Marktverwachtingen 2019

Transcriptie

1 Macro-ontwikkelingen De wereldeconomie vertoonde begin 2018 nog een opmerkelijk breed gedragen relatief hoge groei. In de financiële markten leidde dit in 2018 aanvankelijk tot sterke rentestijgingen en uitbundige aandelenbeurzen, die echter eind januari een hoogtepunt bereikten, om vervolgens binnen enkele dagen met ruim 10% te corrigeren. Het herstel liet niet lang op zich wachten, maar de kracht hiervan liep wereldwijd sterk uiteen. Geholpen door forse belastingverlagingen wist de Amerikaanse economie krachtig door te groeien in een tempo van circa 3% op jaarbasis en wist de Amerikaanse aandelenbeurs volledig te herstellen en zelfs door te stijgen naar nieuwe hoogtepunten. Elders in de wereld zwakte de economie echter in de loop van het jaar af en zakten de aandelenmarkten weg zonder de hoogtepunten van eind januari opnieuw te bereiken, met uitzondering van een klein aantal markten. De grootste terugval deed zich voor in de opkomende markten als gevolg van de afzwakkende conjunctuur in China, waar de groei licht afzwakte tot 6,5%. In Europa viel de economische groei met ruim een procent terug tot ongeveer 1,5%. De afzwakkende conjunctuur en de voortdurende onzekerheid over de gevolgen van de handelsoorlog tussen de VS en China voor de wereldeconomie resulteerden uiteindelijk in vrij sterke correcties op de aandelenmarkten in het laatste kwartaal, toen ook de Amerikaanse markt onder druk kwam. De koersdruk beperkte zich echter niet tot de aandelenmarkten: vrijwel alle beleggingscategorieën leverden in 2018 verliezen op. Staatsobligaties van de VS en Italië hadden te lijden van rentestijgingen, terwijl staatsobligaties van Duitsland en Nederland als vluchthaven fungeerden en de rente daar juist daalde. Bedrijfsobligaties moesten verliezen incasseren als gevolg van de onder invloed van de afzwakkende wereldconjunctuur oplopende risicopremies. Voor Europese beleggers werd de schade beperkt door de vrij zwakke koersontwikkeling van de euro, maar per saldo was ook voor Europeanen het beleggingsjaar 2018 teleurstellend. Voor 2019 zijn uiteraard de vooruitzichten van de Amerikaanse economie van belang. In de loop van 2018 nam de economische groei in de VS toe tot circa 3%, na vele jaren van circa 2% groei. De groei werd in 2018 extra aangewakkerd door de forse belastingverlagingen voor burgers en bedrijven. Deze extra stimulans zal in de loop van 2019 afnemen, waardoor wij ervan uitgaan dat de groei van de Amerikaanse economie zal normaliseren tot 2,0% à 2,5%. In de VS is het werkloosheidspercentage gedaald tot beneden de 4%, waarmee het in de buurt komt van de historische dieptepunten. De krapte op de arbeidsmarkt zal een remmende invloed krijgen op de groei, hoewel zij ook leidt tot sterkere 1

