Toekomststrategie de Bibliotheek Olst-Wijhe. Gelijke ontwikkelkansen voor iedereen in een complexe wereld

Transcriptie

1 Toekomststrategie de Bibliotheek Olst-Wijhe Gelijke ontwikkelkansen voor iedereen in een complexe wereld Frederique Westera 27 mei 2013

2 1 Inhoudsopgave Managementsamenvatting 2 Inleiding 3 Maatschappelijke trends 3 Rol bibliotheek 4 Missie en visie 5 Strategie van de Bibliotheek Olst-Wijhe 5 Programmalijn 1 De bibliotheek als schatkamer 6 Programmalijn 2 De bibliotheek als werkplaats 8 Programmalijn 3 De bibliotheek als ontmoetingsplaats 9 Exploitatiebegroting 9 Bijlage 1: Uitleg programma s werkplaats 11

3 2 Managementsamenvatting De Bibliotheek Olst-Wijhe gaat voor een moderne, bruisende bibliotheek; een schatkamer met rijke fysieke en digitale bronnen waar klanten verrast en verleid worden in belevingswerelden. Er is ruimte en rust om te werken en te studeren en men kan er kennis maken met nieuwe media. In de huidige wereld met een overvloed aan informatie is zij een betrouwbare, onafhankelijke wegwijzer. En goed geïnformeerde burgers, die ook nog eens uit de voeten kunnen met moderne communicatiemiddelen, zijn maatschappelijk actieve, participerende burgers. De Bibliotheek is ook de werkplaats voor mensen die bepaalde kennis en vaardigheden missen om zich te kunnen handhaven in de maatschappij. Zij kunnen er terecht voor hun ontplooiing en het vergroten van hun zelfredzaamheid. Lezen is van groot economisch belang. In de moderne kennissamenleving is 80% van het werk gerelateerd aan lezen en schrijven. Er bestaat een sterk verband tussen aan de ene kant een lage leesvaardigheid en aan de andere kant werkloosheid, lage lonen en geringe carrièrekansen. Vaardige lezers worden juist sneller aangenomen, verdienen meer geld en maken makkelijker promotie. De Bibliotheek is maatschappelijk ondernemend en sluit met haar dienstverlening op maat aan bij de specifieke wensen van de klant. Zij heeft daarbij vooral oog voor de jeugd en mensen die moeite hebben zich te handhaven in onze snelle kenniseconomie. Waar nodig, gaat zij naar haar klanten toe met de Bibliotheek op School, de Voorleesexpres en Boek-aan-Huis. Samenwerking met de gemeenschap, vrijwilligers, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven staat hoog in het vaandel. Met de keuze voor één aantrekkelijke volwaardige bibliotheek in haar werkgebied, kiest zij voor kwaliteit. M het bereik onder kwetsbare groepen. Samen met de gemeenschap zet zij zich in voor een toekomstbestendige, superbibliotheek. Een plek waar je de ander echt kunt ontmoeten!

