Algemene beschouwingen. programmabegroting

Transcriptie

1 Algemene beschouwingen programmabegroting 2014

2 Inhoudsopgave Algemene Beschouwingen 2014 Partij Pag. CDA 3 LBM 6 PvdA 17 VVD.24 D66.31 Lijst Groote Montferland (wordt nagezonden indien beschikbaar) Lijst Sinderdinck (wordt nagezonden indien beschikbaar) 2

3 3 fractie Montferland Algemene beschouwingen november 2014 CDA Montferland Momenteel zijn wij bezig met het vaststellen van de eerste programmabegroting voor deze raadstermijn. Een termijn welke we voortvarend begonnen zijn en die zich nu al in onze ogen laat samenvatten in het woord samen. De verkiezingsuitslag was, zoals bekend, erg gunstig voor onze partij toch zijn we direct gaan kijken naar partners om mee samen te werken. Het doet ons dan ook deugd dat we voor deze raadstermijn een raadsprogramma op hoofdlijnen hebben kunnen samenstellen dat onderschreven wordt door alle partijen, zowel de landelijk lokale als de versplinterde lokale. Gezamenlijk zullen we de uitdagingen en moeilijke taken die op ons pad komen het hoofd gaan bieden. De eerste grote uitdaging was bij het begin van de raadsperiode uiteraard al bekend: de kern taken discussie. De noodzaak om tot een structurele bezuiniging te komen was bij een ieder bekend en we zijn dan ook blij met de bereidwillige houding om tot oplossingen te komen die we hebben ondervonden. Niet alleen in de raadszaal maar juist ook bij het maatschappelijk middenveld hebben we bemerkt dat er in goed overleg van alles mogelijk is. Om de financiën structureel op orde te brengen zijn er maatregelen nodig die de samenleving zullen raken. Juist door creatief naar oplossingen te zoeken kunnen we er samen voor zorgen dat het voorzieningenniveau en de leefbaarheid op peil blijft. Bij dit proces moeten alle partijen betrokken worden en de rol van de samenleving zal hierin toenemen. Een van de onderwerpen uit het raadsprogramma die hierop aansluit is het actief blijven betrekken van wijk-, dorps- en verenigingsraden. Dit past ook in onze visie dat de gemeente erg veel vastgoed in beheer heeft. Wij zijn van mening dat dit vastgoed zoveel mogelijk af gestoten dient te worden maar waarbij er per kern ten minste één voorziening blijft bestaan. We willen de gemeenschap de kans bieden hiervoor zelf met een plan te komen zodat de lokale wensen van de verschillende kernen en wijken maximaal bediend worden. Dit plan dient in 2015 gestalte te krijgen. Verder zijn wij, als het op vastgoed aankomt, blij dat er inmiddels een koper voor het oude gemeentehuis in s Heerenberg is gevonden en dat er zeer actief gewerkt wordt aan de verkoop van het oude gemeentehuis in Didam. We hebben in de afgelopen periode kunnen zien waartoe verenigingen in staat zijn en denken dan ook dat door het overhevelen van bepaalde werkzaamheden naar verenigingen zelf voor deze verenigingen kansen biedt. We roepen het college dan ook op om in dit geval specifiek met voetbalen tennisverenigingen om tafel te gaan om te kijken of er mogelijkheden zijn voor het overhevelen van de onderhoudstaken naar de verenigingen zelf. Hierbij dient dan uiteraard ook wel het (gekorte) onderhoudsbudget bij overgedragen te worden. In het verlengde hiervan zouden wij het college willen verzoeken te gaan starten met een pilot waarbij wijk- en dorpsraden een eigen budget krijgen om een impuls te geven aan de kwaliteit van het dorp of de wijk. Een voorbeeld van wat een wijk- of dorpsraad hiermee zou kunnen organiseren is het zelf beter onderhouden van gedeeltes van de 1

4 4 openbare ruimte; hierdoor ontstaat verantwoordelijkheidsgevoel en een verhoogde sociale controle waardoor bepaalde vormen van overlast weer terug gedrongen zullen worden. Omdat er in deze periode van verandering al veel van verenigingen geëist wordt wil het CDA dan ook geen korting op de subsidies van deze verenigingen. Ondergrenzen van ledenaantallen of het afschaffen van subsidies voor jeugdleden is in onze ogen dan ook onacceptabel. Verenigingen zijn het hart van onze samenleving en deze willen we dan ook blijven ondersteunen. Zoals gezegd zijn wij van mening dat leefbaarheid maar zeker ook het voorzieningenniveau in onze gemeente op peil moet blijven. Voorzieningen zoals een zwembad en een bibliotheek zijn belangrijke onderdelen in onze samenleving en wij willen deze voorzieningen dan ook in stand houden. Dit is echter enkel mogelijk door een substantiële bijdragen in de bezuinigingen van deze instanties. Investeringen en groot onderhoud van desbetreffende panden zullen jaarlijks beoordeeld moeten worden op basis van exploitatie. Gesubsidieerde instellingen zullen qua loonkosten net als de ambtelijke organisatie de broekriem moeten aanhalen. Ook het inhuren van externen zal zoveel mogelijk teruggebracht moeten worden. Ondanks dat er in de inleiding staat dat deze periode zich kenmerkt door het woord samen. Is het CDA van mening dat er uitgetreden dient te worden uit de gemeenschappelijke regelingen; Regio Achterhoek en Stadsregio Arnhem Nijmegen. Dit wil zeer zeker niet zeggen dat er niet meer op projectniveau samengewerkt dient te worden over de gemeentegrenzen heen, maar het zal niet meer binnen deze samenwerkingsverbanden zijn. Nu al zien we dat de grote transities buiten de gemeenschappelijke regelingen om in een groter verband en met verschillende gemeenten opgepakt worden. Deze transities zien wij enerzijds als kans maar toch baren zij ons ook grote zorgen. De taken in het kader van de WMO, Participatiewet en de jeugdzorg zullen goed opgepakt moeten worden, waarbij we vertrouwen hebben in het college dat de toezegging waargemaakt zal worden dat er geen burgers tussen wal en schip zullen vallen en daar waar er toch schrijnende gevallen ontstaan er gezorgd wordt voor een zachte landing. Dit alles dient te gebeuren binnen het budget dat de gemeente hiervoor krijgt vanuit de rijksoverheid. We hebben meerdere malen aangegeven dat we dit met veel belangstelling zullen volgen aangezien we het onacceptabel zouden vinden dat de transities uiteindelijk toch een beslag gaan leggen op de algemene reserve. Een zeer belangrijk aspect bij deze transities is de communicatie. Het vroegtijdig en veelvuldig informeren van de betrokkenen neemt de zorg weg dat de zorg niet weggenomen wordt maar anders ingericht. Er zal een beroep gedaan worden op de zelfredzaamheid van de gemeenschap. De traditionele wijze van centraal geregelde thuiszorg door zorgorganisaties zal veranderen in samen thuis zorgen. Op basis van goede indicatie blijft professionele hulp gewaarborgd voor die personen die dit nodig hebben. De ontwikkeling van de bedrijfsterreinen EBT en A18 zullen komend jaar de nodige aandacht vergen. Wij pleiten ervoor om de samenwerking inzake verkoop van de gronden verder te intensiveren en te komen tot één gezamenlijk verkoopapparaat die over de gemeentegrenzen heen kijkt. Hierdoor zullen gronden sneller verkocht worden waardoor de financiële risico s voor de gemeente af zullen nemen en zal de werkgelegenheid in de regio toenemen. Dit levert tevens een extra kans op om in het kader van de participatiewet nieuwe werkervaringsplekken en stageplekken te creëren bij deze bedrijven. 2

