EINDrapportage. de Vitale Sportvereniging Apeldoorn

Transcriptie

1 EINDrapportage de Vitale Sportvereniging Apeldoorn Onderzoek Sportraad Apeldoorn (VSA) naar de vitaliteit van de sportverenigingen in de gemeente Apeldoorn, november 2015

2 2

3 3 Inhoud 1. Inleiding Samenvatting Lokale items en ontwikkelingen Definitie Accommodatie Financiën Ledenwerving en -behoud Beleid en structuur Kader Sportaanbod en nevenactiviteiten Communicatie Maatschappelijke verantwoordelijkheid Methode Beschrijving van de onderzoekspopulatie Beschrijving van de meetinstrumenten Onderzoeksprocedure Data-analyse Resultaten Accommodatie Financiën Ledenwerving en -behoud Beleid en structuur Kader Sportaanbod en nevenactiviteiten Communicatie Maatschappelijke verantwoordelijkheid Vitaliteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid Conclusie Aanbevelingen Aanbevelingen richting apeldoornse sportverenigingen 40 Bijlagen 41

4 4

5 5 Hoofdstuk 1 Inleiding Voor u ligt de eindrapportage van het onderzoek naar de vitaliteit van de sportverenigingen in de gemeente Apeldoorn, dat is opgesteld door de Sportraad Apeldoorn. Dit onderzoek is een vervolg op de door de Sportraad Apeldoorn opgestelde notitie Overleven is Meedoen van mei 2013 en dient mede als onderlegger voor de uitvoering van de Ondersteuningsregeling Sportinfrastructuur van de gemeente Apeldoorn. Daarnaast kan de Sportraad Apeldoorn aan de hand van de resultaten van dit onderzoek de sportverenigingen beter ondersteunen in het proces naar vitaliteit. Aan het onderzoek liggen een beschrijving van de methodiek en een beschrijving van de criteria die zijn gehanteerd ten grondslag. Beiden maken onderdeel uit van het rapport. De beschreven resultaten per vereniging worden afzonderlijk met de betrokken sportvereniging besproken en toegelicht en zijn niet opgenomen in dit rapport. Wel wordt een totaal beeld gegeven van alle resultaten van de sportverenigingen die hebben meegedaan aan het onderzoek. Aanleiding In het jaar 2010 heeft de gemeenteraad van Apeldoorn bepaald dat het subsidiëren van sportverenigingen geen kerntaak meer is van de overheid. Dit en financiële tegenvallers in de begroting van de gemeente Apeldoorn in de afgelopen jaren hebben ervoor gezorgd dat er flink is bezuinigd op het gebied van sport. De bezuinigingen die zijn doorgevoerd op het onderdeel sport en de daarbij behorende verminderde subsidies, hebben naar verwachting een negatief effect op het functioneren van de bestaande sportverenigingen in de komende jaren. Zoals eerder in de notitie Overleven is Meedoen van mei 2013 is aangegeven, zullen steeds meer sportverenigingen genoodzaakt worden tot (meer) samenwerking dan wel tot fusie. De eerste aanzetten hiertoe zijn reeds in gang gezet. Mede ingegeven door de beperkte financiële middelen van de gemeente Apeldoorn voor het onderdeel sport wordt het aspect de vitale vereniging leidend als het gaat om financiële ondersteuning. Dit is inmiddels een landelijke tendens aan het worden. Dit heeft aanleiding gegeven tot het instellen van een onderzoek naar de vitaliteit van de sportverenigingen enerzijds en anderzijds het ontwikkelen van een route om een vitale sportvereniging te worden en te blijven. In samenwerking met de gemeente Apeldoorn en met medewerking van de sportverenigingen is aan dit onderzoek vorm gegeven. De gemeente Apeldoorn heeft in 2014 de Ondersteuningsregeling Sportinfrastructuur vastgesteld die een aantal voorwaarden in zich heeft, waaronder de vitale sportvereniging. Een belangrijk onderdeel van de vitaliteit is de maatschappelijke verantwoordelijkheid die een sportvereniging neemt.

6 6 Er dient bovendien een proces in gang te worden gezet waarbij alle betrokken partijen zich moeten beraden over de wijze waarop nog een gezonde sportinfrastructuur in de gemeente Apeldoorn in stand kan worden gehouden. Reeds vanaf 2013 heeft dit onderwerp de aandacht bij de Sportraad Apeldoorn. Het eerste resultaat hiervan is de notitie Overleven is Meedoen. Ook in de Sport! van mei Hierin wordt richting gegeven aan de invulling van de toekomstige sportinfrastructuur met de daarbij in te zetten middelen. Dit onderzoek naar de vitaliteit van de sportverenigingen in de gemeente Apeldoorn is een vervolg daarop. De gemeente Apeldoorn dient sportverenigingen te stimuleren om door te groeien naar een vitale vereniging. De sportverenigingen worden gezien als één van de belangrijkste partners van het lokale sportbeleid. Bij een vereniging staat sportbeoefening op de eerste plaats. Daarnaast zorgt de vereniging voor binding tussen mensen. Door de nieuwe ontwikkelingen die gaande zijn binnen de sportomgeving in Apeldoorn bestaat de kans dat verenigingen, die niet zelfstandig het hoofd boven water kunnen houden, in de problemen komen en daardoor genoodzaakt worden tot samenwerking/fusie met (een) andere vereniging(en). Het verdienen van het predicaat vitaal kan voor sommige verenigingen van levensbelang zijn. Belangrijke beleidsthema s die naast vorenstaande de komende jaren de nodige aandacht van de Sportraad Apeldoorn krijgen, zijn: Het begeleiden, het ondersteunen en het adviseren bij de uitwerking en de uitvoering van de projecten in het kader van de Sportagenda Apeldoorn Het ontwikkelen van een route om een vitale sportvereniging te worden en te blijven. Het inzichtelijk maken van behoud, onderhoud en optimalisatie van de bestaande sportvoorzieningen, gericht op een beeld wat er de komende jaren staat te wachten. Het ontwikkelen van een route met betrekking tot de duurzaamheid van sportverenigingen. Het stimuleren van sportdeelname en sportverenigingen aanzetten om open te staan voor mogelijke samen werking met maatschappelijke organisaties in Apeldoorn.

