Gehoorschade bij orkestmusici Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, audioloog Audiologisch Centrum, LUMC, Leiden
|
|
- Mirthe Elisabeth Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gehoorschade bij orkestmusici Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, audioloog Audiologisch Centrum, LUMC, Leiden mede namens Noortje Jansen, Miranda Neerings, Wouter Dreschler, AMC, Amsterdam
2 Hearing disorders in musicians Scand Audiol 2001;30(1):13-23 Hearing assessment of classical orchestral musicians Kähäri KR, Axelsson A, Hellström PA, Zachau G. Lindholmen Development Department of Sound & Vibration Goteborg, Sweden Gehoorschade bij orkestmusici 2
3 Hearing disorders in musicians Int.J.Audiol. 2003; 42(5): Assessment of hearing and hearing disorders in rock/jazz musicians. Kähäri K, Zachau G, Eklöf M, Sandsjö L, Möller C. Lindholmen Development Department of Sound & Vibration Goteborg, Sweden Gehoorschade bij orkestmusici 3
4 Hearing disorders in musicians Kähäri: "According to the definition of hearing loss, tinnitus, hyperacusis, distortion and/or diplacusis as hearing disorders, we found hearing disorders in 74% of the musicians studied". Gehoorschade bij orkestmusici 4
5 Hearing disorders in musicians Findings Females Males Total N = 139 N = 43 N = 96 N = 139 Normal hearing 33 % 23 % 26 % Hearing loss 16 % 52 % 41 % Tinnitus 40 % 45 % 43 % Hyperacusis 56 % 31 % 39 % Distortion 14 % 19 % 17 % Diplacusis 0 % 4 % 3 % Gehoorschade bij orkestmusici 5
6 Hearing disorders in musicians Gehoorverlies Tinnitus Hyperacusis Diplacusis Distortie Gehoorschade bij orkestmusici 6
7 M W ref. B&K Gehoorschade bij orkestmusici 7
8 Gehoorschade bij orkestmusici 8
9 NIHL - brewery (N = 266) Gehoorschade bij orkestmusici 9
10 Noise induced hearing loss (ref. Smoorenburg, 1983) (SPL of noise vs exposure time) Gehoorschade bij orkestmusici 10
11 Exposure time vs SPL of noise 8 kans op blijvende gehoorschade risk of permanent hearing damage Exposrue blootstellingsduur time hours/day in (uren) small risk great risk very great risk Average Gemiddeld sound geluidsniveau pressure level in dba in db(a) Gehoorschade bij orkestmusici 11
12 Hearing protection (ref. Elcea/Trouw) Gehoorschade bij orkestmusici 12
13 Microsorber (ref. trommelvlies) Gehoorschade bij orkestmusici 13
14 Microsorber MICROSORBER foil has also been used in rooms which require special acoustics, among them rehearsal rooms for the Württembergian Opera House in Stuttgart. Gehoorschade bij orkestmusici 14
15 Relative position of musicians (ref. Elcea) -6 db Gehoorschade bij orkestmusici 15
16 Hearingprotectors: earmoulds with filters Gehoorschade bij orkestmusici 16
17 Filtercharacteristics: attenuation Gehoorschade bij orkestmusici 17
18 Attenuation control Seal Integrity measurement on attenuation actual measurement of attenuation in db s. LESS OCCLUSION BETTER SEAL -10 LO BAT db Occlusion Effect in db SealIntegrity in db ELACIN Seal Integrity Meter Designed and Manufactured by: Gehoorschade bij orkestmusici 18
19 TE-OAE: neonatale gehoorscreening Gehoorschade bij orkestmusici 19
20 DP-OAE (ref. Kemp) Gehoorschade bij orkestmusici 20
21 OAE meting bij volwassene Gehoorschade bij orkestmusici 21
22 OAE: early warning detector of hearing loss Gehoorschade bij orkestmusici 22
23 Musicians' clinics of Canada, Toronto Gehoorschade bij orkestmusici 23
24 Early evidence of cochlear damage Percussionists 39 Nonpercussionists Mean OAE amplitude Frequency (Hz) Gehoorschade bij orkestmusici 24
25 Gehoor van musici, symfonie orkesten Koninklijk Concertgebouworkest Nederlands Philharmonisch Orkest Holland Symphonia Het Gelders Orkest Residentie Orkest N= 231 Geslacht 1% Instrumentcat. Man Vrouw Koperblazers 29 5 Houtblazers % 5% 15% Koperblazers Houtblazers Strijkers hoog Strijkers laag % Strijkers hoog Strijkers laag Slagwerk 11 0 Slagwerk Anders 1 1 Totaal % Anders Gem. leeftijd Gehoorschade bij orkestmusici 25
