Like a bridge over troubled water

Transcriptie

1 Praten met ouders Like a bridge over troubled water Maurits.wysmans@ucll.be Even terug in de geschiedenis de leerkracht had altijd gelijk De bron van autoriteit werd ontleend aan functie ( dokter, leerkracht, pastoor ) De autoriteitsfiguur werd niet gecontesteerd Gehoorzaamheid was vanzelfsprekend : zoniet straf De autoriteitsfiguur was zonder twijfel en afstandelijk Er werd geen vragen gesteld 1

2 2

3 Opvoeden bestond in lijfstraffen en beschaming Waar is die goeie ouwe tijd gebleven Vroeger hadden leerkrachten gezag Ouders waren toen echte ouders Ik had respect voor mijn vader Dat had ik niet moeten proberen Toen bestond er geen ADHD.. Waar is die goeie ouwe tijd gebleven. 6 3

4 The times, they are changing. 4

5 Of deze. The sixties Kinderen zijn puur en hebben recht op vrijheid en privacy Discipline onderdrukt de natuur van het kind Kinderen moeten enkel begrepen, aangemoedigd en gecomplimenteerd worden. Als er iets fout loopt, is het de schuld van de maatschappij 10 5

6 Vandaag Ouders De school begrijpt ons niet We voelen ons precies op het matje geroepen Afgewezen voelen School Ouders begrijpen onze situatie niet Ouders eisen veel Ouders hebben te weinig respect Beiden Hoge betrokkenheid Willen het beste voor de leerling, willen het goed doen 11 Randvoorwaarden School moet belang van adequate communicatie tussen ouders en school onderkennen Schooldirectie moet mee voorwaarden scheppen School moet onderkennen dat er altijd een spanningsveld met ouders zal blijven bestaan 12 6

7 Belang van communicatie Men moet, opvoeden is geen geïsoleerd gebeuren. Ouders zijn mondig en hebben rechten en verantwoordelijkheden. Kinderen, ouders én leerkrachten hebben er baat bij. Belangrijk voor het pedagogisch functioneren van het kind op school past in nieuwe visie op diagnostiek. Als de school problemen ervaart is dit belangrijk voor de ouders. Als de ouders problemen ervaren is dit belangrijk voor de school. 13 Drie cruciale voorwaarden HERKENNING ERKENNING UITVOERBAAR PERSPECTIEF 14 7

8 Belang van communicatie Het is van groot belang dat ouders en leerkrachten vergelijkbare ideeën hebben over de herkenning, de erkenning en de uitvoerbaarheid van het perspectief Verschillende probleempercepties bemoeilijken de aanpak Voldoende consensus nodig in de aanpak thuis en op school Met ouders praten i.p.v. tegen ouders praten 15 School moet voorwaarden scheppen Schriftelijke communicatie Georganiseerde formele contacten Aandacht voor de 10 - gesprekken Wat met moeilijk te bereiken ouders? Wat met interculturaliteit? Nascholing of topic op personeelsvergadering Oudergericht schoolklimaat 16 8

9 Hoe werkt communicatie niet? Hoe werkt communicatie wel? Zender Encodering boodschap Effect Communicatiekanaal Ontvanger Decodering boodschap 9

10 Ouderfactoren Opleidingsniveau ouders Eigen schoolse ervaringen, eerdere contacten met een school Persoonlijkheid, temperament Visie op deskundigheid van de leerkracht Soms een andere opvoedingsvisie dan die van leerkracht/school. Hun kindbeeld Hun verklaring van het probleem Hun verwachtingen t.o.v. leerkracht Hun emotionaliteit Ouders brengen hun veronderstellingen, verwachtingen, hoop, (des)illusies, angst, overtuigingen mee 19 Leerkrachtfactoren Eigen persoonlijkheid Eigen ouderschap Hun ervaringen met leerkracht van hun kinderen Eerdere ervaringen met ouders Confrontatie van hun opvoedingsvisie met deze van ouders Hun kindbeeld Hun verklaring van het probleem Hun verwachtingen t.o.v. ouders Hun emotionaliteit (aard van het probleem) Leerkrachten brengen hun veronderstellingen, verwachtingen, hoop, (des)illusies, angst, overtuigingen mee 20 10

