R Land e bouw sultaten per thema

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "R Land e bouw sultaten per thema"

Transcriptie

1 Resultaten Landbouwper thema

2

3 H 5.1 Resultaten per thema Resultaten per thema De ontwikkelingen, knelpunten en dilemma s die samenhangen met onze fysieke leefomgeving worden in deze studie uitgewerkt aan de hand van acht thema s: wonen, werken, mobiliteit, landbouw, energie, milieu, natuur, en overstromingsgevaar en wateroverlast. Deze thema s zijn herkenbaar in het maatschappelijke debat, corresponderen met aspecten van het brede welvaartsbegrip en sluiten aan op de inrichting van het beleid. Bovendien zijn er pragmatische redenen voor de thematische uitwerking: elk van deze thema s heeft namelijk zijn eigen kennisdomein, zijn eigen instrumentarium aan modellen en gegevens en zijn eigen netwerk en traditie. We hebben dus zo veel mogelijk gebruikgemaakt van de bestaande kennisinfrastructuur. Door de thema s uit te werken in vier scenario s, het trendmatige beleid zo veel mogelijk af te stemmen en de berekeningen onderling consistent te maken, hebben we gezorgd voor samenhang tussen de thema s. In dit hoofdstuk gaan we eerst nader in op die samenhang. Vervolgens vatten we in elke paragraaf de uitkomsten van één thema samen. Meer gedetailleerde informatie over de uitkomsten van de afzonderlijke thema s is te vinden in de achtergronddocumentatie, die apart wordt uitgebracht. Samenhang tussen de thema s Hoewel de acht thema s in dit hoofdstuk afzonderlijk worden besproken, staan zij niet op zichzelf: we hebben zo veel mogelijk ook de kruisrelaties tussen de thema s beschreven, op alle relevante ruimtelijke schaalniveaus. Dat is het kenmerk van deze studie. Per scenario komen de aannames in het ene thema overeen met die in het andere thema, zodat de ontwikkelingen steeds consistent zijn. Dat geldt nadrukkelijk ook voor de kwantitatieve uitwerking van de scenario s. De causale relaties en de gebruikte parameters in de vele gebruikte rekenmodellen zijn zo goed mogelijk onderling afgestemd. Het resultaat is dat alle cijfermatige uitkomsten binnen een scenario met elkaar in overeenstemming zijn, ook als ze bij verschillende thema s staan. Zo stroken de emissies die beschreven worden bij het thema milieu dus met de ontwikkeling van de landbouw, het energiegebruik en van het wegverkeer. Maar ook tussen landbouw, energiegebruik en wegverkeer onderling bestaan kruisverbanden, bijvoorbeeld via de energieprijzen. Verdere uitputting van de fossiele brandstoffen leidt immers tot stijgende brandstofprijzen en dempt zo de groei van de automobiliteit en de glastuinbouw. Ook tussen de thema s wonen, werken en mobiliteit bestaan nauwe relaties: lengte en richting van verkeersstromen hangen bijvoorbeeld nauw samen met de ruimtelijke spreiding van woon- en werklocaties. Indirect hebben de ontwikkelingen binnen de thema s werken en wonen dus zelfs gevolgen voor energiegebruik en luchtverontreiniging. Met al deze kruisrelaties houden we in de studie waar mogelijk rekening (bijlage 1). 67

4 Welvaart en Leefomgeving 2006 Internationaal en nationaal In eerste instantie zijn het samenhangende internationale economische en politieke ontwikkelingen die bepalen hoe de economie en de bevolking van Nederland groeien. Deze krachten zorgen voor internationale handel, migratiestromen en prijsfluctuaties op de mondiale energiemarkt, die ook in Nederland sterk gevoeld worden (Tang en De Mooij, 2003). Ze bepalen voor een belangrijk deel hoe de bevolking, de economie en het energiegebruik van ons land zich ontwikkelen, en daarmee ook de milieukwaliteit en het ruimtegebruik. Bevolking en economie Tussen de groei van de bevolking en de groei van de economie bestaat een complexe relatie, die onder meer loopt via de beroepsbevolking, de woningmarkt en de consumptie. Dat geldt niet alleen voor de omvang, maar ook voor de samenstelling van de bevolking en de economie. Ouderen of lager opgeleiden hebben bijvoorbeeld een ander consumptiepatroon en ook hun gedrag op de arbeidsmarkt en de woningmarkt verschilt. De vraag naar woningen hangt samen met de groei van het aantal huishoudens. Deze groei treedt op als de bevolking toeneemt, maar bijvoorbeeld ook als het persoonlijk inkomen stijgt: dus als de economie sterker groeit dan de bevolking. Bevolking en economie hangen ook ruimtelijk met elkaar samen. De verandering van de structuur van de economie heeft bijvoorbeeld gevolgen voor de ruimtelijke spreiding van de werkgelegenheidsgroei. Waar de werkgelegenheid groeit, is bovendien afhankelijk van de locatie van het woningaanbod. De ruimtelijke samenhang tussen wonen en werken wordt verder onder meer beïnvloed door de mate waarin mensen bereid zijn naar hun werk te reizen of voor hun werk te verhuizen. Hier speelt ook de energieprijs weer een rol (brandstofkosten). Deze ruimtelijke verweving van de thema s bevolking, wonen, werken en (pendel)mobiliteit beschreven we in hoofdstuk 4. Ruimte en milieu Ruimtelijk manifesteren de ontwikkelingen binnen de verschillende thema s zich onder andere in de uitbreiding van woonwijken, bedrijventerreinen en infrastructuur en in de ligging van deze nieuwe bebouwing ten opzichte van de bestaande verstedelijking. Nieuwe bebouwing beïnvloedt de plaats waar de natuur zich verder ontwikkelt, waar de wateroverlast het grootst is, waar het landschap zal veranderen en waar de landbouw onder druk komt te staan. Ook tussen deze thema s bestaan dus relaties. Wij hebben bij de uitwerking van de thema s en de scenario s rekening proberen te houden met al deze kruisrelaties en samenhangen, op alle relevante ruimtelijke schaalniveaus. De gebruikte rekenmodellen zijn daartoe gesynchroniseerd (zie bijlage 1). Daarmee hebben we bereikt dat de scenario s intern consistente ontwikkelingen beschrijven, waarin de effecten van het ene thema zijn meegenomen in het andere. De resultaten die wij hierna bespreken, moeten dus steeds gezien worden 68

