Stemproblemen en gehoorschade bij kleuter- en sportleerkrachten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stemproblemen en gehoorschade bij kleuter- en sportleerkrachten"

Transcriptie

1 Stemproblemen en gehoorschade bij kleuter- en sportleerkrachten Prof dr Lode Godderis 1,2 1 KULeuven, Center Environment and Health 2 Idewe, External Service for Prevention and Protection at Work

2 Hoofdboodschap Geluidsblootstelling kan door eenvoudige ruimteakoestische en organisatorische maatregelen worden verminderd, zonder het plezier en enthousiasme van kinderen in te dijken

3 Inleiding Feiten: o EU: 30% van de werknemers in de EU wordt gedurende minstens 25% van de werktijd aan lawaai blootgesteld = 60 miljoen werknemers! o België: Fonds voor Beroepsziekten: Vergoedingen voor lawaaislechthorendheid op 2 e plaats in 2006

4 Media

5 Hoor en stemproblemen Gehoor o 42% vaak niet goed te horen en problemen met spraakverstaan in achtergrondlawaai Stem o 13%-63% stemproblemen o Risico 2 tot 3 keer hoger o 2x ziekteverzuim door stemproblemen

6 Mijn Optimale Stem (Jacobs & Otten, 2013)

7 Factoren die een invloed hebben op het omgaan met stembelasting (Vilkman, 2004)

8 Doelstelling Schadelijke geluidsniveaus? o kleuter- en sportleerkrachten: studie 1 o Secondair onderwijs: studie 2 o Kinderverzorgsters: studie 3 Gehoorschade? Stemproblemen?

9 Onderzoekspopulatie Kleuter- en sportleerkrachten van 5 scholen: o o 30 kleuterleerkrachten 7 sportleerkrachten Controlegroep: o 32 gezondheidswerkers

10 Evaluatie van gehoorschade Audiometrie + vragenlijst Otoakoestische emissies

11 Audiometrie

12 Audiometrie

13

14

15

16

17 Trilhaarcellen: beschadiging

18 Trilhaarcellen: beschadiging

19 Trilhaarcellen: beschadiging

20 OAE

21 OAE

22 OAE

23 Cirrus Geluidsdosimeters

24 NOR140 Sound Analyser

25 Omnidirectionele ruisbron met Norsonic versterker en NOR140 Sound Analyser Type 1 geluidsmeter

26 Wetgeving

27 Geluidsmetingen Meting Meting Leq db(a) Dosismeters Turnleerkrachten 88,0-92,4 Kleuterleerkrachten 84,2-88,3 Lpiek db(c) Nagalm (Sec) Stationaire meting Klassen 70,9-79,1 106,2-107,6 0,72-0,82 Sportzalen 84,6-85,6 116,7-124,2 0,69-2,90 Speelplaatsen 89,3-95,3 124,2-127,4

28 Dosimetrie Persoon Taakomschrijving Leq db(a) Meetduur Turnleerkracht 1 Kleine turnzaal 89,1 0u45 Turnleerkracht 2 Grote turnzaal 92,4 1u02 Turnleerkracht 3 Computerklas 84,2 1u20 Turnleerkracht 4 Kleine turnzaal 88,0 0u23 Juf 1 Normale dagtaken 88,3 5u17 Juf 2 Normale dagtaken 86,3 7u50

29 Sporthal B 2,50-2,90 Stationaire geluids- en nagalmmetingen Locatie Leq db(a) Lpiek db(c) Nagalm sec Klas 1 70,9 107,6 0,72-0,75 Klas 2 79,1 106,2 0,78-0,79 Klas 3 77,9 107,4 0,78-0,82 Speelplaats 1 95,3 127,4 Speelplaats 2 89,3 124,2 Sporthal 1 met 1 sportende klas 84,6 116,7 Sporthal 2 met 2 sportende klassen 85,6 124,2 Sporthal 3 1,03-1,04 Sporthal A 0,69-0,91

30 Vragenlijst 42% heeft soms tot vaak het gevoel niet goed te horen of last om gesprekken in rumoer te volgen 27,9% heeft last van hyperacousis

31 Audiometrie Links (mediaan) Rechts (mediaan)

32 Otoakoestische emissies Links (mediaan) Rechts (mediaan)

33 Interventiestudie

34 Gemiddelde Leq en Lpiek

35 Gemiddelde RT per school per lokaal

36 Gerapporteerde symptomen door leerkrachten met stemproblemen (43%)

37 Manieren om aandacht van leerlingen te verhogen

38 Stemrust tijdens de les (1=nooit, 5=altijd)

39 Kinderdagverblijven Populatie o 3 Kinderdagverblijven o 88 kinderverzorgsters o 43 controles Kinderdagverblijven o Laeq,8h >80dBA * in 50% van de centra o Laeq,8h <30dBA aanbevolen door WHO I can hear, but I cannot understand

40 Automated Digit Triplet screening Test - SPIN Supra-threshold stimuli tov een achtergrond niveau o o o Cijfers Woorden Zinnen Speech reception threshold (SRT) Signal-to-noise ratio (SNR): o Noise = 65 db, speech = 75 db SNR = +10 db o Noise = 65 db, speech = 50 db SNR = -15 db

41 SRT left vs Ancieniteit Control Day care

42 PTA 2346Left vs Ancieniteit Control Day care

43 SRT > -10 db SNR SRTresultLi10_2cat * Exposure Crosstabulation Control Blootstelling Day care Total SRTresultLi10_2 cat Total <=-10 >-10 Count % within Exposure 83,70% 56,80% 65,60% Count % within Exposure 16,30% 43,20% 34,40% Count % within Exposure 100,00% 100,00% 100,00%