11 Boven- en onderstroom Een gesprek heeft meerdere lagen Inhoud: onderwerp, de feiten Relatie: onderlinge verstandhouding Procedure: manier waarop je het aanpakt Emotie: de beleving van de interactie Relatie Inhoud Bovenstroom Onderstroom Procedure Emotie Knelpunten Inhoud De ene gesprekspartner begrijpt niet wat de andere zegt. (vakjargon, taal) Procedure Het is voor een gesprekspartner niet duidelijk wat het doel van een gesprek is, welke verwachtingen men heeft. Emotie Irritatie, niet verwerkte gevoelens, weerstand, ruis Relatie Wederzijdse appreciatie Praktisch Té laat, té weinig intensief De situatie (slecht moment, 10 -gesprek, omstanders, tijdsdruk, locatie ) Eén tegen allen 11

12 Inhoud van het gesprek Welke feiten komen aan bod? Is deze informatie concreet/helder? Spreken we alleen over problemen of komen ook positieve elementen aan bod? Is er aandacht voor betekenisgeving Wat betekenen deze feiten voor ons, voor de ouders? Hoe verklaren we deze feiten? Hebben we aandacht voor verschillen in de betekenisgeving? Inhoud van het gesprek Komen ook perspectieven/doelen aan bod? Wat willen we met dit gesprek bereiken? Wat willen we met onze zorg bereiken? Wat willen we met de leerling bereiken? Zijn deze doelen concreet/helder? Is er ook aandacht voor het Hoe Hoe willen we de doelen bereiken? Wie doet wat? Wanneer? Hoe kunnen we ondersteunen? 12

13 Soorten gesprekken Adviesgesprekken Helpende gesprekken Slecht nieuwsgesprekken Confronterende/assertieve gesprekken Onderscheid in onderwijscontext niet altijd zo strikt 25 Basisprincipes Laten weten dat ouders welkom zijn Zorgen ernstig nemen Beide ouders uitnodigen Expliciet naar hun mening vragen Afronden met een akkoord Benadruk het gemeenschappelijk belang van school en ouders Erken dat probleemgedrag situatiespecifiek is Gedrag thuis en op school verschilt Ouders en leerkrachten kijken anders. Vermijd overtuigingstactiek Benoem positieve aspecten van de jongere en uit waardering voor de ouders 26 13

14 Introductie : de eerste indruk! Sociale fase : Goed gevonden, (over koetjes en kalfjes -niet te lang) Bekrachtig inzet ( beide ouders indien mogelijk): We zijn blij dat Zelfonthulling (luidop nadenken) : Ik zit er al even mee, ik heb mij afgevraagd Zorg i.p.v. last : Ik maak me zorgen over i.p.v. niet houdbaar, andere ouders Concreet gedrag (feiten): Vandaag vlak voor de speeltijd Betekenis van de feiten : Hoe kan ik dat gedrag begrijpen Zeg iets positief over het kind/jongere (gemeend) Afspraken maken : We zijn het erover eens dat 27 PARTICIPATIEMODEL Ouder Probleemperceptie Leerkracht Probleemperceptie Fase 1: Joinen Fase 2: Bijsturen Fase 3: Perspectief bieden Perceptie wenselijkheid Perceptie wenselijkheid 28 14

15 Het nieuwe denken Van fix the problem (klachten) naar Design an outcome (krachten) Vroeger : Probleemgericht gesprek Gaat over het probleem en welke problemen er nog meer zijn Vragen over fouten, welke acties men al dan niet heeft ondernomen of die men had kunnen doen om niet in de problemen te geraken Vragen over oorzaken, waarom vragen Vragen over oplossingen, voortvloeiend uit kennis/begrip van het probleem Vragen naar gevoelens van mislukken 15

16 Het nieuwe denken De uitzondering op het probleem is de sleutel voor de oplossing. Het richt je aandacht op succesvolle oplossingen eerder dan op de problemen. Vinden van uitzonderingen Wanneer is het probleem er niet of minder? Wanneer is het probleem (even) geen probleem? Wanneer is het probleem er wel, maar lukt het om er anders/beter mee om te gaan? Wanneer is er (al) iets van wat jij voor het probleem in de plaats wil (de gewenste situatie, het doel)? 16

17 Joule 3min = Joule 21 Dagen Gedragsverandering vraagt veel tijd = Concrete adviezen Do : Don t Welkom heten Actief luisteren Herkenning erkenning perspectief Timen en doseren Vragen stellen Focus houden : wat gaan we doen? Debat met ouders Gelijk willen halen Moraliseren Tijd uit het oog verliezen Laten verleiden tot conflict Op iedere slak zout leggen 34 17

18 35 18