda-olie) en benzylalcohol (0,1 ml per ml).

Het werkzame bestanddeel is nandrolondecanoaat. Andere bestandsdelen (hulpstoffen) zijn: arachisolie (pinda-olie) en benzylalcohol (0,1 ml per ml). 1 Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn om deze nogmaals door te lezen. Heeft u nog vragen, raadpleeg dan

Nadere informatie

BIJSLUITER. VITAMINE D IE en tabletten

BIJSLUITER. VITAMINE D IE en tabletten BIJSLUITER VITAMINE D3 2800 IE en tabletten Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft

Nadere informatie

Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6

Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500, omhulde tabletten 500 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,

Nadere informatie

Dorstproef bij volwassenen

Dorstproef bij volwassenen Dorstproef bij volwassenen Inleiding Uw behandelend specialist heeft met u afgesproken dat u een dorstproef zult ondergaan. In deze folder geven wij u meer informatie over dit onderwerp. Wat is een dorstproef

Nadere informatie

Algemene samenvatting

Algemene samenvatting Algemene samenvatting De mens kan niet zonder zuurstof. De zuurstof die wij inademen wordt vanaf de longen door het bloed naar alle cellen van ons lichaam gebracht. De cellen kunnen deze zuurstof gebruiken

Nadere informatie

Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen

Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen 2 In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat gaat gebruiken, afgekort MTX. De reden

Nadere informatie

Inspiratiedag studenten

Inspiratiedag studenten Inspiratiedag studenten Drugsgebruik- en gebruikers Eva Ehrlich Inhoud Cijfers Quiz Werking Alcohol Drugs Breindoping Wat zijn drugs? Soms wordt uitgegaan van de werking van het middel, soms wordt gekeken

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Alcohol

Gezonde Leefstijl: Alcohol Gezonde Leefstijl: Alcohol 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Alcohol in je lichaam Ziektes door Alcohol Alcohol in de praktijk Alcohol en overgewicht Tips Alcoholgebruik Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Ruim

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Kransslagadervernauwing en hartklachten Kransslagadervernauwing is een van de belangrijkste ziekten in de westerse wereld. De kransslagaderen zijn de bloedvaten die het hart van

Nadere informatie

Inleiding. Wat is osteoporose?

Inleiding. Wat is osteoporose? Botontkalking Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose. In deze folder leest u meer over osteoporose. Wat is osteoporose?

Nadere informatie

Afwachten bij prostaatkanker

Afwachten bij prostaatkanker Afwachten bij prostaatkanker Inleiding De arts heeft met u besproken dat u prostaatkanker heeft. In dat gesprek is ook gesproken over de verschillende manieren waarop we prostaatkanker kunnen behandelen.

Nadere informatie

Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen

Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel cyclofosfamide te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

SPERMATEST. Resultatenvenster Putje voor spermastaal. Actievenster THUISTEST. Schuiver

SPERMATEST. Resultatenvenster Putje voor spermastaal. Actievenster THUISTEST. Schuiver SPERMATEST Actievenster Resultatenvenster Putje voor spermastaal Schuiver THUISTEST ! Doe het volgende voordat u de test uitvoert: Wanneer kunt u de kwaliteit van uw sperma testen? Lees zorgvuldig de instructies

Nadere informatie

Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6

Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850, omhulde tabletten 850 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,

Nadere informatie

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298

Botontkalking. Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Botontkalking Albert Schweitzer ziekenhuis oktober 2014 pavo 0298 Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose. In

Nadere informatie

LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND

LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND LEEFREGELS NA EEN BEROERTE FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U bent onlangs opgenomen geweest na een beroerte (een herseninfarct, een hersenbloeding). Via deze folder willen wij u informatie geven over de

Nadere informatie

Informatie voor patiënten. PCOS (polycysteus ovariumsyndroom)

Informatie voor patiënten. PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) Informatie voor patiënten PCOS (polycysteus ovariumsyndroom) z PCOS is de afkorting van polycysteus ovariumsyndroom. Letterlijk betekent dit dat er meerdere (poly) vochtblaasjes (cysten) in de eierstok

Nadere informatie

Diabetes. Inhoud. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben.

Diabetes. Inhoud. In Nederland hebben ongeveer 750.000 mensen diabetes. Van die 750.000 weten 200.000 personen niet dat ze de ziekte hebben. Zorg bij diabetes Inhoud Vormen van diabetes 4 Klachten en symptomen 5 Oorzaken 6 Behandeling 7 Leven met diabetes 8 Meer informatie 9 Wat kan Kring-apotheek voor jou betekenen? 10 Diabetes Diabetes is

Nadere informatie

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland

Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen. Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Cardiologie Centrum Waterland Hart- en vaatziekten: risicoprofiel en leefstijladviezen Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak in

Nadere informatie

Alles over de bloedziekten PNH & AA. Wat is bloed?

