Omgevingsbalans Hoofdrapport Een terugblik op het Omgevingsplan Zeeland

Transcriptie

1 Omgevingsbalans Hoofdrapport Een terugblik op het Omgevingsplan Zeeland

2 Omgevingsbalans 2012 Een terugblik op het Omgevingsplan Zeeland Hoofdrapport Datum: 10 juli 2012 Versienummer: definitief

3

4 Inhoudsopgave 1. Inleiding De balans in de beleidscyclus Leeswijzer 5 2. Resultaten op hoofdlijnen Realisatie doelstellingen, acties en prestaties De realisatie van de hoofddoelstellingen Sturingsfilosofie 9 3. Aanbevelingen uit de Omgevingsbalans Herziening van het Omgevingsplan Aanbevelingen voor het Omgevingsplan

5

6 1. Inleiding 1.1. De balans in de beleidscyclus De monitoring van het omgevingsbeleid gebeurt in de omgevingsbalans, die elke drie jaar wordt uitgebracht, conform het GS besluit van 15 januari 2001 inzake de verschijningsfrequentie van de omgevingsbalans. Deze monitoring richt zich op de doelstellingen en acties zoals die opgenomen zijn in het Omgevingsplan Zeeland In de Omgevingsbalans 2006 is een terugblik gegeven op de beleidsperiode en is de nulmeting voor het omgevingsplan vastgelegd. De Omgevingsbalans 2009 halverwege de beleidsperiode heeft een tussenstand opgemaakt waarbij de voortgang van de beleidsimplementatie is geëvalueerd. Daarbij zijn aanbevelingen gedaan voor de actualisatie van het omgevingsplan en agendapunten geformuleerd voor het voor het nieuwe omgevingsplan De Omgevingsbalans 2012 beperkt zich tot een terugblik op de resultaten van het beleid uit het Omgevingsplan Zeeland en geeft geen uitgebreide analyse en aanbevelingen voor beleid. Hierdoor is de omgevingsbalans van 2012 beleidsneutraal. Na de vaststelling van het Omgevingsplan wordt een afzonderlijke nulmeting voor dit nieuwe omgevingsplan bepaald. Daarbij zal monitoring en evaluatie nog meer dan nu het geval is gebeuren op basis van doelstellingen en indicatoren die SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden) zijn Leeswijzer De Omgevingsbalans 2012 is verdeeld in twee onderdelen: een hoofdrapport en een achtergrondrapport. In het hoofdrapport wordt een beknopt overzicht gegeven van de voortgang ten aanzien van de belangrijkste doelstellingen van het omgevingsplan. Het achtergrondrapport geeft een nadere onderbouwing van de resultaten voor alle doelstellingen, acties en prestaties uit het omgevingsplan. In beide rapporten is gestreefd naar een beknopte weergave met gebruik van tabellen. In het achtergrondrapport worden een groot aantal resultaten cijfermatig onderbouwd. Het hoofdrapport bespreekt achtereenvolgens de resultaten ten aanzien van de hoofddoelstellingen en belangrijkste beleidsvelden, de sturingsfilosfie waarin de gebiedsgerichte aanpak, samenwerking met regionale partners en inzet van het instrumentarium aan de orde komt. Hierbij worden kort de belangrijkste knelpunten aangeduid. Tot slot volgt een overzicht van de beleidsaanbevelingen uit de Omgevingsbalans 2009 en de verwerking daarvan in de eerste herziening van het Omgevingsplan Zeeland en in het Omgevingsplan In de tabellen wordt de mate van realisatie met een kleurcode aangegeven. De kleurcodes hebben de volgende betekenis. Doelstelling, actie of prestatie gerealiseerd / op schema gedeeltelijk gerealiseerd / achter op schema niet gestart gestopt/achterhaald 5

