Inhoud. Redactioneel! Netwerk palliatieve zorg Eemland op twitter
|
|
- Gerda Claessens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Inhoud Internationale Dag van de Palliatieve Zorg Leerbericht: Morfine in combinatie met een slechte nierfunctie Verpleegkundigen voortaan permanent aanwezig in Hospice Nijkerk Waar haal jij je kennis over euthanasie vandaan? Symposium spirituele zorg Netwerk Op Maat Netwerk palliatieve zorg Eemland en WDH MN gaan samenwerken Luisterlijn opgeheven VTZ Soest-Baarn waarschijnlijk naar Hospice De Luwte Mentaal welbevinden en levensvragen Agenda Redactioneel! Netwerk palliatieve zorg Eemland op twitter Na een voorjaar met veel reuring en de eerste Platformbijeenkomst van het netwerk in mei, ligt nu de derde nieuwsbrief van dit jaar voor je. Wil je altijd op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de palliatieve zorg? Volg het netwerk dan voortaan ook op twitter Een goede zomer gewenst! Greet van der Zweep Coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Eemland Internationale Dag van de Palliatieve Zorg De Internationale Dag van de Palliatieve Zorg (IDPZ) is op zaterdag 13 oktober Doel van de dag is het vergroten van de kennis over palliatieve zorg bij patiënten en hun naasten. Het thema van de IDPZ 2012 is In gesprek over leven en dood. In gesprek kan zijn met jezelf, patiënten, lotgenoten, collega s of mantelzorgers. Door in gesprek te gaan, kun je kennis overdragen, maar ook je beeldvorming aanpassen. Hoe kijk je bijvoorbeeld zelf tegen de dood aan? Praat je erover met je collega s of met patiënten? Voor het woord dood is bewust gekozen. Het thema moet direct duidelijk zijn en we willen geen taboesfeer creëren. Daarnaast heeft een grote groep patiënten aangegeven informatie te willen over afscheid nemen en het stervensproces. Als zorgverlener kun je op je eigen afdeling op 13 oktober aandacht vragen voor dit thema. Op de site van Agora staat een overzicht van mogelijkheden om met iemand in gesprek te gaan over dit onderwerp. nl/portals/2/idpz%202012%20in%20gesprek%20over%20leven%20en%20dood_%20middelen%20om%20in%20 gesprek%20te%20gaan.pdf Leerbericht: Morfine in combinatie met een slechte nierfunctie Een actuele casus van het Palliatieteam Midden Nederland (PTMN), door Miep de Putter, consulent PTMN en verpleegkundige hospice Heuvelrug. Voorgeschiedenis: Meneer is rond de 70 jaar. Hij is thuis, wordt door zijn vrouw en de thuiszorg verpleegd. Hij lijdt aan hartfalen, inmiddels terminaal. Daarbij heeft hij een gestoorde nierfunctie met een klaring van 27 ml/min. De huisarts
2 schat zijn levensverwachting op een paar weken. Hij kan nog een beetje eten en drinken. Medicatie innemen (cardiale medicatie en antidiuretica) lukt ook nog wel. Meneer haalde zijn kracht in het leven uit de harmonie binnen zijn gezin. Hij heeft een euthanasiewens, maar is daar nu nog niet aan toe. Zijn wens op dit moment is om niet kortademig te zijn. Hij kan nog uit bed komen en in de stoel zitten, maar meer beweging zit er niet meer in. Sinds drie dagen is de kortademigheid flink toegenomen. Hij kreeg daarvoor 12 mcgr Fentanyl pleister opgeplakt en 2 liter zuurstof. Omdat het gewenste effect uitbleef heeft de huisarts 6 dd 2,5 mgr morfine sc. aan de medicatie toegevoegd. Dat helpt voldoende. Directe aanleiding voor dit consult Omdat morfine verlichting van dyspnoe geeft, zou een pomp praktischer zijn voor de thuiszorg. De vraag is dan hoeveel morfine er per 24 uur gegeven moet worden. Werkhypothese Dyspnoe op basis van terminaal hartfalen waarbij morfine effectief is. Gestoorde nierfunctie. Advies Blijf de diuretica als onderhoudsmedicatie geven. Aangetoond is dat diuretica tot in het terminale stadium verlichting van dyspnoe bij hartfalen kunnen geven. Morfine is het meest effectieve middel bij de medicamenteuze behandeling van dyspnoe. Op welke wijze morfine dyspnoe verlicht, is niet duidelijk. Er is geen onderzoek gedaan naar de effectiviteit van andere opioïden (bijvoorbeeld fentanyl, oxycodon, hydromorfon of methadon) bij de behandeling van dyspnoe. Het is aannemelijk maar niet bewezen dat deze middelen ook effectief zijn bijbehandeling van dyspnoe (pagina 281 Palliatieve Zorg, Richtlijnen voor de Praktijk, 2010) Morfine wordt uitgescheiden door de nieren, Fentanyl niet. Wat dat betreft is Fentanyl hier dus een goede keuze om te proberen. Bij deze meneer blijft het gewenste effect helaas uit. Daarom wordt met de Fentanyl gestopt. Bij elke opioïdrotatie bestaat kans op overdosering. Daarom is het in dit geval aan te raden om in principe terug te gaan tot 75% van de equianalgetische dosis. (voor meer informatie: zie pagina 548 Richtlijnenboek). Meneer krijgt 12 mcgr Fentanyl = 10mgr morfine sc. en 6 dd 2,5 mgr sc. = 15mgr, in totaal 25 morfine equivalent per 24 uur. De berekende hoeveelheid morfine zou dus op 75% van 25 mgr = mg/24uur) uitkomen. MAAR Gezien de gestoorde nierfunctie (onder de 50ml/min moet je oppassen!) is een continue toediening van morfine niet raadzaam. Er bestaat dan een risico op geleidelijke stapeling van de morfine met een verhoogd risico op ontwikkeling van bijwerkingen zoals sufheid en delier. Daarom is het advies om 5 mgr. morfine sc. te geven en te wachten tot er weer benauwdheidklachten optreden voordat de volgende injectie wordt gegeven. De vraag is natuurlijk of dat mogelijk is voor de thuiszorg. Als blijkt dat meneer een paar dagen achter elkaar dezelfde dosis nodig