Aanwinsten voor mooi Arnhem

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2012 Moersbergenlaan AN Arnhem Telefoon Aanwinsten voor mooi Arnhem Vereniging Stadsschoon Arnhem, Moersbergenlaan 16, 6825 AN, Arnhem; telefoon , banknr

2 JAARVERSLAG A. Inleiding B. Actief voor het stadsschoon C. Overige verenigingszaken D. Nominaties verkiezing Beste bijdrage aan het stadsschoon van 2011/2012 A. Inleiding. Crisis en stedenbouw. De situatie hieromtrent, zoals we die in ons vorige jaarverslag beschreven, is feitelijk nog dezelfde. Ernstige stagnatie in de uitvoering van stedenbouwkundige plannen. Grote verliezen voor de gemeente op grondexploitatie. Leegstand van kantoor- en winkelpanden. Dit jaar trokken de projectontwikkelaars MAB en Bouwinvest zich na jaren terug uit het Rijnboogproject Nieuwstraat e.o. Positieve ontwikkelingen Er zijn ook enkele positieve stedenbouwkundige ontwikkelingen geweest afgelopen jaar. Het voormalige (grotendeels) leegstaande bankgebouw van ABN/AMRO op het Willemsplein kreeg weer de oorspronkelijke functie van restaurant. Het voormalige CITO-gebouw aan de Nieuwe Oeverstraat is hotel geworden. Plannen voor het planten van veel bomen en ander groen in het stadscentrum lijken uitgevoerd te gaan worden. De Rijnhal zou een rendabele exploitatie kunnen opleveren volgens organisator Robin Hagen (Gelderlander ). Vroeger restaurant Royal, daarna bankgebouw en nu restaurant Diehl. 2

3 Onzekere ontwikkelingen. Plannen kwamen in de publiciteit voor de ontwikkeling van een China-town in het gebied van Gele Rijdersplein e.o. Die lijken echter van de baan te zijn nu het voormalige kantoor van ABN/AMRO op het Rijdersplein door een andere partij is gekocht. Ook zijn er initiatieven voor de herbouw van de HBS op het Gele Rijdersplein.De gemeente gaat onderzoeken of de geplande grote parkeergarage in het Rijnbooggebied een kleinere omvang kan krijgen of een anderssoortige opzet. Financiering van de restauratie van de Eusebiuskerk is nog steeds onzeker. B. Actief voor het stadsschoon. Gemeentelijke structuurvisie. De gemeenteraad heeft op 10 december 2012 de Structuurvisie Arnhem 2020 vastgesteld. Deze dient ter vervanging van het in 2000 vastgestelde Structuurplan Arnhem In zo n structuurplan of met de nieuwe naam - structuurvisie wordt de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente voor de komende jaren aangegeven. Bij brief van 8 maart 2012 hebben wij onze zienswijze gegeven op het ontwerp van de structuurvisie. Naar ons oordeel worden in het plan wel de gevolgen van de economische crisis gesignaleerd (einde vraaggericht bouwen, afnemende groeicurven, kostbare binnenstedelijke ontwikkelingen met verliesgevende grondexploitatie), doch daaruit werden niet de nodige conclusies getrokken voor beleidswijzigingen. Zo is de grootstedelijke Rijnboogvisie uit 2002 achterhaald. Het opwaarderen van het zuidelijke centrumgebied brengt het gevaar mee van devaluatie van andere delen van het centrum. Een visie op het stadscentrum ontbreekt in de structuurvisie. Wij hebben gepleit voor een compact kernwinkelcentrum mede gelet op de huidige en naar verwachting nog toenemende leegstand van winkelpanden. Voorts hebben wij gepleit voor een bouwstop voor nieuwe kantoren. Helaas heeft de gemeenteraad n.a.v. onze zienswijze geen wijzigingen in het conceptplan aangebracht. Hoogbouw volgens Rijnboogvisie 2002 door VSA destijds in beeld gebracht. Historisch interessant. 3

