Wat leren we uit TIMSS over de kwaliteit en de gelijkheid van ons onderwijs?

Transcriptie

1 Wat leren we uit TIMSS over de kwaliteit en de gelijkheid van ons onderwijs? Jan Van Damme Centrum voor Onderwijseffectiviteit en evaluatie PIAAC-Conferentie Brussel, 20 maart 2014 Departement Onderwijs

2 Overzicht Wat is TIMSS? Secundair onderwijs Basisonderwijs

3 TIMSS staat voor Trends in International Mathematics and Science Study van IEA 4 e leerjaar Basisonderwijs en 2 e jaar S.O

4 Secundair Onderwijs Vlaanderen participeerde in 1995, 1999 en 2003 Wiskunde Wetenschappen

5 Basisonderwijs Countries strive towards more quality and equity in education: Success or failure? Evidence from TIMSS 2003 and 2011 in Grade 4 Het streven van landen naar meer kwaliteit en gelijkheid in onderwijs: succes of mislukking? Een antwoord op basis van TIMSS 2003 en 2011, vierde leerjaar basisonderwijs Kim Bellens, Jan Van Damme, Wim Van Den Noortgate & Sarah Gielen

6 Inleiding 2 doelen in onderwijs Kwaliteit Gelijkheid Kwaliteit Positieve effecten van onderwijs Belang van cognitieve vaardigheden (Hanushek & Woessmann, 2008) Gemiddelde versus gehele prestatieverdeling (Condron, 2011) Gelijkheid Rechtvaardige samenleving Meritocratie Egalitarisme Operationalisering Prestatiekloof Samenhang prestaties en achtergrondkenmerken Cross-sectioneel onderzoek binnen één land versus trends overheen landen Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 6

7 Onderzoeksvragen Trends in kwaliteit in de periode Gemiddeld prestatieniveau Prestatieniveau 10% hoogst en 10% laagst presterende leerlingen Trends in gelijkheid in de periode Trends in prestatiekloof Trends in samenhang prestaties en achtergrondkenmerken Samenhang trends in kwaliteit en trends in gelijkheid Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 7

8 Methodologie Data: TIMSS 2003 en 2011, 4 de leerjaar basisonderwijs 17 landen: Armenië, Australië, Vlaanderen, China, Engeland, Hong Kong, Hongarije, Iran, Italië, Japan, Litouwen, Nederland, Nieuw- Zeeland, Noorwegen, Singapore, Tunesië en Verenigde Staten Trends in kwaliteit Wiskunde- en wetenschapsprestaties Trends in gemiddelde prestatieniveau Trends in prestatieniveau leerlingen met 10% hoogste en 10% laagste prestaties Trends in gelijkheid Trends in prestatiekloof: kloof leerlingen 10% hoogste vs 10% laagste prestatieniveau Trends in samenhang prestaties en sociale achtergrond en taalachtergrond Analyses: HLM: twee- en drielevel Plausibele waarden Gewichten Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 8

9 Wiskundeprestaties Resultaten: trends in kwaliteit 11,2 Wiskunde 11 10,8 10,6 10,4 10,2 10 9,8 Globaal Vlaanderen 9,6 9,4 9, Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 9

10 Wetenschapsprestaties Resultaten: trends in kwaliteit 11 Wetenschappen 10,8 10,6 10,4 10,2 10 9,8 Globaal Vlaanderen 9,6 9,4 9, Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 10

11 Resultaten: trends in kwaliteit en gelijkheid Wiskundeprestaties Wiskunde Globaal 10% sterksten Vlaanderen 10% sterksten Globaal 10% zwaksten Vlaanderen 10% zwaksten Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 11

12 Resultaten: trends in kwaliteit en gelijkheid Wetenschapsprestaties Wetenschappen Globaal 10% sterksten Vlaanderen 10% sterksten Globaal 10% zwaksten Vlaanderen 10% zwaksten Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 12

13 Resultaten: trends in kwaliteit en gelijkheid Iran % highest Overall 10% lowest Singapore % highest Overall 10% lowest Italy % highest Overall 10% Lowest Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 13

