13 16 Zelfevaluatie. Beoordeling. A. Zelfevaluatie als 360 feedback. steen

Transcriptie

1 Bij zelfevaluatie kijk je in de spiegel: met een kritische blik richt je je op je eigen ontwikkeling door de jaren heen. Je kijkt zowel naar je persoonlijke als je professionele ontwikkeling. Dit laatste betekent binnen O&O : denken en werken als een professional en daar vervolgens op reflecteren. In het kader van O&O is zelfevaluatie een reflectie op het beroepsveld, op de eigen kwaliteiten en valkuilen en in hoeverre de match tussen dat veld en jouw eigenschappen en ambities een goede is. Zelfevaluatie doe je dus ook over het laatste project. Dan geef je onder meer antwoord op vragen als: Hoe bekijk en waardeer je je eigen teamrol? Hoe groot was je individuele bijdrage aan het succes van het project? Wat voegen de dingen die je hierbij hebt geleerd, toe aan je hele leerweg? Hoe groot was de rol van je teamleden in de bijdrage aan het succes van het project? Hoe staat het met de doelstelling, geformuleerd in je POP? Hoe staat het met jullie doelstelling, geformuleerd in jullie TOP? De antwoorden op deze vragen zijn op verschillende manieren vast te leggen. Hieronder bespreken we er vier. Eén ding is bij zelfevaluatie heel belangrijk: hoe je het ook doet, als het goed is, blijkt dat je door de jaren heen beter bent geworden in O&O. A. Zelfevaluatie als 360 feedback Meestal heb je wel een bepaald beeld van jezelf: ik kom mijn afspraken na of ik ben leuk om mee samen te werken of misschien wel ze hebben mazzel, mijn teamgenoten, want ik ben overal goed in. Jij weet wat je vindt. En nu gaat het er om wat de mensen om je heen (vandaar die 360, de cirkel om je heen) van je vinden. Google op die kreet 360 feedback en kijk hoe ver jij hierin durft te gaan: Vragenlijst voorleggen aan vrienden. Vragenlijst voorleggen aan teamleden. Vragenlijst voorleggen aan de O&O-docenten die je hebt gehad. Opdrachtgevers. Vijanden (mensen bij wie je in elkaars allergie zit). Ouders en andere familieleden. (Sport-)clubgenoten. Leg die oordelen naast elkaar en maak daar een verslag van. Wat is nieuw voor je? Waar moet je serieus naar kijken, omdat je dat oordeel niet prettig vindt en je dat aspect dus aan jezelf wilt verbeteren/veranderen? Deze methode is niet voor watjes. Bespreek het verslag en de resultaten met je mentor. 1

2 B. Zelfevaluatie door middel van een portfolio Het [T]-portfolio is bij sommige scholen ingevoerd als een permanente manier om jezelf op koers te houden. Jij bent degene die verantwoordelijk is voor je portfolio en jij hebt de mogelijkheid om daar uiteindelijk een prachtige presentation of learning van te maken of om het een ongeregelde stapel zooi te laten. Een goed portfolio kent vier onderdelen. Hieronder worden ze kort beschreven. Tussen elk onderdeel zit een filter. 1 Het werkdossier, waarin alles opgenomen kan worden wat met een project te maken heeft en waarvan jij denkt dat het je ooit nog eens van pas kan komen. Bijvoorbeeld bij een beoordeling, de keuze voor een toekomstige studie of het latere beroep. In dit dossier verzamel je alles wat tijdens de O&O-projecten zoal gebeurt: teksten, foto s van producten of presentaties, scans van tekeningen en noem maar op. Dit dossier is in principe de container of het grotere archief waar je voor de andere dossiers uit gaat putten. Het is dan ook verstandig om dit archief minimaal eens per jaar door te nemen en die dingen weg te gooien die je echt nooit meer gaat gebruiken. 2 Het ontwikkeldossier, waarin je de gespreksverslagen met je mentor opneemt en de ontwikkeldoelen die je zelf hebt gekozen. Dit dossier werk je regelmatig bij. Door een project te doen heb je weer meer geleerd en kies je dus na verloop van tijd ook weer andere ontwikkeldoelen. Hierin houd je bij welke competenties je hebt verworven en hoe je daarmee verder wilt. Jij bent het die in de bovenbouw aan de hand van je ontwikkeldossier aangeeft hoe je je eigen ontwikkeling ziet en wat je nieuwe doelen zijn. De docent zal daar natuurlijk ook een oordeel over geven en je wellicht over je toekomstige ontwikkeldoelen adviseren. Natuurlijk kun je ook met medeleerlingen over je ontwikkeldoelen van gedachten wisselen en zo elkaar ondersteunen. 3 Het bekwaamheidsdossier, waarvoor je een selectie uit het werkdossier en het ontwikkeldossier maakt. Met deze selectie toon je aan wat je bekwaamheden zijn op het gebied van onderzoek en ontwerp en dus ook wat je daarmee hebt bereikt. Deze bekwaamheid moet je relateren aan een niveau. In de bovenbouw zijn dat de eindtermen voor O&O en de beroepscompetenties voor de richting waarin jij je vervolgopleiding wilt volgen. Als het goed is, is het bekwaamheidsdossier een bron van tevredenheid voor je, waarin je kunt zien hoeveel je kunt en weet. Met de overtuigende bewijzen die je in dit dossier hebt verzameld, kun je dit aantonen. Die bewijzen zijn onder meer foto s en filmpjes van eindpresentaties van projecten, evaluaties van docenten en feedback van opdrachtgevers. 4 Het presentatiedossier, of ook wel: jouw eigen etalage. Met de materialen die je voor dit dossier selecteert, geef je aan wat jij belangrijk vindt en waarmee jij je wilt profileren: de dingen waar je uitzonderlijk goed in bent, de verslagen waar je heel trots op bent, de feedback van opdrachtgevers en docenten waarmee je een goede indruk kan maken tijdens een sollicitatiegesprek. TECHNASIUM FASE 4 AFRONDING

3 Er is één reden om een portfolio bij te houden: Met het portfolio kun je bewijzen welke competenties je gedurende je technasiumloopbaan hebt verworven en in welke materie je je hebt verdiept. Welke relevante natuurwetenschappelijke en wiskundige concepten, methoden en technieken heb jij toegepast? Het is in feite de neerslag van een complex weefsel van jouw interesse in een terrein van bètatechniek, toevallige omstandigheden (bijvoorbeeld een project in de onderbouw dat je bijzonder goed lag), het enthousiasme van je docenten en andere begeleiders en vriendschappen in de klas. Dat complexe weefsel geeft een uniek beeld van jou en van je interesses. En er zijn twee prettige gevolgen van een portfolio bijhouden: 1 De discipline die nodig is om het portfolio bij te houden en daarop te reflecteren wordt na verloop van tijd een gewoonte. Dat is waarom, als je eenmaal met een portfolio begonnen bent, het verstandig is om ermee door te gaan. Zowel tijdens je vervolgopleiding, waar het in veel gevallen ook verplicht zal zijn, als straks in je beroepspraktijk. Zeker als je zelfreflectie blijft doen in de vorm van dagboeknotities en overpeinzingen, zal je een goed beeld houden van wat je kunt en wat je nog wilt verbeteren. Het motiveert, stimuleert en inspireert jezelf zodra je ziet dat je ergens beter in geworden bent. Wat dat betreft, kun je je portfolio ook beschouwen als een buitenboordmotortje voor jezelf op drie gebieden: competentieontwikkeling, verbeteren (studie)vaardigheden en loopbaanontwikkeling. 2 Maak regelmatig een uittreksel in de vorm van een presentatiedossier. Je kunt hiervoor denken aan een eigen website. Naast een digitaal overzicht of een website is het ook altijd praktisch om van dit materiaal een apart (kort, mooi afgedrukt) fotoboek te hebben. Als een toekomstige klant aan je vraagt Kun je wat over je projecten vertellen?, dan kun je deze overtuigen door je verhaal geïllustreerd met een paar goede foto s zo van de plank of uit je tas te pakken. Tips n tricks Als je een klasgenoot of kennis hebt met een portfolio dat jij erg mooi vindt, vraag dan of je bij hem of haar een microstage mag lopen: dat je gedurende 45 minuten meekijkt terwijl hij/zij aan zijn/haar portfolio werkt. Dat levert meestal ideeën op om je eigen portfolio ook geïnspireerder en mooier te maken. Bekijk daarvoor op internet ook eens het portfolio van architecten, reclametekenaars, meubelmakers of fotomodellen. Sommige filmacteurs hebben ook een mooie samenvatting op hun website staan van alles wat ze hebben gedaan. Laat je inspireren door de mensen die jou sowieso al boeien. Zoek daarbij naar een manier van vormgeven die bij jou past. Maak je graag kleine tekeningetjes? Voeg die dan bij op de pagina s van je presentatieportfolio. Ben je helemaal weg van een bepaalde game, fotograaf of stijl van tekenen? Pas die vormgeving dan toe op elementen van je presentatiedossier. Roep om de zoveel tijd in het O&O-lokaal: Portfolio-momentje en zie hoeveel mensen dan dankbaar hun telefoon pakken om één of meer foto s te maken. Als je druk bezig bent, vergeet je vaak hoe leuk het is om straks ook foto s van de-weg-naar-het-eindresultaat te hebben. 3

4 C. Functioneringsgesprekken Er zijn scholen waar de zelfevaluatie gebeurt zoals binnen organisaties: aan de hand van functioneringsgesprekken met de mentor. Elementen in die gesprekken zijn altijd: Wat hebben we de vorige keer afgesproken? (terugkijken) Wat is er sindsdien veranderd? (terugkijken) Wat zijn de nieuwe doelen die je voor je eigen ontwikkeling zou willen aanpakken? (vooruitkijken, ambities) Hoe ga je dat doen? (vooruitkijken) Wat heb je daarvoor van de mentor of van de organisatie (teamleden) nodig? (randvoorwaarden) Binnen welke context (omstandigheden, samenwerkingspartners, grenzen aan de tijd) ga je dit aanpakken? (randvoorwaarden) Afspraak voor het volgende functioneringsgesprek. (continuïteit, in de tijd verankeren) D. STARR Met de methode STARR doe je een rapportage (dat kan schriftelijk, maar ook in een gesprek) aan de hand van de vijf elementen: situatie, taak, actie, resultaat, reflectie. Dat is goed te doen voor een concreet project, maar je kunt met deze elementen ook een langere periode onder de loep nemen, bijvoorbeeld je [T]-loopbaan. Als je een heel concreet voorbeeld van STARR wilt lezen, lees dan wat er op dit blog staat: een-situatie-beschrijven-en-onderzoeken-met-starr/ Situatie: Wat was de beginsituatie, of de context van de periode en het project waarover je rapporteert? Wie waren bij de beginsituatie betrokken, waar speelde zich dit af? Als het gaat over een keuzeproject of de meesterproef, dan kijk je naar de beginsituatie van dit project. Als je de zelfevaluatie doet over je hele [T]-loopbaan, dan is het goed om hierbij terug te gaan naar je motivatie om het technasium te kiezen. Taak: Wat was de taak die jij op je hebt genomen in het laatste project? Welke rol heb je op je genomen? Terugkijkend over je [T]-loopbaan: voor welke taken en rollen bleek je talenten en kwaliteiten te hebben, waar heb je aan bij moeten schaven? Actie: Welke acties heb je ondernomen in het laatste project? Wat zorgde ervoor dat je die keuzes maakte? Of: welke acties heb je ondernomen om gedurende je [T]-loopbaan je leertraject vooruit te helpen? Hoe kwam je tot de beslissing om nu juist die acties te ondernemen? Resultaat: Wat zijn de resultaten van het laatste project geweest en hoe waren de reacties van de begeleiders op die resultaten? Hoe beoordeel je zelf de resultaten die je door de jaren heen bij de O&O-projecten hebt geboekt? En hoe reageren anderen in je omgeving op de resultaten die je hebt geboekt? Reflectie: Ben je tevreden met het resultaat/de resultaten? Welke dingen zou je in het vervolg anders aanpakken? Kun je ook iets zeggen over hoe je dat dan zou doen? En wanneer zou je tevreden zijn met deze nieuwe aanpak, wat is daarvoor nodig? Bij alle vormen van zelfevaluatie zijn de volgende elementen de kern van waarom je dit doet: terugkijken wat heb je gerealiseerd, hoe heb je dat voor elkaar gebokst, wat vind je (en anderen) van het resultaat?; vooruitkijken wat wil je realiseren = ambities formuleren; en: deze in de tijd zetten. TECHNASIUM FASE 4 AFRONDING

5 Steen 8 is afgerond! Als je steen 16 hebt afgerond, ben je aan het einde van alle bouwstenen bovenbouw gekomen. Groen licht Tijd om voor de laatste keer groen licht te halen. Handtekening O&O-docent: 5