Dr.ir. J.A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog hoofd Audiologisch Centrum, LUMC

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dr.ir. J.A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog hoofd Audiologisch Centrum, LUMC"

Transcriptie

1 AOE vs audiogram, audiometrische follow-up Dr.ir. J.A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog hoofd Audiologisch Centrum, LUMC

2 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 2

3 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 3

4 PAGO (Periodiek Arbeids Geneeskundig Onderzoek) De medewerkers die in hun werk blootstaan aan geluidsniveaus hoger dan 80 db(a) worden door de werkgever periodiek in de gelegenheid gesteld audiometrisch onderzoek te ondergaan. Doel van het onderzoek is de gehoorfunctie van de werknemer in stand te houden en regelmatig te controleren. De periodiciteit hangt af van het geluidsniveau dat heerst in de werkomgeving. De periodiciteit van het audiometrisch onderzoek wordt door de Arbeidsinspectie als volgt aangegeven: < 80 db(a) geen controle db(a) eens per vier jaar db(a) eens per twee jaar > 95 db(a) ten minste eens per jaar OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 4

5 Multidisciplinaire richtlijn Preventie Beroepsslechthorendheid Vijf beroepsverenigingen: NVAB: NVVA: NVVK: bedrijfsartsen arbeidshygienisten veiligheidskundigen BA&O:arbeids- en organisatiedeskundigen BAV: arbo-verpleegkundigen Vragenlijst Jaarlijks toonaudiogram (= gouden standaard) Eventueel aanvullend: OAE (indien zinvol) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 5

6 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 6

7 Map of Greenwood OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 7 Tonotopic organisation

8 NIHL Noise induced hearing loss 2 dagen 86 db(a) HF ruis OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 8

9 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 9

10 NIHL - brewery (N = 266) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 10

11 Gehoorverlies door lawaai (ref. Smoorenburg, 1983) (lawaainiveau vs blootstellingsduur) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 11

12 Effect gehoorverlies op spraak en muziek Normaal gehoor Lawaaidoofheid Presbyacusis Animatie gehoorverlies OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 12

13 Kans op gehoorschade afh. v. geluidsniveau en -duur (ref. Soede) 8 kans op blijvende gehoorschade blootstellingsduur in (uren) small risk great risk very great risk Gemiddeld geluidsniveau in dba OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 13

14 Rekenmodel Basis: NIOSH-126 (1998), ISO-1999 (1990) and OSHA (1983) rules: 50% chance of 15 db hearing loss in either ear at frequencies in speech region (2, 3 and 4 khz) after 40 years of 8 hours per day exposition of 85 db(a) noise OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 14

15 Multidisciplinaire richtlijn Preventie Preventie Beroepsslechthorendheid Toonaudiometrie (subjectieve meting) Geluidsarme ruimte (ISO 6189) Jaarlijks te ijken audiometer (IEC 645) Octaaffrequenties, > 1 khz halve octaven Actie: verergering gemiddeld 15 db > 1 khz OAE (objectieve meting) vroegtijdige detectie gehoorschade voorlichting (awareness) optimalisatie van audiometrische evaluatie OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 15

16 TE-OAE of DP-OAE: neonatale gehoorscreening OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 16

17 DP-OAE (ref. Kemp) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 17

18 OAE meting bij volwassene OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 18

19 OAE: early warning detector of hearing loss OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 19

20 Musicians' clinics of Canada, Toronto OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 20

21 OAE as measurement of sensory loss Early Evidence of Cochlear Damage in a Large Sample of Percussionists J.A. Pride & D.R. Cunningham University of Louisville, School of Medicine, Kentucky Med Probl Perf Art; Sept 2005; 20; "Oto-acoustic emissions are more sensitive to outer hair cell damage than pure-tone trheshold measurements and can serve as an important measurement of sensory loss (i.e. outer hair cell damage) in musicians before the person perceives the hearing loss". OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 21

22 Early evidence of cochlear damage Percussionists 39 Nonpercussionists Mean OAE amplitude Frequency (Hz) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 22

23 Gehoor van musici, symfonie orkesten Koninklijk Concertgebouworkest Nederlands Philharmonisch Orkest Holland Symphonia Het Gelders Orkest Residentie Orkest N= 231 Geslacht 1% Instrumentcat. Man Vrouw Koperblazers 29 5 Houtblazers % 5% 15% Koperblazers Houtblazers Strijkers hoog Strijkers laag % Strijkers hoog Strijkers laag Slagwerk 11 0 Anders 1 1 Totaal % Slagw erk Anders Gem. leeftijd OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 23

24 Belasting musici Bron: Onderzoek schadelijk geluid orkesten, Peutz & Associés, Gemiddelde Instrument dagelijkse belasting (db) Koper 88 Hoorns 88 Pauken 85 Slagwerk 85 Fluit/Klarinet 84 Altviool (achter) 84 Hobo/Fagot 83 Harp 82 Tweede viool (achter) 82 Cello (achter) 82 Cimbaal 81 Eerste viool (achter) 81 Cello (voor) 80 Altviool (voor) 80 Tweede viool (voor) 80 Eerste viool (voor) 79 ARBO-norm 80 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 24

