BuildDesk kennisdocument
|
|
- Jozef Verhoeven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BuildDesk kennisdocument Energieprestatie en beleggingswaarde De beleggingswaarde neemt toe bij een beter energielabel. Op basis van een statistische analyse is de conclusie overduidelijk. Samenvatting De huurprijs stijgt met 6,5% bij een halvering van de energie index. Dit is de belangrijkste bevinding uit een meervoudige regressieanalyse op basis van WoOn2006 en de aanvullende energiemodule. Deze bevinding is vervolgens doorgerekend in de beleggingswaarde, waardoor verschillen zichtbaar worden per woningtypen en labelklasse. Aanvullend zijn de kosten van een upgrading berekend en uitgezet tegenover de gecreëerde meerwaarde. De gecreëerde meerwaarde bij de upgrading van een gemiddelde eengezinswoning (van label G naar A) komt bijvoorbeeld uit op ,. De kosten van deze upgrading bedragen slechts ,, waardoor geconcludeerd wordt dat het financieel een aantrekkelijke keuze is om te verduurzamen. Achtergronden Energieprestatie en duurzame voorzieningen worden steeds belangrijker (IVBN, 2011; Aedes, 2012). Dat is ook logisch gezien de stijgende energieprijzen (zie artikel: energieprijzen) en het groeiende aandeel van de energiekosten in de totale woonlasten (zie artikel: woonlastenontwikkeling). Een lagere energierekening betekent immers lagere woonlasten en een duurzame woning betekent een hogere kwaliteit van het vastgoed en een lager risicoprofiel. Verschillende onderzoeken zijn gedaan naar de meerwaarde van energiezuinig vastgoed, terwijl in géén van deze onderzoeken aandacht is besteed aan de kosten voor een upgrading. In dit artikel zal naast de meerwaarde van een goede energieprestatie, het kostenaspect wél worden belicht. Hierbij worden de benodigde investeringen uitgezet tegenover de toegenomen waarde voor de belegger. Anders dan de bestaande literatuur, zie hieronder, richt dit artikel zich ook op de markt voor Nederlandse huurwoningen. Review literatuur Dat er hogere rendementen zijn te behalen met duurzaam vastgoed is al langer bekend. Onderstaand, de belangrijkste literaire studies die dit onderschrijven: Fuerst en McAllister (2009a; 2009b). Voor kantoren in de V.S. gelden 6% hogere huren, 8% hogere bezettingsgraden en hogere objectwaarden van 35%; Miller (2008) en Eichholtz (2009). Voor kantoren in de V.S. gelden minimaal 5% hogere huren en verbeterde bezettingsgraden en objectwaarden van tussen de 3 en 8%; Salvi (2008). Voor Zwitserse koopwoningen werd gemiddeld 7% meer betaald voor energie efficiënte eengezinswoningen en 3,5 % meer voor energie efficiënte appartementen.
2 Brounen en Kok (2011a; 2011b) Voor Nederlandse koopwoningen met een groen energielabel werd gemiddeld 8.449, meer betaald ten opzichte van woningen met een rood energielabel. (zie artikel: verkoopwaarde hoger bij groen label). Definities De definitie van duurzaamheid is beperkt tot de energieprestatie, uitgedrukt in de energie index. De beleggingswaarde is omschreven door RICS (1997), die stelt dat de beleggingswaarde gelijk is aan de interne waarde (worth, of value in use). De beleggingswaarde kan gelijk worden gesteld aan de bedrijfswaarde. Onder een upgrading wordt verstaan, het omhoog bijstellen van de energetische kwaliteit door het uitvoeren van energiemaatregelen. Onderzoek energieprestatie en huurprijs Onderzoek naar de relatie tussen de energieprestatie en de huurprijs is onderzocht op basis van WoON2006 en de aanvullende energiemodule. WoON (Woon Onderzoek Nederland) is een drie jaarlijks terugkerende landelijke survey met woningen in De energiemodule is een zes jaarlijks terugkerende aanvulling op de landelijke survey, waarbij alle energetische kenmerken van de woning zijn opgenomen. Deze bestanden zijn samengevoegd en gereduceerd door de niet relevante gegevens buiten beschouwing te laten. Hierbij zijn alle koopwoningen, alle woningen zonder energielabel en de onrealistische waarden (95% betrouwbaarheidsinterval over de huurprijs) buiten beschouwing gelaten. Voorts blijft er een werkbare dataset over van cases, waarop een meervoudige regressie is uitgevoerd. Deze statistische techniek maakt het mogelijk om een specifieke samenhang tussen de variabelen aan te tonen. De huurprijs per vierkante meter (afhankelijke variabele) is bij dit onderzoek de variabele die verklaart wordt door de onafhankelijke variabelen over: de locatie, de grootte van de woning, de aanwezigheid van een bad, het aantal kamers, het bouwjaar, energieprestatie en het woningtype de onafhankelijke variabelen. In formulevorm ziet dit er als volgt uit: Waarbij: = Huurprijs per m 2 = Constante = Onafhankelijke variabele; locatie, energieprestatie, woningtype, aantal kamers, oppervlakte, bouwjaar, aanwezigheid van een bad en de energieprestatie = Parameter die wordt geschat = Error term (ruis factor) Bevindingen onderzoek relatie energieprestatie en huurprijs De belangrijkste uitkomst van de meervoudige regressie, is dat de huurprijs met 6,5% stijgt bij een halvering van de energie index (EI). In tabel 1 wordt deze bevinding vertaalt naar de procentuele verschillende per labelsprongen. Hierbij is de gemiddelde EI aangehouden per labelcategorie.
3 Tabel 1: huurverschillen per labelsprong. Bron: Martens, 2012 Huidige energielabel Nieuw label D E F G A 6,83% 9,79% 13,11% 18,54% B 3,44% 5,65% 8,13% 12,17% C 1,56% 3,35% 5,36% 8,64% D 0,00% 1,44% 3,06% 5,71% E 0,00% 1,33% 3,49% F 0,00% 1,80% G 0,00% Bevindingen doorgerekend in de beleggingswaarde Voorgaand statistisch verhaal en de bevindingen zijn interessant, maar wat betekent dit voor de beleggingswaarde? Om dit te bepalen zijn de bovenstaande verschillen doorgerekend voor een gemiddelde eengezinswoning en een gemiddelde meergezinswoning. Hierbij is voor het betreffende woningtype en energielabelklasse de gemiddelde oppervlakte vermenigvuldigd met de gemiddelde prijs per vierkante meter. Vervolgens is de jaarhuur berekend met een marktconforme BAR v.o.n van 5,4% (DTZ, 2011). Voorts is het verschil bepaald door deze uitkomst te vermeerderen met het bijbehorende percentage uit tabel 1. Uiteraard is hierbij het prijspeil uit 2006 geïndexeerd via de gemiddelde huurstijgingen volgens het CBS (2012). Een groot voordeel van deze BAR methode, is dat het een relatief eenvoudige methode betreft met een beperkt aantal variabelen. De methode geeft echter geen inzicht in kasstromen. De BAR methode is dan ook vooral geschikt om de waarde (of het rendement) te bepalen van langdurig verhuurd vastgoed met relatief stabiele kasstromen. Tabel 2 geeft voor twee labelsprongen en twee woningtypen de baten van een upgrading voor de belegger. Tabel 2. Baten voor de belegger Woningtype EGW D A MGW D A EGW G A MGW G A Baten voor belegger 8.500, 7.750, , , Bezettingsgraad Voor het berekenen van de bedrijfswaarde is de bezettingsgraad een belangrijke parameter. Vestia en Wonen Limburg hebben voor alle vrije sectorwoningen gegevens vrijgegeven over de leegstand. Een eerste analyse toonde echter dat woningen met een groen energielabel juist een hogere leegstand hebben! Uit nadere inspectie van de gegevens bleek dat dit het gevolg is van energiemaatregelen die standaard worden uitgevoerd indien een woning wisselt van huurder. De (ver)bouwperiode wordt dus meegerekend in de leegstand terwijl het nieuwe energielabel wordt geregistreerd. Deze fout in de gegevens was er helaas niet uit te halen waardoor het niet mogelijk was de relatie tussen de energieprestatie en de bezettingsgraad te bepalen. Wel is de relatie onderzocht tussen de energieprestatie en de tevredenheid van de huishoudens met hun respectievelijke woning. Dit is onderzocht op basis van
4 WoOn2006 en de aanvullende energiemodule. Alle huishoudens hebben de vraag beantwoord in welke mate ze tevreden zijn met de huidige woning. Bewoners van woningen met een groen energielabel (A, B, C) gaven in 43% van de gevallen aan zeer tevreden te zijn met hun woning. Bewoners van woningen met een rood energielabel (D, E, F, G) gaven slechts in 30% van de gevallen aan zeer tevreden te zijn met hun woning. Hieruit wordt de conclusie getrokken dat woningen met een goede energieprestatie meer gewild zijn en dus in theorie een hogere bezettingsgraad zouden moeten hebben als gevolg van minder mutaties en meer belangstelling. Onderzoek naar deze relatie blijft interessant en is nodig om de invloed in euro s te kunnen uitdrukken. Indien u bij het lezen suggesties heeft, of zelfs data beschikbaar wil stellen, kunt u contact opnemen met de auteur (Erik Martens). Kosten van een upgrading De kosten van een upgrading zijn bepaald met behulp van de rekenkern van de energiebesparingsverkenner. Deze rekenkern is mede ontwikkeld door BuildDesk en omvat 190 woningtypen, die representatief zijn voor de gehele Nederlandse woningvoorraad. Voor deze woningtypen zijn alle bouwtechnische gegevens bekend, waarbij de energetische kwaliteit volledig buiten beschouwing is gelaten. Wel zijn vrijwel alle mogelijke situaties doorgerekend volgens software die ook wordt gebruikt bij het labelen van woningen en zijn wijzigingen hierin door te voeren. Wat overblijft is een kaal rekenmodel waarmee het mogelijk is om een energetische kwaliteit voor en na een upgrading te bepalen. De rekenkern bepaalt vervolgens hoeveel m 2 er geïsoleerd moet worden van de vloeren, daken, gevels en transparante delen. Indien deze gegevens worden vermenigvuldigd met de kostenkengetallen van Agentschap NL (2011b), worden de kosten voor een upgrading bekend. Tabel 3 geeft voor twee woningtypen en twee labelsprongen de gemiddelden kosten voor een upgrading. Tabel 3. Kosten van een upgrading voor twee labelsprongen en twee woningtypen Woningtype EGW D A MGW D A EGW G A MGW G A Upgradingskosten 8.400, 5.700, , 9.100, Is een upgrading rendabel? Om te bepalen of het rendabel is om bestaande woningen met een slechte energieprestatie te upgraden, is de meerwaarde in de beleggingswaarde, uitgezet tegen de kosten van een upgrading. Tabel 4 geeft de baten, extra investeringskosten en het netto saldo weer voor twee verschillende labelsprongen.
5 Tabel 4: Baten, extra investeringskosten en het netto saldo voor twee verschillende labelsprongen Woningtype EGW D A MGW D A EGW G A MGW G A Baten voor belegger 8.500, 7.750, , , Extra investeringskosten 8.400, 5.700, , 9.100, Netto saldo 100, 2.050, 8.500, 9.900, Conclusies Als wordt gekeken naar de financiële meerwaarde van duurzaam vastgoed, kan worden geconcludeerd dat de stijging in de bedrijfswaarde bij een upgrading groter is dan de extra investeringskosten die de upgrading met zich meebrengt. Hieraan ligt echter de aanname ten grondslag dat de huren direct worden verhoogt tot het nieuwe gewenste niveau. In het geval dat de woningen van huurder wisselt, zal dit een terechte aanname blijken. Indien de belegger te maken krijgt met de huidige huurders zal dit in een aantal gevallen leiden tot weerstand waardoor de huren minder verhoogd kunnen worden of het project geen doorgang kan vinden. Referenties Agentschap NL (2011a), Voorbeeldwoningen 2011 bestaande bouw. Geraadpleegd via: 11%20bestaande%20bouw.pdf Agentschap NL (2011b), Actualisatie investeringskosten maatregelen EPA maatwerkadvies bestaande woningbouw Verkrijgbaar via: maatwerkadvies%20bestaande%20woningbouw%20 %20rapport%20actualisatie%20investeringskosten%20maatregelen% pdf CBS Statline, geraadpleegd op 18 juni 2012b: RICS (1997), Calculation of worth. An information paper. London: RICS Books. Verkrijgbaar via: IVBN (2011), Naar een vrije sector huurmarkt. Geraadpleegd via: Aedes, Ministerie van Binnenlandse Zaken, Woonbond en Vastgoed Belang (2012) Convenant energiebesparing huursector. Beschikbaar via: convenant energiebesparingcorporatiesect.pdf CBS StatLine, geraadpleegd op 28 augustus 2012, via:
6 NVB (2010) Huurders in Profiel Onderzoek naar wensen van potentiële huurders deelrapport 1, NVB. Beschikbaar via: Berkhout, P. & de Wildt, R. (2011), Ontmasker de waarde van het energielabel. Verkrijgbaar via: NL/Home/Actueel/_p/itemid/2519/Ontmasker de waarde van hetenergielabel.aspx Brounen, D., Kok, N. (2011a) On the economics of energy labels in the housing market, Journal of Environmental Economics and Management, 2011, Vol. 62, Iss: 2 pp Brounen, D., Kok, N. (2011b) Het Energielabel op de Koopwoningmarkt, de laatste stand van zaken. Geraadpleegd via: %20koopwoningmarkt.pdf Eichholtz, P.M.A., Kok, N. and Quigley, J.M. (2009) Doing well by doing good?, American Economic Review, 2010, Vol. 100, Iss: 5 pp Fuerst, F. & McAllister, P. (2009a) An investigation of the Effect of Eco Labeling on Office Occupancy Rates, Journal of Sustainable Real Estate, 2009, Vol. 1, Iss: 1 pp Fuerst, F. & McAllister, P. (2009b) New Evidence on the Green Buidling Rent and Price Premium. Beschikbaar via: Miller, N., Spivey, J. and Florance, A. (2008) Does Green Pay off?, Journal of Real Estate Portfolio Management, 2008, Vol. 14, Iss: 4 pp Salvi, M., Horejájová, A. & Müri, R. (2008), Minergie macht sich bezahlt. Zürich, CCRS en Zürcher Kantonalbank. Martens, E. (2012), Master Thesis: Energieprestatie en beleggingswaarde, de meerwaarde van energiezuinige huurwoningen voor beleggers. DTZ Zadelhoff (2011), BAR overzicht per sector Verkrijgbaar via: en cijfers/bruto aanvangsrendementen Auteurs: Bert Weevers en Erik Martens bert.weevers@buiddesk.com /
Energieprestatie en beleggingswaarde de meerwaarde van energiezuinige huurwoningen voor beleggers
Energieprestatie en beleggingswaarde de meerwaarde van energiezuinige huurwoningen voor beleggers COLOFON Titel: Energieprestatie en beleggingswaarde de meerwaarde van energiezuinige huurwoningen voor
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Verkoopwaarde hoger bij groen energielabel Conclusies onderzoek Brounen en Kok ondanks kritiek RIGO grotendeels overeind. Woningen met een groen label brengen meer op. Samenvatting
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Groot economisch en maatschappelijk voordeel van energieneutraal renoveren Woningverbetering naar energieneutraal in de sociale huursector is economisch en maatschappelijk zeer
Nadere informatieThe incorporation of sustainability into the real estate investment portfolio
The incorporation of sustainability into the real estate investment portfolio Does sustainability influence the financial performance of office buildings in the Netherlands IVBN Scriptieprijs 2013 04 februari
Nadere informatieAandachtspunten. Houdbaarheid convenant energiebesparing huursector
6 Aandachtspunten Houdbaarheid convenant energiebesparing huursector Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Zes aandachtspunten houdbaarheid convenant energiebesparing huursector 3 1 De Energie-Index van bestaande
Nadere informatieEnergielabel onderzoek Wijksteunpunten Wonen, mei 2011
Energielabel onderzoek Wijksteun Wonen, mei 2011 De conclusies Het Stedelijk Bureau heeft onderzocht wat de gevolgen zijn van de invoering van het energielabel in het Woning Waardering Systeem (WWS) voor
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieMeer huur voor minder huis. Gereguleerde huren in de commerciële sector
Meer huur voor minder huis Gereguleerde huren in de commerciële sector Gereguleerde huren in de commerciële sector Meer huur voor minder huis AANLEIDING Corporaties en commerciële verhuurders bieden beiden
Nadere informatieVASTGOEDSTURING OP COMPLEXNIVEAU
VASTGOEDSTURING OP COMPLEXNIVEAU INLEIDING In onze voorgaande blog hebben we verschillende gangbare waarderingsmethoden toegelicht: de historische kostprijs, de bedrijfswaarde en de marktwaarde. Dit deden
Nadere informatieVerduurzaming woningportefeuille: de woonbundel. 4 maart 2013
Verduurzaming woningportefeuille: de woonbundel 4 maart 2013 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit wordt erkend: Convenant Energiebesparing
Nadere informatieHet effect van duurzaamheid op de beleggingsprestaties van winkels
Samenvatting voor de IVBN Scriptieprijs Het effect van duurzaamheid op de beleggingsprestaties van winkels MRE scriptie van Martijn Vlasveld Samenvatting voor de IVBN Scriptieprijs 2013 1 Juryrapport Met
Nadere informatieDoing Well by Doing Good - Green Office Buildings
Doing Well by Doing Good - Green Office Buildings Nils Kok Piet Eichholtz Maastricht University John Quigley UC Berkeley VOGON Studiemiddag April 2008 Duurzaamheid in vastgoed is noodzakelijk Vastgoedsector
Nadere informatieRapport Monitoring convenant particuliere huur
Rapport Monitoring convenant particuliere huur Versie 1.5 Datum december 2017 Status definitief Inhoud 1 Inleiding... 4 2 Introductie op het convenant... 5 2.1 Achtergrond 5 2.2 Uitgangspunten monitoring
Nadere informatieRotterdam. Stook je rijk 2015. Monitoring Energiebesparing Huursector
Rotterdam Stook je rijk 2015 Monitoring Energiebesparing Huursector 9-10-2015 Inhoud Nieuwe Woningwet per 1 juli 2015 Doelstellingen landelijke Energieakkoord Stand van Zaken in Nederland Rotterdamse doelstellingen
Nadere informatieNOTITIE GRONDPRIJZEN BAARLE-NASSAU Notitie Grondprijzen Gemeente Baarle-Nassau
NOTITIE GRONDPRIJZEN BAARLE-NASSAU 2019 Notitie Grondprijzen 2019 1 Gemeente Baarle-Nassau INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 3 2. BEGRIPSBEPALING 4 3. GRONDPRIJZEN WONINGBOUW 5 3.1 Huurwoningen 5 3.1.1 Bereikbare
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 157 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieEffecten van aanpassing van de energetische punten in het WWS
Effecten van aanpassing van de energetische punten in het WWS Effecten van aanpassing van de energetische punten in het WWS Uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van VROM B. Blijie, R.J. van Til en
Nadere informatieHet rendement van verduurzaming
Het rendement van verduurzaming Een onderzoek naar het rendement van de verduurzamingsopgave van huurwoningen onder de Europese wetgeving Auteur: Opleiding: L. Werkman Vaneveld Amsterdam School of Real
Nadere informatieHet effect van technische duurzaamheid op de huurprijs van kantoorgebouwen.
Het effect van technische duurzaamheid op de huurprijs van kantoorgebouwen. Een onderzoek naar de effecten van technische duurzaamheidaspecten op de huurprijs van kantoorgebouwen. 08-04-2014 Thijs leijen
Nadere informatieu kunt er niet omheen
EPA-W Advies Het energielabel: u kunt er niet omheen Eigenaren van woningen zijn bij de verkoop of verhuur verplicht om een Energielabel te overhandigen aan de koper of huurder. Als erkend EPA-W Adviseur
Nadere informatieNOTITIE GRONDPRIJZEN GILZE EN RIJEN Notitie Grondprijzen Gemeente Gilze en Rijen
NOTITIE GRONDPRIJZEN GILZE EN RIJEN 2019 Notitie Grondprijzen 2019 1 Gemeente Gilze en Rijen INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING 3 2. BEGRIPSBEPALING 5 3. GRONDPRIJZEN WONINGBOUW 6 3.1 Huurwoningen 6 3.1.1 Bereikbare
Nadere informatieWOONLASTENAGENDA 2015. BrabantWonen
WOONLASTENAGENDA 2015 BrabantWonen ALGEMENE INLEIDING BrabantWonen, Kleine Meierij, Zayaz, gemeente s-hertogenbosch en het Stedelijk Huurdersplatform (SHP) hebben in 2014 het Woonlastenakkoord gesloten.
Nadere informatieENERGIE BESPARING IN DE AMERSFOORTSE HUURSECTOR
ENERGIE BESPARING Energiebesparing huurwoningen Amersfoort terugblik en vooruitblik Donderdag 16 oktober 2014 WELKOM! IN DE UTRECHTSE HUURSECTOR ACHTERGROND VAN DEZE AVOND www.stookjerijk.nl Samenwerking
Nadere informatieENERGETISCHE VERBETERINGSMAATREGELEN IN DE SOCIALE HUURSECTOR ENKELE UITKOMSTEN VAN DE SHAERE-MONITOR 2010-2013
ENERGETISCHE VERBETERINGSMAATREGELEN IN DE SOCIALE HUURSECTOR ENKELE UITKOMSTEN VAN DE SHAERE-MONITOR 2010-2013 1 WAT IS DE SHAERE-MONITOR? In de afgelopen jaren zijn allerlei initiatieven ontplooid om
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag
Nadere informatieEnergiebesparing. Betonkernactivering. Programma. Energiebesparing EPBD. Energy Performance Building Directive. Europese richtlijn.
Programma Energiebesparing & Betonkernactivering Energiebesparing Europa Nederland Besparingspotentieel Specialisten gevraagd? Betonkernactivering Publicatie Leergang Kees Arkesteijn 1 2 Energiebesparing
Nadere informatieSamenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw
Samenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw De opgave is groot De Rijksoverheid streeft naar een energieneutrale bebouwde omgeving in 2050. Op weg daar naar toe is de ambitie
Nadere informatiejuli 2013 Extra hypotheek voor energieneutrale woningen
juli 2013 Extra hypotheek voor energieneutrale woningen Auteurs Marcel Warnaar Jasja Bos Inhoudsopgave 1 INLEIDING... 3 2 METHODE... 4 2.1 Inleiding... 4 2.2 Energielasten in de standaard berekening...
Nadere informatieBijlagen bij: Woonagenda Aalsmeer 2016 2020
Bijlagen bij: Woonagenda Aalsmeer 2016 2020 Bijlage 1: Vraag en Aanbod woningmarkt Aalsmeer Bijlage 2: Kaart Woningbouwprojecten Bijlage 3: Woonfonds Aalsmeer Bijlage 1: Vraag & aanbod woningmarkt Aalsmeer
Nadere informatieNieuwe woningwaarderingsstelsel. (puntenstelsel) en het energielabel
19 april 2010, HBV Maaskant Nieuwe woningwaarderingsstelsel (puntenstelsel) en het energielabel Susan Huijbregts Campagnemedewerker energieteam Waarom energie besparen? Woonlasten verlagen (de afgelopen
Nadere informatiebouwjaar woonoppervlak 80m2 80m2 boekwaarde huidige huurprijs per maand markthuur per maand
VASTGOEDSTURING CORPORATIES VOORBEELD REKENMETHODIEKEN INLEIDING Stel je wilt als corporatie je woningvoorraad vernieuwen. Twee complexen komen in aanmerking om gesloopt te worden. Het grondperceel dat
Nadere informatieWaarom Zonnestroom via een Energielabelberekening van KVI en plaatsing door Solar and Led Europe bv alleen maar winnaars oplevert!
Waarom Zonnestroom via een Energielabelberekening van KVI en plaatsing door Solar and Led Europe bv alleen maar winnaars oplevert! Agenda: - Kans Energielabel in WWS - Labelsprong met PV panelen - Kansen
Nadere informatieHSZuyd proof. Reader Commerciële Vastgoedexploitatie Financieel. Zuyd Hogeschool. Opleiding : Facility Management Profiel: REM
Reader Commerciële Vastgoedexploitatie Financieel Zuyd Hogeschool Opleiding : Facility Management Profiel: REM Blok: Minor Commerciële Vastgoedexpioitatie Financieel Versie: april 2015 Coördinator: D.
Nadere informatie1 Inleiding. 2 Methode en selectie
1 Inleiding In de CPB Policy Brief over de positie van de middeninkomens op de woningmarkt (CPB, 2016) spelen subsidies in de verschillende segmenten van de woningmarkt een belangrijke rol als verklaring
Nadere informatieStookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht
StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht Stookjerijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Haarlemse huursector Systematiek energielabels Waar gaat
Nadere informatieHET RENDEMENT. De aankoopprijs en huurinkomsten geven een Bruto Aanvangsrendement (BAR = huuropbrengst/totale aankoopprijs) van 5.42%.
HET RENDEMENT 23-5-2015 www.hetrendement.be Bart@hetrendement.be 0476/941477 BTW-BE 0598.805.645 IBAN BE77 1430 9238 6642 Ezelstraat 71, 8000 Brugge De woning staat te koop voor 630.000 bij vastgoed Acasa,
Nadere informatieWoonquotes in relatie met grenzen uit de wet huurtoeslag
Woonquotes in relatie met grenzen uit de wet huurtoeslag 15.09.09 In de Woonvisie is opgenomen dat we voortaan uitgaan van de woonlasten en niet van de kale huurprijzen als het om betaalbaarheid gaat.
Nadere informatieEnergielabel. Van letters naar cijfers. Van energielabel naar energie index; Wat wijzigt en wat merkt u er van?
Energielabel Van letters naar cijfers Van energielabel naar energie index; Wat wijzigt en wat merkt u er van? Een korte terugblik. 2008: energielabel verplicht bij verkoop en verhuur 2010: verbeterd energielabel;
Nadere informatieExtra huurruimte door boven-inflatoire- en inkomensafhankelijke huurverhoging in de commerciële huursector
Vastgoed Belang Extra huurruimte door boven-inflatoire- en inkomensafhankelijke huurverhoging in de commerciële huursector 2 december 2013 DATUM 2 december 2013 TITEL Extra huurruimte door boven-inflatoire-
Nadere informatieDe Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals
De Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals Voor van uw klanten of huurders Breng de mogelijkheden voor energiebesparing snel en gemakkelijk in beeld energiebesparingsverkenner.rvo.nl Wilt
Nadere informatieEXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED INVLOED VAN VERDUURZAMING OP DE WAARDE VAN VASTGOED
EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED INVLOED VAN VERDUURZAMING OP DE WAARDE VAN VASTGOED INVLOED VAN VERDUURZAMING OP DE WAARDE VAN VASTGOED PAUL NELISSE https://nl.linkedin.cm/in/paul-nelisse paul.nelisse@clliers.cm
Nadere informatieWoningmarkt NL 2018 kwartaal 2
Woningmarkt NL 218 kwartaal 2 In het tweede kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 52.93 woningen verkocht. Dat is 9,3% minder dan in het tweede kwartaal van 217 en 1,6% meer dan in het eerste
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Woononderzoek Nederland 2009
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-020 22 maart 2010 9.30 uur Woononderzoek Nederland 2009 Totale woonlasten stijgen in dezelfde mate als netto inkomen Aandeel en omvang aflossingsvrije
Nadere informatieNOTITIE GRONDPRIJZEN GILZE EN RIJEN 2015
NOTITIE GRONDPRIJZEN GILZE EN RIJEN 2015 Ontwerp en samenstelling: Gemeente Gilze en Rijen Ons kenmerk 14int03410 Afdeling Financiºn, Planning & Control/Planeconomie Eric van Mierlo 16 december 2014 Met
Nadere informatieThe incorporation of sustainability into the real estate investment portfolio
The incorporation of sustainability into the real estate investment portfolio Does sustainability influence the financial performance of office buildings in the Netherlands Afstudeerpresentatie 28 juni
Nadere informatieHuurinkomsten van corporaties, De gevolgen van het regeerakkoord
Huurinkomsten van corporaties, 2012 2021. De gevolgen van het regeerakkoord Johan Conijn & Wolter Achterveld Inleiding Op verzoek van Aedes heeft Ortec Finance de financiële gevolgen van het regeerakkoord
Nadere informatieSamenvatting en conclusies Het huurbeleid van Woningbouwvereniging Langedijk voor 2017 tot en met 2019 bestaat uit de volgende onderdelen:
MEMO Aan : Raad van Commissarissen Van : Tim van Ruiten Memonr : 7-002 Datum : 9 januari 207 Betreft : Notitie Huurbeleid 207 Inleiding In 206 is wet- en regelgeving van kracht geworden, die grote invloed
Nadere informatieBetere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars
Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en
Nadere informatieWoningmarkt landelijk 2018 (KW3)
In het derde kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 56.921 woningen verkocht. Dat is 7,3% minder dan in het derde kwartaal van 217 en 7,5% meer dan in het tweede kwartaal van 218. De verkoop
Nadere informatieMet oog voor de toekomst. Inhoud. vol energie. www.builddesk.nl. een uitgave van BuildDesk. najaar 2012
www.builddesk.nl een uitgave van BuildDesk vol energie najaar 2012 Inhoud Woningvoorraad corporaties energieneutraal in 2050! 2 Energieneutrale woningen voor de laagste inkomens 2 Ontwerp PassiefHuis SpaarneBuiten
Nadere informatieBETAALBAARHEID EN ENERGIEBESPARING
BETAALBAARHEID EN ENERGIEBESPARING Dilemma s en (on)mogelijkheden Henk Heeger (Havensteder en OTB, TU DELFT) 12 november 2014 13-11-2014 1 INLEIDING Voorstellen Henk Heeger: werkt zowel bij het OTB (TU-Delft)
Nadere informatieVerbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes?
Verbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes? Nico Nieboer 3 november 2015 Delft University of Technology Challenge the future Inleiding Presentatie uitkomsten onderzoek naar verbetering energieprestatie
Nadere informatieWonen. Woningvoorraad. De buurt Nieuw Waldeck ligt in stadsdeel 1 Loosduinen en heeft inwoners.
Wonen De buurt Nieuw Waldeck ligt in stadsdeel 1 Loosduinen en heeft 7.055 inwoners. Woningvoorraad De gemeente telde op 1 januari 2011 237.789 woningen, Buurt: 40 Nieuw Waldeck telde op dat moment 3.232
Nadere informatieEffect installatieopties op energielabel voorbeeldwoningen
Effect installatieopties op energielabel voorbeeldwoningen Samenvatting resultaten, april 2010 Inleiding Het effect van verschillende installatieopties op het energielabel van SenterNovem voorbeeldwoningen
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag Uw kenmerk 2019Z01304
Nadere informatieRapport eigendomssituatie energielabels
Directie Landregistratie en Geografie Ruimte en Advies 1.1 Auteur(s) Ramona van Marwijk Martinus Vranken Directie Landregistratie en Geografie Definitief 1 van 21 Opdrachtgever AgentschapNL Status Definitief
Nadere informatieHUURWONINGMARKT H1 2017
HUURWONINGMARKT H1 2017 INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 LANDELIJKE HUURWONINGMARKT... 4 Forse stijging huurprijzen kleine woningen... 4 Nieuwbouw en vooroorlogse huurwoningen het duurst... 5 Verschil in huurprijzen
Nadere informatieDuurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt!
Duurzaam Inkopen overheidsgebouwen werkt! Overheden kunnen zonder meerkosten energiebesparing in gebouwen realiseren PIANOo lunch 12 april 2011 Irma Thijssen, Agentschap NL Joost van Linder, Rijksgebouwendienst
Nadere informatieDecember 2015 / Januari Publicatie. 10 scherpe vragen over investeren in Amerikaanse huurwoningen
December 2015 / Januari 2016 Publicatie 10 scherpe vragen over investeren in Amerikaanse huurwoningen 10 scherpe vragen over investeren in Amerikaanse huurwoningen 2 Hoeveel mensen huren eigenlijk in de
Nadere informatieOvereenkomst uitvoering energiebesparende maatregelen
Overeenkomst uitvoering energiebesparende maatregelen Stichting Woningbouw Slochteren, Stichting Bewonersraad Slochteren 1. Doelstelling, aanpak en reikwijdte 1.1 De overeenkomst richt zich op het bereiken
Nadere informatieEffecten van energiebesparende maatregelen
Effecten van energiebesparende maatregelen Laure Itard, Olivia Guerra Santin 7-12-2009 Delft University of Technology Challenge the future Historisch gasverbruik huishoudens Gemiddeld huishoudelijk gasverbruik
Nadere informatieKernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis
Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Oktober 2014 Thema 1 Goed wonen en een goede dienstverlening We vinden het in Nederland normaal dat iedereen goed kan wonen. Maar niet iedereen
Nadere informatieGewijzigd op: 12-6-2014 10:23. Petten, 4 juni 2014. Het ministerie van BZK. Afdeling Policy Studies ECN-N--14-015. Van Tigchelaar, C. Aan.
Petten, 4 juni 2014 Afdeling Policy Studies Van Tigchelaar, C. Aan Het ministerie van BZK Kopie Onderwerp Nulmeting subsidieregeling voor verhuurders Aanleiding In het Nationaal energieakkoord is met de
Nadere informatieNieuwsflits 2 februari 2018
reacties@hbvzflats.nl Nieuwsflits 2 februari 2018 Vandaag zond de Minister Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een 35 pagina s tellende circulaire (MG 2018-1) over het Huurprijsbeleid voor de periode
Nadere informatieHOTELS EN VASTGOEDEIGENSCHAPPEN een onderzoek naar de relatie tussen vastgoed en waarde
HOTELS EN VASTGOEDEIGENSCHAPPEN een onderzoek naar de relatie tussen vastgoed en waarde Technische Universiteit Delft Architecture, Urbanism & Building sciences Real Estate & Housing Joris Tensen 1560387
Nadere informatieEEN BUSINESSMODEL VOOR ALL ELECTRIC
EEN BUSINESSMODEL VOOR ALL ELECTRIC NUL OP DE METER WONINGEN Rob Rötscheid Ede 11 november 2014 UITDAGINGEN VOOR DE CORPORATIESECTOR Kwaliteit voorraad Betaalbaarheid Duurzaamheid TWEE FINANCIËLE VRAAGSTUKKEN
Nadere informatieHuur stijgt fors boven inflatie
reacties@hbvzflats.nl Nieuwsflits 5 september 2018 Persbericht 5 september 2018. Huur stijgt fors boven inflatie De afgelopen zes jaren stegen de huurprijzen gemiddeld 18,5%, blijkt uit recente cijfers
Nadere informatieRekenen aan sociale huur en middeldure huur
F a k t on Rekenen aan sociale huur en middeldure huur Najaarscongres VvG 9 november 2016, De Reehorst, Ede Erwin Daalhuisen, senior consultant Fakton 1 Fakton Opgericht in 1981 Bedenker van de Spaarhypotheek
Nadere informatieDe rol van het Woningwaarderingsstelsel in het huidige woonbeleid
De rol van het Woningwaarderingsstelsel in het huidige woonbeleid Presentatie A.C. (Anko) Drentje 7 februari 2012 1 De rol van het WWS in het huidige woonbeleid Eerste Mentor: Prof. dr. P.J. Boelhouwer
Nadere informatieWoningmonitor Purmerend
M E M O Aan : Commissie SOB Van : Wethouder Thijs Kroese Tel. nr : 0299-452637 Datum : 8 maart 2019 Onderwerp : Opzet Inrichting monitor woningvoorraad Bijlagen : Opzet van de monitor woningvoorraad Registratienummer
Nadere informatieAantal personen in instituties per 1 januari
FACTSHEET 2018 Bevolking en huishoudens Aantal inwoners per 1 januari 2018 1.117.198 281.486 236.687 599.025 17.181.084 Aantal inwoners per 1 januari 2017 1.117.546 281.514 235.995 600.037 17.081.507 Bevolkingsontwikkeling
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal der Staten Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus
Nadere informatieAgenda van de vergadering in Het Rode Hert van 16 april 2015
Agenda van de vergadering in Het Rode Hert van 16 april 2015 Hierbij wordt u uitgenodigd voor de openbare vergadering in Het Rode Hert van 16 april 2015 Datum: donderdag 16 april 2015 Aanvang: 19:00 Traject
Nadere informatieActiviteiten Hilversum
Activiteiten Hilversum Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype 2.723 Eensgezinswoning 1.302 Galerijflat 1.825 Portiekflat 21 Beneden-/ bovenwoningen 5.601 Totaal Bovenstaand woningbezit is
Nadere informatieActiviteiten Amsterdam
Activiteiten Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype = 1.570 2.328 15.018 236 19.152 Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ Totaal bovenwoning Bovenstaand woningbezit is exclusief
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek
Centraal Bureau voor de Statistiek SAH Postbus 4481 6401 CZ Heerlen Dataprocessing WoON 2009 s versie 1.4 (blz. 1) Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Documentbeschrijving... 3 Veldwerkmethode... 4 Huishoudens
Nadere informatieNotitie grondprijzen 2014
Notitie grondprijzen 2014 1 Samenvatting grondprijzen 2014 In onderstaande tabel zijn de prijzen voor het jaar 2014 samengevat. Ter vergelijking zijn de prijzen van 2012 opgenomen. De grondprijzen worden
Nadere informatieHuurdersbereidheid om te betalen voor een duurzame woning
CAPITAL VALUE SCRIPTIEPRIJS 2019 Research A Capital Value production Huurdersbereidheid om te betalen voor een duurzame woning Winnaar Capital Value Scriptieprijs In 2010 waren woningen in de EU goed voor
Nadere informatieWoningmarktrapport - 4e kwartaal Gemeente s-hertogenbosch
Woningmarktrapport - 4e kwartaal 214 Gemeente s-hertogenbosch Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 2 Aantal verkocht 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement
Nadere informatieHalfjaarverslag 2016
Halfjaarverslag 2016 Institutioneel beleggen in Nederlands vastgoed Altera Vastgoed is een Nederlands niet-beursgenoteerd vastgoedfonds voor institutionele beleggers, dat opereert onder een AIFM vergunning.
