Samenvatting nieuwe architectuur (proces)automatisering zuiveringstechnische werken

Transcriptie

1 BIJLAGE Samenvatting nieuwe architectuur (proces)automatisering zuiveringstechnische werken 1. Inleiding Voor de sturing en het beheer van de zuiveringstechnische werken is een goede (proces)automatisering van belang. Het huidige concept heeft jarenlang goed dienst gedaan. Eind 2011/ begin 2012 is vastgesteld dat het gewenst is om het totale automatiseringslandschap onder de loep te nemen vanwege veroudering van systemen en vanwege ontwikkelingen binnen het waterschap zoals samenwerken, energiebesparing en efficiënter werken met behulp van nieuwe ICT technieken. Daarnaast is een flexibele organisatie voor het zuiveringsbeheer nodig om op een adequate en efficiënte wijze op de diverse ontwikkelingen in te spelen. De (proces)automatisering moet daartoe ook flexibel zijn en alle vormen van organisatie kunnen ondersteunen. Op basis van het besluit van het college van dijkgraaf en heemraden van 28 februari 2012 zijn wij aan de slag gegaan om een blauwdruk voor de toekomstbestendige (proces)automatisering voor de komende jaren te ontwikkelen. Daarbij is gebruik gemaakt van ervaringen bij andere waterbeheerders, marktkennis (via marktconsultatie), landelijke ontwikkelingen en standaarden. We hebben de blauwdruk getrapt ontwikkeld. Eerst is een strategisch kader opgesteld. Vervolgens is op tactisch niveau de vanuit bedrijfsvoering en onderhoud benodigde informatievoorziening en functionaliteit van de automatisering in kaart gebracht. Tot slot hebben we de voor het operationele niveau de meest geschikte technische oplossing bepaald en bezien hoe e.e.a. passend binnen de beschikbare investeringsvolumina (perspectievennota) geïmplementeerd kan worden. Het college heeft in februari 2013 het concept van de blauwdruk vastgesteld. Op basis van dit concept is, conform het besluit van het algemeen bestuur van 7 mei 2013, het referentieproject RWZI Lichtenvoorde gerealiseerd. De nieuwe architectuur voor de procesautomatisering blijkt goed te functioneren en biedt een juiste basis voor de verdere uitrol. Onderstaand is een samenvatting weergegeven. 2. Strategische uitgangspunten De strategische uitgangspunten vormen de basis voor de gewenste automatisering binnen de blauwdruk. Een intensieve verkenning met betrokkenheid van bestuurder, directie en management en bezoeken aan waterschapsbedrijf Limburg en waterschap Hollandse Delta heeft geleid tot de strategische uitgangspunten voor de automatisering van de zuiveringstechnische werken van waterschap Rijn en IJssel. Dit zijn: 1. automatisering - algemeen: de automatisering ondersteunt het operationele beheer en onderhoud van zuiveringstechnische werken en de toekomstige ontwikkelingen; 2. procesinformatie (PI): de (proces)informatie moet op een uniforme en betrouwbare wijze worden verzameld en automatisch worden ontsloten naar de eindgebruikers; 3. standaardisatie: de automatisering en bijbehorende (proces)informatiesystemen zijn per laag (conform de automatiseringshiërarchie) gestandaardiseerd op informatievoorziening, functionaliteiten en technische systemen (bij voorkeur één platform); 4. eenvoud en doeltreffendheid: de automatisering moet eenvoudig en doeltreffend zijn. Het systeem moet wel eenvoudig muteerbaar en onderhoudbaar zijn; 5. randvoorwaarde automatisering: automatisering is een hulpmiddel, geen doel op zich. Bij investeringen de afweging maken op basis van kwetsbaarheid, kwaliteit, kosten en de baten; 1