44 Bespreking Schadelijk geluidsniveau s-nagalmtijden Gehoorschade? Maatregelen o o o Bron Ruimtelijke maatregelen : akoestiek Organisatorische maatregelen

45 Blootstellingstijd waarna gehoorschade optreedt in functie van het geluidsniveau

46 Overzicht geluidsblootstelling in scholen

47 Bronmaatregelen

48 Ruimtemaatregelen

49 Ruimtemaatregelen

50 Organisatorische maatregelen

51 Stempreventieprograma s

52 Arbeidsongeschiktheid volgens gehoorverlies bij chronisch lawaaitrauma.

53 Bedankt Dr. A. Roelandt Ellen Van Casteren Kaat Van Loock Dr. L. Vandersmissen Dr. S. Keirsbilck Nathalie Moyaerts Prof. Dr. V. Hermans Prof. Dr. W. Decoster Dr. H. Luts

Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt

Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaaigeïnduceerd gehoorverlies Wereldwijd grootste irreversiebele beroepsziekte Industrie: veel aandacht Onderwijs, kribbes, : weinig studies Nederland:

Nadere informatie

Spraak-in-ruis testen: een nieuwe techniek om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen

Spraak-in-ruis testen: een nieuwe techniek om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen Spraak-in-ruis testen: een nieuwe techniek om vroegtijdig gehoorverlies op te sporen Het bepalen van het geluidsniveau en de afname van de Digit Triplet test en de CVC-LP test bij motorrijders van de lokale

Nadere informatie

Akoestiek in schoolgebouwen. Plenaire sessie Berdien De Herdt

Akoestiek in schoolgebouwen. Plenaire sessie Berdien De Herdt Akoestiek in schoolgebouwen Plenaire sessie 10.03.17 16.03.17 05.05.17 Berdien De Herdt 1-3/24/2017 Overzicht Huidige situatie Impact op leerlingen en leerkrachten Akoestische parameters Voorbeeldcases

Nadere informatie

De Spraak-in-Ruis-test. Screening naar gehoorschade door lawaai in de centra voor leerlingenbegeleiding

De Spraak-in-Ruis-test. Screening naar gehoorschade door lawaai in de centra voor leerlingenbegeleiding De Spraak-in-Ruis-test Screening naar gehoorschade door lawaai in de centra voor leerlingenbegeleiding Start met een persoonlijke ervaring http://www.testjegehoor.be/ De SPIN-test voor gehoorscreening

Nadere informatie

Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde

Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde Vergelijkende studie gehoorscreeningsmethodes in de arbeidsgeneeskunde Versie1.4, 28/02/2010 Onderzoeksgroepen K.U.Leuven, ExpORL, Dept. Neurosciences, Prof. J. Wouters / S. Jansen Herestraat 49, bus 721,

Nadere informatie

Telegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening?

Telegraaf-project. Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening? Telegraaf-project Het OAE-gram, een gevoeliger test voor gehoorscreening? Beschrijving van aan lawaai blootgestelde populatie middels diverse (screenings)methoden De Telegraaf, ArboNed, Hearing Coach,

Nadere informatie

LAWAAI. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Tuinzaadbedrijven

LAWAAI. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Tuinzaadbedrijven LAWAAI Bij het werken met of bij machines kan de norm voor schadelijk geluid, (80 db(a)) overschreden worden. Afhankelijk van het aantal decibels, de toonhoogte en de blootstellingsduur kan daardoor blijvende

Nadere informatie

Akoestisch comfort, hoe bereik je dat?

Akoestisch comfort, hoe bereik je dat? Akoestisch comfort, hoe bereik je dat? Room Acoustic Comfort tm This slide is used for start page and chaptering. Insert your image here (The image should cover the whole grey square by doing that you

Nadere informatie

Sportzalen: Arbo-eisen voor geluidniveaus onhaalbaar

Sportzalen: Arbo-eisen voor geluidniveaus onhaalbaar Sportzalen: Arbo-eisen voor geluidniveaus onhaalbaar 6e Kennisdag Bouwfysica 21 mei 2015 Jeroen Vugts Sportzalen: Arbo-eisen voor geluidniveaus onhaalbaar Aanleiding Richtlijnen/eisen Ruimteakoestiek Geluidniveaus

Nadere informatie

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai)

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Gretha Leever Beleidsmedewerker Wim Niessen Sociaal-Geneeskundige Versie 19-12-2014 Epidemiologie Ieder jaar 20.000 jongeren met gehoorschade erbij (TNO)

Nadere informatie

GELUID. Knelpunten. De brancheafspraken. Sector Bos en Natuur

GELUID. Knelpunten. De brancheafspraken. Sector Bos en Natuur GELUID In de bos- en natuursector wordt regelmatig gebruik gemaakt van trekkers, aanbouw- en zelfrijdende machines of motorisch aangedreven handgereedschap. Bij een deel van deze werkzaamheden wordt de

Nadere informatie

naa Globale beoordeling binnenakoestiek en geluid arbeidsplaats in sporthal

naa Globale beoordeling binnenakoestiek en geluid arbeidsplaats in sporthal Globale beoordeling binnenakoestiek en geluid arbeidsplaats in sporthal Uitgevoerd door Behandeld door Noordelijk Akoestisch Adviesburo BV Noorderstaete 26 9402 XB Assen Postbus 339 9400 AH Assen telefoon

Nadere informatie

Gehoorbeschadiging door lawaai. Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen

Gehoorbeschadiging door lawaai. Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen Gehoorbeschadiging door lawaai Dr. Litiere Luc KNO-arts Tienen Anatomie binnenoor Spiraal ligament modiolus 4000 12000 Tonotopie van de haarcellen basale membraan.mp4 Electro-mechanische transductie lat.