Alles over de bloedziekten PNH & AA. Wat is bloed? Alles over de bloedziekten PNH & AA Wat is bloed? Binnenin je lichaam zit een rode vloeistof. Dat is je bloed. Bloed is erg belangrijk voor je lichaam, het zorgt voor vervoer van stoffen, voor de warmte

Nadere informatie

LORATADINE HOOIKOORTSTABLETTEN APOTEX 10 mg Module RVG Version Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

LORATADINE HOOIKOORTSTABLETTEN APOTEX 10 mg Module RVG Version Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Version 2016-04 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER loratadine Apotex hooikoortstabletten 10 mg, tabletten Loratadine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken

Nadere informatie

LORATADINE HOOIKOORTSTABLETTEN APOTEX 10 mg Module RVG Version 2017_12 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

LORATADINE HOOIKOORTSTABLETTEN APOTEX 10 mg Module RVG Version 2017_12 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Version 2017_12 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Loratadine Apotex hooikoortstabletten 10 mg, tabletten Loratadine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Proviron 25 mg tabletten mesterolon

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Proviron 25 mg tabletten mesterolon BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Proviron 25 mg tabletten mesterolon Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat innemen, want er staat belangrijke informatie in voor u. Bewaar

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. GLUCOSE 50%, oplossing voor infusie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. GLUCOSE 50%, oplossing voor infusie BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER GLUCOSE 50%, oplossing voor infusie Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie voor u in. - Bewaar

Nadere informatie

Zwangerschap en borstvoeding

Zwangerschap en borstvoeding Zwangerschap en borstvoeding ONTWIKKELING VAN HET ONGEBOREN KIND MEDICIJNEN BIJ ZWANGERSCHAP FOLIUMZUUR WAT IS HET EFFECT VAN ALCOHOL EN ROKEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN MEDICIJNEN EN BORSTVOEDING

Nadere informatie

Tia Service Radboud universitair medisch centrum

Tia Service Radboud universitair medisch centrum Tia Service Inleiding In overleg met uw behandelend arts bent u doorverwezen naar de TIA poli op de polikliniek Neurologie of Spoedeisende Hulp van het Radoudumc. Dit omdat u kortgeleden mogelijk kortdurend

Nadere informatie

Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier

Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier VOEDING & DIEET Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier ADVIES Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier Als u klachten hebt die worden veroorzaakt door een, kunt u met een aantal leefregels en

Nadere informatie

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition

WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag

Nadere informatie

Afwachten bij prostaatkanker Active surveillance

Afwachten bij prostaatkanker Active surveillance Afwachten bij prostaatkanker Active surveillance Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De arts heeft met u besproken dat u prostaatkanker heeft. In dat gesprek is

Nadere informatie

Start met bewegen. Tips voor gezond bewegen

Start met bewegen. Tips voor gezond bewegen Start met bewegen Tips voor gezond bewegen Start met bewegen Voel je fitter en gezonder Inleiding Starten met meer bewegen is een gezond besluit. Bij bewegen denk je misschien aan intensief sporten zoals

Nadere informatie

Alcoholintoxicatie 1

Alcoholintoxicatie 1 Alcoholintoxicatie 1 Je hebt teveel alcohol gedronken en dit heeft dusdanige effecten op je lichaam gehad dat een opname in het ziekenhuis noodzakelijk was. Doordat je teveel gedronken hebt kan er van

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Sport en Doping

Werkstuk Biologie Sport en Doping Werkstuk Biologie Sport en Doping Werkstuk door een scholier 3968 woorden 22 mei 2001 6,6 202 keer beoordeeld Vak Biologie Sport & Doping Voorwoord In deze tijd wordt er veel gesproken over doping. Er

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht?

Waarom worden uw risico s in kaart gebracht? Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart

Nadere informatie

H Plotselinge Bloeddrukdaling (Orthostatische hypotensie)

H Plotselinge Bloeddrukdaling (Orthostatische hypotensie) H.40053.1117 Plotselinge Bloeddrukdaling (Orthostatische hypotensie) Inleiding De arts heeft vastgesteld dat u last hebt van orthostatische hypotensie (orthostase). In deze folder leest u meer over deze

Nadere informatie

Bloed en Transfusie over bloedgroepen, transfusies en immuunreacties

Bloed en Transfusie over bloedgroepen, transfusies en immuunreacties VWO Bloed en Transfusie over bloedgroepen, transfusies en immuunreacties Ieder jaar ontvangen zo n 250.000 Nederlanders een bloedtransfusie. Het gaat dan vaak om patiënten die een grote operatie moeten

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 4115 woorden 7 januari keer beoordeeld. Sport en doping

6,5. Werkstuk door een scholier 4115 woorden 7 januari keer beoordeeld. Sport en doping Werkstuk door een scholier 4115 woorden 7 januari 2009 6,5 23 keer beoordeeld Vak LO Sport en doping Sport en doping lijken bij elkaar te horen. Wat de tegenstanders van dopinggebruik ook proberen, steeds

Nadere informatie

Botontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Botontkalking. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op Botontkalking Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van de arts gehoord dat u (mogelijk) botontkalking heeft. De medische benaming voor botontkalking is osteoporose.

Nadere informatie

Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik

Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik Lundbeck B.V. Herikerbergweg 100 1101 CM AMSTERDAM 020-6971901 TRUXAL Informatie voor de gebruiker. Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik - Lees deze bijsluiter zorgvuldig, ook als

Nadere informatie

WWW.VOORKOM.NL LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144

WWW.VOORKOM.NL LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 WWW.VOORKOM.NL V.S.O. Roken stoer? Stoppen is sterker! LESBRIEF OVER ROKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief Over Roken V.S.O. Colofon: Deze lesbrief hoort

Nadere informatie