25 Gemeten niveaus KCO in db(a) Repetitie 1 Bartòk Concert Beethoven Opera Korngold Instrument Instrument achter Laeq (1:10 uur) Laeq (0:30 uur) Laeq (2:50 uur) Altviool Trompet 88 db(a) 89 db(a) Altviool Trompet/ Trombone/ Hobo/ Engelse hoorn 88 db(a) 89 db(a) 90 db(a) 2e viool Trompet 88 db(a) 87 db(a) 89 db(a) Hoorn Hoorns 89 db(a) 85 db(a) 92 db(a) Piccolo Fagotten 89 db(a) 94 db(a) Slagwerk Meestal niets 86 db(a) 91 db(a) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 25

26 Geluidwijzer ( OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 26

27 Testmaterial: questionnaires medical history pure-tone audiometry speech audiometry (incl. SPIN) TEOAE & DPOAE - measurements tinnitus matching frequency selectivity measures OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 27

28 DPOAE en TEOAE naar audiogram DPOAE-amplitude (db SPL) L2 frequentie (Hz) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 28 TEOAE-amplitude (db SPL) Normaal horend Lawaaidip Zware lawaaidip Aflopend 1 1, Signaalfrequentie (Hz)

29 Persoonlijk infoblad Hz C C' leeftijds norm Rechts toonhoogte / frequentie A' C'' C''' C'''' C''''' Hz C C' leeftijds norm Links toonhoogte / frequentie A' C'' C''' C'''' C''''' Gehoordrempel [db HL] Gehoordrempel [db HL] UCL UCL meting 120 UCL UCL meting Functionaliteit haarcellen [%] Functionaliteit haarcellen [%] Hz C'' C C' A' C''' C'''' C''''' Hz C'' C C' A' C''' C'''' C''''' toonhoogte / frequentie toonhoogte / frequentie OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 29

30 Resultaten gehooronderzoek bij musici Het toonaudiogram van musici is gemiddeld relatief goed Bij de metingen en bij de gerapporteerde gehoorklachten vallen vooral op: Hyperacusis (overgevoeligheid voor hard geluid): ~ 50% Tinnitus (oorsuizen): ~ 20% Het verloop van OAE-metingen in de tijd kan meer inzicht geven in longitudinale ontwikkeling van gehoorproblemen (nog in onderzoek) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 30

31

32 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 32

33 Avan & Bonfils OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 33

34 Avan & Bonfils, conclusion OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 34

35 Shupak, e.a. OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 35

36 Shupak, e.a. OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 36

37 OAE (DPOAE, TEOAE) OAE: ~ geaccepteerd als screeninginstrument, o.a. NIHL, vroege detectie van beginnende gehoorschade NB: OAE: (nog) geen kwantificatie van gehoorschade, geen bepaling gehoordrempel van SH, geen vervolginstrument Lange termijnonderzoeken lopen : resultaten volgen (2010) Zoals bij invoering neonatale gehoorscreening: enkele keren consensusmeeting (COMO), waarna standaarden geformuleerd worden (2010) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 37

38 ADVIES: audiometrische follow-up < 80 db(a) geen controle db(a) eens per vier jaar db(a) eens per twee jaar > 95 db(a) ten minste eens per jaar Toonaudiogram + OAE Geluidsarme ruimte (ISO 6189) Jaarlijks te ijken audiometer (IEC 645) Octaaffrequenties, > 1 khz halve octaven Actie: zodra verergering gemiddeld 15 db > 1 khz OAE: screening op gehoorschade, (nog) geen kwantificatie OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 38

39 Anamnese Oor- en gehoorklachten en behandelingen Moeite met spraakverstaan in stilte, rumoer Tinnitus (oorsuizen) Hyperacusis (overgevoeligheid voor geluid) Blootstelling aan lawaai (ook: kort tevoren) Gebruik gehoorbescherming Al dan niet hobby- of recreatief lawaai Ototoxiciteit Awareness: OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 39

40 Branchecatalogus podiumkunsten versterkt geluid OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 40

41 OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 41

42 Arbeidsinspectie controleert OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 42

43 Gehoorbescherming ref. Indusafe OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 43

44 Hearingprotectors: earmoulds with filters OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 44

45 Oorcheck OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 45

46 Bedrijfsoorcheck (internet, intranet) OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 46

47 Hearing conservation Hearing conservation resources OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 47

48 Make love not hearing loss OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 48

49 Dank voor uw aandacht! OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 49

Gehoorschade bij orkestmusici Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, audioloog Audiologisch Centrum, LUMC, Leiden japmdelaat@lumc.nl

Gehoorschade bij orkestmusici Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, audioloog Audiologisch Centrum, LUMC, Leiden japmdelaat@lumc.nl Gehoorschade bij orkestmusici Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, audioloog Audiologisch Centrum, LUMC, Leiden japmdelaat@lumc.nl mede namens Noortje Jansen, Miranda Neerings, Wouter Dreschler, AMC, Amsterdam Hearing

Nadere informatie

Status gehoor van musici in symphonieorkesten

Status gehoor van musici in symphonieorkesten Status gehoor van musici in symphonieorkesten Noortje Jansen / Academisch Medisch Centrum Amsterdam Mede namens: Miranda Neerings (AMC) Jan de Laat (LUMC) Wouter A. Dreschler (AMC) 1 Orkest & Gehoor Arbo-convenant

Nadere informatie

Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC

Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC japmdelaat@lumc.nl Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren 2 Gehoorschade

Nadere informatie

Gehoor van musici. Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center

Gehoor van musici. Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center Gehoor van musici Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center Disclosure belangen spreker - dr.ir. Jan A.P.M. de Laat (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Telegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening?

Telegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening? Telegraaf-project Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening? Beschrijving van aan lawaai blootgestelde populatie middels diverse (screenings)methoden De Telegraaf, ArboNed, Hearing Coach,

Nadere informatie

Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest

Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest De pianostemmer Stemtechniek Aanleiding (zorgvraag Hans Troost) Hard of zacht, wat is het

Nadere informatie

Oto Akoestische Emissies (OHC- Scan) als onderdeel van een Integraal Gehoorzorg Programma

Oto Akoestische Emissies (OHC- Scan) als onderdeel van een Integraal Gehoorzorg Programma Erik De Muynck Oto Akoestische Emissies (OHC- Scan) als onderdeel van een Integraal Gehoorzorg Programma 20 April 09 HC seminar Antwerpen Outline Wat loopt er fout? Testen gehoor met Oto Akoestische Emissies

Nadere informatie

De status van het gehoor van musici. van vijf symphonieorkesten

De status van het gehoor van musici. van vijf symphonieorkesten De status van het gehoor van musici 1 De status van het gehoor van musici van vijf symphonieorkesten E.J.M. Jansen 1 M. Neerings 1 J.A.P.M. de Laat 2 W.A. Dreschler 1 1 Klinische & Experimentele Audiologie

Nadere informatie

Audiometrie bij USHER2A patiënten

Audiometrie bij USHER2A patiënten Audiometrie bij USHER2A patiënten J. Leijendeckers, R. Pennings, A. Bosman KNO / Audiologisch Centrum UMC St. Radboud, Nijmegen j.leijendeckers@kno.umcn.nl Achtergrond Onderzoek door R. Pennings naar gehoor

Nadere informatie

Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde

Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde Monique Leensen Wouter Dreschler Presentatie NVA-wintervergadering 27-01-2012 Onderzoek i.o.v. Arbouw 1 Achtergrond

Nadere informatie

Screening van gehoorschade door lawaai m.b.v. internettesten

Screening van gehoorschade door lawaai m.b.v. internettesten Screening van gehoorschade door lawaai m.b.v. internettesten M.C.J. Leensen K.S. Rhebergen A. Snik J.A.P.M. de Laat W.A. Dreschler Screening van gehoor Objectief oordeel over gehoor Vroegere detectie gehoorverlies

Nadere informatie

Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde

Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde Versie1.4, 28/02/2010 Onderzoeksgroepen K.U.Leuven, ExpORL, Dept. Neurosciences, Prof. J. Wouters / S. Jansen Herestraat 49, bus 721,

Nadere informatie

Slechthorendheid. is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Slechthorendheid. is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Slechthorendheid is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Mede namens: dr.ir. Jan de Laat, LUMC dr.ir. J.M. Festen, VUMC ir. Hiske

Nadere informatie

LAWAAI. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Tuinzaadbedrijven

LAWAAI. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Tuinzaadbedrijven LAWAAI Bij het werken met of bij machines kan de norm voor schadelijk geluid, (80 db(a)) overschreden worden. Afhankelijk van het aantal decibels, de toonhoogte en de blootstellingsduur kan daardoor blijvende

Nadere informatie

Evaluatie van de hoortoestelaanpassing

Evaluatie van de hoortoestelaanpassing Evaluatie van de hoortoestelaanpassing Niek Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Casus: korte anamnese Vrouw 68 jaar, reuma Rechts matig hoge-tonenverlies

Nadere informatie

Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek

Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek NVA Wintervergadering 2018 Martin Gommer Achtergrond In Nederland geen landelijke wet- of regelgeving die bezoekers van uitgaansgelegenheden

Nadere informatie

Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur

Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur info@audioguard.be www.audioguard.be GEHOORSCHADE Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job Nieuwe trends II. Nieuwe trends en hun

Nadere informatie

Spraakaudiometrie met het vrije veld als referentie; een implementatiemethode

Spraakaudiometrie met het vrije veld als referentie; een implementatiemethode Spraakaudiometrie met het vrije veld als referentie; een implementatiemethode Mieke Janssens-bij de Vaate, Koen Rhebergen, UMC Utrecht. NVA wintervergadering, 2 februari 2018. Klinische praktijk spraakaudiometrie

Nadere informatie

Gehoorbelasting bij klassieke musici

Gehoorbelasting bij klassieke musici Gehoorbelasting bij klassieke musici Enkele aspecten Rick de Vos 18 mei 2016 Rick de Vos Rick.de.vos@rhdhv.com Acousticus Audioloog Onderzoeker Muzikaal audiofiel Onderzoeker bij TU/e Sinds september 2013

Nadere informatie

Zicht op Horen Music & Hearing Health

Zicht op Horen Music & Hearing Health Zicht op Horen Music & Hearing Health Workshop partners ArtEZ : Rianne Heezen, coördinator Gezond Musiceren Comfoor : Roy Boers, audioloog en accountmanager HAN Logopediestudenten : Iris Bakker & Myrthe

Nadere informatie

Daar luister ik naar!