4 3 Inleiding De Bibliotheek Olst-Wijhe gaat, in afstemming met de gemeente en andere partners, voor een nieuwe koers. Zij wil een moderne toekomstbestendige bibliotheek zijn en blijven, ook na Zij gaat hierbij uit van de leidende principes van de Gemeente Olst-Wijhe: benut de kracht van een kleine gemeente, Olst-Wijhe als Civil Society, kwaliteit boven kwantiteit en de gebruiker betaalt. In deze notitie wordt een toekomstvisie gepresenteerd die gebaseerd is op gesprekken met verschillende partners en op de voor het bibliotheekwerk relevante maatschappelijke ontwikkelingen. De visie is vertaald in programmalijnen. In de komende tijd worden deze visie en de programmalijnen nog nader afgestemd met de verschillende partners. De uitkomst daarvan zal in een meerjarenplan nader worden uitgewerkt. Maatschappelijke trends Economische, sociale en demografische trends Door de economische crisis is er sprake van druk op de gemeentebudgetten en daarmee ook op die van de bibliotheek. De overheid trekt zich steeds meer terug en doet een beroep op een grotere zelfredzaamheid van de burger. En dat terwijl er ook sprake is van een grote mate van individualisering, van polarisatie en van een complexe kennismaatschappij waarin men over steeds meer vaardigheden en kennis moet beschikken om er aan deel te kunnen nemen. Het verschil tussen de burgers hoog op de participatieladder en zij die moeite hebben om mee te draaien wordt steeds groter. Daarnaast wordt deze laatste groep mensen ook steeds groter. Dit heeft niet alleen implicaties voor deze individuele mensen, maar voor de gehele maatschappij. Een goede leesvaardigheid is van groot belang voor een groeiende economie, een succesvolle carrière, de nationale volksgezondheid en een bloeiend cultureel-maatschappelijk leven. Kortom voor een moderne kennismaatschappij (als Nederland). Een ander fenomeen is de vergrijzing van Nederland. Dit geldt nog eens extra voor kleine plattelandsgemeenten als Olst-Wijhe. Dorpen raken leeg door de aantrekkingskracht van steden op jonge mensen. Scholen verdwijnen en voorzieningen trekken weg met alle gevolgen van dien voor de leefbaarheid van deze kernen. Technologische en consumententrends De opkomst van e-books, e-content, smartphones, tablets en sociale netwerken is niet meer te stuiten. Informatie is 24 uur per dag op iedere willekeurige plek beschikbaar. De manier waarop we informatie zoeken en verwerken is veranderd. Internet is onderdeel geworden van het dagelijkse leven, mensen geven hiermee hun identiteit vorm, leggen contacten, discussiëren en ontplooien initiatieven. De moderne consument maakt gebruik van deze media en is goed geïnformeerd. Consumenten worden niet alleen slimmer, maar ook veeleisender. Mensen raken eraan gewend dat ze alles kunnen krijgen op het moment dat zij dat willen en dat het aanbod aan hun interesses wordt aangepast. De arbeidsmarkt is de afgelopen jaren flexibeler geworden. Het aantal zzp-ers neemt toe. Flexibel werken wordt steeds gebruikelijker, ook bij werknemers met een vaste baan. Dankzij steeds verdergaande internettechnologie kan overal en altijd gewerkt worden. Milieubewustzijn en ecologisch verantwoord consumeren beginnen een steeds groter draagvlak te krijgen. Daarbij ontstaat er een grotere behoefte aan zingeving, persoonlijke groei en maatschappelijke betrokkenheid. Steeds meer mensen streven naar een betere levenskwaliteit, een gezond lichaam, authenticiteit, betekenis en diepgang.

5 4 Rol bibliotheek Bovenstaande trends hebben invloed op het bibliotheekwerk. Veel mensen hebben de bibliotheek hard nodig om volwaardig deel te kunnen nemen aan de samenleving. Daarnaast kan de bibliotheek ook een bijdrage leveren aan het vinden van een antwoord op maatschappelijke ontwikkelingen als individualisering en polarisatie. De bibliotheek helpt mensen zich basisvaardigheden eigen te maken (preventie laaggeletterdheid) Lezen en schrijven vormen het fundament voor individuele ontplooiing. Zonder dat kun je in onze moderne samenleving niet meedoen. Wie aan taalontwikkeling wil doen, zal veel moeten lezen, en B L zoveel mogelijk mensen mee willen en kunnen doen. Dat gebeurt in samenwerking met educatieve instellingen, met kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, consultatiebureaus en zorg- en welzijnsinstellingen. De Bibliotheek mikt op betere cito-scores door een betere leesvaardigheid. Zij bestrijdt laaggeletterdheid (is nu ruim 10%!) en biedt hulp aan mensen die door allerlei oorzaken (dyslexie, fysieke beperkingen) meer moeite met lezen hebben. De bibliotheek faciliteert een leven lang leren (zelfontplooiing) Leren gebeurt niet alleen in het klaslokaal. Veel van de persoonlijke ontwikkeling vindt plaats buiten schooltijd en na de schooljaren. De Bibliotheek helpt mee om de algemene ontwikkeling van jongeren én volwassenen te bevorderen en bij te houden. Zij biedt rust en