heeft, kan er overgegaan worden naar een pomp met diezelfde 24 uurs dosering. Vervolg Twee dagen later is er nog een consult over deze meneer. Hij krijgt inmiddels 3 tot 4 dd 5 mgr morfine sc., maar is daarbij toch nog benauwd en onrustig. Hij eet niet meer en drinkt minimaal. De arts is ervan overtuigd dat er geen sprake is van een delier. Er is geen urine retentie of obstipatie. De onrust wordt effectief behandeld met 2 dd 2 mgr lorazepam. Meneer is wekbaar, maar reageert niet adequaat. Omdat meneer onrustig is en niet adequaat reageert, is het goed mogelijk dat hij toch een delier aan het ontwikkelen is. Er wordt een DOS (Delirium Observation Screening) schaal id=1 of gestuurd en een verwijzing naar de richtlijn wel en niet medicamenteus handelen bij delier. Verder wordt geadviseerd te zorgen dat er haldol bij de hand is voor het geval de arts alsnog een delier zou indiceren. Omdat meneer niet meer adequaat reageert en dus de SCEN arts niet te woord kan staan, is euthanasie uitgesloten. De arts wil overgaan op sedatie omdat meneer te benauwd én onrustig is. Omdat de morfine niet verhoogd kan worden, is er sprake van een refractair symptoom en kan er gestart worden met sedatie. Het doel daarvan is niet diep in slaap brengen, maar de midazolam zo te titreren dat de benauwdheid dragelijk is. Als er toch sprake blijkt te zijn van een delier moet de haldol ook tijdens de sedatie gecontinueerd worden, net als de morfine. Morfine en haldol mogen in één spuit. Het Palliatieteam Midden Nederland is 24/7 bereikbaar op
3 Verpleegkundigen voortaan permanent aanwezig in Hospice Nijkerk De verpleegkundigen in het hospice Nijkerk waren vanaf de opening in december 2008 overdag aanwezig op de zorgmomenten, dat wil zeggen: tijdens de verzorging van de gasten en op de medicatiemomenten. Bij vier gasten waren ze het grootste gedeelte van de dag aanwezig en de rest van de tijd bereikbaar. s Nachts was er een wakkere verpleegkundige aanwezig. Het kwam soms voor dat er aanvragen waren van terminale patiënten met een complexe zorgvraag, bij wie 24 uurs aanwezigheid van een verpleegkundige noodzakelijk was. In een enkel geval kon dit gerealiseerd worden, maar steeds voor een beperkte periode van een paar weken, vanwege de belasting op het team verpleegkundigen. In enkele gevallen moesten we de patiënten doorverwijzen naar andere hospices, als 24 uurs inzet niet gerealiseerd kon worden. Daarnaast signaleerden de coördinatoren dat het een aantal gasten en naasten een veiliger gevoel zou geven als er voortdurend een professional in het hospice aanwezig zou zijn. Na besprekingen met Amaris Arkemheen, de werkgever van de verpleegkundigen, is in februari 2012 groen licht gegeven voor 24 uurs inzet! In april zijn twee extra verpleegkundigen in dienst genomen en vanaf 1 mei is gestart met continue aanwezigheid van verpleegkundigen in het hospice. Op deze manier hoeven gasten met een complexe zorgvraag niet doorverwezen te worden naar een ander hospice, wordt de continuïteit van zorg geborgd en is er altijd een professioneel aanspreekpunt voor de gasten en hun naasten in het hospice aanwezig, hetgeen het hun gevoel van veiligheid bevordert. Waar haal jij je kennis over euthanasie vandaan? Doe mee aan het V&VN-onderzoek over de zorg rond het levenseinde en euthanasie. V&VN gebruikt de uitkomsten om de informatievoorziening over dit thema te verbeteren. Uit onderzoek blijkt dat verpleegkundigen en verzorgenden behoefte hebben aan informatie over de wet- en regelgeving op het terrein van euthanasie en zelfdoding. De zorg verandert, er komen steeds meer ouderen die vaak complexe zorg nodig hebben. Ook meer en langere zorg rond het levenseinde hoort daarbij. Denk hierbij aan: palliatieve zorg, palliatieve sedatie, wilsverklaringen, euthanasieverzoeken en/of stoppen met eten en drinken. Veel verzorgenden en verpleegkundigen krijgen hiermee te maken. V&VN hoort graag van jou hoe je het liefst geïnformeerd wordt over dit onderwerp en over de rol van verpleegkundigen en verzorgenden. Doe mee met het onderzoek, vul de enquête in! Het invullen van de vragenlijst kost ongeveer 5 minuten. Symposium spirituele zorg Sinds eind 2010 is een werkgroep actief van de netwerken palliatieve zorg in de regio Utrecht. Deze werkgroep richt zich op de bewustwording van medewerkers in de palliatieve zorg over spiritualiteit als essentieel onderdeel van palliatieve zorg. Het afgelopen jaar heeft de werkgroep het bestaande scholingsaanbod over dit onderwerp in beeld gebracht. Er is nadrukkelijk voor gekozen om geen nieuwe cursussen of materialen te ontwikkelen, omdat er al veel is op dit gebied. Je moet het alleen wel weten te vinden. Daarom heeft de werkgroep de scholingsvarianten verzameld in het boekje Zicht op Zin dat op 12 april tijdens het symposium Zicht op Zin gepresenteerd is. Kijk voor meer informatie, het verslag en de presentaties van het symposium op de website van het netwerk (Rechterkolom) Netwerkzorg Op Maat Heb je al eens gekeken op Dé site waarop alle informatie over palliatieve zorg is gebundeld, gevuld met landelijke en regionale informatie en gekoppeld aan de gevestigde richtlijnen-sites. Inmiddels staat ook onze regionale informatie op de website! Mocht je vanuit je eigen organisatie nog informatie hebben die je op de website wilt zetten, geef dit dan door aan de netwerkcoördinator Greet.vanderzweep@ beweging3.nl. Met elkaar kunnen we Netwerkzorg Op Maat verder uitbouwen.
