Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs

Transcriptie

1 Ambitiedocument fietsbereikbaarheid Ede-Wageningen Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs Definitief Utrecht, 14 april 2014

2

3 Inhoudsopgave 1. Meer en veiliger fietsen tussen Ede en Wageningen KennisAs Ede-Wageningen Fietsbereikbaarheid Grote fietsstromen faciliteren in unieke omgeving Uitdaging: goede, aantrekkelijke en veilige fietsverbinding Dit ambitiedocument 6 2. Verschillende bestemmingen, verschillende doelgroepen Herkomst- en bestemmingsgebieden Huidige belangrijke verbindingen Doelgroepen Wensen en eisen Wie wil waar naar toe? 9 5. Voorkeurstracé Centrum Ede- station Ede-Wageningen Station Ede-Wageningen A A12 Bennekom Bennekom Wageningen Campus en Bennekom - Wageningen Wageningen Campus Centrum Wageningen Aanvullende routes Een uniek fietslandschap als basis Stuwwallen, dekzandruggen en het Binnenveld De Achterdeur of de Voordeur Vormgeving en uitstraling Fietsverbindingen: lange- en korte termijnvisie One size fits all? Lange termijnvisie: verbindend fietsnetwerk Korte termijnvisie: meeste doelgroepen bedienen 15 Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 3

4 1. Meer en veiliger fietsen tussen Ede en Wageningen 1.1 KennisAs Ede-Wageningen al deze vervoerwijzen goed bereikbaar zijn. Daarnaast is het van belang dat men snel en veilig over de KennisAs kan reizen om een goede kennisuitwisseling tussen de belangrijke spelers op de KennisAs Ede Wageningen te faciliteren. Waar voor de bereikbaarheid met de auto en het openbaar vervoer al verschillende plannen worden (of zijn) gemaakt (o.a. Parklaan Ede, Nijenoord Allee en Valleilijnbus) is de bereikbaarheid voor fietsers nog niet uitgewerkt. Ede-centrum, het station Ede-Wageningen, de Kenniscampus Ede, de Wageningen campus en het Wageningse stadshart liggen praktisch in één corridor, die bovendien ook nog eens een groot aantal woon- en werkgebieden raakt. Deze corridor wordt ook wel de KennisAs Ede- Wageningen genoemd en vormt het hart van de regio FoodValley: een kennisintensieve regio, gespecialiseerd in voedsel en voedselproductie. Op de KennisAs Ede-Wageningen wordt aan onderwijs, onderzoeksinstellingen en bedrijven de ruimte gegeven om zich te focussen op hun bijdrage aan kwalitatieve en duurzame voeding, gezondheid of gezonde leefstijl. Door intensieve samenwerking tussen deze kennisinstellingen en bedrijven op de KennisAs Ede Wageningen komt zowel kennisontwikkeling als kennisuitwisseling tot stand. De gemeente Wageningen, de gemeente Ede en de provincie Gelderland zien de KennisAs als startpunt voor innovatie in de regio FoodValley, en willen de KennisAs daarom blijven ontwikkelen en versterken. Belangrijk hierbij is: het versterken van de ruimtelijke kwaliteit; het versterken van bereikbaarheid en verbindingen; de verbinding tussen economie en onderwijs. 1.2 Fietsbereikbaarheid Bij het versterken van bereikbaarheid en verbindingen wordt zowel de bereikbaarheid voor auto, openbaar vervoer als fiets bedoeld. Alle belangrijke bestemmingen op de KennisAs Ede-Wageningen moeten met Figuur 1: De inmiddels beroemde fietsfile op de Churchillweg in Wageningen 1.3 Grote fietsstromen faciliteren in unieke omgeving Fiets populair vervoermiddel Dat de fietsers op de KennisAs nog niet optimaal gefaciliteerd zijn is opvallend. De afstand tussen beide stadscentra is per fiets ongeveer 9,5 kilometer. Dit houdt in dat de meeste herkomsten bestemmingsgebieden goed per fiets (<7.5 kilometer) en elektrische fiets (<15 kilometer) te bereiken zijn. Daarbij is de fiets bij met name scholieren van de Kenniscampus Ede en studenten van de Wageningen Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 4