Nadere informatie

Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden

Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden Het effect van het perifeer gehoorverlies op spraakverstaan: éénzijdig slechthorenden T.J.M. Bost, N.J. Versfeld, S.T. Goverts NVA 25 september 2015 1 Inleiding Slechthorendheid heeft invloed op: Kwaliteit

Nadere informatie

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai)

Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Oorverdovend Gehoorschade door muziek(lawaai) Gretha Leever Beleidsmedewerker Wim Niessen Sociaal-Geneeskundige Epidemiologie 20.000 jongeren met gehoorschade per jaar erbij (TNO) 10% van de jongeren

Nadere informatie

Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek

Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek Advies maximale geluidsniveaus voor locaties met versterkte muziek NVA Wintervergadering 2018 Martin Gommer Achtergrond In Nederland geen landelijke wet- of regelgeving die bezoekers van uitgaansgelegenheden

Nadere informatie

Integrated Management System

Integrated Management System Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Doel... 1 2. Toepassingsgebied... 1 3. Referenties... 1 4. Definities... 1 5. Werkinstructie... 2 5.1 Bepalen van geluidsbelasting... 2 5.2 Gehoorbescherming... 2 5.3

Nadere informatie

Screening van gehoorschade door lawaai m.b.v. internettesten

Screening van gehoorschade door lawaai m.b.v. internettesten Screening van gehoorschade door lawaai m.b.v. internettesten M.C.J. Leensen K.S. Rhebergen A. Snik J.A.P.M. de Laat W.A. Dreschler Screening van gehoor Objectief oordeel over gehoor Vroegere detectie gehoorverlies

Nadere informatie

Ziek van Geluid. Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog. Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019

Ziek van Geluid. Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog. Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019 Ziek van Geluid Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019 Mijn ervaringen met geluid en gezondheid als huisarts (Werkgroep Vliegtuiglawaai) als bedrijfsarts

Nadere informatie

Geluid ongehoord? Invloed van geluid op de gezondheid van leraren in onderwijsgebouwen. Ruud Geerligs Concept developer education

Geluid ongehoord? Invloed van geluid op de gezondheid van leraren in onderwijsgebouwen. Ruud Geerligs Concept developer education Geluid ongehoord? year-month-date/creator Invloed van geluid op de gezondheid van leraren in onderwijsgebouwen Ruud Geerligs Concept developer education Ecophon Parallelweg 17 4878 AH Etten-Leur 076-50

Nadere informatie

Geluidsniveau s in/om klaslokalen

Geluidsniveau s in/om klaslokalen Geluidsniveau s in/om klaslokalen Nascholingsbijeenkomst 11 maart 2005 Jeroen Sol Audiologisch Centrum Amersfoort Prof J J Groen Stichting Gebruikte publicaties Bridget Shield, Julie Dockrell (2003) External

Nadere informatie

De pdin The pediatric digits-in-noise tes. I. Saadane, S.T. Goverts, J.M. Festen, C. Smits VU medisch centrum, Amsterdam

De pdin The pediatric digits-in-noise tes. I. Saadane, S.T. Goverts, J.M. Festen, C. Smits VU medisch centrum, Amsterdam De pdin The pediatric digits-in-noise tes I. Saadane, S.T. Goverts, J.M. Festen, C. Smits VU medisch centrum, Amsterdam NVA wintervergadering, 27 januari 2012 Inhoud Spraakverstaan in ruis DIN-test (digits-in-noise

Nadere informatie

Toolbox. Herrie op het dak

Toolbox. Herrie op het dak Toolbox Herrie op het dak Herrie op het dak In het kader van het project: Duurzaam inzetbaar dakwerk Veilig en gezond op het dak Afspraken lawaai Arbocatalogus Platte daken Men spreekt van lawaai wanneer

Nadere informatie

QUIETPRO QP100Ex. Communiceer en bescherm bij lawaai.

QUIETPRO QP100Ex. Communiceer en bescherm bij lawaai. QUIETPRO QP100Ex Intelligent systeem voor gehoorbescherming en communicatie Communiceer en bescherm bij lawaai. De duidelijkste communicatie en controleerbare bescherming om het gehoor aan te passen aan

Nadere informatie

Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde

Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde Toepassing spraak-in-ruis screeningtest voor lawaaislechthorendheid in arbeidsgeneeskunde Monique Leensen Wouter Dreschler Presentatie NVA-wintervergadering 27-01-2012 Onderzoek i.o.v. Arbouw 1 Achtergrond

Nadere informatie

RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016

RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016 RAPPORTAGE OORCHECK HOORTEST 2016 Publicatiedatum: 26 april 2017 Auteurs: Danae Zweet (MSc), Lisanne de Regt (MSc) OVERZICHT BELANGRIJKSTE RESULTATEN WAT Voor dit onderzoek van de Nationale Hoorstichting

Nadere informatie

1 JULI 2015 RAPPORT PRAKTIJKTOETS SPIN-TEST DEEL 2: KWANTITATIEVE BESPREKING

1 JULI 2015 RAPPORT PRAKTIJKTOETS SPIN-TEST DEEL 2: KWANTITATIEVE BESPREKING 1 JULI 2015 RAPPORT PRAKTIJKTOETS SPIN-TEST DEEL 2: KWANTITATIEVE BESPREKING SAMENVATTING Elf centra namen deel aan de praktijktoets. Tussen 15 september 2014 en 16 maart 2015 werd de Speech-In- Noise