ruimte voor concentratie toegang tot digitale bronnen. De bibliotheek is toegangspoort tot betrouwbare, objectieve en relevante informatie Informatie is er tegenwoordig in overvloed. De Bibliotheek is een laagdrempelige, veilige plek waar informatie op maat beschikbaar is en onafhankelijk wordt aangeboden. Zonder belemmeringen, eenvoudig te vinden en betaalbaar te raadplegen. De digitale Bibliotheek is altijd, overal en via elk medium toegankelijk. De Bibliotheek laat mensen kennis maken met het onbekende en ondersteunt hen bij het aanleren van vaardigheden die nodig zijn om informatie goed te kunnen verwerken. Goed geïnformeerde burgers, die ook nog eens uit de voeten kunnen met moderne communicatiemiddelen (internet, sociale media), zijn maatschappelijk actieve, participerende burgers. De Bibliotheek faciliteert ontmoeten (sociale cohesie, verbinding, kennisdeling) In onze kennismaatschappij groeit de behoefte van mensen om kennis, interesses en ervaringen met elkaar te delen en elkaar te ontmoeten. Leren en jezelf ontplooien gebeurt steeds vaker in ontmoeting met anderen. Ook op het professionele vlak geldt dat mensen zoeken naar een plek om te werken, vakkennis verder te ontwikkelen, te netwerken en kennis te delen. De bibliotheek biedt een plek (zowel fysiek als digitaal) waar gelijkgestemden elkaar vinden en informatie en ervaringen kunnen uitwisselen. Er zijn steeds minder informele publieke plaatsen, zoals de Bibliotheek, waar mensen samen kunnen komen zonder de verplichting iets te consumeren of te kopen. Plekken waar je de ander echt kunt ontmoeten en aandacht kunt hebben voor elkaars gedachtegoed zijn essentieel voor de vitaliteit van een gemeenschap. De Bibliothee binnenkomen, er verblijven of cultuur proeven zonder meteen diep in de buidel te hoeven tasten. Het is dé plek om andere mensen te ontmoeten en draagt bij aan de sociale samenhang en leefbaarheid van gemeenten. H Tot slot: de Bibliotheek draagt bij aan een duurzame samenleving door haar unieke uitleenprincipe.

6 5 Missie en visie De Bibliotheek Olst-Wijhe ondersteunt burgers bij het leren en kunnen participeren in de samenleving. Zij doet dit door laagdrempelige toegang te bieden tot informatieve en culturele bronnen en door te helpen vaardigheden aan te leren die nodig zijn om deze bronnen toe te passen. Maar ook door het faciliteren en stimuleren van een leven lang leren (zelfontplooiing) en door het bieden van een laagdrempelige ontmoetingsplaats waar men kennis, ervaring en interesses kan delen. De Bibliotheek levert daarmee een cruciale bijdrage aan de (kennis)samenleving en de sociale cohesie binnen de gemeenschap. De Bibliotheek Olst-Wijhe heeft daarbij bijzondere aandacht voor de jeugd en groepen onderaan de participatieladder. Daarbij werkt zij nauw samen met lokale partners, het bibliothekennetwerk en de gemeenschap. De kernfuncties van de Bibliotheek zijn lezen, leren en informeren en daaraan ondersteunend cultuur, ontmoeting en debat.* Z U otheekwerk in Olst- W Strategie van de Bibliotheek Olst-Wijhe De Bibliotheek Olst-Wijhe heeft zich de afgelopen jaren vooral gericht op de fysieke uitleenbibliotheek en op het verbeteren van de dienstverlening voor de bestaande leden van de bibliotheek. Dit is logisch gezien de financiële mogelijkheden en het feit dat de uitleenfunctie dé functie is waaraan de Bibliotheek haar grote bekendheid, bereik, kracht en laagdrempeligheid te danken, maar het heeft ook betekent dat de ruimte voor de verbinding met andere maatschappelijke partijen en daarmee de zichtbaarheid van de bibliotheek binnen het maatschappelijke veld gering was. Om het maatschappelijk rendement van de bibliotheek nog meer te vergroten wil de Bibliotheek haar leden niet alleen faciliteren in hun leesplezier, maar ook inwijden in de wereld van de nieuwe media. Bovendien gaat zij voor een groter bereik onder de doelgroepen onderaan de participatieladder en het leveren van een grotere bijdrage aan de taalvaardigheid van de jeugd. Zij wil dit o.a. realiseren door in samenwerking met andere maatschappelijke partners meer maatwerk te leveren, door de inzet van vrijwilligers en schaalvergroting binnen de branche. Welke strategische keuzes maken we? Het optimaliseren van de uitleenfunctie We willen de kwaliteit van de uitleenfunctie verbeteren en tegelijkertijd de kosten omlaag brengen I B door de inzet van vrijwilligers en werkervaringsplaatsen, door bij de spreiding rekening te houden met de mobiliteit van de diverse doelgroepen en door toe te werken naar het. Het vergroten van het bereik van groepen onderaan de participatieladder In samenwerking met maatschappelijke partners willen we het bereik onder groepen onderaan de participatieladder vergroten door enerzijds de bibliotheek naar hen toe te brengen en anderzijds hen de bibliotheek binnen te halen om hen in aanraking te brengen met een breder dienstenpakket.