5 Universiteit (Wageningen UR) een populair vervoermiddel en zijn er dagelijks grote stromen fietsers te zien in zowel Ede, Wageningen als op de wegen tussen beide plaatsen in. Deze fietsers kunnen momenteel niet overal goed en veilig doorfietsen. Wanneer deze grote stromen fietsers oversteken, veroorzaken ze bovendien files voor het autoverkeer (bijvoorbeeld op de rotonde Edesweg Vossenweg Van Balverenweg in Bennekom). Kortom, de bestaande fietsverbindingen tussen Wageningen en Ede kunnen beter. Fietsen door een uniek landschap Fietsen tussen Ede en Wageningen is helemaal geen straf. Als fietser kom je vanuit Ede door een uniek landschap van hooggelegen bossen, dekzandruggen en landgoederen voordat je richting het lager gelegen Binnenveld fietst. Tel hier de levendige centra van Ede, Bennekom en Wageningen bij op en je hebt de ideale ingrediënten voor een aantrekkelijke fietsverbinding. 1.4 Uitdaging: goede, aantrekkelijke en veilige fietsverbinding Met de grote groepen fietsers die dagelijks tussen beide steden reizen, en de doelstelling van het versterken van de KennisAs in het achterhoofd, hebben de provincie Gelderland, de gemeente Ede en de gemeente Wageningen de ambitie om de fietsbereikbaarheid op de KennisAs Ede- Wageningen te verbeteren. Met de juiste ingrepen moet fietsen op de KennisAs voor alle gebruikers op een snelle, veilige en aantrekkelijke manier mogelijk zijn. Een dergelijke verbinding kan bovendien zorgen voor meer mensen op de fiets, wat weer positief is in het kader van duurzaamheid, gezondheid en milieu. De ingrediënten voor een goede fietsbereikbaarheid van de KennisAs zijn aanwezig. Het creëren van een goede fietsverbinding is echter complexer dan alleen een fietspad aanleggen tussen de belangrijkste herkomstgebieden, bestemmingen en landschappelijke hoogtepunten. Er moet eerst een goed beeld zijn van de doelgroepen, de motieven om te fietsen en welke wensen en/of eisen de doelgroepen hebben met betrekking tot een meest ideale fietsverbinding. Daarnaast moet in beeld gebracht worden welke landschappelijke- en stedenbouwkundige kwaliteiten een nieuwe fietsverbinding kunnen versterken. Uiteindelijk moet er een fietsverbinding ontstaan waarin de grote fietsstromen op een goede, aantrekkelijke en veilige manier worden gefaciliteerd. Deze fietsverbinding moet bovendien klaar zijn voor toekomstige ontwikkelingen zoals de groei van het aantal Wageningen UR-studenten en de opkomst van de elektrische fiets/speedbike. Figuur 2: Op nog geen vijf minuten fietsen van station Ede-Wageningen kom je langs landgoed Hoekelum Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 5

6 1.5 Dit ambitiedocument In dit ambitiedocument nemen we u mee in onze zoektocht naar de optimale fietsverbinding tussen de centra van Ede en Wageningen. Met dit ambitiedocument willen we het belang van een goede en veilige fietsverbinding tussen Ede en Wageningen aantonen en u meenemen in onze afwegingen richting een uiteindelijke keuze voor de nieuwe fietsverbinding. Daarbij is de wens om uit oogpunt van efficiëntie één verbinding op korte termijn op te pakken en te realiseren, leidend geweest. In hoofdstuk 2 beschrijven we de belangrijkste doelgroepen en hun wensen. Hoofdstuk 3 beschrijft vanuit landschap en onderliggende structuren de potentiële meerwaarde van een fietsverbinding. Dit leidt tot de beschrijving van een netwerk van fietsstructuren. Omdat een dergelijk netwerk niet in één keer te realiseren is, vertalen we de wensen en eisen in een lange- en korte termijnvisie. Deze staat beschreven in hoofdstuk 4. In hoofdstuk 5 beschrijven we vervolgens het voorkeurstracé van één fietsroute die op korte termijn de hoogste prioriteit heeft. Samenwerking en partners Dit ambitiedocument is opgesteld aan de hand van verschillende gesprekken en bijeenkomsten met: provincie Gelderland, gemeente Ede, gemeente Wageningen, Fietsersbond, Dorpsraad Bennekom, Wageningen UR, Student Council Wageningen, Christelijke Hogeschool Ede, Wagenings Ondernemers Contact, Stichting Ondernemersfonds Wageningen en leden van het Wijkpanel West en Bewonerscommissie Tarthorst. Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 6

