RAPPORT DE KWALITEIT VAN HET ONDERWIJS. Resultaten en aanbevelingen. Kathleen Schlusmans (ECOP) Jeroen Winkels (AZ)

Transcriptie

1 RAPPORT DE KWALITEIT VAN HET ONDERWIJS Resultaten en aanbevelingen Kathleen Schlusmans (ECOP) Jeroen Winkels (AZ) Psychologie en onderwijswetenschappen Expertisecentrum onderwijs en professionalisering

2 De kwaliteit van het onderwijs RESTULTATEN EN AANBEVELINGEN Kathleen Schlusmans (ECOP) Jeroen Winkels (AZ) De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 1

3 Colofon Productie Expertisecentrum onderwijs en professionalisering (ECOP) Open Universiteit, Heerlen Auteurs Kathleen Schlusmans Jeroen Winkels 2018 Open Universiteit, Heerlen Behoudens uitzonderingen door de Wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van de rechthebbende(n) op het auteursrecht niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op de gehele of gedeeltelijke bewerking. ECOP-rapportenreeks De ECOP-rapportenreeks bevat de publicaties uit de instellingsbrede kwaliteitsonderzoeken en richt zich vooral op de docenten, onderwijsontwikkelaars en onderwijsadviseurs in het hoger onderwijs. Open Universiteit Secretariaat ECOP Postbus DL Heerlen Tel De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 2

4 Inhoud 1. Introductie... 5 Kwaliteit in cirkels... 6 De instrumenten voor het meten van kwaliteit Conclusies en samenvattingen van de onderzoeken Algemeen Het nieuwe onderwijsmodel in de masteropleidingen Voorlopige conclusies over het nieuwe onderwijsmodel in de bachelor De kwaliteit van de opleidingen Studieadvies youlearn en CollaborateUltra Digitale bibliotheekvoorzieningen Feedback Tentaminering CBI-tentamens Regulier schriftelijke tentamens Opdrachten en werkstukken Mondelinge tentamens Studietempo en studieduur Werksituatie Opbrengsten van de studie verwachtingen en resultaten Docentprofessionalisering Aanbevelingen Aanbevelingen OU-kwaliteitszorg Het nieuwe onderwijsmodel in de masteropleidingen Het nieuwe onderwijsmodel in de bacheloropleidingen De kwaliteit van de opleidingen in het algemeen Schakel-/premasterstudenten Studieadvisering YOUlearn en Collaborate Ultra Feedback Tentaminering Studietempo Studieplanning Opbrengsten van de studie en verwachtingen Docentprofessionalisering Samenvattend Acties Referenties De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 3

5 Voorwoord Elk jaar wordt het onderwijs van de Open Universiteit geëvalueerd door middel van vragenlijsten, interviews, focusgroepen en analyse van studieresultaten. Elk onderzoek resulteert in een aparte rapportage die via Intranet of MijnOU aan docenten en studenten beschikbaar wordt gesteld. In dit rapport is geprobeerd om de kwaliteit van het onderwijs van de OU in samenhang te bekijken en zijn de conclusies en aanbevelingen van de onderzoeken en rapporten van de afgelopen twee jaar samengebracht en is gekeken in hoeverre de aanbevelingen belegd zijn bij c.q. opgepakt zijn door de organisatie. Een eerdere versie van dit rapport is gepresenteerd aan het UMT en het UCO en hun commentaren zijn hier ook in verwerkt. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 4

6 1. Introductie Het basisdocument voor de kwaliteitszorg van het onderwijs van de OU, het Handboek Kwaliteitszorg (2016), opent met: De OU ontwikkelt en verzorgt wetenschappelijk afstandsonderwijs met een flexibel, open en toegankelijk karakter. Studenten studeren met verschillende intenties en in variabel tempo, om een bachelor- of masteropleiding met een diploma af te ronden, een schakelprogramma te voltooien of om één of meer opleidingsonderdelen te volgen in het kader van persoonlijke ontwikkeling, her-, bij- of nascholing. De OU bedient al deze studenten met een passend aanbod. Het onderwijs wordt geprogrammeerd als of afgeleid van geaccrediteerde opleidingen. Deze passage bevat al enkele relevante termen ( flexibel, variabel, afronden ) die terugkeren in het vervolg van dit rapport waarin de resultaten van de kwaliteitszorg en de aanbevelingen die op grond daarvan zijn geformuleerd centraal staan. Het handboek vervolgt met de drie principes waarop inhoud en vorm van het OU-onderwijsaanbod zijn gebaseerd. Deze principes zijn niet vanzelfsprekend, kunnen met elkaar op gespannen voet staan, en laten expliciet verschillen tussen opleidingen toe. In de uitwerking van het onderwijsaanbod wordt balans aangebracht tussen drie principes. Deze principes gelden voor alle opleidingen, maar in de uitwerking bestaan er verschillen tussen de opleidingen. Het eerste principe is dat studenten op ieder moment kunnen beginnen met studeren en kunnen blijven studeren. In dit principe komt vooral het flexibele karakter van het OU-onderwijs naar voren. In alle opleidingsprogramma s zitten onderdelen die qua planning en/of entreevoorwaarden deze flexibiliteit mogelijk maken. Voor het omgaan met deze flexibiliteit biedt de universiteit een adequaat studieadvies/mentoraat aan studenten. Het tweede principe is dat de opleidingen activerend online onderwijs bieden als instrument om de student de leerdoelen te laten realiseren en zo voldoende studiesucces te laten boeken in de zin van doorstroom en rendement. Voor zover het activerend online onderwijs real time participatie van de student veronderstelt, wordt dat als verplichting ingebouwd wanneer dat voor het realiseren van de leerdoelen dringend gewenst is. Het derde principe is dat de curricula samenhangend zijn opgebouwd. Dit principe verwijst vooral naar de in de NVAO-accreditatiekaders vastgelegde - eisen die aan wetenschappelijk onderwijs worden gesteld. Samenhang, zowel op het niveau van de cursus als op dat van de opleiding, betreft onder meer de volgtijdelijkheid van bepaalde onderdelen, de relatie tussen de op kennis/inzicht gerichte onderdelen enerzijds en vaardighedencomponenten anderzijds, en de variatie in toetsvormen. Ook deze principes komen in dit rapport aan de orde, met name in het hoofdstuk met aanbevelingen. De opbouw van dit rapport is verder als volgt. In het vervolg van deze introductie worden de instrumenten beschreven die de OU gebruikt om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken, om signalen snel te identificeren en om verbetermaatregelen te nemen. In hoofdstuk 2 worden de onderzoeksresultaten van de afgelopen anderhalf jaar samengevat. In hoofdstuk 3 worden de aanbevelingen gepresenteerd waartoe de onderzoeksresultaten volgens ons aanleiding geven. In hoofdstuk 4 ten slotte wordt aangegeven hoe deze aanbevelingen in de organisatie worden opgepakt. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 5