5 5 Al meerdere jaren is de woningbouw in Nieuw Dijk een onderwerp in de algemene beschouwingen. Zoals we laatst van de wethouder hebben vernomen zijn er wijzigingen geweest op provinciaal niveau die nieuwe kansen bieden. In het geval van Nieuw Dijk betekent dit dat er nog betere locaties beschikbaar zijn of komen. We vinden het jammer dat de woningbouw in Nieuw Dijk hierdoor opnieuw vertraging oploopt en willen de wethouder dan ook opdragen zo voortvarend mogelijk samen met alle betrokkenen in gesprek te gaan om de woningbouw in Nieuw Dijk alsnog wel gestalte te geven. Ook willen we de wethouder verzoeken te onderzoeken wat de wijziging van de provincie voor een gevolgen heeft voor de overige woningbouw in de gehele gemeente. Zoals we in de begroting kunnen zien zijn niet alle lokale heffingen kostendekkend. Het CDA is van mening dat we moeten gaan toewerken naar een dekkingspercentage van 100% in plaats van de gemiddelde dekkingsgraad van 88% zoals die nu is. Dit willen we niet realiseren door klakkeloos de tarieven te verhogen maar door kritisch te kijken naar de lastenkant. Door de eventueel te realiseren verlaging van de lasten zal de dekkingsgraad stijgen. Concluderend en afrondend zien we dus dat er vele uitdagingen en veranderingen op ons pad staan. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden en de veranderingen in goede banen te leiden is het noodzakelijk dat we samen anders gaan denken en weer meer samen gaan doen. Oscar van Leeuwen Fractievoorzitter CDA Montferland 3

6 6 Algemene Beschouwingen 2015 Gemeente Montferland, november 2014

7 7 Inhoud We gaan omdenken.!... 3 Maar is dit allemaal wel zo makkelijk.?... 3 Algemeen... 5 Programma 01 Relatie inwoners en bestuur... 6 Programma 02 Wonen... 7 Programma 03 Beheer leefomgeving... 8 Programma 04 Economie en toerisme... 9 Programma 05 Leefbaarheid, veiligheid en cultuur... 9 Programma 06 - Bevordering gezonde leefstijl Programma 07 Jeugd en onderwijs Programma 08 Zorgzame samenleving Programma 09 Werk en inkomen Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 2 van 11

8 8 We gaan omdenken.! We moeten denken in kansen in plaats van in problemen. We zeggen volmondig ja tegen de realiteit en maken van onze problemen nieuwe feiten. We moeten ons gaan focussen op wat we wel willen, en niet op dat wat we niet willen. Elk probleem is ons startpunt voor het nieuwe denken. We moeten stoppen met wat niet meer werkt. Dat wat goed gaat moeten we versterken of doorontwikkelen. Maar is dit allemaal wel zo makkelijk.? De begroting van het bestaande beleid van Montferland laat voor de jaren grote tekorten zien, variërend van 0,2 miljoen tot 1,9 miljoen EURO per jaar. Er zullen dus grote veranderingen nodig zijn om deze verwachte verliezen af te dekken. Daarvoor hebben we onder andere de kerntakendiscussie opgestart. Wat moeten we blijven doen? Voorzieningenniveau in onze kernen handhaven of verbeteren Focus houden op de kwetsbare mensen in Montferland; Verenigingen ondersteunen; Gemeentelijke lasten laag houden; Onze jeugd weer een goede kans geven op werk en wonen; Lokale middelen lokaal besteden; De inwoners weer op de eerste plaats zetten! Sluiting scholen in onze kernen tegengaan; Vermindering aantal wethouders; Wachtgeldverplichtingen voormalige politici verminderen; Goede communicatie naar onze inwoners, vooral over zaken in hun nabije omgeving. Zorgen voor veilige fietsroutes naar de scholen. Waar kunnen we mee stoppen; wat kan minder? Afbraakbeleid voorzieningen; Inhuur dure externe adviseurs verminderen; Geldverkwisting door o.a. veel te grote bedragen uit te geven aan moeilijk verkoopbare gronden/kavels; Huidige beleid van hogere lasten en minder voorzieningen moet veranderen. Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 3 van 11

9 9 Onze gemeente Montferland heeft nu de volgende problemen: Het aantal bijstandsgerechtigden, werklozen en Wsw ers is gestegen naar ruim inwoners; Het behoud van de basisscholen in alle kleine kernen is onzeker; De woningbouwprogramma s in de kleine kernen zijn minimaal en brengen de leefbaarheid op termijn in gevaar; De gemeentelijke leningen zijn erg hoog en kunnen een groot risico geven voor onze inwoners als toekomstige rente- en aflossingsverplichtingen gaan ontstaan; Er is sprake van klachten/meldingen per jaar met betrekking tot de openbare ruimte; 22% van de inwoners in Montferland voelt zich niet veilig; De waardering voor het verlenen van vergunningen is nog steeds 6,2. Er zal de komende periode meer focus moeten komen op problemen die onze inwoners direct raken zoals werk, wonen en leefbaarheid. Daarvoor is een bestuur met nieuw elan nodig. Denken in kansen en niet in problemen. Heb als bestuurder lef, neem risico en durf grenzen op te zoeken en indien nodig te overschrijden als dat in het belang van onze gemeente is. Lokaal Belang Montferland (LBM) wil de huidige basisscholen in de kernen open houden, het aantal bijstandsgerechtigden en werklozen terugdringen door deze mensen nuttig en gerespecteerd werk te laten doen. We moeten ook weer meer gaan bouwen in onze kernen. Betaalbaar en passend bij de wensen en de portemonnee van onze inwoners. We zullen hiervoor mooie locaties moeten gaan vinden. Een nieuwe bestuurlijke wind moet er waaien waarbij de inwoners op de eerste plaats komen met focus op de kwetsbare inwoners. Minder regels, meer vrijheid en lagere lasten. Lokaal Belang Montferland Gerrit van Lent Fractievoorzitter Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 4 van 11

10 10 Algemeen We leven in een tijd waarin de focus meer ligt op bezuinigen dan op onze inwoners. In de thuiszorg, in het onderwijs, maar ook in het bedrijfsleven is regelmatig sprake van onacceptabele situaties. We moeten bij besluiten goed nadenken over de effecten en de pijn die deze besluiten kunnen veroorzaken bij onze inwoners. De eerste focus moet liggen op een betaalbare en goed functionerende eigen organisatie. LBM stelt voor om de bezuinigingen op apparaatskosten (20 mio per jaar) in een periode van 4 jaar te verhogen naar 5-6 % per jaar. Dit is een minimale bezuiniging die veel ruimte geeft en relatief makkelijk is door te voeren in onze organisatie. Kwestie van goed managen. Momenteel wordt er zowel in Nederland als in Duitsland veel gesproken over de derde afrit van de A3 bij Emmerich. Het probleem de al jaren geplande plaats van de afrit of de verlegde afrit bij de Budbergerstrasse is ook onderwerp van gesprek bij de Landtag in Düsseldorf. LBM is van mening dat het College hier proactief mee bezig moet zijn. Voor een goede afvoer van de te verwachten verkeersstromen moet tijdig overleg plaatsvinden met de gemeente Oude IJsselstreek en vooral ook met de provincie Gelderland, ongeacht de toekomstige plaats van die geplande afrit. Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 5 van 11

11 11 Programma 01 Relatie inwoners en bestuur Evenals in onze Algemene Beschouwingen 2014 vraagt LBM zich af wat het ambitieniveau van het College is met betrekking tot klantvriendelijkheid naar de burger. Gestreefd wordt naar verhoging van het aantal digitale producten (48) met 10%. Kunt u aangeven hoe vaak het afgelopen jaar een specifieke aanvraag digitaal is gedaan van welk product? Van welke digitale producten krijgen de inwoners het product automatisch toegestuurd? Welke producten betreft de uitbreiding van 10%? Zijn digitale producten goedkoper voor wat betreft de kostprijs van het product, of duurder? Er zijn echter ook veel nieuwe indicatoren gebruikt, waardoor een vergelijking van de streefwaarde t.o.v. voorgaande jaren niet mogelijk is. Met name de nieuwe indicator tevredenheid wijk- en dorpsraden roept vragen op. Meerdere malen is gebleken dat de communicatie tussen gemeente en wijk-/dorpsraden niet optimaal functioneert, soms dusdanig slecht dat zelfs in de lokale media hier aandacht aan werd besteed. Verbetering van de genoemde communicatie zal een eerste taak van het nieuwe College moeten zijn. Hoe wilt u deze waarde objectief gaan meten? Waarom is een 7 in uw beleving al goed genoeg? Kunt u verder weergeven hoeveel voormalige wethouders in de afgelopen jaren vanuit onze gemeente betaald zijn geweest en wat dit heeft gekost? Een vertrekkend Collegelid heeft een sollicitatieplicht. Kunt u aangeven hoe dit proces intern begeleid wordt en hoe vaak er door vertrokken Collegeleden in de afgelopen jaren gesolliciteerd is op functies? klachten/meldingen per jaar met betrekking tot de openbare ruimte is voor ons veel te veel. LBM wil graag zien dat het College dit aantal met een gericht actieplan sterk gaat verminderen. Uit een overzicht blijkt dat het streven is om het aantal gegronde klachten op 0 te stellen. Is dit een realistisch streven als gemiddeld 22% van de klachten gegrond is? Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 6 van 11