7 2. Verschillende bestemmingen, verschillende doelgroepen 2.1 Herkomst- en bestemmingsgebieden Een fietsverbinding voldoet aan zijn doel als deze goed wordt gebruikt: daarvoor moet deze meerwaarde bieden aan de gebruikers. Dit inzichtelijk maken begint met het vaststellen van de belangrijkste herkomsten bestemmingsgebieden. Oftewel: waar komt men vandaan en waar wil men naar toe? Dit geeft inzicht in de wenslijnen van de verschillende gebruikersgroepen en de omvang hiervan. Wanneer deze bekend zijn kan ook gekeken worden welke routes in aanmerking komen om deze locaties te bedienen en wat voor voorwaarden de verschillende gebruikers stellen aan zo n route. Wageningen/Wageningen Campus. Verder zijn natuurlijk ook de woonwijken van Ede, de buitendorpen (bijvoorbeeld Lunteren) en de woonwijken van Wageningen belangrijke herkomstgebieden, waarbij met name vanuit het centrum van Wageningen (en bijvoorbeeld Haarsteeg) veel studenten richting de Wageningen Campus reizen. 2.2 Huidige belangrijke verbindingen In onderstaande kaart is weergegeven tussen welke herkomsten bestemmingsgebieden de belangrijkste doelgroepen nu fietsen. Hoe dikker de pijl, hoe groter de fietsstroom. Bestemmingen Er is een aantal belangrijke grote bestemmingslocaties die goed bereikbaar moeten zijn voor de fiets. Dit zijn de Wageningen UR, station Ede-Wageningen, Kenniscampus Ede en de stadscentra van Ede, Bennekom en Wageningen. Daarnaast is er een aantal kleinere locaties te benoemen zoals ziekenhuis Gelderse Vallei, bedrijventerreinen Heestereng/Frankeneng/Vallei, Businesspark Wageningen en Pantarijn. Met name de schoollocaties (Wageningen Campus, Kenniscampus Ede, Pantarijn) kenmerken zich door grote groepen fietsers die in een korte tijdsperiode richting de bestemmingen fietsen. Dit geldt ook voor het station Ede-Wageningen (ochtend- en avondspits). Herkomstlocaties Vanuit Bennekom reizen veel scholieren en forensen richting Ede en Wageningen. Deze fietsersstromen zijn met name in de ochtend- en avondspits zichtbaar. Ook vanaf station Ede-Wageningen komen veel reizigers die met de fiets verder reizen richting Ede, Bennekom of Figuur 3: Belangrijkste herkomsten bestemmingslocaties en fietsstromen Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 7

8 Deze fietsstromen kunnen natuurlijk niet rechtstreek van A naar B gaan. Ze zijn gebonden aan de huidige infrastructuur. In onderstaande figuur is te zien hoe de fietsstromen uit figuur 3 zich verspreiden over het huidige fietspadennetwerk. Deze fietsstromen zijn gebaseerd op recente tellingen 1. Hoe dikker de pijl, hoe groter de fietsstroom. aantal de komende jaren alleen maar toenemen. Ook de Edeseweg tussen Ede en Bennekom is druk, hier fietsen dagelijks fietsers. De Edeseweg is hiermee de meest populaire weg om de A12 te kruisen, gevolgd door de Dr. Willem Dreeslaan (2.000), Bovenbuurtweg (1.000) en het Statenpad (1.000). Verder valt op dat met name tussen Bennekom en de Wageningen Campus, en tussen Wageningen (centrum) en de Wageningen Campus, de fietsers verschillende routes kiezen. Dit is ook logisch, omdat directe, snelle routes voor fietsers hier ontbreken. 2.3 Doelgroepen Figuur 4: Belangrijkste fietsroutes tussen herkomsten bestemmingsgebieden KennisAs Ede-Wageningen De drukste fietsstromen zijn te zien tussen het centrum van Wageningen en de Wageningen Campus. Via de Churchillweg/Bornsesteeg en de Rooseveltweg/Dijkgraaf reizen dagelijks ongeveer fietsers (50/50 verdeeld over beide wegen). Met de groei van de Wageningen UR zal dit 1 Loendersloot Advies (2012): Fietstellingen en autotellingen op verschillende locaties in Ede en Bennekom & Fietsen op de corridor Ede-Wageningen. Op bovengenoemde routes rijden veel fietsers. Dé fietser bestaat echter niet. Wie goed naar de fietsstromen tussen Ede en Wageningen kijkt ziet dat verschillende doelgroepen het fietspad gebruiken. Deze doelgroepen hebben niet alleen een andere route of bestemming, ze vertonen ook ander gedrag en hebben andere wensen. De belangrijkste doelgroepen die fietsen op de KennisAs zijn: Studenten Wageningen UR: de meeste studenten van de Wageningen UR reizen vanuit Wageningen (zuidwest) richting de Wageningen Campus. Deze doelgroep kenmerkt zich door geconcentreerde groepen fietsers in met name de ochtendspits. Studenten fietsen ook richting station Ede-Wageningen, zowel vanuit Wageningen centrum als vanaf de Wageningen Campus. Werknemers Wageningen UR: het fietsgebruik bij de werknemers van de Wageningen UR ligt erg hoog. Naar schatting woont de helft van de Wageningen UR-werknemers op de Veluwe. Een derde van de werknemers woont in Wageningen. Verder komen veel werknemers via station Ede-Wageningen richting de Wageningen Campus. Scholieren Kenniscampus Ede: de meeste scholieren van de middelbare scholen op de Kenniscampus komen uit Ede zelf en rijden over de Bovenbuurtweg. Ook komen veel scholieren uit Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 8