Nadere informatie

DESSO SoundMaster. The Floor is Yours

DESSO SoundMaster. The Floor is Yours DESSO SoundMaster The Floor is Yours DESSO SOUNDMASTER DESSO introduceert SoundMaster de ideale oplossing voor een nog betere geluidsreductie en akoestiek. SoundMaster zorgt voor een reductie van het contactgeluid

Nadere informatie

De pdin The pediatric digits-in-noise test. Cas Smits VU medisch centrum, Amsterdam

De pdin The pediatric digits-in-noise test. Cas Smits VU medisch centrum, Amsterdam De pdin The pediatric digits-in-noise test Cas Smits VU medisch centrum, Amsterdam Dank Inhoud Spraakverstaan in ruis DIN test pdin Casuistieken/Voorbeelden Spraakverstaan in ruis Aanvulling op toon- en

Nadere informatie

Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs. - inzetbaarheid bij geroezemoes -

Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs. - inzetbaarheid bij geroezemoes - Spraakverstaanbaarheid binnen het onderwijs - inzetbaarheid bij geroezemoes - Erik Kateman, Arbo Unie, Expertisecentrum Geluid & Arbeid Bas Sorgdrager, Expertisecentrum Gehoor & Arbeid NCvB, AMC NVvA Symposium

Nadere informatie

Interactieve versus prescriptieve aanpassing van hoortoestellen.

Interactieve versus prescriptieve aanpassing van hoortoestellen. Interactieve versus prescriptieve aanpassing van hoortoestellen. Deelnemers Audiologische Centra Audiciens Amsterdam: M. Boymans, W.A. Dreschler Eindhoven: R. Janssen, J.de Klein, C.ter Huurne Hoensbroek:

Nadere informatie

Hoorzorg binnen een instelling

Hoorzorg binnen een instelling Hoorzorg binnen een instelling Ingrid Hertgers, logopedist/ M SEN logopedist s Heeren Loo Advisium Ermelo Marrianne van de Glind-Zwart, Logopedist/teamleider Pento AC Amersfoort s Heeren Loo Ermelo wonen

Nadere informatie

Het gebruik en nut van gehoorbescherming

Het gebruik en nut van gehoorbescherming Het gebruik en nut van gehoorbescherming -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Gehoorbescherming

Nadere informatie

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Mechanisch loonwerk

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Mechanisch loonwerk GELUID In de loonwerksector wordt regelmatig gebruik gemaakt van trekkers, aanbouw- en zelfrijdende machines of motorisch aangedreven handgereedschap. Bij een deel van deze werkzaamheden wordt de norm

Nadere informatie

De geluidsomgeving in ziekenhuizen Invloed op patiënt & professional. Jikke Reinten MSc jikke.reinten@hu.nl 28/05/15

De geluidsomgeving in ziekenhuizen Invloed op patiënt & professional. Jikke Reinten MSc jikke.reinten@hu.nl 28/05/15 De geluidsomgeving in ziekenhuizen Invloed op patiënt & professional Jikke Reinten MSc jikke.reinten@hu.nl Gezondheid volgens de WHO: good health is a state of complete physical, social and mental well-being,

Nadere informatie

DE TOEPASBAARHEID VAN OTOAKOESTISCHE EMISSIES ALS SCREENINGS- EN MONITORINGSINSTRUMENT VOOR LAWAAISCHADE IN DE BOUWNIJVERHEID

DE TOEPASBAARHEID VAN OTOAKOESTISCHE EMISSIES ALS SCREENINGS- EN MONITORINGSINSTRUMENT VOOR LAWAAISCHADE IN DE BOUWNIJVERHEID Arbouw is door werkgevers- en werknemersorganisaties opgericht om de arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid te verbeteren. In het bestuur van Arbouw zijn vertegenwoordigd Bouwend Nederland, Federatie

Nadere informatie

Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur

Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur Johan Pluy Audioloog & Preventieadviseur info@audioguard.be www.audioguard.be GEHOORSCHADE Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job Nieuwe trends II. Nieuwe trends en hun

Nadere informatie

Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering

Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering Behandeling en revalidatie van blijvende gehoorschade: hoortoestellen en cochleaire implantatie in een multidisciplinaire benadering een presentatie aan de hand van casussen dr.ir. Cas Smits klinisch fysicus-audioloog

Nadere informatie

Schadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers

Schadelijk geluid. Informatie voor werknemers en werkgevers Schadelijk geluid Informatie voor werknemers en werkgevers Werken met machines of werken aan de kant van de snelweg of het spoor kan schadelijk zijn voor het gehoor. Als werknemers langdurig aan hard geluid

Nadere informatie

WETGEVING & NORMERING

WETGEVING & NORMERING ONGEHOORD DUIDELIJK Lawaai maakt deel uit van ons leven. Of we nu een lawaaierige machine bedienen, thuis de stereo hard zetten of een popconcert bijwonen, aan lawaai ontsnappen we nooit helemaal. In elk

Nadere informatie

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Sector Akkerbouw en vollegrondsteelt

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Sector Akkerbouw en vollegrondsteelt GELUID In de vollegronds groenteteelt en akkerbouw wordt veel gewerkt met trekkers, rooimachines, sorteermachines, verwerkingslijnen. Bij veel van deze werkzaamheden wordt de norm voor schadelijk geluid,