14 Wiskundeprestaties Wiskundeprestaties Resultaten: trends in gelijkheid 9 8,8 8,6 Globaal 12 11,8 Vlaanderen 8,4 8,2 8 11,6 11,4 7,8 7,6 7,4 7,2 7 6, , ,8 10, ,6 6,4 6,2 10,4 10, Aantal boeken thuis Aantal boeken thuis Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 14

15 Wetenschapsprestaties Wetenschapsprestaties Wiskundeprestaties Wiskundeprestaties Resultaten: trends in gelijkheid Globaal Vlaanderen 9 8,5 8 7,5 7 6, Nooit Altijd , ,5 10 9, Nooit 2 3 Altijd Thuistaal Thuistaal ,5 10, ,5 6 5, ,5 9 8, Nooit Altijd 8 0 1Nooit 2 3 Altijd 4 Thuistaal Thuistaal Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 15

16 Trend in sociale gelijkheid Resultaten: samenhang trends in kwaliteit en gelijkheid 0,4 0,2 0-0,4-0,2 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1-0,2-0,4-0,6-0,8-1 Trend in wiskundeprestaties Armenia Australia Flanders Chinese Taipei England HongKong Hungary Iran Italy Japan Lithuania Netherland New Zealand Norway Singapore Tunisia United States Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 16

17 Trend in sociale gelijkheid Resultaten: samenhang trends in kwaliteit en gelijkheid 0-0,6-0,4-0,2 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1-0,2-0,4-0,6-0,8-1 -1,2 Trend in wetenschapsprestaties Armenia Australia Flanders Chinese Taipei England HongKong Hungary Iran Italy Japan Lithuania Netherland New Zealand Norway Singapore Tunisia United States Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 17

18 Trend in gelijkheid mbt taalachtergrond Resultaten: samenhang trends in kwaliteit en gelijkheid ,4-0,2 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1-1 Trend in wiskundeprestaties Armenia Australia Flanders Chinese Taipei England HongKong Hungary Iran Italy Japan Lithuania Netherland New Zealand Norway Singapore Tunisia United States Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 18

19 Trend in gelijkheid mbt taalachtergrond Resultaten: samenhang trends in kwaliteit en gelijkheid ,6-0,4-0,2 0 0,2 0,4 0,6 0, Trend in wetenschapsprestaties Armenia Australia Flanders Chinese Taipei England HongKong Hungary Iran Italy Japan Lithuania Netherland New Zealand Norway Singapore Tunisia United States Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 19

20 Conclusies & beleidsaanbevelingen Stabiel wiskundeniveau in Vlaanderen versus stijgend wiskundeniveau overheen landen Dalend wetenschapsniveau in Vlaanderen versus stabiel wetenschapsniveau overheen landen Gehele prestatieverdeling bekijken Prestatiekloof: Kwaliteit? Rechtvaardigheid? Sociale ongelijkheid Sociale ongelijkheid toegenomen overheen landen Vlaanderen: Wiskunde: (niet-significante) trend naar minder sociale ongelijkheid Wetenschappen: (niet-significante) trend naar meer sociale ongelijkheid Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 20

21 Conclusies & beleidsaanbevelingen Ongelijkheid obv thuistaal Ongelijkheid obv thuistaal afgenomen overheen landen Vlaanderen: Wiskunde (niet-significante) trend naar meer ongelijkheid obv thuistaal Wetenschappen: significante trend naar meer ongelijkheid obv thuistaal Samengaan van evoluties naar meer kwaliteit en meer gelijkheid Centrum voor Onderwijseffectiviteit en -evaluatie 21

22 Stellingen 1) We hebben behoefte aan onderwijzers die veel interesse hebben voor en kennis van natuur en techniek. 2) Investeren in kwaliteitsverbetering is prioritair ten opzichte van het (exclusief) focussen op sociale ongelijkheid. 3) De gap tussen sterk en zwak presterenden is geen goede maat voor (on)gelijkheid. 4) TIMSS is gevoeliger voor evoluties in het onderwijs dan PISA