7 Met de referenties naar de volledige en van meer details voorziene onderzoekrapportages van ECOP en een voorlopige analyse van de NSE2018 wordt dit rapport afgesloten. Kwaliteit in cirkels De aanpak van de kwaliteitszorg op de OU volgt de Plan-Do-Check-Act-cyclus van Deming. Plan: bepalen van koers en ambities, het vaststellen van beleidskaders, het vertalen van beleid naar kwaliteitscriteria en streefdoelen en het plannen van activiteiten. Do: uitvoering van de geplande activiteiten. Check: evalueren van de uitvoering, meten en analyseren van de resultaten en beoordelen van de resultaten aan de hand van de beoogde uitkomsten en gestelde kwaliteitscriteria en streefdoelen. Act: op basis van de evaluaties opstellen van verbetermaatregelen en eventuele bijstelling van de plannen, activiteiten of de gestelde kwaliteitscriteria en streefdoelen. De PDCA-cyclus wordt idealiter continu uitgevoerd op het niveau van cursus, opleiding, faculteit en universiteit: Figuur 1 Kwaliteitszorgcyclus OU De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 6

8 De instrumenten voor het meten van kwaliteit De instrumenten die in de cirkels (figuur 1) gebruikt worden om de kwaliteit van het onderwijs vast te stellen en die hulp bieden om aanwijzingen te geven of te ontvangen en verantwoording af te leggen (vgl. de verbindingen tussen de cirkels) zijn op meerdere dimensies te plaatsen. De meest relevante dimensies zijn volgens ons: Reikwijdte, oftewel: richt het instrument zich op een cursus, een kort programma met meerdere cursussen, een gehele opleiding (bachelor of master) of een dienst/faciliteit van de OU als geheel (bijvoorbeeld youlearn of de bibliotheekvoorziening)? Intern extern, oftewel: worden de relevante gegevens door de OU (meestal ECOP) verzameld of door derden (bijvoorbeeld de instantie die de Nationale Studenten Enquête, de NSE, uitvoert)? Gedrag opvattingen/verwachtingen, oftewel: hebben gegevens vooral betrekking op gedrag (bijvoorbeeld: student is gezakt of geslaagd voor tentamen) of gaan de gegevens over opvattingen (bijvoorbeeld: hoe tevreden is een student over de roostering van de tentamens)? Periodiek ad hoc. Veel evaluaties onder studenten, docenten en alumni door ECOP zijn periodiek en geven daardoor een goed inzicht in ontwikkelingen. Andere instrumenten zijn incidenteel, vaak ook op een specifiek onderwerp gericht, bijvoorbeeld een of meer gesprekken in een focusgroepsetting met studenten en/of docenten over het nieuwe onderwijsmodel. Beschrijvend interpreterend - adviserend, oftewel: gaan rapportages gepaard met interpretaties, soms ook aanbevelingen (bijvoorbeeld de zesjaarlijkse visitatierapporten van een visitatiecommissie, cruciaal voor de accreditatie van een opleiding) of zijn zij puur beschrijvend (bijvoorbeeld de tabellen die in de Keuzegidsen Hoger Onderwijs staan waarin de studentoordelen uit de Nationale Studenten Enquête zijn meegenomen)? In PDCA-terminologie: sommige instrumenten zijn nogal sterk op de Check gericht, andere bevatten ook al (een voorstel voor) een Act, een (volgend) Plan of een Do. Uiteraard geldt voor elk instrument dat het zelf ook een bepaalde kwaliteit heeft. Van sommige instrumenten moet de uitkomst serieuzer genomen worden dan die van andere. Zo staat bijvoorbeeld de kwaliteit van een opleidingsvisitatierapport in Nederland zelden ter discussie gezien de grote zorgvuldigheid van de verzameling, analyse en rapportage van de gegevens. Daarentegen kunnen bij enquêtes vaak kanttekeningen worden geplaatst, bijvoorbeeld omdat er vragen worden gesteld over onderwerpen waarmee een flink deel van de respondenten (nog) geen ervaring heeft of omdat het aantal deelnemers te klein en/of te selectief is. In onderstaand schema zijn de 15 instrumenten die we bij de OU gebruiken en het instrument dat we in de nabije toekomst willen introduceren (nr. 12) ingedeeld op de eerder genoemde dimensies. Het momenteel in ontwikkeling zijnde onderwijsdashboard integreert veel van de metingen uit de interne instrumenten in een Qlikview-applicatie met de 1-bron-1-cijfergedachte als belangrijke randvoorwaarde waardoor inconsistenties in de te presenteren gegevens voorkomen gaan worden. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 7