7 7 Hoofdstuk 2 Samenvatting De vitale vereniging is en wordt leidend bij het verlenen van financiële ondersteuning door de gemeente Apeldoorn. Hierdoor is een onderzoek naar de vitaliteit noodzakelijk. Daarnaast is het van belang dat niet en onvoldoende vitale sportverenigingen op de korte termijn vitaal worden en de bijna vitale sportverenigingen nog een zetje in de rug moeten krijgen. Het onderzoek is gedaan aan de hand van kwantitatief onderzoek. De digitale vragenlijst is uitgezet naar de onderzoekspopulatie. Dit betreft 83 sportverenigingen. In totaal hebben 68 sportverenigingen gereageerd op dit onderzoek. Dit aantal is ruimschoots voldoende om een betrouwbaar beeld te krijgen van het onderzoek. Van de onderzochte sportverenigingen scoort 57% vitaal dan wel bijna vitaal. De groep onvoldoende vitale verenigingen is 21% en 22% van de verenigingen is niet vitaal. Wanneer het aspect maatschappelijke verantwoordelijkheid niet in de uitslag van de score wordt meegenomen, dan scoort van de onderzochte sportverenigingen 67% vitaal dan wel bijna vitaal, 19% onvoldoende vitaal en 14% niet vitaal. De oorzaak in de verschillen kan worden verklaard doordat aan het aspect maatschappelijke verantwoordelijkheid een hoge waardering is toegekend van 20% van het totaal, evenals het aspect financiën. Het blijkt dat er verschillende onderlinge verbanden liggen tussen de onderdelen die zijn meegenomen in het onderzoek. Aan de hand van deze verbanden kan gericht worden gewerkt aan de verbetering van de vitaliteit van sportverenigingen. Uit het onderzoek blijkt dat aspecten zoals beleid en structuur, financiën, kader en sportaanbod en nevenactiviteiten onderdelen zijn die veel onderliggende verbanden hebben met de andere aspecten. Communicatie heeft zelfs verbanden met alle aspecten, behalve accommodatie. Wel moet hierbij gezegd worden dat vrijwel door iedere vereniging goed wordt gescoord op dit onderwerp en het maar voor 5% meetelt in de eindscore. Aan de hand van een model kunnen de sportverenigingen individueel bekijken waarop zij verbeteringen kunnen aanbrengen. Het model gebruikt de scores die zijn behaald op de verschillende onderdelen en de onderlinge verbanden tussen de onderdelen. Zoals aangegeven is de respons 68, zijnde 82%. Hiervan hebben 5 verenigingen de vragenlijst niet ingevuld. Van de overige 15 verenigingen, was er 1 te laat binnen en gaven 14 geen respons. De twee belangrijkste redenen tot het niet invullen van de vragenlijst zijn: De noodzaak van het invullen van de vragenlijst. Geen beroep te zullen doen op gemeentelijke ondersteuning in welke vorm dan ook.

8 8 Vervolgstappen Deze rapportage geeft aanleiding tot de volgende vervolgstappen. 1. Voor het proces om te groeien naar een vitale sportvereniging dan wel het behoud van het aspect vitaliteit is ondersteuning en/of begeleiding gewenst. De Sportraad Apeldoorn zal hierin een adviserende en ondersteunende rol spelen en de verenigingen tools in handen geven op welke wijze zij hier invulling aan kunnen geven. Hierbij wordt ook aansluiting gezocht bij de SESAM Academie, het Verenigingsburo en de Bestuurdersacademie. 2. De resultaten van het onderzoek worden individueel aan de deelgenomen verenigingen aangereikt en desgewenst besproken. 3. Om de vitaliteit van de sportverenigingen te kunnen waarborgen zal periodiek een vervolgonderzoek moeten plaatsvinden.

9 9 Hoofdstuk 3 Lokale items en ontwikkelingen In dit hoofdstuk worden items en ontwikkelingen beschreven waar de sportverenigingen in de gemeente Apeldoorn op dit moment mee te maken hebben en die van invloed zijn op de sportinfrastructuur. Deze kunnen als volgt worden benoemd en beschreven. Wat doen wij al, wat investeren wij al? Circa twee van de drie bewoners van de gemeente Apeldoorn doen aan sport. De meeste van de sporters in de gemeente Apeldoorn doen dat niet georganiseerd en sporters doen dat georganiseerd binnen één van de circa 150 sportverenigingen. De sportverenigingen worden ondersteund door de Sportraad Apeldoorn (VSA), het overkoepelend orgaan van de in de gemeente Apeldoorn gevestigde sportverenigingen. Naast de ondersteuning van haar leden richt de Sportraad Apeldoorn zich ook op de bevordering van de sport in de gemeente Apeldoorn in al haar verschijningsvormen. Daarnaast kunnen de sportverenigingen en de vrijwilligers een beroep doen op het Verenigingsburo. Dit bureau coördineert onder meer de vraag en het aanbod van vrijwilligers. Bestuurders van verenigingen worden ondersteund via trainingen en verdere deskundigheidsbevordering middels de Bestuurdersacademie. Een samenwerkingsverband tussen de Sportraad Apeldoorn en het Verenigingsburo. Gesport wordt op de velden en in de gebouwen van gemeente, verenigingen, scholen en particulieren, maar ook joggend over Apeldoornse straten en/of fietsend/wandelend over de paden en door de bossen rondom Apeldoorn. Alle sporters die zich niet binnen een vereniging georganiseerd hebben, dragen hun eigen bijdrage en inzet. De investeringen in materialen en kleding doet men veelal zelf. Kijken we naar de georganiseerde sport dan wordt daarin vanuit vele kanten bijgedragen, zoals door de leden, de vrijwilligers en het kader van de 150 sportverenigingen. Ze onderhouden de sportinfrastructuur en organiseren de activiteiten. De investeringen bestaan uit contributies, sponsorinkomsten, (landelijke) subsidies en overige opbrengsten en ook uit de vele uren vrijwilligerswerk. Dit alles levert een georganiseerde sport op binnen de gemeente Apeldoorn waarop wij trots mogen zijn. Tevens wordt in de gemeente Apeldoorn door een grote groep op commerciële basis gesport in fitnesscentra en sportscholen. Een belangrijke bijdrage aan sport en bewegen wordt ook geleverd door de scholen met hun gymonderwijs en overige sportieve activiteiten. De gemeente Apeldoorn en haar partner Accres Apeldoorn leveren tenslotte ook hun bijdrage aan dit alles. De gemeente zet zich in voor een goede basis van de sport en is daar op aanspreekbaar. De gemeente investeert jaarlijks, voornamelijk in het vastgoed, zo n 10 miljoen in de sport. Er worden subsidies toegekend voor de huur, beheer, exploitatie en instandhouding van gymzalen, sporthallen en zwembaden. Opgeteld bedraagt dat circa zeven en een half miljoen euro per jaar. De uitvoering hiervan ligt voor een groot deel in de handen van Accres Apeldoorn.

