CPB scenario s door de tijden heen. George Gelauff
|
|
|
- Joannes Robert van der Wal
- 5 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 CPB scenario s door de tijden heen George Gelauff
2 Scenario s: denkbare, consistente toekomstbeelden Beleidsmakers: opvattingen opnieuw doordenken tunnelvisie voorkomen verrassende ontwikkelingen benoemen beter voorbereid op de toekomst betere strategische keuzes Fundamentele onzekerheid aangeven alternatieve toekomstbeelden dilemma: plausibel versus uitdagend Kwantitatieve beelden beleidsopties doorrekenen
3 CPB Scenario s Onzekerheidsmarge: uitvoer belangrijkste voor open Nl economie overzichtelijk Variatie arbeidsproductiviteit door Wet van Verdoorn (leereffecten) Vertaling naar bedrijfstakken en regio s Leerlingenaantallen in het onderwijs + behoefte aan geschoolden 10% meer opleidingsplaatsen gerechtvaardigd Verdeling werkgelegenheid over bedrijfstakken en provincies
4 Groei scenario s 6 5 Gemiddelde groei volume nationaal inkomen , ,2 2,6 2,9 1 0 A B C Realisatie
5 CPB scenario s Uitgangssituatie grote onevenwichtigheden: werkloosheid Wereldbeelden doorslaggevend H: effectieve markten, internationale coördinatie, vertrouwen M: West Europa raakt achter L: mondiale langdurige stagnatie Modellen: Lange termijn, bedrijfstakken, energie, regio s Regionaal: verdeling arbeidsaanbod en werkgelegenheid H: schaarste in het westen impliceert groei in andere landsdelen
6 Groei scenario s 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Gemiddelde groei bbp ,75 2,5 1,75 L M H Realisatie
7 Arbeidsmarkt scenario s 25 Werkloosheidspercentage ,5 0 L M H Realisatie
8 Scanning the Future: economische ontwikkeling Evenwichtsperspectief (neo klassiek) goed functionerende markten, rationele subjecten onzekerheid speelt nauwelijks een rol overheid: zuiver collectieve goederen, externe ffecten Coördinatieperspectief (Keynes) onzekere toekomst: vertrouwen, animal spirits macro onevenwichtigheden overheid en sociale groeperingen: coördinatie Vrije markt perspectief (Hayek, Schumpeter) onzekerheid: ondernemers cruciaal, creatieve destructie weinig waardering voor overheidsinterventie: belangengroepen
9 Four Scenarios Scanning the Future (1992) scenario s ipv 3 Technologie dynamisch Vrije markt perspectief Evenwicht perspectief Global Shift Balanced Growth Coordinatie perspectief European Renaissance Perspectieven uit balans Global Crisis Technologie stabiel
10 Nederland in Drievoud (1992) Breed aantal onderwerpen voor Nederland Beleid in scenario s, bv hervorming verzorgingsstaat BG: IB-tarieven -10 %-punten, negatieve inkomstenbelasting Vervoer en distributie Uitdaging: van bulk naar hoogwaardige distributie (logistiek) ER en BG: succesvol, GS: niet ER en BG: overheid investeert in mainports ER: scherpe EU milieueisen
11 Nederland in Drievoud: mainports Passagiers Schiphol 2015 (mln) Overslag Rotterdam 2015 (mln ton) BG GS ER BG GS ER 2010 Vul in de voettekst de titel van de 11 presentatie in 23 november 2011
12 NiD: personen en goederenvervoer Reizigerskilometers 2015 (mld) BG GS ER Tonkilometers 2015 (mld) BG GS ER 2010 Vul in de voettekst de titel van de 12 presentatie in 23 november 2011
13 Economie en Fysieke Omgeving: Omgevingsscenario s: actualisatie van NiD (1992) Internationaal, arbeid, bestedingen, collectieve sector, sectoren Economie en Fysieke Omgeving (1997) Energie, grondgebruik, vervoer en transport, milieu Eerste specifiek op fysieke omgeving toegespitste scenariostudie Uitgebreide kwantitatieve beelden Beleid Ontwikkeling bij bestaand beleid Beleidsopgaven en knelpunten Beleidsopties