2 6. procesoptimalisatie: de automatisering ondersteunt de optimalisatie van RWZI s en de afvalwaterketen met moderne regeltechnieken en intelligente sturing op afstand; 7. KPI s in dashboard: de automatisering moet door middel van betrouwbare managementinformatie, inzicht geven in hoe de processen er momenteel voor staan; 8. beheer op afstand: de automatisering ondersteunt de beheerder om veilig en robuust op afstand alle zuiveringstechnische werken te bedienen en te bewaken vanaf iedere plaats en werkplek. Eventuele opschaling moet mogelijk zijn; 9. robuuste automatisering: de (proces)automatisering is zodanig robuust dat het aantal (urgente) storingen minimaal is. De (beschikbaarheids)eisen van de (proces)automatisering worden afgeleid uit de (beschikbaarheids)eisen van het primaire (zuiverings)proces; 10. samenhang Z&R, Technische Ondersteuning (TO) en ICT: de samenwerking tussen de medewerkers Zuiveringsbeheer en Rioleringen, Technische Ondersteuning (TO) en ICT is noodzakelijk om de toekomstige (proces)automatisering en (proces)informatievoorziening van waterschap Rijn en IJssel met behoud van robuustheid en kosten in stand te houden; 11. harmonisatie automatisering Zuiveringsbeheer en Rioleringen, Watersysteem: de uitgangspunten en criteria voor de automatisering gelden bij voorkeur en waar zinvol voor zowel Zuiveringsbeheer en Rioleringen als voor Watersysteem; 12. beveiliging (proces)automatisering: door toenemende afhankelijkheid van de (proces)automatisering en (proces)informatiesystemen is een betere borging van de (proces)automatisering beveiliging noodzakelijk; 13. Beheer (proces)automatisering: de (proces)automatisering wordt waterschapsbreed ondersteund door een goed ingerichte beheersorganisatie. 3. Informatievoorziening en functies van de gewenste automatisering De bovenstaande uitgangspunten zijn vertaald naar eisen voor de informatievoorziening en keuzes van functies binnen de automatisering. Op basis van de strategische uitgangpunten zijn in het concept de volgende keuzes gemaakt: - de ontsluiting van procesinformatie, KPI s en beveiliging: in het concept wordt hier invulling aan gegeven met het centrale blok informatievoorziening van procesgegevens waterschapsbreed. Dit betekent automatische en uniforme ontsluiting, opslag, validatie, bewerking, betere beveiliging en presentatie van informatie naar de eindgebruiker (afdelingen, medewerkers en systemen) met dashboard functies. In de huidige situatie is ontsluiting van gegevens voor een groot deel handwerk en is het lastig om van gegevens informatie te maken; - aansluiting op toekomstige ontwikkelingen, beheer op afstand: in het concept (afbeelding 1) wordt met de bovenste stippellijn flexibiliteit de gevraagde flexibiliteit ingevuld voor de blokken presentatie en bediening, informatievoorziening en besturing (RTC). Dit om aan te sluiten op de mogelijkheden van de toekomstige organisatie (beheer op afstand) en technische ontwikkelingen (procesoptimalisatie). In de huidige situatie is beperkte flexibiliteit mogelijk; - eenvoud en doeltreffend: het concept zorgt voor een integrale automatiseringsfunctie voor de presentatie en bediening zodat zowel de RWZI s als rioolgemalen in één applicatie kunnen worden bediend. In de huidige situatie zijn er meerdere applicaties voor nodig; - efficiënt beheer automatisering: het beheer en onderhoud van de automatisering verschuift van lokaal (op een zuivering) naar centraal. In de huidige situatie worden de beheerwerkzaamheden lokaal uitgevoerd. 2

3 Afbeelding Technische oplossing De technische oplossing is tot stand gekomen middels interactie met leveranciers, system integrators en de projectgroep. Deze kennis, ervaring en de ontwikkelingen hebben geleid tot twee varianten. Beide varianten zijn zodanig gedefinieerd dat vanuit de huidige situatie met een logische groei via een basis variant naar een optimale technische oplossing kan worden gemigreerd. Alle aspecten van automatisering (dashboard, informatievoorziening, presentatie en bediening, besturing, netwerkinfra, ontwikkeling en beheer) zijn uitgewerkt in de beide varianten en gespiegeld met de huidige situatie. 4.1 Kenmerken technische oplossing Huidige situatie ook wel nulvariant genoemd De huidige situatie kenmerkt zich door: - eilandenstructuren die beperkt flexibel zijn in te richten en alleen lokaal te beheren zijn; - beperkte voorzieningen op het gebied van de informatievoorzienig. De ontsluiting van informatie vindt vooral handmatig plaats; - lokale beeldschermbedieningssystemen die deels zijn verouderd waarvan de ondersteuning in 2017 vervalt, en die dus vervangen moeten worden; - beperkingen van het beheer, de beveiliging, de performance en de informatievoorziening binnen en over de huidige netwerkinfrastructuur. Basisvariant De basisvariant wordt gekenmerkt door: - een centrale datahistorian en een basis dashboard om de gewenste informatievoorziening in te richten; - een centraal beheerde, robuuste infrastructuur die de gewenste informatievoorziening, de beveiliging en een efficiënt beheer ondersteunt; 3