7 2. Resultaten op hoofdlijnen 2.1. Realisatie doelstellingen, acties en prestaties Het Omgevingsplan bevat een groot aantal operationele doelen en prestaties. Onderstaand overzicht toont de stand van zaken van realisatie. Realisatiefase Doelstelling Actie of prestatie gerealiseerd / op schema gedeeltelijk gerealiseerd / achter op schema niet gestart - 14 gestopt/achterhaald 2 13 Totaal De realisatie van de hoofddoelstellingen In het Omgevingsplan is duurzame ontwikkeling het centrale uitgangspunt. Dit uitgangspunt is verder uitgewerkt in drie hoofddoelstellingen van beleid: Het faciliteren van de noodzakelijke en gewenste economische dynamiek. Het bevorderen van de sociaal-culturele dynamiek en het vasthouden aan een gematigde bevolkingsgroei Het versterken van de bijzondere Zeeuwse omgevingskwaliteiten Deze zijn verder vertaald in een groot aantal operationele doelen, acties en prestaties voor de afzonderlijke beleidsvelden op het gebied van ruimte, water en milieu. Daarmee had het Omgevingsplan een groot aantal ambities, ook op terreinen waar de provincie in beperkte mate zeggenschap over had of instrumenten op in kon zetten. Bij meer dan de helft van de onderwerpen zijn de doelen behaald. Voor veel doelen zijn wel het grootste deel van de acties uitgevoerd en de prestaties behaald, vooral waar deze betrekking hebben op de planvorming en de voorbereiding van de uitvoering. Op een aantal gebieden loopt de realisatie achter op het doel. Voor de achterstand in het bereiken van de doelen zijn een aantal oorzaken aan te wijzen, die deels buiten de invloedssfeer van de provincie liggen. De belangrijkste oorzaak is naar alle waarschijnlijkheid de economische achteruitgang in Nederland in de afgelopen jaren. Deze wordt in Zeeland onder andere zichtbaar in de vertraging bij de grote stedelijke transformatieprogramma's zoals Goese Schans en Scheldekwartier, maar ook in de bedrijventerreinenontwikkeling, die nagenoeg tot stilstand is gekomen. Dat laatste is vanuit de provinciale doelstelling en de bestaande overcapaciteit overigens niet noodzakelijkerwijs negatief te noemen. Een direct gevolg van de economische teruggang zijn de bezuinigingen door het rijk, waarbij de invulling mede door politieke keuzes is gestuurd. Met name de bezuinigingen op het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) worden in deze omgevingsbalans duidelijk zichtbaar. Veel projecten en programma's van de Provincie Zeeland zijn gericht op het landelijk gebied, vaak in integrale projecten. De achterstanden bij de uitvoering van de maatregelen op het gebied van waterkwaliteit en waterkwantiteit, de natuurontwikkeling en de uitvoering van gebiedsgerichte projecten zijn voor een belangrijk deel aan deze bezuinigingen toe te schrijven. Politiek besluitvorming op landelijk niveau, of het uitblijven daarvan, heeft grote invloed op de uitvoering van het Zuid Westelijke Deltaprogramma. Om de Deltawateren gezond te maken zijn grote infrastructurele ingrepen no- 6