9 1. Visitatierapport Dimensies: opleiding, extern, periodiek (zesjaarlijks), gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend. Formele status vanwege NVAO accreditatie. 2. Midterm review Dimensies: opleiding, intern, periodiek (halverwege accreditatieperiode), gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend. Een visitatierapport wordt halverwege de periode voorafgegaan/gevolgd door een midterm review. 3. Peer review docentprofessionalisering Dimensies: OU, extern, tot nu toe eenmalig, gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend. 4. Nationale Studenten Enquête (NSE) Dimensies: opleiding, extern, periodiek (jaarlijks), opvattingen, beschrijvend. Geen formele status, wel sterke publicitaire waarde. De jaarlijkse verschuivingen van de universiteitsresultaten in de ranglijsten van de keuzegidsen hoger onderwijs zijn vooral gebaseerd op de studentoordelen uit de NSE. De keuzegidsen hoger onderwijs maken in de kwaliteitsvergelijkingen tussen de instellingen en opleidingen ook gebruik van ECOP, Introductievragenlijst Dimensies: OU, cursus en opleiding, intern, periodiek, cijfers en opvattingen, beschrijvend. Vanaf 2018 is gestart met een pilot om beginsituatie en verwachtingen van studenten bij de start op de OU in beeld te brengen. In een aantal begincursussen is als een van de eerste taken een vragenlijst toegevoegd die studenten geacht worden in te vullen. 6. ECOP, veldtoets en cursusevaluatie Dimensies: cursus, intern, periodiek (cursusevaluatie is laatste taak in elke cursus in youlearn), opvattingen, interpreterend en adviserend met aanbevelingen voor cursusteams. Elke cursus die voor het eerst wordt aangeboden krijgt een veldtoets; dit is een uitgebreide vragenlijst die naast een aantal standaardvragen specifieke vragen bevat die leven bij het cursusteam. Na de veldtoetsfase bestaat de laatste taak van elke cursus in youlearn uit de cursusevaluatie, dit is een gestandaardiseerde vragenlijst die bestaat uit zeven vragen. Voor stages en scripties is een aparte vragenlijst ontwikkeld. Sinds 2017 per kwartiel. 7. Examinator/cursusteam, cursusverslag Dimensies: cursus, Intern, periodiek, gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend met aanbevelingen. In belangrijke mate gebaseerd op gegevens uit de veldtoets of de cursusevaluatie. 8. ECOP, studentinzicht, docentinzicht, alumnionderzoek (recent en na twee jaar) Dimensies: opleiding, OU, intern, periodiek (jaarlijks of tweejaarlijks), gedrag en opvattingen, beschrijvend en interpreterend en met aanbevelingen besproken in opleidingscommissies en UCO. Wordt door AZ/ECOP gerelateerd aan de resultaten uit de resultaten van de NSE om trends te valideren en verbetermaatregelen met meer of minder urgentie voor te stellen. Elk jaar worden alle studenten die langer dan zes maanden bij de OU studeren door middel van de vragenlijst Studentinzicht bevraagd over diverse aspecten van hun opleiding en van de OU. Voor de bevraging van de opleiding wordt een standaardlijst gebruikt. Elke twee jaar worden alle docenten bevraagd over diverse aspecten van de opleiding waarbij ze het meest betrokken zijn door middel van de bevraging Docentinzicht. Twee weken na afstuderen ontvangen de recent afgestudeerden een vragenlijst waarin ze bevraagd worden over de kwaliteit en de opbrengsten van hun opleiding door middel van de bachelor- en master enquêtes. Twee jaar na afstuderen ontvangen de alumni een alumni-enquête waarbij ze bevraagd worden over kwaliteit en de opbrengsten van hun opleiding. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 8

10 9. Opleidingscommissie, opleidingsverslag Dimensies: opleiding, Intern, periodiek, gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend met aanbevelingen. In belangrijke mate gebaseerd op ECOP, focusgroepen of interviews Dimensies: opleiding en OU, intern, ad hoc, vooral opvattingen, interpreterend en adviserend met aanbevelingen voor opleidingen en OU. In 2017 heeft ECOP interviews gehouden bij studenten en focusgroepen georganiseerd bij docenten (over bijscholing), studieadviseurs en voorlichters (over nieuw onderwijsmodel, communicatie). 11. Faculteit, facultair onderwijsverslag intern, periodiek (jaarlijks), gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend. Kan in principe van alle andere bronnen. 12. Faculteit, jaarverslag examencommissie intern, periodiek (jaarlijks), gedrag, met name gericht op tentamens, examens, geschillen. Beschrijvend, interpreterend en adviserend. 13. AZ, universitair onderwijsverslag intern, periodiek (jaarlijks, periodiciteit met ingang van gewisseld van kalenderjaar naar academisch jaar), gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend. Maakt vooral gebruik van opleidingsverslagen en facultaire onderwijsverslagen. 14. ECOP, onderzoek naar het nieuwe onderwijsmodel intern, opleiding en OU, periodiek (elke zes maanden), cijfers, gedrag en opvattingen, interpreterend en adviserend. Het onderzoek naar het nieuwe onderwijsmodel maakt gebruik van alle voorgaande instrumenten en voegt hiervoor regelmatig nieuwe vragen toe. Daarnaast wordt aan de hand van de gegevens uit STUMIS een analyse gemaakt van de rendementen. 15. Actor nader te bepalen, werktitel: Hoe studeren OU studenten? Intern, periodiek (minimaal jaarlijks), gedrag, interpreterend en adviserend. Zal gebruik maken van gegevens uit youlearn en SPIL om het studiegedrag van studenten in de leeromgeving per cursus en per opleiding in beeld te brengen en te relateren aan studieprestaties en van aanbevelingen te voorzien op de vier niveaus. De instrumenten leveren informatie op om knelpunten te signaleren en verbeteringen voor te stellen. Compleet is de informatie echter bepaald niet. Wie onze studenten zijn, enkele kenmerken daargelaten, weten we nauwelijks. Waarom zij zich tot de OU wenden en met welke verwachtingen zij aan een cursus of opleiding beginnen; of zij een discrepantie waarnemen tussen de benadering via sociale media en studeren in en de docenten van de cursussen; hoeveel tijd zij aan de studie besteden (niet: hoeveel tijd 20 procent zegt te besteden 1 ): het zijn witte vlekken die het lastig maken om op voorhand aan te geven of een verandering in de inhoud van, de vorm van of de communicatie over het onderwijs zal aanslaan bij de groep waarvoor de maatregel bedoeld is. 1 Gemiddeld genomen vult een op de vijf studenten van de OU een door ECOP uitgezette vragenlijst over het onderwijs of de onderwijsvoorzieningen in. 9 De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen.

11 2. Conclusies en samenvattingen van de onderzoeken In dit hoofdstuk worden de resultaten uit de verschillende onderzoeken beschreven die in het academisch jaar en het eerste deel van het academisch jaar zijn uitgevoerd. Hierbij wordt een thematische indeling gehanteerd. Na een aantal algemene opmerkingen over de onderzoeken, worden de bevindingen rond het nieuwe onderwijsmodel besproken. Daarna wordt achtereenvolgens ingegaan op de kwaliteit van de opleidingen, het studieadvies, youlearn en Collaborate, de digitale bibliotheekvoorzieningen, feedback, tentaminering, studietempo en studieduur, de werksituatie van studenten en de opbrengsten van de studie en tot slot de docentprofessionalisering. Algemeen De meeste kwaliteitsonderzoeken maken gebruik van vragenlijsten. De respons op de vragenlijsten is beperkt en in 2017 is dit voor Studentinzicht zelfs onder de 20 procent gedaald. Het is zaak om goed na te denken op welke wijze we onze studenten beter kunnen benaderen om oordelen te krijgen over de kwaliteit van de opleidingen. Uit de bachelor- en masterenquêtes en ook uit de NSE komt naar voren dat studenten minder tevreden zijn over de mate waarop er iets gedaan wordt met de (cursus)evaluaties. Het is van belang om regelmatig naar studenten te communiceren over de resultaten en hoe hiermee wordt omgegaan. Dit moet een permanent aandachtspunt worden van zowel de faculteiten als het ECOP. Het nieuwe onderwijsmodel in de masteropleidingen Het onderwijsmodel in de masteropleiding is ingevoerd in september 2014 en we kunnen constateren dat de invoering van het model in elk geval geleid heeft tot een substantiële verbetering van de cursusrendementen, zoals blijkt uit onderstaande figuur. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% CW INF MW NW OK PSY RW Totaal % certificaten nieuw model % certificaten oud model Figuur 2 Cursusrendementen in het nieuwe en in het oude model in de masteropleidingen De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 10