Nadere informatieAchtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID
Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID donderdag 19 maart 2015 BETAAL- BAARHEID Groningen is de jongste stad van Nederland. Van de totaal circa 200.000 inwoners zijn
Nadere informatieFact sheet Wonen in Diemen 2017
Fact sheet Wonen in Diemen 2017 Diemen in het kort Er wonen 14.000 huishoudens in Diemen. Diemen telt relatief veel alleenwonenden: 41%, vergeleken met 31% in Amstel- Meerlanden en 39% in de Metropoolregio
Nadere informatieWoningmarktrapport 3e kwartaal 2015. Gemeente Rotterdam
Woningmarktrapport 3e kwartaal 215 Gemeente Rotterdam Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 9 Aantal verkocht 8 7 6 5 4 3 2 1 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 4e kwartaal
Nadere informatieWoningmarktrapport 4e kwartaal 2015. Gemeente Amsterdam
Woningmarktrapport 4e kwartaal 215 Gemeente Amsterdam Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 3 Aantal verkocht 25 2 15 1 5 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 1e kwartaal
Nadere informatieWoonlastenmonitor over 2013. Vergelijking van de woonlasten van huurders van Wold & Waard en alle huurders in Nederland
Woonlastenmonitor over 2013 Vergelijking van de woonlasten van huurders van en alle huurders in Nederland Inhoudsopgave 1. INLEIDING... 3 2. WOONLASTEN... 4 2.1 Beïnvloedbare woonlasten- en baten... 4
Nadere informatieNOTITIE GRONDPRIJZEN GILZE EN RIJEN 2016
NOTITIE GRONDPRIJZEN GILZE EN RIJEN 2016 Ontwerp en samenstelling: Gemeente Gilze en Rijen Afdeling Financiën, Planning & Control/Planeconomie Eric van Mierlo 15 december 2015 Met medewerking van: Medewerkers
Nadere informatieF (zie toelichting in bijlage)
Energielabel gebouw Afgegeven conform de Regeling energieprestatie gebouwen. Veel besparingsmogelijkheden F (zie toelichting in bijlage) Dit gebouw Weinig besparingsmogelijkheden Labelklasse maakt vergelijking
Nadere informatieWoningmarktcijfers 1e kwartaal 2013
8 april 2013 NVM Data & Research Niveau (t.o.v.) 2012-4 (t.o.v.) Opmerking Aantal transacties 17.577-30,3% - 6,4% Gemiddelde verandering t.o.v. 4 e kwartaal: -8,5%. Totale markt naar schatting 23.750 woningen.
Nadere informatieScenario's voor huurverhoging bij energiebesparing
1 Scenario's voor huurverhoging bij energiebesparing Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
Nadere informatieCasper Hesp Hoofd Portefeuillemanagement , Financial Investigator Seminar
[CLICK TO START] Casper Hesp Hoofd Portefeuillemanagement 30-10-2018, Financial Investigator Seminar ESG beleid vol in de schijnwerpers 2 Waarom vastgoed in de portefeuille? Goed risico rendementsprofiel
Nadere informatieAedes-benchmark Duurzaamheid. Prestatieveld letter. Prestatieveld letter. Energetische prestatie. Energie-Index. CO2-uitstoot.
SAMENGEVAT Dit jaar presenteert Aedes voor de vierde keer de Aedes-benchmark. In deze corporatiemonitor vindt u op hoofdlijnen informatie over de samenstelling van de prestatievelden en de belangrijkste
Nadere informatieAanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider
Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Wat loopt er allemaal? Duurzaamheid is: Energiebesparing Gezond wonen
Nadere informatieFinancieringslastpercentages voor verschillende soorten woningen. Verschillen naar woningtype en energielabel
Financieringslastpercentages voor verschillende soorten woningen Verschillen naar woningtype en energielabel Financieringslastpercentages voor verschillende soorten woningen Verschillen naar woningtype
Nadere informatieEPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel
Nieuwbouwkantoorpand Demostraat,Tiel EPA U Adresgegevens Fokkerstraat 39, 3905 KV Veenendaal Postbus 1152, 3900 BD Veenendaal T 0318-75 78 88 F 0318-75 78 87 info@enerpro.nl www.enerpro.nl Voorbeeldbedrijf
Nadere informatieWonen in Schildersbuurt
Woningvoorraad Wonen in Schildersbuurt De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft 31.639 inwoners. Woningvoorraad De gemeente telde op 1 januari 2016 252.508 woningen. Wijk: 29 Schildersbuurt
Nadere informatieNOTITIE 1. AANLEIDING EN DOEL VAN DE NOTITIE
NOTITIE Project: Advies huurprijs Opdrachtgever: Gemeente Nuth Ter attentie van: de heer J. Sluijsmans Datum: 14 maart 2017 Kenmerk: 20170314 Notitie huurprijs Parallelstraat 41 Nuth Opgesteld door: ir.
Nadere informatieRapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok
Rapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok December 2013 Van: werkgroep Monitoring Aan: projectgroep Blok voor Blok 0. Inleiding Deze rapportage is tot stand gekomen op basis van aangeleverde
Nadere informatieCO 2 -uitstootrapportage 2011
Programmabureau Klimaat en Energie CO 2 -uitstootrapportage 2011 Auteurs: Frank Diependaal en Theun Koelemij Databewerking: CE Delft, Cor Leguijt en Lonneke Wielders Inhoud 1 Samenvatting 3 2 Inleiding
Nadere informatie