APOTHEEKSTAGE. Kan er een beeld voorzien worden? informatiebrochure voor kandidaat-stagemeesters

Transcriptie

1 APOTHEEKSTAGE Kan er een beeld voorzien worden? informatiebrochure voor kandidaat-stagemeesters 1

2 2

3 Beste collega, U ontvangt deze brochure omdat u gecontacteerd werd door een van onze studenten met de vraag of u hem/haar zou willen begeleiden tijdens de apotheekstage. We zijn blij u met deze brochure wat meer informatie te kunnen geven over dit opleidingsonderdeel (OPO). De apotheekstage heeft tot doel studenten te begeleiden bij het verwerven van de competenties van een apotheker. Tijdens de apotheekstage krijgen studenten de kans om in de dagelijkse praktijk hun competenties te oefenen, te verbreden én te verdiepen. Ze worden uitgedaagd om theoretische kennis om te zetten in patiëntgericht advies, maar ook om in concrete casussen een uitnodiging te zien om hun kennis te verscherpen. Zo groeien studenten, en evolueren ze geleidelijk aan tot competente apothekers. Aan de KU Leuven zijn we ervan overtuigd dat studenten dat groeitraject zélf moeten afleggen. Dat vraagt van hen veel verantwoordelijkheid, maar ook reflectie. Zonder duidelijk doel voor ogen, zonder af en toe te kijken hoe ver je al staat, is er immers geen groei mogelijk. De stagemeester heeft als belangrijkste taak dit groeiproces te faciliteren. Door een stimulerende houding, feedback te geven waaruit de student kan leren, en door een positieve en dynamische invulling van het eigen beroep, krijgt de student alle kansen om zelf een competente apotheker te worden. In deze brochure vindt u zowel een aantal vragen om over na te denken vooraleer u beslist of u deze student wil begeleiden, en tips over hoe u de begeleiding van een student concreet kan vormgeven. We geven ook informatie over wat wij vanuit de KU Leuven verwachten van stagemeesters, en hoe wij u zullen begeleiden bij deze taak. We hopen van harte op u te mogen rekenen en u te mogen verwelkomen in ons team van enthousiaste stagemeesters! prof. Veerle Foulon academisch verantwoordelijke apotheekstage 3

4 STAGE: GROEIEN IN COMPETENTIES Tijdens de apotheekstage groeien studenten toe naar de competenties van een beginnende apotheker. Einddoelstelling van de stage is dat studenten zelfstandig kunnen functioneren als beginnende officina-apotheker. Wat een competente officina-apotheker allemaal doet, dat weet u natuurlijk het best - u staat immers elke dag voor uw patiënten klaar. Toch vinden we het belangrijk om dit te expliciteren, zeker naar de stagiair toe. Het competentieprofiel van een officina-apotheker wordt in onderstaande figuur voorgesteld. Er wordt daarbij gewerkt met acht domeinen. In elk van deze domeinen zou de stagiair de nodige competenties moeten verwerven. Om welke competenties het precies gaat, leest u in de integrale tekst van het competentieprofiel, die u vindt op onze website (zie verder). Bijdragen aan het optimale gebruik van GM Management Professionalisme en ethische praktijkvoering Afleveren van GM op voorschrift Kritisch omgaan met informatie, onderzoeksinteresse Officina apotheker Communicatie, samenwerking Zelfzorgadvies en preventieve gezondheidszorg Magistrale en officinale bereidingen Figuur 1 Competentieprofiel officina-apotheker 4