26 Vragenlijst (waardering gehoor) Zeer goed Zeer slecht jaar geleden 5 jaar geleden Nu man vrouw Gehoorschade bij orkestmusici 26
27 Vragenlijst (last van ) Veel Geen 1 Tinnitus Hyperacusis Vervorming Diplacusis Klacht Gehoorschade bij orkestmusici 27
28 Vragenlijst Gehoorbescherming wordt gedragen tijdens Repetities 47% Concerten 39% Andere gelegenheden 38% Gehoorschade bij orkestmusici 28
29 Geluidsbelasting Musici Gemiddelde Instrument dagelijkse belasting (db) Koper 88 Hoorns 88 Pauken 85 Slagwerk 85 Fluit/Klarinet 84 Altviool (achter) 84 Hobo/Fagot 83 Harp 82 Tweede viool (achter) 82 Cello (achter) 82 Cimbaal 81 Eerste viool (achter) 81 Cello (voor) 80 Altviool (voor) 80 Tweede viool (voor) 80 Eerste viool (voor) 79 ARBO-norm 80 Bron: Onderzoek schadelijk geluid orkesten, Peutz & Associés, Gehoorschade bij orkestmusici 29
30 Gemeten niveaus KCO in db(a) repetitie(cg),concert(cg),(st)opera Repetitie 1 Bartòk Concert Beethoven Opera Korngold Instrument Instrument achter Laeq (1:10 uur) Laeq (0:30 uur) Laeq (2:50 uur) Altviool Trompet 88 db(a) 89 db(a) Altviool Trompet/ Trombone/ Hobo/ Engelse hoorn 88 db(a) 89 db(a) 90 db(a) 2e viool Trompet 88 db(a) 87 db(a) 89 db(a) Hoorn Hoorns 89 db(a) 85 db(a) 92 db(a) Piccolo Fagotten 89 db(a) 94 db(a) Slagwerk Meestal niets 86 db(a) 91 db(a) Gehoorschade bij orkestmusici 30
31 DPOAE en TEOAE naar audiogram TEOAE-amplitude (db SPL) Normaal horend Lawaaidip Zware lawaaidip Aflopend DPOAE-amplitude (db SPL) 1 1, Signaalfrequentie (Hz) L2 frequentie (Hz) Gehoorschade bij orkestmusici 31
32 Tinnitus (totaal per instrumentcat.) 100% Tinnitus (%) 50% 20% 23% 15% 16% 18% 0% houtblazers koperblazers strijkers laag strijkers hoog slagwerk Instrumentcategorie Gehoorschade bij orkestmusici 32
33 Tinnitus (pitch) 100% Tinnitus (%) 50% 44% 37% 0% 7% 2% 2% 2% 5% <0,25 0,25-0,5 0, >8 Frequentie (khz) Gehoorschade bij orkestmusici 33
34 Resultaten gehooronderzoek bij musici Het toonaudiogram van musici is gemiddeld relatief goed Bij de metingen en bij de gerapporteerde gehoorklachten vallen vooral op: Hyperacusis (overgevoeligheid voor hard geluid): ~ 50% Tinnitus (oorsuizen): ~ 20% Het verloop van OAE-metingen in de tijd kan meer inzicht geven in longitudinale ontwikkeling van gehoorproblemen (nog in onderzoek) Gehoorschade bij orkestmusici 34
35 Slotconclusies Preventie van gehoorschade is uitermate belangrijk Voorlichting in vroeg stadium (conservatoria) is noodzakelijk Persoonlijke gehoorbescherming moet vaker gedragen worden, maar dan moet er nog wel wat aan verbeterd worden! Nieuwe geluidsschermen bieden perspectief, maar dan moet ook daaraan nog gewerkt worden (onderzoek) Revalidatie: musici willen graag musiceren en als er gehoorproblemen zijn dan biedt een uitgebalanceerde gecombineerde aanpak vaak de meeste mogelijkheden, waardoor uitval van arbeidstijd tot een minimum beperkt kan worden Gehoorschade bij orkestmusici 35
36 Branchecatalogus podiumkunsten Versterkt geluid ww.arbopodium.nl Gehoorschade bij orkestmusici 36
37 Vragen van musici antwoorden en opmerkingen Vraag: Antwoord: Bestaat er inmiddels enig uitzicht op herstel van gehoorschade? Regeneratie en medicatie.. Vraag: Antwoord: Waar komt tinnitus vandaan? Vaak is NIHL de oorzaak. (beïnvloed door vele factoren). Vraag: Antwoord: Is de kans op gehoorschade wel vermijdbaar bij iemand die zijn hele leven lang musiceert in een orkest? Niet gemakkelijk, vele aspecten.. Gehoorschade bij orkestmusici 37
38 Vragen van musici antwoorden en opmerkingen Vraag: Antwoord: Bestaan er gehoorbeschermingsstukjes waarbij ik mijn eigen blaasinstrument niet binnendoor hoor? Ja, kies dan voor de ER9S; dit is met filter én beluchting. Vraag: Antwoord: Moet ik mijn aangemeten oordoppen uit 2000 vervangen? Ons advies is om tenminste 1 x per 2 jaar uw gehoorbeschermers te vervangen: hygiène, pasvorm, kraakbeen. Vraag: Antwoord: Ik gebruik vaak een studiedemper èn oordoppen en ik wil mezelf toch goed kunnen horen. Hebt u nog een advies? Gebruik dan een filter ER9S of ER15S omdat dit mét beluchting is. Dat is comfortabeler. Gehoorschade bij orkestmusici 38