8 dig, waarbij het rijk moet kiezen voor een oplossingsrichting en het reserveren van middelen voor de realisatie. Hierin kan de provincie slechts een beperkte rol spelen, mede omdat een deel van de ingrepen buiten Zeeland plaatsvindt. Bij sommige milieuaspecten heeft de economische teruggang een positief effect. Dat is bijvoorbeeld het geval bij luchtkwaliteit. Dit is echter geen duurzame verbetering. Al in de Omgevingsbalans 2009 is geconstateerd dat voor een verdere verbetering van de omgevingskwaliteiten investeringen in betere technieken en inzetten op transitie de meest kansrijke oplossing biedt. Dat vereist een economisch vitaal bedrijfsleven. Het versterken van de bijzondere Zeeuwse omgevingskwaliteiten Onderwerp Doelstelling Realisatie Mondiale en nationale milieukwaliteit Klimaat Leveren van een evenredige bijdrage aan de realisatie van de nationale klimaatdoelstellingen. Grootschalige luchtkwaliteit In 2030 is de grootschalige luchtkwaliteit zodanig verbeterd dat er slechts sprake is van een verwaarloosbaar risico Leefomgevingskwaliteiten In 2030 zijn de leefomgevingskwaliteiten passend voor de functie van een gebied Geluidhinder en stilte In 2030 heerst in alle gebieden een goede akoestische kwaliteit. Lichthinder en duisternis Het beschermen van de duisternis Regionale en lokale luchtkwaliteit In 2010 mogen de streefwaarden niet meer worden overschreden ten gevolge van emissies van bedrijven. Hierbij wordt uitgegaan van de kwaliteitsniveaus aan de rand van woonlocaties. Geurhinder In 2010 dient ernstige geurhinder (hedonische waarde gelijk aan -2 of negatiever) als gevolg van bedrijven, waarvoor provincie bevoegd gezag is, te zijn voorkomen. Dit geldt voor 98% van de tijd. Afval Doelstelling is een beheer van afvalstoffen overeenkomstig de voorkeursvolgorde voor afvalbeheer. Deze is: voorkomen dat afval ontstaat, hergebruik, verbranden, storten. Bodemkwaliteit Waterkwaliteit Het voorkomen van bodemverontreiniging en het afstemmen van het (beoogde) gebruik van de bodem op de chemische, fysische en biologische kwaliteit van de bodem. In het algemeen is in 2015 sprake van een verbetering van de waterkwaliteit, de ecologische toestand van alle waterlichamen mag in 2015 in elk geval niet verslechterd zijn. Waterkwantiteit In 2015 is het watersysteem zodanig op orde, dat het tot 2050 aan de gestelde normen voldoet Ecologische en natuurlijke kwaliteit Bestaande natuurgebieden Behouden en verbeteren kwaliteit bestaande natuurgebieden Natuurontwikkeling Versnelde realisatie van 5372 ha nieuwe natuur t.b.v. de EHS in Zeeland voor 2013 Landschappelijke kwaliteit en beeldkwaliteit Cultuurhistorische kwaliteit Nationaal landschap Kwaliteit deltawateren Behoud en versterking van de identiteit, diversiteit en belevingswaarde (inclusief toegankelijkheid) van het landschap Behoud en versterking cultuurhistorische waarden De kernkwaliteiten in het nationaal landschap behouden en versterken De ontwikkeling van een veilige en gezonde delta 7

9 Het faciliteren van de noodzakelijke en gewenste economische dynamiek. Onderwerp Doelstelling Realisatie Zeehavens en transportassen Overige bedrijventerreinen Duurzaam ondernemen Landbouw en platteland Recreatie Gebruiksfuncties deltawateren en omgeving Verdere uitbouw en versterking van de Zeeuwse havengebieden, in harmonie met de omgeving en de omgevingskwaliteiten Het in kwantitatief en kwalitatief opzicht optimaliseren van vraag en aanbod van bedrijventerreinen (exclusief zeehaventerreinen) in Zeeland. Bevorderen duurzaam ondernemen Versterken economische vitaliteit en multifunctionele karakter van het landelijk gebied Instandhouden en verder ontwikkelen agrarische productiefunctie en verwerkende industrie Bevorderen duurzaam en veilig producerende landbouw Het realiseren van een gezonde en dynamische bedrijfstak met meer werkgelegenheid en toekomst in een landschappelijk aantrekkelijke omgeving En in samenhang daarmee: het realiseren van een kwaliteitsimpuls in met name de verblijfsrecreatieve sector (vernieuwing, innovatie, ambitie Versterken economische activiteiten op de deltawateren met behoud en ontwikkeling van de natuurlijke waarden Watersport Bevorderen van en ruimte bieden voor verdere ontwikkeling van de watersport, met een versterking van de kwaliteit van de deltawateren Visserij Het in standhouden en zo mogelijk uitbouwen van de (schelpdier-)visserij rekening houdend met andere belangen in de deltawateren Mobiliteit Zeeland bied aan iedereen een optimaal verkeers- en vervoerssysteem, waarvan de kwaliteit voor de individuele weggebruiker in goede verhouding staat tot de kwaliteit van de samenleving als geheel, en dat recht doet aan de verschillende functies in de gebieden Het bevorderen van de sociaal-culturele dynamiek en het vasthouden aan een gematigde bevolkingsgroei Onderwerp Doelstelling Realisatie Wonen en de woonomgeving De stad centraal Nutsvoorzieningen Veiligheid Bundeling van wonen Zorgvuldig ruimtegebruik Zorgdragen voor kwetsbare groepen op de woningmarkt Terugdringen van het woningtekort tot 1,5% in 2010 Behoud en versterking van de economische en sociaal-culturele functie van de Zeeuwse steden voor heel Zeeland Veilig stellen van de levering van drinkwater Verbeteren van de efficiency in de waterketen Bevorderen van het transport van stoffen door middel van buisleidingen en het optimaal benutten van aangegeven leidingstroken Kustveiligheid Waarborging van de veiligheid tegen overstromingen vanuit zee met behoud van de aanwezige ruimtelijke waarden en gebiedspecifieke identiteit Externe veiligheid Het beperken van de risico s waaraan burgers worden blootgesteld tot een aanvaardbaar niveau 8