12 Veel meer studenten die beginnen met een cursus, slagen ook. Hierbij moeten we wel opmerken dat de harde knip en de focus op opleidingen in plaats van losse cursussen ook een rol gespeeld zullen hebben. De omvang van deze invloed kunnen we niet kwantificeren omdat valide gegevens hierover ontbreken. Wat de studievoortgang betreft, zien we in de meeste opleidingen dat studenten meer EC per jaar halen, waarbij er vier opleidingen zijn die in het eerste jaar gemiddeld meer dan 20 EC per jaar realiseren. Dit is voor deze opleidingen veel meer dan de prestaties van de referentiegroep in We zien echter ook dat twee opleidingen minder EC per jaar realiseren, zowel vergeleken met de andere opleidingen als met de referentiegroep. Een mogelijke verklaring voor de afwijking van juist deze twee opleidingen zou kunnen liggen in het door deze opleidingen gehanteerde principe van parallel programmeren van cursussen in het eerste jaar na 1 jaar na 2 jaar na drie jaar sep-14 feb-15 sep-15 feb-16 sep-16 feb-17 Referentie Figuur 3 Gemiddeld aantal EC per student per jaar Na drie jaar is bijna de helft van de ingestroomde masterstudenten afgestudeerd, na twee jaar is 20 procent afgestudeerd. De winst in studietempo uit het eerste jaar lijkt af te nemen in het tweede jaar in de scriptiefase. We zien hierbij grote verschillen tussen de opleidingen. In het geval van Management bijvoorbeeld, een opleiding die ook de scriptiefase structureert volgens de richtlijnen van het nieuwe model, studeren meer studenten af dan in de opleidingen waarin de scriptiefase veel flexibeler is vormgegeven. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 11

13 60% 50% 40% 30% 30 EC na 1 jaar 60 Ec na 2 jaar 20% 10% 0% sep-14 feb-15 sep-15 feb-16 sep-16 feb-17 Referentie Figuur 4 Percentage studenten van de verschillende cohorten die 30 en 60 EC hebben afgerond De studenten zijn over het algemeen tevreden over de opleidingen, maar we zien dat er een substantiële groep studenten is ontstaan die ongelukkig is en ongelukkig blijft met het nieuwe model. We zien deze studenten vooral bij Psychologie, Onderwijswetenschappen en Cultuurwetenschappen en in iets mindere mate bij Rechtsgeleerdheid. Als we uitgaan van de NSEcijfers, dan blijkt dat 11 procent van de totale groep respondenten uit de masteropleidingen een opmerking maakt over flexibiliteit. Als we daarna kijken naar deze groep die een opmerking maakt dan gaat vervolgens 17 procent van de opmerkingen over flexibiliteit. Deze groep studenten is erg negatief, geeft regelmatig aan dat ze hiervoor niet naar de OU gekomen zijn, en zegt dat zij dan ook voor een reguliere universiteit hadden kunnen kiezen. Wat de begeleiding in het nieuwe model betreft, zien we dat studenten tevreden zijn over het intensievere contact met docenten. De (verplichte) (virtuele) bijeenkomsten worden gemengd ontvangen. Studenten willen graag toegevoegde waarde zien en dat komt vooral tot uiting als er interactie is, als het inhoudelijk is en als de bijeenkomst goed georganiseerd is. Dat is nu niet altijd het geval. In het activerend online onderwijs moeten studenten regelmatig opdrachten en werkstukken maken. Zij vinden dit zinvol maar willen dan ook graag zinvolle inhoudelijke feedback. Als de feedback beperkt is of zelfs ontbreekt, klagen studenten hierover. Na aanvankelijke scepsis zijn de docenten en de studieadviseurs positief over het nieuwe model. Voor de meerderheid van de docenten is het nieuwe onderwijsmodel een verbetering ten opzichte van het oude model. Masterdocenten zijn hierin positiever dan hun bachelorcollega s. In de bacheloropleidingen is het aantal overtuigd positieve docenten wat lager: ruim 15 procent vindt het vernieuwde onderwijs een duidelijke verbetering, bijna 40 procent is ziet het nieuwe onderwijsmodel als een lichte verbetering. Bijna een kwart van de bachelordocenten is van mening dat het nieuwe model een (duidelijke) verslechtering is. Bij de master is dit aandeel wat lager en komt in totaal rond de 17 procent uit. Docenten lijken vooral tevreden te zijn over de hogere De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 12

14 rendementen en de verbeterde doorstroom binnen het nieuwe onderwijsmodel. Daarnaast dicht men ook een belangrijke rol toe aan youlearn. Zowel technisch als onderwijskundig gezien: een goed en belangrijk platform waarmee men de vorderingen van studenten goed kan volgen. Een dringende vraag bij de studieadviseurs is een makkelijke manier om studenten te kunnen volgen en met hen kunnen interacteren. Een goed studentenvoortgangssysteem is hierbij onmisbaar. Docenten hebben, evenals de studenten, de meeste zorgen over de sterk afgenomen flexibiliteit van het onderwijs en de daarmee gepaard gaande problemen voor de studenten. Een deel van de docenten vraagt zich af of de OU nog wel het onderwijs biedt waar studenten behoefte aan hebben. Ook de (te) hoge werkdruk onder docenten wordt genoemd. Daarnaast maken docenten zich zorgen over de grote hoeveelheid uitzonderingen die de OU in de uitvoering van het onderwijs maakt en de daaruit weer voortkomende regels en bureaucratisering. Voorlopige conclusies over het nieuwe onderwijsmodel in de bachelor De eerste cursussen van het nieuwe onderwijsmodel in de bachelor zijn gestart in september 2016, de evaluatiegegevens zijn dus nog beperkt. De eerste evaluatie van de bacheloropleidingen levert een gemengd beeld op. De rendementen van de starterscursussen en van de vaste cursussen zijn beter dan vergelijkbare cursussen in We zien echter dat de cursusrendementen van de variabele cursussen iets lijken te dalen waardoor het overall cursusrendement niet noemenswaardig is toegenomen. 70% 66% 60% 50% 42% 59% 46% 55% 53% 51% 40% 37% % geslaagd nieuw 30% % geslaagd oud 20% 10% 0% Start Vast Variabel Totaal Figuur 5 Cursusrendementen in de bacheloropleidingen in het nieuwe en in het oude model Opvallend is het grote verschil in cursusrendementen als we het onderscheid studeert in een opleiding of student volgt geen opleiding toevoegen. Studenten die een cursus niet volgen in het kader van een opleiding scoren significant slechter, zowel bij de vaste als bij de variabele cursussen. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 13