4 Netwerk palliatieve zorg Eemland en WDH MN gaan samenwerken Het netwerk palliatieve zorg Eemland en de werkgroep deskundigheidsbevordering huisartsen Midden Nederland (WDH MN) hebben afspraken gemaakt over samenwerking op het gebied van scholing aan huisartsen. Concreet betekent dit dat de werkgroep van de WDH in Eemland en de werkgroep van het netwerk met elkaar in overleg gaan over de thema s die aan bod moeten komen en de manier waarop daar invulling aan gegeven moet worden. Er vindt inhoudelijke afstemming en samenwerking plaats. De regelen van accreditatie, het versturen van de uitnodigingen en de PR worden beter gestroomlijnd. De grote winst voor beide partijen is dat overlap in het scholingsaanbod wordt voorkomen en kennis uit beide terreinen wordt gebundeld! Luisterlijn opgeheven Ondanks verwoede pogingen om de Luisterlijn Palliatieve Zorg te behouden, is de Luisterlijn in mei opgeheven. Vanuit het idee dat er bij Universitair Centrum voor Chronische Ziekten Dekkerswald een palliatief centrum zou komen, is destijds de Luisterlijn Palliatieve Zorg naar het UMC St Radboud in Nijmegen gehaald. In maart werd echter bekend dat de realisatie van dit palliatief centrum vanwege de bezuinigingen niet doorgaat. Daarom is het niet meer haalbaar de Luisterlijn in het St. Radboud te behouden. Het onderbrengen van deze voorziening bij een andere organisatie is niet gelukt. Patiënten en naasten die vragen hebben over palliatieve zorg in de brede zin van het woord, kunnen terecht bij zorgverleners of kijken op de website van het netwerk. VTZ Soest-Baarn waarschijnlijk naar Hospice De Luwte De vrijwillige terminale thuiszorg (VTZ) was in Soest en Baarn sinds jaar en dag ondergebracht bij het Rode Kruis. Al bij de start van Hospice De Luwte was er contact met de coördinator vtz en werd er gesproken over de mogelijkheid de vtz te koppelen aan het hospice. In 2010 nam de coördinator VTZ afscheid en is gezocht naar een nieuwe coördinator. Dit is echter niet gelukt. Intussen waren er gesprekken met het Rode Kruis om te bekijken of deze zorg overgeheveld kon worden naar het hospice. Daar leek het echter nog te vroeg voor. Vanuit het Rode Kruis is nu de vraag gekomen of het hospice deze zorg wil gaan leveren. Enerzijds omdat er geen coördinator is en nog maar vier vrijwilligers, anderzijds omdat men erachter kwam dat ook de vrijwillige terminale thuiszorg aan steeds meer eisen moet voldoen. Bij het hospice is de know how daarvoor al grotendeels aanwezig en geborgd. Het Rode Kruis en De Luwte hebben nu afgesproken dat het hospice de haalbaarheid zal onderzoeken en bij een positieve conclusie de vrijwillige terminale thuiszorg voor de gemeenten Soest en Baarn op zeer korte termijn gaat verzorgen. Mentaal welbevinden en levensvragen. Vilans heeft een brochure ontwikkeld over mentaal welbevinden en levensvragen. De brochure gaat in op vragen als: wat is mentaal welbevinden, hoe kun je eraan werken en wie zijn daarbij betrokken? De antwoorden staan in de specifieke context van de zorg thuis. Als zorgverlener/-aanbieder ben je immers te gast in het leven en in de omgeving van de cliënt. Werken aan mentaal welbevinden blijkt een startpunt voor innovatie te zijn: het is een kernpunt voor goede zorg en goede samenwerking in de buurt. Visievorming op dit vlak draagt bij aan ondernemerschap en identiteit van de zorgorganisatie: welke rol spelen we in de samenleving, wat kunnen we betekenen voor onze cliënten en voor onze partners, wat ondernemen wij en met wie willen wij ons verbinden? Eens te meer blijkt dat aandacht voor mentaal welbevinden geen extraatje is, maar juist het hart vormt van de zorg. Zorgorganisaties die zich op dit vlak deskundig, geïnspireerd en ondernemend tonen, geven mee vorm aan een waardevolle toekomst van de zorg thuis. Agenda
5
Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase met als doel anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten en
Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase met als doel anderszins onbehandelbaar lijden te verlichten en niet het leven te bekorten. Op verzoek van de regering
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word
Wat als ik niet meer beter word moeilijke keuzes & beslissingen rondom levenseinde Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Consulent en adviseur IKNL Antoon van Dijck Palliatieve zorg is integrale
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieDyspneu. Nieuwe richtlijn, december
1 Dyspneu Nieuwe richtlijn, december 2015 http://www.pallialine.nl/dyspneu-in-de-palliatieve-fase Drs. A.M. Karsch Anesthesioloog pijnspecialist UMC Utrecht Consulent PTMN 1 maart 2016 Richtlijn in 10
Nadere informatieGesprekshulp Palliatieve Zorg
Gesprekshulp Palliatieve Zorg Deze vragenlijst voor het gesprek met het Palliatief Advies Team bestaat uit twee delen. Het invullen kost tussen de 5 en 20 minuten. Pagina 1: Lijst met veel voorkomende
Nadere informatieZorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg
Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen: een begaanbare weg Jeroen Janssens Specialist Ouderengeneeskunde, commissielid 8-12-2016 Opbouw Workshop 1. Vragen
Nadere informatieKunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen?
