PIRLS Het leesniveau in Nederland. Ludo Verhoeven. In samenwerking met Andrea Netten en Mienke Droop

Transcriptie

1

2 PIRLS-2011 Het leesniveau in Nederland Ludo Verhoeven In samenwerking met Andrea Netten en Mienke Droop

3 Presentatie PIRLS-feiten Internationale ranglijst Leesdoelen, begripsprocessen en referentiepunten Vergelijking subgroepen Kenmerken van het leesonderwijs en de thuisomgeving Belangrijkste conclusies

4 PIRLS feiten Progress in International Reading Literacy Study Onderzoek van het IEA Cyclus van 5 jaar (2001, 2006, 2011) Wereldwijd 49 landen, 9 benchmarking participants In Nederland 4000 leerlingen, 139 scholen PIRLS brengt het leesniveau in kaart vanuit internationaal perspectief PIRLS richt zich op drie aspecten van leesvaardigheid: 1. Leesdoelen 2. Begripsprocessen 3. Leesgedrag en attitudes

5 Nederland in de PIRLS-ranglijst Hong Kong, Russische Federatie, Finland, Singapore >567 Noord-Ierland, Verenigde Staten, Denemarken, Kroatië, Chinees Taipei >553 Ierland, Engeland, Canada, Nederland, Tsjechië, Zweden, Italië, Duitsland, Israël, Portugal, Hongarije Slowakije, Bulgarije, Nieuw-Zeeland, Slovenië, Oostenrijk, Litouwen, Australië, Polen, Frankrijk, Spanje, Noorwegen, België, Roemenië PIRLS-gemiddelde 500 Marokko 2011: 546 (10 e) 2006: 547 (5 e) 2001: 554 (2 e )

6 Vergelijking tov Nederland PIRLS 2001 PIRLS 2006 PIRLS 2011 Significant hoger Zweden Hong Kong Russische Federatie Singapore Gelijk Engeland Bulgarije Bulgarije Zweden Italië Duitsland Hongarije Verenigde Staten Hong Kong Russische Federatie Singapore Verenigde Staten Engeland - Zweden Italië Duitsland Hongarije Significant lager 17 landen 11 landen 11 landen Totaal

7 Trendvergelijking en spreiding Kleine spreiding: gering verschil tussen prestaties goede en zwakke leerlingen 5% zwakste leerlingen 5% beste leerlingen Hong Kong Russische Federatie Finland Singapore Engeland Nederland Verschil

8 Ontwikkeling Significant hoger sinds 2001 Gelijk gebleven Significant lager Hong Kong Iran Noorwegen Russische Federatie Singapore Slowakije Slovenië Verenigde Staten Engeland Frankrijk Duitsland Hongarije Italië Nieuw-Zeeland Roemenië Bulgarije Nederland Litouwen Zweden * Marokko niet in trendvergelijking

9 Leesdoelen, begripsprocessen en referentiepunten Leesdoelen 1. Informatieve teksten 2. Verhalende teksten Begripsprocessen 1. Opzoeken en terugvinden van informatie en directe conclusies trekken 2. Interpreteren en integreren van ideeën en informatie Referentiepunten - Geavanceerd niveau: Leerlingen baseren zich op de gehele tekst (625) - Hoog niveau: Leerlingen komen tot tekstinterpretaties met ondersteuning (550) - Midden niveau: Leerlingen kunnen informatie ophalen uit een tekst (475) - Laag niveau: Leerlingen herkennen expliciet genoemde onderdelen uit de tekst (400)

10 Voorbeeld van toetsopgave op het geavanceerde niveau Tekst: Het mysterie van de reuzentand Leesdoel: Lezen om informatie te verzamelen en te gebruiken Begripsproces: Interpreteren en integreren van ideeën en informatie Uitwerking: Integreren van tekstuele en visuele informatie om tot contrasten te komen

11 Voorbeeld van toetsopgave op hoog niveau Tekst: Vlieg, adelaar, vlieg Leesdoel: Lezen voor ontspanning, om ervaring op te doen Begripsproces:Onderzoeken en evalueren van de inhoud en vormkenmerken van een tekst Uitwerking: Betekenis van een gebeurtenis evalueren