10 2.3. Sturingsfilosofie In het Omgevingsplan worden de doelen geformuleerd vanuit een sturingsfilosofie, die gebaseerd is op: een ontwikkelings- en uitvoeringsgerichte benadering, samenwerking met andere regionale overheden en de inzet van bestaande en nieuwe instrumenten. Gebiedsgerichte aanpak Het omgevingsplan heeft invulling gegeven aan een verschuiving van beleidsontwikkeling en planvorming naar beleidsuitvoering en planrealisatie. Vooral op de terreinen van ruimtelijke ontwikkeling en landelijk gebied deden zich ontwikkelingen voor die om een grotere uitvoeringsgerichtheid vroegen. In het landelijk gebied vond een verbreding en bundeling plaats van instrumenten in het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG). Om de regierol van de provincie bij de gebiedsgerichte aanpak vorm te geven is de afdeling Gebiedsontwikkeling gecreëerd. In deze afdeling is conceptueel denken vanuit de ruimtelijke ontwikkeling gecombineerd met een projectmatige aanpak en de uitvoeringsinstrumenten ILG en grondverwerving. Hierdoor is slagkracht en uitvoeringsgerichtheid vergroot en de aanpak pragmatisch en instrumenteel van aard. Er lopen relatief veel gebiedsprojecten waarin een breed scala aan doelen wordt gerealiseerd. Belangrijke opgaven zijn onder andere de kwaliteit van de Deltawateren, de recreatieopgaven, de versterking van de landschappelijke, ecologische en cultuurhistorische kwaliteiten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voortgang van de afzonderlijke projecten. Project Rondom het Veerse Meer Natuurlijk Vitaal Schouwen Oost Schouwen West Linieland van Waas en Hulst Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone Innovation Island Maelstede Dekker Natuurpakket Westerschelde Perkpolder Veerse Dam Waterdunen Philippine Kust Zuidwest Walcheren Nationaal Landschap Realisatie Een aantal projecten heeft vertraging opgelopen. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn de grondverwerving op vrijwillige basis, langdurige bezwaar- en beroepsprocedures (o.a. Perkpolder en Waterdunen), vertraging in politieke besluitvorming (Hedwigepolder) en de bezuinigingen op het ILG. Regionale samenwerking De samenwerking met andere overheden is een belangrijk onderdeel van de sturingsfilosofie van het omgevingsplan. Met veranderende wetgeving is de positie ten opzichte van andere overheden gewijzigd. Dit is met name het geval geweest bij de invoering van de nieuwe Wet ruimtelijke ordening en de Waterwet. Voor de Wet ruimte- 9