39 Vragen van musici antwoorden en opmerkingen Vraag: Antwoord: Zou oorsuizen ook kunnen worden veroorzaakt door verkrampte verstandskiezen of kaakbotten of door spanning in de nek? Ja, CMD, en voorbeeld wiplash; indien pulsatiel wellicht AV-malformatie waarna embolisatie door neuroradioloog. Vraag: Antwoord: Zijn er andere (betere) gehoorbeschermers dan degene die ik gebruik (Flex Comfort)? Een collega blazer gebruikt Music Safe van Alpine vooral door de pasvorm (minder geluidresonantie binnendoor ). Vraag: Helpt het tegen hard geluid, als ik mijn mond open doe? Gehoorschade bij orkestmusici 39
40 Vragen van musici antwoorden en opmerkingen Vraag: Antwoord: Bestaan er oordoppen die aan/uit kunnen, zonder ze uit je oor te halen? Er zijn tegenwoordig "actieve" (dure) oordoppen, die inderdaad electronisch te "sturen" zijn, ze lijken op de zogenaamde "in-ear" monitors (versterkte muziek). Vraag: Antwoord: Waarom lijkt de toonhoogte lager als je dopjes gebruikt? Door het gebruik van oordoppen ontstaat er tussen de oordop en het trommelvlies een resonantieholte waardoor met name de lage tonen kunnen opslingeren (het occlusie-effect ). Gehoorschade bij orkestmusici 40
41 Video oor en gehoor Make love not hearing loss Gehoorschade bij orkestmusici 41
42 Dank voor uw aandacht! Gehoorschade bij orkestmusici 42
Status gehoor van musici in symphonieorkesten
Status gehoor van musici in symphonieorkesten Noortje Jansen / Academisch Medisch Centrum Amsterdam Mede namens: Miranda Neerings (AMC) Jan de Laat (LUMC) Wouter A. Dreschler (AMC) 1 Orkest & Gehoor Arbo-convenant
Nadere informatieDr.ir. J.A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog hoofd Audiologisch Centrum, LUMC
AOE vs audiogram, audiometrische follow-up Dr.ir. J.A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog hoofd Audiologisch Centrum, LUMC japmdelaat@lumc.nl OAE vs audiogram, audiometrische follow-up 2 OAE vs audiogram,
Nadere informatieGehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC
Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC japmdelaat@lumc.nl Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren 2 Gehoorschade
Nadere informatieGehoor van musici. Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center
Gehoor van musici Jan A.P.M. de Laat, PhD Dept. Audiology Leiden University Medical Center Disclosure belangen spreker - dr.ir. Jan A.P.M. de Laat (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst
Nadere informatieHard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest
Hard of zacht pianostemmen wat is het verschil voor de oren? Wim Soede, Lumc Hans Troost, Pianostemmer te Soest De pianostemmer Stemtechniek Aanleiding (zorgvraag Hans Troost) Hard of zacht, wat is het
Nadere informatieWat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration
Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration www.levelav.nl www.stageacoustics.wordpress.com Ledendag 2 februari 2018 Akoestiek is belangrijk voor musici Samenspel:
Nadere informatieGehoorbelasting bij klassieke musici
Gehoorbelasting bij klassieke musici Enkele aspecten Rick de Vos 18 mei 2016 Rick de Vos Rick.de.vos@rhdhv.com Acousticus Audioloog Onderzoeker Muzikaal audiofiel Onderzoeker bij TU/e Sinds september 2013
Nadere informatieSlechthorendheid. is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam
Slechthorendheid is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Mede namens: dr.ir. Jan de Laat, LUMC dr.ir. J.M. Festen, VUMC ir. Hiske
Nadere informatieZicht op Horen Music & Hearing Health
Zicht op Horen Music & Hearing Health Workshop partners ArtEZ : Rianne Heezen, coördinator Gezond Musiceren Comfoor : Roy Boers, audioloog en accountmanager HAN Logopediestudenten : Iris Bakker & Myrthe
Nadere informatieTelegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening?