9 Bennekom, waarvan de meeste via de Edeseweg. Scholieren fietsen vaak in groepen. Studenten van CHE komen voornamelijk uit Ede, Bennekom, Wageningen en andere dorpen op de Veluwe. Forenzen richting station Ede-Wageningen: door de ligging van de KennisAs komen de meeste forenzen naar het station vanuit de zuidelijke richting naar het station gefietst (belangrijkste bestemmingen en woonwijken liggen ten zuiden van het spoor). Forenzen die juist aankomen op het station rijden doorgaans naar Bennekom/Wageningen, de Kenniscampus Ede of het Horapark Ede. Centrumbezoekers: in het centrum van Ede komt naar schatting 90% van de fietsers uit Ede zelf. Voor Wageningen geldt hetzelfde. De winkelende fietsers uit Bennekom spreiden hun bestemmingen: ongeveer 65% fietst naar het centrum van Bennekom en de rest gaat naar Wageningen en Ede. 2.4 Wensen en eisen Verschillen op het fietspad Er zijn verschillende doelgroepen die met verschillende doelen tussen Ede en Wageningen fietsen. Daarbij is ook verschillend gedrag op het fietspad merkbaar. Waar de middelbare scholieren afspreken gezamenlijk in grote groepen naar school te fietsen (langzaam gezellig kletsend), rijden forenzen op elektrische fietsen met hogere snelheid recht op hun doel af. En waar Wageningse studenten in een lange sliert zonder op of om te kijken richting hun eerste college rijden, brengen ouders hun kinderen met de bakfiets naar school. Gezamenlijke wensen en eisen Ondanks al deze verschillende fietsers is er toch een gemene deler te zien met betrekking tot de wensen en eisen voor een goede fietsverbinding. Een goede fietsverbinding op de KennisAs tussen de centra van Ede en Wageningen moet volgens de gebruikers voldoen aan: Veiligheid (verkeersveiligheid, sociale veiligheid, verlichting). Directheid (mate waarin route afwijkt van rechte lijn tussen A en B). Aantrekkelijkheid (afwisseling in landschap, gezellig, recreatieve en landschappelijke belevingselementen langs de route). Comfort (goede infrastructuur, beschut tegen regen en wind). Oriëntatie (zichtbaarheid, route moet logisch zijn, fietser moet zich in landschap kunnen oriënteren, herkenbare route en ingangen ). Geen oponthoud (zonder veel stoppen door kunnen fietsen). Voldoende stallingen op de juiste locatie. Netwerk (route moet aansluiten op andere verbindingen, routekeuze voor fietsers). Grote fietsstromen moeten geen overlast veroorzaken voor omwonenden, bedrijven en voor ander verkeer (verkeersveiligheid). De vertegenwoordiger van de gebruikers geven verder aan goede verbindingen te willen tussen: Wageningen Campus en centrum Wageningen. Kenniscampus Ede en Wageningen Campus. Station Ede-Wageningen en Kenniscampus Ede. Station Ede-Wageningen en Wageningen Campus. Centrum Wageningen en centrum Ede. Bennekom en Ede/Wageningen Campus/Wageningen. 2.5 Wie wil waar naar toe? Nu de informatie over doelgroepen, wensen en eisen is achterhaald, kunnen we een duidelijk beeld schetsen van wie er fietsen, waar men heen fietst en welke route ze hierbij kiezen. Met dit overzicht kunnen we vervolgens ook bepalen welke doelgroepen we zo goed mogelijk kunnen bedienen bij het faciliteren van een goede fietsverbinding tussen Ede en Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 9

10 Wageningen om op deze manier de KennisAs te versterken en beter bereikbaar te maken. Belangrijke herkomsten bestemmingsgebieden op één lijn Zoals in figuren 3 en 4 al is weergegeven zijn er verschillende grote herkomsten bestemmingsgebieden aanwezig op de KennisAs. Wanneer je deze met elkaar verbindt is te zien dat ze grofweg op één centrale as liggen. Op deze as tussen centrum Ede, station Ede-Wageningen, Bennekom, Wageningen Campus, centrum Wageningen zijn dan ook de meeste fietsers te zien en is het faciliteren van een goede, veilige en aantrekkelijke route een noodzaak. Zijtakken Net zo belangrijk als het vormgeven van deze Fietsas is het realiseren van sterke zijtakken richting de bestemmingen. Denk bijvoorbeeld aan een goede aftakking richting de Kenniscampus Ede. De ambitie is dan ook om niet alleen de Fietsas de realiseren, maar ook deze zijtakken in de plannen mee te nemen. Daarnaast moet de fietsverbinding zorgvuldig worden ingepast en aangesloten op andere routes en verbindingen. Figuur 5: Belangrijkste herkomsten bestemmingsgebieden op één centrale as Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 10