11 lijke ordening heeft de provincie een aparte structuur voor het verbeteren van het vooroverleg met gemeenten in het leven geroepen. Voor het integraal waterbeheer en de hoogwaterbescherming is een regiegroep waterschap - provincie van start gegaan om zo tot een doelmatiger aanpak te komen en taken en verantwoordelijkheden goed op elkaar af te stemmen. Op het gebied van veiligheid vindt de samenwerking plaats binnen de Veiligheidsregio. Instrumenten Voor de realisatie van het beleid zijn zowel bestaande als nieuwe instrumenten ingezet. Een belangrijk bestaand instrument is de Provinciale Milieuverordening, die in 2010 en 2011 is aangepast om te blijven voldoen aan de herziene wetgeving. In april 2010 is de eerste Provinciale Ruimtelijke Verordening (PRV) vastgesteld, waarbij voor zestien onderwerpen regels zijn vastgesteld. De PRV is in 2011 herzien, in samenhang met de eerste herziening van het Omgevingsplan Twee nieuwe niet-wettelijke instrumenten zijn verevening en het kwaliteitsteam. De verevening maakt gewenste ontwikkelingen mogelijk, waarbij een tegenprestatie in de vorm van een investering in de omgevingskwaliteit wordt gevraagd. Hierbij zijn een groot aantal initiatieven mogelijk gemaakt, waar in totaal een investering van ongeveer tien miljoen euro tegenover staat. Het kwaliteitsteam is ingezet bij de ontwikkeling van plannen, waarbij het een inbreng gaf van extra kennis, kwaliteit en creativiteit bij de planvorming. Een groot deel van de adviezen kreeg een vervolg in besluitvorming en uitwerking. 10

12 3. Aanbevelingen uit de Omgevingsbalans Herziening van het Omgevingsplan Aanbeveling herziening 2011 Omgevingsplan Milieubeleidsplan: Het huidige Milieubeleidsplan, zoals opgenomen in het Omgevingsplan Zeeland wordt na het aflopen van de huidige looptijd van 4 jaar éénmalig verlengd met twee jaar. Bedrijventerreinen: toevoegen van het aspect van de locatieafweging bij nieuwe bedrijventerreinontwikkelingen en aanpassing aan het landelijk Convenant Bedrijventerreinen Aquacultuur: planologisch kader voor een verantwoorde landschappelijke inbedding van binnendijkse aquacultuur, waarbij verschillende vormen van aquacultuur zijn uitgewerkt naar gebieden waar deze worden uitgesloten, onder voorwaarden toegelaten of actief gestimuleerd Glastuinbouw: afronding van het glastuinbouwconcentratiegebied bij Sirjansland met 12 ha kassen, onder de voorwaarde van een goede landschappelijke inpassing Intensieve veehouderij: Aanpassing regeling intensieve veehouderij: ruimte voor bestaande bedrijven tot 5000 m 2 bedrijfsvloeroppervlak onder de voorwaarde van verduurzaming Huisvesting seizoenarbeiders: mogelijkheid logiesvoorzieningen te bieden in vrijkomende (agrarische) bebouwing en in maximaal 10 kampeermiddelen op het agrarisch bouwvlak Nieuwe economische dragers: verduidelijking en vereenvoudiging van de regeling voor nieuwe economische dragers Energieopwekking in het landelijk gebied: mogelijk maken van een vergistingsinstallatie voor mest en organische reststof alsmede een bio-ethanolfabriek bij het kassencomplex in de Eerste Bathpolder in Reimerswaal Woningbouw: een herziening van de woningbouwprogrammering gericht op meer regionale afstemming en een meer realistische woningbouwplanning Wonen in het landelijk gebied: vereenvoudiging en een verduidelijking van de mogelijkheden voor het benutten van bestaande bebouwing, nieuwbouw, sloop en herbouw in het landelijk gebied Bodembeleid: aanbeveling aan gemeenten om vanwege de invloed op de gezondheid het bouwen op stortplaatsen tegen te gaan Detailhandel: het bieden van extra ruimte voor detailhandel bij de skihal in Terneuzen in het belang van de instandhouding van deze voorziening Beleid luchtvaartterreinen: wijziging in verband met de decentralisatie van taken van rijk naar provincie, waaronder mogelijkheden voor ontheffingen voor tijdelijk en uitzonderlijk gebruik van landingsplaatsen Verevening: uitsluiten van de inzet van overheidssubsidies voor de vereveningsbijdrage 11