4 Misleidende gemeentelijke voorlichting In openbare publicaties van de gemeente stond vanaf december 2010 van het beoogde kunstencluster in het Rijnbooggebied een tekening, die een misleidend beeld geeft. Volgens die tekening zou de hoogte van dat complex evenhoog worden als de goothoogte van de aangrenzende panden aan de Rijnkade. Die goothoogte bedraagt circa 10 m terwijl volgens diverse stukken van de gemeente voor de hoogte van het kunstengebouw werd uitgegaan van een hoogte van 20 m. Bij brief van 4 maart 2012 hebben wij het gemeentebestuur daarop gewezen met vermelding dat wij dit een bedenkelijke vorm van overheidsvoorlichting vinden. In het schrijven van 18 mei 2012 hebben burgemeester en wethouders ons medegedeeld dat het slechts gaat om een sfeerimpressie. Er zou volgens het college geen sprake zijn van een misleidend beeld maar van een impressie van het kunstencluster om de sfeer van het gebied weer te geven. Dat vinden wij een verhulling van de door ons geconstateerde misleiding. Naar wij hopen heeft de gemeente hieruit de les geleerd om eerlijke informatie, dus ook juiste tekeningen, te publiceren. Wij gaan er nu overigens van uit dat een dergelijk kunstencluster (schouwburg, museum en filmhuis) er niet komt. Zie hierna. Misleidende tekening van de gemeente. Onderzoek kunstgebouwen Op 25 juni 2010 heeft de gemeenteraad aan burgemeester en wethouders opgedragen i.v.m. het Rijnboogplan drie alternatieve plannen uit te werken omtrent kunstgebouwen, respectievelijk: plan A. nieuw museum, schouwburg en filmhuis in Rijnboog, plan B alleen een nieuw filmhuis in Rijnboog en museum en schouwburg opknappen en uitbreiden, plan C een nieuw museum en filmhuis in Rijnboog en renovatie van de schouwburg. Bij brief van 29 augustus 2012 aan burgemeester en wethouders hebben wij gepleit voor handhaving van de huidige schouwburg en het huidige museum. De schouwburg is prima gesitueerd aan de singel en het museum staat op een 4

5 unieke locatie. Uitbreiding van beide gebouwen is mogelijk. Wij vinden het onverantwoord om kwaliteit elders weg te halen om het Rijnboogplan met de ambities uit 2002 te redden. Op 14 december 2012 verscheen het bericht dat burgemeester en wethouders kiezen voor plan C. Plan A is financieel niet haalbaar. Monumentaal gebouw te koop voor een habbekrats als het filmhuis er uit is. Bouwplannen in Schaarsbergen. In ons vorige jaarverslag hebben wij melding gemaakt van een bouwplan van vijf flatgebouwen tot zeven bouwlagen aan de Kemperbergerweg in Schaarsbergen. Het betreft de zogenaamde RIN locatie. Dit terrein met daarop al jaren leegstaande gebouwen van een rijksdienst is in 2001 gekocht door een projectontwikkelaar. Tegen dat plan hebben wij bezwaren ingediend en het plan is inmiddels ingetrokken. De gemeente heeft in november een notitie Uitgangspunten gebiedsvisie RIN locatie gepubliceerd. Volgens die uitgangspunten kunnen er appartementengebouwen worden gerealiseerd tot 5 ½ bouwlaag. Bij brief van 15 november 2012 hebben wij aan het gemeentebestuur kenbaar gemaakt dat dergelijke bebouwing feitelijk een stedelijke penetratie is in dit laagbouwdorp binnen het landgoederengebied ten noorden van de Schelmseweg. Wij vinden dat in strijd met de goede ruimtelijke ordening. KPN telefoonbunker In februari werden wij benaderd door de stichting Menno van Coehoorn i.v.m. de telefoonbunker aan de Agnietenstraat in Klarendal. De bunker dateert uit de tijd van de koude oorlog en diende ter veiligstelling van het telefoonverkeer bij calamiteiten. Er zou sprake zijn van gehele ontmanteling van de bunker. Wij hebben ons op het standpunt gesteld dat er geen aspecten bij zijn die belangrijk zijn uit het oogpunt van stadsschoon. Wel historisch interessant, maar dat is dan een zaak voor de historische vereniging. 5