11 3. Een uniek fietslandschap als basis 3.1 Stuwwallen, dekzandruggen en het Binnenveld Terwijl alle doelgroepen van herkomst naar bestemming fietsen (zoals in hoofdstuk 2 is beschreven), rijden ze tussen Ede en Wageningen door een uniek landschap. Ede ligt op de rand van de Veluwse stuwwal. Vanaf deze stuwwal lopen dekzandruggen in zuidwestelijke richting naar het Binnenveld, dat in feite bestaat uit verveende valleien tussen de dekzandruggen. Op de dekzandruggen ontstonden de eerste wegen en bebouwingspatronen, die, ook nu nog in het landschap zijn terug te vinden. Het landgoed Hoekelum staat op het begin van zo n dekzandrug. In deze overgangszone tussen stuwwal en rivierdal zijn verschillende ondergronden te vinden, een van de redenen dat de Wageningen UR juist hier haar proefvelden heeft. In het perceel tussen de Mansholtlaan en de bebouwde kom van Bennekom komen deze ondergronden allemaal voor. Deze kwaliteiten zijn uniek en behoudenswaardig, en zouden meer en beter moeten worden beleefd. Voor de fietsverbinding tussen Ede en Wageningen zit hier dan ook de waarde: de oude landschappelijke structuren en bebouwing gebruiken om de beleving te versterken en meerwaarde te geven aan de route. Recreatieve waarde zit niet alleen in het beleven van dit landschap en de historische bebouwing, maar ook in het fietsend, wandelend en hardlopend recreëren. Het Binnenveld functioneert, net als het Hoekelumsche bos, de Oostereng en de Ginkelse Heide als uitloopgebied. Het verbinden en beleven van deze gebieden kan een goed aangrijpingspunt zijn. 3.2 De Achterdeur of de Voordeur Fietsen hoort bij de regio: regio FoodValley profileert zich als een regio die gericht is op de mens, zijn voedsel, zijn gezondheid en het welbevinden. Fietsen is bij uitstek een middel om deze verbintenis te leggen. Fietsen is niet alleen gezond, het past ook bij de cultuur en de historie van de regio. Het grote aandeel fietsers in de verplaatsingen van en naar de Kenniscampus Ede en de Wageningen Campus bewijst dit. Bovendien waarderen kenniswerkers groen en actief bezig zijn. Ze hebben dit nodig om optimaal te kunnen presteren 2. Andersom kan het fietsen ook een middel zijn om dit fiets-imago van de regio te versterken. Dan moet fietsen letterlijk en figuurlijk op de kaart worden gezet. De ambitie is om de Fietsas de hoofdverbinding op de KennisAs te maken. Fietsen zouden via de brede oprijlaan direct naar de voordeur moeten, maar worden nu vaak nog via de brandgang en het tuinpoortje in de schuur gezet. Beide routes zijn functioneel, maar van allure en uitstraling totaal verschillend. Door de Fietsas royaal en duidelijk vorm te geven krijgt deze allure en uitstraling. Dat heeft twee effecten: 1. De Fietsas trekt nieuwe gebruikers en trekt bestaande gebruikers naar zich toe. 2. De Fietsas fungeert als rode loper, reclame en uithangbord voor de KennisAs en maakt deze tastbaar. 3.3 Vormgeving en uitstraling Vormgeving en uitstraling kunnen we bereiken met een eenduidige herkenbare infrastructuur. Wegontwerpers spreken dan al snel van vier meter breed rood asfalt. Er zijn echter ook andere manieren om de uitstraling en allure te benadrukken. In deze paragraaf geven we een 2 Uit onderzoek van de gemeente Eindhoven blijkt dat kenniswerkers behoefte hebben aan sportfaciliteiten en groen om optimaal te kunnen presteren. Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 11

12 beperkt aantal voorbeelden, hoe met kleur, prints, bestratingstype, wegmeubilair en beplanting een eenduidig beeld kan worden opgeroepen. Figuur 7: Herkenbaarheid door prints Figuur 6: Herkenbaarheid door kleurgebruik Figuur 8: Herkenbaarheid door banden of verlichting Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 12

13 Vormgeving koppelen aan thema Vormgeving kan ook worden gekoppeld aan een thema. Een verbinding met KennisAs, regio FoodValley of de Wageningen UR ligt hierbij voor de hand. Zo kan, aanvullend op een kwalitatieve en veilige inrichting van de fietsverbinding, het logo van regio FoodValley op of langs de route gebruikt worden. Ook kan een print/band aangebracht worden die verwijst naar de activiteiten van de Wageningen UR. Verder kan de fietser langs de route ook extra gewezen worden op de verschillende bijzondere locaties langs de route. Denk aan Hoekelum, het proefveld van de Wageningen UR, de bijzondere architectuur van de Wageningen UR-gebouwen en Kenniscampus Ede, de statige landhuizen langs de Stationsweg. Al deze bijzondere elementen kunnen langs de Fietsas in de etalage worden gezet.. Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 13