4 - de aanwezigheid van lokale serversystemen voor de presentatie en bediening van de zuivering en de onderliggende gemalen om aan de gewenste beschikbaarheids- en performance-eisen te voldoen; - reductie van het aantal besturingscomponenten met behoud van het voldoen aan de beschikbaarheidseisen van procesvoering zuiveringstechnische werken; - de mogelijkheid van optimalisatie binnen de afvalwaterketen door centrale intelligente sturing. Optimale variant De optimale variant gaat verder in de reductie en centralisatie van applicaties en systemen. Deze variant kan niet los worden gezien van de basisvariant, maar is een vervolgstap. Aanvullende kenmerken ten opzichte van de basisvariant zijn: - dat er lokaal geen servers voor de presentatie en bediening (wel een bedienstation) meer aanwezig zijn, er is maar één centrale server die op afstand is te benaderen voor presentatie en de bediening. Het beheer van de systemen wordt hiermee geoptimaliseerd; - gezien de hoge afhankelijkheid van de netwerwerkinfrastructuur, moet deze bewezen aan de gestelde eisen van betrouwbaarheid voldoen; - verdere optimalisatie van de informatievoorziening door toename van de flexibiliteit in analyse en presentatie van informatie. 4.2 Toetsing oplossingen op strategische uitgangspunten De huidige situatie en de strategische uitgangpunten vormen de basis. Om te verifiëren in welke mate de varianten aan de strategische uitgangspunten voldoen, is in tabel 1 een overzicht gegeven. Tabel 1. Score op voldoen aan strategische uitgangspunten varianten strategisch uitgangspunt automatisering huidig basis optimaal 1. automatisering - algemeen 2. procesinformatie (PI) 3. standaardisatie 4. eenvoud en doeltreffendheid 5. randvoorwaarde automatisering 6. procesoptimalisatie 7. KPI s in dashboard 8. beheer op afstand 9. robuuste automatisering 10. samenhang Z&R, Technische Ondersteuning (TO) en ICT 11. harmonisatie automatisering Zuiveringsbeheer en Rioleringen, Watersysteem 12. beveiliging (proces)automatisering 13. beheer (proces)automatisering en informatie voldoet niet voldoet deels voldoet optimaal 4.3 Voor en nadelen van de varianten De nulvariant is niet met de andere twee varianten te vergelijken. De nulvariant heeft de afgelopen jaren voldaan en voldoet op bepaalde fronten nog steeds, maar sluit niet aan op de toekomstige ontwikkelingen en is end of life. De nieuwe varianten zijn uitgewerkt op basis van strategische uitgangspunten en zijn op de toekomst gericht. Worden de basisvariant en optimale variant tegen elkaar uitgezet dan zien we (4.2) dat de baten bij de optimale variant op 5 strategische uitgangspunten hoger scoren. 4

5 De optimale variant heeft een grotere afhankelijkheid van de communicatieverbindingen. Tot medio 2013 waren de verbindingen tussen RWZI's en kantoor enorm traag. Dat maakte dat er enige zorgen waren of deze variant wel naar tevredenheid zou werken. We hebben dan ook het eerst noodzakelijke project Lichtenvoorde uitgevoerd als referentieproject. In dat project hebben we de verbindingen tussen de RWZI s en het hoofdkantoor verbeterd. We wilden in eerste instantie de basisvariant realiseren, en als dit goed functioneert, de server overplaatsen naar Doetinchem. Na een evaluatie van het referentieproject zou dan duidelijk worden welke variant we voor de uitrol moesten hanteren. Net als bij het huidige systeem staat voorop dat het primaire proces