Kunnen wij ook het laatste stuk van ons levenspad in eigen regie afleggen? Maaike Veldhuizen Arts palliatieve zorg in het Elkerliek ziekenhuis, palliatief consulent en SCEN arts Ingrid van Asseldonk, verpleegkundige
Nadere informatieRichtlijn morfine per continue subcutane toediening Doseren van morfine subcutaan bij dyspnoe of pijn
Richtlijn morfine per continue subcutane toediening Doseren van morfine subcutaan bij dyspnoe of pijn Voor uitleg over opiaten bij de behandeling van pijn ga naar Pallialine, ga naar symptomen, pijn, behandeling,
Nadere informatieContinue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013. Specialist ouderengeneeskunde/docent. Probeer te verwoorden wat volgens jou
Continue Palliatieve sedatie, feiten en fabels 19-09-2013 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde/docent Wat is het? Probeer te verwoorden wat volgens jou palliatieve sedatie is PALLIATIEVE SEDATIE
Nadere informatiePS in NL: bij 12,3% van de patiënten in de stervensfase toegepast
Palliatieve sedatie 12 november 2012 Carla Juffermans,kaderhuisarts PZ Palliatieve sedatie Proportionele toepassing van sedativa in de laatste levensfase om ondraaglijke klachten te bestrijden, waarvoor
Nadere informatieSymposium 14 april 2009. aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter
Symposium 14 april 2009 aanpassing richtlijnen palliatieve sedatie Karin van Heijst en Trijntje Buiter Palliatieve sedatie Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levens of stervensfase.
Nadere informatieKeuzes rond het levenseinde. Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN
Keuzes rond het levenseinde Miep de Putter Annemieke Delhaas Petra Blommendaal PTMN Palliatieteam midden nederland 24 uur/7 dagen per week telefonisch bereikbaar voor hulpverleners Allerlei disciplines
Nadere informatieOpzet. Workshop Consultatie II. Behoefte aan methodische benadering voor consultatie. Palliatieteam Midden Nederland
Workshop Consultatie II Palliatieteam Midden Nederland, 13 november 2008 Alexander de Graeff Internist-oncoloog UMC Utrecht, hospice arts Academisch Hospice Demeter Ginette Hesselmann Verpleegkundig specialist
Nadere informatieCommunicatie rond palliatieve sedatie
Communicatie rond palliatieve sedatie D A G VA N D E M E D I C AT I E V E I L I G H E I D, 2 1 M A A R T 2 0 1 7 M A R G OT V E R KU Y L E N, S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S KU N D E / K
Nadere informatiePallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming
Workshop Palliatieve Zorg 11 oktober 2012 Hedi ter Braak Monique van den Broek 1 Wat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming 2 1
Nadere informatieBesluitvorming in de palliatieve fase
Besluitvorming in de palliatieve fase JEANET VAN NOORD VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST PAT LUMC CONSULENT EN COÖRDINATOR CTPZ HM Palliatieve zorg (Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland, 2017) Palliatieve
Nadere informatieDe laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, J U N I
De laatste zorg H E T N A C H T C O N G R E S, 1 5-1 6 J U N I 2 0 1 7 M A R G OT V E R K U Y L E N S P E C I A L I S T O U D E R E N G E N E E S K U N D E K A D E R A R T S PA L L I AT I E V E Z O R G
Nadere informatieStephan van den Brand Kaderarts palliatieve zorg
Stephan van den Brand Kaderarts palliatieve zorg Palliatieve sedatie -Inleiding -Wat is palliatieve sedatie? -Wat is het niet? -Indicatiestelling -Procedure -Valkuilen -Complicaties Palliatieve sedatie
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming
Wat is palliatieve zorg? Pallium = Latijns woord voor mantel Palliatieve zorg, een mantel van warmte en bescherming 1 Palliatieve zorg is de totale zorg voor de zorgvrager en zijn naasten vanaf het moment
Nadere informatiepalliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase
palliatieve sedatie gericht op het verlichten van lijden in de laatste levensfase Bij mensen in de laatste levensfase zijn pijn, angst, benauwdheid en ongemak soms niet meer te behandelen. Als de levensverwachting
Nadere informatiePalliatieve sedatie. Informatie voor patiënten en hun naasten die meer willen weten over palliatieve sedatie
Palliatieve sedatie Informatie voor patiënten en hun naasten die meer willen weten over palliatieve sedatie De informatie in deze folder is voor patiënten. Natuurlijk is de informatie ook erg nuttig voor
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg
Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding
Nadere informatieWorkshop communicatie
Workshop communicatie Feedback is collegiale ondersteuning of toch niet? Wat wil de beroepsvereniging betekenen voor Verzorgenden en Verpleegkundigen? Wij willen onze beroepsgroepen in staat stellen hun
Nadere informatieWat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf?
