Woonlastenmonitor over Vergelijking van de woonlasten van huurders van Wold & Waard en alle huurders in Nederland

Transcriptie

1 Woonlastenmonitor over 2013 Vergelijking van de woonlasten van huurders van en alle huurders in Nederland

2 Inhoudsopgave 1. INLEIDING WOONLASTEN Beïnvloedbare woonlasten- en baten... 4 Huur... 4 Huurtoeslag... 4 Gas Niet-beïnvloedbare woonlasten... 6 Heffingen... 6 Water en elektriciteit SAMENVATTING VERGELIJKING WOONLASTENMONITOR 2011 EN CONCLUSIES MAATREGELEN Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 2 van 14

3 1. Inleiding Voor u ligt de Woonlastenmonitor over Hierin is aangegeven hoe de woonlasten van huurders van zich in 13 verhouden tot het landelijke gemiddelde. Deze monitor is de 5 e sinds we in 2009 zijn gestart. hecht veel waarde aan de betaalbaarheid van het wonen in het Westerkwartier. In ons ondernemingsplan Zichtbaar staat dat we onze huurders zoveel mogelijk willen ondersteunen bij het beheersbaar maken van de woonlasten, onder meer door het energieverbruik terug te kunnen dringen. Ook geven we aan dat we de ontwikkeling van de woonlasten van onze huurders, afgezet tegen het landelijke gemiddelde, jaarlijks monitoren. Deze monitor, die inzage biedt in woongebonden lasten per gemeente, geeft ons een goed aanknopingspunt om de woonlasten te vergelijken. Ons plan is om ingaande 2015 onze huurders en woningzoekenden inzage te geven in de in de gemiddelde woonlasten per woningtype. Voor deze monitor is evenals vorig jaar, naast eigen gegevens (SG/Tobias, Vabi vastgoed), gebruik gemaakt van diverse bronnen: Nibud, Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV), Invent, Centraal Bureau voor de statistiek (CBS), de Belastingdienst en de gemeenten in het Westerkwartier. Deze Woonlastenmonitor heeft betrekking op woningen van. Bijzondere woonvormen (zorgwoningen) zijn buiten beschouwing gelaten. De methode van berekenen is vergelijkbaar met die van de Woonlastenmonitor Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 3 van 14

4 2. Woonlasten Woonlasten zijn in feite de kosten van het wonen. Een huiseigenaar en een huurder hebben gedeeltelijk te maken met dezelfde kosten. Denk aan bekende kosten als gas, water en licht, gemeentelijke heffingen en belastingen en waterschapslasten. Daarnaast betaalt de huurder huur en heeft de huiseigenaar te maken met hypotheek en belastingen. Naast lasten zijn er baten; denk aan huurtoeslag en hypotheekrenteaftrek. In deze Woonlastenmonitor richten we ons op huurwoningen en worden gegevens van koopwoningen buiten beschouwing gelaten. Echter: soms zijn gegevens alleen op landelijk niveau beschikbaar (huren en kopen); in die gevallen wordt dat bij de overzichten vermeld. Wij onderscheiden in deze Woonlastenmonitor woonlasten die door ons als verhuurder te beïnvloeden zijn zoals huur en gasverbruik en woonlasten die we niet kunnen beïnvloeden, zoals heffingen van het waterschap, heffingen van gemeenten en water- en elektriciteitsverbruik. Woonlasten worden steeds gemiddeld per wooneenheid weergegeven. 2.1 BEÏNVLOEDBARE WOONLASTEN- EN BATEN Huur Onder huur wordt verstaan de netto huur, dus exclusief servicekosten. Voor de landelijke gemiddelde huurprijs is uitgegaan van de rapportage CFV 2012 Corporatie in Perspectief. Op 31 december 11 bedroeg de gemiddelde netto huur bij woningcorporaties in Nederland 445. Inclusief de huurverhogingen van 12 en 13, geëxtrapoleerd volgens percentages van het CBS, bedraagt de gemiddelde netto huurprijs van corporaties in Nederland eind (2012: 454; + 5,5%). Bij bedroeg de feitelijke gemiddelde netto huur op 31 december 13 van woningen 451 ( 12: 429; + 5,2%). landelijk Huur Conclusie huur: In 2013 ligt het gemiddelde huurbedrag bij 6,1% onder het landelijk gemiddelde. Eind 2012 was dit 5,9%. Landelijk is de netto huur met 0,3% meer gestegen. Huurtoeslag De hoogte van de individuele huurtoeslag is afhankelijk van de hoogte van de huur, de hoogte van het inkomen en het eventuele vermogen van de aanvrager(s). Huurders hebben in 13 de keuze om de huurtoeslag rechtstreeks van de Belastingdienst te ontvangen of via huurmatiging. We presenteren de huurtoeslagcijfers op twee manieren: a) het gemiddelde bedrag op basis van het aantal malen dat huurtoeslag is toegekend; b) het gemiddelde bedrag op basis van het totaal aantal huurwoningen. De totale huurwoningvoorraad bestaat in Nederland uit ongeveer 3,1 miljoen woningen (CBS). Woningcorporaties hebben ±2,4 miljoen huurwoningen in bezit (75% van het aantal huurwoningen en 32% van de Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 4 van 14