onder alle omstandigheden doorgang moet vinden. D.w.z. dat ook bij uitval van eventuele verbindingen de installaties op aanwezige lokale besturingscomponenten blijven doordraaien. Bij uitval van de verbindingen is het bijstellen van het proces dan wel lastig. De zuiveringseenheden draaien door op laatste instellingen. Om de risico s te minimaliseren zijn / worden de verbindingen dubbel uitgevoerd (bijv. glasvezel en adsl). Daarbij wordt nog onderzocht of we voor de toekomst ook op 4G kunnen teruggevallen. We hebben in ieder geval met het referentieproject gemerkt dat bij langer durende uitval van verbindingen, snel een straalverbinding kan worden opgezet mocht dat nodig zijn. Daarnaast houden we er rekening mee dat in 2017 (wanneer 4 zuiveringseenheden aangesloten zijn op het nieuwe systeem) de reserveserver op een externe locatie wordt geplaatst, zodat ook bij uitval van de serverlocatie (brand of een andere calamiteit) de reserveserver naadloos in werking blijft. Welke voordelen moet het nieuwe systeem ons opleveren: - het systeem is efficiënt en professioneel te beheren en te beveiligen; - de server voor het beeldschermbedieningssysteem van alle RWZI's en gemalen staat in Doetinchem (of elders) in een gecontroleerde omgeving. Het systeem kan door ICT-deskundigen beheerd worden (beveiliging, back-up, juiste softwarelicentie, etc.); - bij uitval van de server neemt een reserve-server het ogenblikkelijk over; (Dit staat tegenover het beheer van circa 20 servers op 13 locaties in de huidige situatie (en basis variant), waar de server bijna nooit in een gecontroleerde omgeving staat); - de verbindingen t/m het netwerk op de RWZI's zelf zijn compleet op afstand te beheren (precies zien wat over de verbinding gaat en voorrangsregels kunnen opstellen). Storingen in verbindingen worden meteen gedetecteerd; - vanuit elke plek (op de wereld) kan het beeldschermbedieningssysteem van een RWZI benaderd worden en kunnen (verzamelde) gegevens geraadpleegd worden; - als een onderdeel van de in storing valt, wordt dit automatisch gemeld. Technici kunnen dan veelal in het systeem terugvinden, waardoor de storing werd veroorzaakt. Dit kan het oplossen van storingen vergemakkelijken; - alle gegevens van de RWZI's en gemalen worden naar een grote centrale gegevensbank gezonden. Hieruit kan informatie t.b.v. procesverbetering, overzichten e.d. worden gehaald. Tevens komen er diverse dashboards voor snelle overzichten; - vanwege het betere overzicht en het snel voorhanden hebben van gegevens verwachten we te kunnen besparen op energie, chemicaliën, etc. en/of de waterkwaliteit te verbeteren; - uitwisseling van gegevens met andere organisaties wordt eenvoudiger mogelijk; - het systeem wordt zoveel mogelijk opgezet volgens (internationale) standaarden om weinig leveranciersafhankelijk te zijn, en om eenvoudiger te kunnen samenwerken met andere organisaties; - het systeem maakt het mogelijk om ook allerlei extra regelingen in te bouwen om systemen optimaal te benutten (Real Time Control, de extra investeringen hiervoor worden allen gedaan op het moment dat nut en noodzaak zijn aangetoond). 5

6 4.4 Evaluatie referentieproject Lichtenvoorde In de periode 2013 t/m begin 2015 is op de RWZI Lichtenvoorde de nieuwe architectuur voor de (proces)automatisering gerealiseerd. Omdat het bedrijfsgebouw in Lichtenvoorde ook verbouwd moest worden, was er geen stofvrije opstelruimte voor de server voor handen. Daarom staat vanaf medio 2014 de server (en de klaar voor overname reserve server) te Doetinchem, en is daarmee direct de optimale variant gerealiseerd. Deze situatie is begin 2015 breed geëvalueerd. In het algemeen kan worden geconcludeerd dat het nieuwe systeem goed functioneert en dat de verbindingen goed en veilig zijn. Omdat de geteste optimale variant goed functioneert en sowieso voordelen heeft qua beheer en kosten ten opzichte van de basisvariant, hanteren we de optimale variant voor de verdere uitrol. 