21 juni 2016 Franca Horstink; Specialist Ouderen Geneeskunde, SCEN arts Laetitia Schillemans;Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Beide Consulent; Palliatie Team Midden Nederland
Nadere informatiePalliatieve sedatie is geen euthanasie. Medische aspecten
Palliatieve sedatie is geen euthanasie Medische aspecten Hoe kwam deze richtlijn er? Werkgroep artsen met interesse in palliatieve zorg Uit meerdere regionale ziekenhuizen en 1 ste lijn Meerdere specialiteiten
Nadere informatieBeslissingen rond het levenseinde
Beslissingen rond het levenseinde 13 juni 2013 Mick Raeven Mathieu Hendriks Monique van den Broek Welkom Lied Toon Hermans Casus Tijdens de casus worden vragen voorgelegd Overdenkingen Wettelijke kaders
Nadere informatieStand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team
Stand van zaken Transmuraal Palliatief Advies Team Ilona van der Loos, gespecialiseerd verpleegkundige thuiszorg, consulent PAT Vivent & Sylvia Verhage MANP verpleegkundig specialist intensieve zorg, consulent
Nadere informatieDoel van de palliatieve sedatie
Palliatieve sedatie U heeft met uw behandelend arts gesproken over palliatieve sedatie. In deze folder kunt u alles nog eens nalezen. Als u na het lezen nog vragen heeft kunt u deze met hem of haar bespreken.
Nadere informatieCASUSSCHETSEN. Patient Hr. P., 75 jaar, is bekend met een prostaatcarcinoom met meerdere botmetastasen.
INTERLINE PALLIATIEVE SEDATIE 20 mei 2008 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Patient Hr. P., 75 jaar, is bekend met een prostaatcarcinoom met meerdere botmetastasen. Hij heeft nog een tijd goed gefunctioneerd
Nadere informatieHandreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen
Handreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen Alexander de Graeff Internist-oncoloog/hospice-arts UMC Utrecht/Academisch Hospice Demeter, De Bilt
Nadere informatieInhoud Signalering in de palliatieve fase
Inhoud Signalering in de palliatieve fase Richtlijn palliatieve sedatie goed gevolgd Uitleg over het Zorgpad Stervensfase Werkboek: Er zijn met al je voelsprieten Open dag hospice Nijkerk Petitie en witboek
Nadere informatieEuthanasie en hulp bij zelfdoding vallen beiden onder de euthanasiewet.
00 Euthanasie 1 Inleiding Euthanasie of actieve levensbeëindiging is in dit ziekenhuis bespreekbaar en wordt serieus benaderd. Euthanasie is een onderwerp waar mensen heel verschillend over kunnen denken.
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder leest u de visie en het beleid van
Nadere informatieComplexiteit dus samen werken!!!
Complexiteit dus samen werken!!! Florien van Heest, Huisarts consulent Palliatieve Zorg IKNL PalHAG- huisarts Schoonoord Clary Wijenberg, verpleegkundig specialist Thuiszorg Icare Palliatieve zorg - IKNL
Nadere informatieAnnemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg
Annemieke Delhaas & Franca Horstink-Wortel Specialist ouderengeneeskunde/kaderarts palliatieve zorg Franca.Horstink@kpnmail.nl Palliatief Team Midden Nederland (PTMN) Richtlijn palliatieve sedatie Continue
Nadere informatiegoede zorg voor mensen met ernstig hartfalen
IKNL, lid van coöperatie Palliatieve Zorg Nederland (PZNL) goede zorg voor mensen met ernstig hartfalen Informatie voor mensen met hartfalen die palliatieve zorg krijgen of daar binnenkort voor in aanmerking
Nadere informatieUw patiënt is terminaal ziek. Wat nu?
Uw patiënt is terminaal ziek. Wat nu? Wanneer genezing niet meer mogelijk is, staat de kwaliteit van leven voorop. Het is belangrijk om in samenspraak met uw patiënt te onderzoeken welke zorg het best
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde
Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.
Nadere informatieINTERLINE DEVENTER CASUSSCHETSEN PALLIATIEVE SEDATIE
INTERLINE DEVENTER CASUSSCHETSEN PALLIATIEVE SEDATIE S.V.P. hierop geen aantekeningen maken! Februari 2010 INTERLINE DEVENTER PALLIATIEVE SEDATIE 2010 Februari CASUSSCHETSEN Casus 1 Patient Hr. P., 75
Nadere informatieMedische beslissingen rond het levenseinde
Medische beslissingen rond het levenseinde Adri Jobse, huisarts, kaderarts, consulent PTMN Gon Uyttewaal, gesp. vpk pz, consulent PTMN 26 juni 2014 1. Wet geneeskundige op de behandelingsovereenkomst 2.
Nadere informatieAchtergrondinformatie
Onderdeel van de patiëntenbrochure Spreek tijdig over het levenseinde. - www.knmg.nl/spreken-over-levenseinde Achtergrondinformatie Hieronder leest u achtergrondinformatie die u kan helpen om het gesprek
Nadere informatieEen woordje uitleg over morfine WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL
Een woordje uitleg over morfine WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL Kwaliteit en Veiligheid Wij doen mee! Onze kwaliteit aantoonbaar maken Ons ziekenhuis heeft zich geëngageerd om het accreditatielabel
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatieCasus palliatieve zorg; thema-avond palliatieve sedatie
Casus palliatieve zorg; thema-avond palliatieve sedatie 19-9-2013 Mevr. Els Nieuwstraten is nu 67 jaar oud. Vijftien jaar geleden kreeg ze borstkanker en werd daarvoor behandeld. Twaalf jaar lang leek
Nadere informatiebeslisschijf evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase palliatieve zorg
evaluatie pilot Besluitvorming in de palliatieve fase beslisschijf palliatieve zorg Begin 2006 zijn de VIKC-richtlijnen voor de palliatieve zorg en het zakboekje verschenen. Het IKMN en het UMC Utrecht
Nadere informatieACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN
INTERLINE PALLIATIEVE SEDATIE 20 mei 2008 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN Inleiding De werkafspraak en het Interline programma Palliatieve sedatie zijn gemaakt door:
Nadere informatiePalliatieve sedatie. maandag 29 november Paul Oyen Verpleegkundig consulent Regionaal Consultatieteam PZ Integraal Kankercentrum Limburg
Palliatieve sedatie maandag 29 november 2010 Paul Oyen Verpleegkundig consulent Regionaal Consultatieteam PZ Integraal Kankercentrum Limburg Achtergrond Palliatieve Sedatie 2005 eerste landelijke richtlijn
Nadere informatiePalliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma. Jeroen Hasselaar, September 2012
Palliatieve sedatie: opmaat voor een nationaal programma Jeroen Hasselaar, September 2012 Palliatieve zorg; alleen stervenden? Sterfte aan chronisch ziekten in 2006 in Nederland BMC Pall Care 2009 8:4
Nadere informatieCasuïstiek bespreking. delier
Casuïstiek bespreking delier Bernarda Heslinga Huisarts, kaderarts palliatieve zorg, lid consultatieteam palliatieve zorg Helma Mebius Verpleegkundige, lid consultatieteam palliatieve zorg Palliatieve
Nadere informatie11 februari Rob Bruntink
11 februari Rob Bruntink Stelling 1: Als je een euthanasieverzoek wilt doen, moet je een euthanasieverklaring hebben. Stelling 2: Als je een euthanasieverzoek doet (en daarbij ook kunt verwijzen naar
Nadere informatiePalliatieve sedatie. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Palliatieve sedatie Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U heeft van de arts te horen gekregen dat u of uw familielid/naaste op korte termijn zal overlijden. Het
Nadere informatieZorg en behandeling rondom het levenseinde. Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie
Zorg en behandeling rondom het levenseinde Het beleid van de Frankelandgroep inzake reanimatie, palliatieve sedatie, versterving en euthanasie Inleiding In deze folder kunt u de visie en het beleid van
Nadere informatieBeslissingen rond het levenseinde
Beslissingen rond het levenseinde 21 mei 2013 Mick Raeven Mathieu Hendriks Monique van den Broek Welkom Lied Toon Hermans Casus Tijdens de casus worden vragen voorgelegd Overdenkingen Wettelijke kaders
Nadere informatieDE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN
DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN Een handreiking Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken
Nadere informatieU hebt met uw behandelend arts gesproken over palliatieve sedatie voor uzelf of uw familielid. In deze folder kunt u nalezen wat palliatieve sedatie
Palliatieve sedatie U hebt met uw behandelend arts gesproken over palliatieve sedatie voor uzelf of uw familielid. In deze folder kunt u nalezen wat palliatieve sedatie inhoudt. Heeft u na het lezen nog
Nadere informatiePalliatieve sedatie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Palliatieve sedatie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatiePalliatieve sedatie Informatie voor patiënt en familie
Palliatieve sedatie Informatie voor patiënt en familie U hebt met uw behandelend arts gesproken over palliatieve sedatie. In deze folder kunt u de belangrijkste dingen nog eens nalezen. Deze folder is
Nadere informatiePatiënteninformatie. Palliatieve sedatie. Palliatieve sedatie 1
Patiënteninformatie Palliatieve sedatie Palliatieve sedatie 1 Palliatieve sedatie Palliatief team Martini Ziekenhuis Telefoon: (050) 524 5610 E-mail: palliatiefteam@mzh.nl U heeft met uw arts gesproken
Nadere informatieFabels en feiten over morfine
Fabels en feiten over morfine Beter voor elkaar Fabels en feiten over morfine Inleiding In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige
Nadere informatieSjouke Schiere en Paulien Stollmeijer
Sjouke Schiere en Paulien Stollmeijer Weduwnaar klaagt huisarts aan Casus Echtgenote: 2010 Darmkanker Juli 2015 Uitbehandeld; naar huis met O2 suppletie Palliatieve sedatie in geval van pijn, dyspnoe Geen
Nadere informatieVrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis in de laatste levensfase 1
Vrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis in de laatste levensfase 1 Beschrijving werkwijze 1 Gebaseerd op de eindevaluatie Vrijwilligersondersteuning in het verzorgings- en verpleeghuis
Nadere informatieScen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen
Scen Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen inhoud Inleiding Getallen Zorgvuldigheidscriteria Valkuilen Euthanasie versus palliatieve sedatie De scenarts S: staat voor steun: informatie,
Nadere informatieVerlagen bewustzijn in de laatste levensfase
Interne Geneeskunde Palliatieve sedatie Verlagen bewustzijn in de laatste levensfase Inleiding Palliatieve sedatie staat de laatste tijd volop in de belangstelling. Er bestaat echter nog veel onduidelijkheid
Nadere informatieCasuïstiekbespreking Stoppen met eten en drinken
Casuïstiekbespreking Stoppen met eten en drinken 19 november 2015 Welkom Lied Songbird van Fleetwood mac Theoretisch kader Door Margot Verkuijlen Casus Door Petra Kapteijns PAUZE Casus deel 2 Door Petra
Nadere informatieEen Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn. dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ
Een Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ De praktijk van palliatieve zorg huisartspraktijk Mw van Z,
Nadere informatieHandreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen
Handreiking: Zorg voor mensen die bewust afzien van eten en drinken om het levenseinde te bespoedigen Alexander de Graeff Internist-oncoloog/hospice-arts UMC Utrecht/Academisch Hospice Demeter, De Bilt
Nadere informatieNETWERK PALLIATIEVE ZORG REGIO ZUTPHEN JAARPLAN 2017
NETWERK PALLIATIEVE ZORG REGIO ZUTPHEN JAARPLAN 2017 Netwerk Palliatieve zorg regio Zutphen www.netwerkpalliatievezorg.nl/zutphen Anna Kempe a.kempe@sensire.nl tel: 06 2001 7978 concept Jaarplan 2017 Netwerk
Nadere informatiePalliatieve zorg bij copd. Minisymposium 22 maart 2012
Palliatieve zorg bij copd Minisymposium 22 maart 2012 Palliatieve zorg Hans Timmer, longarts ZGT Caroline Braam, huisarts Hengelo PALLIATIEVE ZORG CASUS 75-jarige terminale COPD-patient Mantelzorger valt
Nadere informatieDelier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel
Delier 18-04-2011 Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Welkom Doel: Kennisoverdracht/bewustwording Signalering Verpleegkundige interventies Programma Film Medische aspecten delier Casus in
Nadere informatieAlgemeen. Euthanasie.
Algemeen Euthanasie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG051 / Euthanasie / 09-11-2018 2 Euthanasie Artsen kunnen in bijzondere omstandigheden
Nadere informatieDr. Vanclooster ( Huisarts )
CASUS COPD Dr. Vanclooster ( Huisarts ) Dr. Tits ( Pneumoloog) Niet-medische context Man 86 jaar Gehuwd (echtgenote is nog goed) 7 gehuwde kinderen (erg betrokken) Medische voorgeschiedenis CARA patiënt,
Nadere informatieOORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek
Oordeel: zorgvuldig Samenvatting: Patiënt koos voor palliatieve sedatie, maar was met arts overeengekomen dat deze zou overgaan tot euthanasie, indien sedatie lang zou duren of patiënt niet goed behandelbare
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG. IFPC Turnhout 23 oktober Hilde Michiels coördinator palliatief support team
PALLIATIEVE ZORG IFPC Turnhout 23 oktober 2017 Hilde Michiels coördinator palliatief support team Palliatieve zorg - definitie Palliatieve zorg is de actieve totaalzorg voor mensen die ongeneeslijk ziek
Nadere informatie1 Inleiding... 1. 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1. 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1. 4 Is het een soort euthanasie?... 1
Palliatieve sedatie Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Wat is palliatieve sedatie?... 1 3 Hoe werkt palliatieve sedatie?... 1 4 Is het een soort euthanasie?... 1 5 Wanneer past de arts palliatieve sedatie
Nadere informatieMorfine Feiten en fabels. Apotheek
00 Morfine Feiten en fabels Apotheek In overleg met uw arts gaat u morfine gebruiken. Morfine behoort tot een groep geneesmiddelen, die morfineachtige pijnstillers of opioïden worden genoemd. Inleiding
Nadere informatieDisclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieMETHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG
METHADON ALS PIJNSTILLER IN DE PALLIATIEVE ZORG RUBEN VAN COEVORDEN HUISARTS HOSPICE ARTS JHI CONSULENT PALLIATIEVE ZORG WAT KOMT AAN BOD? Indicaties Beschikbare preparaten Farmacokinetiek Farmacodynamiek
Nadere informatieNotitie. Kwaliteitsverbetering van de palliatieve zorg in het netwerk palliatieve zorg Eemland
Notitie Kwaliteitsverbetering van de palliatieve zorg in het netwerk palliatieve zorg Eemland Colofon Auteur: Greet van der Zweep en de werkgroep kwaliteit Datum: 25 september 2013 Status: vastgesteld
Nadere informatieAls je weet dat je niet meer beter wordt. Palliatieve zorg
00 Als je weet dat je niet meer beter wordt Palliatieve zorg Het is moeilijk voor u en uw naasten om te horen dat u niet meer beter wordt. Er is geen genezing meer mogelijk voor uw ziekte. Maar er is nog
Nadere informatiePalliatieve sedatie 14 oktober 2015. Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl
Palliatieve sedatie 14 oktober 2015 Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde www.margotverkuylen.nl Palliatieve sedatie in het hospice Veel kennis en ervaring Wat weten we over de praktijk? Dilemma
Nadere informatieCasus Palliatieve sedatie
Casus Palliatieve sedatie Netwerk Pall Zorg Moerdijk Drimmelen 19-09-2013 Mevr. Els Nieuwstraten is nu 67 jaar oud. Vijftien jaar geleden kreeg ze borstkankeren werd daarvoor behandeld. Twaalf jaar lang
Nadere informatieHET NUT VAN WILSVERKLARINGEN
HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk
Nadere informatieTransmurale palliatieve zorg
Transmurale palliatieve zorg Eric van Rijswijk/ Lieke Paulides Tineke Smilde/ Hans Pruijt Bossche Samenscholingsdagen Sept 2014 Hoe is het nu? Een inventarisatie Als het moeilijk is..wie bel je Hoe is
Nadere informatieTerminaal ziek. Wat nu?