7 6 Het versterken van de maatschappelijke en educatieve functie In samenwerking met VVE instellingen, het onderwijs en maatschappelijke partners bieden we maatwerk maatschappelijk participeren te vergroten en laaggeletterdheid te voorkomen en te bestrijden. Het uitbouwen van (het gebruik van) de digitale bibliotheek De Bibliotheek Olst-Wijhe sluit aan bij de landelijke digitale infrastructuur waardoor de inwoners van Olst-Wijhe maximaal kunnen profiteren van het digitale aanbod. Daarnaast kunnen mensen in de bibliotheek kennis maken met de nieuwe media en ondersteunen we hen bij het aanleren van vaardigheden die nodig zijn om deze media te gebruiken. Het versterken van de ontmoetingsfunctie De bibliotheek is van nature al een laagdrempelige ontmoetingsplaats met veel faciliteiten. We willen dit verder uitbuiten door deze plaats en faciliteiten beschikbaar te stellen aan groepen (gelijkgestemden) die willen samenkomen om kennis en ervaring te delen of om te netwerken. En samen met gebruikers en lokale maatschappelijke organisaties willen we activiteiten initiëren en faciliteren die de kernfuncties van de bibliotheek (lezen, leren en informeren) versterken en tevens bijdragen aan verbinding en sociale cohesie. De strategische keuzes zijn vertaald naar 3 programmalijnen. Daarnaast wordt er in deze notitie van uitgegaan dat de noodzakelijke schaalvergroting op korte termijn gerealiseerd wordt en zijn de daarmee samenhangende kwaliteitsverbetering en kostenbesparing al meegenomen. Overigens zijn de besparingen gering omdat in Olst-Wijhe al sprake is van met andere stichtingen gedeeld management. Programmalijn 1: De bibliotheek als schatkamer De schatkamer aan bronnen is de basis van de bibliotheek. In het ontsluiten van die schatkamer voor iedereen schuilt de kracht en het bestaansrecht van de bibliotheek. Onder bronnen worden zowel fysieke als digitale bronnen verstaan en zowel fictie (verbeelding) als non-fictie (informatie). We onderscheiden bij de schatkamer 4 aandachtsgebieden: de fysieke voorzieningen, de Ideale Bibliotheekformule, de digitale bibliotheek en marketing. Fysieke voorzieningen Het handhaven van 2 volwaardige bibliotheken is met de huidige middelen (laat staan met minder middelen) niet haalbaar. Middelen zullen anders aangewend moeten worden om op maatschappelijke ontwikkelingen zoals de digitalisering en het toenemen van de laaggeletterdheid in te kunnen spelen. De volgende fysieke spreiding draagt bij aan het vergroten van het bereik onder kwetsbare groepen, een toekomstbestendige infrastructuur, het versterken van de maatschappelijk educatieve functie van de bibliotheek en het borgen van de kwaliteit van de uitleenfunctie. Daarnaast houdt deze spreiding rekening met de mobiliteit van de verschillende doelgroepen. Eén volwaardige bibliotheek (voor iedereen) Hieronder wordt een goed bereikbare, moderne kwaliteitsbibliotheek met ruime openingstijden verstaan die zich richt op D (= toegang tot fysieke en digitale bibliotheek) en het faciliteren van de werk- en ontmoetingsplaats (de andere 2 programmalijnen). De uitleen vindt plaats door een combinatie van zelfbediening en de inzet van professionele medewerkers en vrijwilligers. Bibliotheken op maat - Schoolbibliotheek (4-12 jaar)