14 4. Fietsverbindingen: lange- en korte termijnvisie 4.1 One size fits all? Bestemmingen, doelgroepen, gebruikswensen, doelen en routes. Daar zijn er veel van. Met één fietsroute kunnen we niet al deze doelen en wensen invullen. Er is een netwerk nodig. Niet alleen bestaat dit uit verschillende routes, maar het heeft ook nog verschillende gebruiksdoelen en kwaliteiten. Van oudsher maken we onderscheid in utilitair en recreatief gebruik. Essentieel is echter dat we voortgang maken en daarom focussen we ons op het utilitaire deel. Daarvan is immers duidelijk dat de meeste verplaatsingen op één corridor liggen en daarmee met één hoofdroute kunnen worden bediend. De recreatieve behoefte staat hier letterlijk dwars op. Combinatie van beide behoeften in een route leidt tot een suboptimale invulling doordat teveel compromissen nodig zijn. Omdat een dergelijke route niet voldoet aan gebruikerswensen van allebei de doelgroepen zal ze door beide doelgroepen niet worden gebruikt. We kiezen voor het optimaal bedienen van één van de doelgroepen: de utilitaire fietser. Dit is de grootste groep en er is al gebleken dat de herkomsten, bestemmingen en wenslijnen op één corridor (met sterke zijtakken) liggen. Daar is dus een directe, snelle en aantrekkelijke route voor te maken. Dat laat de opgave voor de andere doelgroep open voor de toekomst. Wij splitsen de opgave daarom in een lange termijnvisie van doelen en streefbeelden, en een korte termijnvisie met quick wins. 4.2 Lange termijnvisie: verbindend fietsnetwerk Oost-west, noord-zuid en diagonale verbindingen Voor een optimale bereikbaarheid voor fietsers op de KennisAs moet er een fietsnetwerk ontstaan waarin genoeg kwalitatieve fietsverbindingen zijn in zowel de oost-westrichting, noord-zuidrichting als in diagonale richtingen. Dit netwerk moet voldoen aan alle door de gebruikers gestelde eisen (paragraaf 2.4) en moet niet alleen de belangrijke herkomsten bestemmingslocaties met elkaar verbinden, maar moet ook een verbindende factor zijn tussen landschappen en cultuurhistorische hoogtepunten. Verbinden Hoekelum en Het Binnenveld De landschappelijke- en historische lijn tussen kasteel Hoekelum en Het Binnenveld moet hersteld worden. Door het aanleggen van een kwalitatief hoge fietsverbinding tussen beide landschappen kan de (recreatieve) fietser tussen Ede en Wageningen de prachtige omgeving van de KennisAs beleven en ontdekken. Hiervoor moet wel op een nieuwe locatie de A12 worden gekruist. Keuzevrijheid voor fietsers De genoemde doelgroepen moeten zelf hun route kunnen kiezen tussen A en B. De verschillende fietsverbindingen moeten aantrekkelijk zijn en hun eigen karakter hebben (snel en doelgericht of juist met een omweg door een prachtige omgeving) zodat de fietser voor zichzelf kan bepalen welke route past bij de verplaatsing die ze op dit moment willen maken. Fietsen is meer dan een aaneenschakeling van fietspaden Bij het faciliteren van fietsen op de KennisAs is het belangrijk breder te denken dan alleen het aanleggen van een aaneenschakeling van fietspaden. Om fietsen echt een plaats in de ruimte te geven moet elke fietsroute een groots gebaar zijn richting de gebruiker en moet de fiets een prominente plaats krijgen in het wegbeeld. Geen krappe, gevaarlijke fietspaden langs drukke wegen maar (waar mogelijk) een brede fietsboulevard door dorpen en landschap. Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 14

15 4.3 Korte termijnvisie: meeste doelgroepen bedienen Het is op korte termijn echter ook nodig spijkers met koppen te slaan om de groeiende stroom fietsers tussen Ede en Wageningen op te kunnen vangen en veilige en aantrekkelijke verbindingen te kunnen bieden. Hiervoor moeten keuzes gemaakt worden in de uit te voeren maatregelen om te komen tot de in voorgaande paragraaf gestelde lange termijnvisie. Zoals eerder aangegeven is het voor de dagelijkse fietsstroom belangrijk dat de herkomsten bestemmingsgebieden (die op één lijn liggen) goed met de fiets bereikbaar zijn. Voor de korte termijn ligt hier dan ook de uitdaging. Nieuwe routes en mogelijke varianten Ook de voorstellen voor nieuwe routes en/of varianten komen aan de orde. Door nu al rekening te houden met de mogelijkheid dat deze routes er in de toekomst gaan komen kunnen we het één doen, en het andere niet laten. Route Ede Station Bennekom Wageningen Campus Wageningen Het liefst verbeteren we alle routes tussen Ede en Wageningen om zo voor alle doelgroepen tegemoet te komen aan de gestelde wensen en eisen voor hun voornaamste route. We moeten echter gefaseerd werken aan de lange termijn visie (paragraaf 4.2). Voor de korte termijn ligt er daarom een opgave om een bewuste keuze te maken welke maatregelen we het eerst gaan uitvoeren (prioritering). We focussen ons daarom op de route die door de meeste doelgroepen (voor een deel) wordt gebruikt. Zoals in paragraaf 2.5 geschetst is dit de centrale route (met zijtakken) tussen Ede, station Ede-Wageningen, Bennekom, Wageningen Campus en Wageningen. Dit is de route die het meest gebruikt wordt en waar verbeteringen/aanpassingen het meest tot hun recht komen. 4.4 Wat gebeurt er met de andere routes? Focussen op één route betekent niet dat alle andere routes niet meer beschikbaar zijn. Ook deze routes blijven gewoon bestaan voor fietsers en zullen nog steeds gebruikt worden. Om ook deze fietsers te faciliteren wordt in deze studie gekeken naar quick wins die op deze routes op een snelle en simpele manier het comfort en de veiligheid van fietsers kan verbeteren. Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 15

