cursus: Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

Transcriptie

1 cursus: Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

2 >Inhoud > Over deze cursus 3 > Ouderbetrokkenheid 5 > Opvoedondersteuning 12 > Reflectie 22 > Theoriebron 1: Ouderbetrokkenheid 24 > Theoriebron 2: Ouderbetrokkenheid VVE 27 > Theoriebron 3: Opvoedondersteuning in kindercentra 30 > Theoriebron 4: Opvoedondersteuning in een breder perspectief 33 > Werkmodel: Bevorderen van de ouderbetrokkenheid 35 > Werkmodel: Opvoedondersteuning door Centrum voor Jeugd en Gezin 37 > Beoordeling 38 Colofon Uitgeverij Edu Actief b.v. Meppel Postbus KB Meppel Tel.: Fax: info@edu-actief.nl Internet: Mieke Dahmen en ROC Mondriaan Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning Auteurs Titel Vormgeving Binnenwerk: DBD design/ruurd de Boer, omslag: Tekst in Beeld/Hubi de Gast ISBN Copyright 2011 Uitgeverij Edu Actief b.v. Eerste druk/eerste oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912.

3 >Over deze cursus In deze cursus ga je je verdiepen in ouderbegeleiding en opvoedondersteuning van de ouders van de kinderen in de dagopvang. Je leert hoe je kunt omgaan met lastige vragen, maar ook welke wetgeving er bestaat rondom deze onderwerpen. Doelstellingen Je kunt het belang van ouderbetrokkenheid benoemen. Je kunt aansluiten bij en inspelen op de behoefte van cliënten. Je kunt activiteiten met betrekking tot ouderbetrokkenheid aanbieden. Je kent het belang van opvoedondersteuning. Je kunt de behoefte aan opvoedondersteuning signaleren. Je kunt onbevooroordeeld een gesprek over opvoedproblemen aangaan. Je kunt je deskundigheid doelbewust aanwenden. Beoordeling Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Deze punten kun je achter in dit boek vinden. Belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen nette uitwerking van de opdrachten afgeronde processtappen voor het maken van de beroepsproducten een voorbereide informatieavond. Je toekomstige collega Naam: Werkzaam bij: Medewerkers: Werkzaam als: Soort werkzaamheden: Over de werkomgeving: Wat is er leuk aan je werk: Grootste blunder: Waar werk je aan: Loes Leven Kinderdagverblijf Het Zonnetje Ik werk samen met een team van twaalf pedagogisch werkers in de kinderopvang. We staan met twee PW ers op een groep van tien kinderen. Ook zijn een team- en locatieleider aanwezig in het kinderdagverblijf. Pedagogisch werker bij een kinderdagverblijf Ik vang de kinderen elke dag op en zorg voor de lichamelijke (eten, drinken, slapen), affectieve (aandacht, liefde, zorg) en pedagogische ontwikkeling van de kinderen. In het kinderdagverblijf staan structuur en plezier hoog in het vaandel. Voor kinderen is structuur van groot belang. Ieder kind vindt het immers fijn om te weten wat hem te wachten staat. Kinderen zijn onbevooroordeeld en hebben een natuurlijke nieuwsgierigheid. Het stimuleren van de ontwikkeling van de kinderen op allerlei gebieden is mijn grootste uitdaging. Ik heb een keer de deur dicht gedaan toen er nog vingertjes tussen zaten Ik probeer mij altijd in te zetten om de kinderen een zo goed en stevig mogelijke basis te geven voor de rest van hun leven. Uitgeverij Edu Actief b.v. 3