13 3.2. Aanbevelingen voor het Omgevingsplan Aanbeveling Demografische ontwikkeling De provincie Zeeland zal de groeidoelstelling voor de bevolking loslaten. De nieuwe uitgangspunten van het provinciale beleid geformuleerd worden geformuleerd op basis van de verkenning in Op Pad! Met deze uitgangspunten wordt geanticipeerd op de veranderingen die er op demografisch gebied te verwachten zijn (vergrijzing, bevolkingsdaling). Duurzaamheid en ontwikkelen met kwaliteit: Duurzame ontwikkeling is één van de uitgangspunten van het Omgevingsplan Ook voor het volgend omgevingsplan zal dit een belangrijk punt blijven. Hierbij dient wel meer aandacht besteed te worden aan de wijze waarop duurzaam ontwikkelen in de praktijk wordt gebracht. Energie en klimaat Met de Zeeuwse Strategienota Energie- en Klimaatbeleid zijn nieuwe doelen gesteld voor verlaging broeikasgasemissie, energiebesparing en aandeel duurzame energie. Het omgevingsplan moet hiermee in overeenstemming worden gebracht. De rijksoverheid werkt aan een visie op windenergie tot 2020 die voorziet in een landelijke uitbreiding met 2000 MW extra. Het aandeel voor Zeeland hierin kan aanleiding zijn tot de keus voor een aanvullende concentratielocatie. De provinciale klimaatnota geeft de opgaven voor de verschillende sectoren in Zeeland als gevolg van de klimaatverandering. Deze dienen in het omgevingsplan verder uitgewerkt te worden. Leefomgevingskwaliteiten Leefomgevingskwaliteiten verbeteren en zijn over het geheel genomen goed. Voor locale overschrijdingen en het oplossen van de problemen uit het verleden is het noodzakelijk om het beleid op deze gebieden voortvarend voort te zetten. In de benadering van de leefomgevingskwaliteiten wordt nu uitgegaan van een aantal specifieke milieu- en omgevingskwaliteiten. Bij verdere beleidsontwikkeling wordt de wijze waarop de Zeeuwse bevolking hun leefomgeving ervaart beter meegewogen. Landelijk worden er afspraken met de industrie gemaakt voor het bereiken van de nationale emissieplafonds voor In het volgend omgevingsplan zal aandacht worden besteed aan de implementatie van de NEC afspraken met de industrie. In de vergunningverlening moeten de gevolgen worden opgenomen van het zelfstandig brongericht spoor van de beste beschikbare technieken (BBT), aanscherping NeR, minimalisatieverplichting en andere ontwikkelingen. Hierbij is extra aandacht nodig voor de mogelijkheden tot vermindering van de uitstoot van fluoride. Uiterlijk in 2013 wordt een geluidskaart opgesteld voor provinciale wegen met meer dan 3 miljoen voertuigen per jaar. Aansluitend wordt voor deze wegen een actieplan opgesteld. Voor het volgend omgevingsplan dient de samenhang tussen stilte en ruimtelijk beleid te worden versterkt. Voor sommige emissies lijken verdere technologische verbeteringen nog maar beperkt mogelijk. Hier dient sterker te worden ingezet op transitiebeleid. Kaderrichtlijn Water Voor het volgend omgevingsplan dienen de doelen en maatregelen uit de planherziening overgenomen te worden. Daarbij moet aandacht zijn voor de voortgang die in 2015 voor deze doelen bereikt is en de mogelijke wijzigingen die dit met zich mee brengt. Landschap Het landschapsbeleid staat stevig in het omgevingsplan. Voor de doorwerking van dit beleid onder de nieuwe Wro moet bezien worden of dit onderwerp in de toekomst in de verordening opgenomen dient te worden. Voor het behoud van landschappelijke kwaliteit is een afstemming tussen de verschillende sporen van behoud en verbetering noodzakelijk. Behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit is een belangrijk doel in het omgevingsplan. Ontwikkelingen zijn mogelijk mits de ruimtelijke kwaliteit toeneemt. Door het stellen van regels voor specifieke aspecten van ruimtelijke kwaliteit, zoals hoogbouw en door per locatie en ontwikkeling een beeldkwaliteitsplan op te stellen is dit te beoordelen. Maar het begrip versterken van ruimtelijke kwaliteit dient beter geoperationaliseerd te worden om de betekenis van de gezamenlijke ontwikkelingen in beeld te brengen. In een volgend omgevingsplan kunnen resultaten uit evaluaties en wijzigingen in het rijksbeleid en financiering leiden tot een aangepast beleid in het Nationaal Landschap Zuidwest-Zeeland. Onvoldoende behoud en versterking van kernkwaliteiten, maar ook onvoldoende ruimte voor economische ontwikkeling, kunnen dan aanleiding geven tot aanpassing. 12

