Opinies van gebruikers over Leraar24. SBL-lerarenpanel januari - februari 2010

Transcriptie

1 Opinies van gebruikers over Leraar24 SBL-lerarenpanel januari - februari 2010

2

3 Opinies van gebruikers over Leraar24 SBL-lerarenpanel januari - februari 2010 Bibi van Wolput Henk Vinken Leraar24 rapportenreeks, nummer 8 juli 2010 Heerlen, Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit

4 In de Leraar24 rapportenreeks zijn eerder verschenen: 1. Evaluatieplan Leraar24 (april 2010) 2. Leraar24 in Gebruikersonderzoeken met de panels van SBL (april 2010) 3. Leraar24 in Bezoekcijfers in het licht van de contentontwikkeling (april 2010) 4. Leraar24 in Leraar24 langs de kwaliteitsindex van Kennisnet (april 2010) 5. Motivatie in Leraar24. Ontwerp van een conceptueel kader (april 2010) 6. Nascholingsbehoeften van leraren en aanbod in Leraar24 (juni 2010) 7. Leraar24 in de eerste vier maanden van Bezoekcijfers in het licht van aanbod en publiciteit (juni 2010) Bibliografische gegevens Bibi van Wolput Henk Vinken Opinies van gebruikers over Leraar24. SBL-learenpanel januari - februari 2010/ Bibi van Wolput en Henk Vinken; Leraar24 rapportenreeks, nummer 8 Druk: Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit, Heerlen Copyright 2010, Stichting Beroepskwaliteit Leraren, Utrecht, Nederland Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enigerlei vorm of op enigerlei wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande, schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

5 Inhoud Voorwoord...iii Samenvatting...v Opinies van gebruikers over Leraar24. SBL-lerarenpanel januari - februari Inleiding...1 Respons...2 Achtergrondkenmerken van respondenten...2 Kennismaking met en gebruik van Leraar Hoe zijn leraren op de hoogte geraakt van Leraar Hoe vaak en hoe maken leraren gebruik van leraar24?...5 Met welke redenen bezoeken leraren Leraar24?...6 Zijn leraren bekend met een aantal mogelijkheden die Leraar24 biedt?...6 Rss-feeds...7 Nieuwsbrief...7 Idee indienen...7 Video uploaden...7 Forum op Leraar Het lerarenpanel...8 De lerarenwissel...8 Wat vinden leraren van Leraar Leraren over de video s en dossiers...10 Kijken leraren naar de video s en dossiers op Leraar Wat vinden leraren van de video s op Leraar Wat vinden leraren van de dossiers...11 Waartoe leidt het bekijken van (video s en dossiers op) Leraar Wat doen leraren als ze een thema bekeken hebben op Leraar Op welke gebieden kunnen leraren zich professionaliseren met Leraar Functionaliteiten en onderwerpen...14 Wat vinden leraren van de website?...14 Welk rapportcijfer geven leraren Leraar24 als geheel?...15 Welke onderwerpen willen leraren zien op Leraar24 en in welke vorm? 15 Conclusies...16 Referenties...18 Bijlage 1. Vragenlijst Bijlage 2. Antwoorden

6

7 Voorwoord Voor u ligt een onderzoeksrapport uit de Leraar24 rapportenreeks. Deze reeks is eind 2009 opgezet om de opbrengsten, conclusies en resultaten uit het aan de Leraar24 gekoppelde onderzoek op een systematische en inhoudelijk onafhankelijke wijze naar buiten te brengen. Deze rapportenreeks wordt uitgebracht onder auspiciën van het Ruud de Moor Centrum, maar met nadruk moet erop gewezen worden dat hierin onderzoek wordt gepresenteerd dat weliswaar vaak onder projectleiding van het Ruud de Moor Centrum valt, maar dat zeker ook bij één van de andere partijen die participeren in Leraar24, belegd kan zijn. Het gaat hierbij om verschillende organisaties in een samenwerkingsverband, namelijk Kennisnet, Ruud de Moor Centrum, SBL en Teleac. Leraar24 is een internetplatform van, voor en door leraren. Het doel van Leraar24 is leraren te ondersteunen bij hun eigen professionalisering. Leraar24 richt zich op leraren in het PO, VO en de MBO sector. Leraar24 richt zich daarbij nadrukkelijk op álle leraren, beginners en meer ervaren leraren, vernieuwers en meer behoudende leraren. Leraar24 is een audiovisueel internet platform. Het bevat thematisch gerangschikte filmpjes en themadossiers met achtergrondinformatie, verdieping en verhalen uit de praktijk, samengesteld door groepen leraren en experts Het onderzoeken van de effecten van het materiaal dat in Leraar24 ontwikkeld is en dat wordt aangeboden via de website Leraar24.nl, op de professionalisering van leraren is bepaald niet eenvoudig. De centrale probleemstelling van dit onderzoek is of en hoe Leraar24 een bijdrage kan leveren aan de breed gesignaleerde, grote noodzaak tot professionalisering bij docenten. Zelfs het interpreteren van tamelijk voor de hand liggende gegevens zoals de gebruikersstatistieken blijkt vaak al een bron van misverstanden en verwarring te zijn. De belangrijkste functie van deze rapportenreeks is daarom op een systematische wijze verzamelde kennis en inzichten naar buiten te brengen, voorzien van een "leeswijzer" waarin zo duidelijk en beknopt mogelijk wordt uitgelegd hoe de resultaten het beste geïnterpreteerd kunnen worden en wat ze betekenen voor Leraar24. Steeds wordt daarbij nagegaan hoe de beschreven resultaten passen in het Leraar24 onderzoeksprogramma. In dat programma wordt gedetailleerd beschreven wat mogelijke effecten kunnen zijn van Leraar24 en hoe deze onderzocht worden. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat er verschillende voorwaardelijkheden zijn. Deze hebben we omschreven als een dominostenen-effect. We vatten dat heel kort samen hier: Wil Leraar24 een beklijvend effect hebben op de professionalisering van Nederlandse onderwijsgevenden, dan is een eerste voorwaarde dat de

8 iv naamsbekendheid van Leraar24 zodanig is dat ook een behoorlijk percentage van Nederlandse onderwijsgevenden weet dat zij gebruik kunnen maken van de multimediale database. De volgende logische stap (of dominosteen) is dan logischerwijs of naamsbekendheid ook leidt tot waardering en tot bezoek van de website Leraar24.nl. Vervolgens kan onderzocht worden welke delen het meest bekeken worden of welke dossiers het meest worden opgevraagd. Ook kan worden nagegaan wat de professionaliseringseffecten zijn van het gebruik van het materiaal in Leraar24. Omdat dit materiaal zeer divers is, is het echter lastig om te zeggen dat Leraar24 tot een bepaald percentage toename van professionalisering leidt. Het gaat altijd erom om bij specifieke delen te kijken wat de effecten zijn. Het bepalen van het effect op professionalisering is ook niet eenvoudig. Wanneer docenten bepaald beeldmateriaal gebruiken en/of erover discussiëren, verwachten wij dat dit met name een invloed zal hebben op hun professionaliseringsintentie. Met andere woorden: het gebruik van Leraar24 uur zal aanzetten tot professionaliseringsgedrag. Ook deze effecten worden onderzocht waarbij met name vanuit een motivatietheoretisch perspectief gekeken wordt. Tot slot zal ook op beperkte schaal geëxperimenteerd worden met het beeldmateriaal uit de Leraar24, in die zin dat in specifieke contexten gekeken wordt wat het effect van het materiaal is op professionaliseringsgedrag van docenten. Dit alles maakt dat het onderzoek rondom Leraar24 complex is. Dat is onvermijdelijk. Maar dat maakt het ook interessant. Deze rapportenreeks probeert dit te laten zien en zal ook steeds mogelijke conclusies aangeven van het geschetste onderzoek. Die conclusies kunnen consequenties hebben voor de verdere ontwikkeling van Leraar24 en ze kunnen worden gebruikt om een algemeen beeld te krijgen van de effecten van dit interessante initiatief. Rob Martens, programmaleider Onderzoek Leraar24.