12 12 Programma 02 Wonen Het is voor ons belangrijk dat de problemen van wateroverlast in onze kernen een eerste prioriteit krijgen bij het College in Wat is hier de status van? Welke plannen zijn hiervoor nog in ontwikkeling? Hoeveel heeft het College begroot voor het oplossen van de wateroverlastknelpunten in onze gemeente? De klantwaardering omgevingsvergunningen Bouwen van 6,2 is voor ons veel te laag. Hier zal nadere analyse op moeten plaatsvinden en er zullen verbetervoorstellen voor geïmplementeerd moeten worden. Waarom is dit kengetal na 2012 niet meer gemeten? Het College streeft naar een positief migratiesaldo (dus meer mensen naar Montferland dan uit Montferland). Kunt u de migratiesaldo van 2013 en 2014 (tot en met oktober) vermelden? Is het hieraan verbonden beleid voldoende effectief? Met andere woorden: wordt een positief migratiesaldo gerealiseerd? Het streven naar 70 woningen in Montferland oogt erg weinig. Dit is ongeveer 0,5 % van het totale woningbestand. Bent u niet van mening dat de leeftijd van de gemiddelde woningvoorraad in Montferland veel te hoog wordt? Dit kan leiden tot verpaupering, leegstand en energie onzuinige woningen. Moet er niet een beleid ontwikkeld worden waarin versneld oudere woningen worden vervangen door nieuwe woningen? Dit verhoogt het wooncomfort en de aantrekkelijkheid van de (kleinere) kernen. Hoe is de stand van zaken met betrekking tot de herontwikkeling van de Emmerikseweg en Villersgengske in s-heerenberg? Hoe gaat het Masterplan centrum Didam eruit zien? Wat kost dit en wanneer is het klaar? Waarom is het klantentevredenheidscijfer voor aanvragen omgevingsvergunningen (6,2 in 2012) nog zo laag? Wat is er de afgelopen jaren gedaan om dit te verbeteren? Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 7 van 11

13 13 Programma 03 Beheer leefomgeving LBM maakt zich zorgen over het gebrek aan succes van AGEM. Kunt u ons aangeven wat er allemaal wordt gedaan om dit succes toch te realiseren en wat dit kost? Is er een kans dat AGEM als een experiment moet worden beëindigd? Welke resultaten heeft AGEM geboekt en wat is de verwachting voor de komende twee jaren? Van de toezegging van vorig jaar om aandacht te schenken aan het beter gescheiden inzamelen van afval bij hoogbouw e.d. is behoudens een brief aan betrokkenen niet veel terecht gekomen. Door alvast plastic bij hoogbouw elke twee weken in te zamelen, wordt tegemoet gekomen aan het plaatsgebrek bij betrokkenen. Vorig jaar is aangekondigd dat met een proef van ondergrondse verzamelcontainers zou worden gestart. Wat is de huidige stand van zaken? Huishoudelijk afval LBM blijft zich zorgen maken over het grote aantal huishoudens dat nooit of weinig de duobak aanbiedt. Steekproefsgewijs onderzoeken waar het afval van deze huishoudens blijft, is ons inziens noodzakelijk. Het streven van Welcom om ook in s-heerenberg een repaircafé op te richten wordt door LBM van harte ondersteund. Weer een manier om het milieu te ontlasten! Busverbinding Doetinchem-Emmerich-Kleve-Nijmegen Omdat zowel de Euregio Rijn-Waal als de gemeente Oude IJsselstreek hier ook mee bezig zijn, is goed overleg en afstemming noodzakelijk. Openbare ruimte Alhoewel landbouwverkeer niet over de rondweg om Zeddam mag, zie je dat verkeer regelmatig toch op die weg. Als de provincie overgehaald kan worden om, na aanleg van steekhaventjes, het landbouwverkeer wel over die rondweg toe te laten, zou dat ook mogelijk moeten worden gemaakt op de binnenkort aan te leggen ontbrekende schakel. Voordeel is dan dat er niet nog een extra weg naast de ontbrekende schakel hoeft te worden aangelegd voor het landbouwverkeer. Hier wordt niet alleen veel gemeenschapsgeld mee bespaard, maar ook de natuur in dat gebied. LBM is van mening dat dit nog eens goed moet worden bekeken. Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 8 van 11

14 14 Programma 04 Economie en toerisme Terecht wordt gesteld dat het toerisme voor onze gemeente een belangrijke economische drager is. Daarom is het een wijs besluit van het College om de toeristenbelasting in 2015 niet te verhogen. Het bedrijfsleven in Montferland betaalt al vele jaren een OZB bijdrage die tot de laagste in ons land behoort. LBM heeft aangegeven dat een gemiddelde heffing die 10% lager uitkomt dan het landelijk gemiddelde meer recht doet aan de solidariteit om onze gemeentelijke lasten te betalen. Vanuit het College wordt aangegeven dat aanvullende verhoging van deze OZB negatieve economische gevolgen heeft. Kunt u dit concreet maken? Is dit onderzocht, of is dit een opmerking uit de losse pols geweest? Juist in deze jaren, waarin het bedrijfsleven meeprofiteert van grotere projecten, is het redelijk deze belastingen tot onder het landelijk gemiddelde te verhogen. Of staan andere politieke belangen verhoging van de OZB voor bedrijven in de weg? Programma 05 Leefbaarheid, veiligheid en cultuur Uw antwoord op onze technische vraag met betrekking tot de beide politieposten vinden wij zorgelijk. LBM is van mening dat er alles aan gedaan moet worden om zowel in Didam als in s-heerenberg minimaal een steunpunt van de politie te houden. 22% van onze inwoners voelt zich niet veilig in onze gemeente. Wat gaat u concreet doen om dit percentage te verlagen? Met de vermelde maatregelen verwacht LBM geen grote daling van dit percentage. Welke lessen heeft het College en de politie getrokken uit de 95 woninginbraken in 2013? LBM maakt zich grote zorgen over de ontwikkelingen bij de brandweer in Noord-Oost Gelderland. De gemeente Montferland moet er alles aan doen om beide posten met het huidige wagenpark in stand te houden. Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 9 van 11

15 15 Programma 06 - Bevordering gezonde leefstijl Kunt u aangeven in welke leeftijdscategorie de niet-sporters zitten en hoe het voorgestelde beleid tot sportbevordering hierop inspeelt? LBM is voorstander van het stimuleren van sport en beweeggedrag door aanvullende subsidiëring van sportverenigingen. Nadrukkelijk moet de grotere groep ouderen hier gebruik van kunnen maken. Welke aanvullende financiële prikkels wil het College voorstellen om een verdere sportparticipatie te ondersteunen? Programma 07 Jeugd en onderwijs De skatebanen in Didam en s-heerenberg zijn gerealiseerd en zijn een groot succes. LBM wil dat in onze kernen de huidige basisscholen openblijven. Dit is noodzakelijk voor de leefbaarheid in onze kernen, en voorwaarde voor toekomstige succesvolle nieuwbouw in deze kernen. In onze beleving zijn er op dit moment voldoende leerlingen en middelen en staat de kwaliteit van onderwijs niet ter discussie. Ook vanwege het ontbreken van veilige verkeersroutes naar andere scholen is het niet gewenst scholen te sluiten. LBM wil dat de aanvragen voor fusies van basisscholen eerst worden voorgelegd aan onze gemeenteraad ter bespreking. Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 10 van 11