14 Four Futures of Europe (2003) Internationale samenwerking, WTO en EU Meer heterogeniteit Bredere scope: subsidiariteitsvragen Democratische legitimiteit Collectieve sector onder druk Vergrijzing Opleidingsverschillen en inkomensongelijkheid Sociale heterogeniteit Toenemende kosten van belastingheffing Gevolgd door Vier Vergezichten op Nederland (2004)
15 Four Scenarios Four Futures of Europe (2003) Internationale samenwerking Strong Europe Global Economy Publieke verantwoordelijkheden Private verantwoordelijkheden Regional Communities Transatlantic market Nationale soevereiniteit
16 Welvaart en leefomgeving (2006) Gedetailleerde beelden voor 2040 van: Regionale spreiding: woningen, bedrijventerreinen, kantoren Mobiliteit en transport Landbouw Energie en milieu Natuur en recreatie Overstromingsgevaar en wateroverlast Trendmatig overheidsbeleid tot 2020 bestaand beleid daarna minimale differentiatie CPB + MNP en RPB (huidige PBL) bijdragen: SCP, CBs, ECN, AVV, Senter Novem, ABF, RIVM
17 Four Scenarios The Netherlands of 2040 (2010) Spreiding Talent Towns Egalitarian Ecologies Specialisatie Generalisatie Cosmopolitan Centres Metropolitan Markets Concentratie
18 Haalbaarheidstudie vervolg WLO Internationaal Agglomeratie Publiek, Locatie gebonden Privaat, Mobiel Nationaal Spreiding
19 Rekenen en denken Kwantificering beperkt belang voor internationale studies (StF, FF, NL2040) meer in verdere uitwerking voor Nederland (NiD, VV) (zeer) uitgebreid voor fysieke omgeving (EFO, WLO) Verhalen, visies Omgekeerd beeld: uitgebreid in StF, FF, Nl2040 agenderen nieuwe ontwikkelingen / thema s communiceren recente wetenschappelijke inzichten uitdagen mental maps van beleidsmakers
20 Scenario s en risico s Diversificeerbare risico's met onderlinge samenhang gevoeligheidsanalyses tonen samenhang scenario s kan als samenhang daarin aanwezig is Niet diversificeerbare macro risico s gevoeligheidsanalyse risico opslag disconteringsvoet Niet lineaire baten van oplossing van knelpunten Monte Carlo studie of enkele representatieve groeipaden groeipaden kunnen uit scenario s komen
21 Beleid en scenario s: ideaal Houdt rekening met onzekerheid Scenario s zijn geen voorspelling Evalueer beleid tegen achtergrond van alle vier scenario s Beleid moet keuzes maken Baten kosten saldo per scenario. Positief in: alle vier: no regret drie van de vier: robuust tegen onzekerheid een of twee van de vier: wachten?, monitoren, flexibiliteit. Risico op hoge kosten: minimeer kans
22 Beleid in scenario s? Lastig dilemma Nee identificatie van knelpunten en analyse beleidsopties noodzakelijk voor KBA Ja hangt af van visie op de overheid in scenario's ongeloofwaardige knelpunten 20 jaar werkloosheid meer dan 20%
23 Gebruik scenario s in kosten-batenanalyses Verkeersmodellen: sterke vertraging in gebruik kbas 2009/ 2010: Eén oud scenario: EC scenario uit EFO 1997 (WLO klaar in 2006) Knooppunt Gouwe, Rijnland route, Eindhoven, Hoevelaken CPB kbas Wind op zee (2005): 2 WLO scenario's Zuidas (2006): vastgoed 4 WLO scenario s. Kba één scenario. Zeesluis IJmuiden : 3 scenario s Almere: 1 scenario WLO, vervoer EC, overig TM Afsluitdijk, scenario s zeespiegel stijging cruciaal
24 Conclusies Lange traditie van 3 naar 4: geen middenscenario moeilijk loskomen van startsituatie steeds meer aandacht voor fysieke omgeving Hoofddoelen: agenderen en communiceren van nieuwe denkrichtingen benadrukken onzekerheid op lange termijn: geen tunnelvisie kan ook met gevoeligheidsanalyses kwantitatieve beelden voor beleidsanalyse kba: vaak maar één scenario Dilemma s: plausibel versus uitdagend bestaand beleid of endogeen beleid?
The Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012
The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote
Zin en onzin van de WLO-scenario's Léon Groenemeijer
Zin en onzin van de WLO-scenario's Léon Groenemeijer Ruimteconferentie, 21 mei 2013 13086-ABF Inhoud Scenario s en prognoses WLO-scenario s Plausibel en intern consistent Houdbaarheid Gebruik Conclusie
Via 2012 naar Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn. George Gelauff. 5 januari 2012
Via 2012 naar 2040 Perspectieven voor NO Overijssel op korte en lange termijn George Gelauff 5 januari 2012 Opzet Vooruitblik Nederland 2012 Decemberraming Sterkte / zwakte NO Overijssel Stad en land Scenario
www.nl2040.nl Taak en plaats in 2040 26-9-2011 George Gelauff NOBCO conferentie 2011 Tijden veranderen Tijden veranderen Scenariostudies
26-9-2011 Tijden veranderen Taak en plaats in 2040 George Gelauff NOBCO conferentie 2011 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote investeringen: bv wegen, dijken
Taak en plaats in 2040 George Gelauff NOBCO conferentie 2011
Taak en plaats in 2040 George Gelauff NOBCO conferentie 2011 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote investeringen: bv wegen, dijken Grote
The Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
CPB Notitie 8 mei 2012. Actualiteit WLO scenario s
CPB Notitie 8 mei 2012 Actualiteit WLO scenario s. CPB Notitie Aan: De Deltacommissaris Drs. W.J. Kuijken Postbus 90653 2509 LR Den Haag Datum: 8 mei 2012 Betreft: Actualiteit WLO scenario's Centraal
Inventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West
Inventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West Op verzoek van de provincie Gelderland hebben we een uitsnede van vraag en aanbod gemaakt voor het gebied Waalweelde west. Gemeenten behorende tot regio Waalweelde
The Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 De nieuwe CPB Scenario Studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
The Netherlands of
The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 De nieuwe CPB Scenario Studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid
De gebruikte modellen en het rekenschema. Een integrale uitwerking van de thema s uit de leefomgeving
Bijlage H 4 Bijlage 1 De gebruikte modellen en het rekenschema Een integrale uitwerking van de thema s uit de leefomgeving De ontwikkelingen, knelpunten en dilemma s die samenhangen met onze fysieke leefomgeving
New CPB Scenario Study. Question. Approach. Answer. Policy. How will we earn our daily bread in 2040? Scenarios to deal with uncertainty
www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 New CPB Scenario Study Question How will we earn our daily bread in 2040? Approach Scenarios to deal with uncertainty Answer Smart people Strong
en demografische scenario s
Vier Landbouw economische en demografische scenario s H 3 Vier economische en demografische scenario s Hoe analyseren we de ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen in de fysieke omgeving en
R Land e bouw sultaten per thema
Resultaten Landbouwper thema H 5.1 Resultaten per thema Resultaten per thema De ontwikkelingen, knelpunten en dilemma s die samenhangen met onze fysieke leefomgeving worden in deze studie uitgewerkt aan
MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE
MIRT - Verkenning Antwerpen Rotterdam VISIE 2010-2020 POSITIONERING DELTALANDSCHAP 2010 BESTAANDE TOEKOMST DELTALANDSCHAP 2010-2020 STRUCTUURBEELD DELTALANDSCHAP 2020 POSITIONERING STEDELIJKE DELTA 2010
Werkgelegenheid en toegevoegde waarde per bedrijfstak, en
CPB Memorandum Sector(en) : Groei, Kennis en Structuur Afdeling(en)/Project : Vier vergezichten op Nederland Samensteller(s) : Free Huizinga en Bert Smid Nummer : Datum : 14 januari 2005 Werkgelegenheid
projectmanagement van projectmanagement Drs. A.J.Gilbert Silvius MBA Lector Business, ICT en Innovatie Consultant Hogeschool Utrecht Van Aetsveld
Drs. A.J.Gilbert Silvius MBA Lector Business, ICT en Innovatie Consultant Hogeschool Utrecht Van Aetsveld Gilbert Silvius 45 jaar Opleiding: KMA Bedrijfseconomie (Erasmus) MBA (K.U. Leuven) Promotieonderzoek
de internationale context
de internationale context achtergrondschets 1 2 Voorwoord In Hedenmorgen 2006-2040 worden vier economische toekomstscenario s gepresenteerd. De Gelderse toekomstscenario s staan niet op zich zelf, maar
Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012
Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 t.b.v. Monitor Arbeidsmarkt en Onderwijs Provincie Noord-Holland IJmuiden, 23 november 2012 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Belangrijkste