15 80% 70% 60% 50% 40% 30% Opleiding Geen opleiding 20% 10% 0% Start Variabel Vast Figuur 6 Cursusrendementen in het nieuwe model in de bacheloropleidingen opgesplitst naar start, vast en variabel en naar opleiding- en niet-opleidingsstudenten Wat de tevredenheid van de studenten betreft zien we op cursusniveau dat studenten redelijk tevreden zijn. Over de roostering op cursusniveau is slechts 10 procent van de studenten ontevreden. Wat de begeleiding betreft, zien we dat studenten iets minder tevreden zijn over de kwaliteit van de bijeenkomsten dan over de kwaliteit van het cursusmateriaal en youlearn. Opvallend zijn de grote verschillen tussen opleidingen wat het aanbod van groepsbijeenkomsten en virtuele klassen betreft. Op opleidingsniveau zien we een duidelijke daling in de tevredenheid van studenten over de combinatie van leren met andere activiteiten. Vooral het aantal studenten dat een cursus van de OU zonder voorbehoud aan anderen zou aanraden is sterk gedaald. Analyse van de open antwoorden laat zien dat vooral het verlies aan flexibiliteit hier de oorzaak van is. Er tekent zich hier aldus een dilemma af. Studenten willen meer flexibiliteit en dat is de reden waarom zij over het algemeen minder tevreden zijn over de Open Universiteit. Het gemengde model van de bacheloropleidingen is ontworpen met de idee om door middel van variabele cursussen deze flexibiliteit te bieden. Dit wordt echter niet zo gezien door veel studenten. Wat rendementen betreft doen de variabele cursussen in het nieuwe model het zelfs slechter dan de variabele cursussen in het oude model. Een oorzaak hiervan zou kunnen zijn dat studenten in het geval van parallelle programmering voorrang geven aan de vaste cursussen die op hetzelfde moment worden georganiseerd. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 14

16 Een veelgehoorde opmerking van studenten is dat ze in een aantal gevallen niet inzien waarom een cursus vast is, als er toch geen begeleidingsbijeenkomsten zijn. Wanneer er wordt afgesloten met een CBI-tentamen lijkt er vaak ook geen doorslaggevende reden te zijn om de cursus wel vast te programmeren. De kwaliteit van de opleidingen De kwaliteit van de opleidingen wordt gemeten met behulp van de NSE en met een interne standaardvragenlijst die zowel in studentinzicht (ervaren studenten), de BaMa-enquêtes, de alumni-enquêtes als in docentinzicht wordt afgenomen. De NSE In onderstaande tabel worden de resultaten van de NSE opgenomen van 2013 tot Opvallend is dat de OU, op een schaal die van 1 tot 5 loopt, daalt wat de algemene tevredenheid over de opleiding betreft, zowel in de bachelor- als in de masteropleidingen. Tabel 1 Resultaten NSE Jaar NSE Tevredenheid Bachelor Master studie Oordeel van zittende studenten (studentinzicht 2016 en 2017) De studenten zijn over het algemeen tevreden over hun opleiding en geven die gemiddeld meer dan een zeven, de norm die de OU zichzelf stelt. We zien echter wel dat de algemene rapportcijfers dalen in zowel de bachelor- als de masteropleidingen. We zien ook dat het aantal studenten dat de studie niet aan anderen zou aanraden stijgt. Dit is voor een belangrijk deel te wijten aan twee factoren, zoals blijkt uit de open antwoorden. Studenten vrezen verlies van flexibiliteit door het nieuwe model en studenten uit met name de grotere opleidingen vinden dat ze te weinig begeleiding krijgen (bacheloropleidingen) of dat de kwaliteit van de begeleiding te wensen overlaat. Het meest tevreden is men over de inhoud van de opleidingen Het minst tevreden is men over de begeleiding en over de mate waarin de studie te combineren is met andere activiteiten. We zien de lagere scores voor begeleiding (minder dan 3,5) terug bij drie opleidingen met grote aantallen: de bacheloropleidingen Psychologie en Rechtsgeleerdheid en de masteropleiding BPMIT. Deze resultaten sluiten aan bij de gegevens die we krijgen uit de cursusevaluaties. Er is een substantiële groep zittende studenten die het nieuwe model minder prettig vindt. Vooral voor studenten die al cursussen in het oude model gedaan hebben, is het vaak passen en meten. Het zou wenselijk zijn om te kijken hoe we deze groep beter kunnen bedienen. In sommige masteropleidingen en in een aantal bacheloropleidingen zijn de groepen studenten erg groot aan het worden. Met de introductie van activerend online onderwijs is uitgegaan van een De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 15