4 Beroepsproduct: Ontwerp een informatieavond over een opvoedkundig onderwerp Dit beroepsproduct inleveren voor: Niveau 3 Bereid een thema-avond over een opvoedkundig onderwerp voor. Je mag het onderwerp zelf kiezen. Probeer te bedenken waaraan ouders behoefte zouden kunnen hebben (gebruik hiervoor je ervaring uit je stage). Schrijf op wat je allemaal aan bod wilt laten komen en zorg voor goede, uitgebreide informatie. Niveau 4 Bereid een themabijeenkomst over een opvoedkundig onderwerp voor. Je mag zelf het onderwerp bepalen. Zorg voor een goed inhoudelijk verhaal. Schrijf op wat je gaat vertellen en zorg voor goede, uitgebreide informatie. Ook zorg je voor materialen, zoals folders, die de ouders thuis kunnen naslaan. Processtappen Maak een planning en een taakverdeling. Brainstorm over wat op de thema-avond aan bod moet komen. Gebruik hiervoor de theoriebronnen van de cursus. Denk aan een pakkende vorm. Hoe zorg je ervoor dat zoveel mogelijk van jouw informatie blijft hangen bij de ouders? Kies voor een pakkende vorm. Denk bijvoorbeeld aan: discussie, rollenspel, opdrachten, voorlichting, lezing. Werkmodel: Cursusplanning op Laat elke processtap goedkeuren door je docent voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen aan het beroepsproduct De punten waarop je beroepsproduct wordt beoordeeld, kun je achter in dit boek vinden in het hoofdstuk Beoordeling. Taal Taal Taal Taal Neem deze cursus door en onderstreep de woorden die je niet kent. Noteer deze woorden in de woordenlijst en zet de betekenis erbij. Nieuwe onbekende woorden die je tegenkomt tijdens de cursus, voeg je toe aan de woordenlijst. Na afloop van de cursus neem je dit overzicht op in je taalportfolio. Werkmodel: Woordenlijst op 4 Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

5 >Ouderbetrokkenheid In dit hoofdstuk leer je waarom het zo belangrijk is dat ouders zich betrokken voelen bij hun kinderen. Ook wordt aandacht besteed aan de rol van de PW er en hoe je ouders kunt betrekken bij de VVE. Doelstellingen Je kunt uitleggen wat ouderbetrokkenheid is. Je weet wat jouw rol als PW er is wat betreft ouderbetrokkenheid. Je kent de wettelijke eisen waaraan een kindercentrum moet voldoen. Je kunt ouders betrekken bij de VVE. Opdracht 1: Wat is ouderbetrokkenheid? Ouderbetrokkenheid is een woord dat tot de verbeelding spreekt. Iedereen kan zich daarvan wel een voorstelling maken. Schrijf in je eigen woorden op wat volgens jou ouderbetrokkenheid is. Opdracht 2: Het belang van ouderbetrokkenheid in In theoriebron 1 lees je over ouderbetrokkenheid en het belang daarvan. Deze theoriebron is geschreven op grond van onderzoeken en theoretische kennis. Beschrijf hieronder wat jouw ervaringen zijn met ouderbetrokkenheid. Waarom denk jij dat het belangrijk is om ouders te betrekken bij de kinderopvang? Theoriebron 1: Ouderbetrokkenheid Schrijf op grond van je eigen ervaringen een verslag van ongeveer een half A4'tje. Opdracht 3: Wetgeving Zijn wetten van toepassing op de ouderbetrokkenheid in de kinderopvang? Zo ja, welke? Zo nee, waarom denk je dat die er niet zijn? Uitgeverij Edu Actief b.v. 5

6 Opdracht 4: De rol van de ouders In je werk zul je ongetwijfeld met ouders te maken krijgen die allerlei eisen stellen aan de opvoeding van hun kinderen. Natuurlijk zul je proberen aan alle eisen te voldoen, maar daaraan zitten natuurlijk grenzen. Stel je de volgende situatie voor: De ouders van Bram komen voor het eerst naar het kinderdagverblijf. Bram is 6 maanden. Zijn ouders geven aan dat ze willen dat Bram stipt om uur naar bed moet en maar twee uren mag slapen. Hij moet onder echte dekens liggen en niet in een slaapzak slapen. Daarnaast moet Bram elk uur wat drinken en moet hij elke twee uren een hapje krijgen. Beschrijf hieronder hoe je reageert op zulke ouders. Wat zeg je? Ga je akkoord? Waarom wel/niet? Wat kun je wel bieden? Enzovoort. Opdracht 5: Ouders en het kindercentrum Geef aan wat een ouderraad is en waarvoor deze dient. En geef een uitvoerige beschrijving van bijvoorbeeld de taken, mogelijkheden en inspraak. Maak eventueel gebruik van de materialen die beschikbaar zijn op je stage. 6 Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