6 C. Overige verenigingszaken. Winterbijeenkomst. Op zaterdag 28 januari 2012 werd een ledenbijeenkomst gehouden in bezoekerscentrum Sonsbeek. Parkbeheerder Jeroen Glissenaar gaf een zeer boeiende presentatie over de Arnhemse parken. Jaarvergadering. Onze jaarvergadering werd gehouden op 14 mei De voorzitter gaf een algemene toelichting op het jaarverslag. Er vond een discussie plaats over enkele actuele zaken zoals het plan voor een kunstencluster in het Rijnbooggebied, de (financiële) problemen met de uitvoering van het plan Schuytgraaf en de problematiek van leegstand van kantoor- en winkelpanden. De bestuursleden A. Burgers, H. Bod en Th. Splithof werden herbenoemd. Na de pauze volgde een presentatie door stedenbouwkundige ir. W. Lavooij over de Arnhemse stedenbouw van na de tweede wereldoorlog. Een verkiezing van de beste bijdrage aan het stadsschoon van het jaar 2011 werd niet gehouden omdat er naar ons oordeel te weinig objecten waren om te nomineren. Er zal een verkiezing plaatsvinden van objecten die in de jaren 2011 en 2012 zijn gereed gekomen. Geen excursie naar Enschede We hebben geprobeerd een excursie voor onze leden te organiseren naar Enschede met een bezoek aan de nieuwe wijk Roombeek, de synagoge en de binnenstad. Gepland was 15 december. Wegens onvoldoende belangstelling vond dit geen doorgang. adressen van de leden. Op ons verzoek hebben we inmiddels van ruim één/derde van de leden het e- mail adres. We hebben dan de mogelijkheid om direct informatie door te geven zoals verzonden brieven. 6

7 Samenstelling bestuur eind 2012: Naam jaar van aftreden P. van Dijk, voorzitter 2013 H. Bod, secretaris 2015 H.J. van t Wout, penningmeester 2014 Ir. A. Burgers 2015 Th. Splithof, namens Historische Kring Elden 2015 J. Morsink, namens Vrienden van Sonsbeek 2014 Dr. J. Vredenberg 2013 Mv. L. Korremans 2013 Leden. Het aantal leden bedroeg eind van het jaar 225. Stichting Monuscript Deze mede door, onze vereniging opgerichte stichting zorgt voor de uitgifte van de Arnhemse Monumentenreeks. Verchenen is de publicatie Beneden het maaiveld ; Archeologie in Arnhem. De schrijver is stadsarcheoloog Martijn Defilet. De vermelding In Arnhem staat een kerk gaat terug tot het jaar 893, toen de plaats al een paar honderd jaar bestond. Het archeologisch verleden van haar grondgebied is echter veel ouder. En grijpt terug tot ver in de prehistorie. Met de grafheuvels van Warnsborn komt dit verleden letterlijk aan het oppervlak, maar vaak liggen de sporen in de bodem, soms slechts enkele decimeters onder het huidige maaiveld, en in elke wijk. 7

8 D. Verkiezing Beste bijdrage aan het stadsschoon van de jaren 2011 en In onze ledenbrief van oktober hebben wij de criteria vermeld, die wij hanteren voor de nominatie van een object (bouwwerk, inrichting openbare ruimte, kunstwerk). Die criteria zijn: - Beeldbepalend in zijn omgeving. - Markant in de vormgeving. - Verbetering van de stedenbouwkundige kwaliteit van het gebied. - Waardevol uit het oogpunt van erfgoedbeleid. - De kwaliteit van de architectuur van het object is belangrijk maar niet alleenbepalend (het is geen architectuurprijs); er moet sprake zijn van een bredere uitstraling. Nominaties 2011/2012: Nieuwbouw Regina Pacis Velperweg Het Architectenhuis Apeldoorn Nieuw hotel Modez Sonsbeeksingel Nexit Architecten Arnhem. Nieuw kantoor bij Velperpoort Synargio Architecten Arnhem Verplaatsing koepelgebouw van station naar park Presikhaaf Architectenbureau K 3 Arnhem 8