10 10 Er worden voor de sport bijna dertig combinatiefunctionarissen(buurtsportcoaches) ingezet voor circa vijfhonderdvijftig duizend euro per jaar. Enerzijds zijn ze werkzaam als beweegcoaches in diverse wijken van Apeldoorn. Zij zijn verantwoordelijk voor de uiteenlopende activiteiten op de Brede Scholen in de gemeente Apeldoorn en daarnaast organiseren ze activiteiten in de wijk. Anderzijds worden de combinatiefunctionarissen ingezet bij ondersteuning van sportprojecten en gestationeerd bij sportverenigingen. Daarnaast wordt voor circa vierhonderdduizend euro ingezet op het programma Sportstimulering dat Accres Apeldoorn uitvoert. Dat doet men op diverse manieren, bijvoorbeeld via het onderwijs. Zo wordt bijvoorbeeld voor groepsleerkrachten in het primair onderwijs themagerichte bijscholing verzorgd. Maar ook organiseert Accres Apeldoorn schoolsporttoernooien en brengt ze verenigingen en scholen bij elkaar zodat kinderen kunnen proeven aan diverse sporten. Omnisport Apeldoorn neemt als landelijke topsportaccommodatie een bijzonder positie in. De gemeente Apeldoorn draagt jaarlijks zo n zevenhonderdduizend euro bij aan de exploitatie van Omnisport opdat Apeldoornse sportverenigingen en nationale sportbonden er tegen marktconforme tarieven kunnen sporten en trainen. Daarnaast draagt de gemeente bij aan topsportevenementen om de positionering van Apeldoorn verder te versterken. Hiervoor wordt jaarlijks tweehonderdduizend euro vrijgemaakt. De gemeente Apeldoorn ondersteunt een aantal zwemverenigingen bij het dekken van de hoge accommodatiekosten en daarnaast worden onder andere bijdragen verstrekt voor rentesubsidies, fusies/samenwerking binnen sportverenigingen en aan de Sportraad Apeldoorn etc. Opgeteld bedraagt dit circa zevenhonderdzeventigduizend euro. Dat ook de sporters zelf, de sportverenigingen met hun vrijwilligers, de commerciële sportcentra en sportscholen een nog grotere bijdrage leveren aan de sportinfrastructuur in de gemeente Apeldoorn mag niet onvermeld blijven. Een concreet inzicht hierin ontbreekt echter. Al met al is het ondoenlijk om volledig inzicht te krijgen van alles wat er qua sport in de gemeente Apeldoorn gebeurt, maar dat Apeldoorn sportief volop in beweging is mag duidelijk zijn. Sportagenda Apeldoorn In het verlengde van de oproep van het Sportcampagneteam Apeldoorn en de ambities uit het bestuursakkoord Door!, hebben in het najaar van 2014 de Sportraad Apeldoorn en de gemeente Apeldoorn met elkaar besproken wat de beste aanpak zou zijn om met elkaar de sport verder te versterken. Bewust is niet gekozen voor het opstellen van een Sportnota. Gekozen is voor het aangaan van een interactief proces, namelijk het maken met het veld van een Sportagenda. Dit past bij de rol van de Andere Overheid die uitgaat van de kracht en het organiserend vermogen van het maatschappelijk veld en doet volop recht aan wat sportminnend Apeldoorn vermag. De basis van dit plan bestaat uit het actief ophalen van kansen, de initiatiefnemers helpen bij het concretiseren daarvan en vanuit de Sportagenda initiatieven tot wasdom laten komen. De Sportagenda is een coproductie van de gemeente Apeldoorn en de Sportraad Apeldoorn. Beiden hebben bij de partijen in het veld de kansen opgehaald die deze partijen op de Sportagenda willen plaatsen. Het zijn kansen die de partijen zelf moeten gaan oppakken, uitwerken en financieren. De gemeente Apeldoorn speelt hierin de rol van de Andere Overheid, een overheid die uitgaat van de kracht van de samenleving. De Sportraad Apeldoorn stimuleert, ondersteunt en begeleidt waar nodig de kansen. Dat sluit aan bij hetgeen het bestuursakkoord Door! zegt over de bestuursstijl.

11 11 Belangrijk is dat de Sportagenda Apeldoorn geen statisch document wordt, maar gedurende de periode dynamisch moet blijven. Bestaande kansen/projecten zullen gaan afvallen en nieuwe kansen/projecten zullen zich gaan aandienen. Uit het veld is voorts gekomen op welke twee beleidsthema s extra inzet nodig is, zijnde Sporten van jongs af aan en Iedereen doet mee/wmo. Beide projecten kunnen worden gezien als een verlengde op het centrale thema van Sport en bewegen. Ook beleidsthema s als Op welke wijze wordt invulling gegeven aan de sportinfrastructuur, De vitaliteit van de sportverenigingen, Het inzichtelijk maken van behoud, onderhoud en optimalisatie van de bestaande sportvoorzieningen gericht op een beeld wat er de komende jaren te wachten staat en De duurzaamheid van sportvoorzieningen, waaraan de Sportraad Apeldoorn invulling en uitvoering geeft dan wel invulling en uitvoering gaat geven, staan hierin centraal. Willen wij de Sportagenda Apeldoorn een kans van slagen geven dan zal er voor het merendeel van de bestaande en nieuwe kansen/projecten een stimulerende rol moeten blijven uitgaan en begeleiding/ondersteuning noodzakelijk zijn van boven af. Hiervoor zijn (extra) middelen noodzakelijk. Hierbij wordt uitgegaan van het inzetten van een structureel jaarlijks budget van Dit betreft een verdere begeleiding en ondersteuning van de Sportagenda, de uitvoering van de twee beleidsthema s en extra inzet voor een goed renderende verbinding tussen breedtesport en topsport(-evenementen). Daarnaast wordt jaarlijks een bedrag van beschikbaar gesteld als stimuleringsbudget. Ondersteuningsregeling Sportinfrastructuur In de raadsopdracht Kerntaken (2010) heeft de gemeenteraad van Apeldoorn bepaald dat het subsidiëren van sportverenigingen geen kerntaak meer is van de overheid. Dit is als volgt gepreciseerd: De gemeente heeft een verantwoordelijkheid bij het instandhouden van een goede sportinfrastructuur: de activiteiten die mensen in hun vrije tijd ondernemen op het gebied van sport en cultuur worden door de gemeente gefaciliteerd door middel van een basisinfrastructuur (gebouwen, velden). De gemeente financiert niet de activiteiten. Wat de inwoners van Apeldoorn in hun vrije tijd aan sociaal-culturele en sportactiviteiten ondernemen is aan henzelf, evenals het budget dat zij daarvoor over hebben. De noodzaak om te bezuinigen heeft in 2012 en 2013 geleid tot een forse vermindering van de gemeentelijke budgetten voor sportsubsidies. Er heeft een herschikking van de nog resterende sportsubsidiemogelijkheden plaatsgevonden. Uitgangspunt daarbij is dat niet meer wordt bijgedragen aan activiteiten van sportverenigingen, maar dat de hiervoor resterende subsidiemiddelen vooral worden ingezet op het bieden van ondersteuning bij het behoud van een gezonde sportinfrastructuur. Hiervoor is een jaarlijks budget beschikbaar van Deze herschikking van middelen past binnen de kaders die door de Sportraad Apeldoorn zijn opgesteld in de notitie Overleven is Meedoen van mei 2013.