16 5. Voorkeurstracé We stellen voor de route tussen het centrum van Ede, station Ede- Wageningen, Bennekom, Wageningen Campus en het centrum van Wageningen verder vorm te geven. Deze route wordt door de meeste doelgroepen gebruikt en opwaardering van deze route kan daarmee tegemoet komen aan de wensen en eisen van een merendeel van de fietsers tussen Ede en Wageningen. minder vaak de drukke Parklaan over te steken. Een ontwerpopgave is de kruising met de Emmalaan/Jan Th. Tooroplaan. Ook moet goed gekeken worden naar hoe de Kenniscampus Ede het beste kan aansluiten op de fietsroute. Ter hoogte van Hoekelum moet gekeken worden hoe de integratie van de fietsroute met het landschap optimaal gemaakt kan worden. 5.1 Centrum Ede- station Ede-Wageningen Tussen het centrum van Ede en het station Ede-Wageningen is de Stationsweg de optimale fietsroute. De route is nagenoeg vlak (in tegenstelling tot de Klinkerbergerweg) en sluit aan de noordzijde direct aan op het centrum, alsmede aan de zuidzijde op het station. Bovendien wordt in de toekomst in het verlengde van de Stationsweg een fietstunnel onder het spoor aangelegd (huidige voetgangerstunnel), waardoor fietsers vanuit het centrum rechtsreeks naar de zuidkant van het spoor kunnen fietsen. De Stationsweg kan op een fietsvriendelijke manier worden ingericht. Belangrijk hierbij is dat de huidige bussen die over de Stationsweg rijden in de toekomst over de Klinkerbergerweg gaan rijden. 5.2 Station Ede-Wageningen A12 Vanaf de nieuwe fietstunnel bij het station kunnen fietsers langs de nieuw aan te leggen Parklaan fietsen. Er wordt hiervoor een tweerichtingenfietspad aangelegd aan de westzijde van de Parklaan. De kruising met de Zandlaan wordt ingericht met verkeerslichten. Omdat de fietsers aan de westkant van de Parklaan fietsen komen ze niet rechtstreeks langs landgoed Hoekelum. Echter, hierdoor rijden alle fietsers wel aan de goede kant van de Parklaan: aan de westkant zijn alle herkomsten bestemmingslocaties gevestigd. Hierdoor hoeven fietsers Figuur 9: Nieuwe situatie kruising Parklaan/Edeseweg met fietstunnel 5.3 A12 Bennekom De fietsers gaan in de geplande situatie met een fietstunnel onder de Parklaan door, om vervolgens aan de oostkant van de Edeseweg uit te Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 16