Daar luister ik naar! Daar luister ik naar! Gehoorschade is een groeiend probleem zowel on the job als off the job een maatschappelijk probleem Gehoorschade bij jongeren Prevalentie lawaaigeinduceerde gehoorschade bijna verdubbeld

Nadere informatie

Toolbox. Herrie op het dak

Toolbox. Herrie op het dak Toolbox Herrie op het dak Herrie op het dak In het kader van het project: Duurzaam inzetbaar dakwerk Veilig en gezond op het dak Afspraken lawaai Arbocatalogus Platte daken Men spreekt van lawaai wanneer

Nadere informatie

Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt

Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaaigeïnduceerd gehoorverlies Wereldwijd grootste irreversiebele beroepsziekte Industrie: veel aandacht Onderwijs, kribbes, : weinig studies Nederland:

Nadere informatie

Introductie van de hoofdcategorie. Gehoormetingen. Maart 2007. Review en invoer: I. Dackweiler. 1 Algemene gegevens

Introductie van de hoofdcategorie. Gehoormetingen. Maart 2007. Review en invoer: I. Dackweiler. 1 Algemene gegevens Introductie van de hoofdcategorie Gehoormetingen Maart 2007 Review en invoer: I. Dackweiler 1 Algemene gegevens Korte Beschrijving Middels gehooronderzoek wordt bepaald, of het gehoor van een patiënt goed

Nadere informatie

Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration

Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration www.levelav.nl www.stageacoustics.wordpress.com Ledendag 2 februari 2018 Akoestiek is belangrijk voor musici Samenspel:

Nadere informatie

Lawaaischade bij slechthorenden en hoortoestelgebruik

Lawaaischade bij slechthorenden en hoortoestelgebruik Lawaaischade bij slechthorenden en hoortoestelgebruik Alex E. Hoetink NSDSK, ACHN Alkmaar Wouter A. Dreschler AMC - Amsterdam Achtergrond Kan het gebruik van een hoortoestel door een slechthorende leiden

Nadere informatie

Examenmatrijs opleiding audicien, behorend bij kerntaak 1 Linker kolom: Onderscheid kennis en gedrag (uit KD en Body of Knowledge)

Examenmatrijs opleiding audicien, behorend bij kerntaak 1 Linker kolom: Onderscheid kennis en gedrag (uit KD en Body of Knowledge) Examenmatrijs opleiding audicien, behorend bij kerntaak 1 Geldende protocollen in de branche. B1-K1-W1 Hygiëne voorschriften B1-K1-W2 Het oor B1-K1-W3 Psychologie van de slechthorende B1-K1-W4 Procedures

Nadere informatie

Neonatale gehoordiagnostiek

Neonatale gehoordiagnostiek Neonatale gehoordiagnostiek Hoe je met klikken verder komt Terugkomdag ALGO-screeners 17 januari 2018 Samuel Hoekman klinisch fysicus - audioloog Wat ga ik vertellen Outline Gehoor Gehooronderzoek Screening

Nadere informatie

FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire

FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire AUDIOMETRISCHE ONDERZOEKEN 1. Wat is het doel van audiometrische onderzoeken?...1 2. Wanneer moeten volgens de regelgeving audiometrische onderzoeken worden uitgevoerd?...1

Nadere informatie

Erik Kateman, arbeidshygiënist NVvA Symposium 11 april 2019

Erik Kateman, arbeidshygiënist NVvA Symposium 11 april 2019 Erik Kateman, arbeidshygiënist NVvA Symposium 11 april 2019 Opzet en werkwijze Cochrane Systematic Review Uitkomsten Review preventie van gehoorschade A B C Workplace interventions to prevent occupational

Nadere informatie

Schadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers

Schadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers Schadelijk geluid Informatie voor werknemers en werkgevers Werken met machines of werken aan de kant van de snelweg of het spoor kan schadelijk zijn voor het gehoor. Als werknemers langdurig aan hard geluid

Nadere informatie

Hoeveel db? Wanneer gehoorschade? Waar?

Hoeveel db? Wanneer gehoorschade? Waar? Bescherm je gehoor! Bescherm je gehoor! Als werknemer in de Sector Drankverstrekkende bedrijven (o.a. cafés, discotheken) willen we je graag informeren waar je op moet letten als je werkt bij hoge geluidsniveaus

Nadere informatie

Verloop pieklatentie vs intensiteit

Verloop pieklatentie vs intensiteit Neonatale screening - OAE Audiometrie bij Jonge Kinderen Mogelijkheden en Valkuilen Arjan J Bosman Audiologisch Centrum UMC St Radboud Nijmegen Neonatale screening - ALGO Objectieve Diagnostiek Tympanometrie,

Nadere informatie

Press kit. Page 1 of 12

Press kit. Page 1 of 12 Press kit Alle teksten in deze press kit zijn vrij te gebruiken. De afbeeldingen zijn rechtenvrije stockfoto s - zo ook de foto s bij de persoonlijke verhalen (dit zijn dus niet de geïnterviewde personen).

Nadere informatie

Een computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord.

Een computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord. VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT NOOTTOCHT Les 1 Het symfonieorkest Groep 6/7/8 Doelstelling Benodigd materiaal Ruimte en opstelling Organisatorische voorbereiding Aan het einde

Nadere informatie

IV.3. Audiologisch onderzoek (referentie-eis)

IV.3. Audiologisch onderzoek (referentie-eis) Stichting Audicienregister StAr IV.3. Audiologisch onderzoek (referentie-eis) Audiologie en otoscopie bij intake en eindcontrole Gedrukte versies van dit handboek worden door StAr op beperkte schaal in

Nadere informatie

DE TOEPASBAARHEID VAN OTOAKOESTISCHE EMISSIES ALS SCREENINGS- EN MONITORINGSINSTRUMENT VOOR LAWAAISCHADE IN DE BOUWNIJVERHEID

DE TOEPASBAARHEID VAN OTOAKOESTISCHE EMISSIES ALS SCREENINGS- EN MONITORINGSINSTRUMENT VOOR LAWAAISCHADE IN DE BOUWNIJVERHEID Arbouw is door werkgevers- en werknemersorganisaties opgericht om de arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid te verbeteren. In het bestuur van Arbouw zijn vertegenwoordigd Bouwend Nederland, Federatie

Nadere informatie

RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016

RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016 RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016 Publicatiedatum: 26 april 2017 Auteurs: Danae Zweet (MSc), Lisanne de Regt (MSc) OVERZICHT BELANGRIJKSTE RESULTATEN WAT Voor dit onderzoek van de Nationale Hoorstichting

Nadere informatie

Hard of zacht pianostemmen: wat is het verschil voor de oren van de piano stemmer?