5. Business case Om een goede afweging te maken, is vooraf door een kosten/batenbeschouwing gemaakt, waarin naast de investeringskosten ook de risico s, baten en exploitatiekosten over de gehele levenscyclus zijn meegenomen. Inmiddels is het referentieproject Lichtenvoorde uitgevoerd en zijn de belangrijkste (proces)automatiseringscomponenten aanbesteed. Hieruit zijn significant lagere investeringskosten (ruim 25%) naar voren gekomen dan waar bij de besluitvorming in 2013 rekening mee is gehouden. Dit is onderstaand in tabel 2 weergegeven. Tabel 2. Business Case Overzicht investerings- en jaarlijkse kosten varianten KOSTEN overzicht investeringskosten Nul variant (Wi+ Bos 2013) Basis (Wi+ Bos 2013) Optimaal (Wi+ Bos 2013) Optimaal (huidig inzicht) renovatie besturing presentatie en bediening RWZI lokaal, bij overige varianten centraal besturing gemalen BBS - BOA (gemalen) basis ontw erp standaardisatie en systeem configuratie centrale SCADA/BOA BBS BOA (integraal) infrastructuur sub totaal renovatie extra vanuit de blauw druk centrale informatie voorziening pas na 2019, daarom nu niet optimalisatie en RTC meegerekend alarm mgt en beveiliging beheer en ontw ikkeling tools automatisering totaal investeringskosten gemiddelde kosten rente (3%) en afschrijving (10 jaar) besparing al ingeboekt via programma variabele kosten per jaar beheer en onderhoud automatisering Bij optimaal gerekend met 6 FTE, d.w.z uitbreiding met 2 FTE besparing op server licenties door centralisatie automatiseringsoplossing jaarlijkse kosten infrastructuur (beheer, abonnementen) totaal variabele kosten per jaar totale jaarlijkse kosten (vast en variabel) Besparing op energie en chemicaliën In MJA rekening mee gehouden Spin off besparingsmogelijkheid Indicatief en vanaf 2019 totale vergelijkingskosten Kosten De kosten en de baten zijn uitgewerkt. Voor alle varianten zijn de kosten van de renovatie van de (proces)automatisering (besturing / presentatie en bediening beeldschermbedieningssysteem) meegenomen, waarbinnen kleine aanpassingen aan de installaties zijn inbegrepen. De grotere aanpassingen en renovatie van de elektrotechnische-installatie (frequentieomvormers, kasten e.d.) zijn hierin niet meegenomen. Deze grotere aanpassingen zijn voor iedere variant (ook de nul) van toepassing en niet altijd direct gekoppeld aan de renovatie van (proces)automatisering. Dit zal in een later stadium per RWZI beschouwd worden. 6

7 Tabel 1 geeft een overzicht van de investeringskosten en de jaarlijkse kosten van de varianten. De eerste 3 kolommen zijn 1 op 1 overgenomen uit het eerdere voorstel uit De laatste kolom is gebaseerd op de naar aanleiding van de aanbesteding naar beneden bijgestelde raming. Hierin is een onderscheid te maken in de aspecten die met renovatie te maken hebben en de aspecten als gevolg van de strategische uitgangspunten. Verschillen in de kosten bij het renovatiedeel zijn vooral te wijten aan efficiëntie door upgrade standaardisatie, integratie van beeldschermbediening RWZI en gemalen en vernieuwing van de infrastructuur. De basis- en optimale variant zijn uitgevoerd met dezelfde infrastructuur (voornamelijk glasvezel). Voor de optimale variant is nog een extra back-upverbinding (dsl) meegenomen. De variabele kosten in relatie tot de automatisering zijn voor alle varianten in grote lijnen gelijk. Maar op onderdelen zijn er verschillen en vooral qua inrichting van het beheer. Het beheer in de basis en optimale variant is veel omvattender dan in de nulvariant doordat aspecten als bijvoorbeeld gegevensbeheer, netwerkbeheer en beveiliging zijn meegenomen. Zoals eerder aangegeven voldoet de nulvariant (huidige situatie) niet aan de strategische uitgangspunten. Daarbij zijn er in de nulvariant geen investeringen voor de extra s als informatievoorziening, optimalisaties (RTC), beveiliging en beheeraspecten, vernieuwing infrastructuur meegenomen. Bij de nulvariant zijn ook geen / beperkte investeringen gerekend voor het verbeteren van de verbindingen tussen de RWZI s en het hoofdkantoor! Als