5 Samenvattend betreffen de competenties van een apotheker zowel de bereiding en controle van geneesmiddelen, als het bevorderen van het rationeel gebruik ervan. De apotheker kan kwaliteitsvol advies verstrekken over geneesmiddelen en over gezondheids- en verzorgingsproducten, niet alleen aan patiënten, maar ook aan artsen, andere gezondheidswerkers en de bevoegde autoriteiten. In multidisciplinaire teams neemt de apotheker eindverantwoordelijkheid op betreffende geneesmiddelen en handelt hij/zij volgens het ethisch en juridisch kader binnen de gezondheidszorg. HOE ZOEKEN STAGIAIRS EEN STAGEPLAATS? Elke student is anders en heeft dus ook nood aan een andere stageplaats om te kunnen groeien tot een competente apotheker. Aan het eind van dit jaar (tegen eind december) zou elke stagiair een stageplaats moeten gevonden hebben die voor hem/haar, maar ook voor de stagemeester een echte match vormt. We reiken enkele instrumenten aan om studenten bij deze zoektocht te helpen. Ze krijgen een lijst met daarop de contactgegevens van ervaren stagemeesters en kandidaatstagemeesters, krijgen een uitgebreide infosessie over de intakeprocedure en ontvangen deze onthaalbrochure voor stagemeesters. Deze brochure is bedoeld om apothekers te informeren zodat zij bewust kunnen kiezen om al dan niet stagemeester te worden, én om de intakeprocedure te ondersteunen. Het belangrijkste is echter dat we studenten motiveren om te reflecteren over zichzelf, over hun groeitraject, hun leerstijl en hun verwachtingen naar de stage toe. We vragen hen om terug te kijken naar de reflecties die ze schreven bij de kennismakingsstages in de bacheloropleiding, en stil te staan bij de ervaringen van de werkveldstage. Deze werk - veldstage laat studenten tijdens het eerste semester van de masteropleiding immers al proeven van de eerstelijnszorg in al zijn facetten. Het geeft hen een beter beeld van het takenpakket van de verschillende zorgverleners (huisartsen, apothekers, thuisverpleegkundigen, etc.) en biedt hen aanknopingspunten voor de rol van de apotheker binnen een interdisciplinair zorgteam. Door de ervaring in deze stage hebben studenten wellicht al een idee van het soort apotheek(team) waar ze stage zouden willen lopen tijdens het laatste jaar van hun opleiding. Vraag dus zeker naar deze ervaringen en pols gericht naar de doelstellingen van de student. Wat is voor hem/haar belangrijk? 5

6 HOE IS HET STAGEJAAR OPGEBOUWD? De apotheekstage loopt over een volledig academiejaar en start officieel in september. Vooraf kunnen studenten al 4 weken stage lopen. In de stageperiode onderscheiden we 3 blokken (zie Figuur 2): 1. Instructiefase: loopt van bij het begin van het stagejaar tot aan de kerstvakantie. De studenten zijn 2-3 dagen per week op de stageplaats aanwezig. Ze leren de apotheek en de verschillende processen kennen, krijgen op vrijdag les in Leuven en volgen aan de universiteit ook een aantal werkcolleges. Tegelijk werken ze aan hun masterproef. 2. Verdiepingsfase: loopt van begin februari tot aan de paasvakantie. De studenten zijn 4 dagen per week op de stageplaats bezig, en groeien in hun competenties. Ze volgen aan de universiteit nog een aantal verdiepende werkcolleges en werken hun masterproef af. 3. Professionaliseringsfase: loopt van na de paasvakantie tot midden juni. Studenten zijn 5 dagen per week in de apotheek aanwezig. Door deze fulltime aanwezigheid kunnen ze voluit investeren in het groeien in hun rol als competente apotheker. Apotheekstage Fase 1 Instructie 15 weken Fase 2 Verdieping 11 weken Fase 3 Professionalisering 8 weken Figuur 2 Onderverdeling apotheekstage 6