8 7 Het is onze ambitie om in samenwerking met alle PO scholen de aanpak B (zie programmalijn 2) te implementeren om zo 100 % van de schooljeugd te bereiken. Een onderdeel van de aanpak is de inrichting van een schoolbibliotheek. Het gaat daarbij om maatwerk. De invulling is afhankelijk van o.a. de beschikbare ruimte, de onderwijsdoelstellingen, de collectie in schoolbezit, het aantal leerlingen, de uitkomst van de monitor, de locatie, etc.. De bibliotheek wordt beheerd door (door de bibliotheek getrainde) vrijwilligers en/of leerlingen uit groep 7/8. Een optimale collectie bestaat uit de beschikbaarheid (in welke vorm dan ook) van 8 boeken per kind. In Olst-Wijhe starten we in ieder geval met een beschikbaarheid van gemiddeld 3 boeken per leerling. - Biebsearch (12-18 jaar) Het is ons streven om samen met de Capellenborg invulling te geven aan het programma Biebsearch. Biebsearch biedt de mogelijkheid de electronische leeromgeving van de school te integreren met de digitale bibliotheek. Leerlingen kunnen via deze omgeving behalve naar informatie zoeken ook materialen bij de bibliotheek bestellen. Bestellingen worden een aantal maal per week op de school afgeleverd. - Collectie bij Noaberhuusen/ontmoetingsplekken (kwetsbare doelgroepen) We willen het bereik onder kwetsbare doelgroepen vergroten door in afstemming met Stichting Welzijn Ouderen naar hen toe te gaan (Noaberhuus, ontmoetingsplaats). We willen ter plekke (in alle dorpen) voorlichting geven over wat de bibliotheek te bieden heeft (o.a. aangepast lezen materiaal) en workshops geven over informatieve vaardigheden/gebruik bibliotheek. Daarnaast willen we de ontmoetingsplaatsen laagdrempelige collecties onderbrengen waarvan de uitleen (vanuit kostenoogpunt) niet wordt geregistreerd. - Boek-aan-Huis (niet-mobiele volwassenen) Niet-mobiele volwassenen kunnen gebruik maken van de Boek-aan-Huis service wat inhoudt dat vrijwilligers materialen aan huis afleveren. Zij kunnen deze materialen zelf reserveren, maar dit ook uitbesteden aan de vrijwilligers. - Toeleiding naar de bibliotheek (kwetsbare en weinig mobiele volwassenen) Op regelmatige basis willen we voor kwetsbare en weinig mobiele volwassenen in alle dorpen met de inzet van vrijwilligers en lokale dienstverleners (denk bijvoorbeeld aan BSO vervoer (KOOS) en buurtbussen) transport naar de bibliotheek organiseren. Een servicepunt (voor 0-4 jaar + volwassenen) Hieronder wordt een modern uitleenpunt verstaan met ruime openingstijden die zich primair richt op volwassenen en de doelgroep 0-4 jaar (en eventueel de doelgroep jaar). De dienstverlening bestaat uit het D bediening wordt gemaximaliseerd waardoor het servicepunt bij voorkeur in een MFA wordt ondergebracht. De hoofdbibliotheek dan wel servicepunt kunnen zowel in Olst als in Wijhe worden ondergebracht. Zoals gezegd heeft het de voorkeur om het servicepunt onder te brengen in een MFA omdat onbemande openstelling dan tot de mogelijkheden behoort, maar ook voor de hoofdbibliotheek geldt dat het onderbrengen in een MFA ruime openingstijden mogelijk maakt en een ruime openstelling is een belangrijke succesfactor voor een bibliotheek. Het Holstohus is daarom bij uitstek een goede plek voor een bibliotheekvoorziening. Daarnaast is de Bibliotheek ook voor het Holstohus een belangrijke partner niet alleen in het kader van de exploitatie, maar ook of juist om de