16 16 Programma 08 Zorgzame samenleving Er is sprake van een sterke toename van het aantal incidenten van huiselijk geweld (213 meldingen). Welke voorstellen doet het College om dit aantal te verminderen? LBM wil dat de nieuwe Participatiewet, Jeugdwet en WMO goed worden uitgevoerd, waarbij de focus moet liggen op de gebruiker van deze voorzieningen. Niemand mag in een onaanvaardbare thuissituatie terechtkomen door de overheveling van deze taken naar onze gemeente. Programma 09 Werk en inkomen Kunt u aangeven hoe het verloop van de geregistreerde werkeloosheid en arbeidsongeschiktheid in onze gemeente zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld met vermelding van leeftijdsklassen? Lokaal Belang Montferland (LBM) - Algemene Beschouwingen 2015 blz. 11 van 11

17 17 Algemene beschouwingen 2014 en begroting 2015 Raad 13 november 2014

18 18 Inhoud 1. Personeelskosten 2. Inhuur van derden 3. Dorpshuizen 4. Minimabeleid 5. Wedeo 6. Vangnet WMO 7. Twee regio s 8. Open houden zwembad de Hoevert 9. Zwemonderwijs 10. Kleine scholen 11. Kunstgrasvelden 12. Bibliotheek 13. Subsidies 14. OZB verhoging Inspreektekst volgt

19 19 Inleiding Inspreektekst volgt 3. Dorpshuizen De raad wil de dorpshuizen in de kleine kernen graag open houden en de dorpsbewoners willen hierover graag meedenken. Het meedenken over het overeind houden van hun dorpshuizen om de leefbaarheid in stand te houden is van belang. Echter in elke kern één multi functionele accommodatie openhouden, hoeft wat ons betreft niet persé een gebouw van de gemeente te zijn. Een aantal dorpshuizen zijn nu al veelal onderbezet, hebben te veel onderhoudskosten en staan op de nominatie om te sluiten. Wij denken dat tijd geven aan de dorpsraden om een goed realistisch en haalbaar plan te maken, om een sluiting of om reducering te voorkomen, nodig is. Zo zou gedacht kunnen worden aan privatisering om de structurele kosten voor de gemeente weg te nemen. Daar moet dan wel iets tegenover staan voor de degene die het gebouw gaan overnemen c.q. beheren. Ook overnemen tegen de boekwaarde van een gebouw zou wat ons betreft bespreekbaar moeten zijn (mits dit het voor de gemeente niet meer kosten geeft dan dat het opbrengt). Bij overname van een gemeentelijk gebouw door vereniging(en) in een kleine kern zou het verder een idee zijn om de subsidies van de verenigingen in dat betreffende dorp niet gelijk te verlagen. Deze verenigingen zijn vaak de gebruikers van dat gebouw en moeten wel voldoende mogelijkheden krijgen om hiervan van gebruik te kunnen maken. Wat vindt u daarvan? 4. Minimabeleid Onze partij wil de meest kwetsbare inwoners van onze gemeente in bescherming nemen. Mensen met een inkomen onder het minimumloon die het niet breed hebben, ouderen, gehandicapten en chronisch zieken met hoge ziektekosten. Doel is dat men volwaardig mee kan doen aan deze maatschappij, ook financieel. Wij zien de voorgestelde jaarlijkse korting van ,00 van het college op het minima beleid daarom niet zitten. Momenteel zijn er landelijk 9,5% mensen met een laag inkomen (tot aan het minimum loon). De werkeloosheid stijgt in onze regio nog steeds. Dat betekent dat er de komende jaren onverminderd een beroep op het gemeentelijk minimabeleid gedaan zal worden. Verder menen wij dat het gemeentelijke armoedebeleid eerst geëvalueerd moet worden voordat er besloten wordt tot een evt. korting op het minimabeleid. Een korting van , - op het huidige minimabeleid in 2015 achten wij daarom op dit moment niet gewenst. Na de evaluatie van het gemeentelijke armoede beleid, kan per jaar worden bekeken hoeveel gebruik van het minimabeleid gemaakt wordt.

20 20 5. Wedeo De voorgenomen fusie tussen de twee gemeentelijke sociale diensten in Doetinchem en Oude Ijsselstreek met Wedeo, waarvan nog niet geheel duidelijk is of die nog doorgaat, baart ons toch nog enigszins zorgen. Onze gemeente doet weliswaar niet mee aan een evt. fusie maar houdt wel haar relatie met Wedeo. Niet duidelijk is echter welke producten onze gemeente in die situatie nog straks van Wedeo gaat afnemen. Niet helder is of straks onze participatie cliënten met deze formule goed bediend worden. Komt de klant uit Montferland straks bij bemiddeling op het regionale werkbedrijf nog goed aan zijn trekken? Ook is niet duidelijk is wat deze situatie straks betekent voor de nieuwe wsw-ers die hiervoor geïndiceerd zijn en hierdoor vervolgens recht hebben op een beschutte werkplaats. Waar is de beschutte werkplek voor deze mensen straks? Kunt u ons hierover wat meer duidelijkheid geven? 6. Vangnet WMO, Jeugdzorg en Participatie Door de decentralisaties neemt de gemeentetaken van Den Haag over waar het gaat om de uitvoering van de Jeugdzorg, de WMO en de Participatiewet. Een stevige opgave. Als PvdA Montferland vinden wij dat de inwoners centraal staan en dat daarom het uitgangspunt moet zijn dat niemand tussen wal en schip valt. Mensen die hulp of ondersteuning nodig hebben, moeten die hulp krijgen. Vanuit de gedachte: 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur. Maar wij vragen daarnaast natuurlijk ook van mensen om een actieve bijdrage te leveren aan de maatschappij. De totale uitgaven voor de drie decentralisaties beloopt in de vele miljoenen, waarop het rijk al een korting heeft doorgevoerd. Over de werkelijke bedragen bestond lange tijd onzekerheid. De uitgangspunten van het gemeentelijke beleid moeten echter wel zeker zijn. Daar moeten de inwoners op kunnen vertrouwen. Wij vinden dat er telkens gekeken moet worden of maatwerk bieden mogelijk is. De menselijk maat willen wij hierbij laten meewegen. Deelt u ons standpunt? 7. Twee regio s De tweede kamer heeft zich in afgelopen zomer al uitgesproken voor het afschaffen van de plus voor de WGR plus regio s. Naar verwachting zal de eerste kamer voor het einde van het jaar stemmen over dit wetsvoorstel. Het ziet er naar uit dat de Eerste kamer ook voor de opheffing van de WGR plus regio s zal zijn (maar zeker is dat niet). Wat ons betreft stoppen we met de Stadsregio als het kabinet besluit om de plus van de Stadsregio eraf te halen en er voor onze gemeente geen uittreedkosten zijn. Niet helder is op dit moment of na het kabinetsbesluit om de plus er af te halen, en de huidige GR ontmanteld wordt, er een nieuwe GR in de Stadsregio ontstaat. Naar verwachting gaat dit niet gebeuren. Direct ook weggaan bij Regio Achterhoek lijkt ons op dit moment te snel.. Wij zouden graag eerst de consequenties in beeld willen hebben t.a.v. het uitstappen van deze gemeenschappelijke regeling. Of als de plus op de Stadsregio blijft, dan ook de consequenties in beeld van die GR regeling. Dit heeft mede te maken met het