12 12

13 13 Hoofdstuk 4 Definitie Vitaliteit is een breed begrip, hoe verhoudt dit begrip zich ten opzichte van sportverenigingen. Het begrip vitaliteit heeft verschillende aspecten. Op elk van deze aspecten kan een sportvereniging worden beoordeeld op de mate van vitaliteit. Bijvoorbeeld een vereniging kan financieel gezond zijn, maar ze heeft geen jeugdafdeling. Op het aspect financieel beleid wordt zij dan als vitaal beoordeeld, terwijl zij op het aspect jeugdleden onvoldoende vitaal is. De definitie van een vitale sportvereniging is afhankelijk van het beleid van de lokale overheid. Elke gemeente heeft eigen wensen en stelt eisen aan de definitie die wordt gehanteerd. In het geval van dit onderzoek is dat de gemeente Apeldoorn. Door het Mulier instituut worden zes standaard aspecten benoemd waaraan een vitale sportvereniging moet voldoen. Aan deze aspecten zijn verschillende dimensies gekoppeld om de aspecten te kunnen beoordelen. De aspecten die benoemd worden, zijn: leden (behoud & werving); kader; financiën; accommodatie; organisatie en structuur; communicatie. Wat zijn nu de aspecten die de gemeente Apeldoorn belangrijk vindt? Wanneer wordt een Apeldoornse sportvereniging als vitaal beschouwd? De definitie die hiervoor is opgesteld, luidt als volgt: Een vitale vereniging is een vereniging die een belangrijke positie inneemt in de lokale samenleving en zich daarnaast openstelt voor andere maatschappelijke activiteiten dan alleen de tak van sport waarvoor de vereniging is opgericht. De blik is niet sec gericht op louter het aanbod van wedstrijdactiviteiten op het veld of in de zaal voor alleen de eigen leden (geen min of meer besloten karakter). Een vitale vereniging speelt adequaat in op maatschappelijke ontwikkelingen, is toekomstgericht en is zich bewust van haar maatschappelijke positie in de buurt, wijk of dorp. Vitale sportverenigingen, die voor steun van de gemeente in aanmerking willen komen, laten een aantal van de volgende kenmerken zien: er is een beleidsplan en een toekomststrategie; gezonde financiële positie met meerjarig perspectief; een gezond ledenbestand, bij voorkeur met een jeugdafdeling; voldoende vrijwilligers en kader; een brede basis (geworteld) in de buurt, wijk of dorp voor de breedtesport; samenwerking met scholen, maatschappelijke instellingen; activiteiten (naast de sport) voor zwakkere groepen in de samenleving; verantwoord milieubeleid (duurzaamheid).

14 14 Om de bovenstaande definitie meetbaar te maken is ook een link gelegd met andere gemeenten. In vergelijkbare onderzoeken naar de vitaliteit van sportverenigingen worden de volgende criteria benoemd: accommodatie; financiën; ledenwerving en -behoud; beleid en structuur; kader; sportaanbod en nevenactiviteiten; communicatie; maatschappelijke verantwoordelijkheid; Aan de hand van voornoemde criteria is aan het onderzoek vorm gegeven. Onder het aspect ledenwerving en -behoud wordt aandacht gegeven aan de dimensie jeugdleden en duurzaamheid is meegenomen bij het onderdeel Maatschappelijke verantwoordelijkheid. Naast voornoemde definitie wordt in de Ondersteuningsregeling Sportinfrastructuur 2014 nog het volgende vermeld. Van belang is tevens dat het verlenen van overheidssteun niet alleen beantwoordt aan het individuele belang van de sportvereniging die de gemeente om steun vraagt maar ook beantwoordt aan het algemeen belang voor de gemeente Apeldoorn. Wanneer demografische ontwikkelingen of overcapaciteit uitwijzen dat er op termijn geen toekomst is voor het voortbestaan van meerdere verenigingen in een bepaalde tak van sport, kan het voor een gezonde exploitatie van de betreffende sport van belang zijn dat verenigingen kiezen voor samenwerking of fusie. De uiteindelijke criteria waaraan moet worden voldaan kunnen als volgt nader worden beschreven. 4.1 Accommodatie De accommodatie is voor veel sportverenigingen de grootste kostenpost. Het is belangrijk dat de accommodatie volledig voldoet aan de behoefte van een sportvereniging. De volgende voorwaarden zijn geschept voor het criterium accommodatie: De sportvereniging heeft een accommodatie (eigen beheer of gehuurd) die voldoet aan de wensen van de gebruikers. De accommodatie heeft voldoende ruimte en de sportvereniging streeft ernaar om de accommodatie optimaal te bezetten. De sportvereniging voert het onderhoud van de accommodatie uit, waarvoor het verantwoordelijk is. Het aantal velden of banen of het aantal ingehuurde uren in zalen of baden voldoet aan de behoefte van de sport vereniging en er is geen sprake van (grote) overcapaciteit. De kwaliteit van de zalen, velden of baden sluit aan bij de door de sport(bond) gestelde eisen. De aanvullende voorzieningen (verenigingsruimte/kantine, kleedkamers, sanitair, opslagruimte, parkeergelegenheid) sluiten aan bij de behoefte van de sportvereniging en er is geen sprake van (grote) overcapaciteit. 4.2 Financiën Uiteraard maakt de financiële administratie deel uit van de criteria die bepalen of een sportvereniging vitaal is. Om dit te meten zijn er voorwaarden bepaald waaraan moet worden voldaan. Er is een sluitende begroting en een financieel jaarverslag, welke door haar leden zijn goedgekeurd. De sportvereniging zorgt ervoor dat er jaarlijks voldoende geld is gereserveerd voor onverwachte uitgaven. De sportvereniging heeft de beschikking over een sponsorplan. Deze bestaat onder andere uit richtlijnen voor benaderen sponsoren en/of het aanbod voor de (potentiële) sponsor. De sportvereniging beschikt over een goede financiële structuur (de vereniging voert een solide financieel beleid met positieve liquiditeit en solvabiliteit). De sportvereniging is in staat om zijn betalingsverplichtingen na te komen.

15 Ledenwerving en -behoud Het aantal leden van een sportvereniging is niet per definitie bepalend voor de vitaliteit van een sportvereniging. Een sportvereniging moet wel een bepaalde omvang en opbouw in leden hebben om financieel en organisatorisch gezond te zijn. Het ledenaantal van de vitale sportvereniging is stijgend of in ieder geval stabiel. De sportvereniging is in staat nieuwe leden aan te trekken én te behouden. De sportvereniging heeft een actieve jeugdafdeling. 4.4 Beleid en structuur Bij een vitale sportvereniging kan een solide structuur en gedegen beleid niet ontbreken. De volgende voorwaarden zijn aan dit criterium gekoppeld: Er is sprake van een goed en actief beleid met een goede structuur. Er wordt gewerkt volgens een algemeen beleidsplan voor de lange termijn (meerjarenbeleidsplan). In het beleidsplan wordt onder andere de visie op breedtesport en talenten/prestatiesport omschreven. Het kader is bekend met het beleidsplan en hanteert deze actief. In het beleidsplan is onder meer het beleid omtrent waarden & normen en het beleid omtrent alcohol, jeugd en overgewicht opgenomen. Het bestuur zorgt ervoor dat de grote lijnen uit het beleidsplan bewaakt worden, beslommeringen van de dagelijkse praktijk worden overgelaten aan het kader. Voor de korte termijn is een actieplan opgesteld binnen de sportvereniging. Binnen de sportvereniging is een actueel organogram van de organisatie. Daarnaast zijn voor alle bestuurs- en vrijwilligersfuncties actuele functieomschrijvingen beschikbaar. Per jaar wordt minimaal één algemene ledenvergadering gehouden. 4.5 Kader Een gedegen kader binnen een sportvereniging is erg belangrijk, zij houden zich bezig met de dagelijkse taken binnen de vereniging. Het is dus van groot belang dat het kader van een sportvereniging bekwaam is. Aan de hand van de volgende voorwaarden wordt bepaald of een sportvereniging een bekwaam kader heeft: De sportvereniging voert actief kaderbeleid, waarmee de kwantiteit van het aantal kaderleden wordt gewaarborgd en ook geïnvesteerd wordt in de kwaliteit van het kader. De sportvereniging heeft het vrijwilligersbeleid uitgebreid vastgelegd (richtlijnen over hoe om te gaan met vrijwilligers, hoe vrijwilligers te behouden, te werven). De sportvereniging heeft voldoende niet-technisch kader zoals bestuurs- en commissieleden. Daarnaast heeft het niet-technisch kader de beschikking over de juiste capaciteiten voor het uitoefenen van haar taken. De sportvereniging heeft voldoende technisch kader (trainers, coaches, begeleiders). Het technisch kader beschikt net zoals niet-technisch kader over de juiste capaciteiten en opleidingen voor het uitoefenen van haar taken. De sportvereniging speelt in op het feit dat mensen zich niet meer vaak voor langere tijd als vrijwilliger willen binden aan de vereniging.