Nadere informatie

In het dagelijks leven kan het behoorlijk lastig zijn om goed te verstaan wat gezegd wordt. Dat komt onder meer doordat er vaak externe stoorzenders

In het dagelijks leven kan het behoorlijk lastig zijn om goed te verstaan wat gezegd wordt. Dat komt onder meer doordat er vaak externe stoorzenders Samenvatting Het verstaan van spraak in fluctuerend achtergrondlawaai en in galm In het dagelijks leven kan het behoorlijk lastig zijn om goed te verstaan wat gezegd wordt. Dat komt onder meer doordat

Nadere informatie

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Paardenhouderij

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Paardenhouderij GELUID Er komen op paardenhouderijen werkzaamheden voor waarbij de schadelijke grens van 80 db(a) kan worden overschreden. Als voorbeelden kunnen genoemd worden onderhoudswerk aan erf, stallen en overige

Nadere informatie

Relatie tussen gehoorverlies & psychosociale gezondheid

Relatie tussen gehoorverlies & psychosociale gezondheid Relatie tussen gehoorverlies & psychosociale gezondheid Eerste resultaten van de Nationale Longitudinale Studie naar Horen (NL-SH) Onderzoeksprogramma > Care and Prevention Janneke Nachtegaal, Sophia Kramer

Nadere informatie

Lawaai & occasionele blootstelling

Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers

Nadere informatie

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Hoveniers en Groenvoorziening

GELUID. Wat is de gewenste situatie? Maatregelen. Sector Hoveniers en Groenvoorziening GELUID In de hovenierssector wordt regelmatig gebruik gemaakt van motorisch aangedreven handgereedschap, trekkers met aanbouwwerktuigen en zelfrijdende machines. Bij een deel van deze werkzaamheden wordt

Nadere informatie

Meten van spraakverstaan bij volwassenen met een cochleair implantaat in stilte en in lawaai

Meten van spraakverstaan bij volwassenen met een cochleair implantaat in stilte en in lawaai Meten van spraakverstaan bij volwassenen met een cochleair implantaat in stilte en in lawaai Universitair Audiologisch Centrum KNO en EMGO+ instituut VU medisch centrum Amsterdam Marre Kaandorp Theo Goverts

Nadere informatie

Het meten van luisterinspanning met cijfers in ruis

Het meten van luisterinspanning met cijfers in ruis Het meten van luisterinspanning met cijfers in ruis NvA-wintervergadering 27 januari 2012 Maaike van Doorn R. Houben, W.A. Dreschler Achtergrond Klinische praktijk Hoortoestelaanpassing Informatie van

Nadere informatie

Lawaai: conflicten van plichten?

Lawaai: conflicten van plichten? Lawaai: conflicten van plichten? Michiel van Eeden Technisch bureau van Eeden Even voorstellen Technisch bureau van Eeden Eenmans-onderneming Onderzoek geluid en trillingen Arbeidsomstandigheden Machinerichtlijn

Nadere informatie

Ervaringen met hoortoestellen in de Arbo-curatieve zorg. Wouter Dreschler klinisch-fysicus audioloog

Ervaringen met hoortoestellen in de Arbo-curatieve zorg. Wouter Dreschler klinisch-fysicus audioloog Ervaringen met hoortoestellen in de Arbo-curatieve zorg Wouter Dreschler klinisch-fysicus audioloog Disclosure belangen van de spreker Disclosure belangen (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Relevante

Nadere informatie

Hoe verhoudt de psychosociale gezondheid van volwassenen met een CI zich tot die van volwassenen met en zonder gehoorverlies? Resultaten van de NL-SH

Hoe verhoudt de psychosociale gezondheid van volwassenen met een CI zich tot die van volwassenen met en zonder gehoorverlies? Resultaten van de NL-SH Hoe verhoudt de psychosociale gezondheid van volwassenen met een CI zich tot die van volwassenen met en zonder gehoorverlies? Resultaten van de NL-SH Jizzo Bosdriesz Mariska Stam Cas Smits Sophia Kramer

Nadere informatie

Samenvatting. J. Nachtegaal, S.E. Kramer, J.M. Festen (Amsterdam)

Samenvatting. J. Nachtegaal, S.E. Kramer, J.M. Festen (Amsterdam) Samenvatting Associatie tussen gehoorverlies en psychosociale gezondheid bij 18 tot 70 jarigen: eerste resultaten van de Nationale Longitudinale Studie naar Horen (NL-SH). J. Nachtegaal, S.E. Kramer, J.M.

Nadere informatie

Akoestiek. Niek Versfeld. Siméa. klinisch fysicus-audioloog KNO/Audiologie VUmc, Amsterdam. commissie schoolaudiologie

Akoestiek. Niek Versfeld. Siméa. klinisch fysicus-audioloog KNO/Audiologie VUmc, Amsterdam. commissie schoolaudiologie Akoestiek Niek Versfeld klinisch fysicus-audioloog KNO/Audiologie VUmc, Amsterdam Siméa commissie schoolaudiologie Akoestiek in klaslokalen Goede luister- en spreekomstandigheden Weinig achtergrondgeluiden

Nadere informatie

Meten van spraak-in-ruis bij jonge kinderen

Meten van spraak-in-ruis bij jonge kinderen DIN-test: Meten van spraak-in-ruis bij jonge kinderen Rob Drullman Audiologische centra gebruiken voor het meten van spraakverstaan in ruis bij kinderen verschillende typen tests. Op het VUmc is de afgelopen

Nadere informatie

Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming

Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming Beroepsziekte nr.1: Gehoorschade. Stop de stijging. Paper (3 delen) over lawaaidoofheid & adequate gehoorbescherming Deel 1: Te veel geluid. Lawaai. Wat kan er misgaan? Deel 2: Gehoorbescherming in de

Nadere informatie

Lawaai en Horen. Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden.