5 H 5.1 Resultaten per thema als onderdeel van een groter, samenhangend geheel, ook al worden ze per thema gepresenteerd. 69

6

De gebruikte modellen en het rekenschema. Een integrale uitwerking van de thema s uit de leefomgeving

De gebruikte modellen en het rekenschema. Een integrale uitwerking van de thema s uit de leefomgeving Bijlage H 4 Bijlage 1 De gebruikte modellen en het rekenschema Een integrale uitwerking van de thema s uit de leefomgeving De ontwikkelingen, knelpunten en dilemma s die samenhangen met onze fysieke leefomgeving

Nadere informatie

Nieuwe vraag naar ruimte

Nieuwe vraag naar ruimte Ruimtelijk beeld H 6.1 Ruimtelijk beeld In hoofdstuk 5 verkenden we een aantal ontwikkelingen per thema. In dit hoofdstuk laten we die thematische ordening los en plaatsen we al deze ontwikkelingen in

Nadere informatie

Regionale Landbouw spreiding van bevolking en werkgelegenheid

Regionale Landbouw spreiding van bevolking en werkgelegenheid Regionale Landbouw spreiding van bevolking en werkgelegenheid H 4 Regionale spreiding van bevolking en werkgelegenheid Als we de wisselwerking tussen de mens en zijn leefomgeving willen analyseren, dan

Nadere informatie

Perspectieven voor beleid

Perspectieven voor beleid Perspectieven voor beleid H 7 Perspectieven voor beleid Deze studie welvaart en leefomgeving richt zich op de lange termijn, en maakt zichtbaar welke invloed bepaalde krachten kunnen hebben op de fysieke

Nadere informatie

Programma. Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding. #wlo

Programma. Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding. #wlo Programma Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding #wlo Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving (WLO) Demografische en macro-economische

Nadere informatie

richtlijnen de resultaten presenteren 3.5 De kandidaat kan aan de hand van gegeven richtlijnen sterke en zwakke punten van het

richtlijnen de resultaten presenteren 3.5 De kandidaat kan aan de hand van gegeven richtlijnen sterke en zwakke punten van het Aardrijkskunde, vmbo, Geografische F. Oorschot vaardigheden vmbo bovenbouw kern subkern Inhoud / Eindterm bb Eindterm kb Eindterm gt Eindterm Geografisch vaardigheden Geografisch onderzoek Stappenplan

Nadere informatie

Regionale prognoses 2016. Meppel

Regionale prognoses 2016. Meppel Regionale prognoses 2016 Meppel Hogere en breder gedragen groei Naar verwachting groeit de Nederlandse economie in 2016 met 2,7 procent. Hoewel de uitvoer nog steeds de grootste groeibijdrage levert, heeft

Nadere informatie

Sociaaleconomische Toekomstscenario s

Sociaaleconomische Toekomstscenario s Sociaaleconomische Toekomstscenario s Geschikt voor zoet en zout? door Gert Jan van den Born 1 Toekomstverkenningen Scenario s zijn gekoppeld aan onzekerheden in de toekomst Binnen domein van ruimtelijke

Nadere informatie

Regionale prognoses 2015. Culemborg

Regionale prognoses 2015. Culemborg Regionale prognoses 2015 Culemborg Hogere en breder gedragen groei Naar verwachting groeit de Nederlandse economie in 2015 met 1,7 procent. Daarbij dragen consumenten dit jaar voor het eerst sinds 2008

Nadere informatie

Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland

Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland Economie en arbeidsmarkt in Noord-Nederland Jan Dirk Gardenier 17 april 2015 Lokale verschillen in leefbaarheid veel gesloten platteland Economie is afhankelijk van ruimtelijke gebiedsontwikkeling en de