14 Aanbeveling Deltawateren en kustveiligheid Het rijk is gestart met het Nationaal Deltaprogramma. De provincie moet zich voorbereiden op nieuwe maatregelen op lange termijn op het gebied van veiligheid tegen overstromingen en zoetwater door middel van onderzoek, verkenningen en pilots. Afstemming met de ruimtelijke ontwikkeling is een belangrijk aandachtspunt. Het provinciaal beleid op het gebied van water, ruimte en economie zal hierop moeten anticiperen. In het volgende plan moet aandacht komen voor de uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta, de rol van de provincie daarbij, en de manier waarop economische vitaliteit bevorderd kan worden binnen de kaders van het omgevingsplan. In samenhang hiermee dient ook invulling te worden gegeven aan de betere ruimtelijke ordening van de functies op de deltawateren. Ontwikkelingen die worden ingezet voor waterkwaliteit en kwantiteit kunnen worden benut voor het beter toegankelijk maken van de Deltawateren voor de watersport. Door ruimte te geven aan (watersport)ontwikkelingen die aansluiten bij de natuurlijkheid, openheid en diversiteit van de wateren en gebruiksfuncties wordt het karakter van het water versterkt. Ruimte voor jachthavenontwikkeling maakt hier een onderdeel van uit. Voor het Volkerak-Zoommeer ligt de nadruk in het volgend omgevingsplan op de uitvoering van de maatregelen. Het blijft nodig om de relatie te leggen met de Grevelingen en de grote rivieren. Ook de inrichting van het gebied en de economische ontwikkelingen, die mogelijk worden door het herstel van een gezond watersysteem, verdienen aandacht. Op dit moment wordt het derde Zeeuws Beleidsplan Waterkeringen voorbereid waarin het advies van de Deltacommissie naar de Zeeuwse situatie wordt vertaald en waarin een aanzet wordt gegeven voor een gebiedsvisie voor de kust. Het Zeeuws Beleidsplan Waterkeringen wordt opgenomen in het nieuwe omgevingsplan. Economische dynamiek en mobiliteit Met de vaststelling van het PSEB in 2009 is het provinciaal sociaal-economisch beleid herzien. Voor het nieuwe omgevingsplan dient dit als bouwsteen, waarbij de ruimtelijke consequenties van de verschillende economische sectoren opnieuw beschouwd moeten worden. Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn: economische rol van haven- en industriecomplex en consequenties voor ruimtegebruik de positie van de landbouw in de context van het Zeeuwse omgevingsbeleid kansen voor biobased economy voldoende ruimte voor aquacultuur en visserij ontwikkelingsmogelijkheden voor recreatie en toerisme De provincie streeft ernaar om voldoende fysieke ruimte en milieuruimte beschikbaar te stellen voor een goede ontwikkeling van de Zeeuwse havens en industrie. Deze ontwikkeling moet in balans zijn en blijven met behoud en verbetering van de leefomgeving. Voor de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone is hiertoe een gebiedsvisie opgesteld die een bouwsteen vormt voor het nieuwe omgevingsplan. Het is waarschijnlijk dat op de langere termijn de bestaande haven- en industrieterreinen van Vlissingen en Terneuzen vrijwel helemaal zullen worden uitgegeven. Met betrekking tot de fysieke ruimte leidt dit tot twee opgaven: enerzijds het creëren en vrijmaken van nieuwe ruimte voor haven- en industrieterreinen en anderzijds het herontwikkelen en efficiënter inrichten van reeds bestaande terreinen. De bedrijven op de haven- en industrieterreinen lopen in toenemende mate aan tegen milieugrenzen. De milieuruimte moet optimaal worden benut door in te zetten op: duurzame clustervorming een selectief uitgiftebeleid het reduceren van de milieubelasting door individuele bedrijven en de havengemeenschap als geheel langs het continue verbeteringsspoor. Bedrijventerreinen Voor het volgend omgevingsplan wordt het instrument van het bedrijventerreinprogramma onmisbaar geacht voor een goed en toch flexibel bedrijventerreinbeleid. In het bedrijventerreinbeleid is een verschuiving nodig is van uitbreiding naar herstructurering. Het toestaan van een overprogrammering van vijfmaal de jaarlijkse behoefte is in dat licht geen reëel kader. De uitvoering van het Convenant Herstructurering is hierbij een belangrijke aandachtspunten. Landbouw Agrarisch vestigingsbeleid: Soms ontstaat een knelpunt bij het oplossen van een ruimtelijk probleem door de voorwaarde dat een nieuw agrarisch bouwblok alleen mogelijk is voor volwaardige agrarische bedrijven. Voor het volgend omgevingsplan is te overwegen om bij bestaande knelpunten de eis van volwaardigheid te vervangen door de eis dat het moet gaan om een reëel agrarisch bedrijf. Solitaire glastuinbouw: De inschattingen voor een evenwicht tussen saneringen en uitbreidingen van solitair glas voor de periode na 2012 zijn onvoldoende betrouwbaar. In overleg met de sector kan worden onderzocht in hoeverre een actievere provinciale sturing op de sanering van solitair glas wenselijk of noodzakelijk is. Huisvesting van seizoensgebonden arbeidskrachten: De problematiek van de huisvesting van seizoensgebonden arbeidsmigranten vraagt om duidelijke provinciale beleidskaders om ongewenste (illegale) situaties te voorkomen. Hier worden in overleg met de betrokken gemeenten voorbereidingen voor getroffen. In het nieuwe omgevingsplan zullen de resultaten hiervan als nieuwe beleidskaders worden opgenomen. 13