16 Sportaanbod en nevenactiviteiten De sportvereniging heeft een goed en veelzijdig regulier sportaanbod en organiseert daarnaast nevenactiviteiten. De door de sportvereniging aangeboden reguliere sportactiviteiten, zoals trainingen en competitie, sluiten aan bij de behoefte van de leden. De sportvereniging organiseert jaarlijks naast de reguliere sportactiviteiten voldoende andere sportieve activiteiten zoals een toernooi, instuif en/of clinic (bijvoorbeeld via schoolsporttoernooien of sport van de maand). Naast het organiseren van activiteiten voor leden organiseert de sportvereniging ook activiteiten waarbij niet leden welkom zijn. De sportvereniging staat open voor een sportaanbod voor leden/sporters met een beperking. 4.7 Communicatie De sportvereniging heeft een goede interne en externe communicatie. Een belangrijk aspect is dat de leden van alle ontwikkelingen die hen aangaan op de hoogte worden gehouden. De communicatie tussen de verschillende commissies en tussen bestuur en commissies verloopt goed en daarnaast verloopt de communicatie tussen niet-technisch kader en technisch kader goed. De sportvereniging besteedt veel aandacht aan de communicatie met potentiële leden (zoals een flyeractie, deelname aan sportmarkten en/of contacten met scholen). De sportvereniging onderhoudt intensief contact met voor hen relevante partijen (bonden, gemeente, zusterverenigingen). 4.8 Maatschappelijke verantwoordelijkheid De gemeente Apeldoorn hecht veel waarde aan de maatschappelijke rol die sportverenigingen spelen binnen de samenleving De sportvereniging kent de ontwikkelingen op maatschappelijk gebied en kiest er voor een actieve maatschappelijke rol te vervullen. De sportvereniging heeft daarnaast de ambitie een bijdrage te leveren aan bredere maatschappelijke thema s in stad of dorp. De sportvereniging staat open voor samenwerking met partijen binnen en buiten de sport. De sportvereniging werkt samen met andere organisaties (bijvoorbeeld buurtverenigingen, scholen, gemeente) op maatschappelijk gebied (bijvoorbeeld sportstimuleringstrajecten, naschoolse activiteiten, accommodatiegebruik, maatschappelijke thema s). Daarnaast werkt de sportvereniging samen met andere sportverenigingen op het gebied van bijvoorbeeld belangenbehartiging, ledenwerving, accommodatiegebruik/beheer, kennisuitwisseling, sportaanbod (combinatieteams). De sportvereniging heeft speciaal sportaanbod voor mensen met een beperking en/of sportaanbod voor ouderen (al dan niet in samenwerking met andere verenigingen). De sportvereniging organiseert, of heeft hier concrete voornemens toe, laagdrempelige activiteiten om inactieve burgers meer te laten bewegen. De sportvereniging speelt in op/maakt gebruik van landelijke of lokale subsidieregelingen en stimuleringsprogramma s, bijvoorbeeld de Sportimpuls. De sportvereniging stelt zich beschikbaar als leerplek voor studenten en/of re-integratie. Met het oog op de toekomst en duurzaamheid voert de sportvereniging een verantwoord milieubeleid en heeft oog voor duurzaamheid. De vereniging besteedt actief aandacht aan het voorkomen van ongewenst gedrag.

17 17 Hoofdstuk 5 Methode In dit hoofdstuk wordt op een uitgebreide manier beschreven hoe het onderzoek is uitgevoerd. 5.1 Beschrijving van de onderzoekspopulatie De enquête is uitgezet naar leden en niet-leden van de Sportraad Apeldoorn. De Sportraad Apeldoorn heeft iedere sportvereniging (lid of geen lid) de kans willen geven om aan te tonen dat zij vitaal is. Om deze reden zijn zowel leden als niet-leden in het onderzoek betrokken. Hierbij is echter wel een selectie gemaakt. Voor die verenigingen waarvan de relevantie om deel te nemen aan het onderzoek dusdanig klein is en waarvoor onderzoek voor deze partijen niet relevant is, zijn niet in het onderzoek meegenomen. 5.2 Beschrijving van de meetinstrumenten Het onderzoek is uitgevoerd door het uitzetten van een online enquête bij de sportverenigingen. Aan de hand van de gebruikte vragenlijst, is een codeboek opgesteld. Met behulp van dit codeboek is het mogelijk de verkregen data te scoren en de vitaliteit van sportverenigingen te bepalen. Sommige vragen in de enquête zijn niet bedoeld om de vitaliteit van een vereniging te meten. Deze vragen zijn bedoeld om inzicht te krijgen in de situatie van de vereniging, bijvoorbeeld op het gebied van eigendomsvormen en de staat van onderhoud van de accommodatie. Daarnaast zijn er vragen opgenomen met betrekking tot duurzaamheid. In bijlage 1 is de volledige vragenlijst opgenomen. De schaal, die wordt gebruikt voor de stellingen binnen het onderzoek, is een 5 puntenschaal. De volgende antwoordmogelijkheden zijn daarbij aangeboden: 1. Helemaal oneens, 2. Oneens, 3. Neutraal, 4. Eens, 5. Helemaal eens Kwantitatief onderzoek Zoals vermeld is gekozen voor het uitzetten van een online vragenlijst. Er zijn meerdere redenen waarom hiervoor is gekozen. Ten eerste omdat alle digitale contactgegevens reeds beschikbaar waren bij de Sportraad Apeldoorn. Ten tweede en grootste voordeel was dat de data verkregen vanuit een online tool sneller kon worden geanalyseerd. Dit was mogelijk doordat de verkregen data naar een database is gedownload en het met de hand invoeren van data overbodig was Validiteit Om de validiteit van dit onderzoek te vergroten is de gebruikte vragenlijst afgeleid van de vragenlijst die is ingezet voor de Verenigingsmonitor opgesteld door het Mulier instituut. Het Mulier instituut gebruikt de gestandaardiseerde vragenlijst geruime tijd voor vitaliteitschecks door het land. De vragenlijst is zo opgesteld dat de respondent niet in een bepaalde richting wordt gestuurd. Er zijn verschillende vragen toegevoegd aan de vragenlijst om inzicht te krijgen in de situatie rondom accommodatie en mogelijke subsidieaanvragen in de toekomst. Deze zijn echter niet meegenomen in de score. Vragen die onttrokken zijn uit de score worden vermeld in bijlage 2.