9 v Samenvatting Het rapport dat hier voorligt, doet verslag van een bredere peiling onder het SBL-relatiebestand. Uiteindelijk hebben 221 leraren uit de verschillende onderwijssectoren vragen beantwoord over gebruik van Leraar24 en de effecten daarvan op hun eigen praktijk. Leraar24 heeft men vooral leren kennen via onderwijsevenementen. De grootste groep komt één keer per kwartaal op Leraar24, meestal individueel, en vooral uit nieuwsgierigheid (niet per se om een praktijkprobleem op te lossen). Over het algemeen zijn leraren redelijk positief. Alleen de vindbaarheid van onderwerpen laat te wensen over. Een derde bekijkt bij het bezoek aan Leraar24 ook de video s. Eén op de vijf doet dat met de verdiepende dossiers. De video s worden als inspirerend gezien en brengen zaken toegankelijk in beeld, dat vonden leraren in mei 2009 en dat vinden ze nu weer in januari-februari De dossiers worden als zinvol voor de eigen ontwikkeling bestempeld. Het gebruiken van Leraar24 leidt vooral tot zelfreflectie en niet echt tot het aan de slag gaan in klas of met collega s. Leraren voelen zich met Leraar24 in staat gesteld om hun didactische, vakinhoudelijke en klassenmanagementsvaardigheden verder te ontwikkelen. Gewenste onderwerpen op Leraar24 worden er vele genoemd. Aan top staan vakgerichte onderwerpen (o.a. Nederlandse geschiedenis voor het vmbo) en opnieuw thema s die raken aan klassenmanagement (werkvormen voor differentiatie, bijv.). Het onderscheid naar onderwijssector waarin men werkzaam, het aantal jaren leservaring en ook de verschillende leerstrategieën blijken over het algemeen niet bijzonder relevant voor het oordeel van de leraren. Het lijkt er wel op dat Leraar24 leraren bedient die van zichzelf aangeven niet zo goed op de hoogte te blijven van wat er in het onderwijs speelt en/of die niet zelf gemakkelijk met nieuwe ontwikkelingen aan de slag gaan. Zij geven ook aan het meest door de video s tot nadenken te zijn aangezet. Degenen die als ze iets nieuws leren, zeggen zich vooral eerst gedegen voor te bereiden, geven aan dat juist de dossiers hen tot nadenken aanzetten. Er lijkt een onderscheid in het lerarenkorps tussen beeldgerichte, leergierige experimenteerders en tekstgerichte, naar degelijkheid strevende planners.

10

11 Opinies van gebruikers over Leraar24 SBL-lerarenpanel januari - februari 2010 Inleiding In 2009 hebben in totaal ongeveer 100 leraren grotendeels via regionale panelbijeenkomsten aangeven wat ze vinden van Leraar24 en wat ze met dit internetplatform kunnen. Daarnaast heeft een groep van ongeveer 160 leraren via een korte schriftelijke vragenlijst een aantal vragen over Leraar24 beantwoord. De resultaten van deze peilingen zijn te vinden in Leraar24 in Gebruikersonderzoeken met de panels van SBL (Van Wolput, 2010). Om van een grotere groep Leraar24-gebruikers te horen wat ze aan Leraar24 hebben is in januari en februari 2010 een digitale vragenlijst uitgezet onder 3000 leraren uit een relatiebestand van SBL. In dit bestand zijn circa 8000 contactpersonen van SBL opgenomen. De meesten zijn werkzaam in of voor het onderwijs in Nederland. De 3000 leraren zijn een snel te bereiken deelpopulatie van dit bestand. Via een is aan deze leraren gevraagd of ze, als ze Leraar24 kenden, de vragenlijst in zouden willen vullen. De vragen zijn voor een groot deel (in aangepaste vorm) afkomstig uit de raadplegingen van In de kern gaat het om hoe de leraren Leraar24 hebben leren kennen, hoe zij gebruik van welke mogelijkheden maken en of ze tevreden zijn. Ook hebben we meningen over de bruikbaarheid van de video s en dossiers op Leraar24 gepeild. Voorts hebben we gevraagd naar vervolgacties nadat leraren Leraar24 hebben bezocht en of Leraar24 bijdraagt aan bepaalde facetten van professionalisering. Zie bijlage 1 voor de volledige vragenlijst. In deze rapportage worden de resultaten voor de totale groep weergegeven. We hebben ook gekeken of er verschillen in de antwoorden zjin als we leraren indelen naar sector (po, vo, mbo), naar aantal jaren leservaring of naar leerhouding. Alleen waar significante verschillen zijn tussen de groepen worden deze in de tekst beschreven. Als er niets over deze groepen bij het betreffende onderdeel staat wil dat zeggen dat er geen noemenswaardige verschillen waren. In bijlage 2 is het overzicht van alle antwoorden per subgroep opgenomen.