Telegraaf-project Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening? Beschrijving van aan lawaai blootgestelde populatie middels diverse (screenings)methoden De Telegraaf, ArboNed, Hearing Coach,
Nadere informatieAan de slag bij het orkest
Aan de slag bij het orkest Een introductie van het symfonieorkest Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieAdvies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek
Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek NVA Wintervergadering 2018 Martin Gommer Achtergrond In Nederland geen landelijke wet- of regelgeving die bezoekers van uitgaansgelegenheden
Nadere informatieDe status van het gehoor van musici. van vijf symphonieorkesten
De status van het gehoor van musici 1 De status van het gehoor van musici van vijf symphonieorkesten E.J.M. Jansen 1 M. Neerings 1 J.A.P.M. de Laat 2 W.A. Dreschler 1 1 Klinische & Experimentele Audiologie
Nadere informatieOp bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest
Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest Voorbereidende les voor groep 5 Lesmateriaal 2015-2016 Inhoud Inleiding en doelen van het repetitiebezoek... 3 Doel van deze voorbereidende
Nadere informatieEen computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord.
VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT NOOTTOCHT Les 1 Het symfonieorkest Groep 6/7/8 Doelstelling Benodigd materiaal Ruimte en opstelling Organisatorische voorbereiding Aan het einde
Nadere informatieAlice in Wonderland.
Groep: 5/6 Thema: Alice in Wonderland Inhoud: Deze les is gemaakt ter voorbereiding van de voorstelling door Philharmonie Zuidnederland i.s.m. theatergezelschap Het Laagland. De gebruikte filmfragmenten
Nadere informatieHet Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:
Lessuggestie bovenbouw: Het Symfonie orkest Lesdoelen: Kinderen maken kennis met klassieke muziek. Ze weten welke instrumenten er in een symfonieorkest te vinden zijn. De kinderen kunnen de verschillende
Nadere informatieOordoppen muzieksector
Oordoppen muzieksector Onderzoek naar oordoppen bedoeld voor bescherming tegen harde muziek - 2016 De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) onderzocht in 2016 oordoppen bedoeld voor bescherming
Nadere informatieEvaluatie van de hoortoestelaanpassing
Evaluatie van de hoortoestelaanpassing Niek Versfeld klinisch fysicus audioloog Universitair Audiologisch Centrum VUmc Amsterdam Casus: korte anamnese Vrouw 68 jaar, reuma Rechts matig hoge-tonenverlies
Nadere informatieHoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum
Hoe werkt het gehoor? Bert van Zanten Klinisch-Fysicus/Audioloog Hoofd KNO-Audiologisch Centrum Horen, zo gewoon, wat is het precies? onder andere: Detectie van geluid Discriminatie tussen verschillende
Nadere informatieWebsite Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland
Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Repetitiebezoek groep 7-8 en VO Onderbouw.
Nadere informatieLesbrief bij workshop PBones
Lesbrief bij workshop PBones Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project PBones. De methode PBones bestaat uit drie workshops gegeven door een musicus van de philharmonie zuidnederland
Nadere informatieVeiligheid Tata Steel Orkest
Veiligheid Tata Steel Orkest 1 Veiligheid Tata Steel Orkest De veiligheid en gezondheid van iedereen die voor of met het Tata Steel Orkest muziek maakt of daarbij ondersteuning verleent, is onze hoogste
Nadere informatieIntegrated Management System
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Doel... 1 2. Toepassingsgebied... 1 3. Referenties... 1 4. Definities... 1 5. Werkinstructie... 2 5.1 Bepalen van geluidsbelasting... 2 5.2 Gehoorbescherming... 2 5.3
Nadere informatieOp zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding
Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatie3 EHOORBESCHERMING G
3 GEHOORBESCHERMING INLEIDING Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste geluiddemping en het draagcomfort. Bij het werken in een lawaaiige omgeving, of het
Nadere informatieToepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde
Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde Monique Leensen Wouter Dreschler Presentatie NVA-wintervergadering 27-01-2012 Onderzoek i.o.v. Arbouw 1 Achtergrond
Nadere informatieBij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste
NORMEN GEHOORBESCHERMING Gehoor bescherming Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste geluiddemping en het draagcomfort. Bij het werken in een lawaaiige omgeving,
Nadere informatieInstrumentenleer klas 2
Klas 2 Instrumentenleer Er zijn ontzettend veel muziekinstrumenten, je hebt ze in allerlei soorten en maten. Allemaal maken ze geluid. Hoe dit geluid klinkt (de klankkleur van een instrument), is afhankelijk
Nadere informatieGehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en misconcepties onder uitgaanspubliek
Gehoorschade als gevolg van harde muziek: risicogedrag en misconcepties onder uitgaanspubliek Resultaten vragenlijstonderzoek onder 130.000 bezoekers van muzieklocaties en -evenementen Gehoorschade als
Nadere informatieBezielende omgeving in de Ouderenzorg -BEZO -
Research Centre for Innovations in Healthcare Bezielende omgeving in de Ouderenzorg -BEZO - Geluid en Akoestiek Auditief comfort N.H.A.M. Van Hout This project has been financed by SIA RAAK (2012-14-38P)
Nadere informatiePress kit. Page 1 of 12
Press kit Alle teksten in deze press kit zijn vrij te gebruiken. De afbeeldingen zijn rechtenvrije stockfoto s - zo ook de foto s bij de persoonlijke verhalen (dit zijn dus niet de geïnterviewde personen).