21 21 feit dat wij jarenlang de zgn. schakelfunctie tussen de regio Achterhoek en de Stadsregio Nijmegen/Arnhem waren. De keuzen voor het uitstappen uit de Regio Achterhoek (GR) kost de gemeente geld (uittreedkosten). Uittreding uit de Regio Achterhoek is zover wij dat weten, mede afhankelijk van medewerking van de andere deelnemende gemeenten (hiervoor moet een meerderheid zijn, anders zijn er uittreedkosten) Graag wachten de in loop van 2016 toegezegde nota intensievere (inter) gemeentelijke samenwerkingsverbanden af. Maar hoe dan ook; de consequenties van het evt. uitstappen uit beide regio s zal zijn dat we in de toekomst als gemeente intensief moeten blijven investeren in de reeds bestaande maar ook mogelijke nieuwe (inter) gemeentelijke samenwerkingsverbanden. 8. Open houden zwembad de Hoevert Het mogelijk sluiten van het zwembad de Hoevert stuitte in de opiniërende raad al op veel verzet van de aangesloten (zwem)verenigingen e.d. maar zou wel een flink bezuinigingsbedrag van , - structureel per jaar opleveren. De reden van het college om het bad evt. te willen sluiten zijn bekend: Als raad niet meer willen meer schaven maar op grote bedragen in zetten. Het contract van de Hoevert loopt volgend jaar af. Het is een verouderd bad (Het zwembad in s-heerenberg is nog vrij nieuw en daarvan loopt het contract pas af in 2030) én er zijn meerdere zwembaden in de directe omgeving. Daarnaast de vraag: moet elke kern een eigen voorziening hebben? Twee zwembaden als gemeente is vanuit die optiek een hele luxe. Daar tegenover staat dat De Hoevert een bestaand zwembad is en in die hoedanigheid een belangrijke voorziening is waarvan vele bezoekers en verenigingen dankbaar gebruik van maken. De raad zal een afweging van de tussen de voors en tegens moeten maken.. Onze fractie vindt na deze belangenafweging, dat aan de gebruikers van Zwembad de Hoevert, de kans en de tijd gegeven moet worden om met een goed realistisch en haalbaar plan te komen om het zwembad voort te zetten alsook besparingsmaatregelen door te voeren. Sluiting van het zwembad is dus voor onze fractie niet aan de orde: zgn. een bedreiging wordt zo een kans. Het bestaansrecht van het zwembad de Hoevert zou samen met een aantal andere maatregelen in ieder geval de komende periode ( ) gegarandeerd moeten worden. Als extra complicatie treedt bij de wens om het zwembad open te houden op dat er dan ook een extra investering door de gemeente gedaan moet worden om het achterstallige groot onderhoud in te lopen (daar is namelijk in de gemeentelijke begroting geen rekening mee gehouden). Ook daarom is in onze ogen een goed haalbaar plan om het zwembad de Hoevert open te houden nodig, om in de komende tijd de kosten voor het zwembad (financieel) betaalbaar en beheersbaar te houden.

22 22 9. Zwemonderwijs Het voorstel van het college om het zwemonderwijs voor zowel het zwembad de Hoevert als Laco af te schaffen vormt een probleem. Als het zwembad de Hoevert open blijft dan is het niet handig om een bron van inkomsten (het zwemonderwijs) weg te bezuinigen. Maar ook voor Laco zijn de inkomsten voor het zwemonderwijs een bron van inkomsten die daarnaast tevens gegarandeerd zijn in de exploitatieovereenkomst met de gemeente t/m Naast dit soort overwegingen telt voor onze fractie ook mee dat in ons waterrijke land, iedereen eigenlijk in het bezit zou moeten zijn van een zwemdiploma. Verder is het voor sommige doelgroepen niet eenvoudig om een zwemdiploma op jonge leeftijd te bemachtigen, denk bijv. aan de doelgroep verstandelijk gehandicapten.. Maar dat geldt ook voor de kinderen waarvan de ouders met een laag inkomen hebben en die de dure zwemlessen (als die niet meer door de gemeente bekostigd worden) niet meer kunnen betalen. Een beroep op het minimabeleid zou in dit laatste geval dan ook in onze ogen mogelijk moeten zijn en blijven. 10. Kleine scholen De gemoederen rondom de problematiek van de kleine scholen is het hele jaar door blijven bestaan. Onderwijskwaliteit, financiële draagkracht en een goede regionale spreiding en goede bereikbaarheid van de kleine basisscholen, staat in onze ogen nog steeds voorop. Nu de keuze gemaakt is n.a.v. het rapport: Onderzoek behoud basisscholen in de gemeente Montferland om de school in Stokkum in ieder geval een jaar langer open te houden (t/m medio 2016) is er extra tijd ontstaan voor een overgang naar een nieuwe situatie. Tegelijkertijd zal deze tijd door het college gebruikt worden om de onderwijshuisvesting te actualiseren. De vertegenwoordiging van de school uit Stokkum komt met een nieuw plan om dit met het college en schoolbestuur (SKOB) verder te bespreken. Wij zijn benieuwd naar de uitkomsten daarvan. Kunt u ons de stand van zaken geven? 11. Kunstgrasvelden Kunstgrasvelden zijn een forse kostenpost. De PvdA heeft in de vorige raadsperiode al aangegeven de kunstgrasvelden bij de kerntakendiscussie te willen betrekken. Dat is niet gebeurd. Wij zijn daarom voorstander om eventuele toekomstige uitgaven van kunstgrasvelden te bevriezen. Alleen de aanvraag van Nieuwdijk en Peeske dient zoals beloofd nog afgehandeld te worden. Maar vanaf 1 januari willen wij geen geld hiervoor meer beschikbaar stellen. De jaarlijkse lasten ( euro per kunstgrasveld) zijn o.i. te hoog en kunnen vanwege deze met veel ingrepen sluitende begroting beter elders worden ingezet.

23 Subsidies Ook de voetbalverenigingen dienen wat ons betreft in het bezuinigingsvoorstellen t.a.v. het subsidiebeleid meegenomen te worden. De meest vergaande vorm is voor voetbalaccommodaties geen onderhoudssubsidies meer te geven maar te privatiseren. Een overweging waard: soms bloeit hierdoor een vereniging doordat men het onderhoud zelf gaat (moet) doen.. Het hanteren van een ondergrens in het ledental van verenigingen bij het toekennen van subsidies, daar zijn wij tegen. Dit omdat dit rechtstreeks het voortbestaan van de kleine verenigingen in met name de kleine kernen bedreigt. De leefbaarheid komt hiermee nog meer onder druk te staan. De subsidies op leden van buiten de gemeente en op leden 50+ mogen wat ons betreft komen te vervallen. 13. Bibliotheek De bibliotheek is vinden wij een waardevolle voorziening in onze gemeente. Met twee mooie vestigingen in s Heerenberg en Didam. De kleine kernen worden (nog) bediend door de bibliobus. Daarvan wordt door ouderen, scholen en kinderen dankbaar gebruik gemaakt. Onze gemeente ligt in een taalachterstandsregio. Leren lezen en het ontwikkelen van mediawijsheid is voor onze jeugd van het grootste belang. Daarnaast vinden wij ook dat de bibliotheek toegankelijk moet zijn voor alle inwoners van onze gemeente. Dus ook in de kleine kernen. Bezuinigingen op de bibliobus zonder dat daar een andere oplossing tegenover staat, vinden wij een geen goed idee. Een alternatief zou voor het wegvallen van deze voorziening gevonden moeten worden. 14. OZB verhoging De voorgestelde tijdelijke woonlastenverhoging van een tariefverhoging van 11 % (was de vorige keer 8 %) kunnen we in principe instemmen. Voor het woonlasten beginsel (incl. de inflatiecorrectie) gedurende twee jaar gebeurt dit door het OZB tarief op basis van de waarde van de woningen van 0,138 % naar 0,154 % te laten stijgen. Omdat de woningen in onze gemeente met ca. 5,5 procent in waarde zijn gedaald zal uiteindelijk de tariefsverhoging voor de burger in euro s minder hoog uitvallen. Een eigenaar van een woning gaat met deze voorgestelde maatregel ca. 18 euro per jaar meer betalen. De twee andere woonbelastingen (het rioolrecht en de afvalstoffenheffing worden niet verhoogd, althans volgens het college (en die houden wij aan hun woord). Een OZB verhoging moet vinden wij: een middel en geen doel op zich zijn. Maar het gat in de meerjarenbegroting (2,6 miljoen) is zo groot, dat wij denken dat we deze inkomsten misschien nog in de toekomst als sluitpost nodig zijn. Tot slot hopen wij het komende jaar samen met de andere raadsfracties in goede verstandhouding besluiten te nemen die voor onze inwoners bijdragen aan een prettige gemeente om in te wonen, die tevens leefbaar en sociaal is en blijft.