18 Betrouwbaarheid Om een betrouwbaar beeld te verkrijgen moeten van de 83 aangeschreven sportverenigingen tenminste 62 sportverenigingen een volledig ingevulde vragenlijst retourneren om uitspraken te doen over de resultaten. 5.3 Onderzoeksprocedure In juli 2014 is het eerste contact gezocht met de sportverenigingen. In de verstuurde mailing is de sportverenigingen verteld over de ontwikkelingen binnen de gemeente Apeldoorn op het gebied van sport en het onderzoek dat ging komen. In oktober 2014 is een online vragenlijst uitgezet bij de sportverenigingen. Na het verzenden van herinneringsmails en het plegen van belrondes over het niet indienen van de vragenlijst was de uiteindelijke respons in maart sportverenigingen (45% van het totaal aangeschreven verenigingen). Dit aantal was voor de Sportraad Apeldoorn aanleiding om door te gaan met dit onderzoek en als nog alles in het werk te stellen om een groter respons te krijgen. Het onderzoek is eind oktober 2015 afgerond. 5.4 Data-analyse In hoofdstuk 6 Resultaten worden de onafhankelijke variabelen, beleid en structuur, financiën, accommodatie, ledenwerving en behoud, kader, sportaanbod en nevenactiviteiten, maatschappelijke verantwoordelijkheid en communicatie behandeld. De eerste stap bij het analyseren van de verkregen data was het omzetten van de data naar scores. Aan de hand van de scores kon de vitaliteit worden bepaald van de sportverenigingen. De statistische analyse is gedaan met een data-analyse programma Vitaliteitsscore Om de vitaliteit accuraat te kunnen meten moest de verzamelde data omgezet kunnen worden in scores. Dit is mogelijk door het codeboek dat is opgesteld. Alle ontvangen data is opgeslagen in een spreadsheet. Door het gebruik maken van formules in de spreadsheet is het mogelijk om de data om te zetten in scores.

19 19 Hoofdcriterium Waardering Accommodaties 5% Financiën 20% Ledenwerving 10% Beleid & Structuur 15% Kader 15% Sport- en nevenaanbod 10% Communicatie 5% Maatschappelijk 20% Totaal 100% Tabel 5.1 Hoofdcriterium Waardering Financiën 21% Ledewerving 11% Beleid & structuur 16% Kader 16% Sport- en nevenaanbod 11% Communicatie 5% Maatschappelijk 21% Totaal 100% Tabel 5.2 Binnen de vitaliteitsmeting zijn er twee verschillende niveaus van waardering in de score. De verschillende hoofdcriteria binnen het onderzoek hebben ieder hun eigen wegingsfactor. Het criterium duurzaamheid dat terugkomt in de vragenlijst valt in het onderzoek onder maatschappelijke verantwoordelijkheid. In Tabel 5.1 zijn de verschillende waarderingen weergegeven. Deze waarderingen zijn in samenwerking met de gemeente Apeldoorn tot stand gekomen. Bij sportverenigingen die geen eigen accommodatie hebben en geen invloed hebben op bijvoorbeeld het gebruik van groene stroom, worden de resultaten op duurzaamheid buiten beschouwing gelaten. Ook bij andere aspecten zoals kantineomzet worden die resultaten niet meegenomen in de eindscore. Tevens worden de sportverenigingen, die aangeven niet over een eigen accommodatie te beschikken, beoordeeld volgens een andere waardering (deze wordt in tabel 5.2) weergegeven, afgerond naar boven). Het tweede niveau van waardering is de waarde die aan elke individuele vraag is gekoppeld. Sommige vragen wegen zwaarder dan andere. Een voorbeeld hiervan is dat het hebben van een sluitende financiële begroting zwaarder weegt aan de vitaliteit dan het aantal leden dat de vorige algemene ledenvergadering bijwoonde. Welke waarderingen aan de vragen zijn gekoppeld, zijn terug te vinden in bijlage 3. Op deze manier laten de scores zoveel mogelijk de werkelijke vitaliteit zien. In bijlage 4 is te zien hoeveel de verschillende antwoordmogelijkheden waard zijn in de score. Samen zorgen deze twee niveaus van beoordeling voor de uitslag van de vitaliteitsmeting aan de hand van de enquête. De Sportraad Apeldoorn heeft in de beoordeling nog een factor meegenomen in het eindoordeel. In de notitie Overleven is Meedoen, ook in de Sport!, opgesteld door de Sportraad Apeldoorn in mei 2013, is vastgelegd dat het aantal leden op zichzelf niet leidend is om de mate van vitaliteit van een sportvereniging te kunnen bepalen máár het ledenaantal moet minimaal het aantal zijn dat nodig is om als vereniging duurzaam te kunnen voortbestaan. Dit haakt in op de Ondersteuningsregeling Sportinfrastructuur van de gemeente Apeldoorn die dicteert dat voor een gezonde exploitatie van de betreffende sport binnen de gemeente Apeldoorn het van belang kan zijn dat verenigingen kiezen voor samenwerking of fusie.

20 Berekening vitaliteitscore De berekening die is gebruikt voor de uiteindelijke score is de volgende: De score per criterium is bepaald op de volgende manier: behaalde punten/maximaal haalbare punten. Bijvoorbeeld financiën 15/19 = Deze score is weer in de uiteindelijke berekening gestopt op de volgende manier: 10*(score accommodatie* score financiën*0.2 + score ledenwerving* score beleid & structuur* score kader* score sportaanbod* score communicatie* score maatschappelijk*0.20) = vitaliteitscore. Mocht het zo zijn dat de sportvereniging geen accommodatie heeft, dan is de volgende berekening gebruikt: 10*(score financiën* score ledenwerving* score beleid & structuur* score kader* score sportaanbod* score communicatie* score maatschappelijk*0.21) = vitaliteitsscore. In bijlage is terug te vinden wat voor scores aan de verschillende antwoordmogelijkheden gekoppeld waren. Dit zowel voor de stellingen als voor de meerkeuzevragen Onvoldoende vitale sportverenigingen Uit het onderzoek kan blijken dat sommige sportverenigingen onvoldoende vitaal zijn. Deze sportverenigingen worden niet aan hun lot overgelaten en staan er niet alleen voor in het verbeteren van de vitaliteit. Aan de hand van het onderzoek wordt duidelijk op welke pijlers onvoldoende wordt gescoord. De sportverenigingen krijgen inzicht in welke aspecten zij vergevorderd zijn en op welke aspecten zij zich nog kunnen ontwikkelen. Voor elk aspect worden handvaten aangereikt door de Sportraad Apeldoorn of vindt een doorverwijzing plaats naar een externe organisatie.