Nadere informatieMETROPOLE ORKEST IN DE KLAS
V1.1-2/5/2014 DOCENTENHANDLEIDING METROPOLE ORKEST IN DE KLAS Op maandag 12 mei gaat het Metropole Orkest een deel van hun repetitie voor het concert Games in Concert live uitzenden (streamen) voor scholieren.
Nadere informatie3M Occupational Health & Environmental Safety HHEF. Basis training. Gehoorbescherming
HHEF Basis training Gehoorbescherming 1 Identificeer de gevaren 2 Wat zijn de gevolgen voor de gezondheid? Het 3M 4-stappen plan 3 Kies de juiste gehoorbescherming 4 Train en motiveer Identificeer de gevaren
Nadere informatieHandleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland
Handleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland Op 27 juni vindt de SamenDOOR!-dag plaats. Jullie leerlingen treden samen met philharmonie zuidnederland
Nadere informatieHoeveel db? Wanneer gehoorschade? Waar?
Bescherm je gehoor! Bescherm je gehoor! Als werknemer in de Sector Drankverstrekkende bedrijven (o.a. cafés, discotheken) willen we je graag informeren waar je op moet letten als je werkt bij hoge geluidsniveaus
Nadere informatieBijlage 1. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen. Eigenschappen. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen
download extra exemplaren op www.defi lharmonie.be/lesmap en blaasinstrumenten fagot en blaasinstrumenten klarinet en blaasinstrumenten dwarsfluit 2 2 enkel riet op mondstuk geplaatst warm en vol lucht
Nadere informatieProf. Dr. Bart Vinck, Dienst Audiologie, Universiteit Gent
Prof. Dr. Bart Vinck, Dienst Audiologie, Universiteit Gent Wanneer wordt geluid schadelijk? Waarom? Sound pressure level (db SPL) High risk of hearing loss No risk of hearing loss Frequency (Hz) Base levels
Nadere informatieGehoorproblemen op het werk. En wat werkgevers kunnen doen om de impact zoveel mogelijk te beperken
Gehoorproblemen op het werk En wat werkgevers kunnen doen om de impact zoveel mogelijk te beperken September 2018 Inhoudsopgave 1. Wat zijn gehoorproblemen? 3 a. De oorzaken van gehoorproblemen 4 b. De
Nadere informatieSchadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers
Schadelijk geluid Informatie voor werknemers en werkgevers Werken met machines of werken aan de kant van de snelweg of het spoor kan schadelijk zijn voor het gehoor. Als werknemers langdurig aan hard geluid
Nadere informatieGehoorbeschadiging bij jongeren door blootstelling aan luide muziek
Gehoorbeschadiging bij jongeren door blootstelling aan luide muziek November 2009 Gerdiene Drost Daniël Smits Maaske Treurniet Werkgroep Gezondheid Inleiding Op 25 mei 2009 werden er Kamervragen gesteld
Nadere informatieDaar luister ik naar!
Daar luister ik naar! Gehoorschade is een groeiend probleem zowel on the job als off the job een maatschappelijk probleem Gehoorschade bij jongeren Prevalentie lawaaigeinduceerde gehoorschade bijna verdubbeld
Nadere informatieSchade aan het gehoor
Bescherm je oren! Als werknemer in de podiumsector kun je in deze folder lezen waarop je moet letten als je werkt bij de hoge geluidsniveaus die in podiumsector voorkomen. Bescherm in ieder geval je oren,
Nadere informatieWorkshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs
Workshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 1 Lesactiviteit 1: Introductie op het project en de trombone 3 Lesactiviteit 2:
Nadere informatieLawaai & occasionele blootstelling
Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers
Nadere informatieLesbrief bij workshop Componeren in de klas
Lesbrief bij workshop Componeren in de klas Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project Componeren in de klas. De methode Componeren in de klas bestaat uit drie workshops gegeven
Nadere informatiePress kit. Page 1 of 14
Press kit Alle teksten in deze press kit zijn vrij te gebruiken. De afbeeldingen zijn rechtenvrije stockfoto s - zo ook de foto s bij de persoonlijke verhalen (dit zijn dus niet de geïnterviewde personen).
Nadere informatieGehoorbescherming Voor ieder oor een dop
Gehoorbescherming Voor ieder oor een dop Wanneer is luid te luid? Sta je bij een concert vaak bij de luidsprekers? Of krijg je in jouw job vaak veel lawaai over je heen? Dan is je gehoor misschien al beschadigd.