17 komen en onder de A12 door te rijden 3. Om vervolgens het centrum van Bennekom te passeren zijn er twee mogelijkheden: via de route Edeseweg Dorpsstraat of via de route Edeseweg voormalige spoorlijn - Schoolstraat Kerkhoflaan (zijtak van het oude Bello -tracé). De Edeseweg tussen van Balverenweg en Molenstraat is vrij smal en recent opnieuw ingericht met fietspaden aan weerszijden. Bij handhaving van deze inrichting moeten de fietsers in de richting van Bennekom de Edeseweg oversteken. De Dorpsraad Bennekom is voorstander van het tracé omdat de fietsroute door het levendige centrum van Bennekom loopt. Een oplossing zou kunnen zijn om de geplande tunnel onder de Parklaan een aparte ingang en uitgang te geven die aansluiten op de beide eenrichtingsfietspaden langs de Edeseweg. Dit is echter, naast de eerder genoemde status van het Parklaan-ontwerp, fysiek niet mogelijk 4. Voor een goed en veilig gebruik van de route door het centrum van Bennekom kunnen aanvullende circulatiemaatregelen gewenst zijn en moet in ieder geval de locatie van de weekmarkt worden herbezien. De route via het spoorlijntje en de Schoolstraat kan worden uitgevoerd als tweerichtingsfietsroute, waardoor het oversteekprobleem op de drukke Edeseweg wordt vermeden. Ook is de oversteek over de Vossenweg uit te voeren als voorrangsoversteek, waardoor ook sluipverkeer via de Vossenweg weer extra wordt ontmoedigd. Er ligt een ontwerpopgave voor de inrichting van de Kerkhoflaan, en zeker bij de zuidelijke aansluiting van het centrum. Nadeel van deze route is dat deze om het centrum heen voert en daarom niet de meest directe lijkt te zijn. 5.4 Bennekom Wageningen Campus en Bennekom - Wageningen 3 Het Parklaan-ontwerp is in 2011 vastgesteld en in 2012 is het bestemmingsplan vastgesteld. Het veranderen van deze reeds geplande inrichting in het kader van het project Fietsas Ede-Wageningen is dan ook niet meer mogelijk. 4 Voor een Y-tunnel is door de aanwezigheid van de A12 te weinig ruimte beschikbaar. Vanaf het centrum van Bennekom is het in de huidige situatie niet mogelijk om via een directe snelle route richting de Wageningen Campus te fietsen. Fietsers moeten of via de Kierkamperweg/Mansholtlaan, of via de Bovenweg/Grintweg/Droevendaalsesteeg rijden. Een diagonale doorsteek richting de Wageningen Campus is ongeveer 700 meter korter. De meest voor de hand liggende optie loopt via de Groenestraat over de weilanden/proeftuinen van de Wageningen UR richting de rotonde bij de Droevendaalsesteeg. Deze optie zal verder uitgewerkt moeten worden. Er is gekozen voor het aansluiten op dit punt omdat er hier in het kader van de aanpak N781 een veilige oversteek over de Mansholtlaan/N781 zal worden gecreëerd. Een andere mogelijkheid om naar dit punt te komen is om de Droevendaalsesteeg (oost) te gebruiken en deze rechtsreeks aan te sluiten op de Grintweg. Deze route sluit ook aan op een vertakking van de fietsas voor de fietsers van Wageningen naar Bennekom en vice versa: die loopt via de Grintweg naar de Nijenoord Allee. 5.5 Wageningen Campus Centrum Wageningen Op het terrein van de Wageningen UR vervolgt de route haar weg door het hart van het gebied. Ook hier ligt nog een inpassings- /ontwerpopgave. Gedacht wordt aan een diagonale boulevard over de campus heen. Vanaf de Bornsesteeg zal het tracé verder richting het centrum van Wageningen lopen. Vanwege het grote aantal fietsers op dit stuk van het tracé is ook hier een goede inrichting van de fietsverbinding noodzakelijk. Er zijn plannen om de kruising Nijenoord Allee Bornsesteeg aan te pakken en de oversteek voor fietsers te verbeteren. Het is bekend dat fietsers zich vervolgens verspreiden over zowel de Churchillweg als de Rooseveltweg. Veel fietsers rijden hierbij diagonaal door de wijk Tarthorst. Hier ontstaan veel gevaarlijke situaties. Een veilige herinrichting van de Tarthorst is daarom belangrijk. Via de Churchillweg en Rooseveltweg zal het fietstracé het centrum van Wageningen bereiken. Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 17

18 5.6 Aanvullende routes Bovenstaande voorkeursroute zal in het kader van het project Fietsas Ede-Wageningen verder worden uitgewerkt. Echter, zoals aangegeven is er om meer doelgroepen te kunnen bedienen ook behoefte aan alternatieve aanvullende routes. Niet iedereen heeft immers altijd dezelfde behoefte. Enkele alternatieve routes zijn gedurende het opstellen van dit ambitiedocument al de revue gepasseerd. Deze alternatieve routes bestaan deels al en moeten in een vervolgstap samen een hoogwaardig netwerk vormen. Het gaat dan om de volgende routes: Bestaande route N781 (Ede-Wageningen), gericht op de Wageningen UR-gebruikers vanuit Ede-west. Bestaande route Kerkweg - Bovenbuurtweg (Kenniscampus-verkeer vanuit Ede noord en west). Route Parklaan Bovenbuurtweg Langschoterweg (fietstunnel N781) Viermorgenweg Bornsesteeg, gericht op de recreatieve fietser, die de drukte wil vermijden. Route Halderbrinkweg Achterstraat N781 (Wageningen URverkeer vanuit het westelijk deel van Bennekom). Route Halderbrinkweg Nergenase Bosweg N781 (idem). Route Selterskampweg Laarderallee (Horabos) station Ede- Wageningen, gericht op de recreatieve fietser, die de drukte wil vermijden. Figuur 10: Voorkeurstracé (groen) en mogelijke aanvullende routes (blauw) Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 18

19 Colofon XTNT EXPERTS IN TRAFFIC AND TRANSPORT Utrecht 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, scan, fotokopie of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van XTNT. Titel Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs Ambitiedocument fietsbereikbaarheid Ede-Wageningen Samengesteld door Joep Lax Robbin Lankhuijzen Projectnaam Fietsas Ede-Wageningen Projectnummer 114R Datum 14 april 2014 Contactadres voor deze publicatie XTNT Experts in Traffic and Transport St. Jacobsstraat 16 Postbus AB UTRECHT Fiets: de verbindende schakel op de KennisAs 19