24 24 ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 VVD fractie Montferland November 2014

25 25 INHOUD Inleiding... 3 Een nieuwe raad... 4 Kerntakendiscussie... 4 Nieuw beleid... 5 Ondernemersklimaat:... 5 Voorzieningen... 6 Infrastructuur... 6 Sport en gezondheid... 6 Terugdringen gebruik gemeentelijke middelen regionale samenwerkingsverbanden... 7 Versobering APV en verordeningen... 7 Aanbod gestuurd voorzieningen... 7

26 26 Inleiding Voor ons ligt de begroting De eerste begroting van deze gemeenteraad. We zijn ongeveer 7 maanden onderweg met de nieuwe coalitie en het raadsprogramma voor de komende periode. Uitvoering daarvan vraagt middelen en daarvoor dient de begroting 2015 te worden vastgesteld. Zoals in de kadernota in juni al vastgesteld zijn de te verwachten begrotingssaldi over de komende jaren negatief als er geen herijking van de kerntaken van de gemeente plaatsvindt. Door de nog immer tegenvallende economische situatie in Europa en daarmee ook in onze regio en in Montferland blijft de economische groei achter. Daarnaast zorgen autonome ontwikkelingen van de bevolking in Nederland en in de gemeentes in Achterhoek en Liemers in het bijzonder, vergrijzing en ontgroening voor extra vraag naar voorzieningen in de zorg. Voorzieningen die door ons allen dienen te worden opgebracht. In de gemeente Montferland zullen we ook de komende jaren de volle aandacht voor de uitgaven moeten hebben om de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten en de lasten voor de inwoners van Montferland op een acceptabel niveau te houden. Het houdbaar houden van de zorg, ook voor toekomstige gebruikers, is een grote uitdaging waar het rijk en ook de lokale politiek voor staan. Er komt daarmee heel wat op de gemeente af. De VVD heeft het volste vertrouwen in college en ambtelijk apparaat dat dit goed opgepakt wordt. Op deze plek willen we alvast het ambtelijk apparaat, het college, de griffie en de collegaraadsleden van deze nieuwe gemeenteraad hartelijk danken voor de samenwerking en spreken we het vertrouwen uit dit ook voor de komende periode voort te kunnen zetten.

27 27 Een nieuwe raad Na de gemeenteraadsverkiezingen hebben we sinds april 2014 een nieuwe gemeenteraad. De verhoudingen en enkele partijen zijn gewijzigd, de coalitie is hetzelfde gebleven. Hiermee kan het beleid van de afgelopen jaren voortgezet worden, uiteraard bij te sturen op basis van nieuwe ontwikkelingen binnen de gemeente en op rijksniveau. Na vaststelling van het raadsprogramma is het nieuwe college inmiddels goed op weg met de uitvoering van hetgeen de raad graag uitgevoerd wil hebben; de VVD ziet de komende jaren met vertrouwen tegemoet dat gedaan wordt wat nodig is en de gemeente zich verder ontwikkelt als interessant om in te wonen en te werken en ook om als bedrijf te vestigen. Kerntakendiscussie Politiek is per definitie keuzes maken en dat zullen we ook moeten blijven doen. Continu afwegen wat belangrijk is voor de gemeente en de gemeenschap en nagaan in hoeverre de belangrijke zaken met de beschikbare middelen het best kunnen worden uitgevoerd. Vanaf 1 januari 2015 krijgen we te maken met decentralisatiekortingen, gebaseerd op het uitgangspunt dat lagere overheden bepaalde taken efficienter kunnen uitvoeren en dus bij overheveling ook minder geld nodig zullen hebben dan wanneer dit op centraal niveau uitgevoerd wordt. We kunnen de decentralisatiekortingen vooralsnog opvangen door lagere kosten; we moeten er echter voor waken dat lagere kosten niet ook lagere kwaliteit op de dienstverlening gaan betekenen. Vorig jaar heeft de gemeenteraad besloten een nieuwe kerntakendiscussie te voeren met als doel een herijking van de gemeentelijke taken en een minimaal te behalen structurele besparing van 2 miljoen per jaar voor de gemeente. In de afgelopen periode is gebleken dat de taakstelling om te bezuinigen en daarmee te komen tot een structureel dekkende begroting voor de komende jaren hoger ligt dan de eerder gestelde 2 miljoen. Om financieel gezond te blijven en verder te verbeteren dient er structureel vanaf ,6 miljoen minder uitgegeven te worden. Om hiertoe te komen hebben we de afgelopen maanden een kerntakendiscussie gevoerd met het maatschappelijk veld, de gemeenteraad en het uitvoerend college. Diverse scenario s en opties zijn gepasseerd en de taken van de gemeente zijn tegen het licht gehouden en gewaardeerd op nut en noodzaak. Vanuit de VVD hebben wij aangegeven wat we als kerntaken van de gemeente beschouwen en waar wij denken dat uitgaven omlaag kunnen en/of taken overgedragen kunnen worden aan het maatschappelijk veld, inclusief de bijbehorende kosten hiervoor. De VVD gaat er vanuit dat voorafgaand aan de begrotingsraad 2015 door de gemeenteraad de ingeboekte bezuinigingen via de kerntakendiscussie gehaald worden en daarmee een sluitende begroting voor 2015 kan worden vastgesteld en er ook een structureel sluitende begroting voor de jaren daarna kan worden gepresenteerd.

28 28 Nieuw beleid Bij deze begroting ondersteunt de VVD de extra aandacht en maatregelen voor werkgelegenheid, leefomgeving, de economische pijlers recreatie en toerisme en het vlottrekken van de woningmarkt: de aanhoudende werkloosheid vraagt extra investeringen en slimme maatregelen voor nieuwe banen en re-integratie. Verdere uitvoering van infrastructurele plannen en stads- en dorpsvernieuwing helpen zowel de leefomgeving als de lokale economie. Het bevriezen van de tarieven voor omgevingsvergunning en toeristenbelasting helpen ontwikkelingen in deze belangrijke economische sectoren te stimuleren. Voor de VVD geldt dat we op hoofdlijnen de volgende zaken van groot belang vinden voor de gemeenschap en deze daarom ook willen behouden cq uitbouwen Faciliteren van een goed ondernemersklimaat zodat werkgelegenheid in de gemeente en regio gewaarborgd blijft en uitgebouwd kan worden; Handhaven van voldoende en kwalitatief goede voorzieningen tegen lage lasten zodat we aantrekkelijk blijven voor werkgevers en werknemers in Montferland om te wonen en werken. Zorg voor goede infrastructuur voor optimale bereikbaarheid Stimuleren van sporten en gezonde leefstijl voor jong en oud Aanpakken fraude gemeentelijke uitkeringen Uitvoeren van zorgtaken waarvoor de verantwoordelijkheid bij de gemeente ligt of gelegd gaat worden Voor wie het echt niet zelf kan redden moet de gemeente de helpende hand bieden en helpen weer op eigen benen te staan Om deze zaken te kunnen blijven doen willen wij de volgende zaken afbouwen wat gemeentelijke aandeel betreft: Stoppen met deelname aan 2 regionale samenwerkingsverbanden waarvan de rollen de komende periode sterk zullen wijzigen Stoppen met regels die niets toevoegen in oa APV en bouwverordeningen. Stoppen van welstandsregels Stoppen met het subsidiëren van aanbod gestuurde welzijnsvoorzieningen zoals cursussen etc. Dit dient door de markt/ondernemers te worden ingevuld Vertaling van bovenstaande betekent oa: Ondernemersklimaat: De lokale lasten voor inwoners en ondernemers dienen laag te blijven om daarmee een aantrekkelijke gemeente te blijven. Het vestigingsklimaat voor bedrijven in een gemeente wordt bepaald door diverse aspecten waaronder de infrastructuur en ontsluiting van het bedrijf, de lokale lasten zowel incidenteel als structureel en de voorzieningen die aanwezig zijn voor werknemers. Deze aspecten dienen binnen de gemeente hoge aandacht te krijgen omdat vestiging van nieuwe bedrijven en stimuleren van ondernemers de beste weg is om de lokale economie verder te versterken. Eventuele voorstellen om de lasten meer te verhogen dan thans in de programmabegroting voorgesteld, zullen de instemming van de VVD niet krijgen.