Nadere informatieEvenementen en gehoorschade
Evenementen en gehoorschade NSG geluidshinderdag 28 maart 2017 Frits van den Berg, adviseur Milieu & Gezondheid GGD Amsterdam namens Donné Schmidt, adviseur Milieu & Gezondheid GGD Hollands Noorden In
Nadere informatieLawaaischade bij slechthorenden en hoortoestelgebruik
Lawaaischade bij slechthorenden en hoortoestelgebruik Alex E. Hoetink NSDSK, ACHN Alkmaar Wouter A. Dreschler AMC - Amsterdam Achtergrond Kan het gebruik van een hoortoestel door een slechthorende leiden
Nadere informatieJohan Pluy Audioloog & Preventieadviseur
Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur info@audioguard.be www.audioguard.be GEHOORSCHADE Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job Nieuwe trends II. Nieuwe trends en hun
Nadere informatieLAWAAI. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Tuinzaadbedrijven
LAWAAI Bij het werken met of bij machines kan de norm voor schadelijk geluid, (80 db(a)) overschreden worden. Afhankelijk van het aantal decibels, de toonhoogte en de blootstellingsduur kan daardoor blijvende
Nadere informatiePreventieve gehoorzorg
Daar luister ik naar Laat jaarlijks je gehoor preventief controleren Gehoorschade door lawaai... meest voorkomende beroepsziekte! In de westerse wereld is slechthorendheid door lawaai uitgegroeid tot de
Nadere informatieWEGWIJS IN DE NIEUWE MUZIEKACTIVITEITEN
WEGWIJS IN DE NIEUWE GELUIDSNORMEN VOOR MUZIEKACTIVITEITEN 1 GELUID Geluid is een trilling die via een medium (lucht) wordt doorgegeven Geluid heeft bepaalde karakteristieken Geluidsdrukniveau L P = 10
Nadere informatieDe podiumakoestiek van de orkestbak van Het Muziektheater
13 De podiumakoestiek van de orkestbak van Het Muziektheater Amsterdam Muziekzalen voor opera-uitvoeringen zijn complexe zaalakoestische omgevingen. De operazaal dient uiteenlopende, soms tegenstrijdige
Nadere informatieGehoorschade en luide muziek bij jongeren in Vlaanderen
Gehoorschade en luide muziek bij jongeren in Vlaanderen Prof. Dr. P. Van de Heyning* A.Gilles, Ma Audiologie* *Universitaire dienst Neus-keel-oorziekten & Hoofd-halsheelkunde Vakgroep neurowetenschappen
Nadere informatieFiguur 1B: Kans op blijvende gehoorschade in functie van het gemiddeld geluidsniveau (uitgedrukt in dba) en de blootstellingsduur.
Figuur 1A: De A-weging om de geluidsterkte te corrigeren voor het menselijk oor. Bij 1000 Hz wordt geen correctie uitgevoerd: de weging is daar 0 db. Bij 100 Hz bedraagt de weging -20 db. Een mens hoort
Nadere informatieOorstukjes. Audiciensbijeenkomst. Doel
Oorstukjes Audiciensbijeenkomst Doel 1 Doel Gehoorgang Handigheid Zichtbaarheid Jeuk Op maat / standaard Venting Grootte/vorm Materiaal Hoge tonen/lage tonen Conductief Doel Gehoorgang Handigheid Zichtbaarheid
Nadere informatieSpraakaudiometrie met het vrije veld als referentie; een implementatiemethode
Spraakaudiometrie met het vrije veld als referentie; een implementatiemethode Mieke Janssens-bij de Vaate, Koen Rhebergen, UMC Utrecht. NVA wintervergadering, 2 februari 2018. Klinische praktijk spraakaudiometrie
Nadere informatieBeste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij: Stuk Stroganoff. Omdat we graag willen dat u en uw leerlingen ten volle kunnen genieten van de muziek, ontwikkelden
Nadere informatieHard of zacht pianostemmen: wat is het verschil voor de oren van de piano stemmer?
nederlands akoestisch genootschap NAG journaal nr. 167 sept. 3 Hard of zacht pianostemmen: wat is het verschil voor de oren van de piano stemmer? dr.ir. W. Soede Leids Universitair Medisch Centrum (email:
Nadere informatieOorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai)
Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Gretha Leever Beleidsmedewerker Wim Niessen Sociaal-Geneeskundige Versie 19-12-2014 Epidemiologie Ieder jaar 20.000 jongeren met gehoorschade erbij (TNO)
Nadere informatieMuziekweken maandag 22- vrijdag 26 januari 2018
Muziekweken maandag 22- vrijdag 26 januari 2018 Besloten (eigen instrument of Voor alle Quintusleerlingen Openbaar MAANDAG Harp Samen Harpmuziek maken en schrijven - 1.18 Stem je harp zelf! - 1.18 Instant
Nadere informatieDe Elacin CH ligt volledig binnen de oorschelp waardoor deze gehoorbeschermer praktisch onzichtbaar is en het gevaar van stoten nihil maakt.