aanloop die een bibliotheek genereert. De Ideale Bibliotheekformule ( Met het implementeren van de Ideale Bibliotheekformule bewerkstelligen we een efficiëntere exploitatie en betere resultaten. Efficiënter omdat de formule zelfbediening optimaal faciliteert en het werkproces zo inricht dat het personeel efficiënter kan worden ingezet. Betere resultaten omdat de bibliotheek aantrekkelijker wordt en aansluit bij belevingswerelden van verschillende doelgroepen. Dat trekt nieuwe klanten en verleidt tot een intensiever gebruik door de bestaande leden. Het implementeren van de formule leidt gemiddeld tot 20 % meer uitleningen, 5 % meer

9 8 leden en 10 % meer bezoekers. Omdat de Bibliotheek Olst-Wijhe de formule al deels heeft ingevoerd, zal het volledig doorvoeren van de formule 10 % meer uitleningen, 2,5 % meer leden en 5 % meer bezoekers als resultaat hebben. Digitale bibliotheek ( Bibliotheek Olst-Wijhe is al aangesloten bij de landelijke infrastructuur. De komende jaren ligt de aandacht bij het implementeren en het voor de inwoners van Olst-Wijhe toegankelijk maken van diensten en producten die binnen deze infrastructuur landelijk dan wel provinciaal ontwikkeld zullen worden. Ook ligt er een taak onze leden kennis te laten maken met nieuwe media en te leren omgaan met digitale informatie, zie programmalijn 2. Daarnaast wordt de digitale bibliotheek aangevuld met lokaal relevante diensten/producten/informatie voor zover dat de dienstverlening van Stichting Kulturhus Olst-Wijhe en aanvult en past bij de dienstverlening van een bibliotheek. Marketing Jaarlijks willen we minimaal één marketingcampagne uitzetten gericht op het werven van nieuwe leden. Daarnaast gaan we samen met het bibliothekennetwerk toewerken naar een hoogtarief met vrije toegang tot onze bronnen en een laagtarief met betaalde diensten in aansluiting op het principe de gebruiker betaalt. Programmalijn 2 : De bibliotheek als werkplaats op het gebied van taal, lezen en mediawijsheid H M - en M ze nog op school zitten om te leren. En het gaat niet per se om een fysieke werkplaats, maar vooral om de gelegenheid die geboden wordt. Die kan zowel fysiek als digitaal geboden worden en zowel in de bibliotheek als thuis, op school of in een verzorgingshuis. D bouwstenen die gericht zijn op het bevorderen van leesvaardigheid en/of mediawijsheid. Hoe deze bouwstenen ingevuld en ingekleurd worden is maatwerk en wordt in afstemming met de partners bepaald. Hieronder staan per doelgroep de programma s en de natuurlijke partners daarbij. Met de partijen die Salland breed opereren (KOOS, de Mare, Mijnplein, Seniorweb, HCC, Landstede Welzijn) wordt in het kader van deze programma s in Raalte al met de bibliotheek samengewerkt. Doelgroep Programma Partners Gezinnen De Voorleesexpres VVE en PO instellingen (toeleiding) 0-4 jaar Boekstart voor baby's, Boekenpret/Boekstart in de kinderopvang VVE instellingen (KOOS) 4-12 jaar de Bibliotheek op School PO scholen, de Mare en Mijnplein jaar Biebsearch Capellenborg Volwassenen Workshops op het gebied van media-educatie (informatieve vaardigheden, social media, etc.) Stichting Welzijn Ouderen, Ouderenbonden, Seniorweb, HCC, Deltion, Landstede, etc. Laaggeletterden Taalpunt, Klik en Tik Gemeente, vrijwilligerssteunpunt, welzijnsinstellingen, volwassenenonderwijs V 1.