Lawaai en Horen. Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden. Lawaai en Horen 4 Een korte beschrijving van het begrip lawaai, lawaaibronnen en hoe u lawaai kunt vermijden. Deze brochure is de vierde in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen.

Nadere informatie

NVA najaarsvergadering De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis

NVA najaarsvergadering De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis NVA najaarsvergadering 2006 De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis Adriana Zekveld, Sophia Kramer, Judith Kessens (TNO), Marcel Vlaming, Joost Festen,

Nadere informatie

Nederlandstalige samenvatting

Nederlandstalige samenvatting Nederlandstalige samenvatting In moderne hoortoestellen gebruikt men geavanceerde signaalbewerking om het inkomende geluid te bewerken en te versterken. Het hoortoestel is meer dan een eenvoudige geluidversterker:

Nadere informatie

De nieuwe geluidsnorm

De nieuwe geluidsnorm De nieuwe geluidsnorm STEPP dag Lounge 13 5 juni Steven Kemland - Face Inhoud mini seminar Verklaring van de verschillende db benamingen De samengevatte nieuwe drie-traps regelgeving Hoe kunnen we meten

Nadere informatie

De onderstaande tabel geeft de orde van grootte weer voor enkele typische geluiden. Fluistertoon Heel rustig <30 Flat in een rustige buurt

De onderstaande tabel geeft de orde van grootte weer voor enkele typische geluiden. Fluistertoon Heel rustig <30 Flat in een rustige buurt Vragen en antwoorden over het Koninklijk besluit van 16 januari 2006 betreffende de bescherming van de 1. Wat is geluid/lawaai? (*) Geluid is een trilling van de lucht die het trommelvlies raakt en geïnterpreteerd

Nadere informatie

C.V.I. 9.5 Geluid in de vleeswarenindustrie

C.V.I. 9.5 Geluid in de vleeswarenindustrie 9 ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN 9.5 GELUID IN DE VLEESWARENINDUSTRIE Auteur : Ir. S.P. van Duin februari 1998 blad 1 van 7 INHOUDSOPGAVE 1 WAT IS GELUID................................................... 3 2 HOE

Nadere informatie

Inhoud 1. Beschrijving resultaten... 2 1.1. Algemene kenmerken van de participerende bedrijven... 2 1.2. Preventie betreffende het gehoor in het

Inhoud 1. Beschrijving resultaten... 2 1.1. Algemene kenmerken van de participerende bedrijven... 2 1.2. Preventie betreffende het gehoor in het Inhoud 1. Beschrijving resultaten... 2 1.1. Algemene kenmerken van de participerende bedrijven... 2 1.2. Preventie betreffende het gehoor in het bedrijf... 4 1.2.1. Uitvoeren geluidsmetingen... 4 Geluidsmetingen

Nadere informatie

VWVJ. Karen Van Doorslaer Referatendag - 15/12/2006 ONTWIKKELING VAN STANDAARD GEHOORONDERZOEK IN HET CLB

VWVJ. Karen Van Doorslaer Referatendag - 15/12/2006 ONTWIKKELING VAN STANDAARD GEHOORONDERZOEK IN HET CLB ONTWIKKELING VAN STANDAARD VWVJ GEHOORONDERZOEK IN HET CLB Karen Van Doorslaer Referatendag - 15/12/2006 Inhoud 1. Het opstellen van een screeningsprogramma 2. Ontwikkeling van standaard GEHOOR : Afgelegde

Nadere informatie

3M Occupational Health & Environmental Safety HHEF. Basis training. Gehoorbescherming

3M Occupational Health & Environmental Safety HHEF. Basis training. Gehoorbescherming HHEF Basis training Gehoorbescherming 1 Identificeer de gevaren 2 Wat zijn de gevolgen voor de gezondheid? Het 3M 4-stappen plan 3 Kies de juiste gehoorbescherming 4 Train en motiveer Identificeer de gevaren

Nadere informatie

DE INVLOED VAN GELUID OP DE MENS

DE INVLOED VAN GELUID OP DE MENS DE INVLOED VAN GELUID OP DE MENS 1 WAT IS GELUID? GELUID = de overdracht van energie via een medium, in dit geval de lucht Luchtdeeltje beweegt heen en weer rond evenwichtstoestand (trilling) o Vergelijk

Nadere informatie

Rapportage meten en beoordelen van de blootstelling aan geluid in de gymzalen van De Staver. Definitief

Rapportage meten en beoordelen van de blootstelling aan geluid in de gymzalen van De Staver. Definitief Rapportage meten en beoordelen van de blootstelling aan geluid in de gymzalen van De Staver Definitief Opdrachtgever Bedrijfsnaam : CSG Prins Maurits Contactpersoon : de heer G.J. Lodder Adres: : Kon.

Nadere informatie

Audiometrie bij USHER2A patiënten

Audiometrie bij USHER2A patiënten Audiometrie bij USHER2A patiënten J. Leijendeckers, R. Pennings, A. Bosman KNO / Audiologisch Centrum UMC St. Radboud, Nijmegen j.leijendeckers@kno.umcn.nl Achtergrond Onderzoek door R. Pennings naar gehoor

Nadere informatie

Nagalmproblemen in Sportaccommodaties. ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V.