12 2 Waar mogelijk maken we ook een vergelijking met cijfers die we in 2009 hebben verzameld en die zijn beschreven in de voornoemde rapportage over de panelonderzoeken in dat jaar (Van Wolput, 2010). Op onderdelen kunnen we dus nagaan of er in het gebruik van Leraar24 veranderingen zijn opgetreden. Respons Van de 3000 benaderde leraren hebben uiteindelijk 221 personen de vragenlijst ingevuld. Omdat het gebruiken van Leraar24 voorwaarde was voor het kunnen invullen van de vragenlijst was bekend dat een groot deel van de benaderde leraren als daadwerkelijke respondent zou afvallen. Om een indruk te krijgen van het percentage leraren dat afvalt is een non-respons onderzoek uitgevoerd. De leraren die de vragenlijst niet ingevuld hadden voor de deadline is gevraagd aan te geven wat de reden daarvan was. Van de 137 mensen die hierop gereageerd hebben, gaf 60 procent aan Leraar24 niet te gebruiken en dus niet deel te kunnen nemen. Daarnaast bleken enkele leraren niet meer in het onderwijs werkzaam of met pensioen te zijn. Sommigen wilden om andere redenen niet meedoen. Als ervan uitgegaan wordt dat van de 3000 benaderde leraren, net als in het non-respons onderzoek, 40% Leraar24 kent, is het aantal potentiële respondenten 1200 in plaats van Als voor het bepalen van de potentiële respondentgroep gebruik gemaakt wordt van de bekendheid met Leraar24 volgens de kwaliteitsindex van Kennisnet, wordt deze groep nog kleiner (Vinken, 2010). Uit dat onderzoek van eind 2009 blijkt dat 17 procent van de leraren bekend is met Leraar24. Dit percentage als uitgangspunt nemend voor het bepalen van het aantal reële respondenten voor ons gebruikersonderzoek, geeft een respondentgroep van 510. Uitgaande van deze beide bekendheidspercentages, zal het aantal leraren van de benaderde 3000, dat bekend is met Leraar24 en daarmee de vragenlijst zou kunnen invullen, ergens tussen de 510 en de 1200 liggen. De respons zou dan, volgens een gemiddeld responspercentage van ongeveer 30 procent bij vragenlijsten, liggen tussen de 170 en 400. De gehaalde respons van 221 valt inderdaad tussen deze te verwachten aantallen. Achtergrondkenmerken van respondenten We gaan kort in op een aantal achtergrondkenmerken van de respondenten. Er hebben evenveel mannen als vrouwen de vragenlijst ingevuld. Ongeveer evenveel respondenten zijn werkzaam in het po als in het vo: steeds ruim een derde van de respondenten. Het mbo is wat minder verte-

13 Respondenten per sector % Primair onderwijs 36 Voortgezet onderwijs 37 Middelbaar beroepsonderwijs 19 Anders 9 genwoordigd met 20 procent. De overige respondenten zijn vooral werkzaam als lerarenopleider. De tabel hierboven laat dat zien. 1 Wat betreft het aantal jaren leservaring zijn er drie ongeveer even grote groepen te onderscheiden. Ruim een derde van de respondenten heeft tot en met tien jaar ervaring in het onderwijs. Net iets minder dan een derde werkt 11 tot en met 24 jaar in het onderwijs en een derde werk al 25 jaar of meer in het onderwijs. Aantal jaren leservaring % 1 t/m 10 jaar t/m 24 jaar jaar en meer 33 3 We hebben op een aantal facetten gevraagd hoe belangrijk de leraren het professionaliseren vinden en welke strategieën ze hanteren als ze nieuwe dingen leren. Er zit een patroon in de antwoorden op de verschillende stellingen. We lijken te maken te hebben met twee min of meer onafhankelijke groepen. 2 Een groep leraren die we de leergierige experimenteerders kunnen noemen, en een groep die we kunnen aanduiden als de degelijke planners. De experimenteerders willen zich inderdaad graag beroepsmatig ontwikkelen en ook op de hoogte blijven, maar als ze iets nieuws proberen, willen ze vooral graag gewoon experimenteren. De planners daarentegen denken eerst na, lezen vakliteratuur en plannen van tevoren hoe ze iets nieuws doen. We zullen in het vervolg deze twee groepen leraren meenemen in de analyse. Als we verschillen vinden tussen leraren die veel of weinig op hebben met experimenteren of met plannen, melden we dat. In de bijlage zijn alle antwoorden van de twee groepen na te kijken. Hieronder een blik op de cijfers. Laten we kort ingaan op elke afzonderlijke stelling. Bijna alle leraren vinden het belangrijk zich beroepsgericht te blijven ontwikkelen en blijven 1 Tenzij anders vermeld hebben de cijfers betrekking op 221 respondenten. 2 Met Principale Componentenanalyse vinden we na Varimax-rotatie twee factoren. Op de eerste factor (Eigenwaarde 1,99 en 33% verklaarde variantie na rotatie), hier betiteld als degelijke planners, vinden we (aflopend in sterkte) de items eerst nadenken voordat ik nieuwe dingen doe, vakliteratuur lezen voordat ik iets probeer en als ik iets nieuws doe plan ik hoe ik dat ga uitvoeren. Ook is op deze factor een sterke negatieve lading te vinden op ik probeer graag iets uit door gewoon te experimenteren. Op de tweede factor (Eigenwaarde 1,93 en 32% verklaarde variantie na rotatie) met de titel leergierige experimenteerders komt dit experimenteeritem op de derde plaats. Het wordt voorafgegaan door belangrijk me beroepsmatig te ontwikkelen en blijf graag op de hoogte van alles wat speelt in het onderwijs. Met de genoemde items zijn twee schalen aangemaakt op basis van somscores. De schaal- en betrouwbaarheidmaat Cronbach s alpha is met respectievelijk 0,66 en 0,68 voor beide schalen niet bijzonder sterk maar ook niet zeer zwak te noemen.

14 4 Ik (helemaal) eens vind het belangrijk me beroepsgericht te blijven ontwikkelen 89 blijf graag op hoogte van alles wat speelt in onderwijs 82 kan/weet voldoende om goed onderwijs te geven; verder ontwikkelen hierin daagt me niet uit denk eerst na voordat ik (nieuwe) dingen doe 60 observeer graag anderen voordat ik iets nieuws probeer 29 lees vakliteratuur voordat ik iets probeer 39 plan van te voren hoe ik iets nieuws doe 66 probeer graag iets nieuws door gewoon te experimenteren graag op de hoogte van wat er speelt in het onderwijs. Leraar24 zou hier meer op in kunnen spelen door bij deze grote groep duidelijker te laten zien dat Leraar24 een manier is waarmee zij zich professioneel kunnen blijven ontwikkelen. Het zich beroepsmatig ontwikkelen wordt duidelijk belangrijker gevonden door leraren in de vo- en mbo-sector dan in de po-sector. Ook leraren met weinig jaren ervaring willen zich graag blijven ontwikkelen als ook de leergierige experimenteerders en ook de degelijke planners. Het graag op hoogte blijven van al wat er speelt in het onderwijs, wordt juist weer minder onderschreven door leraren in de mbo-sector, leraren met een modaal aantal jaren leservaring en leraren die relatief weinig zien in experimenteren of in plannen. Wat betreft de manieren waarop leraren met nieuwe dingen omgaan, is er een grote diversiteit te zien. Een relatief kleine groep leraren observeert anderen voordat ze zelf iets nieuws uitproberen, terwijl ruim de helft gewoon gaat experimenteren. Plannen en nadenken voordat er aan iets nieuws begonnen wordt, is typisch voor ongeveer tweederde van de leraren. De stelling dat ze als leraar al voldoende weten en kunnen om goed onderwijs te geven en dat het zich ontwikkelen hierin geen uitdaging vormt, wordt massaal afgewezen, wat maar bewijst dat de beroepsgroep grosso modo leergierig en ontwikkelingsgericht is. Kennismaking met en gebruik van Leraar24 Hoe zijn leraren op de hoogte geraakt van Leraar24? Een kwart van de leraren is via de NOT op de hoogte gekomen van Leraar24. Een vijfde van de leraren kent Leraar24 via Kennisnet. Daarnaast spelen collega s en andere manieren, waaronder met name attendering via SBL, een redelijke rol als het gaat om het bekend raken met Leraar24. Het onder de aandacht brengen van Leraar24 onder leraren via advertenties in