10 9 M jaar: van 20 % naar 75 % jaar: van 70 % naar 100 % jaar: van 30 % naar 75 % - Mensen aan de onderkant van de participatieladder V van vrijwilligers, onder regie van de Bibliotheek, voorwaardelijk. Een project als de Voorleesexpres bijvoorbeeld draait, op de projectleider na, volledig op vrijwilligers die door de bibliotheek geschoold worden. Ook voor het opzetten van schoolbibliotheken of het vormgeven van het Taalpunt zijn vrijwilligers nodig, etc. De beschikbaarheid van vrijwilligers is dus een belangrijke succesfactor, maar de ervaring in andere gemeenten leert dat het vinden van vrijwilligers die zich willen inzetten voor dergelijke programma s kansrijk is. Programmalijn 3 : De bibliotheek als ontmoetingsplaats (ontplooiing, sociale cohesie, verbinding) Het gaat hier om mensen die zich willen ontplooien en om het delen van informatie, kennis en ervaring. En het gaat om het verbinden van gelijkgestemden en het verbinden van verschillende doelgroepen. Ook in dit geval kan het om een fysieke, of een virtuele ontmoetingsplaats gaan. De Bibliotheek is de gastheer die co-creatie helpt te faciliteren en werkt daartoe samen met maatschappelijke partijen en interessegroepen en stelt haar faciliteiten (ruimte, marketing, computers, etc.) ter beschikking. Ook bij deze programmalijn is de inzet van vrijwilligers essentieel, niet alleen voor het uitvoeren, maar vooral ook voor het initiëren en ontwikkelen van activiteiten. Het aanbod zal organisch groeien en bestaan uit: - Werk- en leerplekken - Een activiteitenprogramma voor volwassenen gericht op lezen en cultuur. Mogelijke partners: t NUT, de leeskringen, Boekhandel Korten, Boekhandel Schippers, Theaters Olst- Wijhe, Stichting Kulturhus Olst-Wijhe, Literair Café Wijhe, etc. Met de meeste van deze partijen wordt al op bescheiden schaal samengewerkt. - Het in samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van ontmoeting en zo kennis- en ervaringdeling en verbinding faciliteren. Huidige voorbeelden daarvan zijn de peuterinloop en het babycafé in samenwerking met Peuterwerk en GGD IJsselland, maar denk ook taalprojecten waarbij in samenwerking met de Capellenborg scholieren met ouderen worden verbonden. - In samenwerking met culturele en maatschappelijke partijen zoals Stichting Kulturhus Olst Wijhe, Dimence, maar vooral in samenwerking met interessegroepen (leeskringen, historische kring Wijhe, informatiecentrum den Nul, etc.) initiëren van activiteiten die bijdragen aan ontplooiing, meningsvorming en verbinding. Exploitatiebegroting Bij het doorrekenen van de programmalijnen blijkt dat de Bibliotheek met 2 % bezuinigen t.o.v. het subsidieniveau in 2013 waarin al 5 % bezuinigingen zijn verdisconteerd (dus totaal 7 % sinds de start van de heroverwegingsoperatie) een breder dienstenpakket kan aanbieden dat beter inspeelt op maatschappelijke ontwikkelingen, klantbehoeften en de met de gemeente overeengekomen uitgangspunten dan de huidige dienstverlening. Alhoewel het college bij de opdrachtverstrekking voor het schrijven van een toekomstvisie geen financieel kader wilde meegeven, heeft het college onder invloed van nieuwe financiële

11 10 ontwikkelingen een bezuinigingstaakstelling van 10 % (dus t.o.v %) voor de bibliotheek voorgesteld. Daar voldoet dit scenario dus niet aan. Bezuinigingsscenario Alhoewel de Bibliotheek Olst-Wijhe haar uitleenfunctie liefst zo dicht mogelijk bij alle doelgroepen brengt, is het niet realiseren van het servicepunt een bezuinigingsscenario dat van alle denkbare de visie van de Bibliotheek. Door het inrichten van schoolbibliotheken, door het uitbreiden van de Boek-aan-Huis service, door het onderbrengen van laagdrempelige collecties bij een aantal Noaberhuusen/ontmoetingspunten, door het implementeren van Biebsearch en