7 Opdracht 6: Woordweb Maak een woordweb over activiteiten waarbij ouders betrokken kunnen zijn. Opdracht 7: De betrokkenheid van ouders vergroten Je zult altijd ouders tegenkomen die minimaal betrokken zijn bij de opvang van hun kind. Het is dan de taak van de pedagogisch werker om de betrokkenheid te vergroten. Noem drie manieren waarop je dit kunt doen. 1. Werkmodel: Bevorderen van de ouderbetrokkenheid Opdracht 8: Manieren van contact onderhouden Beschrijf op welke manieren op jouw stageadres aan ouderbetrokkenheid wordt gewerkt. Beschrijf ook waarom voor die vormen is gekozen. 1. Theoriebron 1: Ouderbetrokkenheid Uitgeverij Edu Actief b.v. 7

8 Opdracht 9: VVE Waar staan de letters VVE voor? Theoriebron 2: Ouderbetrokkenh eid VVE Opdracht 10: Methoden voor de VVE Ga na welke methoden er zijn voor de VVE en zoek op de sites van deze methoden op hoe daarmee aan ouderbetrokkenheid wordt gewerkt. Maak hiervan een verslag van ongeveer één A4'tje en lever dat in bij je docent. Opdracht 11: Doelen Welke vijf doelen zijn belangrijk voor een optimale samenwerking tussen ouders en leidsters? Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

9 4. 5. Opdracht 12: Doorlopende leerlijn Tegenwoordig wordt de ontwikkeling van kinderen bijgehouden met een doorlopende leerlijn. In je stage zul je hiermee al te maken hebben gehad. Geef een uitvoerige beschrijving van hoe de doorlopende leerlijn van de kinderen op je stageadres in de gaten wordt gehouden. Opdracht 13: Overbrengen aan de ouders Als je de ontwikkeling van kinderen in de gaten houdt, is het ook van belang dat je iets doet als die ontwikkeling niet naar wens verloopt. Ten eerste moet je dan in gesprek gaan met de ouders van dit kind. Bereid een tienminutengesprek voor met de ouders van het onderstaande kind. Je hebt een leerling op de groep die meedoet aan de VVE. Hij behaalt de volgende scores: rijmen: matig woordenschat: zwak tellen: voldoende sociaal: goed emotioneel: wisselend (vaak driftbuien) werken met ontwikkelingsmateriaal: voldoende liedjes zingen: matig. Beschrijf in een verslag van ongeveer één A4'tje hoe je het gesprek met de ouders gaat aanpakken. Uitgeverij Edu Actief b.v. 9

10 Wat zeg je? Waarom op die manier? Geef je adviezen? Welke adviezen en waarom? Opdracht 14: Privacy In je loopbaan kan het voorkomen dat je ouders treft die niet willen dat de slechte scores van hun kind op de VVE worden overgedragen aan de basisschool. Vaak is het zo dat deze ouders bang zijn dat hun kind anders wordt behandeld als die gegevens wel beschikbaar zijn. Zoek met behulp van theoriebronnen 1 en 2 en internet uit wat je in zo n situatie moet doen. Hoe zit het met de privacyregels omtrent de overdracht naar school? 10 Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

11 Opdracht 15: Betrokkenheid van ouders bij de VVE Over het belang van betrokken ouders bij de VVE kun je lezen in theoriebron 2. Beschrijf hoe je ouders kunt stimuleren om mee te doen aan het VVE-programma. Hoe kun je ouders ondersteunen? En hoe geef je dit vorm? Uitgeverij Edu Actief b.v. 11