15 Aanbeveling Recreatie De recreatieontwikkeling in het achterland behoeft bijzondere aandacht. Enerzijds vindt hier een uitbreiding plaats voor verblijfsrecreatie. Tegelijkertijd bestaat hier een toename van oneigenlijk gebruik voor ander groepen dan voor de recreatie, onder andere door tijdelijke arbeidsmigranten. Hierdoor kan de kwaliteit van de recreatievoorzieningen onder druk komen te staan. Aandacht voor sociaal domein In de paragraaf algemene conclusies wordt de samenhang genoemd tussen het sociale domein en het omgevingsplan. Die samenhang is er onder andere op het terrein van wonen, de inrichting van de openbare ruimte, voorzieningen, ruimte voor werkgelegenheid, kwaliteit van de leefomgeving, inrichting van de stad en toegankelijkheid. In het volgend omgevingsplan is het aan te bevelen deze dwarsverbanden beter in beeld te brengen en daarop sociaal-ruimtelijk beleid te formuleren. Stedelijke concentratie De druk om ontwikkelingen aan de rand van steden toe te staan neemt toe. Hierbij gaat het zowel om detailhandel in combinatie met een leisure ontwikkeling en kantoren buiten de erkende locaties. Dit laatste is met name in Middelburg het geval. Er moet blijvend aandacht worden geschonken aan de bereikbaarheid en leefbaarheid van de binnensteden. Daarom dient voorzichtig omgegaan te worden met plannen aan de rand van de stad. Het omgevingsplan en de integraliteit van beleid en uitvoering Het omgevingsplan richt zich op het integreren van de verschillende beleidsvelden. Bij het huidige omgevingsplan is geen integraal uitvoeringsprogramma opgesteld. Aanbevolen wordt om dat voor het volgend omgevingsplan wel te doen om daarmee de samenhang in het uitvoeringsprogramma beter te bewaken. De regionale samenwerking verdient in het kader van nieuwe verbindingen en het vergroten van het organiserend vermogen van de provincie veel aandacht. Het is van belang hier in de voorbereiding van het nieuwe omgevingsplan goed gebruik van te maken door al in een vroeg stadium de samenwerking met gemeenten te zoeken. 14

16

17

18 COLOFON Uitgave Provincie Zeeland, Directie Ruimte, Milieu en Water Cartografie Provincie Zeeland, Directie Ruimte, Milieu en Water Afdeling Water en Natuur Fotografie Omslagfoto: Jos de Witte Model: Sabine Verwei Styling: Stephanie Verwei Prepress en Print Provincie Zeeland, Afdeling I & D Juli 2012