Nadere informatie

Overzicht presentatie. bereikbaarheid: Aanleiding: Duurzaamheidsverkenningen-2. Indicatorenset voor duurzaam ruimtegebruik

Overzicht presentatie. bereikbaarheid: Aanleiding: Duurzaamheidsverkenningen-2. Indicatorenset voor duurzaam ruimtegebruik Overzicht presentatie 1. Duurzaamheidsverkenning Nederland Later Rekenen aan duurzame 2. Rekenenmethodiek duurzame bereikbaarheid bereikbaarheid: 3. Case Toepassen van TIGRIS XL in Nederland Later 4. Resultaten

Nadere informatie

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van Externe notitie Petten, 8 juli 2013 Afdeling Policy Studies ECN-N--13-028 Van Cees Volkers Wouter Wetzels Onderwerp Nieuwste inzichten Nederlands gasverbruik Inleiding ECN Policy Studies voert regelmatig

Nadere informatie

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg

Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Werkconferentie agenda omgevingsvisie Limburg Na een regionale werkconferentie in Venlo, zijn op 24 september 2018 zo n 70 medewerkers van verschillende Zuid-Limburgse gemeenten, het Waterschap, het Rijk,

Nadere informatie

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl

WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl WKO in duurzame gebiedsontwikkeling case Westland Ir. Marion Bakker SenterNovem 030 2393677 m.m.c.bakker@senternovem.nl 12-11-2007Sheet nummer 1 Ontwikkelingen wereldwijd Heeft de Al Gore film impact?

Nadere informatie

Welvaart en Leefomgeving

Welvaart en Leefomgeving Welvaart en Leefomgeving Welvaart en Leefomgeving een scenariostudie voor Nederland in 2040 Projectleiding en redactie L.H.J.M. Janssen, V.R. Okker, J. Schuur Centraal Planbureau, Milieu- en Natuurplanbureau

Nadere informatie

Programmabegroting 2014 Provincie Flevoland. Ans Hoenderdos, Peter Bakhuizen, Filip den Eerzamen 25 september 2013

Programmabegroting 2014 Provincie Flevoland. Ans Hoenderdos, Peter Bakhuizen, Filip den Eerzamen 25 september 2013 Programmabegroting 2014 Provincie Flevoland Ans Hoenderdos, Peter Bakhuizen, Filip den Eerzamen 25 september 2013 Verdere professionalisering begroting 2011 Nulmeting SMARTheid doelstellingen programmabegroting

Nadere informatie

MEMO. Contact: Marijn den Uijl,

MEMO. Contact: Marijn den Uijl, MEMO Deze memo beschrijft de stand van zaken van het MIRT-onderzoek Oostkant Amsterdam (januari 2017). Voor meer informatie en publicaties: www.mirtoostkantamsterdam.nl Contact: Marijn den Uijl, m.denuijl@regiogv.nl

Nadere informatie

Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012

Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 t.b.v. Monitor Arbeidsmarkt en Onderwijs Provincie Noord-Holland IJmuiden, 23 november 2012 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Belangrijkste

Nadere informatie

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid

Duurzaamheid in Amersfoort: kansen en inspiratie Het Amersfoorts Afwegingskader Duurzaamheid Duurzaamheid in : kansen en inspiratie Het s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid s Afwegingskader Duurzaamheid Leefomgeving Dit project draagt bij aan een gezond woon- en werkklimaat

Nadere informatie

De Brabantse woningmarkt

De Brabantse woningmarkt De Brabantse woningmarkt Futura 31 oktober 2011 Frits Oevering De Brabantse woningmarkt Agenda Vraag naar woningen Regionale variatie in Nederland Omvang vraag Koopkracht Macro Verstrekkingsvoorwaarden

Nadere informatie

Samenvatting. Scenario s

Samenvatting. Scenario s H 1 Nederland verandert. Trends als individualisering, vergrijzing, migratie evenals de economische ontwikkeling spelen daarbij een rol. Hoe kan Nederland zich de komende decennia, tot 2040, ontwikkelen?

Nadere informatie

ONDERZOEKSMEMORANDUM

ONDERZOEKSMEMORANDUM ONDERZOEKSMEMORANDUM Een tentatieve berekening van de uitbreidingsvraag naar bedrijventerreinen in de WGR-regio Noord- Veluwe volgens de Overijsselse uitgangspunten Algemeen In 2015 heeft de provincie

Nadere informatie

8.1a Bevolking en ruimte in de eigen regio

8.1a Bevolking en ruimte in de eigen regio Kerndeel 8 Bevolking en ruimte 8.1a Bevolking en ruimte in de eigen regio Eindterm 16. De kandidaat kan de bevolkingsontwikkeling en het ruimtegebruik in de eigen regio beschrijven en verklaren. Eindterm

Nadere informatie

F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers

F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4.1 Inleiding Deze bijlage geeft een toelichting bij de productie en verwerking van het Nederlands afval sinds 1985 plus een inschatting hiervan tijdens de komende planperiode.

Nadere informatie

Economische scenario s West-Friesland

Economische scenario s West-Friesland Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014 Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario

Nadere informatie

WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen

WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen (PBL) (CPB) (CPB) (PBL) Symposium Feiten, Feiten, Feiten 2016 Provincie Overijssel

Nadere informatie

Confrontatieweek Samenvatting voorlopige resultaten werkspoor Ruimte & Economie

Confrontatieweek Samenvatting voorlopige resultaten werkspoor Ruimte & Economie Werkspoor 02-11-2015 Confrontatieweek Samenvatting voorlopige resultaten werkspoor Hans Vonk Bevindingen werkspoor A. Algemeen 1. Er is niet één corridor-regio, maar verschillende subregio s met een eigen

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Regionale Beeldvorming

Samenvatting Aardrijkskunde Regionale Beeldvorming Samenvatting Aardrijkskunde Regionale Beeldvorming Samenvatting door een scholier 1725 woorden 31 oktober 2006 7,3 3 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Hoofdstuk 1 Regionale beelden en ruimtelijk gedrag

Nadere informatie

Krimp in Fryslân. Inwonertal

Krimp in Fryslân. Inwonertal Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige

Nadere informatie

Bijlage 2 Inventarisatie trends

Bijlage 2 Inventarisatie trends Bijlage 2 Inventarisatie trends In de motie van de Raad wordt gevraagd de belangrijkste trends en de impact daarvan op de Utrechtse Heuvelrug te beschrijven. Hieronder wordt dit verder uitgewerkt. Trends

Nadere informatie

Kwalitatieve gevolgen voor de werkgelegenheid op korte termijn van de tegenbegrotingen

Kwalitatieve gevolgen voor de werkgelegenheid op korte termijn van de tegenbegrotingen CPB Notitie Datum : 28 september 2009 Aan : Tweede Kamer Kwalitatieve gevolgen voor de werkgelegenheid op korte termijn van de tegenbegrotingen 1 Inleiding Tijdens de afgelopen Algemene Politieke Beschouwingen

Nadere informatie

Samenvatting Ruimte om te Ondernemen integrale economische visie Pijnacker- Nootdorp

Samenvatting Ruimte om te Ondernemen integrale economische visie Pijnacker- Nootdorp Samenvatting Ruimte om te Ondernemen integrale economische visie Pijnacker- Nootdorp Ondernemers zorgen voor werkgelegenheid, innovatie en productiviteit en dragen daarmee bij aan de welvaart en welzijn

Nadere informatie

Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder (Maassluis) Maatschappelijke Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein Kapelpolder, gemeente Maassluis A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht

Nadere informatie

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving Voorzichtig herstel bedreigde soorten Verdere achteruitgang functioneren van ecosystemen en biodiversiteit Meer aandacht voor natuur als basisvoorwaarde

Nadere informatie

Ambitiedocument ter voorbereiding van de Economische visie gemeente Berg en Dal

Ambitiedocument ter voorbereiding van de Economische visie gemeente Berg en Dal Ambitiedocument ter voorbereiding van de Economische visie gemeente Berg en Dal Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Berg en Dal Buck Consultants International Nijmegen, 25 maart 2016 1 Economisch DNA

Nadere informatie

SOCIAAL PERSPECTIEF. sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020

SOCIAAL PERSPECTIEF. sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020 SOCIAAL PERSPECTIEF sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020 SOCIAAL PERSPECTIEF sociale structuurvisie Zaanstad 2009-2020 De sociale ambitie: Zaanstad manifesteert zich binnen de metropoolregio Amsterdam

Nadere informatie

Hartslag Cafe 15 februari 2018 John Dagevos. Leefbaarheid in Tilburg Stad met verschillende gezichten

Hartslag Cafe 15 februari 2018 John Dagevos. Leefbaarheid in Tilburg Stad met verschillende gezichten Hartslag Cafe 15 februari 2018 Leefbaarheid in Tilburg Stad met verschillende gezichten Inhoud presentatie Wat verstaan we eigenlijk onder leefbaarheid? LEMON Telos instrumenten Feiten en kaarten over

Nadere informatie

Verkenning Sociaal Demografische ontwikkelingen en Ruimte

Verkenning Sociaal Demografische ontwikkelingen en Ruimte Verkenning Sociaal Demografische ontwikkelingen en Ruimte PBL Ruimteconferentie 2013 21 mei 2013 Bart van Bleek Opbouw presentatie Aanluitend op presentatie Jan Ritsema van Eck 1. sociaal demografische

Nadere informatie

Financiële baten van windenergie

Financiële baten van windenergie Financiële baten van windenergie Grootschalige toepassing van 500 MW in 2010 en 2020 Opdrachtgever Ministerie van VROM i.s.m. Islant Auteurs Drs. Ruud van Rijn Drs. Foreno van der Hulst Drs. Ing. Jeroen

Nadere informatie

Modelmatige integrale stedelijke ontwikkeling (model based city development)

Modelmatige integrale stedelijke ontwikkeling (model based city development) Modelmatige integrale stedelijke ontwikkeling (model based city development) Plannen maken voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad met gebruik van modellen voor de leefomgeving Rien van Stigt Overzicht

Nadere informatie

Regionale arbeidsmarktprognose

Regionale arbeidsmarktprognose Provincie Zeeland Afdeling Economie Regionale arbeidsmarktprognose 2011-2012 Inleiding Begin juni 2011 verscheen de rapportage UWV WERKbedrijf Arbeidsmarktprognose 2011-2012 Met een doorkijk naar 2016".

Nadere informatie

Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter

Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde. Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient (Capelle a/d IJssel) Maatschappelijke waarde Met de Kamer van Koophandel weet je wel beter Bedrijventerrein De Mient, gemeente Capelle a/d IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft

Nadere informatie

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3

Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting Economie Werk hoofstuk 1 t/m 3 Samenvatting door H. 1812 woorden 16 juni 2013 6 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie LWEO Economie samenvatting Werk hoofdstuk 1, 2 en 3 Hoofdstuk 1. Werken

Nadere informatie

CPB Notitie 16 augustus Houdbaarheidsberekeningen. Uitgevoerd op verzoek van Flip de Kam

CPB Notitie 16 augustus Houdbaarheidsberekeningen. Uitgevoerd op verzoek van Flip de Kam CPB Notitie 16 augustus 2013 Houdbaarheidsberekeningen Uitgevoerd op verzoek van Flip de Kam. CPB Notitie Aan: Flip de Kam Centraal Planbureau Van Stolkweg 14 Postbus 80510 2508 GM Den Haag T (070)3383

Nadere informatie

Synergie tussen MIRT projecten: synergie in de directe en indirecte effecten

Synergie tussen MIRT projecten: synergie in de directe en indirecte effecten 3 - van den Burghweg 1 2628 CS Delft Postbus 5044 2600 GA Delft T (088) 798 2 222 F (088) 798 2 999 dvsloket@rws.nl http://www.rijkswaterstaat.nl/ dvs Synergie tussen MIRT projecten: synergie in de directe

Nadere informatie

Metropoolregio Amsterdam (MRA) Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT)

Metropoolregio Amsterdam (MRA) Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) Metropoolregio Amsterdam (MRA) Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) Laren, 3 mei 2017 Marijn den Uijl Programmamanager Fysiek Domein 1 Regio Gooi en Vechtstreek 2 Regio Gooi en

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Regionale economische prognoses 2016

Regionale economische prognoses 2016 Regionale economische prognoses 2016 Themabericht Rogier Aalders De breed gedragen economische groei in 2016 leidt tot productiegroei in alle sectoren en in alle regio s De Randstad, en daarbinnen vooral

Nadere informatie

Bijlage: Stand van zaken MIRT-onderzoek Oostkant Amsterdam Opzet van de kwartiermakersfase en analysefase

Bijlage: Stand van zaken MIRT-onderzoek Oostkant Amsterdam Opzet van de kwartiermakersfase en analysefase MEMO Terugkoppeling van het Regiopodium over het MIRT onderzoek Oostkant Amsterdam (30 januari 2017).Voor meer informatie en publicaties: www.mirtoostkantamsterdam.nl 28 maart: interactief Regiopodium

Nadere informatie

Inventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West

Inventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West Inventarisatie vraag en aanbod Waalweelde West Op verzoek van de provincie Gelderland hebben we een uitsnede van vraag en aanbod gemaakt voor het gebied Waalweelde west. Gemeenten behorende tot regio Waalweelde

Nadere informatie

Werken. Historie en beleid

Werken. Historie en beleid H 5.3 Resultaten per thema De groei van het areaal bedrijventerrein is in de komende periode lager dan in de afgelopen periode en herstructurering wordt steeds belangrijker. Verdere verdienstelijking van

Nadere informatie

Nederlandstalige samenvatting (summary in Dutch language)

Nederlandstalige samenvatting (summary in Dutch language) Nederlandstaligesamenvatting 145 Nederlandstaligesamenvatting (summaryindutchlanguage) Reizen is in de afgelopen eeuwen sneller, veiliger, comfortabeler, betrouwbaarder, efficiënter in het gebruik van

Nadere informatie

DUURZAME INFRASTRUCTUUR

DUURZAME INFRASTRUCTUUR DUURZAME INFRASTRUCTUUR wisselwerking van stad, spoor, snelweg en fietspad TON VENHOEVEN VENHOEVENCS architecture+urbanism Krimp werkgelegenheid Percentage 65+ Woon-werkverkeer Grondprijzen 2007, Toegevoegde

Nadere informatie

BIJLAGE A KENGETALLEN In deze bijlage geven we in overzichtelijke tabellen de kengetallen weer die gebruikt zijn ter bepaling van de effecten van het kantoren- en bedrijventerreinenprogramma voor de regio

Nadere informatie

Werklandschap Meerpaal. Sport en werk centraal in Nederland. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten

Werklandschap Meerpaal. Sport en werk centraal in Nederland. Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Werklandschap Meerpaal Sport en werk centraal in Nederland Bedrijfsvestiging in de gemeente Houten Kwaliteiten Werklandschap Directe aansluiting op A27 Gebiedsoppervlak van 10 ha Flexibele kavelgrootte