12 >Theoriebron 1: Ouderbetrokkenheid Wat is ouderbetrokkenheid? Ouderbetrokkenheid is een breed begrip waaraan veel verschillende betekenissen worden ontleend. Bijvoorbeeld het initiatief nemen tot contact en interesse tonen. Op de website Ouderbetrokkenheid.nl staat het als volgt omschreven: Ouderbetrokkenheid betekent in essentie niets anders dan dat ouders meeleven met het wel en wee van hun kind. In het onderwijs wordt de term gebruikt om aan te geven dat ouders een onmisbare schakel zijn in de relatie tussen school en leerling. Ouders en school hebben elkaar gedurende de hele schoolcarrière - van voorschool tot en met voortgezet onderwijs - nodig: als partners in de opvoeding, als klankbord, in de medezeggenschap op school, als vrijwilliger of gewoon als gesprekspartner. Het belang van ouderbetrokkenheid De ouders, de PW ers van de kinderopvang en de school werken samen aan de opvoeding van de kinderen. Om te zorgen dat een kind zich zo goed mogelijk kan ontwikkelen, is het belangrijk dat er regelmatig overleg is over bijvoorbeeld leefregels, de ontwikkeling van talenten en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Regelmatig overleg tussen opvang en ouders kan ervoor zorgen dat problemen in een vroeg stadium worden ontdekt, zodat snel een oplossing bedacht kan worden. Door regelmatig contact te hebben, kunnen beide partijen (opvoeders en PW ers) profiteren van de aanwezige kennis, inzicht en ervaringen. Ouderbetrokkenheid kan dus een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie De begrippen 'ouderbetrokkenheid' en 'ouderparticipatie' worden vaak door elkaar gebruikt. Het is belangrijk om het verschil tussen beide begrippen te kennen, zodat daarover geen verwarring kan ontstaan. Ouderbetrokkenheid heeft betrekking op alle zaken die te maken hebben met de relatie tussen de ouders en de opvang/school van het kind. Ouderparticipatie is slechts één aspect van ouderbetrokkenheid. Er wordt van ouderparticipatie gesproken als ouders echt actief betrokken zijn bij de opvang/school. Denk bijvoorbeeld aan meewerken als vrijwilliger bij activiteiten of meedoen aan de medezeggenschapsraad. Ouderbetrokkenheid in de kinderopvang Kinderen zijn erbij gebaat als PW ers en ouders tot een goede samenwerking komen. Daarnaast is het voor de ouders leuk om de vriendjes en vriendinnetjes van de kinderen te ontmoeten en kennis te nemen van de gang van zaken op de groep. Op die manier kunnen ze de verhalen die het kind thuis vertelt, beter plaatsen en begrijpen. Er zijn verschillende manieren waarop PW ers ouders kunnen betrekken bij de opvang van hun kind. De invulling van ouderbetrokkenheid zal per organisatie verschillen. Enkele manieren om ouders te betrekken bij de opvang: Uitnodigen op de groep: de ouders kijken een dagdeel mee en maken kennis met de PW ers en de kinderen van de groep. Ook is dit een geschikte gelegenheid om te observeren hoe de PW ers met hun kind omgaan. Breng- en haalgesprekken: bij deze gelegenheid kan kort informatie worden gegeven over de dagelijkse dingen op de groep of thuis. Meedoen aan activiteiten: ouders helpen bij bijvoorbeeld een uitje of knutselwerkje. 24 Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