Nagalmproblemen in Sportaccommodaties. ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V. Nagalmproblemen in Sportaccommodaties Door: ing. T. Appeldoorn Acour Lawaaibestrijding B.V. Inleiding: Sportaccommodatie zijn vaak ruimtes met zeer veel nagalm. Dit is de consequentie van het grote volume

Nadere informatie

Participatie ondanks slechthorendheid

Participatie ondanks slechthorendheid Participatie ondanks slechthorendheid Focus van het audiologisch onderzoek Joost Festen, afdeling KNO/Audiologie Participatie aan de hand van twee voorbeelden: Een doofgeboren kind dat kan spelen met kinderen

Nadere informatie

GELUID. Sector Boomteelt en Vaste plantenteelt

GELUID. Sector Boomteelt en Vaste plantenteelt GELUID In de fruit- en boomteelt wordt regelmatig gebruik gemaakt van trekkers, aanbouw- en zelfrijdende machines, compressoren of van motorisch aangedreven handgereedschap. Bij veel werkzaamheden wordt

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai?

Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Gevaarlijke decibellen 1. Geef voorbeelden van harde geluiden waar je zelf mee te maken

Nadere informatie

Advies maximale geluidsniveaus voor muziekactiviteiten Voorstel maximale geluidsniveaus voor openbaar toegankelijke locaties met versterkte muziek

Advies maximale geluidsniveaus voor muziekactiviteiten Voorstel maximale geluidsniveaus voor openbaar toegankelijke locaties met versterkte muziek Advies maximale geluidsniveaus voor muziekactiviteiten Voorstel maximale geluidsniveaus voor openbaar toegankelijke locaties met versterkte muziek RIVM Briefrapport 2017-0159 A.M. Gommer A. Verweij B.E.P.

Nadere informatie

Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste

Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste NORMEN GEHOORBESCHERMING Gehoor bescherming Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste geluiddemping en het draagcomfort. Bij het werken in een lawaaiige omgeving,

Nadere informatie

Kerncijfers beroepsziekten

Kerncijfers beroepsziekten Kerncijfers beroepsziekten 2019 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid Amsterdam UMC Kerncijfers beroepsziekten 2019 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel

Nadere informatie

Blootstelling aan geluid

Blootstelling aan geluid Basisinspectiemodule Blootstelling aan geluid Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de techniek en is geschreven voor intern gebruik bij de arbeidsinspectie. Verder

Nadere informatie

Gebruik van de Oorcheck in de jeugdgezondheidszorg

Gebruik van de Oorcheck in de jeugdgezondheidszorg Gebruik van de Oorcheck in de jeugdgezondheidszorg GGD Groningen Wim Niessen, arts maatschappij en gezondheid Jeroen Kuiper, epidemioloog Esther Warmelink, verpleegkundige Gemeente Groningen Gretha Leever,

Nadere informatie

De invloed van ruisonderdrukking op luisterinspanning

De invloed van ruisonderdrukking op luisterinspanning De invloed van ruisonderdrukking op luisterinspanning NVA vergadering 27 september 2013 Maj van den Tillaart-Haverkate 1,2 Inge Brons 1 Wouter A. Dreschler 1 Rolph Houben 1 1 Klinische en Experimentele

Nadere informatie

FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire

FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire METEN VAN HET LAWAAI 1. Welke kenmerken heeft een geluidsmeter?...1 2. Welk meetapparaat moet worden gekozen?...2 3. Hoe moeten de metingen worden uitgevoerd?...3 4. Hoe wordt

Nadere informatie

Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC

Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren Dr.ir. Jan A.P.M. de Laat, klinisch-fysicus audioloog Audiologisch Centrum (KNO), LUMC japmdelaat@lumc.nl Gehoorschade door muzieklawaai bij jongeren 2 Gehoorschade

Nadere informatie

Slechthorendheid. is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Slechthorendheid. is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Slechthorendheid is dat nog een thema in de ARBO-praktijk? Prof.dr.ir. Wouter A. Dreschler, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Mede namens: dr.ir. Jan de Laat, LUMC dr.ir. J.M. Festen, VUMC ir. Hiske

Nadere informatie

Preventieve gehoorzorg

Preventieve gehoorzorg Daar luister ik naar Laat jaarlijks je gehoor preventief controleren Gehoorschade door lawaai... meest voorkomende beroepsziekte! In de westerse wereld is slechthorendheid door lawaai uitgegroeid tot de

Nadere informatie

Interprovinciaal congres welzijn op het werk Preventie en bescherming op het werk. Uitdagingen in een veranderende arbeidswereld.

Interprovinciaal congres welzijn op het werk Preventie en bescherming op het werk. Uitdagingen in een veranderende arbeidswereld. Interprovinciaal congres welzijn op het werk Preventie en bescherming op het werk. Uitdagingen in een veranderende arbeidswereld. Discipline gezondheid op het werk Dr. Bart Curvers, voorzitter Belgische

Nadere informatie

Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job.

Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job. Gehoorschade is een groeiend probleem. Zowel on the job als off the job. Benson & Marano, 1998, National Health Interview Survey, U.S. Journal of the American Medical Association Sinds 1990 toename VOORAL

Nadere informatie

Auditieve verwerkingsproblemen. Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit

Auditieve verwerkingsproblemen. Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit Auditieve verwerkingsproblemen Margreet Luinge, Margot Visser-Bochane, Ellen de Wit Deze workshop 1. Wat zijn auditieve verwerkingsproblemen (AVP)? (definities, controverse, kenmerken in de klas) 2. De

Nadere informatie

Erik Kateman, arbeidshygiënist NVvA Symposium 11 april 2019

Erik Kateman, arbeidshygiënist NVvA Symposium 11 april 2019 Erik Kateman, arbeidshygiënist NVvA Symposium 11 april 2019 Opzet en werkwijze Cochrane Systematic Review Uitkomsten Review preventie van gehoorschade A B C Workplace interventions to prevent occupational

Nadere informatie

Basisinspectiemodule

Basisinspectiemodule Basisinspectiemodule Blootstelling aan geluid Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de techniek en is geschreven voor intern gebruik bij de Inspectie SZW. Verder is

Nadere informatie

Wettelijk kader, normen en grenswaarden Arbobesluit artikel 4.6 met beleidsregels en (werken in besloten ruimte)

Wettelijk kader, normen en grenswaarden Arbobesluit artikel 4.6 met beleidsregels en (werken in besloten ruimte) ARBOCATALOGUS GELUID Inleiding Medewerkers binnen de industriële reiniging en scheepsonderhoud hebben vaak en langdurig te maken met hoge geluidniveaus die op termijn kan leiden tot de beroepsziekte lawaaidoofheid.

Nadere informatie

Schadelijk geluid (presentatie aug-2015)

Schadelijk geluid (presentatie aug-2015) Schadelijk geluid (presentatie aug-2015) Schadelijk geluid Normen / wetgeving Blootstelling Gebruik PBM s Schadelijk geluid Lawaaidoofheid is dat iemand permanente gehoorschade kan oplopen door (langdurige)

Nadere informatie

Schade aan het gehoor

Schade aan het gehoor Bescherm je oren! Als werknemer in de podiumsector kun je in deze folder lezen waarop je moet letten als je werkt bij de hoge geluidsniveaus die in podiumsector voorkomen. Bescherm in ieder geval je oren,

Nadere informatie

Lapperre gehoorbescherming Voor professioneel gebruik

Lapperre gehoorbescherming Voor professioneel gebruik Lapperre gehoorbescherming Voor professioneel gebruik Maatregelen tegen geluidsoverlast Lawaai wordt al te vaak als onvermijdelijk beschouwd, een noodzakelijk kwaad. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie

Nadere informatie

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus

Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus Welkom op het Informatiemoment Standaard gehoor oktobercyclus VOORMIDDAG Inleiding: doelstellingen Doelstelling 1 Doelstelling 3 Casusbespreking Praktische voorbereiding: Hoe gaan we het doen? Overzicht

Nadere informatie

IMPLEMENTATIEFICHE STANDAARD GEHOOR LUIK AUDIOMETRIE

IMPLEMENTATIEFICHE STANDAARD GEHOOR LUIK AUDIOMETRIE IMPLEMENTATIEFICHE STANDAARD GEHOOR LUIK AUDIOMETRIE INFORMEER ONTWIKKEL COMPETENTIES ZORG VOOR DE NODIGE LOGISTIEK Maak een analyse van alle betrokkenen die moeten worden geïnformeerd over de nieuwe richtlijnen

Nadere informatie

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts

Nadere informatie

In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht.

In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht. HANDLEIDING VOOR DE BEGELEIDERS Meten is weten! In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht. Bij elke meter hoort een handleiding

Nadere informatie

Neonatale gehoordiagnostiek

Neonatale gehoordiagnostiek Neonatale gehoordiagnostiek Hoe je met klikken verder komt Terugkomdag ALGO-screeners 17 januari 2018 Samuel Hoekman klinisch fysicus - audioloog Wat ga ik vertellen Outline Gehoor Gehooronderzoek Screening

Nadere informatie

Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent.

Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent. Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent. Ademen in Antwerpen. Aandeel autosnelwegen in de totale luchtvervuiling

Nadere informatie

Nieuwe geluidsnormen voor muziekactiviteiten

Nieuwe geluidsnormen voor muziekactiviteiten Nieuwe geluidsnormen voor muziekactiviteiten KADER Nieuwe geluidsnormen voor muziekactiviteiten PRINCIPE TOEPASSING LEUVEN POLITIEREGLEMENT ARGUMENTATIE VOLGENDE STAPPEN KADER Wetgeving voor 1 januari

Nadere informatie

Normen-Antenne Akoestiek. Overzicht van de akoestische normeisen voor schoolgebouwen in België volgens NBN S

Normen-Antenne Akoestiek. Overzicht van de akoestische normeisen voor schoolgebouwen in België volgens NBN S Normen-Antenne Akoestiek Overzicht van de akoestische normeisen voor schoolgebouwen in België volgens NBN S 01-400-2 Auteurs: A. Dijckmans, L. De Geetere, Afdeling Akoestiek Wetenschappelijk en Technisch

Nadere informatie

Kenniscentrum InfoMil Lawaai op het werk

Kenniscentrum InfoMil Lawaai op het werk Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Kenniscentrum InfoMil Lawaai op het werk 21 januari 2017 Inhoudsopgave Lawaai op het werk 3 Overzicht van EU-regelgeving 3 Overzicht van Nederlandse

Nadere informatie

Back 2 basics Geluid en gehoorbescherming

Back 2 basics Geluid en gehoorbescherming Back 2 basics Geluid en gehoorbescherming Christel Swinnen Preventieadviseur Arbeidshygiëne 19/04/2018 Wie ben ik Wetenschapper Drs. In de positieve wetenschappen, richting biologie 17 jaar raad van bestuur

Nadere informatie