Nadere informatie

Verdichting. binnen het bestaand bebouwd gebied. 19 april 2011 Kersten Nabielek

Verdichting. binnen het bestaand bebouwd gebied. 19 april 2011 Kersten Nabielek Verdichting binnen het bestaand bebouwd gebied 1 PBL studie verdichting Planning: afronding zomer 2011 Personen: Kersten Nabielek Maarten Piek Auke Vlonk Arjan Harbers Marnix Breedijk Sanne Boschman Hans

Nadere informatie

8,1. Paragraaf 1: Hoe ontstaat een beeld?: Paragraaf 2: In hoeverre beïnvloedt de zender het beeld?: Paragraaf 3: Het geografisch beeld:

8,1. Paragraaf 1: Hoe ontstaat een beeld?: Paragraaf 2: In hoeverre beïnvloedt de zender het beeld?: Paragraaf 3: Het geografisch beeld: Samenvatting door een scholier 1689 woorden 23 maart 2004 8,1 18 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Atlantis Geografische beelden: Paragraaf 1: Hoe ontstaat een beeld?: Tropisch: de kennis, ervaringen

Nadere informatie

Ruimte voor de Economie van morgen

Ruimte voor de Economie van morgen Algemeen Ruimte voor de Economie van morgen Reactie van het Amsterdamse bedrijfsleven Juli 2017 Het is verheugend dat de gemeente een visie heeft ontwikkeld op de ruimtelijk economische toekomst van stad

Nadere informatie

Inleiding. Doelstelling

Inleiding. Doelstelling 25 Inleiding Marleen Van Steertegem, MIRA-team, VMM Myriam Dumortier, NARA, INBO Doelstelling De samenleving wordt complexer, en verandert steeds sneller. Het beleid kan zich niet uitsluitend baseren op

Nadere informatie

en demografische scenario s

en demografische scenario s Vier Landbouw economische en demografische scenario s H 3 Vier economische en demografische scenario s Hoe analyseren we de ontwikkelingen die zich op langere termijn voordoen in de fysieke omgeving en

Nadere informatie

0. KENGETALLEN. Bron: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), INR, VDAB, RVA en Steunpunt WSE.

0. KENGETALLEN. Bron: FOD Economie (Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie), INR, VDAB, RVA en Steunpunt WSE. 0. KENGETALLEN Brugge Midden- West-Vlaanderen Oostende Westhoek Zuid- West-Vlaanderen West- Vlaanderen Vlaams Gewest Totale bevolking (01/01/2008) 275.599 233.200 149.287 213.729 278.672 1.150.487 6.161.600

Nadere informatie

LANDELIJKE EN REGIONALE SCENARIO S VOOR TOEKOMST VAN ZORG EN GEZONDHEID

LANDELIJKE EN REGIONALE SCENARIO S VOOR TOEKOMST VAN ZORG EN GEZONDHEID LANDELIJKE EN REGIONALE SCENARIO S VOOR TOEKOMST VAN ZORG EN GEZONDHEID Momenteel zijn er veel veranderingen op het gebied van zorg en gezondheid. Het is daardoor moeilijk te voorspellen hoe dit veld er

Nadere informatie

Regio Zwolle Krachten bundelen

Regio Zwolle Krachten bundelen Regio Zwolle Krachten bundelen Peter Louter www.bureaulouter.nl 30 september 2011 Waar staat u? Waar gaat u naartoe? Wat heeft u samen (relaties, belangen)? Waar denkt u te staan? Waar wilt u naartoe?

Nadere informatie

CO 2 -uitstootrapportage 2011

CO 2 -uitstootrapportage 2011 Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding

Nadere informatie

Proces GA tot volgend BO-MIRT

Proces GA tot volgend BO-MIRT Proces GA tot nu toe 1. Start eind 2011 2. April 2012 fase 0 document + DO MIRT -> onderzoeksvragen 3. Thema-trio s 4. DO MIRT juli 2012 -> richtinggevende besluiten (opgaven, thema s, regio) 5. Zomer

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2006-II

Eindexamen economie 1-2 havo 2006-II Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: kosten van politie-inzet

Nadere informatie

Gemeenten en de woningmarkt

Gemeenten en de woningmarkt Gemeenten en de woningmarkt Futura 8 september 2011 Frits Oevering Wie niet werkt... 100% 80% 60% 40% 20% Economisch belang arbeid in Nederland 2005, 2008 bereikbaarheid werk belangrijke factor achter

Nadere informatie

JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016

JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016 JUDITH LEKKERKERKER 11 FEBRUARI 2016 Verdere verstedelijking Groei concentreert zich in grotere steden o omvang van de stad o ligging ten opzichte van het economisch kerngebied o aanwezigheid van hoger

Nadere informatie

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland

Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ruimtelijk strategische visie Regio Rivierenland Ambitiedocument Regio Rivierenland Wij, de tien samenwerkende gemeenten binnen Regio Rivierenland: delen de beleving van de verscheidenheid in ons gebied;

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 5 Inleiding 7 Inhoud 11 Lijst van afkortingen 17