15 Hoe zijn leraren op de hoogte geraakt van Leraar24? % NOT (Nationale Onderwijstentoonstelling) 26 Kennisnet 19 Collega s 18 Anders (waarvan 11% via SBL) 16 Advertenties op internet 11 Andere sites 10 Advertenties in bladen 8 Folder/flyer 4 bladen en folders lijkt minder resultaat op te leveren. Het aanwezig zijn op congressen en evenementen lijkt wel een vruchtbare route. 1 5 Hoe vaak en hoe maken leraren gebruik van Leraar24? Een derde van de leraren maakt ongeveer 1x per maand gebruik van Leraar24. Een redelijk aantal leraren, één op de acht, kijkt wekelijks op Leraar24. Een kwart van de leraren geeft aan Leraar24 één keer bekeken te hebben en daarna niet meer. In totaal maakt toch 61 procent van de leraren minimaal één keer per kwartaal gebruik van Leraar24. Hoe vaak heeft u Leraar24 tot nu toe bezocht? % Dagelijks 1 Wekelijks 12 Ca. 1 x per maand 29 Ca. 1 x per 2 maanden 10 Ca. 1 x per kwartaal 10 Minder vaak dan 1 x per kwartaal 15 Één keer daarna nooit meer 24 Gevraagd naar de manier waarop leraren Leraar24 gebruiken geeft ruim de helft aan dat vooral individueel te doen. In de les of tijdens teamoverleg en studiebijeenkomsten wordt Leraar24 vooralsnog niet veel gebruikt. Hoe gebruiken leraren Leraar24? Altijd/vaak/geregeld Soms Nooit Individueel In de les met leerlingen Tijdens teamoverleg met collega s Tijdens studiebijeenkomst met externen In een vervolganalyse van de bezoekersstatistieken gaan we na of campagnes en promotieactiviteiten op congressen en andere grootschalige evenementen inderdaad tot meer bezoeken leiden of, meer bescheiden, het al of niet inzetten van deze communicatiemiddelen samenvalt met fluctuaties in bezoekersaantallen.

16 6 Met welke redenen bezoeken leraren Leraar24? Leraren hebben Leraar24 tot nu toe vooral bezocht uit nieuwsgierigheid. Daarnaast geeft ongeveer de helft aan dat het zoeken van bruikbare video s of informatie vinden over een bepaald thema ook reden van bezoek was. Oplossingen zoeken voor praktijkproblemen speelde bij een kwart van de leraren mee om naar Leraar24 te gaan. Omdat Leraar24 nog niet zo lang bestaat en bij het merendeel van de leraren niet bekend is, is het logisch dat nu vooral nieuwsgierigheid reden is om naar Leraar24 te gaan. Als de nieuwsgierigheid voorbij is, zal het zoeken van bruikbare informatie steeds meer reden worden om naar Leraar24 te gaan. Dit sluit aan bij eerdere resultaten uit de raadplegingen van het lerarenpanel, waaruit blijkt dat leraren op Leraar24 vooral praktisch bruikbare video s en dossiers hopen te vinden. Om een beter beeld te krijgen van wat leraren onder praktisch verstaan, is hier in recente bijeenkomsten van het lerarenpanel dieper op in gegaan. Dit lijkt zeer divers ingevuld te kunnen worden, van informatie die direct in de eigen klas te gebruiken is, tot verdiepende theoretische achtergrondinformatie. Met welke redenen bezoeken leraren Leraar24? % Nieuwsgierigheid 80 Kijken of er bruikbare video s of dossiers op staan 53 Meer informatie over een bepaald thema vinden 50 Tips vinden voor mijn eigen ontwikkeling als leraar 43 Voorbeelden van collega s zien 33 Oplossing zoeken voor praktijkprobleem 24 Anders 6 Het is overigens opmerkelijk dat leergierige experimenteerders niet méér aangeven dat ze uit nieuwsgierigheid naar Leraar24 gaan. Degenen die het degelijke plannen sterk onderschrijven, geven vooral aan dat ze checken of er bruikbare video s en dossiers op Leraar24 staan. Zijn leraren bekend met een aantal van de mogelijkheden die Leraar24 biedt? Leraar24 biedt de gebruiker een aantal mogelijkheden om op de hoogte te blijven van nieuws op de site (rss-feeds, nieuwsbrief) of actief bij te dragen aan en mee te denken over de inhoud ervan (video-upload, forum, lerarenpanel). De leraren is gevraagd aan te geven in hoeverre ze bekend zijn met, gebruik maken van en tevreden zijn over deze mogelijkheden. Indien ze er nog geen gebruik van maken, is gevraagd of men denkt dat in de toekomst wel te gaan doen. Hieronder worden per mogelijkheid de resultaten weergegeven.

17 7 Rss-feeds Ongeveer een vijfde van de respondenten is bekend met de rss-feed op Leraar24. Daarvan maakt 25 procent er ook daadwerkelijk gebruik van. Iets meer dan de helft van de gebruikers is er tevreden over. Van degenen die (nog) geen gebruik maken van de rss-feed, zegt een vijfde dat wel te zullen gaan doen. Rss-feeds Ja Ben ik bekend mee (n=48) 22 Maak ik gebruik van (n=12) 25 Ben ik tevreden over (n=7) 58 Ga ik gebruik van maken (n=46) 61 Nieuwsbrief Bijna tweederde van de leraren is bekend met de nieuwsbrief op Leraar24. Tweederde van die leraren heeft zich ook daadwerkelijk aangemeld voor de nieuwsbrief. Het merendeel van degenen die de nieuwsbrief ontvangen, zijn daar tevreden over. Bijna een derde van de leraren die de nieuwsbrief nog niet gebruikt, geeft aan dat wel te gaan doen. Nieuwsbrief Ben ik bekend mee (n=142) 64 Maak ik gebruik van (n=94) 66 Ben ik tevreden over (n=82) 85 Ga ik gebruik van maken (n=40) 32 Ja Idee indienen De helft van de leraren is bekend met het feit dat je een idee kunt indienen bij Leraar24. Slechts enkele leraren zeggen hier gebruik van te maken. Van degenen die dat doen, is driekwart daar tevreden over. Bijna een kwart van de leraren die nog geen ideeën indienen, zeggen dit in de toekomst wel te gaan doen. Idee indienen Ben ik bekend mee (n=112) 51 Maak ik gebruik van (n=14) 13 Ben ik tevreden over (n=11) 73 Ga ik gebruik van maken (n=50) 24 Ja Video uploaden Iets minder dan de helft van de leraren weet dat je op Leraar24 een video kunt uploaden. Eén op de vijf leraren zegt dit ook te doen, waarvan de meerderheid hierover tevreden is. Van degenen die (nog) geen gebruik ma-