7 Het aantal opleidingsonderdelen in het stagejaar is beperkt. Studenten krijgen vooral een verdieping in farmacotherapie, naast een inleiding in het wettelijk en deontologisch kader en een denkkader rond ethisch handelen. Studenten leggen over deze OPO s examen af in januari. In die periode vindt er dus geen stage plaats. Het stagejaar wordt afgesloten met het examen casuïstiek, dat in de tweede helft van juni georganiseerd wordt. Studenten kunnen op één plaats stage lopen, maar kunnen ook kiezen voor een combinatietraject: Combinatie met stage in UZ Leuven (max. 3 studenten/ jaar): tijdens de instructie - fase starten de studenten met een stage in de ziekenhuisapotheek, lopen vervolgens 4 weken stage op een klinische afdeling in UZ Leuven en starten daarna in de eerste lijn. De overgang naar de eerstelijn zal welllicht in het midden van de verdiepingsfase plaats vinden. Combinatie met stage in Nederland: studenten starten met hun stage in België en gaan voor de verdiepingsfase naar Nederland. De professionaliseringsfase verloopt opnieuw in de Belgische apotheek. Combinatie van twee openbare apotheken in België: studenten kunnen op twee verschillende plaatsen stage lopen. Dat kan in twee apotheken van dezelfde eigenaar of groep, maar kan ook bij twee onafhankelijke apotheken. De student zorgt zelf voor afstemming tussen de twee apotheken. In het geval het gaat om twee onafhankelijke apotheken zoekt de student zelf een medestudent waarmee hij/zij een duo vormt. De combinatie kan zowel op weekbasis gebeuren (bv. tijdens verdiepings- en professionaliseringsfase op maandag en dinsdag in apotheek A en op woensdag, donderdag en vrijdag in apotheek B), als over een langere periode (bv. instructiefase en verdiepingsfase in apotheek A en professionali seringsfase in apotheek B). De hele procedure van het kiezen en vastleggen van een stageplaats moet rond zijn tegen eind december. Nadien maken wij de dossiers over aan de Orde en de inspectie. Indien goedkeuring, krijgen student en stagemeester daarover bericht in maart-april. 7

8 Belangrijk: Op dit moment kan nog niemand een stageplaats hebben vastgelegd. Een stage - plaats ligt pas vast als alle voorgaande stappen correct werden doorlopen. Indien er zich al een student heeft aangemeld en u heeft al informeel toegezegd, dan moet u alsnog het CV opvragen en een intakegesprek plannen. Pas als tijdens dit gesprek blijkt dat jullie echt samen de uitdaging van apotheekstage willen aangaan, kan de stageplaats vastgelegd worden. Veel studenten kiezen te vroeg, of leggen uit zekerheid een stageplaats vast, ook al lijkt dit niet de ideale leeromgeving voor de student. Dit is absoluut niet de bedoeling en kan leiden tot heel veel frustratie achteraf, voor alle partijen. Aan apothekers uit Leuven en omgeving willen we vragen om voorrang te geven aan een student uit het Leuvense of aan een student die om bijzondere omstandig - heden niet in de thuisomgeving kan stage lopen. Leuven is uiteraard dé studentenstad en een heel fijne plek voor studenten, maar niet iedereen kan in Leuven stage lopen... KAN IK STAGEMEESTER WORDEN? Aan welke basisvoorwaarden moet een stagemeester voldoen? Om stagemeester te kunnen zijn, gelden er aantal beroepsgebonden, inhoudelijke en materiële voorwaarden, die hieronder worden opgesomd. De stagemeester moet bovendien aanvaard worden door de Subcommissie Apotheekstage van de KU Leuven. Deze aanvaarding dient ieder jaar te worden hernieuwd. Opgelet: de stagemeester is de apotheker die in de stageapotheek effectief de didactische begeleiding van de stagiair op zich neemt. Adjunct-apothekers kunnen dus ook aanvaard worden als stagemeester. Toestemming van de provisor is in dit geval verplicht. Een niet-apotheker eigenaar kan geen rol spelen in de begeleiding van de stagiair. BEROEPSGEBONDEN VOORWAARDEN: De stagemeester heeft minimaal vier jaar voltijdse beroepservaring in een apotheek (of een equivalent hiervan) en is minimaal vier jaar ingeschreven bij de Orde der Apothekers. De Provinciale Raad van de Orde der Apothekers en het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten geven gunstig advies over de betrokken apotheker. De adviezen worden jaarlijks ingewonnen. 8

9 De stagemeester is minimum vier vijfde van de stage-uren aanwezig in de stageapotheek. In de stageapotheek zijn niet meer dan twee voltijdse assistenten (of een equivalent hiervan) per apotheker. Een stagemeester kan niet meer dan 1 apotheker in opleiding tegelijk begeleiden. Er mag tussen de stagemeester of de eigenaar van de apotheek en de stagiair geen verwantschap zijn tot en met de vierde graad. Deze voorwaarde geldt tevens voor alle andere personeelsleden van de stageapotheek. De stagiairs worden geadviseerd om niet bij vrienden of kennissen stage te lopen. Indien niet meer aan voorvermelde voorwaarden is voldaan, meldt de stagemeester dit onmiddellijk aan de Subcommissie Apotheekstage/stagecoördinator, die vervolgens een ad hoc oplossing voorstelt. 9