het organiseren van vervoer voor kwetsbare groepen blijft de schatkamer toegankelijk en dicht bij huis voor de primaire doelgroepen. Mobiele volwassenen zullen meer moeite moeten doen voor hun leesplezier. Maar met ruime openingstijden en de service van gastlenerschap waardoor het met een lidmaatschap van de Bibliotheek Olst-Wijhe mogelijk is in elke bibliotheek in de provincie Overijssel boeken te lenen of terug te brengen, wordt het wel zo aantrekkelijk mogelijk gemaakt. Daarnaast is de digitale bibliotheek 24/7 bereikbaar. Het scenario houdt rekening met de mobiliteit en kwetsbaarheid van doelgroepen. Ook kan de wens en maatschappelijke noodzaak de educatieve functie van de bibliotheek te versterken binnen dit scenario goed gerealiseerd worden. De keuze voor kwaliteit boven kwantiteit garandeert daarnaast dat de Bibliotheek Olst-Wijhe lid kan blijven van het openbaar bibliothekennetwerk en de diensten/producten van dit netwerk (samenwerkingscollectie, digitale bibliotheek) voor de burgers van Olst-Wijhe beschikbaar kan houden. Met dit scenario kan 14 % extra bezuinigd worden. Dit brengt het totaal t.o.v op 16 % en binnen de gehele op heroverwegingsoperatie op 21 %.

12 11 Bijlage 1 U De Voorleesexpress ( De Voorleesexpress introduceert het voorleesritueel bij gezinnen met een taalachterstand. Een vaste voorlezer (getrainde vrijwilliger) komt een half jaar lang wekelijks bij een gezin thuis. Zo wordt het leesplezier vergroot, de taalontwikkeling gestimuleerd en worden mensen met elkaar in contact gebracht. Boekstart voor - Gratis BoekStartkoffertje, bibliotheeklidmaatschap en BoekStarthoek in de bibliotheek - Adviezen om met je baby te genieten van lezen en boekentips - Uitgevoerd door de openbare bibliotheek, ondersteund door de gemeente en het consultatiebureau - Speciale ouder-en-kind-bijeenkomsten in de bibliotheek Boekstart in de kinderopvang ( B ng en peuterspeelzalen door het scholen van begeleiders en het beschikbaar stellen van collecties. De Bibliotheek op School ( De Bibliotheek op school is een landelijke aanpak voor het primair onderwijs, waarin bibliotheken en scholen structureel samenwerken aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid van kinderen. Doel is kinderen te stimuleren om meer te lezen, op school en thuis. De Bibliotheek op School bestaat uit een collectiepoot en lees- en mediawijsheid bevorderende activiteiten. De aanpak wordt ondersteund door een digitale portal en een monitor die de vorderingen en het leesplezier van de leerlingen meet. De invulling van de aanpak verschilt per school en hangt af van de onderwijsdoelstellingen, de resultaten van de monitor, de grootte van de school, etc. Biebsearch ( Binnen dit project werken de bibliotheek en het onderwijs nauw samen om leerlingen te ondersteunen hun talenten te ontwikkelen. Biebsearch is zowel voor het onderwijs als de bibliotheek een unieke kans om de krachten te bundelen op het gebied van digitale en fysieke informatie, mediawijsheid en lezen. Hierbij wordt nadrukkelijk gekeken naar de lokale wensen en behoeften van de onderwijsinstelling. De mogelijkheden van het project zijn talrijk. Zo kan de bibliotheek al haar digitale diensten rechtstreeks onderbrengen in de digitale leeromgeving van de scholieren. Taalpunt ( In de bibliotheek kunnen inwoners van Olst-Wijhe informatie en advies krijgen over inburgerings- en taaltrajecten. De bibliotheek biedt ook ondersteuning, materialen en mogelijkheden om Nederlands te oefenen en brengt in samenwerking met welzijns-, onderwijsinstellingen en vrijwilligersorganisaties taalcoaches (vrijwilligers) en mensen met een taalachterstand samen. Klik en Tik ( Een internetoefenprogramma voor digibeten dat in de bibliotheek (met ondersteuning van vrijwilligers) kan worden beoefend.