Langer werken voor het pensioen
Langer werken voor het pensioen Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Rotterdam, 20 mei 2005 Oudedag in discussie Nederland verwelkomt de 2,5 miljoenste AOW-er en het aantal zal stijgen tot 4,5
No 55 November 2004. Vier vergezichten op Nederland. Productie, arbeid en sectorstructuur in vier scenario s tot 2040. Free Huizinga en Bert Smid
No 55 November 2004 Vier vergezichten op Nederland Productie, arbeid en sectorstructuur in vier scenario s tot 2040 Free Huizinga en Bert Smid Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM
De economie van de luchtvaart; waarde voor Eindhoven? Presentatie BVM 2 25 augustus 2018, Knegsel Dr Walter J.J. Manshanden
De economie van de luchtvaart; waarde voor Eindhoven? Presentatie BVM 2 25 augustus 2018, Knegsel Dr Walter J.J. Manshanden Ontwikkeling aantal passagiers, 2008-16 Landen EU > 50 miljoen pax in 2016 Aantal
7 Afvalbeheerscenario s
7 Afvalbeheerscenario s 7.1 Inleiding Om het toekomstig afvalstoffenbeleid te kunnen formuleren en uitvoeren, is het noodzakelijk dat inzicht bestaat in het te verwachten afvalaanbod en afvalbeheer in
Nut & noodzaak MIRT-projecten. Review van het gebruik van economische scenario s bij doorrekening van MIRT-projecten
Nut & noodzaak MIRT-projecten Review van het gebruik van economische scenario s bij doorrekening van MIRT-projecten Overzicht Korte introductie CE Delft Achtergrond Aanleiding en doel van het onderzoek
Opgesteld in samenwerking met de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat
CPB Notitie Opgesteld in samenwerking met de Adviesdienst Verkeer en Vervoer van Rijkswaterstaat Datum : 29 september 6 Aan : Ministerie van Verkeer en Waterstaat (DGP) WLO mobiliteitscenario s met prijsbeleid
Werken. Historie en beleid
H 5.3 Resultaten per thema De groei van het areaal bedrijventerrein is in de komende periode lager dan in de afgelopen periode en herstructurering wordt steeds belangrijker. Verdere verdienstelijking van
De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden
De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden Van der Zee, F., W. Manshanden, F. Bekkers, T. van der Horst ea (2012). De Staat van Nederland Innovatieland 2012. Amsterdam: AUP
Regionale Landbouw spreiding van bevolking en werkgelegenheid
Regionale Landbouw spreiding van bevolking en werkgelegenheid H 4 Regionale spreiding van bevolking en werkgelegenheid Als we de wisselwerking tussen de mens en zijn leefomgeving willen analyseren, dan
Waarom zijn de gemeenteinvesteringen sterk gedaald? Frits Bos. Centraal Planbureau
Waarom zijn de gemeenteinvesteringen sinds 2009 sterk gedaald? Frits Bos 1. Onderzoeksvraag Investeringen gemeenten cf CBS Nationale rekeningen eerst sterk gestegen en nu weer sterk gedaald; nog geen herstel
7 Afvalbeheerscenario s
7 Afvalbeheerscenario s 7.1 Inleiding Om het toekomstig afvalstoffenbeleid te kunnen formuleren en uitvoeren, is het noodzakelijk dat inzicht bestaat in het te verwachten afvalaanbod en afvalbeheer in
Wegen gebouwd op achterhaalde groeiscenario s auteur: Huib van Essen, CE Delft
Wegen gebouwd op achterhaalde groeiscenario s auteur: Huib van Essen, CE Delft De meeste plannen voor nieuwe of bredere snelwegen waarvan de uitvoering de komende jaren gepland staat, zijn onderbouwd met
Achtergrondnotitie t.b.v. de PRO-vergadering d.d. 30 maart, agendapunt 2
Achtergrondnotitie t.b.v. de PRO-vergadering d.d. 30 maart, agendapunt 2 werkgelegenheidsontwikkeling bouwnijverheid, bevolkingsgroei en economische groei De bouwnijverheid is een conjunctuurgevoelige
Beknopte beschrijving van sociaaleconomische scenario s voor het jaar 2100
Beknopte beschrijving van sociaaleconomische scenario s voor het jaar 2100 Studie in het Kader van het project Aandacht voor Veiligheid Noor van der Hoeven, Chris Jacobs, Eric Koomen 1 Inleiding We kunnen
MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND
MANIFEST NOVI NAAR EEN NIEUW NEDER LAND WERK ALS ÉÉN OVERHEID De fysieke en sociale leefomgeving van Nederland gaan de komende decennia ingrijpend veranderen. Transities in de energievoorziening, de landbouw,
Programma. Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding. #wlo
Programma Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding #wlo Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving (WLO) Demografische en macro-economische
Omgaan met onzekerheden in besluitvorming MIRT
Omgaan met onzekerheden in besluitvorming MIRT Vragen en uitdagingen in het Verbeterprogramma V&V Modellen van IenM Presentatie NMDC workshop Omgaan met onzekerheden Erik Verroen en Willem Homan 20 april
WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen
WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen (PBL) (CPB) (CPB) (PBL) Symposium Feiten, Feiten, Feiten 2016 Provincie Overijssel
Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil
Bevolkingsontwikkeling: Lichte groei, stabilisatie of lichte daling? Worden we daar beter of slechter van? Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl
Ten geleide 7. 1 Achtergronden en aanpak 9
INHOUD Inhoud Ten geleide 7 1 Achtergronden en aanpak 9 1.1 Een moeilijke uitgangssituatie 9 1.2 Begrotingstekort, bbp en welvaart 10 1.3 Houdbaarheid van de overheidsfinanciën 11 1.4 Een bedreiging voor
Aanpassing WLO scenario s voor het containervervoer
CPB Memorandum Sector : 5 Afdeling/Project : Economie en fysieke omgeving Samensteller(s) : Paul Besseling, Jan Francke en Rafael Saitua Nistal Nummer : 172 Datum : 18 december 2006 Aanpassing WLO scenario
Een halve eeuw arbeidsmarkt. 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen
Een halve eeuw arbeidsmarkt 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen Een veranderende arbeidsmarkt sluiten instituties nog wel aan? 2 Mogelijke hervorming: basisinkomen Gegarandeerd onvoorwaardelijk
Overzicht presentatie. bereikbaarheid: Aanleiding: Duurzaamheidsverkenningen-2. Indicatorenset voor duurzaam ruimtegebruik
Overzicht presentatie 1. Duurzaamheidsverkenning Nederland Later Rekenen aan duurzame 2. Rekenenmethodiek duurzame bereikbaarheid bereikbaarheid: 3. Case Toepassen van TIGRIS XL in Nederland Later 4. Resultaten
Nederland hoort bij de wereldtop
Globalistische politiek vereist draagvlak in de provincie Sibolt.Mulder@tns-nipo.com Duurzaamheidsdialoog 19/01/2012 Nederland hoort bij de wereldtop 1 Macro-economisch doen we het prima! Werkeloosheid
Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1
Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand
De vraag naar ruimte voor economische activiteit tot 2040
No 59 December 2005 De vraag naar ruimte voor economische activiteit tot 2040 Bedrijfslocatiemonitor P.H.A.M. Arts, J. Ebregt, C.J.J. Eijgenraam, M.J. Stoffers 2005 Centraal Planbureau Van Stolkweg 14
Investeren in Nederland
Investeren in Nederland Taco van Hoek Amsterdam, 14 oktober 2015 1 Inleiding Investeren in Nederland Initiatief: Aedes, BNL, BZK, EIB Toekomstverkenning, geen voorspellingen Scenariostudie: 2010-2040 Kader
Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening:
Rol van WKK in een toekomstige Nederlandse energievoorziening: Betaalbaar & betrouwbaar? Robert Harmsen ECN Beleidsstudies COGEN Symposium Zeist 22 oktober 2004 Een blik naar de toekomst (1) Four Futures
Metropoolregio Amsterdam (MRA) Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)
Metropoolregio Amsterdam (MRA) Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) Laren, 3 mei 2017 Marijn den Uijl Programmamanager Fysiek Domein 1 Regio Gooi en Vechtstreek 2 Regio Gooi en
Sociaaleconomische Toekomstscenario s
Sociaaleconomische Toekomstscenario s Geschikt voor zoet en zout? door Gert Jan van den Born 1 Toekomstverkenningen Scenario s zijn gekoppeld aan onzekerheden in de toekomst Binnen domein van ruimtelijke
Regio Groningen-Assen kansen en risico s voor de arbeidsmarkt
Regio Groningen-Assen kansen en risico s voor de arbeidsmarkt 16 Mei 2011 Drs. Jan Dirk Gardenier MBA, directeur CAB Martinikerkhof 30 9712 JH Groningen (050) 311 51 13 www.cabgroningen.nl 1 Regio Groningen
Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur
Geïntegreerde netwerken en knooppunten: veranderingen in de maatschappij Ton Venhoeven, Rijksadviseur Infrastructuur Project uitwerking en planvoorbereiding Advies verkenningen Onderzoek duurzame stedenbouw
OUDERE WERKNEMERS DOOR DE LENS VAN NEDERLANDSE WERKGEVERS
OUDERE WERKNEMERS DOOR DE LENS VAN NEDERLANDSE WERKGEVERS Conferentie Grijswerkers gezocht Leuven, 1 februari 2008 Joop Schippers j.schippers@econ.uu.nl De arbeidsmarkt: van vragersmarkt (2e helft 20e
BIJLAGE A KENGETALLEN In deze bijlage geven we in overzichtelijke tabellen de kengetallen weer die gebruikt zijn ter bepaling van de effecten van het kantoren- en bedrijventerreinenprogramma voor de regio
VTV-2014: Participatie als rode draad
1 VTV-2014: Participatie als rode draad Opzet VTV-2014 Basisinformatie op websites Vier themarapporten Gezondheid en maatschappelijke participatie Preventie in de zorg Maatschappelijke kosten en baten
In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst
In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.