18 8 Video uploaden Ben ik bekend mee (n=101) 46 Maak ik gebruik van (n=21) 21 Ben ik tevreden over (n=19) 86 Ga ik gebruik van maken (n=42) 21 ken van video uploaden, zegt één op de vijf leraren deze functionaliteit wel te zullen gaan gebruiken. Ja Forum op Leraar24 Ruim de helft van de leraren zegt bekend te zijn met het forum op Leraar24. Slechts enkele leraren daarvan zijn actief op het forum. Driekwart daarvan is er tevreden over. De animo om actief te worden op het forum is niet- zo groot: 15% van de leraren zegt het forum te zullen gaan gebruiken. Forum Leraar24 Ben ik bekend mee (n=127) 58 Maak ik gebruik van (n=11) 9 Ben ik tevreden over (n=10) 77 Ga ik gebruik van maken (n=31) 15 Ja Het lerarenpanel Het lerarenpanel is bij ruim de helft van de leraren bekend. Bijna een derde van de leraren doet mee in met het lerarenpanel, waarvan de meerderheid hier tevreden over is. Eén op de vijf leraren zegt de intentie te hebben mee te gaan doen met het lerarenpanel. Lerarenpanel Ben ik bekend mee (n=127) 58 Maak ik gebruik van (n=40) 32 Ben ik tevreden over (n=35) 83 Ga ik gebruik van maken (n=36) 20 Ja De lerarenwissel Een vijfde van de leraren is bekend met de lerarenwissel. Enkele leraren zeggen mee gedaan te hebben met de lerarenwissel en enkelen zeggen dat te willen gaan doen. De lerarenwissel is vooral bekend onder vo-docenten en leergierige experimenteerders; de nieuwsbrief scoort vooral onder diegenen met 11+ jaren leservaring; de video-uploadfunctie en het forum is grofweg gesteld iets meer bekend bij leergierige experimenteerders en het panel tenslotte is vooral bekend bij de degelijke planners. De gegevens over het gebruik laten weinig verschillen zien: alleen de nieuwsbrief blijkt nu iets meer door leraren met meer leservaring gebruikt te worden. Er zijn zo goed als geen noe-

19 Lerarenwissel Ben ik bekend mee (n=48) 22 Maak ik gebruik van (n=2) 4 Ben ik tevreden over (n=1) 50 Ga ik gebruik van maken (n=16) 7 menswaardige verschillen onder diegenen die naar tevredenheid de diverse functies van Leraar24 gebruikt hebben. Het valt wel op dat vooral vodocenten zeggen het panel te willen gaan gebruiken. Ja 9 Wat vinden leraren van Leraar24? De leraren is gevraagd aan te geven in hoeverre ze het eens zijn met een aantal stellingen over Leraar24. Ongeveer tweederde van de leraren is redelijk positief over Leraar24 in het algemeen. Deze groep vindt Leraar24 gebruiksvriendelijk, het verschil tussen filmpjes en dossiers goed zichtbaar, kan de weg makkelijk vinden op de site en vindt het doel duidelijk. Iets minder positief zijn de leraren over Leraar24 op meer inhoudelijk gebied. Ongeveer vier op de tien leraren vindt wat ze zoeken en vindt de informatie op Leraar24 nieuw. Over de vraag of Leraar24 vooral interessant is voor beginnende of ervaren leraren, zijn de meningen verdeeld. Ruim een derde vindt dat Leraar24 vooral voor beginnende leraren wat te bieden heeft, terwijl ruim een kwart juist vindt dat dit voor ervaren leraren geldt. Ongeveer evenveel leraren hebben daar geen mening over of vinden juist het tegenovergestelde. Wat vinden leraren van Leraar24? (Helemaal) eens Leraar24 is gebruiksvriendelijk 68 Verschil tussen filmpjes en dossiers goed zichtbaar 65 Ik kan mijn weg makkelijk vinden 64 Het doel van Leraar24 is duidelijk 62 De zoekfunctie levert bruikbare resultaten 60 Ik kan vinden wat ik zoek op Leraar24 43 De informatie op Leraar24 is nieuw voor mij 39 L24 vooral interessant voor beginnende leraren 37 L24 is vooral interessant voor ervaren leraren 28 * N = Vooral leraren die laag scoren op leergierig experimenteren, geven vaker aan dat de informatie op Leraar24 nieuw voor ze is. Het lijkt er dus op dat Leraar24 in een behoefte voorziet voor diegenen die zich anderszins niet zo goed op de hoogte (laten) stellen over wat er in het onderwijs speelt of wat er aan nieuwe ontwikkelingen is, en die ook niet zo gemakkelijk zelf gewoon met nieuwe ontwikkelingen aan de slag gaan.

20 10 Leraren over de video s en dossiers Kijken leraren naar de video s en dossiers op Leraar24? Aan de leraren is gevraagd aan te geven hoe vaak ze video s en dossiers bekijken als ze Leraar24 gebruiken. Bijna een derde van de leraren geeft aan altijd tot geregeld video s op Leraar24 te bekijken bij een bezoek aan de website. Eén op de vijf leraren geeft aan altijd tot geregeld dossiers te bekijken. Veertig procent van de leraren geeft aan af en toe een video en af en toe een dossier te bekijken. Een redelijke groep (31 respectievelijk 38 procent) geeft aan nooit video s en/of dossiers te bekijken. Als ik op Leraar24 ben Altijd/vaak/geregeld Af en toe Nooit Bekijk ik de video s Bekijk ik de dossiers Dit betekent dat de vele leraren bij hun bezoek aan Leraar24 vooral rond lijken te surfen en niet ten volle de tijd te nemen om video s en dossiers te bekijken. Interessant zou zijn na te gaan wat er zou moeten veranderen op Leraar24 om deze groepen wel of vaker naar Leraar24 te laten kijken. Al eerder gaven we aan dat de degelijke planners vaker checken wat er aan nieuwe content is, en ook nu zien we dat zij vaker aangeven video s te bekijken dan leraren die op deze dimensie laag scoren. Wat vinden leraren van de video s op Leraar24? Bijna driekwart van de leraren die de video s op Leraar24 bekijken geeft aan dat deze tot nadenken aanzetten. Tweederde van de leraren vindt de video s zinvol voor hun eigen ontwikkeling. Ook tweederde vindt dat de video s toegankelijk in beeld brengen wat ze met het thema kunnen en de helft vindt de video s bruikbaar in de praktijk. Tot nog toe lijkt de belangrijkste functie van de video s het aanzetten tot nadenken te zijn. Maar ook de helft tot tweederde geeft aan met de informa- De video's op Leraar24 (Helemaal) eens inspireren mij 50 brengen toegankelijk in beeld wat ik met het thema kan 65 zijn voor mij bruikbaar in de praktijk 51 zetten mij aan tot nadenken 72 stimuleren het bijbehorende dossier te bekijken 52 zijn te concreet 9 zijn te abstract 6 zinvol voor mijn eigen ontwikkeling als leraar 66 * N=

21 tie uit de video s iets in de praktijk te kunnen. Of ze dat ook daadwerkelijk doen blijkt niet uit deze gegevens. Vooral po-docenten vinden de toegankelijkheid goed, terwijl juist de leergierige experimenteerders aangeven dat ze door de video s tot nadenken zijn aangezet. Zij worden vooral aangesproken door beeld. Degenen die laag, modaal of hoog op het degelijke plannen scoren, onderscheiden zich hier niet in. We kunnen op deze plek een korte vergelijking maken met eerdere cijfers uit de SBL-dieptepanels (Van Wolput, 2010). Het gaat hier om een kleine groep docenten die in deels in mei en juni 2009 over (onderdelen van) Leraar24 geoordeeld hebben. Wat zeggen zij over een aantal vergelijkbare punten? De inhoud van de video's op Leraar24 Er is een frappante overeenkomst tussen de kleinschalige meting van mei 2009 en de panelsurvey van januari-februari 2010: zo n 50% die de video s inspirerend en bruikbaar vindt, en tweederde die vindt dat het materiaal toegankelijk in beeld brengt wat ermee te doen. Hoewel iets anders geformuleerd vinden in 2010 iets meer leraren dat de video s bruikbaar zijn voor de eigen ontwikkeling als leraar. Dat is in het overwegend stabiele beeld toch een punt van vooruitgang. Het gemiddelde rapportcijfer dat leraren de video s geven is een 6,9 met een maximum van 9 (gegeven door 3 leraren) en een minimum van 3 (gegeven door 2 leraren). Een kwart van de leraren geeft een 8 en de helft een 7. Po-docenten geven ook duidelijk een hoger gemiddeld rapportcijfer (7,3). Onder vo-docenten is de waardering het laagst, maar zeker nog voldoende (6,6). 11 (Helemaal) eens inspireert mij om met het thema aan de slag te gaan (n=44) 50 brengt toegankelijk in beeld wat ik met het thema zou kunnen doen (n=44) 66 Is voor mij bruikbaar in de praktijk (n=44) 51 bruikbaar voor mijn professionele ontwikkeling (mei 2009, n=165) 58 * Zie Van Wolput, 2010, p. 20 en 46 Rapportcijfer Gemiddeld Maximum Minimum Mediaan video s Leraar24 6, Wat vinden leraren van de dossiers? De leraren die (weleens) dossiers bekijken, zijn hier redelijk positief over. Bijna driekwart vindt de dossiers zinvol voor hun eigen ontwikkeling. Ongeveer twee derde vindt dat het dossier zowel verdiepende informatie geeft als voor de praktijk bruikbare tips en ideeën. Daarnaast vindt ook tweederde dat de dossiers een goede aanvulling op de video s vormen.

22 12 De dossiers op Leraar24... (Helemaal) eens inspireren mij 50 geven mij verdiepende informatie over het thema 67 geven voor mij in praktijk bruikbare tips en ideeën 62 zetten mij aan tot nadenken 61 vormen een goede aanvulling op de video's 66 zijn te concreet 6 zijn te abstract 5 zinvol voor mijn eigen ontwikkeling als leraar 73 * N= Degenen die het degelijk plannen voorstaan, zijn ook meer van mening dat de dossiers tot nadenken aanzetten en zinvol zijn voor de eigen ontwikkeling. Dat is een mooi gegeven. Onderdeel van het degelijke plannen is het lezen van literatuur waaronder wellicht documentatie in dossiervorm op Leraar24. Geschreven materiaal wordt door de degelijke planners als vanzelfsprekend ook als zinvol voor hun professionalisering ervaren. Het lijkt erop dat beeld iets is voor de leergierige experimenteerders en tekst voor de degelijke planners. Een eerste aanwijzing wellicht dat de verschillende kernonderdelen van Leraar24, video s en dossiers, ook verschillende segmenten binnen de lerarenpopulatie bedienen. We kunnen ook kort de waardering van video s en dossiers vergelijken. Het valt op dat de inspiratiewaarde, het toegankelijk maken wat men ermee kan, en de zinvolheid voor de professionele ontwikkeling bij de video s en de dossiers ongeveer even sterk positief wordt ingeschat. De video s lijken meer aan te zetten tot nadenken dan de dossiers (72% tegen 61%). De dossiers lijken juist weer meer dan de video s gewaardeerd te worden omdat er in de praktijk bruikbare tips en ideeën in voorkomen (62% tegen 51%). Ook wat de dossiers betreft kunnen we een vergelijking maken met eerder kleinschalig onderzoek, nu steeds van mei 2009 (Van Wolput, 2010). De video s werden grofweg gezegd even goed beoordeeld in 2010 als in 2009, zij het dat de bruikbaarheid van de video s voor de eigen professionalisering positiever werd ingeschat. De dossiers daarentegen worden in 2010 op alle vergelijkingsfacetten beter beoordeeld. De inspiratiewaarde is toegenomen (van 45% naar 50% van de leraren die dit beamen), zo ook de bruikbaarheid in de praktijk (van 41% naar 62%) en ook het nut voor de eigen, professionele ontwikkeling neemt lichtjes toe (van de al tamelijk positieve 70% naar 73%). De inhoud van het dossier op Leraar24... (Helemaal) eens inspireren mij om met het thema aan de slag te gaan (n=44) 45 is voor mij bruikbaar in de praktijk (n=44) 41 bruikbaar voor mijn professionele ontwikkeling (n=165) 70 * Zie Van Wolput, 2010, p. 21 en 30.

23 De leraren is gevraagd hun waardering voor de dossiers in een rapportcijfer uit te drukken. Het gemiddelde rapportcijfer dat leraren de dossiers geven, is een 6,8 met een maximum van 8 (gegeven door 21 procent) en een minimum van 3 (gegeven door één leraar). Een vijf of minder wordt gegeven door 9 procent van de leraren. Ook nu weer zien we een hoger rapportcijfer van de po-docenten (7,0). Het laagst is het cijfer nu onder mbo-docenten (6,4). Rapportcijfer Gemiddeld Maximum Minimum Mediaan dossiers Leraar24 6, Waartoe leidt het bekijken van (video s en dossiers op) Leraar24? 13 Wat doen leraren als ze een thema bekeken hebben op Leraar24? Wat leraren vooral doen als ze Leraar24 bekeken hebben, is nadenken over wat ze als leraar willen en doen. Ruim de helft van de leraren geeft dit aan. Ruim een kwart verdiept zich verder in het thema en net iets minder dan een kwart zegt wat ze gezien hebben zelf uit te gaan proberen. Het bekijken van Leraar24 leidt tot nog toe vooral tot zelfreflectie bij leraren en nog slechts in kleine mate tot zelf actief in de klas of met collega s aan de slag gaan. Naar aanleiding van wat ik op Leraar24 heb gezien Vaak/geregeld Soms Nooit spreek ik met collega s over het bekeken thema ga ik op het L24 forum in gesprek zoek ik meer informatie over op/lees ik literatuur over het thema probeer ik nieuwe manieren en methoden / wat ik heb gezien uit Op welke gebieden kunnen leraren zich professionaliseren met Leraar24? Het materiaal op Leraar24 lijkt leraren vooral in staat te stellen hun didactische en vakinhoudelijke vaardigheden verder te ontwikkelen (resp. 75 en 71 procent). Ook geven de leraren aan dat Leraar24 bijdraagt aan het ontwikkelen van hun klassenmanagement en reflectievaardigheden (resp. 61 en 60 procent). Verbetering wat betreft de begeleiding en de resultaten van de leerlingen, alsmede beter omgaan met collega s en andere bij de school betrokkenen als gevolg van bekeken video s en dossiers op Leraar24 melden leraren (nog) niet veel denk ik na over wat ik als leraar wil en doe * N=161