9 TIEN STANDPUNTEN VERENIGING STADSSCHOON 1. Stedenbouw en de identiteit van Arnhem. Het stedenbouwkundig beleid dient gericht te zijn op versterking van de identiteit van Arnhem. Wat is die identiteit? De ligging van de stad op de overgang van de stuwwal en het vlakke land, het stadsgezicht vanuit het Betuweland op de stuwwal en omgekeerd, de vingerstructuur van Noord met woonwijken en parken plus het glooiende karakter, de singels rondom de historische binnenstad, het middeleeuwse stratenpatroon en de monumentale gebouwen in de binnenstad plus de ligging aan de Rijn. Singels monumentale gebouwen 2. Het is aan de gemeenteraad om de stedenbouwkundige ontwikkeling te bepalen. De gemeenteraad dient de regie in handen te houden bij de stedenbouwkundige plannen. Gewaakt moet worden tegen overheersende invloed van projectontwikkelaars. Hun streven is primair van commerciële aard. De gemeente heeft de zorg voor de goede ruimtelijke ordening. De gemeenteraad mag niet voor voldongen feiten worden geplaatst door toezeggingen die in het voortraject (door wethouders) zijn gedaan. 3. Geen postzegelstedenbouw. Ruimtelijke plannen, die consequenties hebben die het plangebied overstijgen, moeten in een breed kader worden beoordeeld. Geen verbrokkelde stedenbouw. Het mag niet zo zijn, dat een nieuwe ontwikkeling in een bepaald gebied, verloedering of ernstig functieverlies veroorzaakt in andere gebieden. 4. Binnenstad centraal. De historische binnenstad is economisch, toeristisch, recreatief en uit het oogpunt van erfgoed van centrale betekenis. Om functieverlies, leegstand e.d. te voorkomen, wordt het winkelgebied compact gehouden. Menging van binnenstadfuncties is nodig voor de vitaliteit van het stadshart. Uitbreiding van de oppervlakte voor de detailhandel is slechts beperkt mogelijk, gezien de huidige leegstandsproblematiek en de opkomst van internet-winkelen. 9

10 5. Ligging aan de Rijn uitbuiten. De ligging van de binnenstad aan de rivier heeft grote aantrekkelijkheden. De groei van de horeca aan de Rijnkade in de afgelopen periode betekent een zeer positieve ontwikkeling. Aansluiten op die maatschappelijke ontwikkeling ligt voor de hand. Het opwaarderen van de openbare ruimte van de Rijnkade en het creëren van een wervende wandelboulevard van winkelcentrum naar de Rijnkade is stedenbouwkundig zeer gewenst. Referentiebeelden voor een wervende wandelboulevard 6. Problematiek leegstand gebouwen vergt een aangepast beleid. De omvangrijke problematiek van leegstand van met name kantoor- en winkelpanden noodzaakt tot een beleid omtrent herbestemming van die gebouwen. Leegstand leidt tot functieverlies en op termijn tot verloedering en moet zoveel mogelijk worden voorkomen. Dat vraagt om een zeer terughoudend beleid ten aanzien van nieuwe plannen voor de bouw van kantoren en winkels. Evenzeer geldt dat voor gebouwen met educatieve en culturele functies. 7. Karakter als groene stad handhaven. Arnhem is bekend als de groene stad met veel parken en veel groen in de wijken. Dat groen vereist stringente bescherming en een principieel ruimtelijk beleid, dus geen sluipende afknabbeling. Geen bebouwing in structureel groen: dus niet in parken en in de groene vingers. Het gebied Meinerswijk dient zijn huidige karakter te behouden. 8. Geen hoogbouw op verkeerde plekken. Het unieke landschappelijke karakter van Arnhem mag niet (méér) worden vernield door hoogbouw op verkeerde plekken. Nieuwbouw in het stadscentrum mag door hoogte en bouwmassa het zicht op de stuwwal niet belemmeren en het karakter van de binnenstad niet overschaduwen, maar dient in hoogte en volume aan te sluiten op de binnenstad om zo het bestaande karakter van de stad te handhaven en te versterken. 10

11 9. Stedelijk en dorps. Waar de stad reeds een stedelijk karakter heeft, kan nieuwe stedelijke bebouwing worden toegevoegd. Waar sprake is van een dorpskarakter, mag geen verstedelijking plaatsvinden. Niet commerciële belangen van projectontwikkelaars, maar goede ruimtelijke ordening dient bepalend te zijn. Dorps Elden stedelijk Presikhaaf 10. Erfgoedbeleid. Gewaakt moet worden voor het belang van het erfgoed. Het mag niet een restbeleid zijn dat terzijde wordt geschoven vanwege andere belangen zoals commerciële. De waarde van monumentale gebouwen en van archeologie behoort vanaf het begin van een planproces evenwichtig in de belangenafweging te worden betrokken. Na de verwoestingen en sloop van historisch waardevolle objecten in het verleden, moeten we zuinig zijn op de historische objecten van de stad. De geschiedenis van de gebouwde stad moet goed zichtbaar blijven. De gerestaureerde Oranjerie met tuin. 11

12 Vereniging Stadsschoon Arnhem De vereniging heeft ten doel het bevorderen en in stand houden van het stadsschoon en de monumentale en landschappelijke waarden in de gemeente Arnhem, In de meest ruime zin. (artikel 3 van de statuten) 12