Inhoud. Woord vooraf 5 Inleiding 7 Inhoud 11 Lijst van afkortingen 17 Woord vooraf 5 Inleiding 7 Inhoud 11 Lijst van afkortingen 17 A. DEMOGRAFIE 19 Trefwoorden 19 Vaststellingen 19 De stand van zaken 19 1 De grenzen van Brussel 19 2 Bevolkingsverloop 22 3 Leeftijden en

Nadere informatie

GEMEENTE VA LKENSWAARD. Via deze weg willen wij u op de hoogte brengen van de ontwikkelingen met

GEMEENTE VA LKENSWAARD. Via deze weg willen wij u op de hoogte brengen van de ontwikkelingen met VA LKENSWAARD Aan de leden van de raad van de gemeente Valkenswaard de Hofnar 15 Postbus 10100 5550 GA Val enswaard T (040) 208 34 44 \ F (040) 204 58 90 aemeenteoivalkenswaard.nl www. alkenswaard.nl Uw

Nadere informatie

Duurzame verstedelijking. Gastcollege Saxion Hogeschool 28 november 2012

Duurzame verstedelijking. Gastcollege Saxion Hogeschool 28 november 2012 Duurzame verstedelijking Gastcollege Saxion Hogeschool 28 november 2012 Stelling In ruimtelijke visies ontbreekt een SMART afwegingskader voor duurzame ontwikkeling Gevolg: Dilemma s worden niet concreet

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof

Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020

Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Meerjarenprogramma Ambitiedocument 2016-2020 Agribusiness Economie & Logistiek Recreatie & Toerisme maandag 15 juni 2015, bijeenkomst voor raadsleden Naar een nieuw Programma Jaar 2011-2014 2015 2015 2015

Nadere informatie

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand?

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? De annual air quality kaarten tonen het resultaat van een koppeling van twee gegevensbronnen: de interpolatie van luchtkwaliteitsmetingen (RIO-interpolatiemodel)

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec

Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Uitdagingen voor beheerders van het platteland. Erwin Wauters

Uitdagingen voor beheerders van het platteland. Erwin Wauters Uitdagingen voor beheerders van het platteland Erwin Wauters Met welke stelling bent u het meest eens? Het grootste probleem op het platteland... Stemronde Geopend 1.... is de inname van landbouwgrond

Nadere informatie

Nationale Milieuverkenning

Nationale Milieuverkenning Nationale Milieuverkenning 5 2000 2030 Nationale Milieuverkenning 5 2000-2030 RIJKSINSTITUUT VOOR VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU met medewerking van Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) Alterra b.v. Centraal

Nadere informatie

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse

Nadere informatie

Online verkenningsrapport naar geschikte locaties voor recreatie

Online verkenningsrapport naar geschikte locaties voor recreatie Online verkenningsrapport naar geschikte locaties voor recreatie Bestemd voor iedereen die een (tweede) huis in Frankrijk zoekt. Deze verkenning geeft objectieve informatie over de locatie. Voor vakantiegangers

Nadere informatie

: 20 juni 2008 : Hernieuwde aanvulling op ons advies over de Hoofdlijnennotitie Drieluik Ons kenmerk : PAL 2008/018 Aantal pagina's : 2

: 20 juni 2008 : Hernieuwde aanvulling op ons advies over de Hoofdlijnennotitie Drieluik Ons kenmerk : PAL 2008/018 Aantal pagina's : 2 PAL PS van Zuid-Holland Postbus 90602 2509 LP Den Haag Datum Onderwerp : 20 juni 2008 : Hernieuwde aanvulling op ons advies over de Hoofdlijnennotitie Drieluik Ons kenmerk : PAL 2008/018 Aantal pagina's

Nadere informatie

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Ruimtelijke

Nadere informatie

Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO?

Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO? Kwaliteit en Toekomst verkenning van duurzaamheid een focus voor MVO? Milieu en Natuur 2 1. Duurzaamheidsverkenning 2. Indicatoren 3. Strategie-ontwikkeling 3 Definitie duurzaamheid 1 Kwaliteit van Leven;

Nadere informatie

Taxonomie. Inzicht en Monitoring. van de Nederlandse Gemeenten. Versie 2017

Taxonomie. Inzicht en Monitoring. van de Nederlandse Gemeenten. Versie 2017 Taxonomie van de Nederlandse Gemeenten Inzicht en Monitoring Versie 2017 Eric Hol John Stohr Augustus 2017 Taxonomie van de Nederlandse Gemeenten Inzicht en Monitoring Versie 2017 Augustus 2017 De Taxonomie

Nadere informatie

Workshop Scenariodenken 16 oktober uur

Workshop Scenariodenken 16 oktober uur 1 Mobiel zonder olie Workshop Scenariodenken 16 oktober 2008 13-17 uur 2 - Hoge olieprijs - Energievoorzieningszekerheid - Grote gevolgen voor, maar ontbreken kennis en aandacht binnen sector verkeer -

Nadere informatie

Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel

Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel Factsheet bedrijventerrein Stormpolder, Gemeente Krimpen aan de IJssel A. Inleiding Deze factsheet geeft een bondig overzicht van