17 intensievere inzet van de docenten die proactief reageren op studenten. Het is de vraag of dit met de huidige aantallen voldoende gerealiseerd kan worden. Uit de open antwoorden, vooral bij de masteropleidingen, komen ook regelmatig kritische geluiden over het scriptietraject. Oordeel onmiddellijk na afstuderen (Bachelor- en masterenquêtes 2016) Bachelors De afgestudeerde bachelors van 2016 zijn over het algemeen tevreden over hun opleiding en geven die gemiddeld een 7,8. Het minst tevreden is men over de aansluiting op actuele ontwikkelingen. Ook komen in de open antwoorden regelmatig opmerkingen over actualiteit van het materiaal. Aangezien in de nieuwe bacheloropleidingen alle cursussen gereviseerd worden, is de verwachting dat het probleem van verouderd materiaal hiermee is opgelost. De waardering voor toetsing en feedback is evenals in 2015 duidelijk lager dan voor de opleiding als geheel, maar blijft wel binnen de norm. Alleen bij de opleiding Rechtsgeleerdheid scoren de items over feedback lager dan 3,5; dit zou als aandachtspunt moeten worden opgepikt. De studenten zijn redelijk tevreden over de begeleiding, al is de waardering iets lager dan in de meting over De hoogste waardering krijgen de opleidingen Bedrijfskunde en Algemene cultuurwetenschappen. Voor wat betreft de leerresultaten van de opleiding is de waardering van de ondervraagden hoog voor die items die betrekking hebben op de vakgebonden inhoud van het curriculum. Voor de kenmerken verbreding (buiten het vakgebied) en verdieping (specialisatie) zijn de scores net onder de 3,5. De mate waarin academische vaardigheden aan de orde komen, verschilt sterk per opleiding. De hoogste waardering voor de verwerving van academische vaardigheden zien we bij de opleiding Psychologie. Voornamelijk de vaardigheden die betrekking hebben op wetenschappelijk onderzoek scoren daar hoog tot zeer hoog. Voor vier van de zes opleidingen geldt dat samenwerken slechts beperkt in de opleiding is vertegenwoordigd. Dat beeld was in de metingen van voorgaande jaren gelijk. Hetzelfde geldt voor mondeling presenteren, al is daar ten opzichte van eerdere metingen enige winst geboekt. Hier is wel de opleiding Psychologie een negatieve uitschieter met een score van 2,89 voor presenteren. Bij Rechtsgeleerdheid zien we scores onder de 3,5 voor het kritisch beoordelen van wetenschappelijk werk, methoden en technieken van onderzoek en het opzetten en uitvoeren van onderzoek. Dit is een aandachtspunt voor deze opleiding. Masters Uit het onderzoek bij de afgestudeerden van 2016 blijkt over het algemeen dat de respondenten tevreden tot zeer tevreden zijn over de diverse aspecten van hun opleiding. Het meest tevreden is men over de inhoud van de opleidingen. Kijkend naar de cijfers van de verschillende opleidingen, zien we zeer hoge waarderingen voor Kunst- en cultuurwetenschappen, Software Engineering en Environmental Sciences. De waardering voor toetsing en feedback is duidelijk lager dan die voor de opleiding als geheel. Het algemene beeld is voor zes van de acht opleidingen ook iets minder gunstig dan dat van Voornamelijk bij de opleiding Rechtsgeleerdheid zijn er op dit gebied enkele aandachtspunten. Over de begeleiding door hun docenten zijn de ondervraagden overwegend positief, maar de docenten slagen er kennelijk niet in gelijke mate in om hun studenten te enthousiasmeren voor hun vak. Voornamelijk bij Rechtsgeleerdheid, Onderwijswetenschappen en Software Engineering is dit een aandachtspunt. Ook voor wat betreft de bereikbaarheid van de docenten scoort de opleiding Rechtsgeleerdheid laag. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 16

18 Over de gehele linie zijn de studenten zeer tevreden over de mate waarin zij kennis en inzicht hebben kunnen verwerven in het vakgebied van hun opleiding. Iets lager maar nog altijd zeer hoog zijn de waarderingen voor de mate waarin men inzicht heeft verworven in de nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen. De respondenten geven voor zes van de acht opleidingen aan in voldoende mate een beeld te hebben verkregen van de onderzoeksdomeinen die aan hun opleiding verbonden zijn. Kritischer zijn de studenten over de verbredingsmogelijkheden in hun masteropleiding. Vijf van de acht opleidingen krijgen daarvoor een score lager dan 3,5. Dat is een terugkerend beeld. De afgestudeerden van de masteropleidingen Psychologie en Software Engineering zien relatief weinig mogelijkheden tot specialisatie. Over het algemeen zijn de oordelen over de verwerving van academische vaardigheden positief tot zeer positief, met een voorbehoud voor de inmiddels traditioneel laag gescoorde items samenwerken en mondeling presenteren. Oordeel van de alumni (Alumnionderzoek 2016) Eind 2016 zijn de alumni die in 2014 zijn afgestudeerd bevraagd. Dit levert een positief beeld op. Alumni zijn tevreden over de opleiding die zij gevolgd hebben. Vooral de inhoud en de mate waarin de studie te combineren was met andere activiteiten scoren hoog. Meer dan 80 procent van de alumni zou de studie opnieuw kiezen of zou ze aanraden aan vrienden, familie of collega s. Een aantal keer klinkt er wel een waarschuwing door dat bij de invoering van het nieuwe model de flexibiliteit die door deze alumni erg op prijs werd gesteld, verloren zou kunnen gaan. Ook zien we in vergelijking met eerder alumnionderzoek een lichte toename van het aantal alumni dat twijfelt of het de studie opnieuw zou kiezen. Het minst tevreden zijn de alumni over de vaardigheden mondeling presenteren en samenwerken. Uit de open antwoorden blijkt dat de alumni de flexibiliteit van hun eigen opleiding waarderen en dat zij het beeld hebben dat de nieuwe opleidingen minder flexibel zijn. Ook daardoor twijfelen ze soms of ze de studie opnieuw zouden doen of ze zouden aanraden aan anderen. Het zou goed zijn om de beelden en de resultaten van het nieuwe onderwijsmodel goed over te brengen aan onze alumni. Overigens blijken alumni graag bereid mee te denken over het onderwijs van de OU, willen zij meewerken aan bepaalde onderwijsactiviteiten/begeleiden van studenten en staan zij de huidige studenten graag te woord over studie- en carrièremogelijkheden. Van deze bereidheid zou de OU meer gebruik kunnen maken. Oordeel van docenten (Docentinzicht 2017) De docenten is gevraagd een oordeel te geven over de masteropleidingen, aangezien de bacheloropleidingen in 2017 nog een te hybride karakter hadden (oud en nieuw model liepen nog door elkaar). Over het algemeen zijn docenten tevreden over de kwaliteit van de masteropleidingen. Alle opleidingen behalve de opleiding Onderwijswetenschappen krijgen een rapportcijfer hoger dan een zeven. Net zoals bij de studenten zijn ook de docenten het meest tevreden over de inhoud van de opleidingen. Opvallend is dat slechts 63 procent tevreden is over de actualiteit. Ook zijn docenten het minst tevreden over de mate waarin mondeling presenteren en samenwerken in de masteropleidingen aan de orde komen. Schakel en premasterstudenten Uit de analyse van de resultaten van zowel Studentinzicht 2016 als 2017 blijkt dat studenten die een premaster of een schakelprogramma volgen negatiever zijn over alle aspecten van hun studie dan de andere studenten. Deze studenten zijn niet apart bevraagd over de kwaliteitsaspecten van hun opleiding maar alleen over de algemene aspecten. De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 17