we deze kosten wel zouden betrekken dan valt de nulvariant veel duurder uit, zoals ook blijkt uit de business case. Hierbij dient te worden opgemerkt dat extra investeringen om bijvoorbeeld allerlei extra regelingen in te bouwen om systemen optimaal te benutten (optimalisatie en Real Time Control) nu geen onderdeel uitmaken van de voorstellen en te zijner tijd alleen worden gedaan op het moment dat nut en noodzaak zijn aangetoond. Vooralsnog gaan we er van uit dat deze investeringen niet voor 2019 plaatsvinden. De investeringen in de (proces)automatisering zullen worden gespreid over een periode van 5 jaar. Daarbij is uitgegaan van de optimale variant. De programmering is zodanig opgezet dat nu wordt verwacht dat de benodigde investeringen passend zijn binnen de huidige programmaruimte zoals is opgenomen in de Perspectievennota / de voorstellen daarvoor. 5.2 De baten De baten van de gekozen optimale variant liggen in lijn met de strategische uitgangspunten. Hier komen technische baten als betere beveiliging, efficiënter beheer van de automatisering en een degelijke informatievoorziening in beeld. Voor minder geld krijgen we een beter systeem met meer (zinvolle) mogelijkheden. Ook de totale exploitatiekosten voor de procesautomatisering zijn lager dan in de huidige situatie. Het nieuwe systeem gaat voordeel opleveren als betere beveiliging, efficiënter beheer en een degelijke informatievoorziening. Vanwege optimalisatie van regelingen verwachten wij een besparing van 2% op energie, hetgeen neerkomt op 1,5 miljoen kwh en 2% reductie op chemicaliën voor de defosfatering (en daarme ook een bijdrage aan de MJA-3 doelstelling). Dit komt neer op een jaarlijkse besparing van ,-. Vanwege de beter beschikbare informatie zullen medewerkers meer overzicht en meer inzicht hebben en dat leidt op enig moment tot besparingen. Deze zijn echter niet hard te duiden, maar wij verwachten een bedrag in de orde van eveneens ,-. Daarnaast zijn er nog baten die voor een groot deel afhankelijk zijn van aspecten die in de organisatie vorm moeten krijgen. De flexibiliteit in de toekomstige procesvoering, in welke mate en hoe gebruikt de organisatie informatie (oplossen storingen, management, projecten, calamiteiten, uitwisseling extern etc.), inbedden van sturen op direct beschikbare KPI s zijn voorbeelden die in de komende jaren uitgekristalliseerd gaan worden. 7

8 Een overzicht van de baten is in de onderstaande tabel 3 uitgeschreven. Van belang is nog te noemen dat een gedegen informatievoorziening de basis is om andere toekomstige ontwikkelingen zoals de energie- en grondstoffenfabriek, optimalisatie in de afvalwaterketen en andere innovaties goed te kunnen laten renderen. Tabel 3. Overzicht baten varianten BATEN omschrijving voordeel Nul variant Basis Optimaal strategische uitgangspunten algemeen automatisering informatie voorziening informatie voorziening optimalisatie standaardisatie eenvoud en doeltreffend KPI als dasboard beheer op afstand robuuste automatisering Baten Ondersteunt operationeel beheer en flexibiliteit naar de toekomst. Mogelijke doelmatigere inzet van assets en optimalisaties bij samenw erking intern en extern Alle bedrijfsprocessen krijgen gemakkelijker, automatisch en betere informatie w aardoor organisatie efficiënter gaat functioneren (1% tot 5% efficiënter w erken) Beheer van de assets, assets kunnen langer mee door pro actief (meetbaar) onderhoud De automatisering ondersteunt de optimalisatie van rw zi s en de afvalw aterketen met moderne regeltechnieken en intelligente sturing op afstand Uniformiteit in besturing, visualisatie en bediening en informatievoorziening, alarmafhandeling. Dit in samenhang met elkaar levert voordeel op voor de gebruiker en voor het beheer van de automatisering De automatisering moet eenvoudig en doeltreffend zijn. Het systeem moet w el eenvoudig muteerbaar en onderhoudbaar zijn. Eenduidigheid en minder componenten, softw are versies zoveel mogelijk hetzelfde, dan w ordt het beter onderhoudbaar. 