10 10

11 INHOUDELIJKE VOORWAARDEN: De stagemeester respecteert de wet van 1 mei 2006 en het KB van 21 januari over het begrip Farmaceutische Zorg. De stagemeester is bereid mee te werken aan onderzoeksprojecten lopende aan de universiteit in het kader van de opleiding tot apotheker. De stagemeesters volgt bijscholing bepaald door KB en registreert deze via het daartoe ter beschikking gestelde portfolio of via het kwaliteitshandboek van de stageapotheek. De stagemeester verbindt zicht beroepshalve aan de Code van de Farmaceutische Plichtenleer. MATERIËLE VOORWAARDEN: De stagemeester stelt voldoende uitrusting ter beschikking van de stagiair zoals beschreven in het KB van In de stageapotheek zijn de nodige naslagwerken raadpleegbaar. Een overzicht van aanbevolen naslagwerken wordt hiertoe ter beschikking gesteld. De stagiair heeft in de stageapotheek vrije toegang tot elektronische weten - schappelijke databanken. De stagemeester stelt ruimte en tijd ter beschikking van de stagiair, zodat het leren optimaal kan verlopen. WIL IK STAGEMEESTER WORDEN? Om stagemeester te worden is het niet enkel van belang of je aan de gestelde voorwaarden voldoet - het is minstens even belangrijk te weten of je wel stagemeester wil worden. Als stagemeester heb je immers een grote verantwoordelijkheid. Daarom geven we op de volgende pagina s wat meer uitleg over wat er nog meer verwacht wordt van een stagemeester, en wat je mag verwachten van de stagiair en van de universiteit. 1 KB 21 januari 2009 houdende onderrichtingen voor de apothekers, BS januari KB 8 juli 2014 houdende de voortgezette opleiding van de officina-apothekers, BS juli KB 21 januari 2009 houdende onderrichtingen voor de apothekers, BS januari

12 Wat verwachten we van een stagemeester? VÓÓR DE STAGE: Doorloop je samen met de stagiair de intakeprocedure (zie verder). TIJDENS DE STAGE: Geef je tijdig feedback aan de stagiair, zowel over positieve als negatieve aspecten van de stage. Feedback gaat zowel over inhoud als stijl. Durf in detail te gaan over WHAM-vragen, intake, goede EUB/TUB, empathie, Open communicatie met de stagiair is onontbeerlijk voor een geslaagde stage. Organiseer je op geregelde tijdstippen een evaluatiegesprek met je stagiair. Geef je de stagiair de kans om te starten met het afleveren van geneesmiddelen op een moment dat de stagiair hier zelf klaar voor is. Elke student is anders. Leg hiervoor de nodige flexibiliteit aan de dag. Leer je de stagiair communiceren met artsen en andere zorgverleners. Ondersteun je de stagiair bij het maken van de stageopdrachten. Zo verwachten we dat de stagiair formuleringsonderzoeken mag uitvoeren in jouw apotheek en dat je actief mee op zoek gaat naar een geschikte patiënt voor een medicatiereview en hierbij het contacteren van de arts faciliteert. Voor de opdracht integrale kwaliteits - zorg (IKZ) gaan stagiair en stagemeester samen op zoek naar kwaliteitsverbeterende initiatieven voor de stageapotheek. Ben je betrokken bij de werkcolleges: - Je bereidt deze samen voor en zoekt indien nodig mee naar relevante casussen. - Je polst achteraf naar de gegeven feedback en neemt deze mee bij de verdere begeleiding van je stagiair. Hierbij kunnen zowel je stagiair als jijzelf van elkaar leren. Het gaat om een wisselwerking waarbij universiteit en stage één team vormen. Toon je interesse voor de masterproef van de student, en bied je de mogelijkheid om (indien van toepassing) een deel van de masterproef in de stageapotheek uit te voeren. OP HET EINDE VAN DE STAGE: Maak je een eindevaluatie over de stagiair op basis van zijn/haar functioneren tijdens de laatste vier weken van de stage. BOVENDIEN: Ben je aanwezig op vormingsmomenten voor stagemeesters. Zo wordt jaarlijks een vormingsmoment voor nieuwe stagemeesters georganiseerd en starten we het stagejaar met een introductiedag/avond. Bij de start van de verdiepingsfase organiseren we regionale vormingsavonden. 12

13 Ben je eventueel bereid tot deelname aan het examen casuïstiek hetzij als observator/ evaluator, hetzij als simulator. Ben je bereid een of twee studenten van de tweede fase van de bacheloropleiding farmaceutische wetenschappen gedurende 3 dagen een kijkje te laten nemen in jouw apotheek. Deze studenten zullen hierbij begeleid worden door jouw stagiair. Ben je bereid studenten uit andere disciplines te laten kennismaken met het werk van de apotheker en stimuleer je zo het interdisciplinair samenwerken. Daarnaast verwachten we van onze stagemeesters een kritische ingesteldheid, een grote interesse voor het beroep, de bereidheid zich te engageren om de stage optimaal te laten verlopen en geduld met de stagiair. Uit het voorgaande blijkt alvast dat het opleiden en begeleiden van een stagiair een aanzienlijke tijdsinvestering zal vergen. Wat krijg je ervoor terug? Een stagiair opleiden brengt vernieuwing en verjonging met zich mee. Het geeft je de mogelijkheid om bij te blijven en de werking van de apotheek in vraag te stellen. Na verloop van tijd zal de stagiair zelf een bijdrage kunnen leveren aan de werking van de stageapotheek. Hierbij is het nooit de bedoeling dat stagairs als echte vervangende werkkracht worden gezien/ingezet. Op elk moment moet de apotheek ook zonder stagiair kunnen draaien. Bepaalde stageopdrachten, zoals de protocollering van bereidingen en het implementeren van kwaliteitsverbeterende initiatieven, kunnen erg nuttig zijn voor de apotheek, ook na afloop van de stage. Wat mag je verwachten van de stagiair? De stagiair is verantwoordelijk voor het slagen van haar of zijn eigen stage. Je mag dus zeker van de stagiair verwachten dat zij of hij: De verantwoordelijkheid opneemt voor het eigen leerproces. De stagiair moet er dus zelf over waken dat de opdrachten op tijd worden ingediend, de stage meester op de hoogte is van alle nodige informatie en al de te verwerven competenties aan bod komen. De nodige leergierigheid en enthousiasme aan de dag legt. Actief meewerkt aan een goede communicatie met de stagemeester en het apotheek - personeel. Blijk geeft van voldoende wetenschappelijke en kritische zin. Zich houdt aan alle afgesproken regels en reglementen. 13

14 WAT MAG JE VERWACHTEN VAN DE UNIVERSITEIT? Op verschillende manieren bevorderen we het contact tussen universiteit en stagemeesters om zo een optimale begeleiding van de stage te creëren: Alle informatie in verband met de stage is terug te vinden op de stagewebsite ( Bij aanvang van het eerste stagejaar ontvang je als stagemeester een stagemap waarin alle informatie terug te vinden is. We organiseren vorming voor stagemeesters, waaronder een introductieavond bij de start van het academiejaar, een specifieke vorming voor nieuwe stagemeesters en regionale vormingsavonden. Hierbij mogen jullie altijd ideeën aanreiken over hoe jullie deze momenten inhoudelijk willen ingevuld zien. We bezorgen je een aantal nieuwsbrieven boordevol nuttige informatie. Elke stageplaats krijgt een coach toegewezen. Dit is een ervaren stagemeester of een docent die nauw betrokken is bij de stage. De coach contacteert de stageplaats meermaals in de loop van het stagejaar. Deze stagecontacten zijn bedoeld als extra begeleiding en ondersteuning voor stagemeesters en stagiairs. Samen vormen we één onderwijsteam. Bij vragen of problemen kan je steeds contact opnemen met de coach of met de stagecoördinatie. Ook bij conflictsituaties kan je hier terecht. VERLOOP VAN DE INTAKEPROCEDURE De stagiair maakt gedurende 6 maanden deel uit van het apotheekteam. We raden je dan ook aan om kritisch te zijn bij de selectie en rekrutering van een stagiair. We stellen voor om onderstaand scenario te volgen; goed begonnen is immers half gewonnen! 1. De stagiair komt zich voorstellen met behulp van een curriculum vitae en deze brochure. Studenten kiezen pas een stageplaats als ze enig zicht hebben op de rol van de apotheker en als ze al wat ervaring hebben opgedaan in het werkveld. Daarom organiseren we in eerste master elke vrijdag werkveldstages. De intake - procedure gebeurt hierdoor ten vroegste in het najaar van de eerste masterfase, nadat de infosessie voor de studenten heeft plaatsgevonden. 2. Indien er wederzijdse interesse is en de student was niet eerder gekend in de apotheek, kan de student vragen om een paar uur mee te lopen in de apotheek zodat hij/zij goed voelt wat de dynamiek is in die omgeving en de kandidaat-stagemeester de kans krijgt om de student te leren kennen. 14

15 15

16 3. Bij blijvende interesse plant de student een intakegesprek bij de kandidaat stagemeester. Ter voorbereiding van dit gesprek kan u de brochure doornemen en formuleert u voor uzelf een antwoord op onderstaande vragen. Hoe is het apotheekteam samengesteld? Hoeveel patiënten komen er dagelijks naar de apotheek? Hoe zou je de focus van de apotheek omschrijven? Hoe ziet de werking van de stageapotheek eruit? Aan welke (geneesmiddelgerelateerde) aspecten besteed je aandacht bij de begeleiding van patiënten in de apotheek? Hoe is je eigen stage verlopen? Wat neem je hieruit mee? Wat zou je anders aanpakken? Waarom wil je stagemeester zijn? Hoe zie je de rol van het apotheekteam bij de begeleiding van de stagiair (indien van toepassing)? Welke bijscholing volgde je het voorbije jaar? Hoe zie je de evolutie van het apothekersberoep? Hoe kan de universiteit jou als stagemeester het best begeleiden? Waarom zou je juist deze student willen begeleiden? Hoe denk je de stagiair te begeleiden? 4. Het intakegesprek vindt plaats. Je laat tijdens dit gesprek de thema s uit bovenstaande vragenlijst aan bod komen. Peil ook naar de motivatie en verwachtingen van de student. Geef zeker ook praktische informatie over baliewerk, middagregeling, uurregeling, zaterdagwerk... Laat ook ruimte voor vragen van de stagiair. 5. Na het gesprek nemen zowel de toekomstige stagiair als de stagemeester enkele dagen bedenktijd alvorens een beslissing te nemen. 6. Indien op basis van het gesprek blijkt dat er een goede match is tussen student en kandidaat-stagemeester, kan de stage vastgelegd worden. De student registreert de stagemeester op SCONE (online stageplatform), waarna de stagemeester een krijgt met een link naar het platform en de vraag de stage te bevestigen. Op dit platform maakt de stagemeester ook een profiel aan. 7. We vragen aan de stagiair om contact te houden met de stagemeester in de periode tussen het doorgeven van de gegevens en het begin van de stage. Zo blijft deze op de hoogte over de examenresultaten, de masterproef,... Hopelijk tot binnenkort, als deel van ons onderwijsteam. Wij kijken er alvast naar uit. 16

17 De stagecoördinatie Mevr. Ann Verhulst (administratief medewerker) Apr. Karlien Van Heuverswyn (stagecoördinator) Faculteit Farmaceutische Wetenschappen Campus Gasthuisberg O&N 2 Herestraat 49 bus LEUVEN, België tel /05 64 fax stagefarmaceutischewetenschappen@kuleuven.be 17

18 19

19 FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN Campus Gasthuisberg O&N 2 Herestraat 49 bus LEUVEN, België v.u.: Stagecoördinatie Faculteit Farmaceutische Wetenschappen 20