De mensheid komt uit Afrika, ongeveer uit het gebied waar nu Ethiopië ligt,

Transcriptie

1 Samenvatting door E woorden 5 november keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1 VAN JAGEN EN VERZAMELEN NAAR LANDBOUW Prehistorie - eindigt 3100 v. Chr. (Ligt eraan waar in de wereld je het bekijkt. Sommige stammen kennen nu nog steeds geen schrift. Het eerste schrift ontstond in Soemerië, pictografisch schrift - spijkerschrift) - De eerste mensen - Jagers en boeren à v. Chr. - De eerste nederzettingen Herodotus à eerste historicus (geschiedschrijver) Hij doet onderzoek door naar de plekken zelf toe te gaan en aan mensen zelf te vragen om verhalen. Hij beschrijft onder andere de Perzische Oorlogen en de Zeven Wereldwonderen. De mensheid komt uit Afrika, ongeveer uit het gebied waar nu Ethiopië ligt, Wij stammen af van de aapachtigen. (niet rechtstreeks van de aap dus!) Wijzelf zijn mensachtigen (hominiden). De verschillenden typen mensen zijn: Australopithecus afarensis (Lucy bijvoorbeeld, jaar oud) Ong. dezelfde herseninhoud van een chimpansee. Homo Habilis Homo Erectus Neanderthaler (sterft jaar geleden uit) Cro-Magnonmens (andere naam voor Homo Sapiens, rond jaar geleden in Afrika ontstaan) Misschien heeft de Neanderthaler wel seks gehad met de homo sapiens maar ze waren wel verschillende soort dus konden zich niet voortplanten. Nieuw onderzoek geeft aan dat de Neanderthaler misschien wel tot voedsel van de homo sapiens heeft gediend! Pagina 1 van 6

2 Je bent een mens als: Je armen vrij zijn (je loopt rechtop) ß homo erectus Je werktuigen kunt maken ß neanderthaler (ook vuur) Je opponeerbare duimen hebt De ontwikkeling van de mens begint met rechtop lopen, daarna groeien de hersenen, De Homo sapiens: jaar geleden in Afrika volgens het boek (niet zeker) jaar geleden naar Europa gekomen Co-existentie met Neanderthaler Had vuur en werktuigen ( gestolen en zelf gemaakt) Maakten kunst (venusbeeldjes ß waarschijnlijk vruchtbaarheidsideaal, eigen perspectief van de maakster) De Neanderthaler: Uitgestorven jaar geleden in Europa, Afrika, Azië Maakte gebruik van gestolen vuur en werktuigen De Grotten van Lascaox: Deskundigen dateren de oudste rotsschilderingen uit de grot op , de jongste op v.chr. De tekeningen waren bijna allemaal van dieren (met pijlen er naartoe gewezen) Misschien een tip voor jagers? Of door magie de jacht willen beïnvloeden? Gemaakte tekeningen zijn door de Cro-Magnonmens De moderne mens trok naar Europa tijdens de laatste ijstijd. Zeeën lagen toen open. (weten we onder andere door een mammoettand die is gevonden op de bodem van de zee) Ontstaan van culturen Ontstaan van etnische verschillen Neolithische revolutie Agrarische revolutie Landbouwrevolutie Neolithische (R)evolutie ( nieuwe steentijd) Jagers/verzamelaars 20/30 personen waarschijnlijk beperkte sociale hiërarchie misschien wel duidelijke rolverdeling geen geschreven bronnen!! Pagina 2 van 6

3 v. Chr. Veranderde het klimaat Boeren (akkerbouw/veeteelt) grotere groepen vaste nederzettingen ß spullen in huis ß sociale hiërarchie sedentair (blijft op één plek) groeiend materialisme vergroting bestaanszekerheid!! v. Chr. zelf gewassen verbouwen v. Chr. Veeteelt Eerste rivierdalculturen: Nijl (Egypte) Eufraat/Tigris (Mesopotamië) Indus (Indusculturen) Rode Rivier (China MESOPOTAMIË tweestomenland Was vruchtbaar door de rivieren de Tigris en Eufraat, door het slib wat er kwam. (net als in Egypte) Alleen te bewerken door irrigatie à samenwerking + andere beroepen (door overvloed) à nederzettingen à staatsvorming Er komt meer sociale hiërarchie en handel. Negatief gevolg: veroveringen Eerste steden in Soemerië: Uruk, Sumer, Babylon, Akkad Het schrift ontstaat. (omdat men regels en schulden moest opschrijven) In de vruchtbare Halve Maan woonden de Natoefische volken. Soemerië v. Chr. Geen geheel, verdeeldheid binnen steden Polytheïsme Spijkerschrift à Gilgamesj-Epos Oud-Babylonische Rijk v. Chr Koning Hammurabi Codex Hammurabi Overheerst door verschillende volken v. Chr. Pagina 3 van 6

4 Nieuw Babylonische Rijk Nebukadnezar ll Hangende Tuinen van Babylon Toren van Babel Het Gilgamesj-Epos is het eerste verhaal van de mensheid, gevonden op 11 kleitabletten. Het gaat over een koning, Gilgamesj, in de stad Uruk, die zijn volk onderdrukt. De goden sturen een wildeman naar hem, maar ze worden vrienden. Dan gaat de wildeman dood, en wil de koning onsterfelijk worden. Hij gaat opzoek naar de fontein van de eeuwige jeugd. Onderweg maakt hij veel mee. Uiteindelijk lukt het hem niet om onsterfelijk te worden, maar eigenlijk wel, omdat mensen nu nog steeds over hem praten. Hij leeft dus voort, ook al is hij zelf dood. De Codex Hammurabi is een zuil waar wetten opgeschreven zijn. De koning Hammurabi staat erop afgebeeld met de zonnegod Shamash, die hem de regels geeft. Omdat het goddelijke wetten zijn, volgt iedereen ze natuurlijk op! De regels bevatten allemaal het principe: oog om oog, tand om tand. Nebukadnezar ll is de koning van Babylon. Hij maakte de ziggurat van Irak, (tempel voor de oorlogsgod Marduk) en maakte de hangende tuinen van Babylon. (waarschijnlijk voor zijn prinses die afkomstig was uit bergachtige streken en veel groen wilde) De toren van Babel is een bouwwerk uit de Bijbel dat lijkt op de ziggoerats. In Babel wilde men een toren bouwen die 'tot aan de hemel' zou reiken. Omdat het volk tegen Gods bevel in bijeenbleef, verwarde Hij hun taal en verspreidde hen over de hele aarde. Zo kwam het dat de toren en de stad niet afgebouwd werden. Ze gingen uit elkaar en vestigden steden. In de 6 e eeuw v. Chr. werden de Joden uit Egypte weggestuurd door de farao. Ze gingen naar Babylon en de Bijbel (oud-testament) werd op schrift gezet. EGYPTE geschenk van de Nijl Een van de eerste landbouwsamenlevingen Heeft bijna dezelfde ontwikkeling doorgemaakt als Mesopotamië Staatsvorming Zeer ontwikkelde cultuur (kunst, godsdienst, architectuur, wetenschap) Bouwden piramides Boeren uit de Sahara trokken rond 6000 v. C. Egypte binnen. De boeren ontdekten dat de Nijl overstroomde en dat door het slib wat de Nijl achterliet de grond geschikt was om gewassen te verbouwen. De boeren moesten samenwerken - gelaagdheid Schrijvers stonden hoog op de sociale ladder. Het schrift bestond uit hiërogliefen. (heilig schrift) Pagina 4 van 6

5 De taken van de farao waren: - Hoogste bestuurder vh land - Opperpriester - Legerleider - Zorgen dat de Nijl overstroomt (leiding over waterhuishouding) Taken vd ambtenaren vd faraowaren: - Vaststellen grenzen akkers na overstroming vd Nijl - Belasting ophalen - Voorraden bijhouden - Voorraden bewaken - Bouwplannen farao coördineren De farao moest oppassen dat zijn ambtenaren niet te machtig werden en zelf de macht zouden overnemen. Farao Menes (eerste grote koning van Egypte) verenigde Boven- en Beneden Egypte tot één land. ( v. Chr.) Dit kun je zien aan zijn kroon Ramses ll (meest oorlogszuchtige farao van Egypte) breidde Egypte enorm uit, dmv. veroveringen. Na de slag van Kadesj met de Hettieten(1274 v. Chr) zou Egypte nooit meer zo groot zijn. Hij had 150 kinderen! Piramides gaven toegang tot het hiernamaals. In Piramides zitten tunnels en gaten om de Kar (ziel) en Ba (persoonlijkheid) te laten ontsnappen. In de graven waren veel praktische spullen en helpertjes (shahti s ) voor in het hiernamaals. Egyptenaren waren polytheïstisch en hadden een dodenboek. Wat gebeurt er in het dodenboek? Hoennefer zit voor een rechtbank van 42 goden. De goden houden een pleidooi over wat je niet gedaan had. Ra is de voorzitter van de goden Anubis (begrafenisgod) neemt een farao mee naar de weegschaal van de waarheid. Anubis weegt je hart. (is het in evenwicht met de veer?) Ja - je mag door. Nee - Amit eet je hart op 1. Toth schrijft het vonnis op 2. Horus (alziend oog/hemelgod) brengt de farao naar het laatst van de reis, naar Osiris. 3. Hator de koe (moedergodin) brengt het lichaam naar het hiernamaals. Pagina 5 van 6

6 Isis is de zus van Osiris, godin vd. vruchtbaarheid. Hoe mummificeerden de Egyptenaren hun doden? 1. Een na een haalt men de organen uit het lichaam. Ingewanden, lever,... alles behalve het hart. 2. Men geeft het lichaam een zoutbad van ongeveer 40 dagen 3. Als het lichaam uit het zout is dan is het al het vocht verloren. Nu gaat men het balsemen met geurige oliën, Het lichaam moe zo goed mogelijk lijken op hoe het vroeger was, daarom gaat men het opvullen met doeken, stro, klei, Beetje bij beetje kan men nu de dode inwikkelen in linnen met spreuken op. Tussen de lagen linnen legt men ook nog amuletten om de dode te beschermen. 6. Hierna kan men de mummie in zijn sarcofaag leggen. Maar ook de ingewanden die in linnen zitten geeft men een rustplaats. Voor hen heeft men altijd 4 canopen klaar. In de woestijn liggen overal mummies. Ook in piramides en (latere)rotsgraven lagen ze. Echnaton was de vader van Toetanchamon. Hij was een ketterkoning, want hij schafte het polytheïsme af. Men moest nu alleen nog maar in Ra(Aton) geloven. Eerst heette Toetanchamon Toetanchaton maar die naam leek teveel op Aton dus het werd Amon. Cleopatra was de laatste farao van Egypte. Het verval van Egypte begint na de slag bij Kasedj. Dan komt Alexander de Grote (ong. 300 v. Chr.) En Caesar en Augustus maken het af. (48 v. Chr à Caesar) De slag bij Actium -31 vc - Octavianus vs Marcus Antonius Pagina 6 van 6