19 Studieadvies In Studentinzicht 2017 zijn ook vragen gesteld over de studieadviseurs. Het bestaan van een studieadviseur is het beste bekend bij bachelorstudenten: ruim 80 procent zegt van het bestaan af te weten. Bij de masterstudenten ligt dit percentage wat lager (70 procent). Van diegenen die weten dat er een studieadviseur is, heeft ruim de helft ook contact gehad. Bij een overgrote meerderheid ligt het initiatief voor dit contact bij de student zelf. Daarnaast zien we dat de informatie over de studieadviseur, voornamelijk op de website, klaarblijkelijk lastig te vinden is. Ruim 30 procent van de respondenten is het uitgesproken oneens met de stelling dat informatie over de studieadviseur goed vindbaar is op de website. Veel studenten geven aan dat ze het op prijs zouden hebben gesteld wanneer de studieadviseur zich aan het begin van de studie aan hen had voorgesteld. Dit zou ook de drempel verlagen om daarna zelf contact op te nemen of een vraag te stellen. Voor procent van de bachelor/masterstudenten is de informatie over de studieadviseur op de website of in de studiegids voldoende. Ruim de helft zou graag een profiel van de studieadviseur willen zien, zodat deze een gezicht krijgt. Ruim een derde verwacht een proactieve houding van een studieadviseur, ongeveer de helft wil alleen contact als men daar zelf behoefte aan heeft. Studenten zijn het meest positief over de klantvriendelijkheid, snelheid van reageren en de deskundigheid van de adviseur. Als rapportcijfer krijgt de studieadviseur een ruime 7. youlearn en CollaborateUltra De studenten Circa twee derde van de studenten gebruikt youlearn dagelijks of meerdere keren per week. Over de gebruikersvriendelijkheid, het effectief kunnen studeren met youlearn en het overzicht houden over hun studie, is ongeveer driekwart van de studenten tevreden (ook hier wat lagere scores bij de schakelstudenten). Men is duidelijk minder tevreden met de mogelijkheid om via youlearn in contact te komen met docenten of medestudenten. Als rapportcijfer krijgt youlearn een ruime 7. De docenten 58 procent van de docenten vindt youlearn gebruiksvriendelijk en 72 procent vindt de vormgeving goed. 42 procent vindt de ondersteuning goed en 41 procent de beschikbare functionaliteiten. Wat men nog mist, zijn onder andere een chatfunctie voor studenten, mogelijkheden om in groepen te werken, een mailfunctie en een goed werkende zoekfunctie. Driekwart van de docenten geeft aan dat ze de youlearntraining gevolgd hebben. De helft van de docenten heeft ervaring met Collaborate Ultra. Docenten zijn zeer kritisch over de technische ondersteuning, 49 procent vindt deze (zeer) slecht. 38 procent geeft aan dat ze de performance (zeer) slecht vindt. Bijna 80 procent vindt de vormgeving (heel) goed en 58 procent vindt het systeem gebruiksvriendelijk. 44 procent vindt de introductie/gebruikerstraining goed en 51 procent is hier neutraal over. Digitale bibliotheekvoorzieningen Overall heeft iets meer dan de helft van de studenten in het afgelopen half jaar gebruikgemaakt van de Digitale Bibliotheekvoorzieningen. Hier zijn echter grote verschillen te zien tussen de vier categorieën studenten: zo ligt het gebruikerspercentage bij cursisten op 22 procent en bij masterstudenten op 82 procent. De meest genoemde reden waarom men nog geen gebruik gemaakt heeft van deze voorziening is het feit dat dit niet nodig was voor de cursus die men De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 18

20 bestudeerde. Bachelor- en masterstudenten geven een ruime 7 als rapportcijfer. Schakelstudenten en cursisten komen iets lager uit: 6,9 respectievelijk 6,7. Feedback In Studentinzicht 2016 is een aantal vragen opgenomen over feedback. 72 procent van de bachelorstudenten en 73 procent van de masterstudenten is tevreden over de snelheid van de feedback bij opdrachten en werkstukken, 9 procent is ontevreden. 35 procent van de bachelorstudenten en 45 procent van de masterstudenten vindt een week of minder een reële termijn voor feedback. De meerderheid beschouwt twee weken als een reële termijn om feedback te ontvangen. Doorgaans is men positief over de kwaliteit van de ontvangen feedback. Men vindt de terugkoppeling wel niet heel uitvoerig, maar over het algemeen wel duidelijk, relevant en leerzaam. Tentaminering In Studentinzicht 2016 is specifiek ingegaan op de tentaminering. Over het algemeen kan gesteld worden dat de studenten van de OU erg positief zijn over de tentaminering. Bijna de helft van de bachelorstudenten heeft een voorkeur voor CBI-tentamens terwijl bij de masterstudenten 58 procent de voorkeur geeft aan een ingestuurde opdracht of werkstuk. 81 procent vindt dat er voldoende afwisseling is in tentamenvormen. Van de opleidingsstudenten heeft een meerderheid een voorkeur voor tentamenafname in de avonden, gevolgd door de ochtend. Bij de cursisten is het beeld omgekeerd: de grootste voorkeur is er hier voor de ochtend, gevolgd door de avond. Studenten doen het liefst tentamen op maandag tot en met donderdag. Wat de tentamenafname betreft, komt het beeld naar voren dat er een strikte identiteitscontrole plaatsvindt en dat er bijna altijd een surveillant aanwezig is. Het beleid ten aanzien van het inleveren van telefoons en het meenemen van eten/drinken lijkt diffuus. Ook geeft de meerderheid van de studenten aan dat ze voldoende tijd hebben om tentamen te doen. CBI-tentamens CBI-tentamens worden het meest gebruikt bij Cultuurwetenschappen, Psychologie en Rechtsgeleerdheid en worden vooral gebruikt in de bacheloropleidingen. De kwaliteit van de CBItentamens wordt door ongeveer twee derde van de studenten positief beoordeeld. Van de bevraagde deelaspecten komt met name de ondubbelzinnigheid en de gedetailleerdheid naar voren als een punt waar men relatief kritisch over is. Volgens de respondenten maken CBItentamens met name een flexibele planning mogelijk en passen ze goed bij de cursussen waarvoor ze gebruikt worden, bestrijken de gehele inhoud van de cursus en toetsen voornamelijk op feitenkennis. Een groot deel van de studenten blijkt gebruik te maken van de voorbeeldtentamens. Een aanzienlijk deel van de studenten vindt dat er te weinig voorbeeldtentamens beschikbaar worden gesteld. Regulier schriftelijke tentamens Driekwart van de studenten is tevreden tot zeer tevreden over de kwaliteit van de regulier schriftelijke tentamens. Zo n 50 tot 60 procent van de studenten vindt dat er niet of nauwelijks sprake is van kwaliteitsverschillen tussen de diverse schriftelijke tentamens. Uit de open vragen komt naar voren dat studenten wel klagen over het feit dat ze zo veel moeten schrijven en dat dit De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 19