Terminaal ziek. Wat nu? U heeft van uw (huis)arts te horen gekregen dat u in het laatste stadium van uw leven bent gekomen. Dan volgt al snel de vraag hoe en waar u die laatste fase wilt doorbrengen. Thuis
Nadere informatiePalliatieve sedatie. 21 oktober 2014 Elgin Gülpinar, ANIOS IC
Palliatieve sedatie 21 oktober 2014 Elgin Gülpinar, ANIOS IC Casus Patient, 78 jr Overname ander ziekenhuis i.v.m. respiratoire insufficiëntie Voorgeschiedenis COPD, Hypertensie, DM II, PAF Nefrectomie
Nadere informatieContinue thuisbehandeling met diuretica via infuus bij hartfalen
Continue thuisbehandeling met diuretica via infuus bij hartfalen 2 Samen met uw behandelend arts heeft u besloten om thuis behandeld te worden met diuretica (plasmedicijn) via de bloedbaan. In een vergevorderd
Nadere informatieProject Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname
Project Versterking van Palliatieve Zorg in Suriname Ernstig zieke mensen voor wie geen genezing meer mogelijk is, willen de laatste fase van hun leven graag thuis doorbrengen in hun eigen vertrouwde omgeving.
Nadere informatieWelke factoren zijn van invloed?
Keuzeprogramma Welke factoren zijn van invloed? Carla Bekkering Coördinator Adviescentrum NVVE Adviescentrum Spreekuren Telefonisch adviesgesprek Huisbezoek Veel vragen over dementie Dementie en euthanasie
Nadere informatieCOP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong
COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten
Nadere informatieAls t leven niet meer zo rooskleurig is Euthanasiewens bij M. Parkinson Rol voor jou als hulpverlener?
Als t leven niet meer zo rooskleurig is Euthanasiewens bij M. Parkinson Rol voor jou als hulpverlener? Parkinsonnet jaarcongres 2013 Y.G. van Ingen, specialist ouderengeneeskunde Leerdoelen Wat is euthanasie
Nadere informatieRol van de huisarts in de palliatieve zorg
Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Johan Blommestein Huisarts sinds 1995 Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Nieuwegein Kaderarts Palliatieve Zorg sinds 2016 Hospice-arts sinds 2017 Proxima, terminale
Nadere informatieLaatste hulp bij vermoeidheid, benauwdheid, verstopping, misselijkheid/braken en pijn.
Laatste hulp bij vermoeidheid, benauwdheid, verstopping, misselijkheid/braken en pijn. Congres De laatste zorg Carel Veldhoven 22 april 2016, De Reehorst, Ede Waar ga ik het over hebben? Een paar uitgangspunten
Nadere informatieDe Laatste Zorg. Workshop 7 oktober 2016
De Laatste Zorg Workshop 7 oktober 2016 Disclosurebelangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium
Nadere informatieEvaluatie thema avond Help! Ik wil een spuitje! d.d. 11 maart 2014, Kenniscentrum Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht Breda
Evaluatie thema avond Help! Ik wil een spuitje! d.d. 11 maart 2014, Kenniscentrum Amphia Ziekenhuis, locatie Molengracht Breda Aantal aanwezige personen 190 Aantal ingevulde formulieren 170 (wijk)verpleegkundige
Nadere informatieStellingen aan de hand van de folder fabels en feiten over morfine en andere opioiden. Takeda.
Stellingen aan de hand van de folder fabels en feiten over morfine en andere opioiden. Takeda. Stelling 1: Alle opioïden zijn hetzelfde Stelling 2: Opioïden als pijnstiller zijn verslavend en er is steeds
Nadere informatieWat kan de apotheek betekenen voor een palliatieve patiënt? Saskia Visser, Apotheker Transvaal apotheek Den Haag KNMP Voorjaarsjaarsdag 2016
Wat kan de apotheek betekenen voor een palliatieve patiënt? Saskia Visser, Apotheker Transvaal apotheek Den Haag KNMP Voorjaarsjaarsdag 2016 Inhoud Fases in palliatieve zorg Netwerk palliatieve zorg Haaglanden-
Nadere informatiePalliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries
Saskia Danen Palliatieve zorg bij dementie Saskia Danen - de Vries Laatste levensfase Patiënten met dementie bevinden zich allen in een chronisch progressief proces. Palliatieve zorg bij dementie Laatste
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn
Palliatieve zorg in de eerste lijn Resultaten van een landelijke behoefte-inventarisatie onder zorgverleners, patiënten en naasten en de rol van PaTz hierbij. Ian Koper Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje
Nadere informatieEthische vragen. Dick Willems. Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC
Ethische vragen Dick Willems Medische ethiek / Huisartsgeneeskunde AMC d.l.willems@amc willems@amc.uva.nl Voorbeelden van ethische vragen in de palliatieve zorg Toegankelijkheid van zorg Cognitieve problemen
Nadere informatiePalliatief redeneren Een must in de oncologie
Palliatief redeneren Een must in de oncologie Tjomme de Graas Sonja Koch 21ste symposium: Oncologie in perspectief Waarom palliatief en niet klinisch redeneren??? Klinisch redeneren Deductie model Enkelvoudig
Nadere informatie