Hard of zacht pianostemmen: wat is het verschil voor de oren van de piano stemmer? nederlands akoestisch genootschap NAG journaal nr. 167 sept. 3 Hard of zacht pianostemmen: wat is het verschil voor de oren van de piano stemmer? dr.ir. W. Soede Leids Universitair Medisch Centrum (email:

Nadere informatie

Mogelijkheden van ruismaskeerders en hoortoestellen bij tinnitusrevalidatie

Mogelijkheden van ruismaskeerders en hoortoestellen bij tinnitusrevalidatie Mogelijkheden van ruismaskeerders en hoortoestellen bij tinnitus De klinische praktijk Thijs Thielemans, klinisch fysicus-audioloog Audiologisch Centrum Kentalis locatie Sint-Michielsgestel en Den Bosch

Nadere informatie

Welke kwaliteit willen we bereiken met audiometrie en gehooraanpassing?

Welke kwaliteit willen we bereiken met audiometrie en gehooraanpassing? Welke kwaliteit willen we bereiken met audiometrie en gehooraanpassing? Dr.ir. Wim Soede Inzet van professioneel oordeel audicien in relatie tot NOAH 4 en StAr Handboek Aan de lezer! Tijdens en na afloop

Nadere informatie

Stemproblemen en gehoorschade bij kleuter- en sportleerkrachten

Stemproblemen en gehoorschade bij kleuter- en sportleerkrachten Stemproblemen en gehoorschade bij kleuter- en sportleerkrachten Prof dr Lode Godderis 1,2 1 KULeuven, Center Environment and Health 2 Idewe, External Service for Prevention and Protection at Work Hoofdboodschap

Nadere informatie

Fiche 19 (Analyse): gezondheidstoezicht

Fiche 19 (Analyse): gezondheidstoezicht Fiche 19 (Analyse): Gezondheidstoezicht De legale voorschriften hieronder opgenomen zijn voorafgaand aan de voorschriften van het koninklijk besluit van 28 mei 2003 (BS van 16 juni 2003) betreffende het

Nadere informatie

Lawaai & occasionele blootstelling

Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers

Nadere informatie

Aan de slag bij het orkest

Aan de slag bij het orkest Aan de slag bij het orkest Een introductie van het symfonieorkest Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest

Nadere informatie

Interactieve versus prescriptieve aanpassing van hoortoestellen.

Interactieve versus prescriptieve aanpassing van hoortoestellen. Interactieve versus prescriptieve aanpassing van hoortoestellen. Deelnemers Audiologische Centra Audiciens Amsterdam: M. Boymans, W.A. Dreschler Eindhoven: R. Janssen, J.de Klein, C.ter Huurne Hoensbroek:

Nadere informatie

Horen en ouder worden

Horen en ouder worden Horen en ouder worden dr.ir. N.J. Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Ouderdomsslechthorendheid Ook wel presbyacusis genoemd Presbys : oud Akouein : horen

Nadere informatie

AC Kentalis De poort naar diagnostiek en begeleiding op maat.

AC Kentalis De poort naar diagnostiek en begeleiding op maat. AC Kentalis De poort naar diagnostiek en begeleiding op maat. Harry Simkens 29 maart 2016 Klinisch fysicus audioloog AC Kentalis... is aangesloten bij de FENAC (Federatie van Nederlandse Audiologische

Nadere informatie

in cijfers 2016 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC UvA

in cijfers 2016 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC UvA Beroepsziekten in cijfers 2016 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC UvA 7. Slechthorendheid 73 De belangrijkste gemelde gehooraandoeningen, gehoorverlies

Nadere informatie

Integrated Management System

Integrated Management System Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Doel... 1 2. Toepassingsgebied... 1 3. Referenties... 1 4. Definities... 1 5. Werkinstructie... 2 5.1 Bepalen van geluidsbelasting... 2 5.2 Gehoorbescherming... 2 5.3

Nadere informatie

Gehoorproblemen op het werk. En wat werkgevers kunnen doen om de impact zoveel mogelijk te beperken

Gehoorproblemen op het werk. En wat werkgevers kunnen doen om de impact zoveel mogelijk te beperken Gehoorproblemen op het werk En wat werkgevers kunnen doen om de impact zoveel mogelijk te beperken September 2018 Inhoudsopgave 1. Wat zijn gehoorproblemen? 3 a. De oorzaken van gehoorproblemen 4 b. De

Nadere informatie

IV.3. (documentversie2 van 16 juli 2014) Audiologisch onderzoek (referentie-eis)

IV.3. (documentversie2 van 16 juli 2014) Audiologisch onderzoek (referentie-eis) Stichting Audicienregister StAr IV.3. (documentversie2 van 16 juli 2014) Audiologisch onderzoek (referentie-eis) Audiologie en otoscopie bij intake en eindcontrole Gedrukte versies van dit handboek worden

Nadere informatie

Objectieve Diagnostiek. Tympanometrie Oto-Akoestische Emissies BERA Rechts 70 db, Links 90 db

Objectieve Diagnostiek. Tympanometrie Oto-Akoestische Emissies BERA Rechts 70 db, Links 90 db Objectieve Diagnostiek - casuïstiek - Arjan J Bosman en Henriëtte Koch Audiologisch Centrum UMC St Radboud Nijmegen Objectieve Diagnostiek Tympanometrie, stapedius reflexen functionaliteit middenoor Oto-Akoestische

Nadere informatie

Gehoordiagnostiek neonataal CASUS

Gehoordiagnostiek neonataal CASUS Gehoordiagnostiek neonataal CASUS Presentatie Nascholingsdag audiologen te Utrecht Vrijdag 17 maart 2006 Age Hoekstra klinisch fysicus-audioloog Audiologisch Centrum van de Prof. J.J. Groen Stichting Amersfoort

Nadere informatie

Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering

Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering een presentatie aan de hand van casussen dr.ir. Cas Smits klinisch fysicus-audioloog

Nadere informatie

Meningitis: het belang van gedegen multidisciplinaire diagnostiek van gehoor en communicatie De rol van het AC

Meningitis: het belang van gedegen multidisciplinaire diagnostiek van gehoor en communicatie De rol van het AC Meningitis: het belang van gedegen multidisciplinaire diagnostiek van gehoor en communicatie De rol van het AC Yvonne Simis, klinisch fysicus-audioloog, VUmc 12 oktober 2011 Inhoud De rol van het AC in

Nadere informatie

Observatie-audiometrie met insert earphones bij kinderen van 2, 4 en 6 maanden oud

Observatie-audiometrie met insert earphones bij kinderen van 2, 4 en 6 maanden oud Observatie-audiometrie met insert earphones bij kinderen van 2, 4 en 6 maanden oud Esther Wiersinga-Post, Saskia Haaksma-Schaafsma, Pim van Dijk NVA, 13 april 2018 Gehooronderzoek bij jonge kinderen Objectief

Nadere informatie

GELUID. Knelpunten. De brancheafspraken. Sector Bos en Natuur

GELUID. Knelpunten. De brancheafspraken. Sector Bos en Natuur GELUID In de bos- en natuursector wordt regelmatig gebruik gemaakt van trekkers, aanbouw- en zelfrijdende machines of motorisch aangedreven handgereedschap. Bij een deel van deze werkzaamheden wordt de

Nadere informatie

Schade aan het gehoor

Schade aan het gehoor Bescherm je oren! Als werknemer in de podiumsector kun je in deze folder lezen waarop je moet letten als je werkt bij de hoge geluidsniveaus die in podiumsector voorkomen. Bescherm in ieder geval je oren,

Nadere informatie

preventie beroepsslechthorendheid

preventie beroepsslechthorendheid multidisciplinaire richtlijn preventie beroepsslechthorendheid door een effectief gehoorbeschermingsprogramma Colofon BA&O/NVAB/NVvA/NVVK/BAV, 2006 Uitgave NVAB Kwaliteitsbureau NVAB Postbus 2113 3500

Nadere informatie

Alice in Wonderland.

Alice in Wonderland. Groep: 5/6 Thema: Alice in Wonderland Inhoud: Deze les is gemaakt ter voorbereiding van de voorstelling door Philharmonie Zuidnederland i.s.m. theatergezelschap Het Laagland. De gebruikte filmfragmenten

Nadere informatie

Lange termijn follow-up van neonataal vastgesteld gehoorverlies in de NICU populatie

Lange termijn follow-up van neonataal vastgesteld gehoorverlies in de NICU populatie Lange termijn follow-up van neonataal vastgesteld gehoorverlies in de NICU populatie K.S. de Graaff-Korf 17 januari 2018 Isala Vrouw-kindcentrum Introductie Aanleiding voor follow-up onderzoek was met

Nadere informatie

Gehoorschade en luide muziek bij jongeren in Vlaanderen

Gehoorschade en luide muziek bij jongeren in Vlaanderen Gehoorschade en luide muziek bij jongeren in Vlaanderen Prof. Dr. P. Van de Heyning* A.Gilles, Ma Audiologie* *Universitaire dienst Neus-keel-oorziekten & Hoofd-halsheelkunde Vakgroep neurowetenschappen

Nadere informatie

Spraak-in-ruis testen: een nieuwe techniek om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen

Spraak-in-ruis testen: een nieuwe techniek om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen Spraak-in-ruis testen: een nieuwe techniek om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen Het bepalen van het geluidsniveau en de afname van de Digit Triplet test en de CVC-LP test bij motorrijders van de lokale

Nadere informatie

Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland

Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Repetitiebezoek groep 7-8 en VO Onderbouw.

Nadere informatie

Press kit. Page 1 of 14

Press kit. Page 1 of 14 Press kit Alle teksten in deze press kit zijn vrij te gebruiken. De afbeeldingen zijn rechtenvrije stockfoto s - zo ook de foto s bij de persoonlijke verhalen (dit zijn dus niet de geïnterviewde personen).

Nadere informatie

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai)

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Gretha Leever Beleidsmedewerker Wim Niessen Sociaal-Geneeskundige Versie 19-12-2014 Epidemiologie Ieder jaar 20.000 jongeren met gehoorschade erbij (TNO)

Nadere informatie

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts

Nadere informatie

Audiologische diagnostiek en revalidatie. Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog

Audiologische diagnostiek en revalidatie. Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog Audiologische diagnostiek en revalidatie Cas Smits, klinisch fysicus-audioloog Inhoud Werking van het gehoor Traject in het eerste jaar Aanmeldingen Diagnostiek Revalidatie Na het eerste jaar gehoorbeenketen

Nadere informatie

Hoortoestelaanpassing bij kinderen met het Down Syndroom

Hoortoestelaanpassing bij kinderen met het Down Syndroom Hoortoestelaanpassing bij kinderen met het Down Syndroom Sander Ubbink klinisch fysicus audioloog i.o. academisch ziekenhuis Maastricht inhoud: prevalentie otologische problemen diagnostiek rehabilitatie

Nadere informatie

3M Occupational Health & Environmental Safety HHEF. Basis training. Gehoorbescherming

3M Occupational Health & Environmental Safety HHEF. Basis training. Gehoorbescherming HHEF Basis training Gehoorbescherming 1 Identificeer de gevaren 2 Wat zijn de gevolgen voor de gezondheid? Het 3M 4-stappen plan 3 Kies de juiste gehoorbescherming 4 Train en motiveer Identificeer de gevaren

Nadere informatie

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai)

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Gretha Leever Beleidsmedewerker Wim Niessen Sociaal-Geneeskundige Epidemiologie 20.000 jongeren met gehoorschade per jaar erbij (TNO) 10% van de jongeren

Nadere informatie

Wettelijk kader, normen en grenswaarden Arbobesluit artikel 4.6 met beleidsregels en (werken in besloten ruimte)

Wettelijk kader, normen en grenswaarden Arbobesluit artikel 4.6 met beleidsregels en (werken in besloten ruimte) ARBOCATALOGUS GELUID Inleiding Medewerkers binnen de industriële reiniging en scheepsonderhoud hebben vaak en langdurig te maken met hoge geluidniveaus die op termijn kan leiden tot de beroepsziekte lawaaidoofheid.

Nadere informatie

ASSR als onderdeel van de audiologische diagnostiek bij jonge kinderen

ASSR als onderdeel van de audiologische diagnostiek bij jonge kinderen ASSR als onderdeel van de audiologische diagnostiek bij jonge kinderen Jane Alaerts 1 Heleen Luts 1, Christian Desloovere 2 en Jan Wouters 1 1 ExpORL, K.U.Leuven en 2 UZ Leuven België Audiologische follow-up

Nadere informatie

Schadelijk geluid (presentatie aug-2015)

Schadelijk geluid (presentatie aug-2015) Schadelijk geluid (presentatie aug-2015) Schadelijk geluid Normen / wetgeving Blootstelling Gebruik PBM s Schadelijk geluid Lawaaidoofheid is dat iemand permanente gehoorschade kan oplopen door (langdurige)

Nadere informatie

Evenementen en gehoorschade

Evenementen en gehoorschade Evenementen en gehoorschade NSG geluidshinderdag 28 maart 2017 Frits van den Berg, adviseur Milieu & Gezondheid GGD Amsterdam namens Donné Schmidt, adviseur Milieu & Gezondheid GGD Hollands Noorden In

Nadere informatie

Gehoorbeschadiging door lawaai. Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen

Gehoorbeschadiging door lawaai. Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen Gehoorbeschadiging door lawaai Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen Anatomie binnenoor Spiraal ligament modiolus 4000 12000 Tonotopie van de haarcellen basale membraan.mp4 Electro-mechanische transductie lat.

Nadere informatie

Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste

Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste NORMEN GEHOORBESCHERMING Gehoor bescherming Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste geluiddemping en het draagcomfort. Bij het werken in een lawaaiige omgeving,

Nadere informatie

Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest

Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest Voorbereidende les voor groep 5 Lesmateriaal 2015-2016 Inhoud Inleiding en doelen van het repetitiebezoek... 3 Doel van deze voorbereidende

Nadere informatie

Hoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum

Hoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum Hoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum Horen, zo gewoon, wat is het precies? onder andere: Detectie van geluid Discriminatie tussen verschillende

Nadere informatie

Audiogrammen. Een gezond gehoor. Geleidingsverlies. Ed de Geus februari Luchtgeleiding: Beengeleiding: UCL: MCL: Spraakaudiogram:

Audiogrammen. Een gezond gehoor. Geleidingsverlies. Ed de Geus februari Luchtgeleiding: Beengeleiding: UCL: MCL: Spraakaudiogram: Audiogrammen Ed de Geus februari 2010 1 2 Een gezond gehoor 0 db drempelverlies 0 db drempelverlies ± 100 tot 110 db vlak tussen drempel en UCL Normale ideale curve Oplopend tot 100% en blijvend 100% 3

Nadere informatie

Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding

Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest

Nadere informatie

Inleiding. Gehooronderzoek

Inleiding. Gehooronderzoek Gehooronderzoek Inleiding Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over allerlei vormen van gehooronderzoek. Als u voor gehooronderzoek binnenkort bij een keel -, neus- en oorarts (kno-arts)

Nadere informatie

Gehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en misconcepties onder uitgaanspubliek

Gehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en misconcepties onder uitgaanspubliek Gehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en misconcepties onder uitgaanspubliek Resultaten vragenlijstonderzoek onder 130.000 bezoekers van muzieklocaties en -evenementen Gehoorschade als