2 loonstijgingen die de consumentenbestedingen kunnen stimuleren. De verwachte groei lijkt voldoende om het bedrijfsleven in staat te stellen de winsten verder te doen toenemen, al zullen de marges onder druk komen van oplopende loonkosten en hogere financieringslasten als gevolg van de gestegen rente. De winstgroei zal niet meer in de buurt komen van het excessief hoge peil van meer dan 25% dat in 2018 werd bereikt onder invloed van de belastingverlagingen. Indien de winstgroei uitkomt rond de marktverwachting van 8-10% zal dit de aandelenmarkten, die twijfel over de groei weerspiegelen, opnieuw ondersteunen. Het ligt niet voor de hand dat de Amerikaanse economie in 2019 in een recessie geraakt daar de economie nog niet de spanningen en excessen vertoont die normaal gesproken een voorbode zijn van een kerend economisch tij. Dit is essentieel voor de vooruitzichten van de aandelenmarkten daar de grootste correcties op de aandelenmarkten historisch altijd verband hielden met recessies in de VS. Elders in de wereld zwakte de conjunctuur in 2018 af ten opzichte van het zeer hoge niveau dat eind 2017 werd bereikt, waarbij de groei in Europa terugviel tot circa 1,5%. Wij gaan ervan uit dat de groei zich in 2019 stabiliseert op ongeveer dit niveau, dat overeenkomt met het groeipotentieel van de Europese economie (de trendgroei). Ten opzichte van de vrij lage groei die werd geboekt in het derde kwartaal van 2018 lijkt een zekere opleving waarschijnlijk, daar de groei rond dat kwartaal werd gedrukt door grote productieproblemen in de automobielindustrie, die moeite had met de invoering van nieuwe emissietests. Een vergelijkbare opleving is mogelijk in Japan, dat in het derde kwartaal te lijden had van overstromingen. De Chinese autoriteiten proberen al jaren de kredietverlening onder controle te krijgen, vooral die in het alternatieve schaduwbank circuit, hetgeen ten koste is gegaan van de economische groei. Ter compensatie krijgen de grote banken meer ruimte om krediet te verlenen, maar per saldo lijkt de groei geleidelijk verder af te nemen. De uitkomst van het handelsconflict tussen de VS en China laat zich moeilijk voorspellen. De VS heeft eisen gesteld waaraan de Chinezen zeker niet volledig zullen willen voldoen, omdat zij botsen met het politiek-economische scenario dat het Chinese leiderschap heeft uitgestippeld. Beide kampen moeten een aantal punten binnenhalen zodat dit aan de achterban kan worden verkocht als een goede deal, maar geen van beide landen wil de situatie laten ontaarden in een volledige handelsoorlog. Wij gaan ervan uit dat de VS en China begin 2019 komen tot een handelsakkoord, hetgeen van groot belang lijkt voor zowel de Chinese economie als de aandelenmarkt. Uitgaande van een normalisatie van de groei in de VS en een stabilisatie of licht herstel elders gaan wij ervan uit dat wereldeconomie in 2019 met circa 3,5% zal groeien, slechts licht beneden de groei van 3,7% in Obligaties Nadat de rente op Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van 10 jaar in september 2017 was weggezakt tot circa 2% herstelde zij krachtig en bereikte in april 2018 een niveau van 3%. Optimisme over de Amerikaanse economie, ingegeven door de belastingverlagingen, speelde hierbij een belangrijke rol. De rest van het jaar stabiliseerde de lange rente rond de 3%. Daar de Fed doorging met het verhogen van de officiële korte rentarieven met 0,25% per kwartaal werd de rentecurve, die de renteniveaus voor verschillende looptijden weergeeft, steeds vlakker. Voor 2019 verwachten wij een iets hogere Amerikaanse lange rente onder invloed van oplopende loonstijgingen. Door de rentestijging leden Amerikaanse staatsobligaties koersverliezen in 2018 en zijn lichte koersverliezen ook niet uitgesloten in

3 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 Jan Mar May Jul Sep Nov Jan Mar May Jul Sep Nov 0,0 Duitsland 10-jrs rente Italië 10-jrs rente VS 10-jrs rente FactSet Research Systems In Europa was er alleen in januari sprake van sterke rentestijgingen op staatsobligaties. Zo steeg de Duitse lange rente van 0,4% tot 0,8%. In de rest van het jaar viel de rente in de kernlanden echter weer volledig terug, vooral in de maand mei toen de markt sterk reageerde op de politieke ontwikkelingen in Italië. De nieuwe Italiaanse regering gaf al gauw aan niet terug te deinzen voor hogere overheidstekorten, tegen de wil van de EU. Rond de maand mei steeg de Italiaanse rente al meer dan een vol procent tot boven de 3%, om in het laatste kwartaal zelfs tijdelijk boven de 3,5% uit te komen, met grote koersverliezen tot gevolg. Door het grote gewicht van de Italiaanse markt in de indexen voor Europese staatsobligaties (circa 20%) boekten die slechts een marginaal positief resultaat, ondanks het feit dat in veel landen sprake was van een duidelijk positief rendement. Eind 2018 stopt de ECB met het opkopen van obligaties en herbelegt zij alleen aflopende obligaties, waardoor zij netto niet meer als grote koper optreedt in de obligatiemarkt. In principe zou dit een rente verhogend effect kunnen hebben, maar in de praktijk is dit effect vaak tegenovergesteld omdat beleggers bij de beëindiging van een opkoopprogramma meer risicomijdend worden en juist meer obligaties gaan kopen. Voor 2019 verwachten wij daarom dat de Europese rente slechts een voorzichtig stijgende tendens zal vertonen, in lijn met de rente in de VS. De onzekere politieke situatie in Italië zal naar verwachting aanhouden, maar de grootste onrust over de Italiaanse overheidsschuld lijkt alweer voorbij, waardoor de Italiaanse lange rente verder kan dalen. Op Europese staatsobligaties zou daardoor een bescheiden positief rendement kunnen worden geboekt. Waar de risicopremies op bedrijfsobligaties in januari nog licht daalden, stegen zij in de rest van het jaar, vooral in het laatste kwartaal, naarmate beleggers pessimistischer werden over de economische vooruitzichten. Hierdoor steeg de rente op bedrijfsobligaties en werden gemiddeld koersverliezen geleden die onvoldoende werden gecompenseerd door de lopende rente. Uitgaande van een zekere stabilisatie van de economische vooruitzichten zouden ook de risicopremies op bedrijfsobligaties in 2019 vrij stabiel kunnen zijn, waardoor er per saldo beperkte winsten mogelijk lijken op een portefeuille van bedrijfsobligaties. 3