De informatiebehoefte van mobiliteitsbeleid
Mensen die twijfelen voorspellen beter De informatiebehoefte van mobiliteitsbeleid Presentatie bijeenkomst The Next step van mobiliteitsdata naar beleidsinformatie Utrecht, 18 september 2018 Erik Verroen
Mobiliteit in perspectief
George Gelauff Route 66, D66 Opzet Snapshot Mobiliteitsbeeld Veelzijdig fenomeen Vooruitblik personenvervoer 2015 2040 Groei steden en stedelijke mobiliteit zet zeker de eerste tijd door Knelpunten rondom
Huidig economisch klimaat
Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel
VVMA Congres 18 mei 2010
VVMA Congres 18 mei 2010 Jan Klaver, VNO-NCW Verwachtingen over Nederlandse economie, 2010-2015 1 Lijn van mijn verhaal 1. Impact economische crisis op Nederlandse economie en bedrijfsleven 2. Het herstel
Economisch perspectief verdieping Nieuwe Waterweg / Botlek
Economisch perspectief verdieping Nieuwe Waterweg / Botlek Sigrid Schenk Irene Pohl Rotterdam, januari 2014 Aanleiding voor verdieping NWW / Botlek Page 2 BRON: HBR Het Botlekgebied / Pernis vormt het
De Rotterdamse haven en het achterland. Havenvisie 2030 en achterlandstrategie
De Rotterdamse haven en het achterland Havenvisie 2030 en achterlandstrategie Ellen Naaykens Havenbedrijf Rotterdam N.V. ALV ELC, Venlo 30 november 2011 Inhoud Profiel haven Rotterdam Ontwerp Havenvisie
Bas van Bavel Universiteit Utrecht. Brede welvaart. 18 september 2018
Bas van Bavel Universiteit Utrecht Brede welvaart I 18 september 2018 Wat is welvaart? Heel lang gelijk gesteld met Bruto Binnenlands Product per hoofd (= economische groei) Is een scherpe, precieze indicator
11 september 2001; de oorlog in Irak; de SARS epidemie; de fusie tussen Air France en de KLM; de opkomst van de goedkope luchtvaartmaatschappijen.
Kan Schiphol de reizigers nog wel aan in 2020? Eric Kroes Directeur van Significance Hoeveel luchtreizigers zijn er op Schiphol te verwachten in 2020? Kan de luchthaven die aantallen nog wel aan? Levert
Keuzeonderwerp. Keynesiaans model. Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt. fransetman.nl
Keuzeonderwerp Keynesiaans model Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt Vraag op de goederenmarkt Alleen gezinnen en bedrijven kopen op de goederenmarkt. C = 0,6 Y Aa = 4 mln mensen
Doelmatigheid als panacee, makkelijker gezegd dan gedaan
Doelmatigheid als panacee, makkelijker gezegd dan gedaan Laura van Geest Overzicht 1. Historische trends 2. Toekomstscenario s CPB overzicht is meer zorg een probleem? meer zorg en meer solidariteit? 3.
Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013
Visie op 2014 Wankel perspectief 18 november 2013 Inhoud Blik op de wereld Eurozone Nederlandse Economie Woningmarkt Regeringsbeleid Conclusies Blik op de wereld Achteroverleunen beleidsmakers ongewenst
Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs
Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,
Bijlage 1: Berekening realisatie 9% duurzaam in 2010
Bijlage 1: Berekening realisatie 9% duurzaam in 2010 Toelichting bij de doelstelling van 9% duurzame elektriciteit: - De definitie van de 9% doelstelling is conform de EU richtlijn duurzame elektriciteit
Beoordeling van de gevolgen van de economische crisis voor de op basis van de WLOscenario s geschatte omvang van het treinreizigersvervoer in 2020
De crisis en PHS, interpretatie van de vervoeranalyses: Beoordeling van de gevolgen van de economische crisis voor de op basis van de WLOscenario s geschatte omvang van het treinreizigersvervoer in 2020
Houdbaarheid overheidsfinanciën
Houdbaarheid overheidsfinanciën Sterk verbeterd door maatregelen van afgelopen jaren Marcel Lever 12 februari 2016 Inhoud Definitie en veronderstellingen Houdbaarheid, stand 2014 Gevoeligheidsanalyse Actualisatie
Scenariobenadering Sport Toekomstverkenning
Scenariobenadering Sport Toekomstverkenning Om te komen tot een (wetenschappelijk) gefundeerde toekomstverkenning voor de Sport passen we een scenariobenadering toe. In zo n benadering worden alle stappen
Werklocaties. Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019
Werklocaties Nota Bedrijfsruimte Rotterdam samengevat 19 juni 2019 2 Ruimtelijkeconomisch beleid voor bedrijfsruimte in Rotterdam Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen
Meting economisch klimaat, november 2013
Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,
Hans Stegeman. h a r m o n i e Vloeiend Vooruit. Schokkend Samen. r e v o l u t i e. e v o l u t i e. Trage Twist. Dynamisch Divers Vier vergezichten
e v o l u t i e h a r m o n i e Vloeiend Vooruit Schokkend Samen r e v o l u t i e Trage Twist c o n f l i c t Dynamisch Divers Vier vergezichten Hans Stegeman Kennis & Economisch Onderzoek Inleiding Programma
brief van Kamer van Koophandel, 7 dec. 04. (N.B. De rubrieken 1 t/m 4 altijd in deze volgorde uitwerken)
Nota PS-commissie Vergaderdatum : 24 januari 2005 Commissie voor : ELE Agendapunt nr. : 9 Commissienr. : 2005-166 Onderwerp : Pieken in de Noordvleugel; OPERA; Gaan voor Goud. Opsteller/telefoon/e-mail-adres
Feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte. Laurens Brandes en Johan van der Schuit (PBL)
Feiten en cijfers over milieu, natuur en ruimte Laurens Brandes en Johan van der Schuit (PBL) Media, presentaties Milieubalans Compendium Emissie registratie Onderzoek gegevens Compendium in de informatiepiramide
ONDERZOEKSMEMORANDUM
ONDERZOEKSMEMORANDUM Een tentatieve berekening van de uitbreidingsvraag naar bedrijventerreinen in de WGR-regio Noord- Veluwe volgens de Overijsselse uitgangspunten Algemeen In 2015 heeft de provincie
ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM Input voor een nieuwe MRA Agenda. Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam
ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM 2018 Input voor een nieuwe MRA Agenda Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam Achtergrond Streven om EVMRA te benutten als basis voor evidence
De Verdeelde Triomf. Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad. 23 maart 2016 Dr. Otto #verdeeldetriomf
De Verdeelde Triomf Ateliersessie Trek naar de Stad Provincie Flevoland, Lelystad 23 maart 2016 Dr. Otto Raspe 1 @ottoraspe #verdeeldetriomf Trends in de regionale economie http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/publicaties/pbl_2014_trendsin-de-regionale-economie_1374.pdf
Nederland als een snelwegpanorama tussen Emmen en Meppel
Nederland als een snelwegpanorama tussen Emmen en Meppel prof. dr. C.N. Teulings directeur Centraal Planbureau Macrobeeld: conjunctureel financiële crisis dollar huizenprijzen grondstofprijzen inflatie