5 totale woningvoorraad in Nederland). In 13 hadden landelijk ca. 1,3 miljoen huishoudens recht op huurtoeslag; met een gemiddeld bedrag van 167 per maand ( 12: 161) Huurders van hebben huurmatiging 1, daar komen naar schatting ca. 300 huurders bij die de huurtoeslag op eigen rekening ontvangen. De gemiddelde huurtoeslag bedraagt 167 ( 12: 164). Per gemeente is het beslag en het gemiddelde bedrag aan huurtoeslag als volgt. Gemeente Grootegast Marum Zuidhorn Leek gemiddeld bedrag a) beslag gemiddeld bedrag b) % % % % 66 landelijk Huurtoeslag a) Huurtoeslag b) Conclusie huurtoeslag: Het gemiddelde bedrag gerekend over het aantal keren dat huurtoeslag is toegekend is bij gelijk aan het landelijk gemiddelde. In 2012 was dit nog 2% boven het landelijk gemiddelde. Het gemiddelde bedrag aan huurtoeslag gerekend over het totale aantal huurwoningen ligt bij 24% onder het landelijk gemiddelde. Dit duidt op een verschil in het beslag op huurtoeslag (ca. 32% bij, ca. 41% landelijk). Gas Een precieze vergelijking van gasverbruik en gaslasten is lastig omdat energiebedrijven verschillende tarieven hanteren. Daarnaast wordt het tarief beïnvloed door de keuze tussen groen of grijs gas en door de looptijd van het contract. Verder is de hoogte van de maandelijkse uitgaven aan gas sterker afhankelijk van het woningtype dan van het aantal inwoners. Gasverbruik Voor de landelijke woonlasten van gas gaan we uit van het totale gemiddelde, berekend door het Nibud. gemiddeld gasverbruik van alle huishoudens in Nederland 2 woningtype gemiddeld m³ per jaar kosten per maand flat tussenwoning hoekhuis 2 onder 1 kap vrijstaand huis m³ totaal gemiddelde m 3 97 Het landelijk gemiddelde gasverbruik is in 13 met 60 m 3 afgenomen (-4,0%). In 12 was het gasverbruik in Nederland gemiddeld m Met ingang van 1 januari 14 is geen sprake meer van huurmatiging Inclusief 21% BTW. Bron : HOME 2012, Agentschap NL, Bewerking Nibud Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 5 van 14

6 Om het gasverbruik van onze huurders te bepalen hanteerden we in eerste instantie de verbruikscijfers uit ons softwarepakket Vabi Vastgoed. Dit pakket geeft inzicht in de gemiddelde theoretische verbruiksgegevens per woning van gas en elektriciteit. Via Vabi Vastgoed kunnen we, bijvoorbeeld, de gemiddelde verandering in gasverbruik na energiebesparende maatregelen monitoren. In 13 is het theoretische gemiddelde gasverbruik gedaald van m 3 naar m 3 (-7,9%). Voor de woonlastenmonitor gaan we uit van verbruikcijfers van Enexis 3. Het zijn niet de verbruikcijfers per huishouden, maar gemiddelden van woningen, die zoveel mogelijk aan elkaar gelijk zijn. Volgens deze methodiek bedraagt het gemiddelde gasverbruik in m³ ( 12: m³; -2,4%). Dat onze huurders jaarlijks meer gas verbruiken dan landelijk komt onder andere door de typering van de woningvoorraad. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde is het verschil licht toegenomen. Gaslasten Op basis van de verbruikcijfers van Enexis waren onze huurders in 13 gemiddeld 104 aan gas kwijt ( 12: 100). Door het nagenoeg gelijke verbruik is de toename te wijten aan stijging van het gastarief per m 3 ( 0,046) en stijging van het vastrecht ( 1,21). landelijk Gas Conclusie gas: Het gemiddelde gasverbruik voor de huurwoningen van ligt 9% boven het landelijk gasverbruik in huurwoningen (2012: 6,6%). Het hogere gasverbruik van onze huurders heeft onder andere te maken met de typering van de woningvoorraad. Onze huurders wonen vooral in grondgebonden woningen en dit type heeft een gemiddeld hoger verbruik. Door stijging van de tarieven per m³ en het vastrecht zijn de gaslasten landelijk met 3 toegenomen en voor onze huurders met NIET-BEÏNVLOEDBARE WOONLASTEN Heffingen Gemeenten en waterschappen dekken hun kosten (deels) via de belastingen en heffingen die zij innen. Zij hebben hierbij enige vrijheid om te bepalen op welke schouders de lasten komen te liggen. De volgende heffingen komen ten laste van onze huurders. Reinigingsheffing en rioolrecht (gemeentelijk) De reinigingsheffing wordt gebruikt om de kosten van afvalverwerking te kunnen betalen. Het rioolrecht richt zich op kosten die worden gemaakt voor de rioolvoorziening. De hoogte van deze heffingen is afhankelijk van het aantal personen in een huishouden. Alleenstaanden betalen minder dan twee- of meerpersoonshuishoudens. 3 In 12 zijn onder andere ten behoeve van de woonlastenmonitor en inzicht in de betaalbaarheid van onze woningvoorraad afspraken gemaakt met Enexis over de verbruikscijfers van gas en elektra van ons woningmarktgebied. In 13 is een verbeterde clustering van ons bezit gemaakt. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 6 van 14

7 Bij huurwoningen kunnen gemeenten het rioolrecht heffen van de huurder of van de verhuurder 4. In de gemeenten Leek 5 en Zuidhorn ontvangt de huurder een nota voor rioolrecht. In de gemeenten Grootegast en Marum ontvangt de nota. Huishoudens met een laag inkomen kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van gemeentelijke heffingen. In deze monitor is daarmee geen rekening gehouden. In onderstaande tabel staan de gemiddelde tarieven per jaar en per maand voor reinigingsheffing en rioolrecht. De landelijke cijfers zijn volgens het Nibud afkomstig uit de Coelo woonlastenmonitor en zijn inclusief koopwoningen. Voor de lasten van onze huurders is eveneens uitgegaan van de website van Coelo: De jaarlijkse bedragen per huishoudgrootte zijn met informatie van gemeenten en het CBS over de samenstelling van de huishoudens per 12 versleuteld naar de maandelijkse lasten per huishouden. reinigingsheffing per jaar - eenpersoonshuishouden - meerpersoonshuishouden rioolrecht per jaar - eenpersoonshuishouden - meerpersoonshuishouden gemiddelde tarieven van reinigingsheffing en rioolrecht 6 landelijk Grootegast Leek Marum Zuidhorn reinigingsheffing per huishouden per mnd 20,43 17,29 17,09 18,54 17,86 rioolrecht per huishouden per maand 14,76 W&W 16,42 W&W 15, reinigingsheffing rioolrecht 7 17,61 9,83 landelijk 20,43 14,76 Conclusie reinigingsheffing en rioolrecht: De gehanteerde tarieven voor reinigingheffing en rioolrecht verschillen per gemeente. Niet alleen in het Westerkwartier, maar ook landelijk. Gemiddeld genomen liggen landelijke tarieven hoger dan in ons werkgebied. Bij Rioolrecht is sprake van vertekening doordat in de gemeenten Grootegast en Marum niet de huurder maar deze lasten betaalt. Vanaf 2014 brengt ook de gemeente Leek de rioolrechten in rekening bij. Zuiveringheffing en ingezetenenheffing (waterschappen) De waterschappen leggen alle huishoudens een zuiveringsheffing op. Alleenstaanden betalen doorgaans minder dan gezinnen. 4 Hoe dit landelijk gebeurt is niet bekend. In deze woonlastenmonitor zijn we uitgegaan van de huurder. 5 Per 1 januari 14 hanteert ook de gemeente Leek een eigenaarbelasting. 6 Bron: Coelo De tarieven van de gemeentelijke heffingen worden sterk beïnvloed door de grootte van de huishoudens. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 7 van 14

8 Voor de kosten van waterkering en waterbeheersing kunnen waterschappen heffingen opleggen aan alle ingezetenen (ingezetenheffing) en daarnaast apart aan eigenaren (heffing gebouwd). De hoogte van deze heffing varieert per waterschap en is afhankelijk van de taken die het waterschap uitvoert. Huishoudens met een laag inkomen kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding van waterschapheffingen. In deze monitor is daarmee geen rekening gehouden. In de tabel hieronder staan de gemiddelde tarieven per jaar en per maand voor zuiveringsheffing en ingezetenenheffing. De cijfers voor onze huurders zijn afkomstig van de websites van waterschap Noorderzijlvest en van Wetterskip Fryslân. 68% Van de woningen in de gemeente Grootegast en 3% van de woningen in de gemeente Zuidhorn behoren tot het Wetterkip Fryslân, de overige woningen tot het waterschap Noorderzijlvest. Voor de berekening van de gemiddelde maandlasten van de zuiveringsheffing hebben wij gebruik gemaakt van de huishoudenprognose 12 van het CBS. De bedragen per huishoudgrootte per jaar zijn met informatie van gemeenten en het CBS over de samenstelling van de huishoudens per 12 versleuteld naar de lasten per huishouden per maand. zuiveringsheffing per jaar - eenpersoonshuishouden - meerpersoonshuishouden ingezetenenheffing per jaar gemiddelde tarieven van zuiveringsheffing en ingezetenenheffing 8 landelijk Grootegast Leek Marum Zuidhorn zuiveringsheffing per huishouden per mnd 10,30 11,80 12,62 13,15 12,67 ingezetenenheffing per huishouden per mnd 5,75 5,57 4,67 4,67 4, zuiveringsheffing ingezetenenheffing 12,55 4,86 landelijk 10,30 5,75 Conclusie zuiveringsheffing en ingezetenenheffing: De gemiddelde woonlasten op basis van de Zuiveringsheffing ligt bij 22% hoger dan landelijk (2012: 26%). De gemiddelde woonlasten op basis van de Ingezetenenheffing ligt bij 15% lager dan landelijk (2012: 14%). De verschillen (relatief groot, maar gering in absolute zin) zijn vooral het gevolg van (landelijke) tariefverschillen. 8 Bron: Coelo Wetterskip Fryslân en waterschap Noorderzijlvest hanteren verschillende tarieven voor zuiveringheffing en ingezetenenheffing. Omdat ons gebied deels tot het een en deels tot het andere waterschap behoort verschillen de tarieven per gemeente. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 8 van 14

9 Water en elektriciteit Onder de niet-beïnvloedbare kosten vallen ook de kosten voor het gebruik van elektriciteit en water, plus de kosten die worden betaald voor netwerkgebruik. Water Voor de landelijke woonlasten van water gaan we uit van het totale gemiddelde per aantal inwonende personen, berekend door het Nibud. Op het waterverbruik is de grootte van het huishouden van invloed. In de tabel hieronder staan de gemiddelde kosten per maand. Voor de berekening van de gemiddelde maandlasten van water maken we gebruik van de huishoudenprognose 13 van het CBS. Dit genereert een uitkomst van 13,61 per huishouden per maand ( 12: 14,15). Voor onze huurders gaan wij uit van informatie van gemeenten en CBS wat betreft inwonersaantallen en huishoudengrootte per gemeente in 13. De kosten van het waterverbruik van onze huurders bedragen dan gemiddeld 14,54 per maand ( 12: 15,93). De daling van de kosten heeft te maken met de daling van het gemiddeld tarief per m³ met 0,17. Het vastrecht is in 13 met 4,00 toegenomen. gemiddeld waterverbruik per jaar aantal inwonende personen gemiddeld m³-verbruik per jaar kosten per maand m³ ,50 12,70 16,80 19,60 22,40 landelijk water 14,54 13,61 Conclusie water: De gemiddelde woonlasten op basis van het waterverbruik ligt bij 7% hoger dan landelijk (v.j. 13%). Dit heeft te maken met de grotere huishoudens in ons werkgebied. Elektriciteit Elektriciteitverbruik Het gemiddelde elektriciteitsgebruik door alle huishoudens in Nederland was volgens opgave van het Nibud in 13 plusminus kwh per jaar ( 12: kw; +0,84%). Huishoudens in een koopwoning hebben een significant hoger elektriciteitverbruik dan huishoudens in een huurwoning. Volgens het Nibud ligt het verbruik in huurwoningen op ongeveer 75% van het totale gemiddelde. Voor 13 leidt dat landelijk tot een gemiddeld verbruik van kwh per huurwoning. 9 Berekend met een gemiddeld tarief van 1,06 per m³ en gemiddeld vastrecht van 56 per jaar (alles inclusief 6% BTW). Afgeronde bedragen. Bron: Vewin, bewerking Nibud Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 9 van 14

10 Het verbruik van onze huurders is berekend door, net als bij het gasverbruik, uit te gaan van verbruikcijfers van Enexis. Op basis daarvan komen we voor onze huurders in 13 uit op een gemiddeld verbruik van kwh ( 12: kwh; -2,5%). Elektriciteitlasten Voor de gemiddelde landelijke lasten aan elektriciteit hanteren we de tabel van het Nibud. De hoogte van de maandelijkse elektriciteitskosten is afhankelijk van het aantal inwonende personen van een woning. gemiddeld stroomverbruik van alle huishoudens 10 aantal inwonende personen gemiddeld kwh-verbruik per jaar kosten per maand kwh totaal gemiddelde In 13 zijn de kosten van elektriciteitsverbruik gestegen: - het vastrecht bedroeg in ( 273 in 12); - de eenmalige belastingvermindering op de energiebelasting bedroeg in ( 379 in 12); - de variabele kosten stegen van 0,2228 naar 0,2284. Rekening houdend met alle genoemde uitgangspunten betaalden huurders in Nederland in 13 maandelijks 39,88 ( 12: 38,34) aan elektriciteit, De huurders van betaalden 37,98 ( 12: 36,98). landelijk elektriciteit Conclusie elektriciteit: Jaarlijks verbruiken de huurders in Nederland plusminus kwh. Landelijk is het verbruik in 2013 met 0,8% gestegen. Het verbruik van onze huurders is met 2,5% gedaald. Hierdoor is het verschil in de gemiddelde lasten van het elektriciteitverbruik bij huurders van en landelijk verder toegenomen (5% in 2013 ten opzichte van 4% in 2012). De lasten van het verbruik van elektriciteit zijn in het afgelopen jaar licht gestegen. 10 Bron: HOME 2012, Agentschap NL, bewerking Nibud Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 10 van 14

11 3. Samenvatting De tabel hieronder bevat een samenvatting van de woonlasten uit de vorige paragrafen. In de tabel is een uitsplitsing gemaakt van de woonlasten in onze vier gemeenten, het totaal van en het landelijke gemiddelde. woonlast Grootegast Leek Marum Zuidhorn landelijk Beïnvloedbaar huur 430,19 478,32 435,98 443,57 451,35 478,96 huurtoeslag 50,46 65,90 52,35 49,44 55,75 69,22 gas 104,69 105,05 104,43 101,98 104,00 96,88 subtotaal 484,42 517,47 488,06 496,11 499,60 506,62 Niet beïnvloedbaar reinigingsheffing 17,29 17,06 21,08 17,87 17,61 20,43 rioolrecht 0,00 16,42 0,00 15,08 9,83 14,76 zuiveringsheffing 11,80 12,62 13,15 12,63 12,55 10,30 ingezetenheffing 5,57 4,67 4,67 4,70 4,86 5,75 elektriciteit 35,89 41,09 38,65 35,27 37,98 39,88 water 14,57 14,44 14,74 14,54 14,54 13,61 subtotaal 85,12 106,30 92,29 100,09 97,37 104,73 totaal 569,54 623,77 580,35 596,20 596,97 611,35 Conclusie Overall liggen de woonlasten van onze huurders in 2013 opnieuw lager dan landelijk. (NB bij de verdeling van de kosten rioolrecht zijn we er wat betreft de landelijke cijfers vanuit gegaan dat elke huurder die zelf betaalt, terwijl dat niet het geval zal zijn). In de gemeente Leek zijn de woonlasten hoger dan het landelijk gemiddelde. Dit heeft te maken met de hoge kwaliteit van onze woningen in deze gemeente in combinatie met het feit dat huurders hier (idem Zuidhorn) zelf de rioolrechten betalen. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 11 van 14

12 4. Vergelijking woonlastenmonitor 2012 en 2013 Hieronder zijn de woonlasten uit deze monitor vergeleken met de Woonlastenmonitor woonlasten 2012 woonlasten 2013 ontwikkeling woonlasten woonlast landelijk landelijk landelijk Beïnvloedbaar huur 428,88 454,18 451,35 478,96 5,2% 5,5% huurtoeslag 54,99 64,21 55,75 69,22 1,4% 7,8% gas 99,84 94,35 104,00 96,88 4,2% 2,7% subtotaal 473,73 484,32 499,60 506,62 5,5% 4,6% Niet beïnvloedbaar reinigingsheffing 18,05 20,47 17,61 20,43-2,4% -0,2% rioolrecht 9,71 14,38 9,83 14,76 1,2% 2,6% zuiveringsheffing 12,58 9,95 12,55 10,30-0,2% 3,5% ingezetenheffing 4,74 5,50 4,86 5,75 2,5% 4,5% elektriciteit 36,98 38,34 37,98 39,88 2,7% 4,0% water 15,93 14,15 14,54 13,61-8,7% -3,8% subtotaal 97,99 104,20 97,37 104,73-0,6% 0,5% totaal 571,72 588,52 596,97 611,35 4,4% 3,9% Conclusie vergelijking woonlastenmonitor 2012 en 2013 Bij de beïnvloedbare woonlasten zijn de lasten voor onze huurders met 5,5% toegenomen en landelijk met 4,6%. Het verschil wordt voornamelijk verklaard uit de sterke stijging van het gemiddelde bedrag aan huurtoeslag landelijk en de hogere stijging van de gaslasten van onze huurders. Bij de niet-beïnvloedbare woonlasten zijn de lasten voor onze huurders met 0,6% afgenomen en landelijk met 0,5% toegenomen. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 12 van 14

13 5. Conclusies In de afgelopen 5 jaar was de ontwikkeling van de woonlasten van onze huurders en de woonlasten van de huurders landelijk als volgt. stijging woonlasten ontwikkeling woonlasten Landelijk Conclusie De woonlasten zijn in de periode bij met 7% gestegen en landelijk met 11%. Als gevolg hiervan zijn de woonlasten bij vanaf 2011 lager dan landelijk. Nb. Voor de berekening van de woonlasten in deze grafiek zijn we uitgegaan van gewijzigde cijfers van de huurtoeslag in de periode van 12. In de grafiek hieronder is de huurtoeslag buiten beschouwing gelaten. We nemen hiermee alvast een voorschot op 14, wanneer er geen sprake meer is van huurmatiging van huurtoeslag, waardoor wij niet langer zicht hebben op de huurtoeslag. stijging woonlasten ontwikkeling woonlasten Landelijk Als we huurtoeslag buiten beschouwing laten, zijn de woonlasten bij al vanaf 2009 lager dan landelijk. Zonder huurtoeslag zijn de woonlasten vanaf 09 bij met 6% gestegen en landelijk met 13%. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 13 van 14

14 6. Maatregelen 11 1) Energiebesparende maatregelen heeft van al haar woningen een Energie Prestatie Advies (EPA). Dit wordt afgegeven door een gecertificeerd adviseur en richt zich op efficiënter energieverbruik van een woning. Op deze manier wordt in kaart gebracht hoe er bespaard kan worden op energieverbruik. Vervolgens is bepaald welke energiebesparende maatregelen naar ons oordeel het meest passend zijn voor de woningen. Om diverse redenen (betaalbaarheid van wonen, CO² reductie, zuinig omgaan met energiebronnen) heeft eind 10 besloten om huurders van woningen met energielabel E, F en G kosteloos een pakket energiebesparende maatregelen aan te bieden, waarbij de woning uitkomt op energielabel D. In 13 is het project afgerond. De energetische verbetering van woningen met E, F of G label naar minimaal label D wordt in 14 voortgezet, zij het alleen bij mutatiewoningen. 2) Bij renovatie minimaal naar Label B Bij renovaties worden woningen opgewaardeerd tot minimaal label B, waarbij een huurverhoging wordt gevraagd. 3) Gezamenlijke inkoop van energie In 2014 heeft zich georiënteerd op de mogelijkheden van collectieve inkoop van energie voor onze huurders. Dit heeft geleid tot aansluiting bij Woonenergie. 11 Op de langere termijn (mutatie = huurharmonisatie) zullen de gemiddelde huren toenemen als gevolg van de genomen maatregelen. De ontwikkeling van de gemiddelde woonlasten ten opzichte van het landelijk gemiddelde, is mede afhankelijk van de effecten van soortgelijke maatregelen bij andere corporaties. Woonlastenmonitor over 2013 Pagina 14 van 14