0/ Optimale stuurinformatie door flexibele, betrouw bare en centrale informatie voorziening binnen alle lagen van de organisatie. (besluitvorming adequater). ~ + ++ De automatisering ondersteunt de beheerder om veilig en robuust op afstand alle zuiveringstechnische w erken te bedienen en te bew aken vanaf iedere plaats en w erkplek. Eventuele mogelijkheden voor een efficiëntere bedrijfsvoering en opschaling. 0/+ + + De (proces)automatisering is zodanig robuust dat het aantal (urgente) storingen minimaal is. De (beschikbaarheids)eisen van de (proces)automatisering voldoen aan de (beschikbaarheids)eisen van het primaire (zuiverings)proces beheer automatisering Optimaal beheer van de automatisering, minder lokaal beheer, integrale samenw erking ICT en PA. ~ beveiliging Door toenemende afhankelijkheid van de (proces)automatisering en (proces)informatiesystemen w ordt de beveiliging belangrijker. De beveiliging van de (proces)automatisering moet goed geborgd zijn

9 6. Professioneel beheer noodzakelijk Het beheer van de nieuwe architectuur kan efficiënter plaatsvinden doordat de beheerders op afstand het systeem kunnen monitoren en herstellen. Omdat er uniformiteit is in de automatisering kan het beheer meer volgens standaard procedures plaatsvinden. Daarentegen maakt het nieuwe systeem meer gebruik van verbindingen en communicatiecomponenten, die cruciaal zijn voor de werking en die pro-actief beheerd moeten worden. Het nieuwe systeem beschikt over een geavanceerd alarm doormeld systeem en een grote database voor de opslag en doorlevering 1 van alle automatisch verzamelde gegevens. De gegevens moeten gecontroleerd en zo nodig gecorrigeerd worden. Deze werkzaamheden komen in de plaats van het huidige handmatig noteren van gegevens door zuiveringstechnici, maar daarnaast is ook een aanspreekpunt/verantwoordelijke nodig voor de totale database. Vanwege de vereiste hoge mate van veiligheid dient de software regelmatig een update te krijgen. Al met al verwachten we dat de beheers inspanningen niet alleen zullen wijzigen, maar ook toenemen. We praten dan wel over een aantoonbaar gedegen ingericht en uitgevoerd beheer, waarbij uitgevoerde taken/werkzaamheden worden gemonitord en vastgelegd. E.e.a. is schematisch weergegeven in afbeelding 2. Omdat er nog geen ervaring is met het systeem zijn wij de beheers inspanningen nu gedetailleerd aan het vastleggen in ons tijdregistratiesysteem. Op basis van onze huidige inzichten verwachten wij dat we binnen enkele jaren behoefte is aan een groei tot maximaal twee extra formatieplaatsen (deze zijn opgenomen in de business case). Wij hebben deze verwachting gespiegeld en onderworpen aan een uitgebreide analyse/second opinion door een adviesbureau Daarbij is de noodzaak onderschreven van een adequaat beheer en de benodigde verwachte inzet daartoe. Ook is verdergaande uitbesteding van het beheer beoordeeld. Dat is een optie, maar dat wordt niet geadviseerd omdat de kwetsbaarheid dusdanig toeneemt dat wordt verwacht dat dit tot kostenstijgingen kan leiden. Er is met het huidige voorstel voorzien in het zelf verrichten van de regie en uitvoering van de kern(beheer)taken. Dit zijn de beheertaken die betrekking hebben op het tactisch beheer, functioneel beheer, netwerkbeheer, beveiliging, gegevens beheer en het snel oplossen van storingen. De rest wordt uitbesteed. De nieuwe situatie wordt niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Daarmee is het mogelijk om ook het beheer van de nieuwe situatie qua inspanning gedoseerd te laten meegroeien en vormen. Dit wordt gedaan in een bewaakt en gedocumenteerd groeiproces. We beginnen met het verschuiven van de formatie binnen de units. Daarna volgt de noodzakelijke uitbreiding om professioneel invulling te kunnen geven aan het beheer. HUIDIG TOEKOMST Afbeelding 2 1 Naar zuiveringsinformatiesysteem, naar hoofdpost gemeenten, etc. 9

10 7. Uitrol 7.1 Benodigde vervanging kwetsbare systemen Een flink aantal van onze systemen zijn gedateerd en kwetsbaar geworden, waardoor de risico s op uitval van het primaire proces (transporteren en zuiveren van afvalwater) toenemen. Van enkele systemen kan geen reserve-materiaal meer besteld worden. De kwaliteit van op de plank liggende onderdelen is ongewis. Enkele systemen draaien nog onder WindowsNT en Windows2000. Deze zijn (al jaren) niet meer leverbaar en worden derhalve ook niet meer ondersteund vanuit Microsoft. De ISDN-verbindingen van al onze rioolgemalen worden binnen enkele jaren uitgefaseerd. Onze huidige informatievoorziening, beveiliging, gegevensverwerking heeft optimalisatie nodig. Daarom hebben wij gepland om tot en met begin 2019 de volledige procesautomatisering van al onze RWZI s en rioolgemalen aan te passen (in annex 1 is het beoogde programma weergegeven). Vervanging van de meest kwetsbare systemen is in de eerste jaren voorzien en in de tussentijd hebben wij nog enkele noodverbanden achter de hand in geval van uitval van de verouderde systemen. 7.2 Benodigde vervanging kwetsbare systemen Voor de gehele uitrol willen we één team formeren, welk verantwoordelijk is voor de voorbereidingen, het opstellen van het bestek, het aanbesteden en begeleiden van de uitvoering van de softwareaanpassingen. Eén systemintegrator verzorgt de softwarematige koppeling van alle zuiveringseenheden op het nieuwe platform. Daarmee borgen we dat de software efficiënt en compleet uniform volgens de opgebouwde standaard wordt geprogrammeerd. Per zuiveringseenheid wordt vervolgens een projectteam geformeerd dat verantwoordelijk is voor de voorbereidingen, het opstellen van de bestekken, het aanbesteden en begeleiding van de uitvoering van de hardware aanpassingen. Een installateur voert de hardware-aanpassingen uit. Het programma voeren wij uit volgens het principe van integraal project management. Met heldere toewijzing van rollen als contractmanager en risico-manager, die het hele programma overzien. Per zuiveringseenheid zal aan het bestuur een voorstel worden voorgelegd. 10

11 Annex 1. Projectenplan passend in de huidige programmaruimte - NUMMER NAAM UITGAVEN t/m 2014 UITGAVEN 2015 UITGAVEN 2016 UITGAVEN 2017 UITGAVEN 2018 UITGAVEN 2019 P R O J E C T E N Vervanging (proces)automatisering RWZI Zutphen en bijbehorende gemalen RGI: RWZI-Dinxperlo Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Dinxperlo: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Etten Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Etten: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Haarlo Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Haarlo: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Holten Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Holten: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Nieuwgraaf Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Nieuwgraaf: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Olburgen Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Olburgen: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Ruurlo Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Ruurlo: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Varsseveld Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Varsseveld: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Wehl Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Wehl: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: RWZI-Winterswijk Vervanging procesautomatisering RGI: RWZI-Winterswijk: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie RGI: Systeemhardware Doetinchem RGI: Systeemsoftware incl. licenties (historian, alarmering en Scada ) Doetinchem RGI: ISDN-fasering Gemalen GI: RWZI-Aalten Plaatsing procesautomatisering GI: RWZI-Aalten: Gemalen Vervanging automatiseringsinstallatie Ren.autom.RWZ Lichtenvoorde+BBS+BOA incl. verbindingen Totalen per jaar voor de procesautomatisering Totaal periode 2014 t/m 2019 (incl. referentieproject Lichtenvoorde) Totaal periode 2015 t/m 2019 (excl. referentieproject Lichtenvoorde)