CPB-reactie op OESOstudie over de relatie tussen inkomensongelijkheid. economische groei
CPB Notitie 22 december 2014 CPB-reactie op OESOstudie over de relatie tussen inkomensongelijkheid en economische groei Uitgevoerd op verzoek van de vaste commissie Financiën van de Tweede Kamer CPB Notitie
Trendrapport Oosterhout 2010 2040
2040 december 2010 Een uitgave van de gemeente Oosterhout rapporteur: afdeling Service en Ondersteuning (SO), taakgroep Onderzoek & Statistiek (O&S) definitieve versie: december 2010 2 Trendrapport Oosterhout
Werkgelegenheidsrapportage Haarlemmermeer Inleiding
Inleiding De werkgelegenheid in Haarlemmermeer is in 2016 aanzienlijk gestegen. Het aantal banen is toegenomen met 1% (1.500). Het totaal komt hiermee op 154.100 ( Bron CBS). Belangrijkste punten Nog nooit
Wat is de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli)
www.rli.nl Wat is de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur (Rli) Adviesraad van de Regering Adviseert Regering en Parlement over fysieke leefomgeving landbouw, milieu, natuur, ruimtelijke ordening,
MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone
MKBA Windenergie binnen de 12-mijlszone Den Haag, 3 november 2014 Niels Hoefsloot Ruben Abma Inhoud presentatie 1. Onderzoeksmethode en uitgangspunten 2. Directe effecten 3. Indirecte/externe effecten
Perspectieven voor beleid
Perspectieven voor beleid H 7 Perspectieven voor beleid Deze studie welvaart en leefomgeving richt zich op de lange termijn, en maakt zichtbaar welke invloed bepaalde krachten kunnen hebben op de fysieke
KRUISBESTUIVINGEN TUSSEN LUCHT EN ZEEHAVEN
KRUISBESTUIVINGEN TUSSEN LUCHT EN ZEEHAVEN Dick van Damme Lector Logistiek Hogeschool van Amsterdam Terneuzen 3 september 2015 AGENDA 1. Ontwikkelingen lucht- en zeehaven 2. Uitdagingen en strategierichtingen
Welvaart en Leefomgeving
Welvaart en Leefomgeving Welvaart en Leefomgeving een scenariostudie voor Nederland in 2040 Projectleiding en redactie L.H.J.M. Janssen, V.R. Okker, J. Schuur Centraal Planbureau, Milieu- en Natuurplanbureau
Logistieke top-100: bouwsteen in waarde logistieke sector voor Nederland
Logistieke top-100: bouwsteen in waarde logistieke sector voor Nederland TNO, Kees Verweij, Teamleider Logistiek TLN Top-100 bijeenkomst, 8 april 2010 Logistieke kosten stijgen als % omzet bedrijfsleven
Dutch Summary. Dutch Summary
Dutch Summary Dutch Summary In dit proefschrift worden de effecten van financiële liberalisatie op economische groei, inkomensongelijkheid en financiële instabiliteit onderzocht. Specifiek worden hierbij
Bouwaanvragen. Opbrengst bouwleges
Kwartaalrapportage 1. Inleiding Vorig jaar werd Nederland geconfronteerd met de kredietcrisis. In eerste instantie werd nog gedacht dat dit probleem zich zou beperken tot de VS. Niets blijkt minder waar.
De 4 ellen van het voorspellen. SAFFIER II toegepast
De 4 ellen van het voorspellen SAFFIER II toegepast Productieproces Waarom met een model? Trefzekerheid Lessen van kredietcrsis Modellen en voorspellen Kortetermijnramingen 4 keer per jaar 2 uitgebreide
De vraag naar luchtvaart in de Brainportregio en het Catchment Area van Eindhoven Airport. Walter Manshanden & Leo Bus
De vraag naar luchtvaart in de Brainportregio en het Catchment Area van Eindhoven Airport Walter Manshanden & Leo Bus Vraagstelling 1. Wat is de economische structuur van de regio en typering van de bedrijvigheid
De Rotterdamse haven na 2030
De Rotterdamse haven na 2030 B. Kuipers, zakelijk directeur Erasmus Rotterdam Onderzoek ministerie van V&W: Wat is het belang en de betekenis van de mainports in 2040 voor de Nederlandse economie? Onderzoek
3.2 De omvang van de werkgelegenheid
3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal
Hoe staan we er nu voor?
Presentatie voor het debat Iedereen ZZP-er: Over winners' en 'losers' op de arbeidsmarkt, Groninger Forum, 26 maart 2015 Prof.dr. Jouke van Dijk Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit