Meesters vir transparante. 5.1 Kwartaal 1

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Meesters vir transparante. 5.1 Kwartaal 1"

Siebe Elias Bogaert
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Meesters vir transparante 5.1 Kwartaal 1

KWARTAAL 1: MEGANIKA Meting Meganika Energie Beweging Kragte Eenvoudige masjiene EENHEID 1 METING CGS-stelsel SI-stelsel Eenhede en meting Afgeleide eenhede Voorvoegsels Meting Omskakeling van

2 KWARTAAL 1: MEGANIKA Meting Meganika Energie Beweging Kragte Eenvoudige masjiene EENHEID 1 METING CGS-stelsel SI-stelsel Eenhede en meting Afgeleide eenhede Voorvoegsels Meting Omskakeling van eenhede Eenhede in tegnologie Wetenskaplike notasie Gebruik wetenskaplike notasie Voorbeelde in tegnologie Identifiseer n formule Gebruik van formules Vervang in n formule en los op Voorbeelde in tegnologie Doc Scientia TEGNIESE WETENSKAPPE voorbereidingslêer- Graad 10 93

1.1 CGS-stelsel 1.1.2 SI-stelsel 1.1.3 Afgeleide eenhede Afgeleide eenhede is eenhede wat afgelei is deur fundamentele eenhede te kombineer.

3 1.1 Eenhede en meting n Fisiese grootheid is n basiese eienskap van n verskynsel, voorwerp of stof, wat gekwantifiseer word deur n meting. Fundamentele eenhede is n stel eenhede wat gebruik word om alle ander eenhede in die betrokke stelsel te definieer CGS-stelsel SI-stelsel Afgeleide eenhede Afgeleide eenhede is eenhede wat afgelei is deur fundamentele eenhede te kombineer. Die afgeleide eenhede wat ons gaan nodig hê vir meganika is die volgende: Grootheid Simbool Formule SI-stelsel CGS-stelsel SI-eenheid CGSeenheid Snelheid; spoed v Δx v = Δt m s -1 cm s -1 Versnelling a Δv a = Δt m s -2 cm s -2 Krag; gewig F F net = ma kg m s -2 g cm s -2 newton (N) dyne (dyn) Arbeid; energie W; E W = FΔx cos kg m 2 s -2 g cm 2 s -2 joule (J) erg (erg) Drywing P W P = Δt kg m 2 s -3 g cm 2 s -3 watt (W) erg per sekonde (erg s -1 ) Druk p F p = A kg m -1 s -2 N m -2 g cm -1 s -2 dyn cm -2 pascal (Pa) barye (Ba) Volume V V = b h m 3 cm 3 kiloliter (k ) milliliter (m ) Draaimoment = F r N m g cm 2 s -2 dyne cm (dyn cm) 94 TEGNIESE WETENSKAPPE voorbereidingslêer - Graad 10 Doc Scientia

4 Oefening 1: Bladsy 15 1 Definieer die volgende groothede: 1.1 n fisiese grootheid; n Fisiese grootheid is n basiese eienskap van n verskynsel, voorwerp of stof, wat gekwantifiseer word deur n meting. 1.2 fundamentele eenhede. n Stel eenhede wat gebruik word om alle ander eenhede in die betrokke stelsel te definieer. 2. Wat word bedoel met die SI-stelsel vir meeteenhede? Internasionale stelsel van meeteenhede 3. Wat word bedoel met die CGS-stelsel vir meeteenhede? Dis die stelsel van meeteenhede wat gebaseer is op die SI-stelsel, maar wat sentimeter, gram en sekondes as fundamentele eenhede gebruik. 4. Wat word bedoel met fundamentele eenhede? Dit is n stel eenhede wat gebruik word om alle ander eenhede in die betrokke stelsel te definieer. 5. Skryf die sewe fundamentele eenhede vir die basiese groothede in die SI-stelsel neer. Afstand, lengte, radius, ens.: meter Massa: kilogram Tyd: sekondes Elektriese stroomsterkte: ampère (A) Termodinamiese temperatuur: kelvin (K) Hoeveelheid materie: mol (mol) Ligintensiteit: kandela (cd) 6 Skryf die fundamentele eenhede volgens die CGS-stelsel vir die volgende groothede neer: 6.1 Lengte Sentimeter (cm) 6.2 Massa Gram (g) 6.3 Tyd Sekonde (s) 7. Verduidelik wat afgeleide eenhede is. Afgeleide eenhede is eenhede wat afgelei is deur fundamentele eenhede te kombineer. Hierdie kombinasie van fundamentele eenhede word afgelei uit die formule wat gebruik word om die groothede te bereken. Doc Scientia TEGNIESE WETENSKAPPE voorbereidingslêer - Graad 10 95

5 8. Voltooi die volgende tabel: Grootheid Simbool CGS-stelsel SI-stelsel CGS-eenheid SI-eenheid Snelheid; spoed v m s -1 cm s -1 Versnelling a m s -2 cm s -2 kg m Druk p -1 s -2 g cm -1 s -2 pascal (Pa) barye (Ba) N m -2 dyn cm -2 Volume V m 3 cm 3 kiloliter (k ) milliliter (m ) Drywing P kg m 2 s -3 g cm 2 s -3 watt (W) erg per sekonde (erg s -1 ) Krag; gewig F kg m s -2 g cm s -2 newton (N) dyne (dyn) Arbeid; energie W; E kg m 2 s -2 g cm 2 s -2 joule (J) erg (erg) Voorvoegsels tot standaardeenhede Voorvoegsels tot standaardeenhede dui desimale veelvoude of subveelvoude van die standaardeenheid aan. Faktor waarmee vermenigvuldig word SIvoorvoegsel Mag van tien yotta (Y) zetta (Z) exa (E) peta (P) tera (T) ** giga (G) 10 9 ** mega (M) 10 6 ** kilo (k) 10 3 ** 0,001 milli (m) 10-3 ** 0, micro (μ) 10-6 ** 0, nano (n) 10-9 ** 0, pico (p) ** 0, femto (f) , atto (a) , zepto (z) , yocto (y) TEGNIESE WETENSKAPPE voorbereidingslêer - Graad 10 Doc Scientia

Voorbeelde Die gemiddelde volume water in n Olimpiese-grootte swembad is 2 500 000 m 3. Skryf hierdie getal as n meer eenvoudige getal in die SIstelsel deur voorvoegsels te gebruik.

Dan is 2 500 000 m 3 = 2,5 Mm 3 of 2,5 G aangesien 1 kilolitre = 1 m 3 in die SI-stelsel. Nota Wetenskaplike notasie word onder 1.2 bespreek.

Die glasdeeltjies wat gebruik word om die skuurpapier te vervaardig het n gemiddelde deursnee van 0,000 012

6 Voorbeelde Die gemiddelde volume water in n Olimpiese-grootte swembad is m 3. Skryf hierdie getal as n meer eenvoudige getal in die SIstelsel deur voorvoegsels te gebruik. Skryf die getal in die wetenskaplike notasie neer: 2, m 3. Herskryf dit sodat die mag van tien n veelvoud van 3 is. Vind n voorvoegsel wat ooreenstem: mega (M) stel 10 6 voor. Dan is m 3 = 2,5 Mm 3 of 2,5 G aangesien 1 kilolitre = 1 m 3 in die SI-stelsel. Nota Wetenskaplike notasie word onder 1.2 bespreek. Voorbeelde Die skuurpapier wat gebruik word om oppervlaktes finaal te poleer, het n grint (hoe grof dit is) van P1500. Die glasdeeltjies wat gebruik word om die skuurpapier te vervaardig het n gemiddelde deursnee van 0, m Omskakeling van eenhede Grootheid Simbool SI-eenheid Omskakelingfaktor CGS-eenheid 10 2 Lengte ; x m cm Massa m kg g 10-3 Tyd t s s 10 2 Snelheid v m s -1 cm s Versnelling a m s -2 cm s Krag; gewig Arbeid; energie Drywing Druk F ; w W ; E P p kg m s -2 N kg m 2 s -2 J kg m 2 s -3 W kg m -1 s -2 N m -2 Pa 10-2 Nota g cm s -2 dyn g cm 2 s -2 erg g cm 2 s -3 erg s -1 g cm -1 s -2 Ba 10-2 is dieselfde as 100 en 10-3 is dieselfde as Doc Scientia TEGNIESE WETENSKAPPE voorbereidingslêer - Graad 10 97

Vergelijkbare documenten

EUROPESE U IE HET EUROPEES PARLEME T

EUROPESE U IE HET EUROPEES PARLEME T DE RAAD Brussel, 15 december 1999 (OR. f) 99/0014 (COD) PE-CO S 3636/99 E T 239 CODEC 785 WETGEVI GSBESLUITE E A DERE I STRUME TE Betreft: Richtlijn van het Europees