29 29 Het regionaal aantrekken van de bouw biedt volgens de VVD nieuwe kansen om ook in deze sector iets aan de lokale werkloosheid te doen; gemeentelijke regels m.b.t. bouw dienen zo min mogelijk beperkend te werken. Zoals ook vorige algemene beschouwingen aangegeven zijn er afgelopen jaar met name voor starters projecten geweest met als doel betaalbare woningen mogelijk te maken. Tegelijkertijd staan er in de gemeente Montferland nog steeds diverse woningen te koop en kunnen inwoners niet doorstromen omdat de onderkant van de woningmarkt niet op gang komt. Bouwen van extra starterwoningen zal dit niet verbeteren. Het is daarom volgens de VVD zaak om heel gericht starterwoningen te laten realiseren en dan wel het liefst in/bij de kleine kernen omdat dan tevens de lokale krimp en de ontgroening tegengegaan kan worden en daarmee ook de leefbaarheid in kleine kernen. Door daarnaast juist te bouwen voor de doorstromers kan de woningmarkt aan de onderzijde op gang worden gebracht waar starters bestaande woningen kunnen kopen. Voorzieningen dat de VVD zwembad de Hoevert voor de komende periode open wil houden, minimaal tot 2018; om de financiële afhankelijkheid van de gemeente te verminderen vragen wij de Hoevert en tevens Laco, de zwemaccommodatie in s-heerenberg, om de komende jaren gezamenlijk taakstellend een besparing op de gemeentelijke bijdrage te realiseren. Hoewel de VVD schoolzwemmen niet als een overheidstaak ziet willen we dit wel handhaven om de exploitatie van de zwembaden niet extra onder druk te zetten. Infrastructuur De plannen op gebied van infrastructuur en inrichting dorpscentrum Didam bieden nieuwe mogelijkheden de lokale werkgelegenheid te stimuleren; er zal hier opnieuw extra aandacht moeten zijn voor inzet van lokale en regionale bedrijven. Investeren in breedband/glasvezel in het buitengebied zal de mogelijkheden voor verdere economische ontwikkeling voor (agrarische) ondernemers verder vergroten; ook zal het daarmee aantrekkelijker worden in het buitengebied te wonen met alle maatschappelijke voordelen van dien. De VVD juicht stimulering van deze ontwikkelingen binnen de gemeente van harte toe. Sport en gezondheid Voorzieningen die sporten en gezondheid verder stimuleren ondersteunt de VVD van harte. Ook hier moeten we eerst beroep doen op zelfredzaamheid van verenigingen met zo min mogelijk financiële afhankelijkheid van de gemeente. Het verder ontwikkelen van sport en beweging en daarmee verbeteren van de gezondheid zal de gemeente Montferland ook in de toekomst aantrekkelijk houden om als inwoner of als bedrijf te vestigen. Terugdringen gebruik gemeentelijke middelen De onlangs in de media vermelde (financiële) intake voor huurders die nieuw in de gemeente Montferland komen wonen, vindt de VVD een goede zaak. Het op peil houden van de sociale voorzieningen en het best gerealiseerd worden door preventief risico s goed in te schatten en waar nodig ook maatregelen te nemen die eventueel oneigenlijk gebruik kunnen voorkomen; alleen dan kan men op termijn het systeem houdbaar houden. Het verder sturen op eigen verantwoordelijkheid van inwoners en daarmee samengaand minder bemoeienis van de lokale overheid en ook minder afhankelijkheid van de lokale overheid zal de komende jaren een omslag in denken moeten geven en kan de gemeente helpen ook in de toekomst de juiste voorzieningen in stand te houden.

30 30 2 regionale samenwerkingsverbanden De VVD is van mening dat uit de regio Achterhoek kan worden gestapt. Verder verwacht de VVD dat de WGR+ regio Arnhem Nijmegen opgeheven zal worden en eventuele deelname in een nieuwe regio daar eerst nader beschouwd moet worden op eventuele voordelen. Op basis van de huidige situatie en te verwachten status van de stadsregio kunnen we uit beide regio s stappen en ons als gemeente in de nabije toekomst het best beraden per taakveld waar wij samenwerking kunnen vinden; Versobering APV en verordeningen IN de gemeente hebben we diverse regels in de APV enbouwverordeningen die volgens de VVD niet allemaal bijdragen aan betere leefomgeving en/of waar in de praktijk nooit op gehandhaafd worden tegen redelijke kosten. Het versoberen van de regels en waar mogelijk afschaffen van regels kan helpen om zaken duidkelijker te maken richting de inwoners. Het aanspreken op de eigen verantwoordelijkheid zal meer plaats moeten vinden ipv de schijnsituatie dat door de gemeentelijke overheid allerlei zaken beheerd en gehandhaaft kunnen worden. Aanbod gestuurd voorzieningen Sommige, door de gemeente gesubsidieerde, instellingen bieden diensten aan die voor de gebruiker vervolgens (vrijwel) kosteloos zijn. Voor desbetreffende gebruikers wellicht prettig maar volgens de VVD vaak onnodig om het om deze manier op kosten van de gemeenschap te organiseren. Volgens ons mag hier het mes in en dienen diensten meer door de markt te worden ingevuld op basis van vraag. De voorgenomen plannen en voornemens voor 2015, zoals vermeld in de programmabegroting, kunnen wij verder alle onderschrijven en zien we graag, samen met de uitkomsten van de kerntakendiscussie dan ook graag voortvarend uitgevoerd.

31 31 Algemene Beschouwingen 2015 Inleiding Veranderingen in de wereld om ons heen volgen elkaar snel op. Wereldwijd staan we aan de vooravond van grote technologische ontwikkelingen die vergaande gevolgen lijken te hebben voor de economie en ons leven en die zelfde economie lijkt ook weer wat op te krabbelen na een crisis die ook aan de gemeente Montferland niet is voorbij gegaan. In Nederland spreekt koning Willem Alexander in 2013 in de troonrede over een participatiesamenleving en er gaan per 1 januari 2015 grote zorg taken naar de gemeentes. Sterke signalen dat onze samenleving er anders uit gaat zien. De vanzelfsprekende taak van de overheid moet nu worden herbezien. Dit is niet de enige uitdaging voor de gemeente Montferland maar er moet gelijke tijd ook structureel bezuinigd worden. Deze bezuinigingen zijn noodzakelijk als gevolg van de financiële crisis en als gevolg van financieel tegenvallende grote projecten die de gemeente willens en wetens is aangegaan. Deze bezuinigingen zullen de inwoners hoe dan ook raken. Juist nu is het belangrijk dat de raad en het college lef tonen en de gemeente Montferland meeneemt in deze veranderingen waarvoor wij staan. Naast lef is visie nodig en moed om ook vooruit te willen ondanks felle tegengeluiden. D66 Montferland ziet al deze veranderingen positief tegemoet en ziet ook vooral kansen. Kansen om inwoners te stimuleren en te ondersteunen om mee te doen en meer invloed te kunnen uitoefenen. D66 vertrouwt in de eigen kracht van mensen. Maar we zullen moeten blijven zorgen voor de mensen die het hard nodig hebben daarnaast onderwijs en cultuur stimuleren en over grenzen heenkijken. Nieuwe technologische ontwikkelingen maken het mogelijk om duurzaam met onze leefomgeving om te gaan. Een gemeente moet hierin het voortouw nemen. Om dit ook financieel mogelijk te maken wil D66 Montferland stoppen met ondemocratische en dure samenwerkingsverbanden, zoveel mogelijk gebouwen afstoten en kritisch kijken welke subsidies nu echt noodzakelijk zijn. D66 Montferland kiest voor een kritische maar coöperatieve opstelling in een gemeenteraad waarin één partij zo dominant aanwezig is en daagt deze partij in raad en college uit om lef en politieke verantwoordelijkheid te nemen en te tonen.

32 32 Programmabegroting 2015 In de programmabegroting 2015 die nu voor ons ligt zijn de trends zichtbaar van de veranderingen in de samenleving, ingegeven door veranderende regelgeving en door de noodzakelijke bezuinigingen. Deze worden ook met name genoemd. De wijze waarop de programmabegroting is vormgegeven en de inhoud is gerubriceerd maakt het document toegankelijk en leesbaar. D66 Montferland heeft suggesties en vragen op de volgende onderdelen: 03. Beheer Leefomgeving D66 is verheugd te lezen dat in 2015 werk wordt gemaakt van de busverbinding Doetinchem- s- Heerenberg-Kleve-Nijmegen en het optimaliseren daarvan maakt dat jongeren makkelijker studeren en werken kunnen combineren met het wonen in onze gemeente. Graag blijven wij op de hoogte van deze ontwikkeling via de raadsmonitor. Ook geeft u aan veel aandacht te hebben voor het milieu, duurzaamheid en de openbare ruimte. Juist bij die fysieke openbare ruimte spelen aspecten als begaanbaarheid en veiligheid. Mensen met een rollator, scootmobiel, maar ook ouders met een kinderwagen, stuiten in het verkeer vaak op hindernissen. Niet alleen zijn routes die voetgangers gebruiken erg hobbelig door scheve stoeptegels en verschillen in tegellagen. Ook wordt vaak de beperkte ruimte voor de voetganger nog verder ingeperkt door geparkeerde voertuigen en het uitstallen van allerlei reclameborden en ander (straat)meubilair. Voetgangers en gehandicapten moeten daarom vaak noodgedwongen gebruik maken van de rijbaan. Dat kan niet de bedoeling zijn. In de begroting heeft u het over de noodzakelijke veilige (school) fietsroutes maar u begroot maar e maar één route, die van Loerbeek-Beek. Het ligt in de lijn der verwachting dat er meer scholen gaan sluiten binnen nu en vier jaar. Regeren is vooruitzien. Vraag: Heeft u concreet aandacht voor de begaanbaarheid van voetgangers en fietsers in de openbare ruimte en voor meer (school)fietsroutes? 05. Leefbaarheid, veiligheid &cultuur Onderwijs en cultuur zijn belangrijke thema s voor D66 maar wij beseffen terdege dat met name met het laatste veel subsidiegeld gemoeid is. Een goed onderbouwde subsidie aanvraag, het belang van de doelgroep en de samenleving en het resultaat moeten uitgangspunten zijn. Niet het automatisme. Vraag: Heeft het college voornemens om meer kaders te stellen aan subsidieaanvragen van culturele instellingen en verenigingen? Verenigingenzijn belangrijk voor de leefbaarheid in kernen. Met de demografische ontwikkelingen, de veranderende vormen van gebondenheid en de bezuinigingen staan de verenigingen onder druk. De gemeente zou het initiatief kunnen nemen om verenigingen veel meer samen te laten werken dit

33 33 zou een verenigingsraad kunnen zijn aangevuld met de welzijnsorganisatie om te kijken op welke gebieden de verschillende verenigingen elkaar kunnen helpen en aanvullen. Veel verenigingen hebben gemeenschappelijke belangen. Ze zijn afhankelijk van vrijwilligers, innen contributie, maken begrotingen en afrekeningen, beheren een website, organiseren en promoten festiviteiten, hebben contact met de gemeente betreffende aanvragen van vergunningen en subsidies. Ook het vinden van voldoende vrijwilligers is vaak een probleem. Door gezamenlijk de gemeenschappelijke problemen het hoofd te bieden kan dit het voorbestaan van de individuele vereniging bevorderen en zo de leefbaarheid in alle kernen mede op peil blijven. Wij vertrouwen op de eigen kracht van verenigingen maar vinden dat de gemeente hier het initiatief moet nemen. Juist nu er zoveel ontwikkelingen gaande zijn. In de begroting zien wij dit niet opgenomen, ondanks het voornemen in het raadsprogramma. Vraag: Wanneer neemt het college het initiatief om ook met het oog op de komende bezuinigingen, verenigingen structureel te laten samen werken? Tijdens de verkiezingscampagne aan het begin van 2014 is het maken van beloftes snel gedaan de belofte van euro voor de bouw van carnavalswagens deed het goed in de campagne. Dit bedrag is nu gesplitst en met een vijfde verminderd terug te vinden in de begroting. Het college geeft als doel aan een oplossing gevonden te vinden voor het ruimte probleem van de bouwers van carnavalswagens. In hoeverre heeft het college nagedacht over de mogelijkheid om dit probleem te koppelen aan de overcapaciteit van accommodaties in eigen beheer, leegstand en voor D66 belangrijk het jongerenwerk? Suggestie: Ga meer structureel aan tafel zitten met jongerenwerk, carnavalsverenigingen, eigenaren van leegstaande gebouwen en neem als college het initiatief. Ondersteun en faciliteer alleen indien noodzakelijk. 07. Jeugd en onderwijs In dit onderdeel lezen wij dat onder de noemer jeugd de bevolkingsgroep van 0 tot en met 23 jaar wordt verstaan. Wij ondersteunen de plannen van het college als het gaat om integrale kindcentra en het integreren van onderwijs en zorg voor jeugdigen. Ook de ambitie om te werken aan taalachterstand en vroegtijdig schooluitval kan rekenen op steun van D66 Montferland. Goede kwalitatieve scholing met aandacht voor individuele leer- en zorgbehoefte betekent dat alle kinderen kansen krijgen. Dit is voor D66 een van de belangrijkste kerntaken van de overheid. Wat wij echter missen in de programma begroting is voornemens voor de doelgroep jongeren van ongeveer 16 tot 23 jaar. In het raadsprogramma is met jongerenbeleid als aandachtspunt opgenomen. In de programmabegroting worden jongeren alleen genoemd in combinatie met het veiligheidsaspect als het gaat om zorg en overlast. Dit is voor D66 Montferland echt te summier. Wij missen een goed onderbouwd jongerenbeleid gericht op de toekomst waarbij de uitdaging ligt in jongeren in de gemeente Montferland goede kansen te bieden op leven, wonen, studeren en werken. Het is voor D66 Montferland van groot belang omdat dit een belangrijk deel uit maakt van een toekomstvisie en de demografische balans. Vraag: Wanneer mogen wij van het college een uitgewerkt plan verwachten ten aanzien van het jongerenbeleid?

34 Maatschappelijke ondersteuning De missie van het college in dit programma is een missie die D66 Montferland onderschrijft. Zorg dichtbij en vertrouwen op eigen kracht van mensen. Maar de ontwikkeling naar een participatie samenleving gaat niet vanzelf. Het kan en mag geen situatie zijn dat de overheid alles over de schutting gooit bij de burger en zegt; zoek het maar uit we moeten namelijk bezuinigen, u kunt het wel zelf. De overgang naar een participatiesamenleving vergt zorg en aandacht, de weg van geleidelijkheid en inzet van professionals zoals van het welzijnswerk en de zorg. Mensen langer thuis laten wonen is een goed uitgangspunt maar vraagt vooral nu investering in ondersteuning, het opzetten van mantelzorg en vrijwilligersnetwerken. Sociale teams moeten leren effectief en efficiënt te samen te werken, professionals moeten anders gaan werken en cliënten meer stimuleren problemen zelf op te pakken en inwoners moeten zich bewust worden van de veranderingen. Veel zaken die de komende tijd moeten worden opgepakt en waar tijd en helaas ook geld in geïnvesteerd moet worden. En dan zijn de contouren van onze samenleving na 1 januari 2015 als de transities een feit zijn, nog niet geheel duidelijk. Misschien is het spreekwoord, de kosten gaan voor de baten uit, hier van toepassing. D66 Montferland maakt zich zorgen over de voorgenomen bezuinigingen op de welzijnsorganisatie Welcom. Juist een sterke welzijnsorganisatie met een duidelijke taakstelling kan de overgang naar een participatie samenleving versterken en versnellen. Vraag: hoe ziet het college de combinatie van meer taken zoals in de programmabegroting opgenomen en de voorgenomen bezuinigingen voor Welcom?