4 rente EUR high-yield bedrijfsleningen rente EUR investment-grade bedrijfsleningen Aandelen Waar de Amerikaanse aandelenbeurs nog steeg naar nieuwe hoogtepunten rond eind september zakten de aandelenmarkten elders na januari weg, met uitzondering van slechts enkele markten, waaronder die van Japan en Brazilië. De grootste terugval deed zich voor in de opkomende markten waar de aandelenmarkten met bijna 30% wegzakten onder invloed van een afzwakkende conjunctuur in China. In Europa verloren de aandelenmarkten ruim 15%, gemeten vanaf het hoogtepunt in januari, al liepen de rendementen sterk uiteen van land tot land. De Europese aandelenbeurzen werden niet alleen gedrukt door de afzwakkende conjunctuur, maar ook door de voortdurende onzekerheid met betrekking tot de Italiaanse begroting en het voorgenomen Britse afscheid van de EU. De afzwakkende conjunctuur en de voortdurende onzekerheid over de handelsoorlog tussen de VS en China resulteerden uiteindelijk in stevige correcties op de aandelenmarkten in het laatste kwartaal, toen ook de Amerikaanse markt onder druk kwam. Ook de populaire technologie-aandelen leverden vaak fors in, al bleven zij meestal behoren tot de best presterende aandelen. Medio december stond de wereldindex (MSCI World) hierdoor op een verlies van 10% uitgedrukt in lokale valuta. Vertaald naar euro s bleef voor Europese beleggers de schade beperkt tot een verlies van ruim 5% door de vrij zwakke koersontwikkeling van de euro, die bijvoorbeeld ten opzichte van de Amerikaanse dollar 5% verloor. Uitgedrukt in euro s bleef de Amerikaanse markt tot medio december op winst staan, om uiteindelijk een marginaal verlies te lijden. De aandelenmarkten lijken zich in het laatste kwartaal van 2018 al te hebben ingesteld op een vertraging van de wereldeconomie in De onzekerheid over de groeivooruitzichten en de handelsoorlog tussen de VS en China kunnen resulteren in aanhoudende volatiliteit in de aandelenmarkten in de eerste maanden van 2019, maar uiteindelijk denken wij dat de markten de opgaande lijn weer zullen oppakken, gesteund door aanhoudende winstgroei, zodat over heel 2019 positieve rendementen voor de hand liggen. Het is daarbij goed mogelijk dat ook in 2019 de Amerikaanse markt opnieuw de beste resultaten boekt, daar deze markt niet alleen in 2018 maar ook in 2019 gesteund zal worden door de inkoop van eigen aandelen door het Amerikaanse bedrijfsleven. Door de lagere belastingen en door het naar de VS halen van winsten in het verleden opgebouwd in het buitenland heeft het Amerikaanse bedrijfsleven veel ruimte om eigen aandelen in te kopen. De totale inkopen kunnen in 2019, net als in 2018, in de buurt komen van een biljoen dollar, een duidelijke steun voor de Amerikaanse markt. 4