12 Voorbeeld van toetsopgave op het middenniveau Tekst: Vijandentaart Leesdoel: Lezen voor ontspanning, om ervaring op te doen Begripsproces: Directe conclusies trekken Uitwerking: Maak een eenvoudige gevolgtrekking over een reactie op een situatie

13 Voorbeeld van toetsopgave op het lage niveau Tekst: Vlieg, adelaar, vlieg Leesdoel: Lezen voor ontspanning, om ervaring op te doen Begripsproces: Opzoeken en terugvinden van informatie in een tekst Uitwerking: Opzoeken en terugvinden van informatie uit het begin van de tekst

14 Leesdoelen Leesdoelen PIRLS-2001 PIRLS-2006 PIRLS-2011 Verhalende teksten Informatieve teksten Begripsprocessen Begripsprocessen PIRLS-2001 PIRLS-2006 PIRLS-2011 Informatie opzoeken en conclusies trekken Informatie integreren en evalueren

15 PIRLS Internationale referentiepunten Laagste referentiepunt (400): 100% van de leerlingen Mediaan: 95% % leerlingen Middenniveau (475) Hong Kong 93 Russische Federatie 92 Finland 92 Singapore 87 Engeland 83 Nederland 90% : 10% Mediaan: 80 10%

16 PIRLS Internationale referentiepunten Hoog referentiepunt (550): 48% van de leerlingen 2001: 54% 2006: 49% Mediaan: 44% Hong Kong 18 Russische Federatie 19 Finland 18 Singapore 24 Engeland 18 Nederland 7 Geavanceerde referentiepunt (625) % leerlingen 2001: 10% 2006: 6% Mediaan: 8: 10%

17 Vergelijking groepen: meisjes versus jongens Meisjes presteren significant hoger dan jongens, maar zijn lager gaan presteren sinds 2001 Jongens komen hoger uit op de informatieve teksten dan op de verhalende teksten Meisjes presteren beter dan jongens op verhalende teksten, maar niet op informatieve teksten Meisjes scoren hoger dan jongens op de schaal Informatie integreren en evalueren Meisjes hebben een positievere leesattitude en lezen vaker voor hun plezier thuis

18 Vergelijking groepen : allochtoon versus autochtoon Verschillen tussen autochtone en allochtone leerlingen zijn kleiner geworden Allochtone leerlingen zijn in vergelijking met hun autochtone leeftijdsgenoten beter gaan presteren op de informatieve teksten Kleinere verschillen tussen de twee groepen op de schaal Informatie integreren en evalueren Geen verschillen wat betreft leesattitude en leesgedrag thuis Herkomst PIRLS-2001 PIRLS-2011 Autochtoon Allochtoon Verschil 26 22

19 Kenmerken van het leesonderwijs 8,4 uur Nederlandse taallessen waarvan 4,1 uur leeslessen Taaldomeinen Lezen 31 Grammatica en spelling 27 Schrijven/stellen 15 Sprken en luisteren 16 Andere onderwerpen 11 Gemiddeld % tijd Ongeveer de helft van de leerkrachten geeft leeshuiswerk aan leerlingen Driekwart van de leerkrachten heeft de afgelopen twee jaar bijscholing gehad op het gebied van leesonderwijs

20 Kenmerken van de thuisomgeving Ouders zijn in de afgelopen tien jaar meer geletterde activiteiten gaan ondernemen met hun kinderen voordat deze naar groep 3 gingen Meer aandacht voor beginnende geletterdheid, maar blijft laag in internationaal perspectief Opleidingsverwachting ouders laag in internationaal perspectief Opleidingsniveau % Ouders Internationaal gemiddelde Vmbo 10 Havo, vwo 22 Mbo Hbo (1-3 jarige opleiding) 5 17 Hbo (4 jarige opleiding, bachelor) Universiteit (master) 14 30

21 Belangrijkste conclusies PIRLS Goede resultaten in internationaal perspectief Daling in ranking sinds 2001, maar stabilisatie in vergelijking met 2006 Tendens tot nivellering leesprestaties van meisjes en jongens Kleiner verschil tussen autochtone en allochtone leerlingen Relatief klein verschil in prestaties van goede en zwakke lezers Hoog percentage leerlingen beheerst basisvaardigheden lezen Percentage excellerende leerlingen is laag - ten opzichte van Top-10 landen - significant verminderd sinds 2001

22 Take-home message Nederlandse leerlingen behalen goede leesprestaties maar excelleren nauwelijks!