13 Oudergesprekken: deze gesprekken zijn meer gericht op de ontwikkeling van het kind. Tijdens deze gesprekken wordt uitgebreider gesproken over het kind. Ouderavonden: op ouderavonden wordt kort besproken wat in de groep gaande is. Meedoen aan feesten: het organiseren van bijvoorbeeld een lentefeest. Meedoen aan thema-avonden: op thema-avonden wordt informatie gegeven over een bepaald onderwerp. Bijvoorbeeld over omgaan met driftbuien. Huisbezoeken: de PW ers van de groep gaan bij de ouders thuis op bezoek. Dit biedt de PW er de gelegenheid om de sfeer in huis te proeven en te kijken waar het kind eigenlijk vandaan komt. Heen- en weerschriftje: dit middel is geschikt om kort informatie te geven over het reilen en zeilen van het kind. Lid worden van de medezeggenschapsraad of ouderraad: deze raden stemmen mee over beslissingen die de directeur neemt over de organisatie van de opvang. Denk bijvoorbeeld aan beslissingen over voeding en openingstijden. Digitale nieuwsbrieven: nieuwsbrieven zijn bedoeld voor het verspreiden van algemene informatie, zoals thema s in de opvang en ouderavonden. Telefonisch spreekuur: hier kunnen ouders terecht voor praktische vragen over de opvoeding van hun kind. Wetten en regels Sinds 1996 worden kwaliteitseisen gehanteerd voor de kinderopvang. In de afgelopen tien jaar heeft de kinderopvang een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Er zijn steeds meer wettelijke kaders gekomen waarin de rechten en plichten van de ouders zijn vastgelegd. Dit is allemaal vastgelegd in de Wet basisvoorziening kinderopvang (Wbk). In 2005 is de Wet kinderopvang in werking getreden. Hiermee heeft de kinderopvang voor het eerst een eigen wettelijk kader gekregen. Deze wet zorgt voor de kwaliteit van de kinderopvang en het toezicht daarop. De houders en medewerkers van het kinderdagverblijf zijn verplicht te zorgen voor een veilige en gezonde omgeving, waarin de kinderen tot ontwikkeling kunnen komen. Daarnaast regelt deze wet de financiering van de kinderopvang. De wet gaat uit van drie partijen: ouders, werkgevers, overheid. De ouders zijn verantwoordelijk en nemen de beslissingen over de voortgang of beëindiging van het contract. De kinderopvang valt niet langer onder het ministerie van OCW, maar onder het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Uitgeverij Edu Actief b.v. 25

14 In de Wet kinderopvang staan de eisen waaraan de kinderopvang moet voldoen. Deze eisen gelden voor dagopvang, buitenschoolse opvang, gastouderopvang en peuterspeelzalen. Elk kindercentrum is verplicht een oudercommissie in te stellen. De GGD houdt toezicht op de kwaliteit van de kinderopvang. Als een kindercentrum niet voldoet aan de gestelde kwaliteitseisen, bepaalt de GGD-inspecteur welke maatregelen genomen moeten worden. Op de website van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid staan de volgende wettelijke kwaliteitseisen waaraan een kindercentrum moet voldoen: betrokkenheid en inspraak van ouders opleiding en deskundigheid van personeel veiligheid en gezondheid accommodatie en inrichting groepsgrootte en het aantal kinderen per beroepskracht pedagogisch beleid en praktijk omgangstaal, in principe Nederlands (een plaatselijke taal, zoals Fries, is ook toegestaan) omgang met klachten. 26 Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

15 >Beoordeling Naam deelnemer: Namen groepsleden: Groep: Docent: Blok: Cursus: Onderwerp: Beoordeling Criteria Voldoende Onvoldoend e Processtappen beroepsproduct PW3 Processtappen beroepsproduct PW4 Beroepsproduct PW3 Beroepsproduct PW4 Actieve deelname in de les Is er een duidelijk plan? Is een opvallend design gekozen? Waarom zijn deze keuzes gemaakt (motivatie)? Is er een duidelijk plan? Is een opvallend design gekozen? Waarom zijn deze keuzes gemaakt (motivatie)? Hoe is het eindresultaat geworden? Is de informatieavond goed uitgewerkt? Is er een duidelijk plan? Is het plan onderbouwd? Is een verslag ingeleverd met daarin de motivatie van de gemaakte keuzes? Hoe is het eindresultaat geworden? Is de informatieavond goed uitgewerkt? Is er een duidelijk plan? Is het plan onderbouwd? Is er informatiemateriaal? Is het materiaal informatief? Spreekt het materiaal aan? Is een verslag ingeleverd met daarin de motivatie van de gemaakte keuzes? De student was voldoende aanwezig. De student leverde een positieve bijdrage in zijn groepje. De student leverde een actieve bijdrage in de les. 38 Ouderbetrokkenheid en opvoedondersteuning

16 Beoordeling Criteria Voldoende Onvoldoend e Opdrachten De opdrachten voor de cursus zijn goed en netjes uitgewerkt. De eigen evaluatie is ingevuld en besproken. Mondeling en schriftelijk taalgebruik Mondeling taalgebruik Schriftelijk taalgebruik De teksten zijn in correct Nederlands geschreven. Overig Eindbeoordeling Onvoldoende Voldoende Goed > Datum:... Paraaf docent: Paraaf deelnemer: Uitgeverij Edu Actief b.v. 39