24 14 Het materiaal op Leraar24 stelt mij in staat (Helemaal) eens beter aan te sluiten bij de ontwikkelingsmogelijkheden van mijn leerlingen 53 de resultaten van mijn leerlingen te verbeteren 44 mijn leerlingen beter te begeleiden in hun sociaal-emotionele ontwikkeling de sfeer in mijn klas te verbeteren 44 mijn vakkennis te vergroten 71 mijn didactisch repertoire uit te breiden 75 mijn klassenmanagement te ontwikkelen 61 beter samen te werken met mijn collega s 30 mijn (zelf)reflectievaardigheden te ontwikkelen 60 beter te communiceren met ouders en andere betrokkenen 35 * N=161 Of dit veroorzaakt wordt doordat er meer materiaal beschikbaar is dat gaat over didactiek en vakinhoud, of dat leraren juist die video s en dossiers meer bekijken, kan op basis van de beschikbare gegevens niet geconcludeerd worden. We vinden een zeer beperkt aantal verschillen naar achtergrond van de leraren. Het nut van Leraar24 om de sfeer in de klas te verbeteren wordt niet herkend door vo-docenten. Dat geldt ook voor het vergroten van de vakkennis. Po- en mbo-docenten zijn op beide punten veel positiever. Het zijn dan weer vooral po-docenten die denken dat Leraar24 helpt bij het communiceren met ouders en andere betrokkenen, iets wat de vo- en mbodocenten minder sterk herkennen. Tot slot, het vergroten van de vakkennis, het uitbreiden van het didactisch repertoire en het ontwikkelen van klassenmanagement is iets wat leraren met hooguit 10 leservaringsjaren onderstrepen. Het moet gezegd dat er bijzonder weinig verschillen zijn. Van alle mogelijke onderscheidingen vinden we er maar een handjevol. Reden om bescheiden te zijn als het gaat om nut en noodzaak van afzetten van de opbrengsten van Leraar24 voor de competentieontwikkeling tegen bepaalde segmenten in de lerarenpopulatie. 44 Functionaliteiten en onderwerpen Wat vinden leraren van de website? Leraren zijn vooral positief wat betreft het uiterlijk van Leraar24, tweederde vindt de site namelijk overzichtelijk en duidelijk. Wat betreft de inhoud lijken de meningen iets meer verdeeld. Net iets meer dan de helft van de leraren vindt Leraar24 inspirerend, verdiepend en van meerwaarde voor hun beroep.

25 De website Leraar24 is Vooral de modaal degelijke planners in tegenstelling tot de laag of hoog scorenden op dit vlak geven aan dat de website meerwaarde heeft voor het eigen beroep. Er zijn behalve dit moeilijk uit te leggen onderscheid geen verdere verschillende gevonden naar sector, ervaringsjaren of leerhoudingen. 15 (Helemaal) eens overzichtelijk 66 duidelijk 64 actueel 57 inspirerend 53 verdiepend 53 van meerwaarde voor mijn beroep als leraar 56 Welk rapportcijfer geven leraren Leraar24 als geheel? Gemiddeld geven de leraren Leraar24 een 7,0. Het maximum dat gegeven wordt is een 9 (door 4% van de leraren). Een 7 wordt gegeven door 40 procent en een 8 door 22 procent van de leraren. Een vijf of lager geeft 14 procent van de leraren. Rapportcijfer Gemiddeld Maximum Minimum Mediaan Leraar24 als geheel 7, De gemiddelde waardering voor Leraar24 als geheel verschilt niet van de waardering van de video s en dossiers. Alleen de groep die een onvoldoende geeft, is iets groter namelijk 14 tegenover 9 procent. 1 Ook hier weer het evident hogere rapportcijfer van po-docenten (7,3). De vo- en mbo-docenten houden elkaar met een 6,8 in evenwicht. Welke onderwerpen willen leraren zien op Leraar24 en in welke vorm? Leraren is gevraagd maximaal drie onderwerpen aan te geven waarover zij graag informatie op Leraar24 zouden willen vinden, en of dat in de vorm van een video en/of een dossier zou moeten. Er is een grote diversiteit aan onderwerpen genoemd. In totaal zijn 263 onderwerpen genoemd. Een aantal onderwerpen zijn vaker genoemd. Zo wil één op de acht leraren graag vakgerichte onderwerpen op Leraar24 vinden. Het gaat dan om bijvoor- 1 Met de mediaan en de in het begin genoemde (non-)responscijfers zouden we bij benadering een cijfer kunnen construeren dat zich met de nodige terughoudendheid laat vergelijken met de kwaliteitsindex van Kennisnet. Deze index staat eind 2009 op 74 voor de lerarenpopulatie uit het po, vo en mbo. De index is gebaseerd op een bekendheid van 17% en een relevantiegetal van 57 (is 10* het mediane rapportcijfer van 5,7 dus): is 74. Wij zouden op grond van ons non-responsonderzoek kunnen stellen dat 40% van de leraren bekend is met Leraar24. Omdat er een mediaan rapportcijfer van 7 wordt gegeven, resulteert dit in een kwaliteitsindexcijfer van 110 (40+70). Dit cijfer is uiteraard gebaseerd op enkele niet nader te controleren aannames (o.a. dat de 40% bekend met Leraar24 onder de non-respons ook terug te vinden is in de totale populatie). Het cijfer refereert ook aan een steekproef leraren die op diverse punten kan afwijken van die van Kennisnet. In vervolgonderzoek houden we de ontwikkeling van dit indexgetal scherp in de peiling. Het is hier niet mogelijk uitsplitsingen te maken naar sector (po, vo of mbo).