21 21 Hoofdstuk 6 Resultaten In dit hoofdstuk worden de onderzoeksresultaten behandeld. Per onderdeel worden de bevindingen in een grafiek weergegeven met daarbij een toelichting. Voordat er dieper op de aparte onderdelen wordt ingezoomd, worden eerst de algemene resultaten besproken. Grafiek 6.1 laat het percentage vitale sportverenigingen zien. Een sportvereniging wordt als vitaal gedefineerd wanneer de uiteindelijke score een 7 of hoger is. Verenigingen die tussen de 6 en 7 scoren zijn bijna vitaal, zij moeten nog een duwtje in de rug hebben om vitaal te worden. Verenigingen die tussen de 5 en 6 scoren zijn onvoldoende vitaal, zij zijn al wel op de goede weg maar zullen op ( een aantal) onderdelen hun aandacht moeten richten. Sportverenigingen die onder een 5 scoren zijn niet vitaal. Grafiek 6.1 Er zijn in totaal 63 ingevulde enquetes ontvangen. Daarvan zijn 16 verenigingen vitaal, 20 bijna vitaal, 13 onvoldoende vitaal en 14 niet vitaal. De gemiddelde score hierbij is 6.0. Van alle deelgenomen sportverenigingen is 57% vitaal of bijna vitaal. Daarintegen is 22% niet vitaal.

22 Accommodatie Dit onderdeel van het onderzoek heeft niet alleen invloed op de uiteindelijke vitaliteitsscore, maar geeft ook inzicht over de staat van accommodaties en hoe de eigendomssituatie is. Gemiddeld scoren de sportverenigingen een voldoende met een 6.6. Grafiek 6.2 geeft aan dat de 69% van de verengingen een voldoende of goed scoort op het onderdeel accommodatie. Grafiek 6.2 In Grafiek 6.3 wordt weergegeven hoe de eigendomssituatie op dit moment is. Een groot deel van de sportverenigingen (43%) huurt de accommodatie. eigendomsituatie accommodatie Grafiek 6.3

23 23 Heeft de vereniging te maken met onder- of overcapaciteit m.b.t. de accommodatie Grafiek 6.4 Van alle sportverenigingen geeft 40% aan voldoende capaciteit te hebben, zowel op dit moment als in de nabije toekomst. 17% geeft echter aan op dit moment te kampen te hebben met een over- of onder capaciteit (zie Grafiek 6.4). 76% geeft aan dat de kwaliteit van de accommodatie (zalen, velden of baden) voldoet aan de door hun gestelde eisen. 73% geeft aan dat de voorzieningen (kleedkamers, sanitair, opslagruimte, afsluitbare ruimte, parkeergelegenheid) op de accommodatie voldoen aan de behoefte van de vereniging, terwijl 20% daarvan ook aangeeft dat zij in de nabije toekomst wel problemen verwachten. 6.2 Financiën Financiën is een belangrijk onderdeel van de vitaliteit, mede daarom is de weging van dit onderdeel zwaar. Het gemiddelde cijfer is voldoende met een 6.5. Het merendeel van de sportverenigingen beschrijft hun financiële positie als positief. Grafiek 6.5 De positieve houding van de verenigingen ten opzichte van de financiële positie komt echter niet terug in de uitkomst van de stelling De vereniging weet eenvoudig nieuwe financiële middelen te vinden. Het overgrote deel van de sportverenigingen geeft aan het oneens of helemaal oneens te zijn met deze stelling.

24 24 De vereniging weet eenvoudig nieuwe financiële middelen te vinden Grafiek 6.6 Van alle sportverenigingen heeft 68% een sponsorplan, maar daarvan gebuikt 23% deze niet of nauwelijks. Ondanks het feit dat sportverenigingen moeite hebben om nieuwe financiële middelen te vinden, heeft het overgrote deel geen moeite om aan haar betalingsverplichtingen te voldoen. Wat uiteraard een belangrijk aspect is van het onderdeel Financiën is het hebben van een sluitende begroting. 87% van de sportverenigingen heeft een sluitende begroting, waarvan 13% de hulp nodig heeft van subsidie om de begroting sluitend te maken. Heeft de vereniging jaarlijks een sluitende begroting? Grafiek 6.7

25 Ledenwerving en -behoud Grafiek 6,8 Op dit onderdeel wordt niet hoog gescoord. Met een gemiddelde score van 5.9 valt hier voor sportverenigingen veel te winnen. Ondanks de lage gemiddelde score stelt 68% van de sportverenigingen in staat te zijn nieuwe leden te binden aan de vereniging. Tevens geeft 86% van de verenigingen neutraal of positief te staan tegenover het behouden van nieuwe leden. Grafiek 6.9 bevestigt dat beeld over de ontwikkelingen van het ledenaantal van de afgelopen twee jaar. Hoe heeft het ledental zich de afgelopen twee jaar ontwikkeld? Grafiek % van alle sportverenigingen geeft echter aan dat er geen beleid is voor het werven van potentiële sporters met een lichamelijke of verstandelijke beperking.

26 Beleid en Structuur Een groot deel, 74%, van de verenigingen scoort goed of voldoende op beleid en structuur. De gemiddelde score is 7.0. Een overgrote meerderheid van de sportverenigingen geeft aan dat de samenwerking binnen de sportvereniging soepel verloopt. Grafiek 6.10 Daarnaast beschikt een groot deel van de sportverenigingen over een duidelijke missie en visie voor de lange termijn. Functies, taken en verantwoordelijkheden zijn volgens de verenigingen voor iedereen helder. Er is een tweedeling tussen de sportverenigingen, een deel heeft de visie op breedtesport, talent en prestatiesport omschreven en het andere deel niet. De verdeeldheid tussen de sportverenigingen is goed af te lezen van Grafiek Heeft de vereniging een visiedocument waarin o.a. de visie op breedtesport, talent en prestatiesport wordt omschreven Grafiek 6.11

27 27 Uit Grafiek 6.12 blijkt de actieve rol die het bestuur inneemt bij het bewaken van de grote lijnen uit het beleidsplan. Het bestuur bewaakt actief de grote lijnen uit het beleidsplan Grafiek 6.12 Uit Grafiek 6.13 blijkt dat niet alle verenigingen een beleid hebben opgesteld op het gebied van alcohol, jeugd en overgewicht. De meeste verenigingen hanteren wel een beleid omtrent alcohol en jeugd maar hebben geen beleid over het onderwerp overgewicht. Heeft de vereniging een beleid omtrent alcohol & jeugd, overgewicht? Grafiek 6.13 Grafiek 6.14 geeft weer dat het merendeel van de verenigingen de toekomst zonnig tot zeer zonnig ziet. Hoe ziet u de toekomst van de vereniging? Grafiek 6.14

28 Kader Over het algemeen zijn de sportverenigingen tevreden over het kader binnen de vereniging. Desalniettemin wordt er gemiddeld niet goed gescoord op dit onderdeel met een score van 5.7. Een kleine meerderheid scoort een voldoende of goed. De lage score kan mede te maken hebben met het feit dat sommige sportverenigingen moeite hebben met het opvullen van posities binnen het bestuur. Ruim een derde (35%) van de sportverenigingen geeft aan problemen te hebben met het opvullen van posities binnen het bestuur. Grafiek 6.15 De verenigingen geven aan dat de samenstelling van het bestuur divers is. De samenstelling van het bestuur en commissies is divers Grafiek 6.16

29 29 Een groot deel van de sportverenigingen geeft aan over voldoende vrijwilligers te beschikken. Beschikt de vereniging momenteel over voldoende vrijwilligers? Grafiek 6.17 Daar staat tegenover dat bijna de helft van de sportverenigingen geen vrijwilligersbeleid heeft vastgelegd. Heeft de vereniging het vrijwilligersbeleid uitgebreid vastgelegd? Grafiek 6.18 Wel blijkt dat de helft van de verenigingen actief inspeelt op het feit dat mensen zich steeds minder voor een langere tijd als vrijwilliger willen binden aan de vereniging.

30 Sportaanbod en nevenactiviteiten Met een gemiddelde score van 5.6 scoren de verenigingen op dit onderdeel net een voldoende. 49% behaalt een voldoende of goed. Grafiek 6.19 De resultaten geven weer dat er op dit gebied nog groei kan plaatsvinden. Uit de stelling Hoe actief is de vereniging met het introduceren van een nieuwe sport- en spelactiviteit? blijkt dat sportverenigingen daarin niet heel actief zijn. Hoe actief is de vereniging met het introduceren van een sport- en spelactiviteit Grafiek 6.20 Grafiek 6.20 en Grafiek 6.21 geven aan dat de meeste verenigingen niet actief zijn met het introduceren van nieuwe sport en spel activiteiten voor eigen leden. Ook voor specifieke doelgroepen als mensen met een beperking, meisjes, 35+/45+/55+, allochtonen etc. zijn de verenigingen niet op zoek naar nieuwe sport en spel activiteiten. Bij 74% van de verenigingen is er geen speciaal aanbod voor mensen met een beperking. De verenigingen geven aan dat mensen met een beperking meedoen in het reguliere aanbod.

31 31 Een groot deel van de sportverenigingen geeft aan over voldoende vrijwilligers te beschikken. Hoe actief is de vereniging bezig met het introduceren van nieuwe sport- en spelactiviteiten voor specifieke doelgroepen? Grafiek Communicatie Het onderdeel Communicatie neemt geen grote rol in binnen dit onderzoek. Het telt voor 5% mee in de eindscore en er is een vijftal vragen aan dit onderwerp gewijd. Op dit onderdeel wordt gemiddeld ruim voldoende gescoord met een gemiddelde score van 7.5. Grafiek 6.22 Bijna alle sportverenigingen geven aan dat zij intensief contact onderhouden met de voor hen relevante partijen. De vereniging onderhoud intensief contact met de voor hen relevante partijen Grafiek 6.23

32 Maatschappelijke verantwoordelijkheid Voor de gemeente Apeldoorn heeft dit element een grote waarde. De weging op dit onderdeel is daarom ook 20% en 21% (zie Tabel en Tabel 5.4.2). Op het onderdeel maatschappelijke verantwoordelijkheid wordt over het algemeen niet goed gescoord met een gemiddelde score van 4.9. Slechts 28% van alle verenigingen behaalt een voldoende of goed. Grafiek 6.24 Uit de resultaten blijkt dat een groot deel van de verenigingen de visie deelt met de gemeente. Uit Grafiek 6.25 blijkt dat een overgroot deel van de sportverenigingen het eens is met deze stelling. Sportverenigingen hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid Grafiek 6.25 Daarnaast zijn de verenigingen terughoudend op de stelling Overgewicht tegengaan is niet een taak van een sportvereniging.

33 33 De gemeente Apeldoorn ziet een sportvereniging met een diepgewortelde basis in de wijk/buurt als basis voor de toekomst. Uit Grafiek 6.26 blijkt dat niet alle sportverenigingen betrokken zijn bij de buurt/wijk waarin hij gevestigd is. De vereniging is betrokken bij de wijk waarin hij gevestigd is Grafiek 6.26

34 34

35 35 Hoofdstuk 7 Vitaliteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid Het onderdeel maatschappelijke verantwoordelijkheid telt zwaar mee in de totaalscore met een weging van 20% en 21% (zie Tabel en Tabel 5.4.2) 72% van alle sportverenigingen scoort onvoldoende vitaal of niet vitaal op het onderdeel maatschappelijke verantwoordelijkheid. Door de score, inclusief maatschappelijke verantwoordelijkheid, opnieuw te berekenen zonder dit onderdeel kan inzichtelijk worden gemaakt in welke mate verenigingen vitaal zijn én of zij een maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Dit geeft een ander beeld van de vitaliteit van verenigingen. Er kunnen kansen en bedreigingen zichtbaar worden gemaakt met betrekking tot de vitaliteit in relatie tot de maatschappelijke verantwoordelijkheid. Als voorbeeld een vereniging die vitaal scoort maar geen maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt. Hier liggen kansen voor de Sportraad Apeldoorn en de vereniging. Aan de andere kant zijn er mogelijk verenigingen die niet of onvoldoende vitaal zijn en als vereniging wel een maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen. Bij deze verenigingen liggen bedreigingen ten aanzien van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die zij nemen. Gesteld kan worden dat een vereniging die niet of onvoldoende vitaal is uiteindelijk zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid niet meer adequaat zal kunnen uitvoeren. Voor het vervolgtraject van dit rapport biedt dit mogelijkheden om daar concreet op te sturen en verenigingen te begeleiden naar vitaliteit. Om het effect van de maatschappelijke verantwoordelijkheid te bepalen op de totale vitaliteit zijn de resultaten opnieuw berekend zonder het onderdeel maatschappelijke verantwoordelijkheid. Hiervoor is de wegingsfactor van ieder hoofdcriteria, zoals staat beschreven in paragraaf 5.4.1, aangepast. Een aantal hoofdcriteria heeft in de nieuwe berekening hierdoor een zwaardere weging gekregen. In Tabel 7.1 zijn de verschillende waarderingen weergegeven. Voor verenigingen die geen eigen accommodatie tot hun beschikking hebben, geldt waardering B en voor alle overige verenigingen geldt waardering A. Hoofdcriterium Waardering A Waardering B Accommodaties 5% Financiën 25% 26% Ledenwerving 10% 11% Beleid & Structuur 25% 26% Kader 15% 16% Sportaanbod en nevenaanbod 15% 16% Communicatie 5% 5% Totaal 100% 100% Tabel 7.1