5 In Europa ligt de winstgroei op een lager peil dan in de VS, maar de Europese aandelenmarkten gaan daarnaast gebukt onder de voortdurende onzekerheid over de Italiaanse politiek en de zwakte van de Italiaanse economie. Ook de aanhoudende onzekerheid over de vorm van een Brexit blijft een negatieve factor voor de Europese markten. Vooral de koersen van Europese bankaandelen hadden in 2018 opnieuw te lijden onder deze onzekerheden. Waar de onzekerheid over Italië en Brexit ook in 2019 kunnen aanhouden, lijken zij hun grootste negatieve invloed al te hebben gehad op de aandelenmarkten, zodat van de Europese markten uiteindelijk over heel 2019 een positief resultaat mag worden verwacht. Afnemend pessimisme over Italië/Europa, Brexit en China zou op zich al voldoende kunnen zijn voor betere prestaties van de aandelenmarkten in die gebieden. De waardering van de meeste aandelenmarkten is inmiddels gezakt tot een vrij aantrekkelijk niveau, wat nog in sterkere mate geldt wanneer zij worden afgezet tegen de waardering van obligaties. Beleggingsbeleid In de correctie van februari en maart hebben wij het aandelengewicht in gemengde portefeuilles verhoogd. Later in het jaar hebben wij winst genomen op deze beleggingen. In de zomer hebben wij vervolgens besloten om het aandelengewicht in beheerportefeuilles verder te verlagen door de verkoop van aandelenbelangen in Europa en de opkomende markten. Hierdoor werd het totale gewicht van aandelenbeleggingen binnen gemengde portefeuilles beduidend lager dan aan het begin van het jaar als weerspiegeling van het minder eenduidig positieve beeld. Het relatieve gewicht van de Amerikaanse markt in de portefeuilles nam door deze acties toe, hetgeen een gunstige invloed had op de resultaten. Binnen de aandelenportefeuilles werd bovendien een grotere nadruk gelegd op defensieve beleggingen teneinde de risico s verder te beperken. Ook binnen de obligatieportefeuilles werden de risico s in de loop van het jaar beperkt, onder andere door de gedeeltelijke verkoop van posities in Italiaanse staatsobligaties, risicovolle high yield obligaties en obligaties van opkomende markten. Voor 2019 hebben wij positieve verwachtingen voor de aandelenmarkten, terwijl het potentieel voor de obligatiemarkten slechts beperkt positief is. Voor rentemarkten (staatsobligaties) verwachten wij tegenwind van de voorzichtig stijgende 5

6 rente. Kredietmarkten (bedrijfsobligaties) profiteren van de in 2018 opgelopen risicopremie waardoor het verwachte totaalrendement hoger is dan dat op cash. Daar de posities in obligaties zeer beperkt zijn gebleven, zijn de kasposities relatief groot. In aandelen is onze geografische positionering vrij neutraal ten opzichte van de wereldindex, met als gevolg dat wij vrij grote posities aanhouden in de VS, welke markt de wereldindex domineert. Qua sectoren blijven de posities in de financiële sector zeer beperkt, terwijl wij de nadruk blijven leggen op aandelen van bedrijven met een hoge winstgevendheid en een lage schuldenlast. Deze update is opgesteld door George Raven, chief investment strategist bij InsingerGilissen. Dit document is opgesteld door InsingerGilissen Bankiers N.V. ( InsingerGilissen ). InsingerGilissen Bankiers N.V. is geregistreerd bij De Nederlandsche Bank ( DNB ) en de Autoriteit Financiële Markten ( AFM ) en staat onder toezicht van DNB, AFM en de Europese Centrale Bank. InsingerGilissen Bankiers N.V. is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam, KvK-nummer , kantoorhoudende aan de Herengracht 537 (1017 BV) te Amsterdam. Dit document heeft uitsluitend een informatief karakter en is niet bedoeld om u een financieel product aan te bevelen, een (beleggings)advies te geven of u een beleggingsdienst te verlenen. In geval een product, dienst of advies wordt genoemd, kan dit alleen worden gezien als samenvatting en nooit als de volledige informatie met betrekking tot dat product, advies of die dienst. Alle (beleggings)beslissingen op basis van de genoemde informatie zijn voor uw rekening en risico. U dient zelf te (laten) bepalen of het product of de dienst voor u geschikt is. InsingerGilissen is houder van het auteursrecht op de gehele inhoud van dit document, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Dit document is gebaseerd op algemeen bekende en/of door InsingerGilissen betrouwbaar geachte bronnen. Hoewel alle redelijke zorg is betracht ten aanzien van de juistheid en volledigheid van de gegevens, kunnen wij niet aansprakelijk worden gehouden voor de inhoud van dit document, voor zover het op die bronnen is gebaseerd. Beleggen brengt risico s met zich mee. De waarde van beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Valutaschommelingen kunnen van invloed zijn op het rendement. 6