21 echt niet meer past in het digitale tijdperk. Volgens studenten die tijd te kort kwamen, was dit vooral te wijten aan het feit dat ze zoveel moeten schrijven. Gaat het om de kwaliteit van de vragen, dan is het aantal studenten dat uitgesproken ontevreden is over een of meer van de voorgelegde aspecten klein. 47 procent van de bachelorstudenten en 40 procent van de masterstudenten vindt dat regulier schriftelijke tentamens niet bevorderlijk zijn voor een flexibele planning. In de open antwoorden wordt regelmatig aangegeven dat men het aantal tentamenmogelijkheden beperkt vindt en wordt de vraag gesteld waarom regulier schriftelijke tentamens met alleen gesloten vragen niet als CBI-tentamen worden aangeboden. Regulier schriftelijke tentamens toetsen vooral op inzicht en in mindere mate op feitenkennis. De snelheid waarmee men de tentamenuitslag van een regulier schriftelijke tentamens ontvangt, is voor 60 procent van de bachelorstudenten en voor 66 procent van de masterstudenten naar tevredenheid. 15 procent van de bachelorstudenten is hier ontevreden over. Het meest ontevreden hierover zijn de studenten Rechtsgeleerdheid. Net als bij de CBI-tentamens zien we ook hier dat men met name minder tevreden is over het aantal voorbeeldtentamens dat beschikbaar is. Opdrachten en werkstukken De beoordeling van de kwaliteit van opdrachten/werkstukken is wisselend. Voornamelijk masterstudenten en cursisten zijn kritisch: 32 procent van de masterstudenten en 36 procent van de cursisten is ontevreden over de kwaliteit van de opdrachten/werkstukken. 11 procent van de bachelorstudenten en 10 procent van de masterstudenten geeft aan dat niet duidelijk is hoe het cijfer voor de opdrachten of werkstukken tot stand komt. De snelheid waarmee men het cijfer voor een opdracht of werkstuk ontvangt wordt doorgaans positief beoordeeld. Mondelinge tentamens De kwaliteit van de mondelinge tentamens wordt over het algemeen positief beoordeeld. Uit de toelichtingen blijkt dat studenten dit een zeer prettige vorm van tentamineren vinden en dat zij het betreuren dat deze vorm wordt afgeschaft als het aantal studenten te groot wordt. De meeste mondelinge tentamens worden in het studiecentrum afgenomen en iets minder dan 20 procent via skype. Studietempo en studieduur Uit Studentinzicht 2017 blijkt dat masterstudenten het meest ambitieus zijn wat studietempo betreft: 46 procent wil graag nominaal studeren, dat wil zeggen 30 EC per jaar. Nog eens 9 procent wil sneller. In het totaal wil 69 procent 20EC of meer per jaar halen. Bij de bachelorstudenten komt het aandeel dat nominaal wil studeren uit op 11 procent. Nog eens 14 procent wil meer dan 30 EC per jaar afronden. In het totaal wil 53 procent 20 EC of meer per jaar halen. Ruim een kwart van de bachelor- en schakelstudenten geeft aan geen voorgenomen tempo te hebben. Bij de masterstudenten studeert ruim 20 procent zonder voorgenomen tempo. Ongeveer 30 procent van de bachelorstudenten en 34 procent van de masterstudenten besteedt 15 uur of meer aan de studie. Bij de schakel/premaster ligt dit percentage aanmerkelijk lager, op 22 procent De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 20

22 De meerderheid van de opleidingsstudenten maakt een studieplanning: 51 procent van de bachelor- en 60 procent van de masterstudenten doet dit. Hiervan lukt het 43 procent respectievelijk 49 procent om zich ook daadwerkelijk aan de gemaakte planning te houden. Deze planning wordt het meest vaak verstoord door het werk, maar ook door de zorg voor gezin/kinderen. Uit de bachelorenquête komt naar voren dat voor alle opleidingen geldt dat studenten de studieduur bij aanvang van hun opleiding fors hebben onderschat. Zij schatten gemiddeld in dat hun bacheloropleiding 5 jaar zou duren terwijl blijkt dat ze in werkelijkheid er 7,8 jaar over gedaan hebben dus gemiddeld bijna drie jaar langer dan studenten op voorhand hadden ingeschat. Uit de masterenquête blijkt dat de gerapporteerde werkelijke studieduur in 2017 recentelijk gemiddeld sterk is afgenomen. Waar de recent afgestudeerden in 2013 nog 5 jaar rapporteerden kent de groep uit 2017 een gemiddelde studieduur van drie jaar. De verschillen tussen opleidingen zijn groot en de daling is bijna helemaal terug te voeren op de grote opleidingen BPMIT en Management. Bij de andere opleidingen zien we kleine verschillen, zowel in daling als stijging. Werksituatie In verschillende vragenlijsten wordt gevraagd naar de werksituatie van de studenten. Studentinzicht 2017 Het merendeel van de studenten is werkzaam in loondienst. De hoogste percentages zien we bij de masterstudenten (83 procent) en schakelstudenten (75 procent). Verder zien we een duidelijke correlatie tussen het aantal uren dat men werkt en het aantal uren dat men aan de studie besteedt. Hoe meer uren men werkt, des te minder uren men aan de studie besteedt. Bijdragen vanuit de werkgever worden het minst vaak gegeven bij bachelorstudenten: in 23 procent van de gevallen betaalt de werkgever mee. Bij de masterstudenten zien we het hoogste aandeel studenten waarbij de werkgever meebetaalt: 47 procent. Recent afgestudeerde bachelors Iets meer dan 80 procent van de afgestudeerde bachelors was bij de start van de studie in loondienst of had een eigen bedrijf. De grote meerderheid van de studenten in loondienst ontvangt geen vergoeding van de werkgever. De studenten Algemene cultuurwetenschappen ontvangen het minst vaak een vergoeding van de werkgever, gevolgd door de studenten Psychologie. Bij de overige opleidingen ontvangt globaal de helft een (gehele of gedeeltelijke) vergoeding. Recent afgestudeerde masters Bijna 90 procent van de afgestudeerde masters was bij de start van de studie in loondienst of had een eigen bedrijf. 52 procent van degenen die bij aanvang van de studie in loondienst waren, ontving van de werkgever een vergoeding van de studiekosten. Dat is aanzienlijk minder dan bij de vorige meting. De meeste vergoedingen vinden we bij Business Process Management and IT (BPMIT) en Management. De minste bij Kunst- en cultuurwetenschappen, Psychologie en Software Engineering. Opbrengsten van de studie verwachtingen en resultaten Beginnende studenten (Introductievragenlijsten) Er zijn tot nu toe introductievragenlijsten afgenomen bij Management en BPMIT. Bij de eerste cursus van de bachelor Bedrijfskunde begint 72 procent met de bedoeling een bachelordiploma te halen, 10 procent wil alleen enkele cursussen doen en 17 procent wil zich oriënteren en kijken of De kwaliteit van het onderwijs , resultaten en aanbevelingen. 21