Nadere informatie

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen

Nadere informatie

ONTVLECHTEN VOOR DOORSTROMING. De HogeSnelWeg Concept voor bereikbaarheid

ONTVLECHTEN VOOR DOORSTROMING. De HogeSnelWeg Concept voor bereikbaarheid ONTVLECHTEN VOOR DOORSTROMING De HogeSnelWeg Concept voor bereikbaarheid Ontvlechten voor Doorstroming De HogeSnelWeg Concept voor bereikbaarheid 23 november 2000 Het plan voor het aanleggen van hogesnelwegen

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Aan de raad AGENDAPUNT 11 ALDUS BESLOTEN 9 JULI 2009 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Doetinchem, 4 juli 2009 Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem

Nadere informatie

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Inleiding In deze voortgangsrapportage staat een actualisatie van de demografische gegevens over inwoners en huishoudens. Ook zijn een aantal algemene

Nadere informatie

Samenvatting... Figuur S.1 De groei van de personenmobiliteit verklaard. Groei aantal reizigerskilometers. 60% bevolkingsgroei 40% overig.

Samenvatting... Figuur S.1 De groei van de personenmobiliteit verklaard. Groei aantal reizigerskilometers. 60% bevolkingsgroei 40% overig. Samenvatting... Personenmobiliteit: meer mensen en grotere woon-werkafstanden In de periode 1995-2005 is de personenmobiliteit met 10% gegroeid tot 184 miljard reizigerskilometers. Circa 60% van de groei

Nadere informatie

DENK MEE MET MITROS. Uitkomsten onderzoek Toekomstplannen Mitros 2010-2030

DENK MEE MET MITROS. Uitkomsten onderzoek Toekomstplannen Mitros 2010-2030 DENK MEE MET MITROS Uitkomsten onderzoek Toekomstplannen Mitros 2010-2030 Mitros heeft een plan opgesteld met doelstellingen voor de periode 2010-2030. In dit plan staat wat Mitros de komende twintig jaar

Nadere informatie

Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor de Dialoog Regioprofilering?

Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor de Dialoog Regioprofilering? Agendapunt 2 Vergadering : BORA Datum : 28 juni 2018 Onderwerp : Startdocument Dialoog Regioprofilering Bijlagen : 1 Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor

Nadere informatie

Nationale Energieverkenning 2014

Nationale Energieverkenning 2014 Nationale Energieverkenning 2014 Remko Ybema en Pieter Boot Den Haag 7 oktober 2014 www.ecn.nl Inhoud Opzet van de Nationale Energieverkenning (NEV) Omgevingsfactoren Resultaten Energieverbruik Hernieuwbare

Nadere informatie

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN)

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Masterclass Krimp Presentatie Angelique vanwingerden 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Bevolkingsontwikkeling Bevolkingsontwikkeling in Noord-Drenthe 2000-2010 Bevolkingsontwikkeling

Nadere informatie

Tekst inspreekbeurt voor de Commissie Samen Wonen, 7 september 2017

Tekst inspreekbeurt voor de Commissie Samen Wonen, 7 september 2017 Tekst inspreekbeurt voor de Commissie Samen Wonen, 7 september 2017 Geachte commissie, Stichting Bescherming Leefomgeving Ridderkerk Zuid-Oost wil u graag opmerkzaam maken op het volgende. Sympathisanten

Nadere informatie

Optimale stijging AOW- en pensioenleeftijd

Optimale stijging AOW- en pensioenleeftijd Optimale stijging AOW- en pensioenleeftijd Harry ter Rele Netspar, 4 juni 2019 Inhoud presentatie Aanleiding en doel studie Methode Uitkomsten gestileerde exercitie waarover binnenkort een Discussion Paper

Nadere informatie

De Nieuwe Ontwikkelaar, 20 april 2005. Willem Sulsters (WSA)

De Nieuwe Ontwikkelaar, 20 april 2005. Willem Sulsters (WSA) De Nieuwe Ontwikkelaar, 20 april 2005 Geert Ten Hertog (Staedion) ontwikkeligsmanager uitvoeringsfase Willem Sulsters (WSA) procesmanager wijkplan Inhoud Dichtbij de stad en het Zuiderpark Transvaal Wijkplan

Nadere informatie

Nr. KJB-572. Agenda nr. 15. Nr /15 Middelburg, 29 april 1998

Nr. KJB-572. Agenda nr. 15. Nr /15 Middelburg, 29 april 1998 Vaststellen Nota Globale aanpak strategische visie provincie Zeeland Commissie: algemeen bestuur Nr. KJB-572 Vergadering 15 mei 1998 Agenda nr. 15 Gedeputeerde met de verdediging belast: D.J.P. Bruinooge

Nadere informatie

Persbericht: Milieuverkenning 2030 en Natuurverkenning 2030

Persbericht: Milieuverkenning 2030 en Natuurverkenning 2030 Persbericht: Milieuverkenning 2030 en Natuurverkenning 2030 Vlaanderen staat voor grote uitdagingen. Hoe zullen het milieu en de natuur in Vlaanderen de volgende decennia evolueren? Welke impact kan het

Nadere informatie