Elacin CH De Elacin CH wordt gemaakt van transparant siliconenmateriaal. Het is de meest verkochte op-maat-gemaakte gehoorbeschermer van Elacin. Bovendien biedt de Elacin CH de ideale combinatie van maximaal
Nadere informatieOto Akoestische Emissies (OHC- Scan) als onderdeel van een Integraal Gehoorzorg Programma
Erik De Muynck Oto Akoestische Emissies (OHC- Scan) als onderdeel van een Integraal Gehoorzorg Programma 20 April 09 HC seminar Antwerpen Outline Wat loopt er fout? Testen gehoor met Oto Akoestische Emissies
Nadere informatieKernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai?
Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Gevaarlijke decibellen 1. Geef voorbeelden van harde geluiden waar je zelf mee te maken
Nadere informatieOorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai)
Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Gretha Leever Beleidsmedewerker Wim Niessen Sociaal-Geneeskundige Epidemiologie 20.000 jongeren met gehoorschade per jaar erbij (TNO) 10% van de jongeren
Nadere informatieLAWAAIBESCHERMING. Geniet van muziek, maar met mate
LAWAAIBESCHERMING Geniet van muziek, maar met mate LAWAAIBESCHERMING Geniet van muziek, maar met mate In het dagelijks leven wordt u vaak blootgesteld aan lawaai: op concerten, festivals, fuiven, in de
Nadere informatieLawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt
Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaaigeïnduceerd gehoorverlies Wereldwijd grootste irreversiebele beroepsziekte Industrie: veel aandacht Onderwijs, kribbes, : weinig studies Nederland:
Nadere informatieVergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde
Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde Versie1.4, 28/02/2010 Onderzoeksgroepen K.U.Leuven, ExpORL, Dept. Neurosciences, Prof. J. Wouters / S. Jansen Herestraat 49, bus 721,
Nadere informatieDE INSTRUMENTENTOCHT. Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL
DE INSTRUMENTENTOCHT Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL Beste docent, Binnenkort geven een acteur en vier musici van het Noord Nederlands Orkest
Nadere informatieInformatie voor docent: Les 1
Informatie voor docent: Les 1 a. Eigen antwoord. b. De Eerste Wereldoorlog: Stravinsky verbleef in de jaren voor de oorlog al een aantal maanden per jaar in Zwitserland met zijn familie. Door de Eerste
Nadere informatieGehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job.
Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job. Benson & Marano, 1998, National Health Interview Survey, U.S. Journal of the American Medical Association Sinds 1990 toename VOORAL
Nadere informatieMOWGLI VAN DE WOLVENHORDE LESMAP
MOWGLI VAN DE WOLVENHORDE LESMAP DE KOPERBLAZERS (voor DKO) In deze les komen de verschillende instrumentengroepen aan bod. Er wordt dieper in gegaan op de koperblazers: welke instrumenten zijn koperblazers,
Nadere informatieGehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO
Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts
Nadere informatieIntroductie van de hoofdcategorie. Gehoormetingen. Maart 2007. Review en invoer: I. Dackweiler. 1 Algemene gegevens
Introductie van de hoofdcategorie Gehoormetingen Maart 2007 Review en invoer: I. Dackweiler 1 Algemene gegevens Korte Beschrijving Middels gehooronderzoek wordt bepaald, of het gehoor van een patiënt goed
Nadere informatieOorgasme. Geluid in je oor
Oorgasme Oorgasme Muziek is intens genieten. Kun jij je een leven inbeelden zonder muziek? Als je ouder wordt, is het normaal dat je de volumeknop al eens wat verder moet draaien. Je gehoor vermindert
Nadere informatieInteractie van elektrische en akoestische stimulatie in de cochlea van de cavia
Interactie van elektrische en akoestische stimulatie in de cochlea van de cavia H. Christiaan Stronks, Huib Versnel, Vera F. Prijs, Wilko Grolman, Sjaak F.L. Klis Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde
Nadere informatieBijlage 1 Het symfonieorkest
Bijlage 1 Het symfonieorkest Een symfonieorkest bestaat uit verschillende instrumentgroepen: Strijkinstrumenten (strijkers) Koperblaasinstrumenten (koperblazers) Houtblaasinstrumenten (houtblazers) Slaginstrumenten
Nadere informatieComponeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs
Componeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs pagina 2 van 19 Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1: Introductie op
Nadere informatieLawaai en Horen. Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden.
Lawaai en Horen 4 Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden. Deze brochure is de vierde in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen.
Nadere informatieLiefde voor muziek. Deze bundel is van:
Liefde voor muziek Deze bundel is van: Hou jij van muziek? Zeker weten! Op de radio hoor je elke dag leuke liedjes. Maar er is ook muziek die een beetje anders klinkt: klassieke muziek. Ze wordt niet gespeeld
Nadere informatieREIMSREISJE. Lesmateriaal
REIMSREISJE Lesmateriaal LES 1 OPDRACHT 1: WAT IS...? Bekijk het filmpje Opera, wat is dat? Hierin zie je wie en wat er allemaal nodig is om een opera te maken. Wat is een opera eigenlijk? A Een voorstelling
Nadere informatieBeroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming
Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming Deel 1: Te veel geluid. Lawaai. Wat kan er misgaan? Deel 2: Gehoorbescherming in de
Nadere informatieInleiding Het bezoek Achtergrondinformatie voor de leerkracht: Het Symfonieorkest
Musici op school Colofon Koorenhuis, Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief medewerker Residentie Orkest vormgeving: Birgit Speulman September 2006 Nadruk verboden Niets
Nadere informatieGehoorbeschadiging door lawaai. Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen
Gehoorbeschadiging door lawaai Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen Anatomie binnenoor Spiraal ligament modiolus 4000 12000 Tonotopie van de haarcellen basale membraan.mp4 Electro-mechanische transductie lat.