26 16 beeld een voorbeeld van een literatuurles, spelvormen voor economie, voorbeelden van lesmateriaal voor zorg en welzijn en ondersteuning bij onderwerpen van wereldoriëntatie. Als tweede in de top vijf van gewenste onderwerpen op Leraar24 wordt klassenmanagement genoemd. Leraren willen voorbeelden van werkvormen kunnen zien voor differentiatie, omgaan met combinatiegroepen en niveauverschillen. De andere drie onderwerpen die vaker genoemd worden door leraren zijn vakdidactiek, omgaan met gedrag- en leerproblemen en digitalisering van het onderwijs. Top 5 van onderwerpen die leraren op Leraar24 willen zien: % Vakgerichte onderwerpen (bijv. literatuurles, Nederlandse geschiedenis voor vmbo, vakinhoud, enz.) Klassenmanagement (bijv. werkvormen voor differentiatie, organisatorische hulpmiddelen, enz.) Vakdidactiek (didactische werkvormen voor groepen, directe instructie, enz) 5 Gedrags- en leerproblemen (bijv. omgaan met leerlingen met adhd, kleuters met autisme, enz.) Digitalisering onderwijs (bijv. optimale inzet ict in de klas, digibord) Deze onderwerpen (uit de top vijf) worden door een derde van de leraren genoemd. Tweederde van de leraren geeft nog diverse andere onderwerpen aan waarover ze op Leraar24 informatie zouden willen zien, zoals doorlopende leerlijnen, passend onderwijs, omgaan met werkdruk, popgesprekken, bijhouden van je bekwaamheidsdossier, communicatie tussen werkvloer en directie. Er is duidelijk behoefte aan een grote variëteit aan informatie. De genoemde onderwerpen moeten vooral in de vorm van een video aangeboden worden (70%). Een derde van de leraren vindt dat de onderwerpen (ook) in dossiervorm aanwezig zouden moeten zijn. De behoefte aan visuele informatie lijkt daarmee groter te zijn dan aan tekstuele informatie. Conclusies Het rapport dat hier voorligt, doet verslag van een bredere peiling onder het SBL-relatiebestand. Uiteindelijk hebben 221 leraren uit de verschillende sectoren vragen beantwoord over gebruik van Leraar24 en effecten op hun eigen praktijk. Leraar24 heeft men vooral leren kennen via onderwijsevenementen. Vooral het op de NOT bij leraren onder de aandacht brengen van Leraar24 heeft resultaat gehad voor het trekken van leraren naar de site. Om nog meer leraren op de hoogte te brengen van het bestaan van Leraar24 is het belangrijk de site op grote evenementen te promoten. Daarnaast komen bezoekers via twee van de deelnemende partijen (Kennisnet en SBL). Om nog meer leraren naar Leraar24 te krijgen zouden deze partijen door moeten

27 gaan met het onder hun achterban bekend maken van Leraar24. Ook de andere twee partijen zouden activiteiten kunnen ondernemen om hun leraren naar Leraar24 te leiden. Mond op mond reclame heeft ook tot bezoek aan Leraar24 geleid. Nagegaan zou kunnen worden op welke manier dit nog bevorderd zou kunnen worden. In ieder geval is het belangrijk dat leraren die Leraar24 bezoeken positieve ervaringen opdoen, zodat zij de site aan collega s aanbevelen. Omdat advertenties en folders minder effectief zijn in het trekken van bezoekers, lijkt het raadzaam daar niet te veel geld en energie in te steken. De mogelijkheden die leraren hebben om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen op Leraar24 of daaraan bij te dragen zijn, behalve de nieuwsbrief, nog bij een groot deel van de leraren onbekend. Ook als leraren er wel bekend mee zijn, maakt maar een klein deel er gebruik van. Zo is maar één op de vijf leraren bekend met de RSS-feeds en maakt maar één op de tien leraren die bekend is met het forum, er ook gebruik van. Ook hier zou gekeken moeten worden hoe deze mogelijkheden beter onder de aandacht van de leraren gebracht zouden kunnen worden. Ook zou zichtbaar gemaakt moeten worden wat het hen kan opleveren. De grootste groep leraren komt één keer per kwartaal op Leraar24, meestal individueel, en vooral uit nieuwsgierigheid. Dat laatste is belangrijk. Nu is vooral nieuwsgierigheid de reden van bezoek; wellicht ontwikkelt zich dat meer richting het inspelen op concrete leervragen. Ook het individuele gebruik is een resultaat om even bij stil te staan. Ook hier kan nog winst behaald worden. De meeste leraren gebruiken Leraar24 individueel. En dat is prima, want daarvoor is het in eerste instantie ook bedoeld: zelf op momenten dat het jou uitkomt, bezig zijn met je eigen professionalisering. Maar er zijn meer mogelijkheden met het materiaal op Leraar24 en die worden nog niet veel benut door de leraren. Er zou meer bekendheid gegeven kunnen worden aan de verschillende gebruiksmogelijkheden van de informatie en het materiaal op Leraar24. Waardoor leraren duidelijker in beeld krijgen wat ze kunnen met Leraar24, zowel individueel als met (directe) collega s en leerlingen. Er is een groep leraren die Leraar24 redelijk vaak bekijkt (ruim de helft kijkt één keer per kwartaal of vaker). Aan de andere kant is er een groep die minder vaak dan één keer per kwartaal kijkt, en zelfs een substantiële groep die maar één keer heeft gekeken en daarna niet meer. Onderzocht zou kunnen worden wat er gedaan zou moeten worden om degenen die slechts één keer op Leraar24 geweest zijn of heel sporadisch gaan, vaker naar te site te trekken. Over het algemeen zijn leraren redelijk positief. Alleen de vindbaarheid van onderwerpen laat te wensen over. Een derde bekijkt bij het bezoek aan Leraar24 ook de video s. Een op de vijf doet dat met de verdiepende dos- 17

28 18 siers. De video s worden als inspirerend gezien en brengen zaken toegankelijk in beeld; dat vonden leraren in mei 2009 en nu weer in januari-februari De dossiers worden als zinvol voor de eigen ontwikkeling bestempeld. Het gebruiken van Leraar24 leidt vooral tot zelfreflectie en niet echt tot het aan de slag gaan in klas of met collega s. Hierbij aansluitend is het ook belangrijk leraren te laten weten dat ze op Leraar24 zowel direct toepasbare praktische handvatten als verdiepende achtergrondinformatie kunnen vinden over diverse onderwerpen waar ze in de praktijk mee te maken (kunnen) krijgen. Leraren voelen zich met Leraar24 in staat gesteld om hun didactische, vakinhoudelijke en klassenmanagementsvaardigheden verder te ontwikkelen. Gewenste onderwerpen op Leraar24 worden er vele genoemd. Aan top staan vakgerichte onderwerpen (o.a. Nederlandse geschiedenis voor het vmbo) en opnieuw thema s die raken aan klassenmanagement (zoals werkvormen voor differentiatie). Het onderscheid naar onderwijssector waarin men werkzaam is, het aantal jaren leservaring en ook de verschillende leerstrategieën blijken over het algemeen niet bijzonder relevant. Het lijkt er wel op dat Leraar24 leraren bedient die van zichzelf aangeven niet zo goed op de hoogte te blijven van wat er in het onderwijs speelt en/of die niet zelf gemakkelijk met nieuwe ontwikkelingen aan de slag gaan. Zij geven ook aan het meest door de video s tot nadenken te zijn aangezet. Degenen die, als ze iets nieuws leren, zeggen zich vooral eerst gedegen voor te bereiden, vinden dat juist de dossiers tot nadenken aanzetten. Er lijkt een onderscheid in het lerarenkorps tussen beeldgerichte experimenteerders en tekstgerichte degelijke planners. Referenties Vinken, H. (2010). Leraar24 in Leraar24 langs de kwaliteitsindex van Kennisnet. Leraar24 rapportenreeks, nummer 4. Heerlen: Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit. Wolput, B. van (2010). Leraar24 in Gebruikersonderzoeken met de panels van SBL. Leraar24 rapportenreeks, nummer 2. Heerlen: Ruud de Moor Centrum, Open Universiteit.