Nadere informatie

Gehoorbeschadiging bij jongeren door blootstelling aan luide muziek

Gehoorbeschadiging bij jongeren door blootstelling aan luide muziek Gehoorbeschadiging bij jongeren door blootstelling aan luide muziek November 2009 Gerdiene Drost Daniël Smits Maaske Treurniet Werkgroep Gezondheid Inleiding Op 25 mei 2009 werden er Kamervragen gesteld

Nadere informatie

Ziek van Geluid. Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog. Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019

Ziek van Geluid. Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog. Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019 Ziek van Geluid Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019 Mijn ervaringen met geluid en gezondheid als huisarts (Werkgroep Vliegtuiglawaai) als bedrijfsarts

Nadere informatie

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Paardenhouderij

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Paardenhouderij GELUID Er komen op paardenhouderijen werkzaamheden voor waarbij de schadelijke grens van 80 db(a) kan worden overschreden. Als voorbeelden kunnen genoemd worden onderhoudswerk aan erf, stallen en overige

Nadere informatie

Het Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:

Het Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw: Lessuggestie bovenbouw: Het Symfonie orkest Lesdoelen: Kinderen maken kennis met klassieke muziek. Ze weten welke instrumenten er in een symfonieorkest te vinden zijn. De kinderen kunnen de verschillende

Nadere informatie

door een effectief gehoorbeschermingsprogramma

door een effectief gehoorbeschermingsprogramma Multidisciplinaire Richtlijn PREVENTIE VAN BEROEPSSLECHTHORENDHEID door een effectief gehoorbeschermingsprogramma Datum 18 augustus 2006 Status conceptversie tbv autorisatie Inhoudsopgave richtlijn Inleiding

Nadere informatie

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus VOORMIDDAG Inleiding: doelstellingen Doelstelling 1 Doelstelling 3 Casusbespreking Praktische voorbereiding: Hoe gaan we het doen? Overzicht

Nadere informatie

Ervaringen in het zwembad en verder. Arnold Schriemer, bedrijfsarts HumanCapitalCare, UMCG

Ervaringen in het zwembad en verder. Arnold Schriemer, bedrijfsarts HumanCapitalCare, UMCG Ervaringen in het zwembad en verder Arnold Schriemer, bedrijfsarts HumanCapitalCare, UMCG Inhoud Introductie Chauffeursoor Geluid in zwembaden Gehoorproblemen bij werkenden 18-11-2016 ERVARINGEN IN HET

Nadere informatie

Bijlage 1 Het symfonieorkest

Bijlage 1 Het symfonieorkest Bijlage 1 Het symfonieorkest Een symfonieorkest bestaat uit verschillende instrumentgroepen: Strijkinstrumenten (strijkers) Koperblaasinstrumenten (koperblazers) Houtblaasinstrumenten (houtblazers) Slaginstrumenten

Nadere informatie

Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden

Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden T.J.M. Bost, N.J. Versfeld, S.T. Goverts NVA 25 september 2015 1 Inleiding Slechthorendheid heeft invloed op: Kwaliteit

Nadere informatie

Cisplatinum Ototoxiciteit

Cisplatinum Ototoxiciteit Cisplatinum Ototoxiciteit Yvonne Simis Lot Zuur Rebecca Gallimore Coen Rasch Fons Balm Wouter Dreschler Klinische en experimentele Audiologie, AMC Amsterdam Keel Neus en Oorheelkunde, AMC Amsterdam Radiotherapie,

Nadere informatie

Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs. - inzetbaarheid bij geroezemoes -

Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs. - inzetbaarheid bij geroezemoes - Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs - inzetbaarheid bij geroezemoes - Erik Kateman, Arbo Unie, Expertisecentrum Geluid & Arbeid Bas Sorgdrager, Expertisecentrum Gehoor & Arbeid NCvB, AMC NVvA Symposium

Nadere informatie

Kerncijfers beroepsziekten

Kerncijfers beroepsziekten Kerncijfers beroepsziekten 2019 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Amsterdam UMC Kerncijfers beroepsziekten 2019 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel

Nadere informatie

V ERZEKERINGSGENEESKUNDE

V ERZEKERINGSGENEESKUNDE jaargang 21 T IJDSCHRIFT VOOR B EDRIJFS- EN Frank van Dijk met emeritaat Vijfstappenplan: en nu stap zes Otoakoestische emissies als gouden standaard? Spiraalmodel helpt bij mentale problemen Stichting

Nadere informatie

Gehooronderzoek. Figuur 1. Stemvork

Gehooronderzoek. Figuur 1. Stemvork Gehooronderzoek Als u met klachten over het gehoor bij een keel-, neus- en oor-arts (KNO-arts) komt, zal de arts een aantal vragen stellen om het probleem beter te kunnen begrijpen. De vragen hebben onder

Nadere informatie

Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming

Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming Deel 1: Te veel geluid. Lawaai. Wat kan er misgaan? Deel 2: Gehoorbescherming in de

Nadere informatie

Allart Knoop, Gertjan Dingemanse. Gehoor- en Spraak Centrum, afdeling KNO Erasmus MC, Rotterdam

Allart Knoop, Gertjan Dingemanse. Gehoor- en Spraak Centrum, afdeling KNO Erasmus MC, Rotterdam Allart Knoop, Gertjan Dingemanse Gehoor- en Spraak Centrum, afdeling KNO Erasmus MC, Rotterdam Knagende vragen Is deze dome niet te open? De cliënt vindt het geluid scherp. Geef ik teveel versterking,

Nadere informatie