Nadere informatieClassicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810.
Classicisme 1. Wanneer? Classicisme is een korte tijdsperiode in de muziek. Ze loopt van 1750 tot 1810. Dit is de periode van de industriële revolutie. De technologie en de wetenschap kennen een grote
Nadere informatieBehandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering
Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering een presentatie aan de hand van casussen dr.ir. Cas Smits klinisch fysicus-audioloog
Nadere informatieColofon. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van
Repetitiebezoek Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van Colofon Koorenhuis, centrum voor kunst en cultuur Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief
Nadere informatieLuister naar de muziekfragmenten en verbind de juiste bezetting met elk orkest.
Met z n allen samen! Toeters en kloppers Er zijn drie soorten orkesten die enkel uit blazers en slagwerk bestaan. Samen worden deze orkesten hafabra genoemd, naar de eerste letters van hun naam. Luister
Nadere informatieGehoorbescherming. Copyright 2007 Carel Lurvink B.V.
Gehoorbescherming Onderhoudsvrije oordoppen...2 Herbruikbare oordoppen...3 Gehoorbeugel...3 Gehoorkappen...4 Gehoorkapset...5 Gehoorkap met elektronische afsluiting...5 Alpine Unifit gehoorbescherming...6
Nadere informatieEINDEVALUATIE ARBOCONVENANT ORKESTEN. - Eindrapportage - Bussum, 17 mei 2006. Orbis Advies en Onderzoek BV Prins Hendriklaan 3 1404 AR Bussum
EINDEVALUATIE ARBOCONVENANT ORKESTEN - Eindrapportage - Bussum, 17 mei 2006 Orbis Advies en Onderzoek BV Prins Hendriklaan 3 1404 AR Bussum Quirien van Ojen Etienne Lemmens Wietske Nijhof Youssef Boutachekourt
Nadere informatieNeonatale gehoordiagnostiek
Neonatale gehoordiagnostiek Hoe je met klikken verder komt Terugkomdag ALGO-screeners 17 januari 2018 Samuel Hoekman klinisch fysicus - audioloog Wat ga ik vertellen Outline Gehoor Gehooronderzoek Screening
Nadere informatieWelkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus
Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus VOORMIDDAG Inleiding: doelstellingen Doelstelling 1 Doelstelling 3 Casusbespreking Praktische voorbereiding: Hoe gaan we het doen? Overzicht
Nadere informatieSamenvatting Muziek Instrumenten
Samenvatting Muziek Instrumenten Samenvatting door een scholier 2114 woorden 9 april 2006 6,4 39 keer beoordeeld Vak Muziek SAMENVATTING INSTRUMENTEN Snaarinstrumenten Snaarinstrumenten kunnen verdeeld
Nadere informatieObservatie-audiometrie met insert earphones bij kinderen van 2, 4 en 6 maanden oud
Observatie-audiometrie met insert earphones bij kinderen van 2, 4 en 6 maanden oud Esther Wiersinga-Post, Saskia Haaksma-Schaafsma, Pim van Dijk NVA, 13 april 2018 Gehooronderzoek bij jonge kinderen Objectief
Nadere informatieLibra R&A locatie Leijpark. Gehoor en gehooronderzoek bij VIN-revalidanten. Informatie voor familie en naasten
Libra R&A locatie Leijpark Gehoor en gehooronderzoek bij VIN-revalidanten Informatie voor familie en naasten Uw kind/partner/naaste volgt het programma Vroege Intensieve Neurorevalidatie (VIN) van Libra
Nadere informatieDe symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.
De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst
Nadere informatieRAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016
RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016 Publicatiedatum: 26 april 2017 Auteurs: Danae Zweet (MSc), Lisanne de Regt (MSc) OVERZICHT BELANGRIJKSTE RESULTATEN WAT Voor dit onderzoek van de Nationale Hoorstichting
Nadere informatiePage 1. Gehoortesten Hoortoestellen Implantaten. Paul J Govaerts, MSc, MD, PhD. The Eargroup & Univ Antwerp Antwerp - Belgium
Apparatuur & Audiologie Paul J Govaerts, MSc, MD, PhD The Eargroup & Univ Antwerp Antwerp - Belgium Apparatuur & Audiologie Het gehoor Gehoortesten Hoortoestellen Implantaten Page 1 Apparatuur & Audiologie
Nadere informatie